Σκοπός: Αξιολόγηση των λειτουργικών αποτελεσμάτων

Γεραμάς Ι Κυριαφίνης Γ Χαλκιαδάκης Β Τσαλιγόπουλος Μ Μαραγκουδάκης Π Νικολόπουλος Θ Β Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική Πανεπιστημίου Αθήνας, Αττικό Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Αθήνας. Διευθυντής Καθ. Δ. Κανδηλώρος Α Ωτορινολαρυγγολογική Κλινική Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Διευθυντής Καθ. Β. Βιτάλ Ελληνική Ωτορινολαρυγγολογία Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου Τόμος 33 - Τεύχος 1 Geramas I, Kyriafinis G, Halkiadakis V, Tsaligopoulos M, Maragoudakis P, Nikolopoulos T. 2ND Otorhinolaryngology Department, Athens University, Attikon Hospital Director: Prof D. Kandiloros 1st Otorhinolaryngology Department, Thessaloniki University, AHEPA Hospital Director: Prof V. Vital Hellenic Otorhinolaryngology - Head and Neck Surgery Volume 33 - Issue 1 Αποκατάσταση της ακοής σε κωφούς με κοχλιακά εμφυτεύματα - αξιολόγηση των λειτουργικών αποτελεσμάτων των κοχλιακών εμφυτευμάτων στον ελληνικό πληθυσμό. The outcome of cochlear implantation in the greek population Περίληψη Σκοπός: Αξιολόγηση των λειτουργικών αποτελεσμάτων των κοχλιακών εμφυτευμάτων στον Ελληνικό πληθυσμό. Μέθοδοι-Ασθενείς: Ηλικίας από 2 έως 75 ετών με πολύ σοβαρού βαθμού νευροαισθητήρια βαρηκοΐα. Αποκλείσθηκαν ασθενείς με κοχλιακό εμφύτευμα λιγότερο από 2 χρόνια. Αξιολόγηση πριν και μετα την επέμβαση (τουλάχιστον 2 έτη μετά την επέμβαση) με την κλίμακα CAP (Categories of Auditory Performance). Αποτελέσματα: Με τη χρήση του εμφυτεύματος 80% των κωφών ασθενών της παρούσης μελέτης μπορούν να χρησιμοποιούν το τηλέφωνο και 85% μπορούν να κατανοούν συζητήσεις χωρίς χειλεοανάγνωση. Κανείς από τους 35 μελετηθέντες κωφούς ασθενείς δεν μπορούσε να επιτύχει αυτές τις δυο κατηγορίες ακουστικής αντίληψης προεγχειρητικά. Η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων απεκάλυψε ότι η διαφορά του μετεγχειρητικού λειτουργικού αποτελέσματος σε σύγκριση με το προεγχειρητική κατάσταση ήταν στατιστικά λίαν σημαντική (p< 0.00000001) που επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα της κοχλιακής εμφύτευσης στους μελετηθέντες ασθενείς. Η ηλικία εμφύτευσης και η προεγχειρητική λειτουργική κατάσταση βρέθηκαν να είναι προγνωστικοί παράγοντες του αποτελέσματος σε αντίθεση με το φύλο (άρρεν ή θήλυ) και το χρόνος χρήσης του εμφυτεύματος (σε όλους πάνω από 2 έτη). Τέλος η συσχέτιση του λειτουργικού αποτελέσματος με την αιτιολογία της κώφωσης δεν έδειξε ότι η συγγενής κώφωση υπολείπεται στα αποτελέσματα από τις υπόλοιπες αιτιολογίες κώφωσης. Αντίθετα μπορεί σε μερικές περιπτώσεις συγγενούς κώφωσης, ειδικά όταν υπάρχουν αυστηρά κριτήρια επιλογής των ασθενών όπως στη παρούσα μελέτη, και να υπερτερεί, ιδίως όταν στους ασθενείς με μη συγγενή κώφωση υπάρχουν επιπρόσθετες διαταραχές (όπως π.χ. μετά από μηνιγγίτιδα) ή άλλα προβλήματα ιατρικά και μη (όπως π.χ. κοινωνικά). Συμπέρασμα: Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής συμβάλουν στην αποδοχή της κοχλιακής εμφύτευσης ως ένα αποτελεσματικό μέσο αντιμετώπισης της κώφωσης (cost-effective) στον Ελλαδικό χώρο λαμβάνοντας υπ όψιν το μεγάλο κόστος του κοχλιακού εμφυτεύματος. Abstract Objective: Evaluate the outcome of cochlear implantation in people in Greece. Methods and Patients: Age from 2 years old to 75 years old. All patients with severe to profound sensorineural hearing loss. Patients who had the cochlear implant less than 2 years were excluded. Intervention: All patients received a multichannel cochlear implant. Main outcome: Categories of Auditory Performance (CAP score) pre and post surgery of cochlear implantation. Results: 80% of implanted deaf patients are able to communicate via telephone and 85% can understand a conversation without lip reading. None could do this before implantation. Conclusion : Cochlear implantation appears to be effective in most deaf patients when appropriate selection and counseling are applied. Key words: Cochlear implantation in Greece, CAP score. 15

Εισαγωγή Από αρχαιοτάτων χρόνων είναι γνωστή η τεράστια σημασία της ακοής στην ανάπτυξη του λόγου και της προφορικής επικοινωνίας στον άνθρωπο. Η βαρηκοΐα και η κώφωση μπορούν να επηρεάσουν δραματικά την συμπεριφορά, τη κοινωνικότητα, την εκπαίδευση, την ακαδημαϊκή και επαγγελματική σταδιοδρομία, τις ανθρώπινες σχέσεις και γενικά την ποιότητα ζωής παιδιών και ενηλίκων 1,2. Ενώ τα σύγχρονα ακουστικά βαρηκοΐας βοηθούν ικανοποιητικά σε μικρές και μέτριες έως και σοβαρές βαρηκοΐες, υπάρχει μια σημαντική κατηγορία παιδιών και ενηλίκων με αμφοτερόπλευρη πολύ σοβαρού βαθμού νευροαισθητήρια βαρηκοΐα όπου αυτά τα συμβατικά βοηθήματα ακοής δεν μπορούν να προσφέρουν στην απαιτούμενη ενίσχυση, διάκριση και ποιότητα των ακουστικών σημάτων 3,4. Ο λόγος είναι ότι δεν υπάρχουν αρκετά εναπομείναντα τριχωτά κύτταρα στον κοχλία, όπου τις περισσότερες φορές εντοπίζεται η ακουστική βλάβη, ώστε να διεγερθούν με τους ήχους και να μεταφέρουν τις ακουστικές πληροφορίες στον εγκέφαλο, σε επίπεδο που αυτές να γίνουν κατανοητές 5. Το πρόβλημα αυτό μπορεί να ξεπεραστεί με τα κοχλιακά εμφυτεύματα που διεγείρουν κατευθείαν τα γαγγλιακά κύτταρα του ακουστικού νεύρου όπου συνήθως ένας μεγάλος και ικανοποιητικός αριθμός αυτών παραμένει λειτουργικός παρά την όποια βλάβη στον κοχλία 6,7. Δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι το κοχλιακό εμφύτευμα αποτελεί το πρώτο τεχνητό ανθρώπινο αισθητήριο όργανο και μια από τις μεγαλύτερες κατακτήσεις της ιατρικής επιστήμης των τελευταίων δεκαετιών. Το κοχλιακό εμφύτευμα είναι μια ηλεκτρονική συσκευή, η οποία αντικαθιστά όλο το σύστημα της ακοής (κυρίως τα αισθητικά τριχωτά κύτταρα του οργάνου του Corti, στο κοχλία) και μετατρέπει την μηχανική ηχητική ενέργεια σε ηλεκτρικά σήματα που μπορούν να φτάσουν με τη βοήθεια ηλεκτροδίων στο κοχλιακό νεύρο, που τοποθετούνται εκεί κατόπιν λεπτής χειρουργικής επέμβασης, σε ασθενής με βαρηκοΐα στα όρια της κώφωσης ή κώφωση 8. Πρόκειται δηλαδή, για ένα βιονικό αυτί. Η σημερινή μορφή του κοχλιακού εμφυτεύματος αποτελείται από δύο τμήματα: το εξωτερικό και το εσωτερικό (εικόνα 1). 16 Εικόνα 1. Το σύστημα του κοχλιακού εμφυτεύματος. Το εξωτερικό τμήμα, ο επεξεργαστής ομιλίας (sound processor) τοποθετείται οπισθοωτιαία, έχει μέγεθος κοινού ακουστικού βαρηκοΐας και δέχεται τους ήχους με ένα ή περισσότερα μικρόφωνα, τους φιλτράρει και τους κωδικοποιεί με μια προκαθορισμένη στρατηγική. Τα επεξεργασμένα σήματα φτάνουν σ ένα πηνίο, που συγκρατείται με τη βοήθεια ενός μαγνήτη στο δέρμα στη θέση του εσωτερικού τμήματος, δηλαδή του δέκτη. Από εκεί το σήμα, με τα δεδομένα αλλά και την απαραίτητη ενέργεια για την λειτουργία του εμφυτεύματος, μεταφέρονται με μορφή ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων στο εσωτερικό τμήμα, στο εμφύτευμα. Το εσωτερικό τμήμα, το εμφύτευμα, αποτελείται από ένα πηνίο - δέκτη, από τον μικροϋπολογιστή και από ένα λεπτότατο καλώδιο που φέρει σειρά ηλεκτροδίων (από 12 έως 22, ανάλογα με το εμφύτευμα). Το εμφύτευμα δεν περιέχει μπαταρία και η απαραίτητη ενέργεια που χρειάζεται για να λειτουργήσει, μεταφέρεται από τον εξωτερικό επεξεργαστή ήχου μαζί με τις πληροφορίες. Με μια λεπτή χειρουργική επέμβαση, αφού γίνει μαστοειδεκτομή και διάνοιξη της βασικής έλικας του κοχλία, τοποθετείται το Κ.Ε. στο κροταφικό οστό και τα ηλεκτρόδιά του μέσα στον κοχλία. Το πηνίο συλλαμβάνει τις πληροφορίες και τις μεταφέρει στον μικροϋπολογιστή ώστε να αποκωδικοποιηθούν και να κατανεμηθούν στα επιμέρους ηλεκτρόδια. Αυτά είναι τοποθετημένα μέσα στη τυμπανική κλίμακα του κοχλία, κατανεμημένα στις νευρικές απολήξεις του κοχλιακού νεύρου, ώστε το κάθε ηλεκτρόδιο να ερεθίζει τις αντίστοιχες νευρικές ίνες του ακουστικού νεύρου στο σπειροειδές γάγγλιο και να προσομοιώνουν ηλεκτρονικά τη λειτουργία του κοχλία. Η πορεία της ακουστικής πληροφορίας από το

σημείο αυτό και μετά ακολουθεί τη φυσιολογική οδό μέχρι το κέντρο της ακοής στο φλοιό του εγκεφάλου, όπου προκαλείται η αίσθηση της ακοής. Σήμερα, τα κριτήρια επιλογής των υποψηφίων για κοχλιακό εμφύτευμα περιλαμβάνουν 4,9 : 1. Σοβαρού προς πολύ σοβαρού βαθμού (πρακτική κώφωση) αμφοτερόπλευρη βαρηκοΐα 2. Μεταγλωσσική κώφωση ή προγλωσσική κώφωση που έχει αναπτυχθεί η προφορική επικοινωνία και η χειλειοανάγνωση 3. Οπου είναι δυνατόν ο έλεγχος, διάκριση λέξεων ή λέξεων σε προτάσεις < 40-50% με εφαρμογή σωστών ακουστικών 4. προγλωσσική κώφωση που δεν έχει αναπτυχθεί η προφορική επικοινωνία σε μικρά παιδιά 5. Ελάχιστο ή καθόλου όφελος από τα ακουστικά βαρηκοΐας 6. Απουσία Ιατρικών αντενδείξεων 7. Ύπαρξη ισχυρού κινήτρου και ρεαλιστικών προσδοκιών από το οικογενειακό περιβάλλον 8. Δυνατότητα ένταξης σε πρόγραμμα αποκατάστασης Τα κριτήρια επιλογής δεν είναι απόλυτα και ποικίλουν από πρόγραμμα σε πρόγραμμα και διευρύνονται συνεχώς, και στο μέλλον το ερώτημα ακουστικό βαρηκοΐας ή κοχλιακό εμφύτευμα θα γίνεται όλο και πιο επίκαιρο. Αυτό οφείλεται τόσο στην πρόοδο στον τομέα των ακουστικών βοηθημάτων, όσο και στην αυξανόμενη εμπειρία πάνω στην κοχλιακή εμφύτευση, στην πρόοδο της τεχνολογίας των κοχλιακών εμφυτευμάτων αλλά και στα πιο ολοκληρωμένα προγράμματα αξιολόγησης, παρακολούθησης και αποκατάστασης αυτών των ασθενών. Στην Ελλάδα πραγματοποιούνται οι επεμβάσεις κοχλιακών εμφυτευμάτων σε Κέντρα Κοχλιακών Εμφυτεύσεων, αναγνωρισμένα από το ΚΕΣΥ. Εντούτοις μέχρι τώρα δεν έχει γίνει καμία συστηματική προσπάθεια καταγραφής και ελέγχου των αποτελεσμάτων της κοχλιακής εμφύτευσης. Σκοπός της μελέτης - μέθοδοι Σκοπός της μελέτης αυτής είναι η αξιολόγηση 35 κωφών ασθενών με κοχλιακό εμφύτευμα ως προς τα λειτουργικά αποτελέσματα. Τα κριτήρια αποκλεισμού των ασθενών ήταν ηλικία μικρότερη των 12 ετών κατά την εξέταση και χρήση του κοχλιακού εμφυτεύματος μικρότερη των 2 ετών. Επίσης ένας ασθενής που δεν 17 χρησιμοποιεί το εμφύτευμα αποκλείστηκε από περαιτέρω μελέτη. Η ηλικία εμφύτευσης των ασθενών κυμαινόταν από 2 έως 75 ετών με μέσο όρο τα 33 έτη. Επρόκειτο για 18 άνδρες (51%) και 17 γυναίκες (49%). Για τον έλεγχο των ασθενών αυτών ελήφθη λεπτομερές ιστορικό και όλοι οι ασθενείς αξιολογήθηκαν με την διεθνή κλίμακα CAP (Categories of Auditory Performance) που έχει βρεθεί αξιόπιστη μεταξύ διαφορετικών εκτιμητών 10,11. Categories of Auditory Performance (CAP) Όνομα: Ημερομηνία: 0. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. Κατηγορίες Καμία αντίληψη ήχων του ή της φωνής Αντίληψη ήχων του Ανταπόκριση στους ήχους της ομιλίας Εντοπισμός των ήχων του Διάκριση των ήχων της ομιλίας Κατανόηση καθημερινών φράσεων Κατανόηση μιας συζήτησης Χρήση του τηλεφώνου με οικείο συνομιλητή Σημειώστε σύμφωνα με την επίδοση Οδηγίες για το CAP 0. Καμία αντίληψη περιβαλλοντικών ήχων ή φωνής Ο/ Η ειδικός δεν έχει παρατηρήσει καμία λειτουργική αντίληψη ήχων του ή της φωνής καμία φορά και δεν έχει ενημερωθεί από κανέναν για τέτοιου είδους αντίληψη.

1. Αντίληψη περιβαλλοντικών ήχων Ο/Η ειδικός έχει παρατηρήσει αυθόρμητη αντίδραση σε πέντε τουλάχιστον περιβαλλοντικούς ήχους στο σπίτι ή στο ευρύτερο περιβάλλον. Οι αναφορές από άλλους μπορούν να ληφθούν υπ όψη αλλά ο ίδιος ο ειδικός θα πρέπει να έχει παρατηρήσει κάποιες αντιδράσεις. 2. Ανταπόκριση σε ήχους της ομιλίας Ο ασθενής ανταποκρίνεται σε ήχο ομιλίας. Οποιαδήποτε αντίδραση είναι δεκτή όπως εάν κάνει παύση κατα τη διάρκεια μιας δραστηριότητας, εάν κοιτάξει και χαμογελάσει, εάν κοιτάξει γενικά το χώρο υπό την προϋπόθεση οτι αυτή είναι καθαρά αντίδραση στον ήχο. Κάποιος μπορεί να το δείξει με πράξη (για παράδειγμα να βγαίνει έξω από ένα μέρος, να ρίχνει μια μπάλα) σαν απόκριση σε κάποιο λεκτικό ηχητικό ερέθισμα (πάμε, μπαμ) σε κανονικά επίπεδα συζήτησης και σε απόσταση 20-40 εκατοστά. 3. Εντοπισμός ήχων του Ο ασθενής μπορεί κάθε φορά να εντοπίζει τουλάχιστον 5 ήχους, π.χ. το κουδούνι της πόρτας, το τηλέφωνο στο καθημερινό του περιβάλλον. Αυτό σημαίνει οτι έχουν συγκεκριμένη και ίδια κάθε φορά αντίδραση στον κάθε ήχο, π.χ. πηγαίνουν προς την πόρτα όταν χτυπάει το κουδούνι κλπ. 4. Διάκριση των ήχων της ομιλίας χωρίς χειλεοανάγνωση Ο ασθενής μπορεί να ξεχωρίσει με αξιοπιστία τουλάχιστον δύο ήχους της ομιλίας. Αυτοί μπορεί να είναι (αλλά δε χρειάζεται να είναι) από τους πέντε ήχους του Ling ( οο αντί για εε, ΣΣ (μακρό) αντί για σς (βραχύ) κλπ). Στα μικρά παιδιά αυτό μπορεί να παρατηρηθεί όταν κοιτάνε ένα βιβλίο. Μπορεί να μιμηθούν διαφορετικές φωνές ζώων όταν τις παράγει κάποιος ενήλικας, π.χ. σσσ για το φίδι. 5. Κατανόηση καθημερινών φράσεων χωρίς χειλεοανάγνωση Ο ασθενής μπορεί να εντοπίσει απλές, γνωστές εντολές σε γνώριμο περιβάλλον και/ή μπορεί να δείξει το σωστό αντικείμενο σε μια εικόνα όταν κοιτάει κάποιο βιβλίο. Μπορεί να γίνει και το IOWA Closed Sentence Test, Level A. 6. Κατανόηση συζήτησης χωρίς χειλεοανάγνωση Ο ασθενής μπορεί να κάνει μια (απλή) συζήτηση χωρίς να βασίζεται στη χειλεοανάγνωση. Ο ασθενής αναμένεται να μπορεί να ακολουθήσει το Connected Discourse Tracking. 7. Χρήση του τηλεφώνου με γνωστό συνομιλητή. Ο ασθενής μπορεί να έχει ελεύθερη συζήτηση με γνωστό συνομιλητή στο τηλέφωνο. Πρέπει να μπορεί να απαντήσει σε απλές ερωτήσεις όπως Που είσαι; Τι κάνεις; χωρίς να διακόπτεται η συζήτηση. Τέλος έγινε στατιστική ανάλυση των αποτελεσμάτων χρησιμοποιώντας το στατιστικό πρόγραμμα Statgraphics και το επίπεδο στατιστικής σημαντικότητος ετέθη στο p ίσον ή μικρότερο του 0.05. Αποτελέσματα - Συζήτηση Τα λειτουργικά αποτελέσματα 2 έως 16 έτη μετά την χειρουργική επέμβαση (μέσος όρος τα 6 έτη) παρουσιάζονται στους Πίνακες 1 και 2. Πίνακας 1 Αριθμός ασθενών και ποσοστό σε κάθε κατηγορία πριν την χειρουργική επέμβαση και μετά την επέμβαση ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ 0. Καμία αντίληψη ήχων του ή της φωνής 1. Αντίληψη ήχων του 2. Ανταπόκριση στους ήχους της ομιλίας 3. Εντοπισμός των ήχων του 4. Διάκριση των ήχων της ομιλίας 5. Κατανόηση καθημερινών φράσεων 6. Κατανόηση μιας συζήτησης 7. Χρήση του τηλεφώνου με οικείο συνομιλητή ΠΡΙΝ 4 (11%) 5 (14%) 3 (9%) 11 (31%) 10 (29%) 2 (6%) ΜΕΤΑ 1 (3%) 3 (9%) 1 (3%) 2 (5%) 28 (80%) 18

Πίνακας 2 Συσωρευτικά ποσοστά (cumulative percentages) των ασθενών σε κάθε κατηγορία πριν την χειρουργική επέμβαση και μετά την επέμβαση ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΑΝΤΙΛΗΨΗΣ 0. Καμία αντίληψη ήχων του ή της φωνής 1. Αντίληψη ήχων του 2. Ανταπόκριση στους ήχους της ομιλίας 3. Εντοπισμός των ήχων του 4. Διάκριση των ήχων της ομιλίας 5. Κατανόηση καθημερινών φράσεων 6. Κατανόηση μιας συζήτησης 7. Χρήση του τηλεφώνου με οικείο συνομιλητή ΠΡΙΝ 11% 89% 75% 66% 35% 6% 0% 0% ΜΕΤΑ 0% 100% 100% 100% 97% 88% 85% 80% Είναι αξιοσημείωτο ότι με τη χρήση του εμφυτεύματος 80% των κωφών ασθενών της παρούσης μελέτης μπορούν να χρησιμοποιούν το τηλέφωνο και 85% μπορούν να κατανοούν συζητήσεις χωρίς χειλεοανάγνωση. Κανείς από τους 35 μελετηθέντες κωφούς ασθενείς δεν μπορούσε να επιτύχει αυτές τις δυο κατηγορίες ακουστικής αντίληψης προεγχειρητικά. Επίσης το γεγονός ότι, 2 έως 16 έτη μετά την χειρουργική επέμβαση (μέσος όρος τα 6 έτη), η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών εξακολουθεί να κάνει χρήση του εμφυτεύματος υποδηλώνει ότι το αποτέλεσμα είναι τέτοιο που ικανοποιεί και προσφέρει όφελος στους ασθενείς αυτούς. Η στατιστική επεξεργασία των αποτελεσμάτων απεκάλυψε ότι η διαφορά του μετεγχειρητικού λειτουργικού αποτελέσματος σε σύγκριση με το προεγχειρητική κατάσταση ήταν στατιστικά λίαν σημαντική (p< 0.00000001) που επιβεβαιώνει την αποτελεσματικότητα της κοχλιακής εμφύτευσης στους μελετηθέντες ασθενείς. Η ηλικία εμφύτευσης βρέθηκε να αποτελεί στατιστικά σημαντικό προγνωστικό παράγοντα στο επίπεδο p 0.05. Δηλαδή μικρότερη ηλικία εμφύτευσης συσχετιζόταν με καλύτερα λειτουργικά αποτελέσματα. Αυτό το αποτέλεσμα που σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία παρατηρείται κυρίως στα προγλωσσικά παιδιά είναι πολύ σημαντικό διότι υποδηλώνει την ανάγκη ορθής διάγνωσης και έγκαιρης αντιμετώπισης της κώφωσης 12,13,14. Αυτό βέβαια δεν είναι απόλυτο αφού ο μεγαλύτερος σε ηλικία ασθενής μας εμφυτεύθηκε στα 75 του έτη, και μέσα σε 2 έτη, από την κατηγορία 3 έφθασε στην κατηγορία 7 της ακουστικής αντίληψης. Βέβαια επρόκειτο για μεταγλωσσικό ενήλικα που η αιτιολογία κώφωσης ήταν η ωτοσκλήρυνση. Στο μέλλον θα μπορούσε να γίνει μια μεγάλη πολυκεντρική μελέτη στον Ελλαδικό χώρο ώστε να υπάρξει η δυνατότητα μελέτη μεγαλυτέρου αριθμού ασθενών και το δείγμα να είναι πιο ομοιογενές. Επίσης η προεγχειρητική λειτουργική κατάσταση συσχετιζόταν θετικά και σε βαθμό στατιστικά σημαντικό στο επίπεδο p 0.03 με το μετεγχειρητικό λειτουργικό αποτέλεσμα. Αυτό το αποτέλεσμα υποδεικνύει ότι η αποκατάσταση της κώφωσης και η κατάλληλη προεγχειρητική εκπαίδευση παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της ακουστικής αντίληψης μετά την επέμβαση του κοχλιακού εμφυτεύματος. Αντίθετα το φύλο (άρρεν ή θήλυ) δεν αποτελεί προγνωστικό παράγοντα του λειτουργικού αποτελέσματος, το ίδιο και ο χρόνος χρήσης του εμφυτεύματος. Το τελευταίο αποτέλεσμα υποδηλώνει ότι στους ενήλικες τα 2 έτη μετά την εμφύτευση (ελάχιστο κριτήριο της παρούσης μελέτης) είναι πιθανόν αρκετά για να δούμε το μέγιστο όφελος από το κοχλιακό εμφύτευμα σε πολλούς από τους εμφυτευθέντες ασθενείς. Τέλος η συσχέτιση του λειτουργικού αποτελέσματος με την αιτιολογία της κώφωσης δεν έδειξε ότι η συγγενής κώφωση υπολείπεται στα αποτελέσματα από τις υπόλοιπες αιτιολογίες κώφωσης. Αντίθετα μπορεί σε μερικές περιπτώσεις συγγενούς κώφωσης, ειδικά όταν υπάρχουν αυστηρά κριτήρια επιλογής των ασθενών όπως στη 19

παρούσα μελέτη, και να υπερτερεί, ιδίως όταν στους ασθενείς με μη συγγενή κώφωση υπάρχουν επιπρόσθετες διαταραχές (όπως π.χ. μετά από μηνιγγίτιδα) ή άλλα προβλήματα ιατρικά και μη (όπως π.χ. κοινωνικά). Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής συμβάλουν στην αποδοχή της κοχλιακής εμφύτευσης ως ένα αποτελεσματικό μέσο αντιμετώπισης της κώφωσης στον Ελλαδικό χώρο λαμβάνοντας υπ όψιν το μεγάλο κόστος του κοχλιακού εμφυτεύματος (περί τα 25.000 Ευρώ) που δαπανούν τα ασφαλιστικά ταμεία. Η ποιότητα της ζωής ενός κωφού ατόμου βελτιώνεται πολύ σημαντικά όταν φθάνει στο επίπεδο της χρήσης του τηλεφώνου και της κατανόησης συζήτησης χωρίς τη χρήση της χειλεοανάγνωσης και η παρούσα μελέτη απέδειξε ότι το 80-85% των μελετηθέντων ασθενών έφθασαν σε αυτό το επίπεδο με τη χρήση του κοχλιακού εμφυτεύματος. Ασφαλώς η σωστή επιλογή των υποψηφίων, η χειρουργική εμπειρία ώστε να παραμείνουν οι επιπλοκές σε μικρό ποσοστό, και η κατάλληλη εκπαίδευση - υποστήριξη πριν και μετά την επέμβαση παίζουν σημαντικό ρόλο ώστε τα αποτελέσματα της κοχλιακής εμφύτευσης να φθάνουν αυτά τα υψηλά ποσοστά επιτυχίας. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Switzer M, Williams B. Life problems of deaf people. Arch Environ Health 1967;15:249-56. 2. Nikolopoulos TP, Lloyd H, Archbold S, O Donoghue GM. Pediatric cochlear implantation: the parents' perspective. Arch Otolaryngol Head Neck Surg 2001;127: 363-7. 3. Archbold S, Nikolopoulos TP, O Donoghue GM, Lutman ME. Educational placement of deaf children following cochlear implantation. Βr J Audiol 1998;32: 295-300. 4. Νικολόπουλος Θ, Παπαδημητρίου Ν. Αξιολόγηση και αποκατάσταση παιδιών με κοχλιακά εμφυτεύματα. Ελληνική Ακοολογία Νευροωτολογία 2003; 4:45-9. 5. Dublin W. Cytoarchitecture of the cochlear nuclei. Arch Otolaryngol 1974;100:355-9. 6. Nikolopoulos TP, Dyar D, Gibbin KP. Assessing candidate children for cochlear implantation with the Nottingham Children's Implant Profile (NChIP): the first 200 children. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 2004;68:127-35. 7. Nikolopoulos TP, Mason SM, O'Donoghue GM, Gibbin KP. Integrity of the auditory pathway in young children with congenital and postmeningitic deafness. Ann Otol Rhinol Laryngol 1999;108: 327-30. 8. Κυριαφίνης Γ. Κοχλιακή εμφύτευση. Εκδόσεις Publish City, Θεσσαλονίκη, 2005. 9. Κυριαφίνης Γ. Η αξιολόγηση του αποτελέσματος της κοχλιακής εμφύτευσης σε κωφά άτομα από τη μελέτη των προεγχειρητικών και μετεγχειρητικών παραμέτρων. Διδακτορική Διατριβή. Ιατρική Σχολή ΑΠΘ, Θεσσαλονίκη, 2005. 10. Moore J, Niparko J, Miller M, Perazzo L, Linthicum F. Effect of adult onset deafness on the human central auditory system. Ann Otol Rhinol Laryngol 1997;106:385-90. 11. Nikolopoulos TP, Archbold SM, O'Donoghue GM. The development of auditory perception in children following cochlear implantation. Int J Pediatr Otorhinolaryngol 1999;49(S1):189-91. 12. Bodner-Johnson B: Total communication: A Professional Point of View. In: Schwartz S (ed). Choices in deafness: A Parents Guide to Communication Options. Bethesda, MD: Woodbine House, 1996:209-24. 13. Archbold SM, Nikolopoulos TP, Lutman ME, O Donoghue GM. The educational settings of profoundly deaf children with cochlear implants compared with age matched peers with hearing aids: implications for management. Int J Audiol 2002;41:157-61. 14. Nikolopoulos TP, O'Donoghue GM, Robinson KL, Gibbin KP, Archbold SM, Mason SM. Multichannel cochlear implantation in postmeningitic and congenitally deaf children. Am J Otol 1997;18(Suppl 6): 147-8. 20