EDAMAT Πρακτικός Οδηγός της Ευρωπαϊκής Δράσης για την Ένταξη της Διάστασης της Αναπηρίας (Μainstreaming) στις Πολιτικές και στις Πρακτικές 1η Ενότητα: Πλαίσιο για την Ένταξη της Διάστασης της Αναπηρίας (MAINSTREAMING) στο Σχεδιασμό Νόμων, Πολιτικών και Προγραμμάτων
Eισαγωγή Η ενότητα αυτή παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες για την ένταξη των θεμάτων της αναπηρίας στη φάση του σχεδιασμού των νόμων, των πολιτικών και των προγραμμάτων. Βασίζεται στις τέσσερις Αρχές (4) που διέπουν το πρόγραμμα EDAMAT και δεν είναι άλλες από τη Συμμετοχή, την Πρόσβαση, τους Πόρους (Επάρκεια) και την Εφαρμογή (Επαρκείς Μηχανισμοί) 12, όπως αυτές ορίζονται στην Εισαγωγή του EDAMAT. Το «Πλαίσιο για την Ένταξη της Διάστασης της Αναπηρίας (Mainstreaming) στο Σχεδιασμό Νόμων, Πολιτικών και Προγραμμάτων» εξυπηρετεί δυο βασικούς σκοπούς: Να παρέχει τις κατευθυντήριες οδηγίες για την ένταξη των θεμάτων της αναπηρίας κατά τη διαμόρφωση των νόμων, των πολιτικών και των προγραμμάτων για τα άτομα με αναπηρία. Να αποτελέσει μέσο για την καταγραφή των πρωτοβουλιών που λαμβάνονται με στόχο την πραγματοποίηση της αποτελεσματικής ένταξης της διάστασης της αναπηρίας στις ανωτέρω διαδικασίες. Οδηγίες χρήσης 1. Χρησιμοποιείτε κάθε Αρχή ως οδηγό καθώς σχεδιάζετε ένα νόμο, χαράσσετε μία πολιτική, προτείνετε ένα πρόγραμμα ή μετέχετε σε κάποια άλλη σχετική διαδικασία. 2. Καταγράψτε τις πρωτοβουλίες που λαμβάνονται με όσο το δυνατόν περισσότερες λεπτομέρειες. Μη διστάσετε να συμπεριλάβετε επιπλέον πληροφορίες. Όσες περισσότερες λεπτομέρειες παρέχετε τόσο πιο εύκολο θα είναι για σας και τους άλλους να αξιολογήσετε το βαθμό επιτυχίας της ένταξης της διάστασης της αναπηρίας. 3. Κάθε τμήμα είναι αριθμημένο ώστε να μπορείτε να ανατρέχετε στις ερωτήσεις και να προσθέτετε επιπλέον φύλλα ή σχετικά έγγραφα. Μετάφραση: Γιαννούλια Κωνσταντίνα Επιμέλεια: Εύη Χατζηβαρνάβα Καζάση και Μαρία Φιλιώ Τριδήμα ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ ΤΗΣ ΑΝΑΠΗΡΙΑΣ (MAINSTREAMING) ΣΤΟ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟ ΝΟΜΩΝ, ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Προσδιορίστε το Νόμο, την Πολιτική ή το Πρόγραμμα: Ημερομηνία έναρξης της διαδικασίας σχεδιασμού και εφαρμογής του Νόμου, της Πολιτικής ή του Προγράμματος:. Προβλεπόμενη ημερομηνία λήξης:.................................................................................. Διοίκηση και σύνθεση της ομάδας εργασίας: Συνεργαζόμενοι φορείς: Συμπλήρωση από:.................................................................................................. έως:................................................................................................................ Κοινοποίηση σε:..................................................................................................... Εκδόθηκε από την οργάνωση Leonard Cheshire International Αριθμός Μητρώου Μη κυβερνητικών Οργανώσεων 218186 30 Millbank London SW1P 4QD Tηλ: +44 20 78 02 82 00 International@lc-uk.org.www.lcint.org ISBN: 0-9551613-5-5 (International version) ISBN: 978-0-9551613-5-3 Leonard Cheshire International Οκτώβριος 2006 Η μερική ή περιληπτική αναπαραγωγή καθώς και ή μερική ή περιληπτική αναδημοσίευση του έργου αυτού, επιτρέπεται μόνο εφόσον γίνονται οι απαραίτητες αναφορές. [12] Σημείωση του μεταφραστή (ΣτΜ: αγγλικός όρος enforcement) 2 3
1η ΑΡΧΗ: ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ 1.1 Συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία και των οργανώσεών τους στην ανάπτυξη νόμων, πολιτικών και προγραμμάτων με αναγνώριση των παραγόντων που συνθέτουν τη διαφορετικότητα των ατόμων με αναπηρία (π.χ. ηλικία, φύλο και εθνότητα) 1.1.1. Ονομάστε τις οργανώσεις που διοικούνται και αποτελούνται από άτομα με αναπηρία και θα συμμετέχουν στο στάδιο του σχεδιασμού του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 1.2 Συμμετοχή των οργανώσεων των ατόμων με αναπηρία στη διαδικασία προώθησης της ισότητας στα θέματα αναπηρίας και στην εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία - που συμμετέχουν στην ανάπτυξη νόμων, πολιτικών και προγραμμάτων - για την καλύτερη προάσπιση της αρχής της ισότητας 1.2.1. Ονομάστε τις οργανώσεις που πρόκειται να συμβουλευτείτε για την εκπαίδευση των ατόμων με αναπηρία -που συμμετέχουν στην ανάπτυξη του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος- για την καλύτερη προάσπιση της αρχής της ισότητας στα θέματα αναπηρίας. 1.1.2. Ονομάστε άλλες οργανώσεις που συμμετέχουν ή πρόκειται να συμμετάσχουν σε διαβουλεύσεις στο στάδιο του σχεδιασμού του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 1.2.2. Ονομάστε τους στόχους της ανωτέρω εκπαίδευσης. 1.1.3 Αναφερθείτε στους στόχους των διαβουλεύσεων με οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία στο στάδιο του σχεδιασμού του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 1.2.3. Αναφέρετε την σχεδιαζόμενη διάρκεια της ανωτέρω εκπαίδευσης. 1.1.4. Αναφερθείτε στις μεθόδους διαβούλευσης π.χ. συνεδριάσεις, τηλεφωνικές συνομιλίες, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, άλλους τρόπους επικοινωνίας στο στάδιο του σχεδιασμού του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 1.2.4. Ονομάστε τις οργανώσεις που θα συμμετέχουν στην ανωτέρω εκπαίδευση. 1.1.5. Αναφερθείτε σε άλλες σχετικές λεπτομέρειες που αφορούν τη συγκεκριμένη ενότητα. 4 5
2η ΑΡΧΗ: ΠΡΟΣΒΑΣΗ 2.1 Συνεργασία με οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία για την προώθηση της ισότητας στα θέματα αναπηρίας και την ευαισθητοποίηση των διαμορφωτών πολιτικής στην προάσπιση της αρχής της ισότητας 2.1.1. Αναφέρετε τη μεθοδολογία ευαισθητοποίησης που θα ακολουθήσετε. 2.2 Παροχή προσβάσιμων μορφών πληροφόρησης, συμπεριλαμβανομένης και της έντυπης μορφής 2.2.1. Αναφέρετε τους τίτλους εντύπων και του υλικού που πρόκειται να δημιουργηθούν σε προσβάσιμες μορφές για το σχεδιασμό του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 2.1.2. Ονομάστε τους στόχους της ανωτέρω ευαισθητοποίησης. 2.2.2. Αναφέρετε τους τύπους (ηλεκτρονικό, έντυπο) που πρόκειται να δημιουργηθούν σε προσβάσιμες μορφές για το σχεδιασμό του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 2.1.3. Αναφέρετε τη διάρκεια της σχεδιαζόμενης διαδικασίας ευαισθητοποίησης. 2.2.3. Αναφέρετε άλλες σχετικές λεπτομέρειες που αφορούν τη συγκεκριμένη ενότητα. 2.1.4. Αναφέρετε τις οργανώσεις που θα εμπλακούν στην ανωτέρω διαδικασία ευαισθητοποίησης. 2.3 Αναφέρετε άλλες πρωτοβουλίες που αφορούν τη συγκεκριμένη ενότητα 2.1.5. Αναφέρετε το έντυπο υλικό και άλλες πληροφορίες που θα διανέμετε. 2.1.6. Αναφέρετε άλλες σχετικές λεπτομέρειες που αφορούν τη συγκεκριμένη ενότητα. 6 7
3η ΑΡΧΗ: ΠΟΡΟΙ (ΕΠΑΡΚΕΙΑ) 3.1 Χρηματοδότηση για την ενίσχυση της πλήρους ένταξης των ατόμων με αναπηρία στο σχεδιασμό νόμων, πολιτικών και προγραμμάτων 3.3 Προτεραιότητα στην κατανομή κονδυλίων και αξιολόγηση 3.3.1. Αναφέρετε τους τύπους αξιολόγησης που έχουν σχεδιαστεί και θα πραγματοποιηθούν στα πλαίσια αξιολόγησης της φάσης σχεδιασμού του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 23.1.1. Αναφέρετε τους οικονομικούς πόρους (π.χ για μεταφορά προς και από τις συνεδριάσεις, για προσωπικούς βοηθούς, γραμματειακή υποστήριξη, διανυκτέρευση) που θα δεσμεύσετε για την πλήρη ένταξη των ατόμων με αναπηρία στο σχεδιασμό του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 3.3.2 Αναφέρετε τους τομείς που θα καλυφθούν από την ανωτέρω αξιολόγηση. 3.2 Διευθετήσεις για τη διασφάλιση της συμμετοχής κατά τη διάρκεια όλων των συνεδριάσεων στα πλαίσια ανάπτυξης νόμων, πολιτικών και προγραμμάτων 3.2.1. Αναφέρετε τις διευθετήσεις που θα πραγματοποιήσετε για τη διασφάλιση της συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία στις συνεδριάσεις για το σχεδιασμό του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 3.3.3. Αναφέρετε το προβλεπόμενο επιθυμητό αποτέλεσμα της ανωτέρω αξιολόγησης. 3.2.2. Αναφέρετε τις ενέργειες που θα πραγματοποιήσετε για την διασφάλιση της πρόσβασης στην πληροφόρηση π.χ μέσω νοηματικής διερμηνείας, easy-to-read (ευανάγνωστων πληροφοριών), γραφής Braille και / ή ακουστικής και / ή ηλεκτρονικής μορφής, καθώς και άλλων εναλλακτικών μορφών, άλλων μέτρων στα πλαίσια του σχεδιασμού του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 3.3.4. Αναφέρετε άλλες σχετικές λεπτομέρειες που αφορούν τη συγκεκριμένη ενότητα. 3.2.3. Αναφέρετε άλλες σχετικές λεπτομέρειες που αφορούν τη συγκεκριμένη ενότητα. 3.3.5 Αναφέρετε άλλες σχετικές πρωτοβουλίες που αφορούν τη συγκεκριμένη ενότητα 8 9
4η ΑΡΧΗ: ΕΦΑΡΜΟΓΗ (ΕΠΑΡΚΕΙΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ) 4.1 Διαβουλεύσεις με εξωτερικούς φορείς (συμπεριλαμβανομένων των ακτιβιστών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία, των επιτροπών για την ισότητα, των οργανώσεων για την αναπηρία και άλλων οργανώσεων), με θέμα την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την εκτίμηση της επίπτωσης της διαδικασίας σχεδιασμού νόμων, πολιτικών και προγραμμάτων 4.1.1. Αναφέρετε τις οργανώσεις που πρόκειται να συμμετάσχουν στις διαβουλεύσεις για την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την εκτίμηση της επίπτωσης της διαδικασίας σχεδιασμού του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 4.2 Δημιουργία εστιασμένων ομάδων ατόμων με αναπηρία, με αντικείμενο την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την εκτίμηση των επιπτώσεων της διαδικασίας σχεδιασμού νόμων, πολιτικών και προγραμμάτων 4.2.1. Αναφέρετε τη σύνθεση των εστιασμένων ομάδων (διαφορετικότητα του πληθυσμού των εκπροσωπούμενων ατόμων με αναπηρία) που πρόκειται να δημιουργηθούν για την παρακολούθηση, την αξιολόγηση και την εκτίμηση των επιπτώσεων του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος στη φάση του σχεδιασμού του. 4.1.2. Αναφέρετε τις μεθόδους διαβούλευσης π.χ. συνεδριάσεις, τηλεφωνικές συνομιλίες, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, άλλα μέσα επικοινωνίας κτλ για την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού. 4.2.2. Αναφέρετε τα υπό συζήτηση θέματα που θα αναπτυχθούν κατά τις συναντήσεις των ομάδων αυτών. 4.1.3. Αναφέρετε τα θέματα που θα συζητηθούν για την επίτευξη του ανωτέρω σκοπού. 4.2.3. Αναφέρετε τον αριθμό των εστιασμένων ομάδων που συσταθούν. 4.1.4. Αναφέρετε άλλες σχετικές λεπτομέρειες που αφορούν τη συγκεκριμένη ενότητα. 4.2.4. Αναφέρετε άλλες σχετικές λεπτομέρειες που αφορούν τη συγκεκριμένη ενότητα. 10 11
4.3 Αναφέρεται άλλες σχετικές πρωτοβουλίες που αφορούν την συγκεκριμένη ενότητα 4.4 Εφαρμογή της ισχύουσας νομοθεσίας κατά των διακρίσεων στο σχεδιασμό νόμων, πολιτικών και προγραμμάτων της διαδικασίας σχεδιασμού νόμων, πολιτικών και προγραμμάτων 4.4.1. Αναφέρετε, εάν έχουν συμπεριληφθεί στο σχεδιαζόμενο νόμο, πολιτική ή πρόγραμμα, νομικές ή άλλες κυρώσεις σε σχέση με την εφαρμογή της νομοθεσίας κατά των διακρίσεων. 4.4.2. Αναφέρετε το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο που είναι απαραίτητο για την αποτελεσματική εφαρμογή του υπό εξέταση νόμου, πολιτικής ή προγράμματος. 4.4.3. Αναφέρετε άλλες πρωτοβουλίες που διασφαλίζουν τη συμμόρφωση με την εφαρμογή του νόμου, της πολιτικής ή του προγράμματος. 12