1 Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισµού Σχέδιο ράσεων για την υλοποίηση των στόχων του Εθνικού Σχεδίου ράσης για την ισότητα ανδρών και γυναικών ΡΑΣΕΙΣ Στάδια Υλοποίησης Χρονοδιάγραµµα έναρξης και λήξης (µήνας/έτος) Α. ράσεις που σχετίζονται µε τις δοµές του εκπαιδευτικού συστήµατος Υπεύθυνοι φορείς 1. Καταγραφή προγραµµάτων ή δράσεων που υλοποιούνται από τα ιδρύµατα τριτοβάθµιας εκπαίδευσης σε θέµατα φύλου 2. Ορισµός ενός ατόµου από κάθε ίδρυµα τριτοβάθµιας εκπαίδευσης για τη σύσταση οµάδας δράσης εντός του κάθε ιδρύµατος µε στόχο την προώθηση του στόχου της ισότητας των δύο φύλων 3. Σύσταση παρατηρητηρίου για θέµατα ισότητας των δύο φύλων στην Τριτοβάθµια Εκπαίδευση που θα θέτει επιµέρους στόχους και θα αξιολογεί την πρόοδο στην επίτευξη των στόχων αυτών 4. Πρόγραµµα ενθάρρυνσης των κοριτσιών για αυξηµένη συµµετοχή σε τεχνικές κατευθύνσεις και τη χρήση νέων τεχνολογιών. ιαµόρφωση Νέας Σύγχρονης Μαθητείας µε στόχο την προσέλκυση κοριτσιών. Έχει ληφθεί Υπουργική Απόφαση και υπεγράφη µνηµόνιο συνεργασίας. ιεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης ( ΑΑΕ) ιεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης ( ΑΑΕ) ιεύθυνση Ανώτερης και Ανώτατης ( ΑΑΕ) Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων ( ιοικητικό µέρος) ΥΠΠ ιεύθυνση Τεχνικής και Επαγγελµατικής (Εκπαιδευτικό µέρος) 1
2 5. Ενίσχυση και διεύρυνση των προγραµµάτων Αγωγής Υγείας στα σχολεία µε την εισαγωγή του µαθήµατος της Σεξουαλικής Αγωγής Αναθεώρηση Αναλυτικών Προγραµµάτων δράσεων Συνέχιση των δραστηριοτήτων των προγραµµάτων της Συντονιστικής Επιτροπής Υγείας και Πολιτότητας Συντονιστική Επιτροπή Υγείας και Πολιτότητας Επιτροπές για την αναθεώρηση Α.Π. 6. Επέκταση του Θεσµού του ολοήµερου σχολείου που θα επιτρέπει στους µαθητές και µαθήτριες να παρατείνουν την παραµονή τους στο σχολείο µελετώντας και ασχολούµενοι µε άλλες καλλιτεχνικές, αθλητικές, παιδαγωγικές δραστηριότητες. του ολοήµερου σχολείου του θεσµού των ΖΕΠ Επαναλαµβανόµενες ράσεις ιεύθυνση ηµοτικής ιεύθυνση ηµοτικής 7. Πρόληψη και καταπολέµηση της βίας και της παραβατικότητας στο σχολείο και στην οικογένεια δράσεων του ολοήµερου σχολείου του θεσµού των ΖΕΠ δράσεων Επαναλαµβανόµενες ράσεις Γενικής ιεύθυνση ηµοτικής ιεύθυνση ηµοτικής Γενικής 2
3 Β. ράσεις που σχετίζονται µε την ενδοϋπηρεσιακή Επιµόρφωση 1. Ειδική επιµόρφωση των Συµβούλων Επαγγελµατικού προσανατολισµού και βελτίωση της αποτελεσµατικότητας του επαγγελµατικού προσανατολισµού. Προσαρµογή περιεχοµένου του σχολικού επαγγελµατικού προσανατολισµού Ανάπτυξη νέων εργαλείων (οδηγός καθοδήγησης, ερωτηµατολόγια για µαθητές) Καλλιέργεια συνείδησης για τον περιοριστικό ρόλο του φύλου και τα στερεότυπα που συνδέονται µ αυτό 2. Ενηµέρωση και ευαισθητοποίηση των εκπαιδευτικών σε θέµατα φύλου και καταπολέµησης του διαχωρισµού σε «ανδρικά» και «γυναικεία» επαγγέλµατα Ζητήµατα διαφυλικών σχέσεων Ρόλοι των δύο φύλων Στερεότυπα σε σχέση µε το φύλο και τα επαγγέλµατα Πρακτικές κατευθύνσεις για την επάλειψη στερεοτύπων 3. Σχεδιασµός υλοποίηση προγραµµάτων πληροφόρησης/ευαισθητοποίηση εκπαιδευτικών όλων των βαθµίδων σε θέµατα Ισότητας ευκαιριών και/ή ενσωµάτωσής τους στη συνεχή ενδοϋπηρεσιακή επιµόρφωση των εκπαιδευτικών Οργάνωση Ηµερίδας σε συνεργασία µε Λειτουργούς του Υπουργείου Εργασίας Συνέχιση δράσης µέχρι να καλυφθεί όλος ο πληθυσµός Οργάνωση Ηµερίδας για όλους τους εκπαιδευτικούς και επιθεωρητές όλων των βαθµίδων - ιάρκεια: 5 ώρες (8.00 π.µ. 1.00 µ.µ.) Σεµινάριο Pestalozzi µικρής διάρκειας του Συµβουλίου της Ευρώπης για ιευθυντές σχολείων όλων των βαθµίδων µε θέµα: «Promoting Gender Equality in Schools: The role of school headteachers». 3-5 εκεµβρίου 2009 Υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία µε το Υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία µε το 3
4 ιεξαγωγή προαιρετικού σεµιναρίου µε θέµα «Το φύλο στην εκπαίδευση: προαγωγή της ισότητας και του σεβασµού» σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθµίδων ιεξαγωγή προαιρετικού σεµιναρίου µε θέµα «Εκπαίδευση και Φύλο» σε εκπαιδευτικούς όλων των βαθµίδων 4. Ευρωπαϊκά Συνέδρια µε θέµα: «Εκπαίδευση και Ισότητα των Φύλων» «Σπουδές του Κοινωνικού Φύλου στον 21 ο αίωνα» Ενσωµάτωση στα υφιστάµενα προγράµµατα ενδοϋπηρεσιακής επιµόρφωσης εκπαιδευτικών και στελεχών της εκπαίδευσης θεµάτων που αφορούν την παροχή ίσων ευκαιριών και την κατάργηση των στερεοτύπων που αφορούν το ρόλο των φύλων Οργάνωση ανοιχτών Συνεδρίων για όλους τους εκπαιδευτικούς όλων των βαθµίδων για το έτος 2011-2012 Επαναλαµβάνεται για το τρέχον έτος 2012-2013 4
5 5. Πρόγραµµα ενηµέρωσης/ευαισθητοποίησης αγοριών και κοριτσιών για επιλογή µη παραδοσιακών ανδρικών και γυναικείων επαγγελµάτων αντίστοιχα Μελέτη για συµπερίληψη των θεµάτων σε άλλα συνέδρια σεµινάρια Έκδοση και αξιοποίηση των πρακτικών των συνεδρίων Καταρτισµός επιτροπής για την ανάληψη του προγράµµατος Σχεδιασµός του προγράµµατος Άλλοι σχετικοί/εκπαιδευτικοί φορείς ΥΣΕΑ Επαρχιακά Γραφεία 6. Μελέτη, σχεδιασµός και υλοποίηση προγραµµάτων ενηµέρωσης/ ευαισθητοποίησης εκπαιδευτικών Σ.Ε.Α. σε θέµατα σεξουαλικής αγωγής και ανάδειξης της συντροφικότητας και των γονεϊκών ρόλων. Υλοποίηση του προγράµµατος σε όλες τις επαρχίες Πιλοτικό πρόγραµµα: «ιαφυλικές σχέσης Σεξουαλικής Αγωγής» Αναθεώρηση Αναλυτικών Προγραµµάτων Ενίσχυση των µαθηµάτων της Οικογενειακής Αγωγής και Βιολογίας Οργάνωση σχετικών σεµιναρίων ιεύθυνση ηµοτικής - Σύµβουλοι για «Αγωγή Υγείας» ΥΣΕΑ Κυπριακός Σύνδεσµος Οικογενειακού Προγραµµατισµού 7. ιατµηµατικό συνέδριο για εκπαιδευτικούς όλων των βαθµίδων δράσεων Όλες οι ιευθύνσεις του ΥΠΠ 5
6 8. Συνέδριο: «Το φύλο στην εκπαίδευση: Ευρωπαϊκή και Κυπριακή εµπειρία» Το συνέδριο διεξήχθη το Νοέµβριο του 2009. Κυπριακή Ακαδηµία ηµόσιας ιοίκησης Υπουργείο ικαιοσύνης Γενικής Γ. ράσεις που σχετίζονται µε την σχολική µονάδα 1. ιαµόρφωση σύγχρονου εκπαιδευτικού υλικού που θα περιλαµβάνει τη διάσταση του φύλου µε στόχο την καταπολέµηση των στερεοτύπων των φύλων από µικρή ηλικία, ιδιαίτερα µέσα από την ενθάρρυνση των αγοριών για ενεργότερη συµµετοχή στην οικογενειακή ζωή και των γυναικών στην πολιτική/δηµόσια ζωή και την καλλιέργεια σχέσεων ισότητας και αλληλοσεβασµού µεταξύ των φύλων. Στα πλαίσια διαµόρφωσης νέων αναλυτικών προγραµµάτων ιαθεµατική διδασκαλία Ανθρώπινα δικαιώµατα Συνέχιση της προσπάθειας στα πλαίσια αναθεώρησης των Α.Π. Επιτροπές για την αναθεώρηση Α.Π. Όλες οι διευθύνσεις του ΥΠΠ 2. Έρευνα καταγραφής των αναγκών και προσδοκιών γυναικών «διαφορετικών» πολιτισµικών οµάδων καθώς και των παιδιών τους και δηµιουργία εκπαιδευτικών/επαγγελµατικών δοµών µε στόχο την παροχή γλωσσοµάθειας και επαγγελµατικού προσανατολισµού. Παροχή µαθηµάτων Ελληνικής γλώσσας στα πλαίσια των Επιµορφωτικών προγραµµάτων και των ΚΙΕ (δωρεάν) Επαναλαµβανόµενη ράση Κρατικά Ινστιτούτα Επιµόρφωσης Λειτουργία στο ΥΠΠ της ΥΣΕΑ για όλα τα στρώµατα του πληθυσµού σε όλες τις επαρχίες Γενικής 6
7 Εκπόνηση έντυπου υλικού σε 9 γλώσσες Πρόγραµµα αλλόγλωσσων µαθητών Επαναλαµβανόµενη ράση 3. Επιµόρφωση εκπαιδευτικών και γονέων σε θέµατα σχετικά µε το φύλο 4. Εφαρµογή προληπτικών προγραµµάτων/ παρεµβάσεων σε θέµατα φύλου Μελετάται η προσφορά επιπρόσθετων µαθηµάτων Ελληνικής γλώσσας Επιµόρφωση εκπαιδευτικών και στελεχών της εκπαίδευσης σε κεντρικό επίπεδο και σε επίπεδο σχολικής βάσης Επιµόρφωση γονέων σε επίπεδο σχολικής βάσης Εφαρµογή προγραµµάτων στα σχολεία µε στόχο την προώθηση της ισότητας και του αλληλοσεβασµού µεταξύ όλων των παιδιών της τάξης, ανεξάρτητα µε την καταγωγή ή το φύλο τους Προληπτική παρέµβαση σε σχολείο Τεχνικής εκπαίδευσης µε στόχο την ενδυνάµωση της ταυτότητας της νεαρής γυναίκας και της θέσης της στην κοινωνία Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας 7
8 5. ιδασκαλία µαθήµατος Επαγγελµατικής και Κοινωνικής Αγωγής Συµβολή στην καλλιέργεια δεξιοτήτων ζωής (αυτοαξιολόγηση αυτοπεριγραφήαυτοεικόνα, ανάπτυξη αυτοπεποίθησης, διαδικασία λήψης απόφασης, επαγγελµατικές αξίες) Συνέχιση διδασκαλίας του µαθήµατος 6. Συµµετοχή σε σεµινάρια Αντιναρκωτικής Αγωγής Έµφαση στην ανάπτυξη σχέσεων µεταξύ των συνοµηλίκων, της κριτικής σκέψης και των δεξιοτήτων λήψης απόφασης Συνέχιση συµµετοχής στα σεµινάρια 7. ιεθνής Εκπαιδευτική Έκθεση «Ησιόδεια» Προβολή ταινίας επαγγελµάτων όπου προβάλλεται η συµµετοχή των γυναικών. 8. Επανέκδοση του βιβλίου Επαγγελµατικής και Κοινωνικής Αγωγής Συνέχιση προβολής τόσο στα πλαίσια της εκπαιδευτικής έκθεσης όσο και στο µάθηµα επαγγελµατικής αγωγής. Αναθεώρηση του κειµένου ώστε να είναι εµφανής η αναφορά της συµµετοχής των γυναικών σε όλα τα επαγγέλµατα Στο κεφάλαιο «Ο κόσµος Επαναλαµβανόµενη ράση ΥΣΕΑ ΥΣΕΑ ΥΣΕΑ ΥΣΕΑ 8
9 9. Πρόγραµµα προβολής των γυναικών δηµιουργών, καλλιτεχνών και πνευµατικών ανθρώπων στα σχολεία Παροχή διοικητικής διευκόλυνσης, ειδικών γνώσεων και υποστήριξης στα σχολεία Μέσης για µια δοµηµένη παρουσίαση γυναικών που συνέβαλαν στην ανάπτυξη του πολιτισµού, (καταρτισµός καταλόγου, καθιέρωση τρόπου επικοινωνίας για τη διευθέτηση επισκέψεων γυναικών δηµιουργών στα σχολεία) 10. Φεστιβάλ αρχαίου ελληνικού δράµατος µε σκοπό την ανάδειξη των γυναικείων διαχρονικών προτύπων (παροχή πληροφοριακού υλικού στους σχολικούς οµίλους θεάτρου, διευκόλυνση παρακολούθησης παραστάσεων από τους µαθητές το µήνα Ιούλιο) της εργασίας» να γίνει αναφορά σε επαγγέλµατα που στο παρελθόν θεωρούνταν ως ανδροκρατούµενα ή γυναικοκρατούµενα, ως αφόρµιση για συζήτηση 15ο ιεθνές Φεστιβάλ Αρχαίου Ελληνικού ράµατος 8 έργα, ανάµεσα στα οποία η «Αντιγόνη» του Σοφοκλή και η «Μήδεια» του Ευριπίδη. Η «Αντιγόνη» του βρετανικού θιάσου «Θέατρο Lab Company» αποτελεί την πιο χαρακτηριστική περίπτωση αρχαίου δράµατος στην οποία εξαίρεται η γυναίκα ως φυσικός φορέας υψηλών αξιών, γενναιότητας και ηρωικού φρονήµατος. Η Αντιγόνη αντιπαρατασσόµενη και αντιπαραβαλλόµενη µε τις δυνάµεις της καθεστηκυίας Επαναλαµβανόµενη ράση Πολιτιστικές Υπηρεσίες ΥΠΠ Πολιτιστικές Υπηρεσίες ΥΠΠ 9
10 11. Εκπαιδευτικό συνέδριο στο πλαίσιο του προγράµµατος της Ευρωπαϊκής Ένωσης PROGRESS 2009 Creativity and Innovation against Discrimination: The role of teachers and schools τάξης πραγµάτων και την αδικία αναδύεται σε αιώνιο και διαχρονικό σύµβολο υπέρβασης των συλλογικών νοοτροπιών που σχετίζονται µε τα κοινωνικά στερεότυπα µειονεξίας της γυναίκας απέναντι στον άντρα. Η Μήδεια από την άλλη, παρότι διαβόητη για τις ειδεχθείς πράξεις της δεν αµαυρώνει το µητρικό πρότυπο µε την εκδικητικότητα και τη βία που ασκεί αλλά µεταρσιώνεται σε µια δύναµη ισορροπίας. Είναι η Νέµεσις που επαναφέρει την ηθική τάξη, είναι η παντοδύναµη Φύση που στέκεται πάνω από τα µικρά ανθρώπινα πάθη, είναι η γυναίκα που ορθώνεται κυρίαρχη πάνω στη ζωή και το θάνατο προκαλώντας όχι οργή αλλά δέος. ιεξαγωγή συνεδρίου 28/1/2010 ιεύθυνση ηµοτικής Γενικής ιεύθυνση Τεχνικής και Επαγγελµατικής 10
11 12. Σχεδιασµός και υλοποίηση προγράµµατος παρέµβασης στις τάξεις (ενεργός συµµετοχή των παιδιών, επιµόρφωση εκπαιδευτικών σε θέµατα φύλου, διερεύνηση του θέµατος µε διεξαγωγή έρευνας, κατάλληλα διαµορφωµένη διδακτική παρέµβαση, παρακολούθηση σχετικών ταινιών και θεατρικών παραστάσεων, οργάνωση διαλέξεων) 13. ιάχυση αποτελεσµάτων των παρεµβατικών δράσεων µε δηµοσιεύσεις, εκθέσεις, παρουσιάσεις µε στόχο την ευαισθητοποίηση της ευρύτερης σχολικής µονάδας, των γονέων και της τοπικής κοινωνίας. 14. Εισαγωγή Προγραµµάτων Κοινωνικής και Συναισθηµατικής Αγωγής 15. Επιµόρφωση εκπαιδευτικών σε θέµατα πρόληψης και καταπολέµησης της παραβατικότητας µε αναφορά στις διαφυλικές σχέσεις Επαναλαµβανόµενη ράση Σεµινάρια Σχολικής βάσης ιεύθυνση Τεχνικής και Επαγγελµατικής ιεύθυνση Τεχνικής και Επαγγελµατικής ιεύθυνση ηµοτικής ιεύθυνση ηµοτικής Γενικής ιεύθυνση Τεχνικής 11
12 και Επαγγελµατικής 16. Επιµόρφωση γονιών σε θέµατα πρόληψης και καταπολέµησης της παραβατικότητας µε αναφορά στις διαφυλικές σχέσεις ιεύθυνση ηµοτικής Γενικής ιεύθυνση Τεχνικής και Επαγγελµατικής Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας. ράσεις που σχετίζονται µε το ρόλο των γονιών και της οικογένειας 1. Επιµόρφωση γονιών σε θέµατα δεξιοτήτων επικοινωνίας, συνεργασίας, αλληλοσεβασµού και ισότητας µεταξύ των γονιών µε στόχο την εξασφάλιση ισορροπιών δυνάµεων στο οικογενειακό περιβάλλον. 2. ιεξαγωγή ατοµικών συνεντεύξεων και συναντήσεων µε τους γονείς µε στόχο τη συνειδητοποίηση των πράξεών τους πάνω στην ανάπτυξη της προσωπικότητας του παιδιού. ιεξαγωγή διαλέξεων και εργαστηρίων Ατοµικές συνεντεύξεις και συναντήσεις µε τους γονείς, δίνοντας ιδιαίτερη σηµασία στη συµµετοχή και των δύο γονιών Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας Υπηρεσία Εκπαιδευτικής Ψυχολογίας 12