ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΧΩΡΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ INSPIRE Καββάδας Ιωάννης 1 *, Τσούλος Λύσανδρος 2, (1) Προϊστάµενος Τµήµατος Ελέγχων & ιαχείρισης Ποιότητας Έργων Κτηµατολόγιο Α.Ε, Υποψήφιος ιδάκτωρ ΕΜΠ Μεσογείων 308-155 62, Χολαργός, +30 210 6505835, Τηλ, ikavadas@ktimatologio.gr (2) Καθηγητής Εργαστήριο Χαρτογραφίας, Σχολή Αγρονόµων Τοπογράφων Μηχανικών - ΕΜΠ Ηρώων Πολυτεχνείου 9-157 80, Ζωγράφου, +30 210 772 2730, lysandro@central.ntua.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Τα χωρικά δεδοµένα, συµµετέχουν σε µεγάλο εύρος εργασιών των οποίων το πεδίο εφαρµογής συνεχώς διευρύνεται. Ως αποτέλεσµα του εύρους εφαρµογής τους, όλο και περισσότερο αυτά ανταλλάσσονται και χρησιµοποιούνται από µεγάλο αριθµό χρηστών και τις περισσότερες φορές για σκοπούς διαφορετικούς από αυτούς για τους οποίους δηµιουργήθηκαν. Για τη δηµιουργία των χωρικών δεδοµένων, οι παραγωγοί τους χρησιµοποιούν πληροφορία που προέρχεται από ποικίλες πηγές την οποία και επεξεργάζονται χρησιµοποιώντας διάφορες διαδικασίες και µεθοδολογίες. Το σύνολο των πηγών της χωρικής πληροφορίας καθώς και των µεθόδων επεξεργασίας της, δηµιουργούν σφάλµατα στα παραγόµενα χωρικά δεδοµένα, τα οποία στη συνέχεια χρησιµοποιούνται για ανάλυση και απόδοση. Ο τύπος και το µέγεθος των σφαλµάτων αυτών, προσδιορίζουν την ποιότητα της χωρικής πληροφορίας. Είναι σηµαντικό η ποιότητα της πληροφορίας να µην αποτελεί εµπόδιο στην ευρεία διάθεση των χωρικών στοιχείων ή αιτία για µη δηµοσίευση δεδοµένων από τους παραγωγούς τους. Οι χρήστες είναι τις περισσότερες φορές προτιµότερο να έχουν άµεση πρόσβαση σε ατελή αντί να περιµένουν για «τέλεια» δεδοµένα, το οποία στις περισσότερες περιπτώσεις δεν είναι εφικτό να παραχθούν. Η ποιότητα των δεδοµένων θα πρέπει να θεωρηθεί ως ένα µέσο που επιτρέπει στους εν δυνάµει χρήστες να µπορούν να εκτιµήσουν το βαθµό κατά τον οποίο τα χωρικά δεδοµένα που επιλέγουν, καλύπτουν τις απαιτήσεις των εφαρµογών τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission) έχει στόχο να οικοδοµήσει µια κοινή Ευρωπαϊκή Υποδοµή Χωρικών εδοµένων (ESDI) µε βάση την οδηγία INSPIRE, η οποία θα βασίζεται στην Εθνική υποδοµή χωρικών δεδοµένων των κρατών µελών. Στο πλαίσιο αυτό έχουν υλοποιηθεί αρκετά ερευνητικά έργα το πλέον πρόσφατο των οποίων έχει τον τίτλο European Spatial Data Infrastructure - ESDIN. Το πρόγραµµα ESDIN αξιοποιώντας τις τεχνικές προδιαγραφές υλοποίησης της οδηγίας INSPIRE, επικεντρώνεται στην µελέτη και ανάπτυξη µεθοδολογίας υλοποίησης της οδηγίας και στην παροχή βοήθειας στα κράτη µέλη, τις υποψήφιες χώρες και τα κράτη ΕFTA, µε στόχο να εναρµονίσουν και να προετοιµάσουν τα στοιχεία που διαθέτουν και αφορούν στις θεµατικές κατηγορίες του Παραρτήµατος Ι της οδηγίας INSPIRE.
Στο πλαίσιο του ESDIN δηµιουργήθηκαν 12 πακέτα εργασίας (Work packages) που υλοποιήθηκαν µε τη συµµετοχή Εθνικών Χαρτογραφικών Οργανισµών και Εκπαιδευτικών Ιδρυµάτων µε το συντονισµό της Eurogeographics. Το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο συµµετείχε µεταξύ άλλων και στη δηµιουργία των παραδοτέων του WP 8 που αφορά στην παροχή κατευθυντήριων γραµµών σχετικά µε την εκτίµηση της ποιότητας των χωρικών δεδοµένων και την καταγραφή της υπό τη µορφή µεταδεδοµένων (WP8: Metadata and Quality Guidelines). Στόχοι του Work Package 8 είναι να περιγράψει µια κοινή προσέγγιση για την εκτίµηση και τεκµηρίωση της ποιότητας χωρικών δεδοµένων µικρής και µεγάλης κλίµακας, να αναπτύξει µοντέλα ποιότητας για χρήση σε χωρικά δεδοµένα µικρής και µεγάλης κλίµακας, να παρέχει στους χρήστες δεδοµένα αναφοράς σχετικά µε θέµατα που αφορούν σε εναρµονισµένες έννοιες µεταδεδοµένων για την αξιολόγηση στοιχείων και να αναπτύξει µια δικτυακή υπηρεσία, η οποία θα παρέχει δυνατότητες για την εκτίµηση της ποιότητας δεδοµένων µε ηµι-αυτόµατες µεθόδους. Στην παρούσα εργασία θα περιγραφούν οι γενικές αρχές που διέπουν τη διατύπωση µοντέλων χωρικών δεδοµένων και του τρόπου µε τον οποίο αυτά δοµούνται µε βάση τα πρότυπα της σειράς ISO 19000. Στη συνέχεια θα γίνει αναλυτικότερη αναφορά και περιγραφή του µοντέλου ποιότητας των κτηµατολογικών στοιχείων (cadastral parcels) το οποίο εκπονήθηκε από την οµάδα εργασίας του Ε.Μ.Π., µε την παρουσίαση των συγκεκριµένων χαρακτηριστικών ποιότητας που προτάθηκαν για την εκτίµηση της ποιότητάς τους. Η αναφορά σε κάθε χαρακτηριστικό ποιότητας αναλύεται µε συγκεκριµένα παραδείγµατα που αναφέρονται στα στοιχεία ποιότητας, τα επιµέρους στοιχεία ποιότητας και τα µέτρα ποιότητας που επιλέχθηκαν, καθώς και στις µεθόδους αξιολόγησης και τα επίπεδα συµµόρφωσης που προτάθηκαν. ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙ ΙΑ Eurogeographics, ESDIN, Πρότυπα ISO19100, Μοντέλα ποιότητας χωρικών δεδοµένων, Κτηµατολόγιο 1. ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΧΩΡΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ Η ραγδαία και σε υψηλούς ρυθµούς αυξανόµενη χρήση των ψηφιακών βάσεων χωρικών δεδοµένων παγκοσµίως σε συνδυασµό µε τη συνεχώς αυξανόµενη δυνατότητα διακίνησης µεγάλου όγκου πληροφορίας µέσω διαδικτύου, πολλαπλασίασε τη δυνατότητα µεταφοράς και ανταλλαγής της χωρικής πληροφορίας µεταξύ των χρηστών. Επίσης, ελεύθερες στο διαδίκτυο εφαρµογές όπως το google earth κ.α καθώς και κάθε είδους πλοηγοί είναι πλέον καθηµερινότητα και µέσω αυτών τα χωρικά δεδοµένα απευθύνονται πλέον σε αρκετά διευρυµένο κύκλο εν δυνάµει χρηστών. Η αυξανόµενη ζήτηση χωρικών δεδοµένων οδήγησε στη διάθεση πληθώρας οµοειδών συνόλων δεδοµένων - τις περισσότερες φορές µε µικρές διαφοροποιήσεις µεταξύ τους - µε αποτέλεσµα η επιλογή από τον χρήστη της πληροφορίας του καταλληλότερου για την εφαρµογή του από τα διαθέσιµα δεδοµένα να αποτελεί δυσεπίλυτο πρόβληµα. Στην ουσία ο χρήστης έχοντας στη διάθεσή του περισσότερα του ενός σύνολα δεδοµένων θεωρητικά κατάλληλα για την εφαρµογή του, καλείται να επιλέξει αυτό που καλύπτει τις απαιτήσεις του και ταυτόχρονα έχει το µικρότερο κόστος.
Οι χρήστες οι οποίοι προκειµένου να εκτιµήσουν εάν και κατά πόσο τα διαθέσιµα δεδοµένα καλύπτουν τις ανάγκες τους, απαιτούν πλέον ποσοτικοποιηµένη καταγραφή της ποιότητας της παρεχόµενης πληροφορίας,. Επειδή η αξία κάθε συνόλου δεδοµένων εξαρτάται λιγότερο από το κόστος τους και περισσότερο από την καταλληλότητά τους για συγκεκριµένο σκοπό, κατά τη διαδικασία επιλογής ο χρήστης θα πρέπει να γνωρίζει την ποιότητά τους ώστε να εκτιµήσει το βαθµό καταλληλότητας των δεδοµένων που θα επιλέξει σε σχέση µε την κάλυψη των απαιτήσεων των εφαρµογών του. Η ανάγκη αυτή καθιστά την πληροφορία που αφορά στην ποιότητα των χωρικών δεδοµένων ζωτικής σηµασίας στη διαδικασία επιλογής ενός συγκεκριµένου συνόλου δεδοµένων από ένα πλήθος διαθέσιµων οµοειδών συνόλων και απαιτεί την εκτίµηση καθώς και την καταγραφή δηµοσιοποίησή της. Για να καλύψει την προαναφερόµενη ανάγκη ο παραγωγός της πληροφορίας ουσιαστικά «υποχρεούται» να εκτελέσει, καταγράψει και δηµοσιεύσει τα αποτελέσµατα ποιότητας από έναν αριθµό ελέγχων καθώς και άλλα σηµαντικά θέµατα που αφορούν στην πληροφορία, προκειµένου αφενός να τεκµηριώσει τη συµµόρφωσή τους µε τις προδιαγραφές παραγωγής τους και αφετέρου να δώσει τη δυνατότητα στον πιθανό χρήστη να τα αξιολογήσει και να εκτιµήσει την καταλληλότητα χρήσης τους (fitness for use) σε σχέση µε συγκεκριµένη εφαρµογή. Παλαιότερα (µέχρι τη δεκαετία του 1980) ο έλεγχος καταλληλότητας ενός συνόλου χωρικών δεδοµένων από τον υποψήφιο χρήστη του εστιαζόταν µόνο στην ακρίβεια θέσης τους, η οποία αναφερόταν µε τον γενικό όρο «ποιότητα». Τα χωρικά δεδοµένα όµως αποτελούν µια ειδική κατηγορία δεδοµένων που κατανέµονται στο χώρο και µεταβάλλονται στο χρόνο η αναπαράσταση των οποίων υπόκειται σε περιορισµούς που εξαρτώνται από τον παρατηρητή-παραγωγό της χωρικής πληροφορίας. Οι περιορισµοί αφορούν στην εικόνα της πραγµατικότητας όπως την αντιλαµβάνεται ο παρατηρητής η οποία οδηγεί σε ατέλειες στη συλλογή των δεδοµένων, την εικόνα που θέλει να µεταφέρει η οποία οδηγεί σε εσκεµµένη παράλειψη λεπτοµερειών της πραγµατικότητας που κρίνει ότι είναι αδιάφορες για το δέκτη της πληροφορίας, την εικόνα που απαιτείται να µεταφέρει έτσι ώστε ο δέκτης της πληροφορίας να αντιληφθεί ορθά την πραγµατικότητα και σε περιορισµούς αναπαράστασης της χωρικής πληροφορίας που επιβάλλει το λογισµικό και η υποκείµενη τεχνολογία της εφαρµογής λογισµικού. Τα παραγόµενα χωρικά δεδοµένα είναι σχεδόν πάντα εστιασµένα σε συγκεκριµένες εφαρµογές χρήσης που παραπέµπουν σε σαφώς καθορισµένο «µικρόκοσµο εφαρµογής. Για το χρήστη των δεδοµένων, ο «µικρόκοσµος της εφαρµογής» του προσδιορίζεται από συγκεκριµένες απαιτήσεις του, και µπορεί ή όχι να ταιριάζει µε το «µικρόκοσµο εφαρµογής των διαθέσιµων δεδοµένων. Για τον παραγωγό των δεδοµένων, ο «µικρόκοσµος της εφαρµογής» προσδιορίζεται από τις προδιαγραφές του προϊόντος. Προκειµένου οι παραγωγοί των δεδοµένων και οι χρήστες τους να κρίνουν κατά πόσο αυτά καλύπτουν τις απαιτήσεις του «µικρόκοσµου της εφαρµογής» τους, θα πρέπει να γνωρίζουν που, πως και κατά πόσο οι αποκλίσεις των δεδοµένων µεταξύ της πραγµατικότητας και της αναπαράστασής της επηρεάζουν το τελικά παραγόµενο προϊόν. Για την καλύτερη αξιοποίηση των δεδοµένων είναι απαραίτητη η εκτίµηση των αποκλίσεων από τις πραγµατικές τιµές, δηλαδή η ύπαρξη ενός µέτρου για την ποιότητά τους που προσδιορίζει πόσο καλά αυτά αναπαριστούν το «µικρόκοσµο της εφαρµογής». Η έννοια ποιότητα ουσιαστικά υπονοεί ότι τα δεδοµένα που παράχθηκαν δεν είναι τέλεια και διαφέρουν από τα δεδοµένα που θα έπρεπε να έχουν παραχθεί σύµφωνα µε το «µικρόκοσµο της εφαρµογής».
Συνοψίζοντας, η ποιότητα των δεδοµένων παραπλανητικά φαίνεται ότι αφορά σε απλή έννοια, επειδή οι περισσότεροι χρήστες πιστεύουν ότι εξαντλείται σε όρους που αφορούν στην ακρίβεια θέσης και όταν αναφέρονται στην ποιότητα δεδοµένων ουσιαστικά εννοούν την ακρίβεια της θέσης τους. Αν και η ακρίβεια θέσης αποτελεί σηµαντική παράµετρο της ποιότητας των χωρικών δεδοµένων, στην πραγµατικότητα η ποιότητά τους επηρεάζεται εξίσου σηµαντικά και από άλλες πλέον της ακρίβειας θέσης παραµέτρους οι οποίες και θα πρέπει οπωσδήποτε να ληφθούν υπόψη. Για την εκτίµηση της ποιότητας ο Joos (2000) προτείνει ένα σύστηµα µε τέσσερα εννοιολογικά ανεξάρτητα κριτήρια. Τα κριτήρια ποιότητας αυτά, είναι ισχυρά συσχετισµένα µε τα κριτήρια ποιότητας του ISO 19113 και µπορούν να θεωρηθούν ως χαρακτηριστικά ακεραιότητας (πληρότητα, ορθότητα και συνέπεια) και ως χαρακτηριστικά ακρίβειας (ακρίβεια της γεωµετρικής, χρονικής και θεµατικής πληροφορίας). Επίσης, για να αποκτηθεί η πληροφορία ποιότητας των χωρικών δεδοµένων α) η πληροφορία ποιότητας θα πρέπει να καθοριστεί σε όρους που ταιριάζουν για χρήση σε συγκεκριµένη εφαρµογή, β) η ποιότητα θα πρέπει να τεκµηριωθεί µε τα απαιτούµενα µεταδεδοµένα ώστε ο χρήστης να µπορεί να εκτιµήσει εάν τα χωρικά δεδοµένα είναι κατάλληλα για την εφαρµογή του, γ) η πληροφορία ποιότητας για τα χωρικά δεδοµένα να περιλαµβάνει ακρίβεια θέσης, ακρίβεια ιδιοτήτων, λογική συνέπεια, πληρότητα και τρέχουσα χρήση και δ) για την αξιολόγηση και τεκµηρίωση της ποιότητας, πρέπει να εφαρµοστούν καταγεγραµµένες διαδικασίες τόσο όταν καταγράφεται η χωρική πληροφορία όσο και κατά την επεξεργασία και ενηµέρωσή της. Με στόχο τη χρηστικότητα και τη διαλειτουργικότητα των χωρικών δεδοµένων, πολυάριθµοι οργανισµοί καθώς και η ερευνητική κοινότητα έχουν δηµοσιεύσει πρότυπα και διαδικασίες για την εκτίµηση και την τεκµηρίωση της ποιότητάς τους. Τα υπάρχοντα πρότυπα διαχωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα µε το πεδίο εφαρµογής που καλύπτουν και µεταξύ αυτών υπάρχουν πρότυπα που αφορούν στη µορφή των δεδοµένων, στην περιοχή εφαρµογής και το σχήµα των δεδοµένων, σε δοµές για την περιγραφή της πληροφορίας καθώς και στην ακρίβεια των δεδοµένων. Τα κυριότερα διεθνή πρότυπα που χρησιµοποιούνται για την εκτίµηση και την τεκµηρίωση της ποιότητας των γεωγραφικών δεδοµένων, είναι τα : 1. Σειρά προτύπων FIPS 173 (Federal Information Processing Standard) του National Institute of Standards and Technology. 2. Σειρά προτύπων ISO19100 του International Organization for Standardization Με βάση τα υπάρχοντα πρότυπα, η πληροφορία που τεκµηριώνει την ποιότητα ενός συνόλου χωρικών δεδοµένων, µπορεί να αποδοθεί µε διαφόρους τρόπους (λίστες αποτελεσµάτων ελέγχων, έκθεση ποιότητας, µεταδεδοµένα κ.α.) ωστόσο συνήθως δεν εξασφαλίζει τη βέλτιστη χρήση τους. Η δυσκολία προέρχεται κυρίως από : Το γεγονός ότι οι παραγωγοί των δεδοµένων και οι χρήστες τους σπάνια εννοούν τα ίδια πράγµατα όταν αναφέρονται στην ποιότητα, Οι σηµερινοί τυπικοί χρήστες της χωρικής πληροφορίας έχουν περιορισµένη γνώση στο πεδίο αυτής, µε συνέπεια και η αντίληψή τους για τους κινδύνους που σχετίζονται µε τη χρήση της να είναι περιορισµένη, Οι παραγωγοί των δεδοµένων προσπαθούν να βελτιώσουν την ποιότητα των δεδοµένων που παρέχουν αναπτύσσοντας και τεκµηριώνοντας τα διάφορα στοιχεία
ποιότητας, µε την ελπίδα ότι αυτά µε κάποιο τρόπο θα καλύψουν τις ανάγκες όλο και περισσοτέρων χρηστών. Για την αντιµετώπιση των προαναφερόµενων δυσκολιών κρίνεται σκόπιµη η σε ευρύ πλαίσιο (π.χ Πανευρωπαϊκό) περιγραφή κοινής προσέγγισης για την εκτίµηση και τεκµηρίωση της ποιότητας των χωρικών δεδοµένων και η εναρµόνιση των παραγόµενων µεταδεδοµένων. 2. Ο ΗΓΙΑ INSPIRE και EUROPEAN SPATIAL DATA INFRASTRUCTURE 2.1. Γενικά Την τελευταία 20ετία η ανάπτυξη της τεχνολογίας άλλαξε το τοπίο και οδήγησε ουσιαστικά στην «κατάργηση» της αναλογικής προσέγγισης στην καταχώριση και επεξεργασία των χωρικών δεδοµένων (σήµερα αναλογική απεικόνιση των χωρικών δεδοµένων χρησιµοποιείται κυρίως για να καλύψει ανάγκες οπτικοποίησής τους) και τη διάθεσή τους ως επί το πλείστον σε ψηφιακή µορφή. Παράλληλα η αλµατώδης αύξηση του όγκου µεταφοράς της πληροφορίας διαµέσου του διαδικτύου συνέβαλε ώστε τα ψηφιακά χωρικά δεδοµένα να είναι πλέον προσιτά σε πλήθος χρηστών εκµηδενίζοντας τα προβλήµατα που δηµιουργούσε η µεταξύ τους απόσταση. Οι προαναφερόµενοι παράγοντες οδήγησαν σε συνεχώς αυξανόµενη διαθεσιµότητα, ανταλλαξιµότητα και χρήση της χωρικής πληροφορίας. Στην αύξηση της διατιθέµενης χωρικής πληροφορίας συνέβαλε σηµαντικά και η διαθεσιµότητα δεδοµένων από δορυφόρους γενικής χρήσης και η συνεχώς αυξανόµενη διεθνώς τάση διάθεσης χωρικών δεδοµένων από κρατικούς ή µη χαρτογραφικούς οργανισµούς και κρατικές υπηρεσίες. Η διαθεσιµότητα και η ευκολία στην πρόσβαση της χωρικής πληροφορίας δηµιούργησε νέες οµάδες χρηστών (συνεχώς αναπτυσσόµενες) που στο παρελθόν δεν ενδιαφέρονταν για χωρικά δεδοµένα. Σήµερα είναι πολύ εύκολο να χρησιµοποιηθεί χωρική πληροφορία σε όλα τα είδη των εφαρµογών ακόµη και εάν δεν είναι αναγκαία για ανάλυση αλλά µόνο για σκοπούς οπτικοποίησης (χαρακτηριστικά παραδείγµατα αποτελούν η διαδικτυακή εφαρµογή Google Earth καθώς και τα συστήµατα πλοήγησης αυτοκινήτων). Βέβαια η νέα εποχή αυξηµένης ζήτησης και ανταλλαξιµότητας της χωρικής πληροφορίας και η έλλειψη εναρµόνισης µεταξύ των διαθέσιµων δεδοµένων, δηµιουργεί σηµαντικά προβλήµατα στη διαλειτουργικότητα των δεδοµένων που καθιστούν δύσκολη αν όχι ανέφικτο τον εντοπισµό, την πρόσβαση και χρήση δεδοµένων που είναι διαθέσιµα. Τα κυριότερα προβλήµατα αφορούν: ιάθεση πολλαπλών επικαλυπτόµενων αντιφατικών συνόλων δεδοµένων που αφορούν στην ίδια χωρική πληροφορία (περιλαµβάνει για παρόµοια πληροφορία διάφορες µεθοδολογίες και διαδικασίες συλλογής της στο πεδίο). Ασυνέπεια στους τρόπους αναφοράς της χωρικής πληροφορίας (ίδια πληροφορία συλλεγµένη σε διαφορετικά συστήµατα αναφοράς). Ανεπαρκή τεκµηρίωση των διαδικασιών συλλογής και συντήρησης των δεδοµένων. Απουσία διαδικασιών εξέτασης της ποιότητας όταν αποκτώνται ή ενηµερώνονται τα χωρικά δεδοµένα. Ανεπαρκείς ή ακατάλληλους ορισµούς επικοινωνίας µεταξύ των απαιτήσεων του χρήστη και των προδιαγραφών των δεδοµένων.
Οι σηµερινοί τυπικοί χρήστες της χωρικής πληροφορίας έχουν περιορισµένη γνώση στο πεδίο αυτής, µε συνέπεια και η αντίληψή τους για τους κινδύνους που σχετίζονται µε τη χρήση της να είναι περιορισµένη. Ως αποτέλεσµα οδηγούνται σε λανθασµένες αποφάσεις µε πιθανότητα σηµαντικές επιπτώσεις σε κοινωνικό, πολιτικό και οικονοµικό επίπεδο. Η Ευρωπαϊκή Ένωση, προκειµένου να αντιµετωπίσει τα προβλήµατα διαθεσιµότητας, ποιότητας, οργάνωσης και προσβασιµότητας των χωρικών πληροφοριών σε Ευρωπαϊκό επίπεδο, προχώρησε στη θεσµοθέτηση της Οδηγίας 2007/2/EΚ (INSPIRE Infrastructure for Spatial Information in Europe). Η Οδηγία INSPIRE δηµιουργεί το θεσµικό πλαίσιο για την ίδρυση και την λειτουργία της υποδοµής χωρικών δεδοµένων στην Ευρώπη µε σκοπό την επίλυση των προβληµάτων διαθεσιµότητας, ποιότητας, οργάνωσης και προσβασιµότητας των χωρικών δεδοµένων. Με την υλοποίηση της οδηγίας INSPIRE ο χρήστης θα µπορεί, µέσω ενός κόµβου στο ιαδίκτυο, να αναζητεί εύκολα, από ένα ευρύ φάσµα πηγών, πληροφορίες µε γεωαναφορά, µε γνωστές προδιαγραφές, γνωστή ακρίβεια και χρονική αναφορά και µε σαφείς όρους πρόσβασης και διάθεσης να την βλέπει στην οθόνη και να την παραλαµβάνει µέσω του δικού του υπολογιστή προκειµένου να πάρει πληροφορίες, να κάνει τους συνδυασµούς των πληροφοριών που θέλει, να κάνει χωρικές ή χρονικές αναλύσεις κλπ. 2.2. Το πρόγραµµα ESDIN Το πρόγραµµα ESDIN είναι ένα ερευνητικό έργο που υποστηρίζεται από το πρόγραµµα econtent + και δηµιουργήθηκε επειδή η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει στόχο να χτίσει µια ευρωπαϊκή χωρική υποδοµή στοιχείων (ESDI) βασισµένη στις εθνικές χωρικές υποδοµές στοιχείων στα κράτη µέλη. Το πρόγραµµα ESDIN αξιοποιώντας τις τεχνικές προδιαγραφές υλοποίησης της οδηγίας INSPIRE, επικεντρώνεται στην µελέτη και ανάπτυξη µεθοδολογίας υλοποίησης της οδηγίας και στην παροχή βοήθειας προς τα κράτη µέλη της Ευρωπαϊκής ένωσης, τις υποψήφιες χώρες και τα κράτη της EFTA (European Free Trade Association) µε στόχο να προετοιµάσουν τα χωρικά στοιχεία που διαθέτουν και ανήκουν στις ακόλουθες θεµατικές κατηγορίες του Παραρτήµατος Ι του INSPIRE: Συστήµατα αναφοράς, ιοικητικές µονάδες (περιλαµβάνει τα εθνικά όρια κάθε χώρας), ίκτυα µεταφορών, Κτηµατολόγιο, Υδρογραφία, Γεωγραφικά ονόµατα (Τοπωνύµια κ.α.). Κύρια αποστολή του προγράµµατος ESDIN είναι να βελτιώσει την πρόσβαση των κρατών που συµµετέχουν σε ένα εναρµονισµένο και συντηρούµενο πανευρωπαϊκό περιβάλλον διάθεσης χωρικών δεδοµένων για κάποιες από τις θεµατικές κατηγορίες του Παραρτήµατος Ι του INSPIRE. Μέσα από την οργανωτική ανάπτυξη και καλύτερη εφαρµογή της υφιστάµενης τεχνολογίας θα είναι δυνατόν για τη βελτίωση της διαλειτουργικότητας, της αποτελεσµατικότητας και του κόστους µε το οποίο διατηρούνται οι υφιστάµενες βάσεις δεδοµένων, να βελτιωθεί η πρόσβαση σε ολοένα και περισσότερα δεδοµένα αναφοράς σε διαφορετικά επίπεδα λεπτοµέρειας.
Στο πρόγραµµα ESDIN συµµετείχαν εµπειρογνώµονες και ειδικοί από διάφορες κοινότητες που δραστηριοποιούνται στο χώρο των γεωχωρικών δεδοµένων, µοιράστηκαν µεταξύ τους τα αποτελέσµατα και τα επιτεύγµατα από διάφορα έργα, προγράµµατα και πρωτοβουλίες και δηµιούργησαν ανοικτό φόρουµ συζήτησης για ευρεία κοινότητα χρηστών. 2.3. Η ποιότητα χωρικών δεδοµένων στο πλαίσιο του ESDIN Επειδή στην ουσία δεν υφίσταται «απόλυτη» ποιότητα, στα σύνολα των υπό διάθεση χωρικών δεδοµένων πάντα εµφανίζονται µη-συµµορφώσεις µε τις προδιαγραφές ή σφάλµατα στην αναπαράσταση του «µικρόκοσµου της εφαρµογής». Αυτό οφείλεται κυρίως στο µεγάλο όγκο πληροφορίας που περιλαµβάνουν καθώς δεν είναι ρεαλιστικό να εξετάζεται σχολαστικά κάθε στοιχείο των δεδοµένων. Έτσι οι «παραγωγοί» των δεδοµένων (κράτη µέλη) για την εκτίµηση της ποιότητάς τους, θα πρέπει αφενός να χρησιµοποιήσουν σταθερές και αντικειµενικές µεθόδους αξιολόγησης της ποιότητας και αφετέρου να καταγράψουν τα αποτελέσµατά της ποσοτικοποιηµένα. Από την πλευρά τους οι εν δυνάµει χρήστες, κατά τη διαδικασία της επιλογής των χωρικών δεδοµένων, θα πρέπει είτε να γνωρίζουν την ποιότητά τους, ώστε να µπορούν να κρίνουν το βαθµό κατά τον οποίο τα δεδοµένα που επιλέγουν καλύπτουν τις απαιτήσεις των εφαρµογών τους. Ουσιαστικά, η διευκόλυνση του χρήστη στην επιλογή του κατάλληλου συνόλου χωρικών δεδοµένων τα οποία να ικανοποιούν καλύτερα τις ανάγκες ή τις απαιτήσεις των εφαρµογών στις οποίες θα τα χρησιµοποιήσει, αποτελεί και το βασικότερο στόχο που εξυπηρετεί η αξιολόγηση και καταγραφή της ποιότητας των γεωγραφικών δεδοµένων. Συνεπώς η εκτίµηση, τεκµηρίωση και καταγραφή της ποιότητας ενός συνόλου γεωγραφικών δεδοµένων, είναι το ίδιο σηµαντική µε την πληροφορία που αυτά περιλαµβάνουν. Σχήµα 1. Η προσέγγιση της ποιότητας σύµφωνα µε το ESDIN
Στο πλαίσιο του προγράµµατος ESDIN δηµιουργήθηκε το Work Package 8 (WP8) µε τίτλο Metadata and Quality Guidelines και µε στόχο να παρέχει στους Εθνικούς Οργανισµούς Χαρτογραφήσεων και Κτηµατολογίου (NMCAs) καθώς και άλλους οργανισµούς που παράγουν χωρικά δεδοµένα, ένα ολοκληρωµένο σύνολο κατευθυντήριων γραµµών και ένα παράδειγµα εφαρµογής τους, προκειµένου να βοηθήσει στη διαχείριση της ποιότητας των θεµατικών κατηγοριών του Παραρτήµατος Ι του INSPIRE, βασισµένο στα διεθνή πρότυπα και τις βέλτιστες πρακτικές των NMCAs. Το WP8 περιγράφει µια κοινή προσέγγιση για την εκτίµηση και τεκµηρίωση της ποιότητας δεδοµένων µικρής και µεγάλης κλίµακας, αναπτύσσει µοντέλα ποιότητας για χρήση σε χωρικά δεδοµένα µικρής και µεγάλης κλίµακας, παρέχει στους χρήστες δεδοµένα αναφοράς σχετικά µε θέµατα που αφορούν σε εναρµονισµένες έννοιες µεταδεδοµένων για την αξιολόγηση στοιχείων και αναπτύσσει µια web-based υπηρεσία, η οποία θα παρέχει δυνατότητες για την εκτίµηση της ποιότητας δεδοµένων µε ηµιαυτόµατες µεθόδους βασισµένες σε σηµασιολογικές web languages. Ως βάση για την ανάπτυξη της µεθοδολογίας εκτίµησης της ποιότητας χρησιµοποιήθηκε η σειρά προτύπων ISO 19000, η οποία εκτός του προσδιορισµού συγκεκριµένων παραµέτρων ποιότητας, προτείνει την χρήση και περιγράφει την εφαρµογή σταθερών και αντικειµενικών µεθόδων εκτίµησης της ποιότητας καθώς και την κωδικοποίηση των αποτελεσµάτων της εκτίµησης υπό µορφή µεταδεδοµένων. Επειδή το βασικό χαρακτηριστικό των προτύπων είναι ότι αφορούν σε κανονιστικές προδιαγραφές οι οποίες από τη φύση τους αποτελούν έγγραφα µε τεχνικές αναφορές και απευθύνονται κυρίως σε ειδικούς, είναι κατανοητό από όλους όσοι εµπλέκονται µε την εφαρµογή των προτύπων ISO 19100 ότι, αν και παρέχουν το πλαίσιο για την τυποποίηση των παραµέτρων ποιότητας και των διαδικασιών αξιολόγησης και καταγραφής της, η χρήση τους απαιτεί κατανόηση και εµπειρία για την ορθή ερµηνεία και εφαρµογή των προτύπων. Στην υλοποίηση του WP8 του προγράµµατος συµµετείχαν ειδικοί από όλη την Ευρώπη µε µεγάλη εµπειρία και τεχνογνωσία τόσο στις θεµατικές κατηγορίες των χωρικών δεδοµένων όσο και σε θέµατα ποιότητας και χρήσης των προτύπων. Σκοπός της οµάδας είναι η παροχή ρεαλιστικών και εφαρµόσιµων κατευθυντήριων γραµµών για την εκτίµηση και καταγραφή ποσοτικοποιηµένης πληροφορίας ποιότητας. Κατά τη διάρκεια των εργασιών ανέπτυξε ολοκληρωµένη µεθοδολογία εκτίµησης της ποιότητας η οποία περιγράφεται αναλυτικά στα ακόλουθα παραδοτέα/εκθέσεις. D8.1 Κοινό µοντέλο ποιότητας χωρικών δεδοµένων για µεγάλες και µικρές κλίµακες (στις µεγάλες κλίµακες περιλαµβάνεται το Κτηµατολόγιο). D8.2 Έκθεση σχετικά µε τα κοινά µέτρα ποιότητας D8.3 Περιγραφή µεταδεδοµένων και οδηγίες για τη σύνταξη εκθέσεων αξιολόγησης και τεκµηρίωσης της ποιότητας των δεδοµένων D8.4 Τελική έκθεση της ποιότητας WP που περιλαµβάνει τα ακόλουθα: Μέρος Α: Η βασική έκθεση Μέρος Β: Τα Μοντέλα Ποιότητας σε µορφότυπο excel Μέρος Γ: Παράδειγµα εφαρµογής του µοντέλου ποιότητας για κτηµατολογικά στοιχεία Μέρος : ιαφορές των παραµέτρων ποιότητας που προτείνονται στα Μοντέλα Ποιότητας του ESDIN σε σχέση µε αυτές των τεχνικών προδιαγραφών του INSPIRE.
3. ΜΟΝΤΕΛΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΧΩΡΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ Ο σχεδιασµός ενός µοντέλου χωρικών δεδοµένων επιτρέπει τη διαχείριση της πληροφορίας ποιότητας της χωρικής πληροφορίας απαιτώντας τη γνώση του είδους πληροφορία ποιότητας που είναι σχετική µε τα δεδοµένα που πρόκειται να περιγραφούν. Στα χωρικά δεδοµένα, απαιτείται συνήθως η πληροφορία ποιότητας να αναφέρεται σε επίπεδο οντότητας, η οποία και αποτελεί το βασικό δοµικό τους στοιχείο. Για την περιγραφή του µοντέλου ποιότητας και την ανάλυση που απαιτείται για τη διατύπωσή του, προτείνεται η χρήση παραµέτρων ποιότητας και διαδικασιών αξιολόγησης-εκτίµησης της ποιότητας όπως αυτές προτείνονται - ορίζονται σε διεθνή πρότυπα όπως για παράδειγµα τα ISO 19113 και ISO 19114. Η εµπλοκή των διαδικασιών εκτίµησης της ποιότητας των δεδοµένων στη διαδικασία παραγωγής, µπορεί να οµαδοποιηθεί σε τρεις βασικές φάσεις, πριν την παραγωγή, κατά την παραγωγή και µετά την παραγωγή των δεδοµένων (βλέπε σχήµα 2): Κατά την 1η φάση, πριν την παραγωγή των δεδοµένων κατά το «ΣΧΕ ΙΑΣΜΟ», διατυπώνεται ένα µοντέλο ποιότητας που περιλαµβάνει τους στόχους της ποιότητας, προσδιορίζει τις απαιτήσεις της όπως αυτές προκύπτουν από τις απαιτήσεις των τεχνικών προδιαγραφών και αποτυπώνει την πολιτική ποιότητας του παραγωγού. Στο µοντέλο ποιότητας προσδιορίζονται για κάθε απαίτηση ποιότητας (ISO 19113), οι διαδικασία αξιολόγησής της (ISO 19114), το µέτρο ποσοτικοποίησης του αποτελέσµατος της εκτίµησης της ποιότητας (ISO 19138) καθώς και τα κριτήρια αποδοχής και επίπεδα συµµόρφωσης της ποιότητας. Κατά την 2η φάση, που αφορά στην παραγωγή των δεδοµένων, οι διαδικασίες εκτίµησης της ποιότητας εµπλέκονται τόσο κατά την «ΕΚΤΕΛΕΣΗ» όσο και κατά τον «ΕΛΕΓΧΟ» όπου εφαρµόζονται στο σύνολο των διαδικασιών παραγωγής οι µετρήσεις ποιότητας και χρησιµοποιούνται οι µέθοδοι αξιολόγησης όπως προσδιορίστηκαν στο ήδη διατυπωµένο µοντέλο ποιότητας. Στην 3η φάση, µετά την παραγωγή των δεδοµένων κατά την «ΕΝΕΡΓΕΙΑ» καταγράφονται και τεκµηριώνεται η ποιότητα των δεδοµένων (ποσοτικοποιηµένη και µη) ως µεταδεδοµένα (ISO 19115) όπως αυτή προέκυψε από την εφαρµογή του µοντέλου ποιότητας καθώς και οι διαδικασίες παραγωγής τους. Σχήµα 2. Η χρήση του ISO 19114 στην παραγωγική διαδικασία.
Ο ρόλος των διαδικασιών εκτίµησης της ποιότητας στην παραγωγική διαδικασία δεν εξαντλείται µόνο στην υλοποίησή τους κατά την παραγωγή της πληροφορίας αλλά ο ορθός σχεδιασµός τους αποτελεί και σηµαντική παράµετρο κατά την ανάπτυξη υλοποιήσιµου µοντέλου ποιότητας. Η υιοθέτησή τους στη διαµόρφωση του µοντέλου ποιότητας είναι κρίσιµη τόσο για τον προσδιορισµό των απαιτήσεων ποιότητας όσο και στον καθορισµό των προδιαγραφών προϊόντος. Η συνήθης πρακτική στη διαµόρφωση του µοντέλου ποιότητας ακολουθεί κατά σειρά α) ανάλυση των απαιτήσεων του χρήστη, β) προσδιορισµό του εννοιολογικού µοντέλου δεδοµένων, γ) προσδιορισµό των τεχνικών προδιαγραφών για κάθε χαρτογραφικό προϊόν που απαιτείται µε βάση το εννοιολογικό µοντέλο να παραχθεί, δ) προσδιορισµό των απαιτήσεων ποιότητας όπως αυτές προκύπτουν από τις απαιτήσεις των προδιαγραφών προϊόντος, ε) καθορισµό και περιγραφή των διαδικασιών παραγωγής και ελέγχου ποιότητας και στ) συµπλήρωση των τεχνικών προδιαγραφών µε τυχόν στοιχεία που απαιτούνται για την αξιολόγηση και τεκµηρίωση της ποιότητας των προϊόντων όπως αυτά προκύπτουν από τον καθορισµό των διαδικασιών ελέγχου ποιότητας. Προκειµένου να σχεδιαστεί ορθά ένα µοντέλο ποιότητας, πρέπει να τεθούν ορισµένες βασικές προϋποθέσεις που θα πρέπει να τηρούνται έτσι ώστε να είναι δυνατή η χρήση του, όπως: για µια αντικειµενική και σαφή περιγραφή ποιότητας, κάθε ένα δοµικό στοιχείο ποιότητας θα πρέπει να περιγράφεται µε σαφήνεια από ένα στοιχείο ποιότητας, η ποιότητα πρέπει να περιγράφεται από ένα σταθερό σύνολο δοµικών στοιχείων ποιότητας, τα οποία εξαρτώνται από τον τύπο των δεδοµένων (γεωµετρικά, θεµατικά, χρονικά). Αυτό πρακτικά σηµαίνει ότι το υπό σχεδίαση µοντέλο ποιότητας πρέπει να εφαρµόζεται µε τον ίδιο τρόπο στο σύνολο των δεδοµένων, τις κατηγορίες του, τα υποσύνολά του, τις οντότητες, τις κλάσεις των οντοτήτων καθώς και τις ιδιότητες και τα χαρακτηριστικά τους, Θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα υπάρχοντα πρότυπα (όπως τα ISO 19113 και 19114) και γενικά έννοιες που έχουν ήδη διατυπωθεί, Το µοντέλο ποιότητας θα πρέπει να εφαρµόζεται οµοειδώς από όλους τους πιθανούς χρήστες, Η πληροφορία που περιλαµβάνουν τα δεδοµένα των οποίων η ποιότητα απαιτείται να διασφαλιστεί αναφέρεται στη χρονική στιγµή που διενεργείται η συλλογή τους. 4. ΜΟΝΤΕΛΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΧΩΡΙΚΩΝ Ε ΟΜΕΝΩΝ ΣΤΟ ESDIN Με τον όρο «ποιότητα» αποδίδονται αφενός το µέτρο της διαφοράς µεταξύ των παραγόµενων χωρικών δεδοµένων και των απαιτήσεων των προδιαγραφών και αφετέρου το µέτρο καταλληλότητας για χρήση των χωρικών δεδοµένων για ένα συγκεκριµένο σκοπό. Από τη σκοπιά του παραγωγού των δεδοµένων η ποιότητα αφορά στο βαθµό συµµόρφωσής τους στις προδιαγραφές συλλογής και τελικού προϊόντος. Ουσιαστικά η ποιότητα από τη σκοπιά του παραγωγού είναι «το µέτρο της διαφοράς µεταξύ των ψηφιακών δεδοµένων και της γεωγραφικής πραγµατικότητας την οποία αντιπροσωπεύουν» και µειώνεται όσο αυξάνεται η διαφορά αυτή. Στην περίπτωση αυτή οι αρχές ποιότητας χρησιµοποιούνται από τους παραγωγούς των δεδοµένων για να εκτιµήσουν και να περιγράψουν πόσο καλά το σύνολο των δεδοµένων που δηµιούργησαν αποδίδει το «µικρόκοσµο της εφαρµογής» τους. Αντίθετα, από τη σκοπιά του χρήστη των δεδοµένων η ποιότητά τους περισσότερο επικεντρώνεται στην
καταλληλότητά τους για την εφαρµογή του ή τη χρήση για την οποία προορίζονται, «αποτελεί µέτρο καταλληλότητας για χρήση δεδοµένων για ένα συγκεκριµένο σκοπό» και εξαρτάται από τον τρόπο εκµετάλλευσης των δεδοµένων από το χρήστη. Στην περίπτωση του INSPIRE η καταλληλότητα για χρήση ενός συνόλου δεδοµένων, δεν αποτελεί τον κύριο στόχο και για το λόγο αυτό οι θεµατικές οντότητες του Παραρτήµατος Ι προσδιορίστηκαν από τις πολύ βασικές και σηµαντικότερες απαιτήσεις των χρηστών. Ως αποτέλεσµα ό,τι σχετίζεται µε την ποιότητά τους, επικεντρώνεται κυρίως στην εκτίµηση του βαθµού συµµόρφωσης (της ακρίβειας και ορθότητας) των υπό ένταξη δεδοµένων µε τις προδιαγραφές του INSPIRE. Κατά το σχεδιασµό των µοντέλων ποιότητας του ESDIN, το βασικό ερώτηµα που τέθηκε είναι το είδος παραµέτρων-χαρακτηριστικών ποιότητας που θα έπρεπε να ενσωµατωθούν. Για να απαντηθεί το ερώτηµα προσδιορίστηκαν οι ανάγκες των εν δυνάµει χρηστών των δεδοµένων του INSPIRE. Εάν ο εν δυνάµει χρήστης χωρικών δεδοµένων αναρωτηθεί τι πρέπει στην πραγµατικότητα να γνωρίζει γι αυτά, προκειµένου να προσδιορίσει το βαθµό καταλληλότητάς τους για την εφαρµογή του, θα πρέπει οπωσδήποτε να συµπεριλάβει την ακρίβεια θέσης και την πληρότητα των δεδοµένων αυτών. Επίσης θα πρέπει πιθανά να συµπεριλάβει δείκτες καταλληλότητας που αφορούν στη διαθέσιµη µορφή των δεδοµένων και στην επικαιροποίησή τους (πόσο πρόσφατα είναι τα δεδοµένα), ώστε να εκτιµήσει εάν είναι κατάλληλα να χρησιµοποιηθούν από τη συγκεκριµένη εφαρµογή ή και άλλες εφαρµογές του. Ακόµη θα πρέπει πιθανά να αναρωτηθεί εάν η διαθέσιµη ψηφιακή πληροφορία διαθέτει επαρκή ανάλυση, θεµατική ακρίβεια και συνέπεια έναντι λογικών και γεωµετρικών κανόνων. Τα προαναφερόµενα αποτελούν σηµαντικές µετρήσεις που αφορούν στην ποιότητα και απαιτείται να ενσωµατωθούν στα υπό διαµόρφωση µοντέλα ποιότητας. Με στόχο τη χρηστικότητα και τη διαλειτουργικότητα των χωρικών δεδοµένων, πολυάριθµοι οργανισµοί καθώς και η ερευνητική κοινότητα έχουν δηµοσιεύσει πρότυπα και διαδικασίες για την εκτίµηση και την τεκµηρίωση της ποιότητάς τους. Τα υπάρχοντα πρότυπα διαχωρίζονται σε διάφορες κατηγορίες ανάλογα µε το πεδίο εφαρµογής που καλύπτουν. Το σύνολο σχεδόν των υπαρχόντων σήµερα προτύπων που αφορούν στην ποιότητα των χωρικών δεδοµένων, κατηγοριοποιούν την ποιότητα µε 5 έως 7 βασικές παραµέτρους που µε τη σειρά της κάθε µια από αυτές κατηγοριοποιείται σε επιµέρους παραµέτρους. Με βάση τα υπάρχοντα πρότυπα, τα πρότυπα που εκτιµάται ότι καλύπτουν ικανοποιητικά και τις παραµέτρους ποιότητας που τέθηκαν από το ESDIN είναι τα πρότυπα ISO της σειράς 19000, τα οποία και µπορούν να χρησιµοποιηθούν ως αναφορά για τον καθορισµό των χαρακτηριστικών της ποιότητας. Ο πυρήνας του µοντέλου ποιότητας όπως αυτό προτάθηκε από το ESDIN είναι ένα σύνολο από υπολογιστικά φύλλα (µορφότυπου excel), ένα για κάθε θέµα δεδοµένων του Παραρτήµατος Ι του INSPIRE όπου αναφέρονται χαρακτηριστικά και οι προδιαγραφές των δεδοµένων, και οι παράµετροι της ποιότητας προσδιορίζονται µε βάση τα στοιχεία ποιότητας και επιµέρους στοιχεία ποιότητας του ISO 19113. 4.1. Καθορισµός των απαιτήσεων ποιότητας Ο καθορισµός των απαιτήσεων ποιότητας περιλαµβάνει διάφορα στάδια και εξαρτάται από διάφορους παράγοντες. Προκειµένου ένας Ευρωπαϊκός Οργανισµός να εισάγει - εντάξει τα δεδοµένα που διαθέτει σε geoportal µε βάση την οδηγία INSPIRE,
χρησιµοποιώντας για την τεκµηρίωση της ποιότητας τους τα προτεινόµενα από το ESDIN µοντέλα ποιότητας, θα πρέπει να ακολουθήσει την εξής διαδικασία: 1. Να συλλέξει εντός του οργανισµού την κατάλληλη πληροφορία για τα υπό ένταξη σύνολα δεδοµένων και να ελέγξει τα κάτωθι: Τις απαιτήσεις ποιότητας του χρήστη. Στην ουσία ελέγχεται εάν οι απαιτήσεις χρήστη περιγράφονται ήδη στις προδιαγραφές, η ορθότητα των περιγραφών τους και εντοπίζονται τυχόν αλλαγές, Την τεκµηρίωση της ροής παραγωγής, όπου περιγράφονται όλα στοιχεία που επηρεάζουν την ποιότητα. Είναι πολύ σηµαντικό να περιγράφεται το σύνολο των στοιχείων που επηρεάζουν την ποιότητα στη ροή παραγωγής των δεδοµένων, δεδοµένου ότι αυτά συµβάλλον στο επίπεδο ποιότητας τους µε ποικίλους τρόπους, Η σηµερινή έκδοση σε σχέση µε παλαιότερες εκδόσεις των προδιαγραφών των δεδοµένων και κυρίως όσον αφορά στις απαιτήσεις ποιότητας. Οι απαιτήσεις ποιότητας περιγράφονται µε σαφήνεια ή µπορούν να δεχθούν πολλαπλές ερµηνείες. 2. Τα αποτελέσµατα που προέκυψαν από το προηγούµενο βήµα της διαδικασίας ελέγχονται ως προς την καταλληλότητά του µε βάση τα στοιχεία και επιµέρους στοιχεία ποιότητας καθώς και τα µέτρα ποιότητας που προτείνονται από το αντίστοιχο µοντέλο δεδοµένων. Ελέγχεται εάν υπάρχουν στοιχεία και επιµέρους στοιχεία ποιότητας που δεν είναι κατάλληλα για την υπό ένταξη βάση δεδοµένων καθώς και αν υπάρχουν κάποιες απαιτήσεις ποιότητας για τα µέτρα ποιότητας που προορίζονται να χρησιµοποιηθούν εκεί. 3. Σε περίπτωση που εντοπισθούν ελλείψεις σε απαιτήσεις ποιότητας σε σχέση µε αυτές που προτείνει το υπό υιοθέτηση µοντέλο ποιότητας, το έργο ξεκινά µε τον καθορισµό αυτών. Αφορά συνήθως σε χρονοβόρα διαδικασία και εξαρτάται σηµαντικά από την εµπειρία σε αντίστοιχες εργασίες που υλοποιήθηκαν από την οργανισµό. 4. Το επόµενο βήµα στη διαδικασία καθορισµού των απαιτήσεων ποιότητας είναι να ελεγχθούν τα προτεινόµενα επίπεδα συµµόρφωσης. Αυτό µπορεί να επιτευχθεί µε διάφορες µεθόδους συµπεριλαµβανοµένων δειγµατοληπτικών µεθόδων και λοιπών πρακτικών ελέγχου (π.χ. εργασίες πεδίου, δεδοµένα αναφοράς από εξωτερικές πηγές κ.α.) 5. Μετά τον έλεγχο των επιπέδων συµµόρφωσης µε τις προτεινόµενες απαιτήσεις ποιότητας, το τελικό βήµα είναι ο ακριβής προσδιορισµός/καθορισµός των απαιτήσεων ποιότητας για το υπό ένταξη σύνολο δεδοµένων. Αφού καθοριστούν οι απαιτήσεις ποιότητας, ακολουθεί η αξιολόγηση του συνόλου των δεδοµένων µε βάση το µοντέλο ποιότητας και καταγράφονται τα αποτελέσµατα της. 4.2. ιαδικασία αξιολόγησης της ποιότητας Στο ακόλουθο σχήµα παρουσιάζεται η ροή της διαδικασίας για την αξιολόγηση και καταγραφή των αποτελεσµάτων της ποιότητας χωρικών δεδοµένων σύµφωνα µε το ISO 19114.
Τα δεδοµένα όπως καθορίστηκαν από την σκοπιά ποιότητας Προδιαγραφή προϊόντος ή απαιτήσεις χρήστη Βήµα 1 Καθορισµός ενός εφαρµόσιµου στοιχείου ποιότητας, επιµέρους στοιχείου ποιότητας και σκοπιάς ποιότητας Βήµα 2 Καθορισµός ενός µέτρου ποιότητας Βήµα 3 Επιλογή και εφαρµογή µιας µεθόδου αξιολόγησης ποιότητας Επίπεδο συµµόρφωσης ποιότητας Βήµα 4 Προσδιορισµός ενός αποτελέσµατος ποιότητας Βήµα 5 Προσδιορισµός συµµόρφωσης Καταγραφή αποτελέσµατος ποιότητας (ποσοτικά) Καταγραφή αποτελέσµατος ποιότητας (αποδοχή / απόρριψη) Σχήµα 3. Ροή της διαδικασίας για την εκτίµηση και καταγραφή των αποτελεσµάτων ποιότητας δεδοµένων (ISO 19114). Τα βήµατα που ακολουθούνται κατά τη διαδικασία αξιολόγησης ενός συνόλου δεδοµένων µε σκοπό την εκτίµηση της ποιότητάς του αναφέρονται ακολούθως: Καθορίζονται σύµφωνα µε τις απαιτήσεις του ISO 19113 το στοιχείο ποιότητας και το επιµέρους στοιχείο ποιότητας δεδοµένων καθώς και η σκοπιά ποιότητας των δεδοµένων που θα εξεταστούν. Καθορίζονται για κάθε έλεγχο που θα εκτελεστεί, ένα µέτρο ποιότητας δεδοµένων, ένας τύπος τιµής και εάν είναι εφαρµόσιµη µια µονάδα µέτρησης της τιµής της ποιότητας, Επιλέγεται µια µέθοδος αξιολόγησης ποιότητας για κάθε καθορισµένο στο προηγούµενο βήµα µέτρο ποιότητας δεδοµένων, Με την εφαρµογή της µεθόδου αξιολόγησης προσδιορίζεται ως ποσοτικό αποτέλεσµα ποιότητας µια τιµή ή ένα σετ από τιµές ποιότητας, µια µονάδα για την τιµή αυτή και η ηµεροµηνία εξέτασης της ποιότητας, Εκτιµάται η συνέπεια των εξεταζόµενων δεδοµένων µε βάση το επίπεδο συµµόρφωσης που τέθηκε. Το αποτέλεσµα ποιότητας συγκρίνεται µε ένα επίπεδο συµµόρφωσης της ποιότητας που έχει καθοριστεί µε βάση τις προδιαγραφές του προϊόντος ή τις απαιτήσεις του χρήστη και το αποτέλεσµα της συνέπειας των δεδοµένων (αποδεκτό απορριπτέο) προσδιορίζεται µε τη σύγκριση του ποσοτικού αποτελέσµατος ποιότητας που προέκυψε σε σχέση µε τα όρια αποδοχής που τέθηκαν.
Αναλύοντας τα προαναφερόµενα βήµατα στη ροή της διαδικασίας, η σκοπιά ποιότητας ποσοτικοποιείται µε ένα µέτρο ποιότητας, το οποίο διατυπώνει την απαίτηση ποιότητας για το συγκεκριµένο χαρακτηριστικό, προσδιορίζεται µε µια µέθοδο αξιολόγησης της ποιότητας και συγκρίνεται µε ένα επίπεδο συµµόρφωσης. Κάθε µέτρο ποιότητας που ορίζεται αφορά σε µια µόνο απαίτηση ποιότητας. Παρόλο που δύναται το µέτρο ποιότητας να προσδιοριστεί από διάφορες µεθόδους αξιολόγησης, ωστόσο στο µοντέλο ποιότητας καθορίζεται µια µόνο µέθοδος αξιολόγησης για κάθε µέτρο ποιότητας του οποίου το αποτέλεσµα συγκρίνεται µε το αντίστοιχο επίπεδο συµµόρφωσης. Εάν αναλυθούν τα στοιχεία ποιότητας που προτείνει το ISO 19113 µε βάση τα κριτήρια που έχουν προσδιοριστεί, εύκολα διακρίνεται ότι τµηµατικά επικαλύπτονται µεταξύ τους, γεγονός που δυσκολεύει την απόδοση σε συγκεκριµένη κατηγορία κάθε σφάλµατος που πιθανά να εµφανιστεί στα δεδοµένα, δηλαδή τον προσδιορισµό από τον χρήστη του κριτηρίου παραβιάζεται. Αναπόφευκτα η κατηγοριοποίηση και η απόδοση ενός σφάλµατος σε κάποια συγκεκριµένη παράµετρο ποιότητας είναι υποκειµενική και εξαρτάται από τη σκοπιά ποιότητας όπως αποτυπώνεται στο µοντέλο δεδοµένων και από την προσέγγιση του αξιολογητή των δεδοµένων. Επειδή κατά την αξιολόγηση των χωρικών δεδοµένων µπορούν να εφαρµοστούν για τον εντοπισµό και την εκτίµηση οποιουδήποτε σφάλµατος περισσότερες της µιας παράµετροι ποιότητας (επιµέρους στοιχεία ποιότητας), η επιλογή της κατάλληλης κάθε φορά παραµέτρου που θα εφαρµοστεί, είναι υποκειµενική και εξαρτάται από τον αξιολογητή των δεδοµένων καθώς και τη µεθοδολογία αξιολόγησης που αυτός επιλέγει στην εκτίµηση ποιότητας των συγκεκριµένων δεδοµένων. Αν και ο προσδιορισµός της σκοπιάς ποιότητας και ο καθορισµός του εφαρµοζόµενου επιµέρους στοιχείου ποιότητας είναι πολύ σηµαντικά και αποτελούν κοµβικά στοιχεία κατά τη διαδικασία αξιολόγησης, ωστόσο την αξιοπιστία του αποτελέσµατος της ποσοτικοποιηµένης ποιότητας που θα προκύψει από την αξιολόγηση επηρεάζει εξίσου η επιλογή δύο άλλων στοιχείων, του µέτρου ποιότητας και της βασικής µεθόδου αξιολόγησης. 4.2.1. Επιλογή µέτρου ποιότητας Ένα από τα σηµαντικότερα στοιχεία στη ροή της διαδικασίας που επηρεάζει το αποτέλεσµα της ποιότητας, αφορά στον προσδιορισµό του µέτρου ποιότητας που θα χρησιµοποιηθεί κατά την αξιολόγηση καθώς αποτελεί συνήθη πρακτική για λόγους διαχείρισης και τεκµηρίωσης των αποτελεσµάτων της αξιολόγησης της ποιότητας, να χρησιµοποιούνται για την εξέταση του ίδιου στοιχείου ποιότητας, επιµέρους στοιχείου ποιότητας και σκοπιάς ποιότητας περισσότερα του ενός µέτρα ποιότητας. Τα µέτρα αυτά αν και προκύπτουν από την υλοποίηση της ίδιας µεθόδου αξιολόγησης της ποιότητας καταγράφουν διαφορετικό αποτέλεσµα και συγκρίνονται µε διαφορετικό επίπεδο συµµόρφωσης. Το ISO 19138 καθορίζει και περιγράφει ένα σύνολο από 73 µέτρα ποιότητας που µπορούν να χρησιµοποιηθούν για την καταγραφή του αποτελέσµατος που προκύπτει από την αξιολόγηση της ποιότητας δεδοµένων. Για κάθε επιµέρους στοιχείο ποιότητας προτείνονται για εφαρµογή περισσότερα του ενός µέτρα ποιότητας και η επιλογή του καταλληλότερου εξαρτάται από την φύση των δεδοµένων και την προβλεπόµενη χρήση τους. Το ISO 19138 δεν περιγράφει κάθε πιθανό µέτρο ποιότητας που µπορεί να απαιτηθεί για την καταγραφή της ποιότητας χωρικών δεδοµένων, αλλά προτείνει ένα
σύνολο από µέτρα ποιότητας που χρησιµοποιούνται συνήθως και καλύπτουν µεγάλο εύρος κατηγοριών δεδοµένων. Στον ακόλουθο πίνακα φαίνονται τα βασικά µέτρα ποιότητας και οι τύποι τιµής ποιότητας που προτείνει το WP8 του ESDIN: Μέτρο Ποιότητας Error count Error rate Circular error & linear error (for 95% significance level) 1 Πίνακας 1. Προτεινόµενα Μέτρα Ποιότητας µε βάση το ISO 19138. Ορισµός Συνολικό πλήθος στοιχείων που παρουσιάζουν σφάλµα Πλήθος εσφαλµένων στοιχείων σε σχέση µε το συνολικό πλήθος των στοιχείων που θα έπρεπε να αναπαρίστανται στα δεδοµένα Κυκλικό σφάλµα για επίπεδο σηµαντικότητας 95% (CE95) είναι η ακτίνα που περιγράφει έναν κύκλο, στον οποίο η πραγµατική θέση του σηµείου βρίσκεται µε πιθανότητα 95%. Γραµµικό σφάλµα για επίπεδο σηµαντικότητας 95% (LE95) είναι το µισό µήκος του διαστήµατος που ορίζεται από ένα ανώτερο και ένα κατώτερο όριο, στο οποίο η πραγµατική τιµή βρίσκεται µε πιθανότητα 95%. Τύπος Τιµής Ακέραιος αριθµός Αριθµός Ποσοστό Αναλογία Μέτρηση Πεδίο εφαρµογής Πλήρης έλεγχος δειγµατοληπτικός έλεγχος µε το ISO 2859 δειγµατοληπτικός έλεγχος µε το ISO 3951 4.2.2. Επιλογή της βασικής µεθόδου αξιολόγησης Η διαδικασία αξιολόγησης της ποιότητας ενός συνόλου δεδοµένων µε βάση το µοντέλο ποιότητας που προτείνεται από το πρόγραµµα ESDIN, διενεργείται µε εφαρµογή µίας ή περισσοτέρων άµεσων εσωτερικών ή εξωτερικών µεθόδων αξιολόγησης της ποιότητας. Οι άµεσες µέθοδοι αξιολόγησης προσδιορίζουν την ποιότητα των δεδοµένων διαµέσου σύγκρισης των δεδοµένων µε πληροφορία αναφοράς και διακρίνονται και σε δύο επιµέρους υποκατηγορίες, εσωτερική και εξωτερική, ανάλογα µε την πηγή της πληροφορίας που απαιτείται για την διενέργεια της αξιολόγησης. Με βάση το ISO 19114: Εξωτερική καλείται µια άµεση µέθοδος αξιολόγησης της ποιότητας, όταν απαιτεί αναφορά σε σύνολο δεδοµένων αναφοράς που είναι εξωτερικό του συνόλου των δεδοµένων που θα ελεγχθεί. Για παράδειγµα, ο έλεγχος της χωρικής θέσης ενός χαρακτηριστικού σηµείου, απαιτεί ένα σύνολο δεδοµένων αναφοράς (συντεταγµένες του στο σύστηµα αναφοράς) ή συλλογή στοιχείων στο πεδίο. 1 Το Κυκλικό σφάλµα ισχύει για σηµειακά χαρακτηριστικά (µονοδιάστατα) όπως γωνίες αγροτεµαχίου, κόµβους δικτύου κλπ. Το γραµµικό σφάλµα καθορίζει την πιθανότητα της εσφαλµένης θέσης γραµµικών χαρακτηριστικών (δισδιάστατα) όπως είναι η γραµµή των συνόρων, η κεντρική γραµµή οδών κ.λπ.
Εσωτερική καλείται µια άµεση µέθοδος αξιολόγησης της ποιότητας, όταν το σύνολο των δεδοµένων που απαιτούνται για την εκτέλεση της, ανήκουν στο σύνολο των δεδοµένων που πρόκειται να αξιολογηθούν. Για παράδειγµα, το σύνολο της πληροφορίας που απαιτείται για την διενέργεια ενός ελέγχου τοπολογικής συνέπειας της κλειστότητας πολυγωνικών γραµµών σε ένα τοπολογικά δοµηµένο σύνολο δεδοµένων, προέρχεται από το ίδιο το σύνολο των δεδοµένων. Και για τις δύο µεθόδους αξιολόγησης (άµεση και έµµεση), η διενέργεια της αξιολόγησης βασίζεται σε δύο µέσα αξιολόγησης, που συνδυάζονται µεταξύ τους. Η επιλογή του κατάλληλου συνδυασµού, επιλέγεται µε βάση το φύση και την ποσότητα των στοιχείων των δεδοµένων που θα εξετασθούν. Τα µέσα αξιολόγησης είναι α) αυτοµατοποιηµένη ή µη αυτοµατοποιηµένη διαδικασία ελέγχου και β) πλήρης ή δειγµατοληπτικός έλεγχος. Από τα παραπάνω µέσα, ουσιαστικά προκύπτουν τέσσερις διαφορετικοί συνδυασµοί για εκτέλεση άµεσης αξιολόγησης α) αυτοµατοποιηµένος πλήρης έλεγχος, β) αυτοµατοποιηµένος δειγµατοληπτικός έλεγχος, γ) µη αυτοµατοποιηµένος πλήρης έλεγχος και β) µη αυτοµατοποιηµένος δειγµατοληπτικός έλεγχος. Όπως προαναφέρθηκε ανάλογα µε το είδος του στοιχείου ποιότητας, του επιµέρους στοιχείου ποιότητας και την φύση των χαρακτηριστικών που περιλαµβάνουν τα δεδοµένα που θα εξεταστούν, επιλέγεται και ο συνδυασµός των µέσων αξιολόγησης µε βάση τον οποίο θα διενεργηθεί ο έλεγχος της ποιότητας τους. Το WP8 του ESDIN για κάθε στοιχείο ποιότητας / επιµέρους στοιχείο ποιότητας που περιλαµβάνεται στο µοντέλο δεδοµένων, προτείνει για την εκτίµηση της ποιότητάς του και την εφαρµογή της καταλληλότερης βασικής µεθόδου και του αντίστοιχου µέσου αξιολόγησης, ως ακολούθως: Πίνακας 2. Προτεινόµενες από του WP8 βασικές µέθοδοι αξιολόγησης. Στοιχείο Ποιότητας / Επιµέρους στοιχείο Ποιότητας Μέθοδος Αξιολόγησης Μέσο αξιολόγησης Πληρότητα Εξωτερική µέθοδος µη αυτοµατοποιηµένος δειγµατοληπτικός έλεγχος (ISO 2859) Λογική συνέπεια Εσωτερική µέθοδος αυτοµατοποιηµένος πλήρης έλεγχος Ακρίβεια θέσης Εξωτερική µέθοδος µη αυτοµατοποιηµένος δειγµατοληπτικός έλεγχος (ISO 3951) Χρονική ακρίβεια / Χρονική συνέπεια Εσωτερική µέθοδος αυτοµατοποιηµένος πλήρης έλεγχος Θεµατική ακρίβεια Εξωτερική µέθοδος µη αυτοµατοποιηµένος δειγµατοληπτικός έλεγχος (ISO 2859)
Στο προτεινόµενο µοντέλο δεδοµένων οι µέθοδοι δειγµατοληψίας που προτείνονται είναι: α) ISO 2859 series Sampling procedures for inspection by attributes και β) ISO 3951 series Sampling procedures for inspection by variables. Η βασική διαφορά επιλογής της καταλληλότερης µεταξύ της µεθόδου δειγµατοληψίας µε βάση τις ιδιότητες από δειγµατοληψία µε βάση τις µεταβλητές, αφορά στο µέγεθος του δείγµατος. Η δειγµατοληψία µε βάση το ISO 3859 δίνει αξιόπιστα αποτελέσµατα σε µικρού εύρους δείγµα. 5. ΜΟΝΤΕΛΟ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Η διαµόρφωση του Μοντέλου Ποιότητας για τα κτηµατολογικά στοιχεία, στηρίχθηκε στις τεχνικές προδιαγραφές του INSPIRE. Στο ακόλουθο σχήµα 4 αναφέρεται το µοντέλο δεδοµένων των τεχνικών προδιαγραφών του που αφορά στα κτηµατολογικά στοιχεία (D2.8.I.6 INSPIRE Data Specification on Cadastral Parcels Guidelines) όπου αναφέρονται οι χωρικοί τύποι των αντικειµένων µε τις βασικές ιδιότητες τους καθώς και οι λοιπές ιδιότητες τους (µη υποχρεωτικές) που αφορούν σε χρονική πληροφορία. Οι βασικοί τύποι των αντικειµένων µε βάσει τις τεχνικές προδιαγραφές του INSPIRE, είναι: Cadastral parcel (κτηµατολογικό τεµάχιο): Αφορά στα αντικείµενα που αναπαριστούν τα κτηµατολογικά τεµάχια όπως ορίζονται από κτηµατολογικά µητρώα. Basic property unit (Βασική µονάδα ιδιοκτησίας): Αφορά στις βασικές µονάδες ιδιοκτησίας που καταγράφονται στο Κτηµατολόγιο. Ορίζονται ως οµάδες από ένα ή περισσότερα κτηµατολογικά τεµάχια (συνεχή ή ξεχωριστά) που αποτελούν µοναδική ιδιοκτησία µε οµοιογενή δικαιώµατα. Cadastral boundary (Κτηµατολογική οριογραµµή): Οριογραµµές που ορίζουν το κτηµατολογικό τεµάχιο. Θα πρέπει να διατίθενται από τα κράτη µέλη όπου καταγράφεται ακρίβεια θέσης για τις κτηµατολογικές οριογραµµές. Cadastral zoning (Κτηµατολογική ζώνη): Αφορά σε κτηµατολογικού ενδιαφέροντος περιοχές που χρησιµοποιούνται για τη διαίρεση της εθνικής επικράτειας σε οµάδες κτηµατολογικών τεµαχίων (όρια δήµων, όρια αστικών περιοχών, κτηµατολογικοί τοµείς και ενότητες κ.α.) Σχήµα 4. Χωρικοί τύποι αντικειµένων και συνδέσεις µεταξύ τους στο µοντέλο δεδοµένων του INSPIRE (Cadastral parcels).
Στο σχήµα 5 παρουσιάζεται σε φύλλο µορφότυπου excel µια εικόνα του µοντέλου ποιότητας για τα κτηµατολογικά στοιχεία. Στον κατακόρυφο άξονα του φύλλου φαίνονται τα στοιχεία του µοντέλου δεδοµένων του INSPIRE όπως περιγράφονται στις προδιαγραφές και στον οριζόντιο άξονα τα στοιχεία ποιότητας και επιµέρους στοιχεία ποιότητας του ISO 19113. Τα κελιά του φύλλου προέρχονται από τη «σύνδεση» µεταξύ του µοντέλου δεδοµένων και των στοιχείων ποιότητας. Όπου το προτεινόµενο µοντέλο ποιότητας του ESDIN συνιστά επιµέρους στοιχείο ποιότητας που µπορεί να ποσοτικοποιηθεί, τα «συνδεδεµένα» κελιά χρωµατίζονται και σηµειώνεται το κατάλληλο µέτρο ποιότητας µε αναφορά στο ISO 19138. Σχήµα 5. Μοντέλο ποιότητας Κτηµατολογικών Στοιχείων του ESDIN. Στο µοντέλο ποιότητας, στην πρώτη κατακόρυφη στήλη, τα χαρακτηριστικά (και οι αντίστοιχες ιδιότητες) του µοντέλου δεδοµένων του INSPIRE διαχωρίζονται σε τρεις κατηγορίες που διακρίνονται µεταξύ τους µε διαφορετική χρωµατική απόχρωση του κειµένου: [1] Στοιχεία (χαρακτηριστικά και ιδιότητες) του µοντέλου δεδοµένων του INSPIRE, για τα οποία θα πρέπει υποχρεωτικά να ποσοτικοποιηθεί η ποιότητα προκειµένου τα δεδοµένα να ενταχθούν (µαύρη απόχρωση). Για παράδειγµα η ιδιότητα
nationalcadastralreference που αποδίδει τον κτηµατολογικό κωδικό µε βάση την κωδικοποίηση του κράτους µέλους, που συνοδεύει το κάθε υπό ένταξη γεωτεµάχιο. [2] Στοιχεία (χαρακτηριστικά και ιδιότητες) του µοντέλου δεδοµένων του INSPIRE καθώς και λοιπά προτεινόµενα από το ESDIN βοηθητικά χαρακτηριστικά και ιδιότητες, τα οποία εφόσον διατίθενται, προκειµένου τα δεδοµένα να ενταχθούν θα πρέπει υποχρεωτικά να ποσοτικοποιηθεί η ποιότητα τους (πράσινη απόχρωση). Για παράδειγµα το χαρακτηριστικό CadastralZoning που αποδίδει βοηθητικά δεδοµένα κτηµατολογικών ζωνών (π.χ. όρια δήµων) τα οποία επιθυµεί να εντάξει το κράτος µέλος. [3] Ιδιότητες χαρακτηριστικών του µοντέλου δεδοµένων του INSPIRE, για τις οποίες δεν είναι υποχρεωτικό να ποσοτικοποιηθεί η ποιότητα προκειµένου τα δεδοµένα να ενταχθούν (µπλε απόχρωση). Για παράδειγµα η ιδιότητα level του χαρακτηριστικού Cadastral Zoning που αποδίδει τo επίπεδο της υπό ένταξη κτηµατολογικής ζώνης στην ιεραρχία του εθνικού κτηµατολογίου του κράτους µέλους. Κάθε κελί του φύλλου είναι χρωµατισµένο µε διαφορετική απόχρωση που καταδεικνύει τη βασική µέθοδο αξιολόγησης (βλέπε πίνακα 2) που προτείνεται από το µοντέλο ποιότητας για την ποσοτικοποίηση της: [1] Τα κελιά µε κίτρινη απόχρωση προτείνουν για την ποσοτικοποίηση της ποιότητας, µη αυτοµατοποιηµένο δειγµατοληπτικό έλεγχο µε χρήση του ISO 2859. Για παράδειγµα η εκτίµηση της πληρότητας των υπό ένταξη κτηµατολογικών γεωτεµαχίων. [2] Τα κελιά µε πορτοκαλί απόχρωση προτείνουν για την ποσοτικοποίηση της ποιότητας, αυτοµατοποιηµένο πλήρη έλεγχο. Για παράδειγµα η τοπολογική συνέπεια της γεωµετρίας των κτηµατολογικών γεωτεµαχίων. [3] Τα κελιά µε πράσινη απόχρωση προτείνουν για την ποσοτικοποίηση της ποιότητας, µη αυτοµατοποιηµένο δειγµατοληπτικό έλεγχο µε χρήση του ISO 3951. Για παράδειγµα η απόλυτη ακρίβεια της γεωµετρίας των κτηµατολογικών οριογραµµών των γεωτεµαχίων. 5.1. Παράδειγµα εφαρµογής του µοντέλου Στη συνέχεια παρατίθεται ένα σχέδιο παράδειγµα εφαρµογής του προτεινόµενου µοντέλου ποιότητας στην ανάπτυξη σχεδίου ποιότητας για κτηµατολογικά δεδοµένα. Περιλαµβάνει για κάθε υπό ποσοτικοποίηση παράµετρο ποιότητας που προτείνεται από το µοντέλο ποιότητας του ESDIN, την περιγραφή των βασικών στοιχείων που απαιτείται να προσδιοριστούν προκειµένου να ποσοτικοποιηθεί η ποιότητα της µε βάση τα ISO 19113 και ISO 19114. Η πληροφορία της ποιότητας συλλέγεται και καταχωρίζεται για κάθε επιµέρους στοιχείο ποιότητας που δύναται να εφαρµοστεί. Ο µηχανισµός που χρησιµοποιείται για τη συλλογή και συµπλήρωση της πληροφορίας για κάθε επιµέρους στοιχείο ποιότητας, χρησιµοποιεί τα ακόλουθα επτά χαρακτηριστικά: Σκοπιά ποιότητας δεδοµένων (Data quality scope) Προσδιορίζεται από την έκταση που καλύπτουν τα δεδοµένα ή τα χαρακτηριστικά των δεδοµένων για τα οποία καταγράφεται πληροφορία ποιότητας και αποδίδει και την οπτική σκοπιά από την οποία βλέπει ο χρήστης τα προς εξέταση δεδοµένα. Για κάθε εφαρµόσιµο επιµέρους στοιχείο ποιότητας, πρέπει να καθοριστεί τουλάχιστο