Åêêßíçóç áóýã ñïíïõ ôñéöáóéêïý êéíçôþñá ìå äáêôõëßäéá (ÄÊ)
Óôü ïé ôçò Üóêçóçò äéüñêåéá Üóêçóçò: 6 äéäáêôéêýò þñåò Óôï ôýëïò ôçò Üóêçóçò ïé ìáèçôýò èá åßíáé éêáíïß: é íá áíáãíùñßæïõí Ýíáí áóýã ñïíï ôñéöáóéêü êéíçôþñá ìå äáêôõëßäéá. é íá áíáãíùñßæïõí ôïõò áêñïäýêôåò óôïõò ïðïßïõò êáôáëþãïõí: á) ôá Üêñá ôùí ôõëéãìüôùí ôïõ óôüôç â) ôá Üêñá ôùí ôõëéãìüôùí ôïõ äñïìýá. é íá åðéëýãïõí ôá êáôüëëçëá üñãáíá êáé õëéêü ãéá ôç äçìéïõñãßá êõêëþìáôïò áõôüìáôçò åêêßíçóçò åíüò áóýã ñïíïõ ôñéöáóéêïý êéíçôþñá ìå äáêôõëßäéá, ìå ñþóç ðñïãñáììáôéæüìåíïõ ëïãéêïý åëåãêôþ (PLC). é íá åðéëýãïõí êáôüëëçëïõò äéáêüðôåò, áóöüëåéåò êáé èåñìéêü ãéá ôçí ðñïóôáóßá ôçò ãñáììþò ôñïöïäïóßáò êáé ôïõ êéíçôþñá. é íá ðñáãìáôïðïéïýí ôï êýñéï êýêëùìá ôñïöïäïóßáò. é íá óõíäýïõí ôá ìðïõôüí, ôá ñåëý, ôéò åíäåéêôéêýò ëõ íßåò êáé üëá ôá Üëëá áðáñáßôçôá åîáñôþìáôá, óôï PLC. é íá ãñüöïõí óôïí õðïëïãéóôþ ôá ðñïãñüììáôá åëýã ïõ ëåéôïõñãßáò åíüò áóýã ñïíïõ ôñéöáóéêïý êéíçôþñá ìå äáêôõëßäéá. é íá ìðïñïýí íá åëýã ïõí ôç ëåéôïõñãßá ôïõ êõêëþìáôïò áõôïìáôéóìïý ùñßò íá Ý åé ôñïöïäïôçèåß ôï êýêëùìá éó ýïò êáé íá ðñï ùñïýí óå áíáãíþñéóç óöáëìüôùí êáé äéüñèùóç áõôþí. Áðáñáßôçôá åîáñôþìáôá Ãéá ôçí ðñáãìáôïðïßçóç ôçò Üóêçóçò åßíáé áðáñáßôçôá ôá åîþò õëéêü: 3 Ìßá äéüôñçôç ðéíáêßäá ìå ñüãåò óôþñéîçò õëéêþí 3 íá PLC ôïõëü éóôïí 6 åéóüäùí, 6 åîüäùí 3 íá ìðïõôüí start, ìå åðáöýò ÍÏ-ÍC 3 íá ìðïõôüí stop ìå åðáöýò NC-NO 3 íáò ôñéöáóéêüò áóöáëåéïäéáêüðôçò ôïõëü éóôïí 16 Á ãéá ìéêñþò éó ýïò êéíçôþñá 3 ÔÝóóåñá ñåëý éó ýïò (ðçíßá 230V) 3 ÁíôéóôÜóåéò åêêßíçóçò áíüëïãçò éó ýïò ìå ôçí éó ý ôïõ êéíçôþñá 3 Èåñìéêü ìå åðáöýò 1NC + 1NO 3 íáò áóýã ñïíïò ôñéöáóéêüò êéíçôþñáò ìå äáêôõëßäéá 3 Ìïíïðïëéêüò áóöáëåéïäéáêüðôçò ãéá ôï êýêëùìá åëýã ïõ 3 Äýï åíäåéêôéêýò ëõ íßåò 3 ÊëÝìåò ñüãáò ãéá ôéò áðáñáßôçôåò êáëùäéþóåéò 110
ÂáóéêÞ èåùñßá Óå ðïëëýò åöáñìïãýò, ðïõ áðáéôåßôáé åêêßíçóç ôïõ êéíçôþñá ìå öïñôßï, Þ óå ðåñéðôþóåéò ðïõ õðüñ åé ðéèáíüôçôá ìåôü áðü äéáêïðþ ñåýìáôïò íá åêêéíþóåé ï êéíçôþñáò ìå öïñôßï, áíôß ãéá êéíçôþñåò âñá õêõêëùìýíïõ äñïìýá åðéëýãïõìå áóýã ñïíïõò ôñéöáóéêïýò êéíçôþñåò ìå äáêôõëßäéá (ð.. óðáóôþñáò óå ëáôïìåßï). Ïé áóýã ñïíïé ôñéöáóéêïß êéíçôþñåò ìå äáêôõëßäéá äéáöýñïõí áðü ôïõò êéíçôþñåò âñá õêõêëùìýíïõ äñïìýá óôï üôé Ý ïõí óôï äñïìýá ôñéöáóéêü ôýëéãìá, ðïõ êáôáëþãåé ìýóù äáêôõëéäéþí êáé øçêôñþí óå áíôéóôüóåéò åêêßíçóçò. Ãéá ôçí ïìáëþ åêêßíçóç ôïõ êéíçôþñá ïé áíôéóôüóåéò åêêßíçóçò åßíáé êáôáóêåõáóìýíåò óå äýï Þ ôñåéò Þ ðåñéóóüôåñåò âáèìßäåò, Ýôóé þóôå íá ìçí áöáéñïýíôáé üëåò ìáæß áëëü óôáäéáêü. Ìå ôï êýêëùìá ðïõ ðåñéãñüöåôáé îåêéíüìå ôïí êéíçôþñá, ìå üëåò ôéò áíôéóôüóåéò åíôüò êáé âñá õêõêëþíïõìå óôáäéáêü ôéò âáèìßäåò ôùí áíôéóôüóåùí, Ýùò üôïõ âñá õêõêëùèïýí üëåò (âñá õêýêëùìá óôéò øþêôñåò). Åðßóçò ìå êáôüëëçëç óýíäåóç åíüò èåñìéêïý ðñïóôáôåýïõìå ôïí êéíçôþñá áðü õðåñöïñôßóåéò. Ó Þìá 11.1: Ìðëïê äéüãñáììá ãéá ôçí åêêßíçóç äáêôõëéïöüñïõ êéíçôþñá ¼ðùò öáßíåôáé óôï ó Þìá 11.2, ôï êýêëùìá éó ýïò áðïôåëåßôáé áðü Ýíáí ôñéðïëéêü äéáêüðôç öïñôßïõ (Q), ôñåéò áóöüëåéåò âñáäåßáò ôþîåùò (F1), ôýóóåñá ñåëý éó ýïò (Ê1, Ê2, Ê3 êáé Ê4) êáé ôï èåñìéêü õðåñöüñôéóçò (F2). 111
Ó Þìá 11.2: Êýêëùìá éó ýïò áóýã ñïíïõ ôñéöáóéêïý êéíçôþñá ìå äáêôõëßäéá Ç ôüóç ôñïöïäïóßáò ôïõ êõêëþìáôïò åëýã ïõ åîáñôüôáé áðü ôï þñï åãêáôüóôáóçò ôïõ êéíçôþñá. Ìðïñåß íá åßíáé ìßá öüóç ôïõ äéêôýïõ êáé ïõäýôåñïò. Ðñïôåßíåôáé üìùò íá åßíáé îå ùñéóôþ ç ôñïöïäïóßá ôïõ êõêëþìáôïò åëýã ïõ áðü ôï êýêëùìá éó ýïò, üôáí ï Ýëåã ïò ãßíåôáé ìå PLC. 112
Ó Þìá 11.3: Êýêëùìá åëýã ïõ áóýã ñïíïõ ôñéöáóéêïý êéíçôþñá ìå äáêôõëßäéá Ó Þìá 11.4: Ó Ýäéï óýíäåóçò åéóüäùí-åîüäùí PLC 113
Ó Þìá 11.5: Ðñüãñáììá óå ãëþóóá Ladder åíüò PLC, ðïõ ñçóéìïðïéåßôáé ãéá ôïí Ýëåã ï áóýã- ñïíïõ ôñéöáóéêïý êéíçôþñá ìå äáêôõëßäéá 114
óêçóç 11: Åêêßíçóç Äáêôõëéïöüñïõ êéíçôþñá BEGIN NETWORK 1 // Åíåñãïðïßçóç êýñéïõ ñåëý êáé åíäåéêôéêþò ëõ íßáò LDN I0.0 // ÅðáöÞ èåñìéêïý 97-98 A I0.1 // stop LD I0.2 // start O Q0.0 ALD = Q0.0 // êýñéï ñåëý = Q0.4 // íäåéîç êáíïíéêþò ëåéôïõñãßáò NETWORK 2 LDN Q0.1 A Q0.0 TON T37 +100 NETWORK 3 LD Q0.0 A T37 = Q0.3 NETWORK 4 LD Q0.3 TON T38 +100 NETWORK 5 LD Q0.0 A T38 = Q0.2 NETWORK 6 LD Q0.2 TON T39 +100 NETWORK 7 LD Q0.0 LD Q0.1 O T39 ALD = Q0.1 // ÌÝôñçóç ñüíïõ 10 sec // Åíåñãïðïßçóç åîüäïõ Q4 Âñá õêõêëþíåôáé ç // ðñþôç Âáèìßäá áíôéóôüóåùí. // ÌÝôñçóç ñüíïõ 10 sec // Åíåñãïðïßçóç åîüäïõ Q3 Âñá õêõêëþíåôáé ç äåýôåñç // Âáèìßäá áíôéóôüóåùí. // ÌÝôñçóç ñüíïõ 10 sec // Åíåñãïðïßçóç åîüäïõ Q2 Âñá õêõêëþíïíôáé üëåò ïé áíôéóôüóåéò. NETWORK 8 // Èåñìéêü åêôüò LD I0.0 = Q0.5 //Åíåñãïðïßçóçò åíäåéêôéêþò ëõ íßáò Ó Þìá 11.6: Ðñüãñáììá óå ãëþóóá STL åíüò PLC, ðïõ ñçóéìïðïéåßôáé ãéá ôïí Ýëåã ï áóýã ñïíïõ ôñéöáóéêïý êéíçôþñá ìå äáêôõëßäéá 115
Äéáäéêáóßá ÊáôÜ ôçí åêôýëåóç ôçò Üóêçóçò áêïëïõèþóôå ôá åîþò âþìáôá: Á. Äçìéïõñãßá êáé Ýëåã ïò ôïõ êõêëþìáôïò éó ýïò 1. ÄçìéïõñãÞóôå ôï êýêëùìá ôïõ ó Þìáôïò 11.2, ñçóéìïðïéþíôáò Ýíá ôñéðïëéêü äéáêüðôç öïñôßïõ (Q), ôñåéò áóöüëåéåò âñáäåßáò ôþîåùò (F1), Ýíá èåñìéêü äéáêüðôç õðåñöüñôéóçò (F2) êáé ôýóóåñá ñåëý éó ýïò (Ê1, Ê2, Ê3, Ê4). 2. ÅëÝãîôå áí åßíáé áíïéêôüò ï äéáêüðôçò Q. Â. Óýíäåóç Ç/Õ êáé PLC, üðïõ åßíáé áðáñáßôçôï 1. ÓõíäÝóôå ôïí õðïëïãéóôþ ìå ôï PLC ìýóù ôïõ åéäéêïý êáëùäßïõ. Óõìâïõëåõüìåíïé ôá ôå íéêü öõëëüäéá ôïõ ðñïìçèåõôþ ôïõ PLC åëýãîôå ôçí åðéêïéíùíßá PLC êáé Ç/Õ. Ã. ÊáôÜóôñùóç ôïõ ðñïãñüììáôïò 1. ÈÝóôå ôï PLC óôç èýóç STOP. 2. Âåâáéùèåßôå üôé åßóôå óôï ðåñéâüëëïí Ladder Þ óôç ãëþóóá ðïõ ôï PLC ðñïãñáììáôßæåôáé. ÃñÜøôå óôïí õðïëïãéóôþ ôï ðñüãñáììá ðïõ öáßíåôáé óôï ó Þìá 11.5. Óþóôå ôï ðñüãñáììá óôïí Ç/Õ óôïí êáôüëïãï êáé ìå ôï üíïìá ðïõ èá óáò äþóåé ï êáèçãçôþò óáò. 3. ÅëÝãîôå ôï ðñüãñáììá ãéá óõíôáêôéêü ëüèç ñçóéìïðïéþíôáò ôçí åíôïëþ Compile. Ðñïóï Þ: Ìå áõôüí ôïí ôñüðï âñßóêïõìå ôá óõíôáêôéêü ëüèç ôïõ ðñïãñüììáôïò, äçëáäþ ëüèç ðïõ åìðïäßæïõí ôçí ìåôáôñïðþ ôïõ ðñïãñüììáôïò óå ãëþóóá ìç áíþò. ôóé üìùò äåí åîáóöáëßæåôáé üôé ôï ðñüãñáììá ðïõ ó åäéüóáìå åêôåëåß óùóôü ôéò ëåéôïõñãßåò ðïõ èýëïõìå (äåí åíôïðßæïíôáé ëåéôïõñãéêü ëüèç). 4. ÌåôáöÝñåôå ôï ðñüãñáììá óôï PLC. ÁíáæçôÞóôå ôçí åíôïëþ Download. Ä. Óýíäåóç ôùí óôïé åßùí åéóüäïõ êáé åîüäïõ êáé Ýëåã ïò ôïõ ðñïãñüììáôïò ùñßò ôñïöïäïóßá óôï êýêëùìá éó ýïò 1. ÓõíäÝóôå ôéò åéóüäïõò êáé ôéò åîüäïõò ôïõ PLC óõìâïõëåõüìåíïé ôï ó Þìá 11.4. Ãéá íá óõíäåèïýí ôá ðçíßá ôùí ñåëý, üðùò óôï ó Þìá 11.4, ðñýðåé ïé Ýîïäïé ôïõ PLC íá åßíáé ñåëý. Áí ïé Ýîïäïé ôïõ PLC äåí åßíáé ñåëý ôüôå ãéá ôçí óýíäåóç ôùí ðçíßùí ôùí ñåëý, óõìâïõëåõôåßôå ôá ôå íéêü öõëëüäéá ôïõ PLC. Íá ãßíåôáé ï Ýëåã ïò ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõ êáèçãçôþ 2. ÔñïöïäïôÞóôå ìå ôüóç ôï êýêëùìá åëýã ïõ êáé ôï PLC. 3. ÐéÝóôå ôï ìðïõôüí åêêßíçóçò start. Ôé ðáñáôçñåßôå; 4. ÐéÝóôå ôï ìðïõôüí óôáìáôþìáôïò stop. Ôé ðáñáôçñåßôå; 116
Å. ëåã ïò ëåéôïõñãßáò èåñìéêïý 1. ÐéÝóôå ôï ìðïõôüí åêêßíçóçò start. Ôé ðáñáôçñåßôå; 2. ÐáôÞóôå ôï ìðïõôüí test ôïõ èåñìéêïý. Ôé ðáñáôçñåßôå; 3. Áí ïé ðáñáôçñþóåéò óáò óôá åñùôþìáôá Ä2-Ä6 Þôáí ïé áíáìåíüìåíåò, ôüôå êáé ìüíï ìðïñåßôå íá óõíå ßóåôå. Áí ü é, ôüôå óôï ðñüãñáììá õðüñ åé ëåéôïõñãéêü óöüëìá. ÐñïóðáèÞóôå íá ôï åíôïðßóåôå êáé íá ôï äéïñèþóåôå. ÓÔ. Ôåëéêüò Ýëåã ïò Íá ãßíåôáé ìå ôçí ðáñïõóßá ôïõ êáèçãçôþ 1. Këåßóôå ôï äéáêüðôç Q ôïõ êõêëþìáôïò éó ýïò. ùñßò íá ðáôþóåôå êüðïéï ìðïõôüí, åëýãîôå ôçí êáôüóôáóç ôïõ êõêëþìáôïò. 2. ÐéÝóôå ôï ìðïõôüí START. ÐáñáôçñÞóôå ôéò åíäåéêôéêýò ëõ íßåò êáé êáôáãñüøôå ôç ëåéôïõñãßá ôïõ êéíçôþñá. Óôç óõíý åéá ðéýóôå ôï ìðïõôüí STOP. 3. Áíïßîôå ôïí ôñéðïëéêü äéáêüðôç Q. Æ. ÔñïðïðïéÞóåéò A. B. 1. ¼ðùò ðáñáôçñåßôå ç åêêßíçóç ôïõ êéíçôþñá êáé ç áõôïóõãêñüôçóþ ôïõ ãßíåôáé ìå ôçí åðåíýñãåéá åðáöþí. ÊÜíôå ôéò áðáñáßôçôåò áëëáãýò óôï ðñüãñáììá, þóôå ï Ýëåã ïò ôïõ êéíçôþñá íá ãßíåôáé ìå åíôïëýò SET êáé RESET. 2. ÓâÞóôå ôï ðñïçãïýìåíï ðñüãñáììá áðü ôç ìíþìç ôïõ PLC. Öïñôþóôå ôï êáéíïýñãéï. 3. ÌÅ ÁÐÏÓÕÍÄÅÄÅÌÅÍÏ ÔÏÍ ÊÉÍÇÔÇÑÁ åðáëçèåýóôå ôç óùóôþ ëåéôïõñãßá ôïõ ðñïãñüììáôüò óáò. 1. ÔñïðïðïéÞóôå ôï êýêëùìá, Ýôóé þóôå óå ðåñßðôùóç ðôþóçò ôïõ èåñìéêïý íá áíáâïóâþíåé ç åíäåéêôéêþ ëõ íßá h2 ìå óõ íüôçôá 1Hz êáé íá êôõðü ìéá óåéñþíá ãéá 5 sec. ÊÜíôå ôéò áðáñáßôçôåò áëëáãýò óôï ðñüãñáììá. 2. ÓâÞóôå ôï ðñïçãïýìåíï ðñüãñáììá áðü ôç ìíþìç ôïõ PLC. Öïñôþóôå ôï êáéíïýñãéï. 3. ÌÅ ÁÐÏÓÕÍÄÅÄÅÌÅÍÏ ÔÏÍ ÊÉÍÇÔÇÑÁ åðáëçèåýóôå ôç óùóôþ ëåéôïõñãßá ôïõ ðñïãñüììáôüò óáò. Ç. ÐáñáôçñÞóåéò - ÓõìðåñÜóìáôá 117