ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΗΠΙΩΝ ΜΟΡΦΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ» ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Ιωάννης Κεφαλούρος Υπεύθυνος Τμήματος Ενέργειας, Ιωάννης Τσιτσόπουλος Υπεύθυνος Τμήματος Mικρομεσαίων Επιχειρήσεων Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ» ΚΕΠΑ ΑΝΕΜ, Μαρίνου Αντύπα 4, 570 0 Θεσσαλονίκη, e-mail: kepa@otenet.gr, web site : www.e-kepa.gr ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στην παρούσα εισήγηση παρουσιάζονται τα βασικά προγράμματα χρηματοδότησης του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) στον τομέα της ενέργειας και ιδιαίτερα για τις ήπιες μορφές ενέργειας, τη διαχείριση των οποίων για τις Περιφέρειες της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας έχει ο αρμόδιος Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης του Ε.Π.ΑΝ., ΚΕΠΑ ΑΝΕΜ. Συγκεκριμένα, περιγράφονται τα βασικά σημεία και οι όροι ένταξης των επιχειρήσεων σε αυτά, αναλύεται η διαδικασία αξιολόγησης, παρακολούθησης, και παραλαβής των έργων-επενδύσεων, καθώς και τα οφέλη που προκύπτουν από την υλοποίηση αυτών επ ωφελεία της τοπικής ανάπτυξης. Επίσης, παρατίθενται χρήσιμα στατιστικά στοιχεία, ενώ παράλληλα γίνεται αναφορά στα κυριότερα προβλήματα που παρουσιάζονται στη διάρκεια υλοποίησης των επενδύσεων.. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Ο τομέας της ενέργειας αποτελεί βασικό τομέα στον οποίο θα πρέπει να δώσουμε ιδιαίτερη βαρύτητα κατά τη χάραξη της οικονομικής μας στρατηγικής σε συνδυασμό με τη λήψη μέτρων για την ορθολογική αξιοποίησή αυτής. Πέρα από τα περιβαλλοντικά οφέλη η αξιοποίηση των ήπιων μορφών ενέργειας συμβάλλει αποφασιστικά στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και στη διαμόρφωση του κοινωνικού τους προφίλ. Η τήρηση των δεσμεύσεων έναντι της Ε.Ε., αλλά και του πρωτοκόλλου του Κιότο, καθιστά επιτακτική την ανάγκη για την ανάληψη συγκεκριμένων πρωτοβουλιών και μέτρων. Είναι γνωστό ότι η χώρα μας έχει θέσει στόχο ως το 200 το 20% της ενέργειας να προέρχεται από Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Για τις Περιφέρειες της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίαςιδιαίτερα για τη Δυτική- η ενέργεια αποτελεί σημαντική πλουτοπαραγωγική πηγή. 2. Η ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΤΩΝ ΙΔΙΩΤΙΚΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ «ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ» Τα προγράμματα και οι δράσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα» (ΕΠΑΝ) αποτελούν ελκυστικό πεδίο προς αξιοποίηση τόσο για τις μεγάλες όσο και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οργανισμούς, αφού παρέχουν σημαντικά κίνητρα και κονδύλια με τη συγχρηματοδότηση της Ε.Ε. και ειδικότερα του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ), στις επιχειρήσεις που θέλουν να επενδύσουν στους τομείς-τεχνολογικές κατηγορίες : Της Εξοικονόμησης ενέργειας Της Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού και Θερμότητας Της Υποκατάστασης συμβατικών καυσίμων με υγραέριο ή φυσικό αέριο Των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Η Κεντρική και Δυτική Μακεδονία αποτελούν τους «καλύτερους πελάτες» των προγραμμάτων αυτών καταστώντας τις εν λόγω περιφέρειες ενεργειακή δύναμη στον τομέα των επενδύσεων. Απώτερος στόχος όλων των προγραμμάτων είναι : Η εξασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού και η ελάττωση της εξάρτησης από εισαγόμενες μορφές πρωτογενούς ενέργειας μέσω της διαφοροποίησης των ενεργειακών πηγών τροφοδοσίας Η προστασία του περιβάλλοντος Η ενίσχυση της περιφερειακής ανάπτυξης και η αύξηση της απασχόλησης. Τη διαχείριση των εν λόγω προγραμμάτων για τις περιφέρειες της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας έχει ο αρμόδιος Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης (ΕΦΔ), ΚΕΠΑ ΑΝΕΜ. 3. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ Ο Ενδιάμεσος Φορέας Διαχείρισης του ΕΠΑΝ ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ είναι Αστική μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα εταιρεία ιδιωτικού δικαίου με έδρα τη Θεσσαλονίκη, πιστοποιημένη κατά ISO 900 : 2000. Δημιουργήθηκε το Δεκέμβριο του 200 από το Κέντρο Επιχειρηματικής & Πολιτιστικής Ανάπτυξης (ΚΕΠΑ) το οποίο ιδρύθηκε το 99 από το Σύνδεσμο Βιομηχανιών Βορείου Ελλάδος (ΣΒΕΕ) και το Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος (ΣΕΒΕ) και την Αναπτυξιακή Ένωση Μακεδονίας (ΑΝΕΜ) η οποία ιδρύθηκε το 997 από το ΚΕΠΑ, τα Επιμελητήρια της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας, την Αναπτυξιακή Εταιρεία Δυτικής Μακεδονίας ΑΝΚΟ Α.Ε. και την Ένωση Κεντρικών Επιμελητηρίων Μακεδονίας (ΕΚΕΜ). Αποκλειστικός σκοπός του ΕΦΔ ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ είναι η Διαχείριση προγραμμάτων και δράσεων του ιδιωτικού τομέα, άνω των 500 εκ., στο πλαίσιο του ΕΠΑΝ για τις Περιφέρειες της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Στο πλαίσιο της εκτέλεσης του έργου του, ο Ενδιάμεσος Φορέας είναι υπεύθυνος για μια σειρά δραστηριοτήτων που για τα έργα ενεργειακών επενδύσεων αναφέρονται στην ενημέρωση των επιχειρήσεων, στην παρακολούθηση του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου των έργων, στην απόδοση της επιχορήγησης και στη διενέργεια ενεργειακών επιθεωρήσεων για τον έλεγχο επίτευξης των ενεργειακών στόχων που είχαν τεθεί. 4. ΒΑΣΙΚΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ ΜΕΣΩ ΤΟΥ ΕΠΑΝ Στα πλαίσια του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης και του ΕΠΑΝ έχουν προκηρυχθεί ή βρίσκονται στη φάση λήξης της ημερομηνίας υποβολής τους τα παρακάτω προγράμματα που απευθύνονται σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού, του ευρύτερου δημοσίου τομέα και Ν.Π.Ι.Δ.: Δράση 3.. «Εφαρμογή επιδεικτικών έργων καινοτόμων τεχνολογιών»[ ] Η δράση περιλαμβάνει την ενίσχυση επιδεικτικών και πιλοτικών έργων καινοτόμων ενεργειακών τεχνολογιών. Ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης είναι 5,43 εκατ.. Δεν υποβλήθηκαν προτάσεις για τις Περιφέρειες της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Δράση 6.3.2 «Έργα προώθησης καινοτόμων λύσεων»[ 2 ] Μέσω της δράσης αυτής θα υποστηριχθούν έργα στη νησιωτική χώρα που θα προωθούν καινοτόμες λύσεις στο ενεργειακό πρόβλημα που μπορεί να συνδυάζουν την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών με άλλες ανάγκες των νησιών, όπως την αντιμετώπιση αναγκών σε νερό και σε επεξεργασία αποβλήτων. Ο συνολικός προϋπολογισμός της δράσης είναι 55 εκατ.. Όπως ήταν αναμενόμενο, δεν υποβλήθηκαν προτάσεις για τις Περιφέρειες της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας. Δράση 6.5. «Προώθηση της διείσδυσης συστημάτων ΑΠΕ στο ενεργειακό σύστημα της χώρας»[ 3 ] Η εν λόγω Δράση αφορά στη σύνδεση με το Δίκτυο ή το Σύστημα (απευθείας ή μέσω του Δικτύου) έργων ηλεκτροπαραγωγής από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) ή Συμπαραγωγής Ηλεκτρισμού Θερμότητας (ΣΗΘ). Δικαίωμα
υποβολής αίτησης χρηματοδότησης έχει κάθε φορέας, του οποίου το έργο ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ ή ΣΗΘ, που πρόκειται να συνδεθεί, υλοποιείται και χρηματοδοτείται στο πλαίσιο της Δράσης 2..3. Υποβλήθηκαν 6 προτάσεις συνολικού προϋπολογισμού.456.655,00 οι οποίες θα αξιολογηθούν στο άμεσο χρονικό διάστημα. Δράση 7.3.4 «Ανάπτυξη και προώθηση τεχνολογιών & νέων χρήσεων των ορυκτών πρώτων υλών» [] 4 Το ποσοστό επιχορήγησης ανέρχεται σε 50%. Για την Κεντρική και Δυτική Μακεδονία έχουν ενταχθεί 2 έργα ύψους.068.260,00 με αναλογούσα δημόσια χρηματοδότηση 534.30,00. Δράση 2..3 «Οικονομικά κίνητρα για την ενίσχυση μεμονωμένων ιδιωτικών επενδύσεων»[ 5 ] Αποτελεί το βασικότερο πρόγραμμα-δράση χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα που υλοποιείται σήμερα μέσω του ΕΠΑΝ. Αφορά στην παροχή οικονομικών κινήτρων για μεμονωμένες ιδιωτικές ενεργειακές επενδύσεις σε συστήματα συμπαραγωγής, Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και Εξοικονόμησης Ενέργειας. Ο προϋπολογισμός των έργων που υλοποιούνται κυμαίνεται από 44 χιλ. ο ελάχιστος έως 44 εκ. ο μέγιστος. Το ποσοστό δημόσιας χρηματοδότησης διαμορφώνεται ανάλογα με την κατηγορία και τον τόπο όπου υλοποιείται η επένδυση. Η συνολική δημόσια χρηματοδότηση συγχρηματοδοτείται σε ποσοστό 50% από το ΕΤΠΑ και 50% από το Ελληνικό Δημόσιο. Οι δαπάνες που επιχορηγούνται αναφέρονται σε προμήθεια εξοπλισμού, λογισμικού, μεταφοράς και εγκατάστασης, καθώς και σε υποστηρικτικές δαπάνες. Στο τέλος κάθε επένδυσης ελέγχονται κατόπιν επιθεωρήσεων οι επίτευξη των ενεργειακών στόχων που είχαν τεθεί εξ αρχής. Για το σκοπό αυτό υπάρχει συνεργασία του ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ με το Εργαστήριο Κατασκευής Διεργασιών του Α.Π.Θ. Μέτρο 6.5 «Προώθηση συστημάτων ΑΠΕ, Συμπαραγωγής στο ενεργειακό σύστημα της χώρας - Εξοικονόμηση Ενέργειας»[ 6 ] Το εν λόγω μέτρο αποτελεί με ελάχιστες διαφοροποιήσεις τη συνέχεια της Δράσης 2..3. Η καταληκτική ημερομηνία υποβολής των προτάσεων έχει ορισθεί στις 20//2006. Το Μέτρο 6.5 αφορά επενδύσεις στις τεχνολογικές κατηγορίες που αφορούν σε συστήματα εξοικονόμησης ενέργειας, συμπαραγωγής ηλεκτρισμού και θερμότητας, υποκατάστασης συμβατικών καυσίμων με υγραέριο ή φυσικό αέριο και ανανεώσιμων πηγών ενέργειας προϋπολογισμού άνω των 44 χιλ. ανά τεχνολογική κατηγορία. Το ανώτατο όριο συγκεκριμένης επένδυσης επί του οποίου παρέχεται επιχορήγηση είναι 44 εκατ.. Ο κατ' αρχήν συνολικός προϋπολογισμός των έργων που θα ενισχυθούν ανέρχεται σε 363 εκατ. με δημόσια ενίσχυση 36 εκατ.. Δικαίωμα υποβολής επενδυτικής πρότασης έχουν επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα, ή επιχειρήσεις των Ο.Τ.Α., ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου που ασκούν επιχειρηματική δραστηριότητα και δεν περιλαμβάνονται στον δημόσιο τομέα, αλλά μπορεί να ανήκουν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, σύμφωνα με το άρθρο 5 του Ν.892/90, όπως συμπληρώθηκε με το άρθρο 4 παρ. 6 του Ν.943/9. Προϋπόθεση για την υποβολή επενδυτικής πρότασης είναι η κατοχή ισχύουσας Άδειας Εγκατάστασης ή απαλλαγή από την υποχρέωση έκδοσής της. Ειδικά για τις περιπτώσεις επενδυτικών προτάσεων παραγωγής βιοκαυσίμων για μεταφορές αρκεί η προσκόμιση της αιτήσεως του ενδιαφερομένου προς την αρμόδια υπηρεσία με τη σχετική βεβαίωση καθώς και αντίγραφο της κατατεθείσας Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων. Η υλοποίηση των επενδύσεων πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο μέχρι 3/2/2007. Στους τομείς ηλεκτροπαραγωγής και διανομής θερμικής ενέργειας προϋπόθεση για την υποβολή πρότασης επένδυσης αποτελεί η ύπαρξη σύμφωνα με τους Ν. 2773/99 και Ν. 375/03 Άδειας Παραγωγής και Άδειας Διανομής Θερμικής Ενέργειας αντίστοιχα (όπου απαιτείται). Το ποσοστό δημόσιας χρηματοδότησης διαμορφώνεται ανάλογα με την κατηγορία και τον τόπο όπου υλοποιείται η επένδυση και κυμαίνεται μεταξύ 30% - 50%.
Η συνολική δημόσια χρηματοδότηση συγχρηματοδοτείται σε ποσοστό 50% από το ΕΤΠΑ και 50% από το Ελληνικό Δημόσιο. Πίνακας 2 : Ανώτατα Ποσοστά Επιλέξιμων Δαπανών ανά Κατηγορία [ 7] α/α Επιλέξιμη Κατηγορία Δαπάνης Εξοπλισμός (προμήθεια κύριου εξοπλισμού, λογισμικού, υλικών, δαπάνες μεταφοράς και εγκατάστασης, βοηθητικός εξοπλισμός και μετρητικά όργανα) 88-00 % 2 Ενεργειακή επιθεώρηση ή Προσδιορισμός του προς 2 % Εκμετάλλευση Ενεργειακού Δυναμικού * 3 Αμοιβή συμβούλων 6 % 4 Επεμβάσεις σε οικόπεδα, κτίρια και έργα υποδομής ** 8 % 5 Εκπαίδευση στη λειτουργία εξοπλισμού και λογισμικού 3 % ΜΕΓΙΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΩΝ ΔΑΠΑΝΩΝ (2-5) 2 % Ανώτατο Όριο στον Π/Υ * Για επενδύσεις προϋπολογισμού μικρότερου/ ίσου των 440 χιλ. το ποσοστό μπορεί να ανέλθει σε 3%. ** Συμπεριλαμβάνονται δαπάνες αγοράς οικοπέδων και κτιρίων, που απαιτούνται αποκλειστικά για την ενεργειακή επένδυση. Στις επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνεται πλέον και το κόστος διασύνδεσης των έργων που ανεξάρτητα από την τεχνολογική κατηγορία της επένδυσης ενισχύεται με ποσοστό 45% για τις περιοχές Α και Β της Κεντρικής Μακεδονίας και Αττικής, όπως ορίζονται στο Ν. 3299/2004 και 50% για την υπόλοιπη χώρα, ενώ για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ισχύει ενιαίο ποσοστό 50% για ολόκληρη τη χώρα. Η διαδικασία αξιολόγησης μιας πρότασης περιλαμβάνει τα ακόλουθα στάδια: Έλεγχος τυπικής πληρότητας. Στο στάδιο αυτό εξετάζεται η τυπική πληρότητα της πρότασης αναφορικά με τη νομική μορφή του υποβάλλοντος φορέα, τα όρια προϋπολογισμού, τις απαιτούμενες άδειες και δικαιολογητικά και τα υπόλοιπα απαιτούμενα από την προκήρυξη. Χρηματοοικονομική αξιολόγηση του επενδυτή. Περιλαμβάνεται η εξέταση της καταλληλότητας του επενδυτή, της δυνατότητας κάλυψης της προτεινόμενης ίδιας συμμετοχής και του μεγέθους της επιχείρησης. Τεχνικοοικονομική αξιολόγηση της επενδυτικής πρότασης. Η τεχνικοοικονομική αξιολόγηση των επενδυτικών προτάσεων περιλαμβάνει: έλεγχο της επιλεξιμότητας και του ολοκληρωμένου χαρακτήρα της επένδυσης, έλεγχο τήρησης των προδιαγραφών και ορθής συμπλήρωσης της τεχνικοοικονομικής μελέτης σκοπιμότητας, έλεγχο του χαρακτηρισμού της επένδυσης ως Αρχική ή Περιβαλλοντική, έλεγχο επιλεξιμότητας δαπανών και τήρησης όλων των σχετικών ορίων ανά κατηγορία δαπάνης και τεχνολογική κατηγορία, αξιολόγηση και διόρθωση, αν απαιτείται, των μεγεθών που ο επενδυτής αναφέρει στην πρότασή του και τα οποία υπεισέρχονται στους τύπους υπολογισμού των βαθμών προκαθορισμένων κριτηρίων. Τυχόν διορθώσεις αυτών από τον αξιολογητή θα πρέπει να συνοδεύονται από τεκμηριωμένη εισήγησή του, εξέταση της προσφοράς Σύνδεσης, που συντάσσεται από τη ΔΕΗ ή το ΔΕΣΜΗΕ, κατά περίπτωση.
Γνωμοδότηση της Κεντρικής Επιτροπής Αξιολόγησης στον Υπουργό Ανάπτυξης και έκδοσης σχετικής Υπουργικής Απόφασης ένταξης έργων. Πίνακας 3: Κριτήρια Τεχνικοοικονομικής αξιολόγησης επενδυτικής πρότασης στο 8 πλαίσιο του μέτρου 6.5 [ ] α/α Κριτήριο Επενδύσεις με Π/Υ> 440 χιλ. Επενδύσεις με Π/Υ <= 440 χιλ. Εσωτερικός Βαθμός Απόδοσης 20-2 Εξοικονόμηση Πρωτογενούς Συμβατικής Ενέργειας 25 40 3 Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις 5 20 4 Κοινωνικές Επιπτώσεις 0 0 5 Αξιοπιστία Τεχνολογίας και Επάρκεια Επενδυτικής Πρότασης 30 30 Σύνολο 00 00 5. ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΕΡΓΩΝ Η παρακολούθηση της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου-έργου γίνεται με την υποβολή εκθέσεων προόδου σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα (π.χ ανά εξάμηνο) από τις επιχειρήσεις στον ΕΦΔ ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ και με επιτόπου ελέγχους των αρμοδίων οργάνων του Φορέα με βάση το παρακάτω διάγραμμα ροής: Υποβολή Έκθεσης Προόδου Έργου στον ΕΦΔ ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ. Έλεγχος από τον ΕΦΔ στην έδρα της επιχείρησης και στον τόπο υλοποίησης της επένδυσης Συγγραφή σχετικής τεχνικής έκθεσης ελέγχου μετά τη λήξη των εκκρεμοτήτων. Ειδοποίηση της επιχείρησης για είσπραξη της Δημόσιας Επιχορήγησης. 6. ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ Μέχρι σήμερα για τη Δράση 2..3 η οποία είναι η πιο σημαντική και βρίσκεται σε εξέλιξη έχουν ξεκινήσει και βρίσκονται σε φάση υλοποίησης 87 έργα διαφόρων τεχνολογικών κατηγοριών από 80 επιχειρήσεις (μία επιχείρηση μπορεί να υλοποιεί έργα σε περισσότερες από μία τεχνολογικές κατηγορίες, η σύμβαση, όμως, είναι μία και ενιαία για όλες τις κατηγορίες) της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας με συνολικό προϋπολογισμό 228.778.907,00. ο οποίος αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω. Εξ αυτών 8 έργα με συνολικό προϋπολογισμό 29.549.9,00 ανήκουν σε κατηγορίες ήπιων μορφών ενέργειας. Σε επίπεδο τεχνολογικής κατηγορίας σαφώς υπερτερούν οι επενδύσεις σε εξοικονόμηση ενέργειας δεδομένου ότι υλοποιούνται 56 έργα προϋπολογισμού 3.544.333,00 κατέχοντας ποσοστό 65% του συνόλου των έργων που υλοποιούνται σήμερα. Ως προς τα έργα ήπιων μορφών ενέργειας αυτά αποτελούν το 2% των έργων (8 έργα με προϋπολογισμό 29.549.9,00). Από τις ήπιες μορφές ενέργειας, η τεχνολογική κατηγορία που «κυριαρχεί» είναι η ΑΠΕ/ΒΙ (Αξιοποίηση Βιομάζας) με 7 έργα συνολικού προϋπολογισμού.090.87,00 και αναλογούσα δημόσια χρηματοδότηση 4.436.0,00
. (Τα στοιχεία δεν περιλαμβάνουν τις προτάσεις στο μέτρο 6.5 που θα υποβληθούν στις 20//06 και τις νέες συμβάσεις της Δράσης 2..3) 5 5 5 4 6 56 ΕΞΕ ΣΗΘ ΣΗΘ 3 ΥΠΟ ΥΠΟ2 ΑΠΕ/ΒΙ ΑΠΕ/ΒΙ3 ΑΠΕ/ΒΙ4 ΑΠΕ/ΗΛ ΑΠΕ/ΗΛ2 ΑΠΕ/ΥΗ ΑΠΕ/ΦΒ 0,05% 2,68% 0,30%,2% 0,3% 8,90% 20,26% 0,03% 6,05%,94% 57,50% ΕΞΕ ΣΗΘ ΣΗΘ 3 ΥΠΟ ΥΠΟ2 ΑΠΕ/ΒΙ ΑΠΕ/ΒΙ3 ΑΠΕ/ΒΙ4 ΑΠΕ/ΗΛ ΑΠΕ/ΗΛ2 ΑΠΕ/ΥΗ ΑΠΕ/ΦΒ Διάγραμμα : Κατανομή συμβασιοποιημένων έργων Δράσης 2..3/ΕΠΑΝ ανά αριθμό και προϋπολογισμό κατηγορίας τεχνολογίας έως 3/2/2005 Από τα 2 έργα που έχουν ολοκληρωθεί τα 5 εξ αυτών με συνολικό προϋπολογισμό 7.25.70,77 και αναλογούσα δημόσια χρηματοδότηση 2.900.545,25 ανήκουν σε κατηγορίες ήπιων μορφών ενέργειας. Πίνακας 5: Ενεργειακά Αποτελέσματα Παραληφθέντων Έργων Δράσης 2..3/ΕΠΑΝ σε κατηγορίες ήπιων μορφών ενέργειας έως 3/2/2005 Α/Α ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΕΠΕΝΔΥΣΗΣ ΝΟΜΟΣ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗΣ ΑΠΕ/ΒΙ4 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 2 ΑΠΕ/ΒΙ4 ΣΕΡΡΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΥΦΑΝΤΟΥΡΓΙΑ Α.Ε. ΠΑΠΑΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ ΑΒΕΕΑ-ΔΡΟΜΕΑΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΗΛΕΚΤΡ. ΕΝΕΡΓ. ΑΠΕ (χιλ. KWh) ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΘΕΡΜ. ΕΝΕΡΓ. ΑΠΕ (χιλ. KWh).47,80 937,58 3 ΑΠΕ/ΒΙ4 ΣΙΑΡΚΟΣ Α.Ε..563,00 4 ΑΠΕ/ΒΙ ΚΙΛΚΙΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΥΔΡΥΑΛΟΥ Α.Ε. 5 ΑΠΕ/ΥΗ ΣΕΡΡΩΝ ΥΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ Α.Ε. 8.000,00 ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΚ/ΜΑ (tn) 39.664,00 7. ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΥΛΟΠΟΙΗΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ Η αδειοδοτική διαδικασία των ενεργειακών επενδύσεων αποτελεί μια χρονοβόρα και πολύπλοκη διαδικασία που αποτελεί, μερικές φορές, ανασταλτικό παράγοντα στην εκδήλωση ενδιαφέροντος για υλοποίηση τέτοιων επενδύσεων. Προβλήματα παρουσιάζονται και κατά την υλοποίηση των έργων τα οποία κυρίως εστιάζονται στις τροποποιήσεις του φυσικού και οικονομικού αντικειμένου που προκύπτουν λόγω των μελετών εφαρμογής, που έπονται των αρχικών μελετών ή των δυσκολιών που προκύπτουν στη φάση υλοποίησης και δεν είχαν προβλεφθεί. Η καθυστέρηση υλοποίησης ενίοτε οδηγεί στην ανάγκη ανανέωσης
της άδειας εγκατάστασης προσθέτοντας νέες καθυστερήσεις στο ήδη εγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα. Κρίσιμος παράγοντας για την επιτυχή υλοποίηση ενός έργου αποτελεί η σωστή οργάνωση και λειτουργία της επιχείρησης στον χρηματοοικονομικό τομέα (λογιστήριο) καθώς και η σωστή κατανόηση των συμβατικών υποχρεώσεων, ιδιαίτερα σε θέματα επιλεξιμότητας δαπανών και της πληρωμής αυτών ενώ επίσης έχει παρατηρηθεί η πλημμελής υποβολή της επενδυτικής πρότασης είτε λόγω κακής συνεργασίας της επιχείρησης με το σύμβουλο εκπόνησης της σχετικής μελέτης είτε λόγω μη καλής γνώσης των προϋποθέσεων και κριτηρίων επιλεξιμότητας των προτάσεων που ορίζονται στους οδηγούς εφαρμογής. Πίνακας 6: Κατανομή υποέργων Δράσης 2..3/ΕΠΑΝ στις Περιφέρειες της Κεντρικής και Δυτικής Μακεδονίας ανά Νομό και Τεχνολογική Κατηγορία έως 3/2/2005 Νομός υλοποίησης υποέργων Αριθμός υποέργων Αριθμός έργων ήπιας μορφής ενέργειας Π/Υ Σύμβασης ( ) Π/Υ Σύμβασης ( ) υποέργων ήπιας μορφής ενέργειας ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΕΝΤΡΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Θεσσαλονίκης 48 3 65.779.433,00 7.33.804,00 Ημαθίας 3 0 27.428.48,00 0,00 Πιερίας 375.400,00 375.400,00 Πέλλας 5 3 5.447.332,00 8.383.06,00 Κιλκίς 9 2.964.355,00 5.58.265,00 Σερρών 4 3 4.944.68,00 4.086.844,00 Χαλκιδικής 5 2.483.529,00 67.77,00 Άγιο Όρος 3 3.499.737,00.499.737,00 ΣΥΝΟΛΟ 78 7 28.922.822,00 27.362.837,00 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Κοζάνης 9 99.856.085,00 2.86.354,00 ΣΥΝΟΛΟ 9 99.856.085,00 2.86.354,00 ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΝΟΛΟ 87 8 228.778.907,00 29.549.9,00 8. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Η ανάπτυξη νέων καθαρότερων και αποδοτικότερων τεχνολογιών και η εκμετάλλευση αυτών των τεχνολογιών στις ενεργειακές αγορές αποτελεί ζωτικό στρατηγικό πρόβλημα, στο βαθμό που τα σχετικά μέτρα που σχεδιάζονται και υλοποιούνται θα επιτρέψουν να επιτευχθούν ευκολότερα οι πρωταρχικοί στόχοι της ενεργειακής πολιτικής. Στόχος των δράσεων που εφαρμόζονται στον εν λόγω τομέα είναι η προώθηση εκείνων των τεχνολογιών που θα βοηθήσουν να ενισχυθεί η ασφάλεια και η διαφοροποίηση των πηγών του ανεφοδιασμού, να εξοικονομηθεί ενέργεια και να αποκομισθούν τα μεγαλύτερα οφέλη για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων αλλά και την οικονομική ανάπτυξη των περιοχών υλοποίησης των σχετικών επενδύσεων. Η σωστή ενεργειακή ισορροπία, η ορθολογική χρήση της ενέργειας και ο τονισμός της ανάπτυξης ανανεώσιμων ενεργειακών πηγών αποτελούν επίσης βασικά στοιχεία για την χωροταξική ανάπτυξη της χώρας. Το Ε.Π.ΑΝ. συμβάλλει αποφασιστικά στη χρηματοδότηση ενεργειακών επενδύσεων που υπηρετούν τη βιώσιμη ανάπτυξη και συμβάλλουν στην αύξηση της προστιθέμενης αξίας του τοπικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (Α.Ε.Π.) καθώς η υλοποίηση των επενδύσεων
επιφέρει θετικές επιπτώσεις στην τοπική οικονομία και απασχόληση με γνώμονα το σεβασμό στο περιβάλλον και τον κοινωνικό ιστό της περιοχής εγκατάστασης. Η μέχρι σήμερα υλοποίηση των έργων στη Δυτική και Κεντρική Μακεδονία επιβεβαιώνει τις παραπάνω διαπιστώσεις. Βασικό παράγοντα για την περαιτέρω αξιοποίηση των πλεονεκτημάτων που επιφέρουν οι εν λόγω επενδύσεις αποτελεί η στήριξη της πολιτείας με συγκεκριμένα προγράμματα χρηματοδότησης και η συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα στη διαχείριση των κονδυλίων του Δ ΚΠΣ 2007-203, η συνεργασία μεταξύ των τοπικών κοινωνικών εταίρων φορέων, μακριά από μικροπολιτικές αντιλήψεις, η υλοποίηση και ορθή παρακολούθηση ενός μακρόπνοου, ρεαλιστικού στρατηγικού σχεδίου αξιοποίησης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και κυρίως η ενημέρωση του επιχειρηματικού κόσμου αλλά και των τοπικών κοινωνιών για τις δυνατότητες αξιοποίησης σχετικών προγραμμάτων χρηματοδότησης, προκειμένου να διαμορφωθεί η κατάλληλη επιχειρηματική κουλτούρα. ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Ευχαριστούμε τον κ. Νικόλαο Κυριάκη, Καθηγητή του Τμήματος Μηχανολόγων Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, για τη δυνατότητα που μας έδωσε να συμμετάσχουμε στον παρόν συνέδριο καθώς και τις κ.κ. Σοφία Σιάμκουρη, στέλεχος Γραμματείας του ΚΕΠΑ-ΑΝΕΜ, η οποία ανέλαβε τη συντακτική και ορθογραφική επιμέλεια της εισήγησης και Ευγενία Ματάμη για την συμβολή της στην μετάφραση της εισήγησης στα Αγγλικά. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ. Υπουργείο Ανάπτυξης, Οδηγός Εφαρμογής για την Εvίσχυση Επιδεικτικών Έργων Καινοτόμων Τεχνολογιών Αθήνα, Ιούνιος 2005, σελ. -80. 2. Υπουργείο Ανάπτυξης, Οδηγός Εφαρμογής για Έργα προώθησης καινοτόμων λύσεων, Φεβρουάριος 2005, -70. 3. Υπουργείο Ανάπτυξης, Οδηγός Εφαρμογής για τη Σύνδεση Ενεργειακών Επενδύσεων (ΟΕΣ), Aθήνα, Δεκέμβριος 2004, σελ. -20. 4. Υπουργείο Ανάπτυξης, Οδηγός Εφαρμογής για την Ανάπτυξη και προώθηση νέων υλικών, νέων τεχνολογιών και νέων χρήσεων των ορυκτών πρώτων υλών, Αθήνα, Δεκέμβριος 2004, σελ. -49. 5. Υπουργείο Ανάπτυξης, Οδηγός Ενεργειακών Επενδύσεων, Αθήνα, Σεπτέμβριος 2002, σελ. -69. 6. Υπουργείο Ανάπτυξης, Οδηγός Ενεργειακών Επενδύσεων, Αθήνα, Ιούλιος 2005, σελ. - 56. 7. Υπουργείο Ανάπτυξης, Οδηγός Ενεργειακών Επενδύσεων, Αθήνα, Ιούλιος 2005, σελ.28. 8. Υπουργείο Ανάπτυξης, Οδηγός Ενεργειακών Επενδύσεων, Αθήνα, Ιούλιος 2005, σελ 44.