Εργαστήριο Μετάδοσης Θερμότητας και Περιβαλλοντικής Μηχανικής Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Α.Π.Θ. ΕΜΘΠΜ 1 Αρχιτεκτονική, Ενέργεια και Περιβάλλον στα κτίρια και τις πόλεις Αθήνα, 03-04.05.11 Ενεργειακή αναβάθμιση κτιριακού αποθέματος: δομικά υλικά και στρατηγικές Άγις Μ. Παπαδόπουλος Καθηγητής Πολυτεχνικής Σχολής Α.Π.Θ. agis@eng.auth.gr
Κτίζοντας ΕΜΘΠΜ 2
Κτίζοντας ΕΜΘΠΜ 3
ΕΜΘΠΜ Η εξέλιξη των κανονισμών και των καταναλώσεων στη Γερμανία 4 Πηγή: Mainka et al, RWTH Aachen 2010
ΕΜΘΠΜ Η εξέλιξη των κανονισμών και των καταναλώσεων στην Ελλάδα 5 Χωρίς Θερμομόνωση 140 250 Κανονισμός Θερμομόνωσης (1979) 110 160 ΚΕΝΑΚ (2010) 50 80 0 50 100 150 200 250 300
Η στρατηγική ΕΜΘΠΜ 6
Η στρατηγική ΕΜΘΠΜ 7 Τα δομικά υλικά και τα Η-Μ συστήματα είναι ένα εργαλείο υλοποίησης των στρατηγικών επιλογών του σχεδιασμού. Αλλά όπως κάθε εργαλείο, επηρεάζει και τον τρόπο που σχεδιάζει ο αρχιτέκτονας.
Η στρατηγική ΕΜΘΠΜ 8
ΕΜΘΠΜ Ανακαινίζοντας 9 Χρειαζόμαστε νέα κτίρια που ανά πενταετία να βελτιώνουν κατά 25% την ενεργειακή απόδοσή τους. Αλλά αυτό δεν φτάνει. Ο ετήσιος ρυθμός κατασκευής κτιρίων κατοικιών αντιστοιχεί στο 1,2% του κτιριακού αποθέματος [Eurostat, 2007]. Ο ετήσιος ρυθμός κατασκευής κτιρίων γραφείων αντιστοιχεί στο 1,8% του κτιριακού αποθέματος [Eurostat, 2007]. Πρέπει να μειωθεί κατά τουλάχιστον 20% η κατανάλωση ενέργειας του κτιριακού αποθέματος άμεσα - δηλαδή ως το 2020. Πρέπει να παρέμβουμε αποφασιστικά στα υφιστάμενα κτίρια.
ΕΜΘΠΜ Ανακαινίζοντας 10
Η ανάγκη κατανόησης του προβλήματος ΕΜΘΠΜ 11 Θερμικές απώλειες σε κτίρια πολυκατοικών 1981-1986 Στέγη / Δώμα 8,2% Αερισμός 36,8% Τοιχοπ οιίες & Στοιχεία σκυροδέματος 29,7% Κουφώματα 25,3% 100 80 60 40 20 0 35 42 65 88 99 65 58 35 12 1 Α Β1 Β2 Γ Δ Κατηγορία κτιρίου Διπ λός υαλοπ ίνακας Μονός υαλοπ ίνακας
ΕΜΘΠΜ Η ανάγκη αποτελεσματικών επιμέρους λύσεων: Αντικατάσταση κουφωμάτων 12
ΕΜΘΠΜ Υψηλή τεχνολογία, σύνθετες λύσεις 13
ΕΜΘΠΜ Η ανάγκη αποτελεσματικών επιμέρους λύσεων: Θερμομόνωση κελύφους 14
ΕΜΘΠΜ Υψηλής ποιότητας θερμομονωτικά υλικά 15
ΕΜΘΠΜ Υλικά και λύσεις νέων τεχνολογιών για εξειδικευμένες εφαρμογές 16
Κάνοντας βήματα στο μέλλον ΕΜΘΠΜ 17 0,050 0,040 0,030 0,020 0,010 0,000
Επιλέγοντας με μία συνολική αξιολόγηση ΕΜΘΠΜ 18
Χωρίς να παραβλέπουμε τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις ΕΜΘΠΜ 19 Output flows (kg emission/kg material Stone wool Extruded polystyrene CO 2 0,800 0,900 CO 0,070 0,080 SO 2 0,012 0,002 Liquid waste 0,100 0,001 Ash 0,040 0,040 Other solid waste 0,050 0,040
ΕΜΘΠΜ Παρεμβάσεις υψηλής ενεργειακής απόδοσης 20 Αναβάθμιση συστημάτων Θ-Ψ-Κ και ΖΝΧ. Αυτοματισμοί και έλεγχοι. Καυστήρες και λέβητες νέας τεχνολογίας. Ανάκτηση θερμότητας και έλεγχος αερισμού. Αξιοποίηση ΑΠΕ Κυρίως όμως Ολοκληρωμένη στρατηγική παρεμβάσεων
Η ολοκληρωμένη στρατηγική ΕΜΘΠΜ 21
ΕΜΘΠΜ Πιστοποίηση υλικών και συστημάτων Προδιαγραφές εφαρμογής τους 22 Υλικά Ευρωπαϊκές Οδηγίες (European Directive) Εναρμονισμένα Ευρωπαϊκά Πρότυπα (European Norm) Ευρωπαϊκή Οδηγία Τεχνικής Εγκρισης (ETAG) Eθνικά Πρότυπα (ΕΛΟΤ) Εφαρμογή Εθνικά Πρότυπα (ΕΛΟΤ) Εθνικές Τεχνικές Προδιαγραφές (ΕΤΕΠ) Τεχνικές Οδηγίες (ΤΟΤΕΕ) Τεχνικοί φάκελοι προϊόντων (Εταιρείες)
Εφαρμογή ΕΜΘΠΜ 23
Εφαρμογή ΕΜΘΠΜ 24
ΕΜΘΠΜ Έλεγχος 25
ΕΜΘΠΜ Δεν είναι απλώς ένα τεχνικό πρόβλημα 26 Έχουμε ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ιδιοκατοίκησης στην Ε.Ε. Ταυτόχρονα, όμως, έχουμε ένα πολύ υψηλό ποσοστό συνιδιοκτησίας, ως ιστορικό κληροδότημα της αντιπαροχής. Έχουμε μία νομοθεσία που προστατεύει τον ενοικιαστή, αλλά δεν παρέχει κίνητρο για παρεμβάσεις στον ιδιοκτήτη. Έχουμε μία από τις υψηλότερες αναλογίες μηχανικών ανά κατοίκους αστικών κέντρων αλλά και σημαντικά κενά στη δια βίου κατάρτιση του επιστημονικού μας δυναμικού. Έχουμε μία πλήρως υποβαθμισμένη τεχνική και επαγγελματική κατάρτιση, η οποία καθιστά στοχαστικό μέγεθος την μεταφορά των μελετών στην κατασκευή. Έχουμε μία αγορά στην οποία εξακολουθούν να κυκλοφορούν υλικά και συστήματα με ελάχιστους ελέγχους συμμόρφωσης προς την κείμενη νομοθεσία.
ΕΜΘΠΜ Δεν είναι απλώς ένα τεχνικό πρόβλημα 27 Τα σημαντικότερα προβλήματα ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων εντοπίζονται: - σε παλιά αστικά κτίρια κατοικιών και κτίρια μικτής χρήσης σε υποβαθμισμένες ή υποβαθμιζόμενες περιοχές - σε κτίρια κατοικιών σε ημιαστικές και αγροτικές περιοχές - σε δημόσια κτίρια της περιφέρειας Αφορούν τις οικονομικά ή κοινωνικά πιο ασθενείς ομάδες, όπου κάθε «ριζική» προσπάθεια παρέμβασης απειλεί να διαταράξει ήδη οριακές ισορροπίες. Η προσπάθεια πρέπει να εστιαστεί στην ανάγκη αναβάθμισης των κτιρίων, χωρίς να αποβεί σε βάρος των ανθρώπων που ζουν και δουλεύουν σε αυτά.
ΕΜΘΠΜ Απαιτείται μία ολοκληρωμένη στρατηγική 28 Η υλοποίηση των υψηλών στόχων που θέλουμε και πρέπει να αποτελούν την επόμενη μέρα απαιτεί: o Την πραγματιστική, μεσο-μακροπρόθεσμα οργανωμένη και επαρκώς χρηματοδοτούμενη συνεργασία Α.Ε.Ι. βιομηχανίας. o Την ανάπτυξη ελληνικών προτύπων, προδιαγραφών και τεχνικών οδηγιών. o Τη δημιουργία υποδομής για την πιστοποίηση των κυριοτέρων κατηγοριών δομικών υλικών και συστημάτων, ώστε οι σχετικές νομοθετημένες υποχρεώσεις να έχουν νόημα. o Τη λειτουργία μηχανισμών ελέγχου.
Θεσμικό πλαίσιο, γνώση και επαγγελματισμός ΕΜΘΠΜ 29 Στην πραγματικότητα απαιτούνται: Α) Σύγχρονες και αποτελεσματικές Τεχνικές Οδηγίες και Πρότυπα Β) Συνεχής ενημέρωση των μηχανικών Γ) Συνειδητοποίηση της ανάγκης διεπιστημονικής συνεργασίας Απαιτείται υψηλό επίπεδο επαγγελματισμού και αλλαγή νοοτροπίας.
Μία άλλη νοοτροπία ΕΜΘΠΜ 30