ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ "Εμπειρική έρευνα για τη μελέτη της άποψης των φοιτητών Λογιστικής για την προοπτική της επαγγελματικής τους κατάρτισης και αποκατάστασης" ΝΙΚΑΣ ΣΤΑΥΡΟΣ, 9636 ΝΙΚΟΛΑΪΔΗΣ ΣΤΕΦΑΝΟΣ, 9588 ΕΠΙΒΛ. ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: ΠΟΛΥΧΡΟΝΙΔΟΥ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗ ΚΑΒΑΛΑ 2014
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η πτυχιακή εργασία αποτελεί μια ξεχωριστή στιγμή καθώς είναι το τελευταίο βήμα πριν την ολοκλήρωση των σπουδών του κάθε φοιτητή. Είναι η στιγμή εκείνη που πρέπει να χρησιμοποιηθούν όλες οι γνώσεις και τα εφόδια που έχει αποκομίσει από την εκπαιδευτική διαδικασία έτσι ώστε να συντάξει και να παρουσιάσει μια εργασία ανάλογη του επιπέδου του, αλλά και του επιπέδου του ιδρύματος μας. Για μας αυτή η πτυχιακή εργασία αποτελεί το επιστέγασμα των προσπαθειών μας όλα αυτά τα χρόνια για την απόκτηση ενός τίτλου σπουδών ο οποίος θα μας βοηθήσει στην επαγγελματική μας σταδιοδρομία και θα αποτελεί για μας ένα σημείο αναφοράς για την υπόλοιπη ζωή μας. Η επιλογή του θέματος δεν ήταν εύκολη υπόθεση καθώς στην Ελλάδα του 2014 και της οικονομικής κρίσης θα μπορούσαμε να ασχοληθούμε και να ερευνήσουμε πολλά και διαφορετικά θέματα και πτυχές του σήμερα. Παρόλα αυτά προτιμήσαμε να επικεντρωθούμε στην επαγγελματική κατάρτιση και στις προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης των αποφοίτων του τμήματος μας καθώς θεωρούμε πως είναι μια πραγματικότητα την οποία θα αντιμετωπίσουμε πολύ σύντομα. Η διεκπεραίωση της έρευνας αποτέλεσε άλλη μια πρόκληση για μας, καθώς ήταν απαραίτητη η συμμέτοχη των φοιτητών του τμήματος οι οποίοι ανταποκρίθηκαν σε ικανοποιητικό βαθμό και θα θέλαμε να τους ευχαριστήσουμε για αυτή τους την συμβολή. ι
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ Θα θέλαμε να εκφράσουμε την ευγνωμοσύνη μας στην επιβλέπουσα καθηγήτρια κα Πολυχρονίδου Περσεφόνη για την εμπιστοσύνη της, την καθοδήγηση της αλλά πάνω από όλα για την υπομονή που έδειξε απέναντι μας. Ένα τεράστιο ευχαριστώ στις οικογένειές μας και στους φίλους μας για την στήριξη τους όχι μόνο για την ολοκλήρωση αυτής της εργασίας αλλά και όλα αυτά τα χρόνια που περάσαμε ως φοιτητές. Τέλος σε αυτό το σημείο θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους τους καθηγητές του τμήματος, με τους οποίους συνεργαστήκαμε κατά την διάρκεια των σπουδών μας, για τα εφόδια και τις γνώσεις που μας παρείχαν. Η συγκεκριμένη εργασία είναι αφιερωμένη στους γονείς μας Φωτεινή και Γιώργο, Σοφία και Μιχάλη. Σας ευχαριστούμε για όλα. ιι
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...ί ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ...ίί ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ... ίίί ΕΙΣΑΓΩΓΗ...1 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών ΤΕΙ Α.Μ.Θ. 1.1 Γενικά και Ιστορικά στοιχεία... 2 1.2 Πρόγραμμα σπουδών και σκοπός του τμήματος...3 1.3 Φοιτητές του τμήματος...3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Επαγγελματικά δικαιώματα απόφοιτων λογιστικής και χρη ματοοικονο μικής. 2.1 Εισαγωγή... 6 2.2 Πτυχιούχοι ΤΕΙ και δυνατότητες εργασίας... 6 2.3 Επαγγελματικά δικαιώματα... 7 2.4 Επάγγελμα λογιστή - φοροτεχνικού... 8 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Έρευνα στα υπόλοιπα τμήματα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής στην Ελλάδα. 3.1 Σύγκριση τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του Τ.Ε.Ι Α.Μ.Θ με άλλα τμήματα στην Ελλάδα...12 3.2 Μελέτη και ανάλυση των στοιχείων της Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Τ.Ε.Ι Πειραιά...13 3.2.1 Στατιστικά στοιχεία Τ.Ε.Ι Πειραιά Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής- Σύγκριση με το αντίστοιχο τμήμα του ΤΕΙ Α.Μ.Θ... 14 3.2.2 Πρόγραμμα Σπουδών Τ.Ε.Ι Πειραιά...14 ίίί
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Μεθοδολογία Έρευνας και Αποτελέσματα 4.1 Σκοπός και μέθοδος...16 4.2 Ανάλυση δεδομένων...16 4.3 Δείγμα... 16 4.4 Αποτελέσματα έρευνας... 18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Συμπεράσματα και προτάσεις για περαιτέρω έρευνα 5.1 Συμπεράσματα... 28 5.2 Προτάσεις για έρευνα... 28 ΕΠΙΛΟΓΟΣ... 29 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1... 30 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ... 35 IV
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το θέμα της συγκεκριμένης εργασίας είναι η μελέτη, καταγραφή και παρουσίαση της άποψης των φοιτητών λογιστικής και χρηματοοικονομικής για την προοπτική της επαγγελματικής τους κατάρτισης και αποκατάστασης. Θεωρήσαμε αυτονόητο το να γίνει μια σωστή και όσον το δυνατόν πλήρης καταγραφή, μέσω ερωτηματολογίων σε ένα πλήθος φοιτητών για να παρατηρήσουμε κατά πόσο οι φοιτητές ενδιαφέρονται για το αντικείμενο σπουδών τους. Έτσι το θέμα το οποίο παρουσιάζουμε είναι ιδιαίτερα σημαντικό, διότι ο φοιτητής εφόσον εκπληρώσει τις σπουδές του θα πρέπει να έχει εις γνώση του τα επαγγελματικά του δικαιώματα καθώς επίσης και το κατά πόσο εύκολη θα είναι η απορρόφηση του στην αγορά εργασίας. Ιδιαίτερα σε μια εποχή που η οικονομική κρίση πλήττει την χώρα μας και η εύρεση εργασίας είναι ένα πολύ δύσκολο κομμάτι, οι φοιτητές θα πρέπει να γνωρίζουν εις βάθος με τι πραγματικά θέλουν να ασχοληθούν στον επαγγελματικό τομέα και κατά πόσο αυτό το αντικείμενο εργασίας τους θα τους προσφέρει μια αξιοπρεπή ζωή σε αυτή την κοινωνία. Όσον αφορά την δομή της εργασίας μας, στο 1ο κεφάλαιο θα αναφερθούμε σε γενικά ιστορικά στοιχεία του ιδρύματος μας. (Τ.Ε.Ι Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης), καθώς επίσης και στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Στην συνέχεια, στο 2ο κεφάλαιο θα μελετήσουμε τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων των τμημάτων Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, τα οποία όλοι οι φοιτητές του συγκεκριμένου τμήματος πρέπει να γνωρίζουν. Στο ίδιο κεφάλαιο θα γίνει μια πλήρης αναφορά στο επάγγελμα Λογιστή- Φοροτεχνικού, τις δυνατότητές του στην αγορά εργασίας, πόσο μεγάλη και άμεση είναι η απορρόφησή του από αυτήν, και κατά πόσο το επάγγελμα αυτό προσφέρει τα κατάλληλα εφόδια για ένα καλύτερο μέλλον. Στο 3ο κεφάλαιο θα πραγματοποιηθεί σύγκριση μεταξύ των τμημάτων Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής στην Ελλάδα. Συγκεκριμένα συγκρίναμε το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του Τ.Ε.Ι Πειραιά με αντίστοιχο του Τ.Ε.Ι Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Εντοπίσαμε διαφορές, ομοιότητες αλλά και στοιχεία τα οποία κρίναμε άξια ενδιαφέροντος να παρουσιάσουμε. Τέλος, στο 4ο κεφάλαιο θα παραθέσουμε την έρευνα μας, την μεθοδολογία που χρησιμοποιήσαμε, τον τρόπο επεξεργασίας των δεδομένων, τα στατιστικά στοιχεία που συγκεντρώσαμε αλλά και τα συμπεράσματα στα οποία καταλήξαμε. - 1 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών ΤΕΙ Α.Μ.Θ. 1.1 Γενικά και Ιστορικά στοιχεία Το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (πρώην ΤΕΙ Καβάλας) είναι από τα πρώτα που ιδρύθηκαν στο συγκεκριμένο ίδρυμα. Αρχικά εγκαταστάθηκε στο κτιριακό συγκρότημα στην περιοχή του Αγίου Σίλα Καβάλας και στην συνέχεια στις αρχές της δεκαετίας του 90 μεταφέρθηκε στο campus του ΤΕΙ στον Άγιο Λουκά. Είναι το μεγαλύτερο τμήμα, από άποψη αριθμού φοιτητών, του ιδρύματος καθώς σε αυτό φοιτούν περίπου 3.500 εγγεγραμμένοι φοιτητές ενώ ο αριθμός των φοιτητών που συμμετέχουν ενεργά στην εκπαιδευτική διαδικασία αγγίζει τους 2.100 περίπου. Η πορεία και το έργο που υλοποιείται στο τμήμα το έχουν αναδείξει σε ένα από τα καλύτερα του ελλαδικού χώρου. Δεν είναι τυχαίο ότι το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του ΤΕΙ Α.Μ.Θ. αποτελεί πρώτη επιλογή σημαντικού αριθμού υποψηφίων φοιτητών, ούτε το γεγονός ότι, παρά την εφαρμογή της «βάσης του 10» για την είσοδο φοιτητών στην ανώτατη εκπαίδευση, το τμήμα καλύπτει όλες τις θέσεις που διαθέτει κάθε χρονιά. Πέρα από την προπτυχιακή εκπαίδευση το τμήμα προσφέρει και την δυνατότητα για περεταίρω εξειδίκευση σε βαθμό μεταπτυχιακών σπουδών. Το Π.Μ.Σ. με τίτλο Λογιστική, Ελεγκτική και Διεθνείς Συναλλαγές έχει ως σκοπό την παροχή εξειδικευμένων γνώσεων και ικανοτήτων στους πτυχιούχους έτσι ώστε να μπορούν να προσφέρουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες σε όλους τους τομείς της αγοράς. Αν και έχει ξεκινήσει μόλις το 2012 το Π.Μ.Σ. του τμήματος έχει ήδη καταφέρει να κερδίσει την εκτίμηση και τον θαυμασμό όχι μόνο της ακαδημαϊκής κοινότητας αλλά και των εργοδοτών (aait.teikav.edu.gr). Άλλες δραστηριότητες του τμήματος είναι η έκδοση του αγγλόφωνου επιστημονικού περιοδικού International Journal of Economic Sciences and Applied Research, το οποίο από τον Απρίλιο του 2008 αποτελεί μια ιδιαίτερα επιτυχημένη προσπάθεια (www.ijesar.org), όπως επίσης και η συμμετοχή αλλά και συνδιοργάνωση, μαζί με άλλα εκπαιδευτικά ιδρύματα, του διεθνούς επιστημονικού συνεδρίου EBEEC' (The Economies of Balkan and Eastern Europe Countries in the changed world) (ebeec.teikav.edu.gr). - 2 -
1.2 Πρόγραμμα σπουδών και σκοπός του τμήματος Το περιεχόμενο σπουδών του τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών καλύπτει το γνωστικό αντικείμενο της επιστήμης της λογιστικής, καθώς και τις εφαρμογές της στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα. Οι σπουδαστές του Τμήματος εκπαιδεύονται ώστε να είναι ικανοί να ασχοληθούν με το λογιστικό μέρος των εμπορικών και οικονομικών δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης ή ενός οργανισμού. Στο πρόγραμμα σπουδών, που διαρκεί οκτώ εξάμηνα, περιλαμβάνονται θεωρητικά μαθήματα και εργαστήρια, που είναι εξοπλισμένα με σύγχρονα μέσα ηλεκτρονικής καταγραφής και επεξεργασίας δεδομένων. Εξάλλου, η διδασκαλία της μηχανογραφημένης λογιστικής αποτελεί σημαντικό τμήμα της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Τα μαθήματα διαχωρίζονται στις εξής κατηγορίες: α) Μαθήματα γενικής υποδομής, θεωρητικών και θετικών επιστημών, καθώς και εισαγωγικά. β) Μαθήματα ειδικής υποδομής γ) Μαθήματα ειδικότητας Τα ανωτέρω, σε συνδυασμό με την εξάμηνη πρακτική άσκηση σε χώρους εργασίας, καθώς και την εκπόνηση πτυχιακής εργασίας, καθιστούν τους αποφοίτους του τμήματος προετοιμασμένους σε ικανοποιητικό βαθμό να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Τέλος θα πρέπει να αναφέρουμε ότι από το ακαδημαϊκό έτος 2013-2014 το πρόγραμμα σπουδών του τμήματος έχει αναθεωρηθεί. Η αφαίρεση κάποιων μαθημάτων αλλά και η προσθήκη νέων το έχουν καταστήσει πιο σύγχρονο, πιο ευέλικτο αλλά και πιο ανταγωνιστικό σε μια ομολογουμένως δύσκολη εποχή όσον αφορά την οικονομική κατάσταση της χώρας και κατά επέκταση των εκπαιδευτικών μας ιδρυμάτων. 1.3 Φοιτητές του τμήματος Είναι σημαντικό να αναφερθούμε στους φοιτητές του τμήματος καθώς και σε διαφορές παραμέτρους της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ο αριθμός των φοιτητών και αποφοίτων, η διάρκεια φοίτησης αλλά και ο βαθμός πτυχίου είναι βασικά στοιχεία τα οποία φανερώνουν και την ποιότητα της δουλειάς η οποία γίνεται στο τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του ΤΕΙ Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. - 3 -
Κατηγορία Φοιτητή Φύλο Σύνολο Άρρεν Θήλυ Πτυχιούχος 578 1326 1904 37,4% 53,0% 47,0% Ενεργός 530 714 1244 34,3% 28,5% 30,7% Επί πτυχίω 151 190 341 9,8% 7,6% 8,4% Λιμνάζων 98 73 171 6,3% 2,9% 4,2% Ανενεργός 188 199 387 12,2% 7,9% 9,6% Σε αναστολή 0 2 2 0,0% 0,1% 0,0% Σύνολο 1545 2504 4049 100,0% 100,0% 100,0% ΠΙΝΑΚΑ 1.1 Συχνότητα φοιτητών σε σχέση με την Κατηγορία Φοιτητή και το φύλο Τα στοιχεία του παραπάνω πίνακα (πίνακας 1.1) προέρχονται από την γραμματεία του τμήματος και αντιστοιχούν στην περίοδο από 1991 έως τον Μάρτιο του 2009. Το δείγμα αποτελείτε από 1545 άντρες και 2504 γυναίκες (Μήττας Ν., Φλώρου Γ., Πολυχρονίδου Π., 2009). «Με τη βοήθεια της Περιγραφικής Στατιστικής βρίσκουμε μεταξύ των άλλων ότι κατά μέσο όρο η Διάρκεια Φοίτησης είναι στα 5,22 χρόνια με μέσο όρο Βαθμού Πτυχίου 6,51. Όσον αφορά στον παράγοντα φύλο παρατηρούμε ότι οι φοιτήτριες ολοκληρώνουν τις σπουδές τους σε μικρότερο χρόνο, (κατά μέσο όρο 5 έτη), από τους φοιτητές, (κατά μέσο όρο 5,7 έτη), και με υψηλότερο τελικό Βαθμό (μέσος βαθμός πτυχίου 6,55 για τις γυναίκες και 6,41 για τους άντρες)» (Μήττας Ν., Φλώρου Γ., Πολυχρονίδου Π., 2009). - 4 -
Στον επόμενο πίνακα (Πίνακας 1.2) παρατίθενται στοιχεία όσον αφόρα το χρόνο αποφοίτησης των σπουδαστών ανά ακαδημαϊκό έτος. % εγγραφέντων 4 έτη 5 έτη 6 έτη 7 έτη 8 έτη > 8 έτη 1991-1992 12,1% 7,5% 3,2% 3,9% 2,1% 7,5% 1992-1993 11,9% 4,5% 7,0% 4,2% 2,1% 8,0% 1993-1994 14,0% 9,8% 3,3% 1,3% 1,3% 3,6% 1994-1995 21,2% 6,1% 3,5% 4,2% 2,6% 3,5% 1995-1996 17,0% 8,1% 5,7% 2,4% 2,7% 0,8% 1996-1997 16,1% 12,5% 5,4% 1,9% 1,2% 1,7% 1997-1998 13,2% 10,8% 7,5% 3,3% 0,7% 0,5% 1998-1999 15,3% 9,6% 4,0% 2,6% 0,6% 1,1% 1999-2000 13,9% 11,6% 6,2% 3,0% 2,1% 0,0% 2000-2001 19,5% 16,3% 6,2% 3,5% 0,8% 0,2% 2001-2002 18,3% 8,5% 8,3% 2,4% 0,0% 0,0% 2002-2003 10,2% 14,5% 2,8% 0,6% 0,0% 0,0% 2003-2004 15,1% 4,2% 1,3% 0,0% 0,0% 0,0% ΠΙΝΑΚΑΣ 1.2 ΧΡΟΝΟΣ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΗΣ ΕΓΓΡΑΦΕΝΤΩΝ ΑΝΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ ΕΤΟΣ (Ποιόπ Θ., Ροΐπχτοηίάοπ Ρ., 2011) - 5 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ Επαγγελματικά δικαιώματα απόφοιτων λογιστικής και χρηματοοικονομική ς. 2.1 Εισαγωγή Αν κάποιος θα προσπαθούσε να συνθέσει τη λίστα με τα επαγγέλματα που έχουν τις περισσότερες δυνατότητες απορρόφησης στην αγορά εργασίας, θα έπρεπε να ψάξει στον χρηματοοικονομικό τομέα. Σε καιρό οικονομικής κρίσης τα επαγγέλματα που έχουν σχέση με την οικονομία έχουν μεγάλη ζήτηση στην αγορά εργασίας, σε αντίθεση με τον τομέα των κοινωνικών επιστημών, όπου πλήττεται περισσότερο απ όλα. Τα ποσοστά της ανεργίας μεγαλώνουν από μέρα σε μέρα και στον τόπο που ζούμε, πολύς κόσμος ασχολείται σε τομείς εργασίας που δεν έχουν καμιά σχέση με το αντικείμενο σπουδής τους. Όσοι ακολουθούν έναν κλάδο που έχει σχέση με τα χρηματοοικονομικά δεν θα μείνουν άνεργοι σύμφωνα με τον Μιχάλη Βασιλείου (σύμβουλος σπουδών, επαγγελματικής καριέρας και απασχόλησης). «Η κάθοδος μεγάλων ξένων εταιρειών στον τόπο μας, και ειδικότερα απ τη Ρωσία, θα βοηθήσει πολλούς πτυχιούχους να βρουν δουλεία με ανέλιξη». Η ρώσικη γλώσσα όπως ανέφερε ο κ. Βασιλείου, σε συνδυασμό με χρηματοοικονομικές σπουδές αποτελούν πολύτιμα προσόντα για κάποιον που θέλει όχι μόνο να αποκατασταθεί επαγγελματικά, αλλά και να διαπρέψει στον τομέα του. Οι λογιστές, οι οικονομολόγοι και οι ελεγκτές σήμερα βρίσκουν πρόσφορο έδαφος επαγγελματικής ανέλιξης και σίγουρα η αγορά δεν θα σταματήσει να τους αναζητά. Όλες οι ιδιωτικές εταιρείες χρειάζονται οικονομικούς συμβούλους. Άρα όσο περισσότερο αυξάνονται οι εταιρείες και ξένες, αλλά και εγχώριες που επενδύουν τα κεφάλαια τους στην χώρα μας, τόσο αυξάνεται και η ζήτηση των λογιστών, των ελεγκτών, των οικονομικών συμβούλων και των διαχειριστών κεφαλαίου. 2.2 Πτυχιούχοι ΤΕΙ και δυνατότητες εργασίας Οι πτυχιούχοι του Τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Σχολής Διοίκησης και Οικονομίας των Τεχνολογικών ιδρυμάτων, με βάση τις εξειδικευμένες επιστημονικές και τεχνικές γνώσεις τους, ασχολούνται είτε με συνεργασία με άλλους επιστήμονες, είτε αυτοδυνάμως ως στελέχη Λογιστηρίων στον ιδιωτικό τομέα,αλλά και τον δημόσιο. Συγκεκριμένα δραστηριοποιούνται: ΐ) Ως βοηθοί αρχικά και αργότερα ως στελέχη των λογιστηρίων. - 6 -
π) Ως ελεύθεροι επαγγελματίες, ως μέλη εταιρειών, σε τήρηση βιβλίων Α, Β, Γ κατηγορίας του Κ.Β.Σ. ΐΐΐ) Ως υπεύθυνοι λογιστές και λογίστριες σε λογιστήρια, ακόμη και ως προϊστάμενοι των λογιστηρίων. ΐν) Ως οικονομικοί διευθυντές επιχειρήσεων και οικονομικών οργανισμών. ν) Ως επιχειρηματίες ή στελέχη σε χρηματιστηριακές εταιρείες. νΐ) Ως καθηγητές εφαρμογών στα Τ.Ε.Ι και σε επαγγελματικά λύκεια. νΐΐ) Ως καθηγητές σε Τεχνικά επαγγελματικά εκπαιδευτήρια (Τ.Ε.Ε.). Η εξέλιξη των πτυχιούχων γίνεται σταδιακά σε όλο το φάσμα της λογιστικής ιεραρχίας. Οι πτυχιούχοι του τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής λαμβάνουν ειδική άδεια επαγγέλματος λογιστή -φοροτεχνικού, σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ 340/98 το οποίο εκδόθηκε βάση Νόμου 2515/97. 2.3 Επαγγελματικά δικαιώματα Οι πτυχιούχοι του τμήματος Λογιστικής της Σχολής Διοίκησης και οικονομίας των Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων σύμφωνα με τα προεδρικά διατάγματα αριθμό 349 ΦΕΚ/159 14/6/1989 έχουν τα ακόλουθα επαγγελματικά δικαιώματα: 1 Μπορούν να εργαστούν σε λογιστήρια ακόμη και σε τμήματα ή χώρους που έχουν οργανική σχέση με το λογιστήριο και ασχολούνται με θέματα όπως: α) τήρησης και ενημέρωσης λογιστικών βιβλίων για τα οποία απατούνται επιστημονικές αναλύσεις των οικονομικών πράξεων όπως, βιβλίο ταμείου, βιβλίο αγορών, βιβλίο πωλήσεων κτλ. β) τήρησης λογιστικών βιβλίων στα οποία καταχωρούνται περιοδικά τα περιουσιακά στοιχεία των Οικονομικών μονάδων καθώς επίσης και συναφείς λογιστικές καταστάσεις όπως το βιβλίο απογραφών, το βιβλίο ισολογισμών κτλ. γ) σύνταξη καταστάσεων ή άλλων εγγράφων που περιέχουν ανάλυση και λογιστική διατύπωση οικονομικών πράξεων με λογιστικά βιβλία χρεογράφων ή μηχανογραφημένων. - 7 -
δ) τήρηση και έκδοση στοιχείων που χρησιμοποιούνται στο λογιστήριο σαν στοιχεία πρώτης εγγραφής όπως τιμολογίων διπλότυπων εισπράξεως κτλ ε) ενημέρωση καρτελών στ )καταγραφή περιουσιακών στοιχείων ζ) τήρηση βιβλίων στοιχείων κοστολογίου βιβλίων και στοιχείων αποθήκης. η) μισθοδοσία θ) τήρηση διάφορων βιβλίων και στοιχείων που προβλέπονται από τις διατάξεις τις κείμενης νομοθεσίας ι) παρακολούθηση και κατεύθυνση της εφαρμογής του λογιστικού συστήματος των οικονομικών μονάδων. κ) κατεύθυνση και παρακολούθηση των εργασιών σε σχέση με τμήματα του λογιστηρίου, όπως κοστολόγησης, αγορών κ.τ.λ. 2 Οι παραπάνω πτυχιούχοι μετά την συμπλήρωσε πενταετούς συναφούς προϋπηρεσίας μπορούν να καλύπτουν τις θέσεις του κατά νόμο υπεύθυνου λογιστή, να ιδρύουν και να λειτουργούν λογιστικά γραφεία, σύμφωνα με τι ισχύουσες διατάξεις στα οποία παρακολουθούν βιβλία Α, Β και Γ κατηγορίας του κώδικα φορολογικών στοιχείων. 3 Μπορούν επίσης να ελέγχουν και να θεωρούν τις υποβαλλόμενες από τους υπόχρεους τήρησης Α, Β και Γ κατηγορίας βιβλίων του κώδικα φορολογικών στοιχείων δηλώσεις προς τις αρμόδιες οικονομικές εφορίες. 4 Τέλος μπορούν να διορίζονται στην εκπαίδευση, σύμφωνα με την κάθε φορά ισχύουσα νομοθεσία (Τ.Ε.Ι Πειραιά, Οδηγός Επαγγελματιών Πτυχιούχων Λογιστικής, 2012). 2.4 Επάγγελμα λογιστή - φοροτεχνικού Η άσκηση του επαγγέλματος του Λογιστή- Φοροτεχνικού απαιτεί ειδική άδεια, η οποία χορηγείται από την Κεντρική Διοίκηση του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος ή την αρμόδια Τοπική Διοίκηση Περιφερειακού Τμήματος του ΟΕΕ, όπως αυτή κατοχυρώνεται από την αποδεδειγμένη επαγγελματική εμπειρία και γνώση. Ως επάγγελμα υπάγεται στις διατάξεις του ΟΕΕ, που είναι και το εποπτικό όργανο λειτουργίας του, και ως εκ τούτου προσδιορίζει ότι: Λογιστής - Φοροτεχνικός είναι ο κάτοχος ειδικής άδειας ασκήσεως του επαγγέλματος, ο οποίος ασχολείται κατ επάγγελμα ως μισθωτός ή ελεύθερος - 8 -
επαγγελματίας με λογιστικές και φοροτεχνικές εργασίες επιτηδευματιών ή άλλων φυσικών προσώπων. Πιο συγκεκριμένα, το επάγγελμα του Λογιστή περιλαμβάνει τις ακόλουθες υπηρεσίες: 1) Η ορθή εφαρμογή των λογιστικών αρχών, προτύπων και σχεδίων κλαδικών και γενικών. 2) Η εποπτεία και η εφαρμογή διαδικασιών για τον προσδιορισμό της φορολογητέας ύλης και των αναλογούντων φόρων και ο έλεγχος της τυπικής επάρκειας και ακρίβειας των στοιχείων και παραστατικών. 3) Η ενημέρωση και τήρηση των φορολογικών βιβλίων σύμφωνα με τις φορολογικές διατάξεις που ισχύουν. 4) Η κατάρτιση και η υπογραφή των οικονομικών καταστάσεων, των λογαριασμών αποτελεσμάτων χρήσης, των ισολογισμών, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις των επιχειρήσεων και οργανισμών. 5) Η σύνταξη, υπογραφή και υποβολή συμπληρωματικών και στατιστικών στοιχείων και καταστάσεων προς τις Δημόσιες Αρχές. 6) Η σύνταξη, υπογραφή και υποβολή μισθολογικών καταστάσεων, προγραμμάτων εργασίας και ασφαλιστικών εισφορών. Αφού λοιπόν εγκριθεί η παραπάνω άδεια, στην συνέχεια χορηγείται Δελτίο Επαγγελματικής Ταυτότητας, το οποίο ανανεώνεται κάθε χρόνο. Η άδεια ασκήσεως επαγγέλματος χορηγείται μόνο σε φυσικά πρόσωπα και περιλαμβάνει τις ακόλουθες δραστηριότητες και πράξεις ανά κατηγορία: Τάξη Α': Οι κάτοχοι της Α' τάξης έχουν το δικαίωμα υπογραφής ισολογισμών απεριόριστου ύψους. Δικαίωμα απόκτησης άδειας άσκησης επαγγέλματος λογιστή - φοροτεχνικού Α' τάξης έχουν οι: α) Μέλη του Ο.Ε.Ε, οι κάτοχοι άδειας άσκησης οικονομολογικού επαγγέλματος με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο Ν. 2515/97. β) Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι., τμήματος λογιστικής, με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο Ν. 2515/97. γ) Επαγγελματίες χωρίς τίτλο εξειδίκευσης με τις προϋποθέσεις του νόμου που αναγράφεται παραπάνω. Τάξη Β' Οι κάτοχοι άδειας Β' τάξης έχουν δικαίωμα να διενεργούν κάθε είδους λογιστικές και φοροτεχνικές εργασίες επιτηδευμάτων τηρούντων βιβλία Α' και Β' κατηγορίας καθώς και επιτηδευματιών τηρούντων βιβλία Γ' κατηγορίας, των οποίων τα ετήσια ακαθάριστα έσοδα δεν υπερβαίνουν το όριο των 2.100.000 ευρώ. Δικαίωμα - 9 -
απόκτησης άδειας ασκήσεως επαγγέλματος λογιστή -φοροτεχνικού Β' τάξης έχουν οι εξής: α) Μέλη του Ο.Ε.Ε, κάτοχοι άδειας ασκήσεως επαγγέλματος, με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο Ν.2515/97. β) Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι., τμήματος λογιστικής, με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο παραπάνω νόμος. γ) Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι., των τμημάτων εμπορίας και διαφήμισης, διοίκησης επιχειρήσεων και τουριστικών επιχειρήσεων με τις προϋποθέσει που ορίζει ο Ν.2515/97. Τάξη Γ' : Οι κάτοχοι άδειας Γ' κατηγορίας τάξης έχουν δικαίωμα να διενεργούν κάθε είδους λογιστικές και φοροτεχνικές εργασίες επιτηδευματιών τηρούντων βιβλία Α' και Β' κατηγορίας μέχρι το όριο της Β' κατηγορίας, δηλαδή μέχρι του ποσού των 1.500.000 ευρώ. Σε όσους από τους δικαιούχους της Γ' τάξης έχουν αποδεδειγμένα μέχρι τη δημοσίευση του Ν.2515/97 υπογράψει ισολογισμούς επιχειρήσεων, που λειτουργούν στην Ελλάδα, τουλάχιστον τριών χρήσεων, χορηγείται από το Ο.Ε.Ε άδεια άσκησης επαγγέλματος Γ' τάξης με δικαίωμα τήρησης βιβλίων Γ' κατηγορίας του Κ.Β.Σ. μέχρι του ποσού των 900.000 ευρώ. (άρθρο 13,παρ. 4 του Νόμου 2771/99). Δικαίωμα απόκτησης άδειας ασκήσεως επαγγέλματος λογιστή-φοροτεχνικού Γ' τάξης έχουν οι εξής: α) Μέλη του Ο.Ε.Ε, οι κάτοχοι άδειας άσκησης οικονομολογικού επαγγέλματος β) Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι., τμήματος λογιστικής, με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο Ν.2515/97. γ) Πτυχιούχοι Τ.Ε.Ι., των τμημάτων εμπορίας και διαφήμισης, διοίκησης επιχειρήσεων και τουριστικών επιχειρήσεων με τις προϋποθέσει που ορίζει ο Ν.2515/97. δ) Επαγγελματίες χωρίς τίτλο εξειδίκευσης, με τις προϋποθέσεις που ορίζει ο παραπάνω νόμος. Στην ουσία κάθε τάξη περιλαμβάνει το δικαίωμα υπογραφής που έχει ο κάθε λογιστής όσον αφορά την έκταση και το ύψος των ευθυνών που αναλαμβάνει, όπως αυτά φαίνονται από το σύνολο των ακαθάριστων εσόδων των επιτηδευματιών και επιχειρηματιών που αναλαμβάνει. Στο σημείο αυτό να αναφερθεί ότι η κατηγορία βιβλίων που υποχρεούται να τηρεί ο επιτηδευματίας, ορίζεται με βάση το ύψος των ετήσιων ακαθάριστων εσόδων της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου, ως ακολούθως (Τ.Ε.Ι Πειραιά, Οδηγός Επαγγελματιών Πτυχιούχων Λογιστικής, 2012): - 10 -
Κατηγορίες Βιβλίων Όρια ακαθαρίστων εσόδων Πρώτη και μέχρι Ευρώ 100.000 Δεύτερη μέχρι και Ευρώ 1.000.000 Τρίτη άνω των Ευρώ 1.000.000 Με τον Ν.2470/2006 καταργήθηκαν οι εξετάσεις που έπρεπε να υποβληθούν οι υποψήφιοι λογιστές προκειμένου να ανέβουν τάξη υπογραφής με ειδικά επιμορφωτικά σεμινάρια. Αυτά διενεργούνται τουλάχιστον μια φορά κάθε χρόνο με απόφαση του Ο.Ε.Ε. το οποίο ορίζει τους εισηγητές, την θεματολογία των σεμιναρίων, τον τρόπο αξιολόγησης των υποψηφίων, την ημέρα έναρξης των σεμιναρίων, την διάρκεια και τον τόπο διεξαγωγής τους. Η σχετική ανακοίνωση δημοσιεύεται σε 2 πολιτικές μέρες και η τελευταία δημοσίευση ανακοινώνεται τριάντα ημέρες πριν από την οριζόμενη ημερομηνία έναρξης των σεμιναρίων (Ελευθερίου, χ.χ.). - 11 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ Έρευνα στα υπόλοιπα τμήματα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής στην Ελλάδα. 3.1 Σύγκριση τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του Τ.Ε.Ι Α.Μ.Θ με άλλα τμήματα στην Ελλάδα Το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του Τ.Ε.Ι Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης καταλαμβάνει εδώ και δεκαετίες θέση μέσα στην πρώτη δεκάδα των επιτυχόντων στα Τ.Ε.Ι. με βάση την βαθμολογία που επιτυγχάνουν οι υποψήφιοι. Ενεργοί φοιτητές είναι 1244 άτομα, που εγγράφηκαν κυρίως τα τελευταία χρόνια από τους οποίους 530 άνδρες και 714 γυναίκες (Μήττας Ν., Φλώρου Γ., Πολυχρονίδου Π., 2009). Ενδεικτικά παρουσιάζουμε τον αριθμό εισακτέων στα Τμήματα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών των Τ.Ε.Ι.: ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΟ 2001 2002 2003 2004 2005 2006 ΕΤΟΣ Καβάλας 480 460 420 415 415 450 Πειραιά 320 310 295 295 250 150 Θεσσαλονίκης 250 250 240 240 220 200 Πάτρας 350 340 320 320 320 250 Λάρισας 380 370 350 350 350 300 Κρήτης 370 360 340 340 300 340 Κοζάνης 450 430 400 400 400 400 Χαλκίδας 480 470 420 420 420 400 Σερρών 500 480 410 410 410 450 Μεσολογγίου 450 430 390 390 390 430 Ηπείρου 280 280 280 280 280 340 Σύνολο 4.310 4.180 3.865 3.860 3.755 3.750 ΠΙΝΑΚΑΣ 3.1 (Τ.Ε.Ι Πειραιά, Οδηγός Επαγγελματιών Πτυχιούχων Λογιστικής, 2012). Από τον παραπάνω πίνακα παρατηρούμε ότι το Τ.Ε.Ι Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης είναι στις 3 πρώτες θέσεις προτιμήσεων από τους υποψήφιους εισακτέους. Από το έτος 2001 έως το έτος 2005 βλέπουμε πως ο αριθμός των εισακτέων μειώνεται. Μια άνοδος υπάρχει το 2006, αλλά και πάλι δεν φτάνει αυτή του έτους 2001. Αντίστοιχα το Τ.Ε.Ι Ηπείρου έχει τους λιγότερους εισαχθέντες απο το έτος 2001 έως το έτος 2005, εκτός από μία άνοδο που βλέπουμε στον παραπάνω πίνακα το έτος 2006. Αξίζει να σημειωθεί η χαμηλή προτίμηση των υποψηφίων για το Τ.Ε.Ι - 12 -
Θεσσαλονίκης. Τέλος παρατηρούμαι ότι χρόνο με τον χρόνο οι υποψήφιοι μειώνονται. Επειδή πρακτικά είναι αδύνατον να αναλύσουμε όλα τα τμήματα της Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών και να παραθέσουμε στοιχεία για αυτά, θα γίνει αναφορά στο Τ.Ε.Ι Πειραιά που θεωρείται ένα από τα καλύτερα και μεγαλύτερα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. 3.2 Μελέτη και ανάλυση των στοιχείων της Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Τ.Ε.Ι Πειραιά Το Τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Τ.Ε.Ι Πειραιά αξιολογήθηκε θετικά από εξωτερικούς αξιολογητές το 2011 με βάση το συγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών, το διαθέσιμο εκπαιδευτικό προσωπικό, τις υποδομές τμήματος και το διοικητικό προσωπικό. Κατά τις πανελλαδικές εξετάσεις του έτους 2012 το Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε τα παρακάτω στατιστικά: Από τους 7.356 υποψήφιους από ημερήσια Γενικά Λύκεια για το τμήμα Λογιστικής του Τ.Ε.Ι Πειραιά, οι 448 δήλωσαν το τμήμα σαν 1η προτίμηση, οι 215 σαν 2η προτίμηση, οι 223 σαν 3η προτίμηση. Από τους 448 με τη 1η προτίμηση πέτυχαν οι 9, από τους 215 με την 2η προτίμηση πέτυχαν οι 8, από τους 223 με την 3η προτίμηση πέτυχαν οι 21. Από τους 1.626 υποψήφιους με το ποσοστό εισαγωγής 10% για το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του Τ.Ε.Ι Πειραιά, οι 130 δήλωσαν το τμήμα σε 1η προτίμηση, οι 51 σε 2η προτίμηση, και 61 σε 3η προτίμηση. Από τους 929 υποψήφιους από ΕΠΑ.Λ., οι 201 δήλωσαν το τμήμα Λογιστικής Τ.Ε.Ι Πειραιά σε 1η προτίμηση, οι 52 σε 2η προτίμηση, και οι 66 σε 3η προτίμηση. Από τους 201 με 1η προτίμηση, πέτυχαν οι 26 απ τους 52 υποψήφιους σε 2η προτίμηση πέτυχαν οι 3, και από τους 66 σε 3η προτίμηση πέτυχε ένας. Το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του Τ.Ε.Ι Πειραιά όπως προκύπτει από την παραπάνω παρουσίαση έχει μεγάλη προτίμηση εκ μέρους των υποψηφίων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. (Τ.Ε.Ι Πειραιά, Οδηγός Επαγγελματιών Πτυχιούχων Λογιστικής, 2012). - 13 -
3.2.1 Στατιστικά στοιχεία Τ.Ε.Ι Πειραιά Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικονομικής- Σύγκριση με το αντίστοιχο τμήμα του ΤΕΙ Α.Μ.Θ. ΠΙΝΑΚΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ (Έτος 2011) ΕΞΑΜΗΝΑ ΑΝΤΡΕΣ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΣΥΝΟΛΟ Α' 682 779 1461 Β' 113 105 218 Γ' 148 109 257 Δ' 112 103 215 Ε' 74 80 154 ΣΤ' 118 129 247 Ζ' 88 9 97 ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ 107 165 272 ΠΕΡΑΝ.ΚΑΝΟΝΙΚΩΝ 725 729 1454 ΕΞΑΜΗΝΩΝ ΠΙΝΑΚΑΣ 3.2 (Στοιχεία από ΕΛ.ΣΤΑΤ, 2011) Με μια γρήγορη ματιά στον πίνακα 3.2, μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι οι γυναίκες κατά μέσο όρο είναι πιο συνεπείς από τους άντρες με αποτέλεσμα να παίρνουν το πτυχίο τους σε πιο σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό φαίνεται στην στήλη «πρακτική άσκηση» του παραπάνω πίνακα, όπου οι γυναίκες οι οποίες εκτελούν την πρακτική τους άσκηση είναι 165 ενώ οι άντρες που ασχολούνται με την πρακτική άσκηση είναι 107. Ανάλογα στοιχεία παρατηρούμε και στο αντίστοιχο Τμήμα του ΤΕΙ Α.Μ.Θ.: «οι γυναίκες ολοκληρώνουν τις σπουδές τους σχεδόν κατά ένα χρόνο νωρίτερα από τους άντρες. Οι γυναίκες είναι πιο επιμελείς από τους άνδρες αφού ολοκληρώνουν τις σπουδές τους γρήγορα και με καλύτερο βαθμό», και: «η μέση τιμή χρόνο ολοκλήρωσης σπουδών των γυναικών είναι 5 έτη ενώ η αντίστοιχη των ανδρών είναι 5,7 έτη» (Μήττας Ν., Φλώρου Γ., Πολυχρονίδου Π., 2009 & Florou Θ., ΡοΙυχΓοπΐάου Ρ., 2011). Επίσης, αναφορικά με το ΤΕΙ Πειραιά, είναι άξιο να σημειωθεί ότι είναι πολύ μεγάλος ο αριθμός των φοιτητών, τόσο σε άντρες (725) όσο και σε γυναίκες (729), οι οποίοι καθυστερούν να τελειώσουν την σχολή τους και βρίσκονται σε μεγαλύτερο από το κανονικό εξάμηνο. 3.2.2 Πρόγραμμα Σπουδών Τ.Ε.Ι Πειραιά Το πρόγραμμα σπουδών του Τ.Ε.Ι Πειραιά σε γενικά πλαίσια είναι παρόμοιο με εκείνο του Τ.Ε.Ι Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Υπάρχουν όμως κάποια μαθήματα διαφορετικά τα οποία θα μπορούσαν να διδάσκονται και στο τμήμα της Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Τ.Ε.Ι Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης. Για παράδειγμα το μάθημα της Ναυτιλιακής Λογιστικής. Το μάθημα αυτό έχει να κάνει με τις Ναυτιλιακές Επιχειρήσεις στον κλάδο της Ελληνικής Οικονομίας, οι οποίες επιχειρήσεις απασχολούν έναν μεγάλο αριθμό φοιτητών. Σκοπός του συγκεκριμένου μαθήματος είναι να δώσει στους φοιτητές την δυνατότητα να κατανοήσουν πως λειτουργεί και πως οργανώνεται μια ναυτιλιακή επιχείρηση και - 14 -
πως μπορούν να αντιμετωπίζουν τα λογιστικά προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν σε μια τέτοια επιχείρηση. Με ένα γρήγορο συμπέρασμα θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι: εφόσον και η πόλη της Καβάλας διαθέτει λιμάνι, θα ήταν μια καλή αφορμή να προστεθεί το συγκεκριμένο μάθημα στο πρόγραμμα σπουδών του τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής του Τ.Ε.Ι Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ώστε να είναι οι φοιτητές πλήρως καταρτισμένοι σε ναυτιλιακά θέματα, έχοντας έτσι την δυνατότητα να εργαστούν στο μέλλον στην ναυτιλιακή αγορά (Τ.Ε.Ι. Πειραιά - πρόγραμμα σπουδών, χ.χ). - 15 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ Μεθοδολογία Έρευνας και Αποτελέσματα 4.1 Σκοπός και μέθοδος Σκοπός της παρούσας έρευνας είναι η καταγραφή και αποτύπωση της άποψης των φοιτητών λογιστικής όσον αφορά την επαγγελματική τους κατάρτιση αλλά και τις προοπτικές επαγγελματικής αποκατάστασης. Η έρευνα διεξήχθη τον Απρίλιο του 2014 και έγινε με την χρήση ερωτηματολογίου το οποίο δημιουργήθηκε για τον λόγο αυτό. Το ερωτηματολόγιο αποτελείται από 17 ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής και είναι χωρισμένο σε 3 μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει τα δημογραφικά στοιχειά, το δεύτερο μέρος αναφέρεται στην επαγγελματική κατάρτιση και το τρίτο στην επαγγελματική αποκατάσταση. Η αποτύπωση του ερωτηματολογίου σε ηλεκτρονική μορφή πραγματοποιήθηκε με την χρήση της πλατφόρμας Google Drive της εταιρίας Google, Inc. Τέλος η προώθηση του έγινε μέσω του διαδικτύου και πιο συγκεκριμένα μέσω του κοινωνικού δικτύου (social network) Facebook της εταιρίας Facebook, Inc. αλλά και μέσω μαζικής αποστολής ηλεκτρονικών μηνυμάτων (e-mail). Το ερωτηματολόγιο παρατίθεται αυτούσιο στο παράρτημα 1. 4.2 Ανάλυση δεδομένων Η ανάλυση και επεξεργασία των δεδομένων έγινε με το στατιστικό πακέτο SPSS v17 (28 Αυγούστου 2008) της εταιρίας ΙΒΜ, Inc. (International Business Machines Corporation), με περιγραφική στατιστική. Υπολογίστηκαν κυρίως απόλυτες και σχετικές συχνότητες (%) και μέσοι όροι. 4.3 Δείγμα Στην έρευνα συμμετείχαν 80 φοιτητές λογιστικής κυρίως από το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικών του ΤΕΙ Α.Μ.Θ. Πιο αναλυτικά από τους 80 συμμετέχοντες οι 30 ήταν άνδρες (37,50%) και οι 50 γυναίκες (62,50%) (πίνακας 4.1 και γράφημα 4.1). ΦΥΛΟ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ ΑΝΔΡΕΣ 30 37.50% ΓΥΝΑΙΚΕΣ 50 62.50% ΣΥΝΟΛΟ 80 100% ΠΙΝΑΚΑΣ 4.1 ΦΥΛΟ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΕΡΕΥΝΑΣ - 16 -
ΦΥΛΟ α ν δ ρ α ς γ υ ν α ί κ α ΓΡΑΦΗΜΑ 4.1 ΠΟΣΟΣΤΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΦΥΛΟ Ως προς το εξάμηνο φοίτησης των σπουδαστών που συμμετείχαν στην έρευνα το 7.5% είναι στο Β εξάμηνο, το 1.3% στο Γ, το 22.5% στο Δ, το 2.5% στο Ε, το 16.3% στο ΣΤ, το 3.8% στο Ζ, το 20% είναι στο ΠΤ και τέλος το 26.3% είναι από ΠΤ και πάνω (πίνακας 4.2). ΕΞΑΜΗΝΟ ΠΟΣΟΣΤΟ Β 7.5% Γ 1.3% Δ 22.5% Ε 2.5% ΣΤ 16.3% Ζ 3.8% ΠΤ 20% ΠΤ ΚΑΙ ΠΑΝΩ 26.3% ΠΙΝΑΚΑΣ 4.2 ΕΞΑΜΗΝΟ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ Ως προς την ηλικία των σπουδαστών το εύρος ήταν από 18 ετών έως 24 και πάνω. Από 18-22 ετών ήταν το 22.5%, από 20-22 το 42.5%, από 22-24 το 18.8% και από 24 ετών και πάνω το 16.3% (γράφημα 4.2) και ο μέσος όρος (Μ.Ο.) ηλικίας ήταν τα 20 με 22 έτη. - 17 -
ΓΡΑΦΗΜΑ 4.2 ΠΟΣΟΣΤΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΗΛΙΚΙΑ ΤΟΥ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ 4.4 Αποτελέσματα έρευνας Σε αυτό το σημείο πρέπει να αναφέρουμε ότι στην ανάλυση των αποτελεσμάτων λαμβάνουμε υπόψη ότι στις ερωτήσεις κλίμακας λαμβάνουμε ως θετική γνώμη τις απαντήσεις Συμφωνώ απόλυτα και Συμφωνώ, ως ουδέτερη την απάντηση Ούτε συμφωνώ, Ούτε διαφωνώ και ως αρνητική γνώμη τις απαντήσεις Διαφωνώ απόλυτα και Διαφωνώ. Στην συνέχεια παρατίθεται η στατιστική ανάλυση των ερωτήσεων και τα αποτελέσματα που βγαίνουν από αυτήν. Α. Το πρόγραμμα σπουδών της σχολής σας ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Με την ερώτηση αυτή θέλουμε να αποτυπώσουμε την γνώμη των σπουδαστών όσον αφορά στο πρόγραμμα σπουδών και στην σχέση αυτού με την αγορά εργασίας. Μετά την ανάλυση των αποτελεσμάτων βλέπουμε ότι θετική γνώμη για το πρόγραμμα σπουδών και την σχέση του με την αγορά εργασίας έχει η πλειοψηφία των ερωτηθέντων με ποσοστό 52,6%, ουδέτερη γνώμη το 32,5% και αρνητική γνώμη το 15% (γράφημα 4.3). - 18 -
1.>. 2 ο 6 δ Ζηξ. δ ^ Ο ω V/» Ϊ-Λ «" > ϋ Συμφωνώ σττόλυτι ^ 1 Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ- > «1# ρ Ρ I ί & >ο α. 1= ο 0,0% 10,0% 20,0% 30,0% ΠΟΣΟΣΤΟ 40,0% 50,0% ΓΡΑΦΗΜΑ 4.3 ΠΟΣΟΣΤΑ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Β. Μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα εφόδια για να βγούμε στην αγορά εργασίας. Στόχος του παραπάνω ερωτήματος είναι να παρουσίαση την γνώμη των φοιτητών σχετικά με την εκπαιδευτική διαδικασία και αν τα εφόδια που λαμβάνουν μέσα από αυτήν είναι επαρκή. Παρατηρούμε ότι σε αυτή την ερώτηση η άποψη των σπουδαστών είναι μοιρασμένη καθώς θετική γνώμη έχει το 36.3%, ουδέτερη το 33.8% και αρνητική το 30% (πίνακας 4.3). ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ Συμφωνώ απόλυτα 6 7.5% Συμφωνώ 23 28.8% Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ 27 33.8% Διαφωνώ 20 25% Διαφωνώ απόλυτα 4 5% ΣΥΝΟΛΟ 80 100% ΠΙΝΑΚΑΣ 4.3 ΑΠΟΨΗ ΣΠΟΥΔΑΣΤΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ - 19 -
Γ. Το πτυχίο από τμήμα λογιστικής αρκεί για να εργαστούμε ως λογιστές. Η παραπάνω ερώτηση αποτέλεσε βασικό στοιχειό του ερωτηματολόγιου καθώς το επάγγελμα του λογιστή- φοροτεχνικού είναι ουσιαστικά εκείνο στο όποιο οι απόφοιτοι θα πρέπει να εφαρμόσουν όλες τις γνώσεις που έχουν λάβει από την εκπαιδευτική διαδικασία. Η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων απάντησε πως το πτυχίο λογιστικής αρκεί για την άσκηση του επαγγέλματος του λογιστική σε ποσοστό 47.5% ενώ το 27,5% πως όχι (γράφημα 4.4). Το πτυχίο από τμήμα λογιστικής αρκεί για να εργαστούμε ως λογιστές. ίσ ω ς Ναι Όχι ΓΡΑΦΗΜΑ 4.4 ΠΟΣΟΣΤΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΠΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΠΤΥΧΙΟΥ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ Δ. Μετά την απόκτηση του πτυχίου σας θα συνεχίσετε τις σπουδές σας σε ανώτερο επίπεδο (μεταπτυχιακό). Ακόμα ένα βασικό ερώτημα το οποίο έχει σκοπό να αποτυπώσει τις προθέσεις των φοιτητών λογιστικής μετά την ολοκλήρωση των σπουδών τους. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε την άποψη που διαμορφώθηκε και από τους άνδρες αλλά και από τις γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση καθώς μετά την ανάλυση των στοιχείων υπάρχει μια διαφοροποίηση. Από τους άνδρες οι οποίοι απάντησαν στην παραπάνω ερώτηση το 46.7% υποστήριξε πως θα συνεχίσει τις σπουδές του ενώ μόνο το 10% απάντησε πως όχι. Αντίθετα οι γυναίκες ήταν πιο διχασμένες με το 28% να είναι θετικό σε περεταίρω εκπαίδευση σε ανώτερο επίπεδο ενώ το 38% να δηλώνει αρνητικό (γράφημα 4.5). - 20 -
50,0% " ΦΥΛΟ ΑΝΔΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑ Ίσω ς Ναι Όχι Μετά την απόκτηση του πτυχίου σας θα συνεχίσετε τις σπουδές σας σε ανώτερο επίπεδο (μεταπτυχιακό). ΓΡΑΦΗΜΑ 4.5 ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΔΡΩΝ/ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΧΕΤΙΚΕ ΜΕ ΠΕΡΕΤΑΙΡΩ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ Ε. Μετά την απόκτηση πτυχίου λογιστικής η περεταίρω προσπάθεια για επαγγελματική κατάρτιση είναι καλύτερο να γίνει σε χώρα του εξωτερικού. Με αυτή την ερώτηση θέλουμε να παρουσιάσουμε την γνώμη των σπουδαστών όσον αφορά την συνέχεια των σπουδών τους σε κάποιο ανώτατο ίδρυμα του εξωτερικού. Αυτό που γίνεται εύκολα αντιληπτό από την ανάλυση των στατιστικών στοιχείων είναι ότι οι ερωτηθέντες έχουν μια ουδέτερη στάση απέναντι στην προοπτική σπουδών στο εξωτερικό με ποσοστό 46.25%. Θετική γνώμη για σπουδές στο εξωτερικό έχει το 36.25% ενώ αρνητική το 18% (γράφημα 4.6). Μετά την απόκτηση πτυχίου Λογιστικής η περεταίρω προσπάθεια για επαγγελματική κατάρτιση είναι καλύτερο να γίνει σε χώ ρα του... ΓΡΑΦΗΜΑ 4.6 ΠΟΣΟΣΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - 21 -
ΣΤ. Οι εργοδότες εκτιμούν τις γνώσεις των αποφοίτων λογιστικής. Σε αυτό το ερώτημα γίνεται αναφορά στους εργοδότες και στην εμπιστοσύνη που δείχνουν στους αποφοίτους λογιστικής. Η σχέση εργοδότη- εργαζόμενο και κυρίως η εμπιστοσύνη του πρώτου στις γνώσεις του δεύτερου αποτελεί βασικό στοιχείο για την επαγγελματική αποκατάσταση του εκάστοτε υποψηφίου αλλά και για ένα καλό εργασιακό περιβάλλον. Οι ερωτηθέντες απάντησαν πως κατά την γνώμη τους οι εργοδότες εκτιμούν τις γνώσεις των αποφοίτων σε ποσοστό 50% ενώ πως κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει απάντησε το 12.5% και ουδέτερη στάση κρατά το 37.5% (πίνακας 4.4). ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ Συμφωνώ απόλυτα 10 12.5% Συμφωνώ 30 37.5% Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ 30 37.5% Διαφωνώ 10 12.5% Διαφωνώ απόλυτα 0 0% ΣΥΝΟΛΟ 80 100% ΠΙΝΑΚΑΣ 4.4 Οι εργοδότες εκτιμούν τις γνώσεις των αποφοίτων λογιστικής Ζ. Το πτυχίο λογιστικής δημιουργεί προοπτικές για επαγγελματική αποκατάσταση. Ιδιαίτερα σημαντικό ερώτημα καθώς αποτυπώνει την γνώμη των σπουδαστών ως προς την αξία του πτυχίου τους αλλά και των προοπτικών που αυτό τους δίνει. Από τα αποτελέσματα και την στατιστική τους ανάλυση βλέπουμε πως η πλειοψηφία των σπουδαστών αξιολογεί ιδιαίτερα θετικά την αξία του πτυχίου λογιστικής, αλλά και τις δυνατότητες και προοπτικές για επαγγελματική αποκατάσταση που τους δίνει, σε ποσοστό 73.8%. Ουδέτερη γνώμη έχει το 20% ενώ μόνο το 6.2% αξιόλογη το πτυχίο λογιστικής αρνητικά (πίνακας 4.5). ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ Συμφωνώ απόλυτα 11 13.8% Συμφωνώ 48 60% Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ 16 20% Διαφωνώ 5 6.3% Διαφωνώ απόλυτα 0 0% ΣΥΝΟΛΟ 80 100% ΠΙΝΑΚΑΣ 4.5 Το πτυχίο λογιστικής δημιουργεί προοπτικές για επαγγελματική αποκατάσταση - 22 -
Η. Μετά το τέλος των σπουδών σας θα μπορέσετε να βρείτε εύκολα μια θέση εργασίας. Η άποψη των ερωτηθέντων πάνω στην συγκεκριμένη ερώτηση μας δίνει μια πρώτη εικόνα σχετικά με τις γνώσεις αλλά και την γνώμη που έχουν οι σπουδαστές όσον αφορά την αγορά εργασίας στον κλάδο τους. Η αβεβαιότητα σχετικά με την επαγγελματική αποκατάσταση των φοιτητών λογιστικής αποτυπώνεται από το μεγάλο ποσοστό αρνητικών απαντήσεων που φτάνει το 37.50% αλλά και το ποσοστό ουδέτερων απαντήσεων που είναι επίσης 37.5%. Μόνο το 25% απαντά πως πιστεύει σε εύκολη επαγγελματική αποκατάσταση (γράφημα 4.7). Μετά το τέλος των σπουδών σας θα μπορέσετε να βρείτε εύκολα μια θέση εργασίας. ΓΡΑΦΗΜΑ 4.7 ΠΟΣΟΣΤΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΕΥΚΟΛΗ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ Θ. Σε πόσο χρόνο πιστεύετε ότι θα απορροφηθείτε από την αγορά εργασίας. Με την συγκεκριμένη ερώτηση οι φοιτητές καλούνται να εκφράσουν την γνώμη τους σχετικά με την χρονική διάρκεια που θα χρειαστεί ωσότου απορροφηθούν από την αγορά. Το μεγαλύτερο μέρος τον ερωτηθέντων σε ποσοστό 43,8% δηλώνει πως θα χρειαστεί 1 με 2 χρόνια ώστε να βρει εργασία. Το 21.3% σε 2 με 3 χρόνια, το 20% σε πάνω από 3 χρόνια ενώ μόνο το 15% θεώρει ότι θα βρει δουλειά σε λιγότερο από 1 χρόνο. - 23 -
Ι. Θα απασχοληθείτε σε μια θέση εργασίας σχετική με το αντικείμενο σας. Σκοπός της συγκεκριμένης ερώτησης είναι να παρουσιάσει την άποψη των ερωτηθέντων σχετικά με το αν η θέση εργασίας που θα αποκτήσουν στο μέλλον θα ανταποκρίνεται στα προσόντα τους. Από την στατιστική ανάλυση των απαντήσεων γίνεται αντιληπτό πως οι φοιτητές θεωρούν ότι η μελλοντική τους εργασία θα έχει σχέση με το αντικείμενο το οποίο σπουδάζουν. Το ποσοστό αυτό φτάνει το 57.5% των ερωτηθέντων. Μια ακόμα παρατήρηση που μπορεί να γίνει είναι πως η φοιτητές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να ασχοληθούν και με κάτι παραπλήσιο η διαφορετικό από το αντικείμενο τους. Το ποσοστό των ατόμων που εκφράζει αυτή την γνώμη αγγίζει το 31.25%. Τέλος είναι σημαντικό να αναφερθεί πως το ποσοστό εκείνων που αποκλείουν να απασχοληθούν σε θέση εργασίας σχετική με τις σπουδές τους είναι 10.25%. Κ. Σε πιο τομέα της αγοράς εργασίας πιστεύετε ότι θα είναι πιο εύκολο να εργαστείτε. Σε αυτό το σημείο οι ερωτηθέντες καλούνται να επιλέξουν, που θα ήταν πιο εύκολο να εργαστούν. Οι επιλογές που τους δόθηκαν ήταν του δημοσίου τομέα, του ιδιωτικού και η προοπτική του ελεύθερου επαγγέλματος. Από τις απαντήσεις που συγκεντρώθηκαν η πλειοψηφία των συμμετεχόντων επέλεξε τον ιδιωτικό τομέα ως τον πιο εύκολο ώστε να βρουν δουλεία σε ποσοστό 61.3%. Αντίθετα φαίνεται πως οι φοιτητές λογιστικής δεν υπολογίζουν καθόλου την προοπτική του δημοσίου τομέα, απόδειξη για αυτό το ποσοστό του 3.8% που έλαβε η συγκεκριμένη επιλογή, όντας επηρεασμένοι από την κατάσταση που επικρατεί στο δημόσιο τα τελευταία χρόνια. Η επιλογή του ελεύθερου επαγγέλματος έλαβε ποσοστό 35% κάτι που δηλώνει πως οι σπουδαστές δεν αποκλείουν στο μέλλον να ασκήσουν μόνοι τους το επάγγελμα του λογιστή (πίνακας 4.6). Σ Υ Χ Ν Ο Τ Η Τ Α Π Ο Σ Ο Σ Τ Ο Στο δημόσιο τομέα 3 3,8 Στον ιδιωτικό τομέα 49 61,3 Ως ελεύθερος 28 35,0 επαγγελματίας ΣΥΝΟΛΑ 80 100,0 ΠΙΝΑΚΑΣ 4.6 Σε πιο τομέα της αγοράς εργασίας πιστεύετε ότι θα είναι πιο εύκολο να εργαστείτε - 24 -
Λ. Η εύρεση μιας θέσης εργασίας σχετική με το αντικείμενο της λογιστικής θα ήταν πιο εύκολη σε μια χώρα του εξωτερικού. Σκοπός του παραπάνω ερωτήματος είναι να εξέταση την γνώμη των φοιτητών λογιστικής σχετικά με την δυνατότητα απασχόλησης σε μια θέση σχετική με τις σπουδές τους και αν αυτό είναι πιο εύκολο σε κάποια χώρα του εξωτερικού. Από την στατιστική ανάλυση βγαίνει το συμπέρασμα πως κάτι τέτοιο είναι όντως πιο εύκολο στο εξωτερικό με τους ερωτηθέντες να εκφράζουν θετική γνώμη σε ποσοστό 45% και ουδέτερη σε ποσοστό 41.3%. Το ποσοστό εκείνων που διαφωνεί με την συγκεκριμένη θέση είναι 13,8% (πινάκας 4.7). Είναι σημαντικό να αναφέρουμε την διαφοροποίηση που υπάρχει ανάμεσα στις απαντήσεις ανδρών και γυναικών. Το ποσοστό των ανδρών οι οποίοι διαφωνούσαν άγγιξε το 20% ενώ το αντίστοιχο για τις γυναίκες ήταν 10%. Επίσης το ποσοστό των ουδέτερων απαντήσεων από τους άνδρες ήταν 33.3% και των γυναικών 46%. Τέλος οι θετικές γνώμες των αντρών ήταν στο 49.9% και των γυναικών 44% (γράφημα 4.8). ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ Συμφωνώ απόλυτα 12 15% Συμφωνώ 24 30% Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ 33 41.3% Διαφωνώ 9 11.3% Διαφωνώ απόλυτα 2 2.5% ΣΥΝΟΛΟ 80 100% ΠΙΝΑΚΑΣ 4.7 Η εύρεση μιας θέσης εργασίας σχετική με το αντικείμενο της λογιστικής θα ήταν πιο εύκολη σε μια χώρα του εξωτερικού Φ Υ Λ Ο ΑΝΔΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑ ΓΡΑΦΗΜΑ 4.8 ΠΟΣΟΣΤΑ ΑΝΔΡΩΝ/ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΕΞΩΤΕΡΙΚΟ - 25 -
Μ. Έχετε πλήρη γνώση των επαγγελματικών σας δικαιωμάτων. Σε αυτή την ερώτηση οι συμμετέχοντες στην έρευνα πρέπει να δηλώσουν αν γνωρίζουν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα. Τα επαγγελματικά δικαιώματα αποτελούν τον οδηγό των αποφοίτων στην αγορά εργασίας και η πλήρη γνώση τους είναι ιδιαίτερα σημαντική ώστε να επιτευχτεί εύκολη και γρήγορη επαγγελματική αποκατάσταση. Το ποσοστό εκείνων που απάντησαν ότι γνωρίζουν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα ανέρχεται στο 52.5% ενώ εκείνων που δεν έχουν πλήρη εικόνα είναι 47,5%. Αυτό που είναι άξιο σχολιασμού είναι το μεγάλο ποσοστό φοιτητών οι οποίοι δεν γνωρίζουν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα (38 από τους 80 ερωτηθέντες) κάτι που σε αντίθετη περίπτωση μπορεί και να άλλαζε την άποψη που έχουν όσον αφορά την επαγγελματική τους κατάρτιση και αποκατάσταση (πίνακας 4.8). Έχετε πλήρη γνώση των επαγγελματικών σας δικαιωμάτων. ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΠΟΣΟΣΤΟ Ναι 42 52,5% Όχι 38 47,5% ΣΥΝΟΛΑ 80 100,0% ΠΙΝΑΚΑΣ 4.8 ΓΝΩΣΗ ΤΩΝ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ Ν. Τα επαγγελματικά δικαιώματα δίνουν προοπτικές για επαγγελματική αποκατάσταση. Τελευταία ερώτηση της έρευνας η οποία διερευνά την άποψη των φοιτητών λογιστικής σχετικά με τις προοπτικές για επαγγελματική αποκατάσταση που τους δίνουν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα. Η πλειοψηφία των ερωτηθέντων έχει θετική άποψη για τα επαγγελματικά του δικαιώματα σε ποσοστό 55.1%. Ουδέτερη θέση κρατά το 33.8% και αρνητική έχει το 11.3% (γράφημα 4.9). Γίνεται εύκολα αντιληπτό πως οι φοιτητές με βάση τα παραπάνω ποσοστά θεωρούν ότι τα επαγγελματικά τους δικαιώματα επαρκούν ώστε να τους βοηθήσουν στην ανεύρεση εργασίας. - 26 -
Τα επαγγελματικά δικαιώματα δίνουν προοπτικές για επαγγελματική αποκατάσταση. Διαφωνώ Διαφωνώ Ούτε Συμφωνώ Συμφωνώ απόλυτα συμφωνώ, απόλυτα ούτε διαφωνώ ΓΡΑΦΗΜΑ 4.9 ΠΟΣΟΣΤΑ ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ - 27 -
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ Συμπεράσματα και προτάσεις για περαιτέρω έρευνα 5.1 Συμπεράσματα Μέσα από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε αυτό που γίνεται εύκολα αντιληπτό σχετικά με την επαγγελματική κατάρτιση είναι πως οι φοιτητές λογιστικής θεωρούν το πτυχίο τους ιδιαίτερα αξιόλογο και αξιόπιστο. Το ίδιο συμβαίνει και με το πρόγραμμα σπουδών του τμήματος τους το οποίο θεωρούν πως ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας, Όσον αφορά την εκπαιδευτική διαδικασία και τα εφόδια που λαμβάνονται μέσα από αυτή οι απόψεις διίστανται έτσι δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε κάποιο συμπέρασμα. Επίσης θα πρέπει να αναφέρουμε πως αρκετά μεγάλο ποσοστό σπουδαστών θα ήθελε να συνεχίσει σε ανώτερο επίπεδο τις σπουδές του, με την προοπτική του εξωτερικού ως μια πιθανότητα. Αναφορικά στην επαγγελματική αποκατάσταση οι απαντήσεις των φοιτητών λογιστικής αντικατοπτρίζουν την κατάσταση στην αγορά εργασίας. Συμπεραίνουμε ότι ενώ οι σπουδαστές πιστεύουν πως το πτυχίο τους θα τους προσφέρει προοπτικές και πως οι εργοδότες εκτιμούν ιδιαίτερα τις γνώσεις τους οι εύρεση εργασίας, παραμένει δύσκολη και ίσως καθυστερήσει από 1 έως και 2 χρόνια. Άξιο αναφοράς είναι και το γεγονός πως οι σπουδαστές αποκλείουν τον δημόσιο και θεωρούν πως η εργασία στον ιδιωτικό είναι το πιο πιθανό. Επίσης οι φοιτητές δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο αναζήτησης εργασίας στο εξωτερικό. Τέλος θα πρέπει να αναφερθεί πως ένα ενδιαφέρον στοιχειό, το οποίο προέκυψε μέσα από την έρευνα που πραγματοποιήθηκε, είναι το μεγάλο ποσοστό φοιτητών που δεν έχουν πλήρη εικόνα των επαγγελματικών τους δικαιωμάτων παρόλο που θεωρούν τα επαγγελματικά τους δικαιώματα αξιόλογα. Εύκολα μπορούμε να βγάλουμε το συμπέρασμα πως κάτι τέτοιο αποτελεί μειονέκτημα στην αναζήτηση εργασίας, έναντι κάποιου ο οποίος ξέρει τα δικαιώματα του και μπορεί να κινηθεί ποιο εύκολα και στοχευμένα στην αγορά εργασίας. 5.2 Προτάσεις για έρευνα Ενδιαφέρον θέμα για περεταίρω έρευνα θα μπορούσε να είναι η άποψη των εργοδοτών για τους αποφοίτους λογιστικής και τις ικανότητες τις οποίες διαθέτουν, όπως επίσης και μια έρευνα σχετικά με τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων. Άλλο θέμα θα μπορούσε να είναι η συνέχεια των σπουδών μετά το πτυχίο λογιστικής και πως αυτή επηρεάζει την επαγγελματική αποκατάσταση στο συγκεκριμένο κλάδο. - 28 -
ΕΠΙΛΟΓΟΣ Όπως δυστυχώς όλοι γνωρίζουμε, ζούμε σε μια εποχή που η οικονομική κρίση μαστίζει την χώρα μας τα τελευταία χρόνια. Οι απόφοιτοι των ανώτερων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα στην εύρεση εργασίας καθώς η κατάσταση στην αγορά είναι δύσκολη, εξαιτίας του μεγάλου ανταγωνισμού και των ελάχιστων θέσεων εργασίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα πολλοί απόφοιτοι να στρέφουν το ενδιαφέρον τους προς το εξωτερικό, όσον αφορά την επαγγελματική τους αποκατάσταση ή σε επαγγέλματα διαφορετικού αντικειμένου. Ο κλάδος της λογιστικής πάντα θα είναι απαραίτητος στην αγορά και την κοινωνία, καθώς όπως δείχνουν οι έρευνες το επάγγελμα του λογιστή- φοροτεχνικού βρίσκεται συνεχώς στην πρώτη πεντάδα με τα πλέον περιζήτητα επαγγέλματα. Είναι αδύνατο να λειτουργήσει επιχείρηση ή επιτηδευματίας ή αγρότης χωρίς την υποστήριξη έμπειρου λογιστή. Συνεπώς, οι απόφοιτοι των τμημάτων Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής οφείλουν να είναι κατάλληλα προετοιμασμένοι και έχοντας λάβει όλα τα απαραίτητα εφόδια έτσι ώστε να αντιμετωπίσουν τις δυσκολίες αλλά και τις ανάγκες τις αγοράς. - 29 -
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1 ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ Πτυχιακή εργασία Εμπειρική έρευνα για τη μελέτη της άποψης των φοιτητών Λογιστικής για την προοπτική της επαγγελματικής τους κατάρτισης και αποκατάστασης. Σπουδαστές: Νίκας Σταύρος ΑΕΜ: 9636 Νικολαιδης Στέφανος ΑΕΜ: 9588 Στα πλαίσια της πτυχιακής μας εργασίας εκπονείται έρευνα με αντικείμενο το παραπάνω θέμα. Κύριος σκοπός μας είναι να διερευνήσουμε τις απόψεις των φοιτητών λογιστικής ως προς την επαγγελματική τους κατάρτιση και αποκατάσταση. Παρακαλούμε απαντήστε με ειλικρίνεια στις ερωτήσεις που ακολουθούν. Η συμμετοχή σας είναι πολύ σημαντική και σας ευχαριστούμε εκ των προτέρων για αυτήν. - 30 -
ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Α ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 1) ΦΥΛΟ ΑΝΔΡΑΣ ΓΥΝΑΙΚΑ 2) ΗΛΙΚΙΑ α) 18-20 β) 20-22 γ) 22-24 δ) 24 και πάνω 3) ΕΞΑΜΗΝΟ Β Γ Δ Ε ΣΤ Ζ ΠΤ ΠΤ και πάνω Β ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ 4) Το πρόγραμμα σπουδών της σχολής σας ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. α) Συμφωνώ απόλυτα β) Συμφωνώ γ) Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ δ) Διαφωνώ ε) Διαφωνώ απόλυτα 5) Μέσα από την εκπαιδευτική διαδικασία λαμβάνονται όλα τα απαραίτητα εφόδια για να βγούμε στην αγορά εργασίας. α) Συμφωνώ απόλυτα β) Συμφωνώ γ) Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ δ) Διαφωνώ ε) Διαφωνώ απόλυτα - 31 -
6) Το πτυχίο από τμήμα λογιστικής αρκεί για να εργαστούμε ως λογιστές. α) Ναι β) Όχι γ) Ίσως 7) Μετά την απόκτηση του πτυχίου σας θα συνεχίσετε τις σπουδές σας σε ανώτερο επίπεδο (μεταπτυχιακό). α) Ναι β) Όχι γ) Ίσως 8) Μετά την απόκτηση πτυχίου λογιστικής η περεταίρω προσπάθεια για επαγγελματική κατάρτιση είναι καλύτερο να γίνει σε χώρα του εξωτερικού. α) Συμφωνώ απόλυτα β) Συμφωνώ γ) Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ δ) Διαφωνώ ε) Διαφωνώ απόλυτα Γ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ 9) Οι εργοδότες εκτιμούν τις γνώσεις των αποφοίτων λογιστικής. α) Συμφωνώ απόλυτα β) Συμφωνώ γ) Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ δ) Διαφωνώ ε) Διαφωνώ απόλυτα 10) Το πτυχίο λογιστικής δημιουργεί προοπτικές για επαγγελματική αποκατάσταση. α) Συμφωνώ απόλυτα β) Συμφωνώ γ) Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ δ) Διαφωνώ ε) Διαφωνώ απόλυτα - 32 -
11) Μετά το τέλος των σπουδών σας θα μπορέσετε να βρείτε εύκολα μια θέση εργασίας. α) Συμφωνώ απόλυτα β) Συμφωνώ γ) Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ δ) Διαφωνώ ε) Διαφωνώ απόλυτα 12) Σε πόσο χρόνο πιστεύετε ότι θα απορροφηθείτε από την αγορά εργασίας. α) σε λιγότερο από 1 χρόνο β) σε 1 με 2 χρόνια γ) σε 2 με 3 χρόνια δ) σε πάνω από 3 χρόνια 13) Θα απασχοληθείτε σε μια θέση εργασίας σχετική με το αντικείμενο σας. α) Συμφωνώ απόλυτα β) Συμφωνώ γ) Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ δ) Διαφωνώ ε) Διαφωνώ απόλυτα 14) Σε πιο τομέα της αγοράς εργασίας πιστεύετε ότι θα είναι πιο εύκολο να εργαστείτε. α) Στο δημόσιο τομέα β) Στον ιδιωτικό τομέα γ) Ως ελεύθερος επαγγελματίας 15) Η εύρεση μιας θέσης εργασίας σχετική με το αντικείμενο της λογιστικής θα ήταν πιο εύκολη σε μια χώρα του εξωτερικού. α) Συμφωνώ απόλυτα β) Συμφωνώ γ) Ούτε συμφωνώ, ούτε διαφωνώ δ) Διαφωνώ ε) Διαφωνώ απόλυτα - 33 -