Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2014-2019 Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης 2016/2148(INI) 22.7.2016 ΣΧΕΔΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά με τις επενδύσεις σε θέσεις εργασίας και ανάπτυξη μεγιστοποίηση της συμβολής των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων: αξιολόγηση της έκθεσης με βάση το άρθρο 16 παράγραφος 3 του ΚΚΔ (2016/2148(INI)) Επιτροπή Περιφερειακής Ανάπτυξης Εισηγητής: Lambert van Nistelrooij Συντάκτης γνωμοδότησης (*): Georgi Pirinski, Επιτροπή Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων (*) Διαδικασία συνδεδεμένων επιτροπών Άρθρο 54 του Κανονισμού PR\1101176.doc PE587.442v01-00 Eνωμένη στην πολυμορφία
PR_INI ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ... 3 ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 11 PE587.442v01-00 2/13 PR\1101176.doc
ΠΡΟΤΑΣΗ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ σχετικά με τις επενδύσεις σε θέσεις εργασίας και ανάπτυξη μεγιστοποίηση της συμβολής των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων: αξιολόγηση της έκθεσης με βάση το άρθρο 16 παράγραφος 3 του ΚΚΔ (2016/2148(INI)) Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, έχοντας υπόψη το άρθρο 174 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1303/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού κοινών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής, το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και περί καθορισμού γενικών διατάξεων για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1083/2006 (εφεξής «ΚΚΔ») 1, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1301/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και για τη θέσπιση ειδικών διατάξεων σχετικά με τον στόχο «Επενδύσεις στην ανάπτυξη και την απασχόληση» και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1080/2006 2, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1304/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1081/2006 του Συμβουλίου 3, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1305/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1698/2005 του Συμβουλίου 4, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1299/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, περί καθορισμού ειδικών διατάξεων για την υποστήριξη του στόχου της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης 5, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1302/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 17ης Δεκεμβρίου 2013, για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1082/2006 για τον ευρωπαϊκό όμιλο εδαφικής συνεργασίας (ΕΟΕΣ) όσον 1 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 320. 2 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 289. 3 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 470. 4 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 487. 5 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 259. PR\1101176.doc 3/13 PE587.442v01-00
αφορά την αποσαφήνιση, την απλούστευση και τη βελτίωση της διαδικασίας ίδρυσης και λειτουργίας αυτών των ομίλων 1, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 508/2014 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 15ης Μαΐου 2014, για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας και για την κατάργηση των κανονισμών του Συμβουλίου (ΕΚ) αριθ. 2328/2003, (ΕΚ) αριθ. 861/2006, (ΕΚ) αριθ. 1198/2006 και (ΕΚ) αριθ. 791/2007 και του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1255/2011 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου 2, έχοντας υπόψη τον κανονισμό (ΕΕ) 2015/1017 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 25ης Ιουνίου 2015 για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, τον Ευρωπαϊκό Κόμβο Επενδυτικών Συμβουλών και την Ευρωπαϊκή Πύλη Επενδυτικών Έργων και την τροποποίηση των κανονισμών (ΕΕ) αριθ. 1291/2013 και (ΕΕ) αριθ. 1316/2013 το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων 3, έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, με τίτλο «Επενδύσεις σε θέσεις εργασίας και ανάπτυξη Μεγιστοποίηση της συμβολής των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων» (COM(2015)0639), έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 11ης Μαΐου 2016, σχετικά με την επιτάχυνση της υλοποίησης της πολιτικής συνοχής 4, έχοντας υπόψη το ψήφισμά του, της 6ης Ιουλίου 2016, σχετικά με τις συνέργειες για την καινοτομία: τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία, το πρόγραμμα «Ορίζων 2020» και άλλα ευρωπαϊκά ταμεία καινοτομίας και προγράμματα της ΕΕ 5, έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Συμβουλίου, της 26ης Φεβρουαρίου 2016, σχετικά με τις «Επενδύσεις σε θέσεις εργασίας και ανάπτυξη Μεγιστοποίηση της συμβολής των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων», έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, της 25ης Μαΐου 2016, σχετικά με την ανακοίνωση της Επιτροπής: «Επενδύσεις σε θέσεις εργασίας και ανάπτυξη Μεγιστοποίηση της συμβολής των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων» (COM(2015)0639), έχοντας υπόψη τη γνωμοδότηση της Επιτροπής των Περιφερειών, της... 2016, σχετικά με τις «Επενδύσεις σε θέσεις εργασίας και ανάπτυξη...», έχοντας υπόψη την έκτη έκθεση για την οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή (COM(2014)0473), έχοντας υπόψη τη μελέτη της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικών Πολιτικών του Κοινοβουλίου (Θεματικό Τμήμα Β: Διαρθρωτικές πολιτικές και πολιτικές συνοχής), του Ιουνίου 2016, με τίτλο «Μεγιστοποίηση των συνεργιών μεταξύ των Ευρωπαϊκών 1 ΕΕ L 347 της 20.12.2013, σ. 303. 2 ΕΕ L 149 της 20.05.2014, σ. 1. 3 ΕΕ L 169 της 01.07.2015, σ. 1. 4 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2016)0217. 5 Κείμενα που εγκρίθηκαν, P8_TA(2016)0311. PE587.442v01-00 4/13 PR\1101176.doc
Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων και άλλων μηχανισμών της ΕΕ για την επίτευξη των στόχων της στρατηγικής Ευρώπη 2020», έχοντας υπόψη την ανάλυση της Γενικής Διεύθυνσης Εσωτερικών Πολιτικών του Κοινοβουλίου (Θεματικό Τμήμα Β: Διαρθρωτικές πολιτικές και πολιτικές συνοχής), του Σεπτεμβρίου 2016, με τίτλο «Χρηματοδοτικά μέσα κατά την προγραμματική περίοδο 2014-20: πρώτες εμπειρίες των κρατών μελών», έχοντας υπόψη το άρθρο 52 του Κανονισμού του, έχοντας υπόψη την έκθεση της Επιτροπής Περιφερειακής Ανάπτυξης και τις γνωμοδοτήσεις της Επιτροπής Απασχόλησης και Κοινωνικών Υποθέσεων, της Επιτροπής Προϋπολογισμών, της Επιτροπής Μεταφορών και Τουρισμού, της Επιτροπής Γεωργίας και Ανάπτυξης της Υπαίθρου και της Επιτροπής Πολιτισμού και Παιδείας (A8-0000/2016), Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής αντιπροσωπεύει ένα σημαντικό τμήμα του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), ήτοι το ένα τρίτο, περίπου, των συνολικών δαπανών της Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία (ΕΔΕΤ), με προϋπολογισμό ύψους 454 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020, αποτελούν το βασικό εργαλείο επενδυτικής πολιτικής της ΕΕ Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι συμφωνίες εταιρικής σχέσης συνιστούν τη βάση για την έκθεση της Επιτροπής σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 3 Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι διαπραγματεύσεις για τις συμφωνίες εταιρικής σχέσης και για τα επιχειρησιακά προγράμματα (ΕΠ) για την περίοδο 2014-2020 αποτέλεσαν μια εκσυγχρονισμένη, ιδιαίτερα προσαρμοσμένη και εντατική άσκηση με ένα νέο πλαίσιο που περιλάμβανε κατάρτιση προϋπολογισμού βάσει επιδόσεων, εκ των προτέρων αιρεσιμότητες και θεματική συγκέντρωση, η οποία επέφερε ακούσια σημαντικές καθυστερήσεις στην πραγματική έναρξη της υλοποίησης της πολιτικής συνοχής Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν θεσπισθεί κοινές διατάξεις και για τα πέντε ΕΔΕΤ ενισχύοντας τη μεταξύ τους σχέση ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής αντιμετωπίζει επί του παρόντος πολλές προκλήσεις λόγω αφενός της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η οποία οδηγεί σε μείωση των δημοσίων επενδύσεων σε πολλά κράτη μέλη, με αποτέλεσμα τα ΕΔΕΤ και η συγχρηματοδότηση από τα κράτη μέλη να είναι πλέον το κύριο μέσο για την πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων σε πολλά κράτη μέλη, και αφετέρου της μεταναστευτικής κρίσης Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 έχει αποκτήσει μια πιο στοχοθετημένη πολιτική προσέγγιση μέσω της θεματικής συγκέντρωσης, υποστηρίζοντας τις προτεραιότητες της Επιτροπής Juncker Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι, την τρέχουσα περίοδο, τα ΕΔΕΤ προσανατολίζονται PR\1101176.doc 5/13 PE587.442v01-00
περισσότερο στην επίτευξη αποτελεσμάτων Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχει καλύτερη ευθυγράμμιση των επενδύσεων που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο της πολιτικής συνοχής με τις προτεραιότητες της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» και του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου Κοινοποίηση αποτελεσμάτων, επικοινωνία και προβολή 1. σημειώνει ότι η Ευρώπη διανύει μια δύσκολη περίοδο τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, εξ ου και είναι πιο αναγκαία από ποτέ μια ορθή επενδυτική πολιτική που βρίσκεται κοντά στους πολίτες 2. σημειώνει ότι η πολιτική συνοχής 2014-2020 έχει αναθεωρηθεί σημαντικά, δεδομένου ότι απαιτεί αλλαγή νοοτροπίας και μεθόδων εργασίας σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, αλλά ότι γίνεται συχνά αντιληπτή ως παραδοσιακή πολιτική δαπανών παρά ως επενδυτική πολιτική 3. παρατηρεί ότι η κύρια επικοινωνιακή γραμμή για τα έργα πολιτικής συνοχής θα πρέπει να επικεντρώνεται στην ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και την προβολή των επιτυχημένων παραδειγμάτων επιμένει ότι η επικοινωνιακή γραμμή για τα ΕΔΕΤ θα πρέπει να εκσυγχρονισθεί και να εντατικοποιηθεί 4. υπογραμμίζει ότι, προκειμένου να βελτιωθεί η επικοινωνία όσον αφορά τα ΕΔΕΤ, καθώς και η προβολή τους, πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων και των δικαιούχων, αλλά και στη συμμετοχή των πολιτών στην πολιτική συνοχής επιπροσθέτως, καλεί μετ' επιτάσεως την Επιτροπή να τονίσει περισσότερο στην επικοινωνία της τα επιτεύγματα της πολιτικής συνοχής Θεματική συγκέντρωση 5. χαιρετίζει τη θεματική συγκέντρωση, καθώς έχει αποδειχθεί ότι συνιστά καλό μέσο χάραξης στοχοθετημένης πολιτικής, το οποίο παράγει αποτελέσματα όσον αφορά τις προτεραιότητες της ΕΕ και τη στρατηγική «Ευρώπη 2020» 6. επιμένει ότι θα πρέπει να συνεχιστεί η θεματική εστίαση στην πολιτική συνοχής, ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να υπάρχει ένα περιθώριο ευελιξίας προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι ειδικές ανάγκες κάθε περιοχής 7. υπογραμμίζει, ειδικότερα, ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες των σαφώς αστικών ή αγροτικών περιοχών, των αποκαλούμενων «υστερουσών περιοχών» και των περιοχών με μόνιμα φυσικά ή γεωγραφικά μειονεκτήματα (υπερβορείων, ιδιαίτερα αραιοκατοικημένων περιοχών και διασυνοριακών, νησιωτικών, ορεινών ή εξόχως απόκεντρων περιοχών) υπενθυμίζει, στο πλαίσιο αυτό, ότι είναι σημαντικό να στηρίζονται νέες πολιτικές προκλήσεις, όπως η μετανάστευση, καθώς και η ψηφιακή, με την ευρεία έννοια, διάσταση της πολιτικής συνοχής (περιλαμβανομένων των ζητημάτων ΤΠΕ και ευρυζωνικής πρόσβασης, τα οποία συνδέονται με την ολοκλήρωση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς) επισημαίνει τη στρατηγική για την Ενεργειακή Ένωση, καθώς τα ΕΔΕΤ έχουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην υλοποίησή της 8. υποστηρίζει τη μετατόπιση της έμφασης από τα έργα υποδομής στην τόνωση της PE587.442v01-00 6/13 PR\1101176.doc
οικονομίας της γνώσης, της καινοτομίας και της κοινωνικής ένταξης Εκ των προτέρων αιρεσιμότητες 9. Θεωρεί ότι οι εκ των προτέρων αιρεσιμότητες, ειδικότερα αυτή που αφορά τις στρατηγικές έρευνας και καινοτομίας για έξυπνη εξειδίκευση (RIS3), έχουν αποδείξει τη χρησιμότητά τους, και προτείνει την περαιτέρω βελτίωσή τους 10. εφιστά την προσοχή στο γεγονός ότι το 25 τοις εκατό των εκ των προτέρων αιρεσιμοτήτων δεν έχει ακόμη υλοποιηθεί ζητεί, ως εκ τούτου, την ανάληψη επείγουσας δράσης για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος Κατάρτιση προϋπολογισμού βάσει επιδόσεων 11. τονίζει ότι, χάρη στο κανονιστικό πλαίσιο για την περίοδο 2014-2020 και στα ΕΠ, τα προγράμματα συνοχής έχουν προσανατολιστεί περισσότερο στην επίτευξη αποτελεσμάτων 12. επισημαίνει ότι συνιστά σημαντική βελτίωση η εισαγωγή της θεματικής συγκέντρωσης, βάσει της οποίας οι επενδύσεις επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα αντικείμενα και προτεραιότητες που αντιστοιχούν σε δείκτες και στόχους οι οποίοι έχουν ειδικά συμφωνηθεί για όλα τα θέματα 13. υπενθυμίζει ότι έχει καθοριστεί, για κάθε κράτος μέλος, ένα αποθεματικό επίδοσης το οποίο συνίσταται στο 6 τοις εκατό των πόρων που διατίθενται στα ΕΔΕΤ υπενθυμίζει ότι, βάσει των εθνικών εκθέσεων από το 2017 και την επανεξέταση των επιδόσεων το 2019, το αποθεματικό πρέπει να διατίθεται μόνο στα προγράμματα και τις προτεραιότητες που έχουν επιτύχει τα ορόσημά τους Ευρωπαϊκό Εξάμηνο 14. χαιρετίζει το γεγονός ότι πάνω από τα δύο τρίτα των ειδικών ανά χώρα συστάσεων που εκδόθηκαν το 2014 αφορούσαν τις επενδύσεις στον τομέα της πολιτικής για τη συνοχή και συνυπολογίστηκαν στις προτεραιότητες των προγραμμάτων των κρατών μελών 15. τάσσεται υπέρ μιας ισορροπημένης διασύνδεσης μεταξύ πολιτικής για τη συνοχή και Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, καθώς επιδίωξη αμφότερων συνιστά η επίτευξη των ίδιων στόχων στο πλαίσιο της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» Συνέργειες και χρηματοδοτικά μέσα 16. σημειώνει ότι το κανονιστικό πλαίσιο για τα ΕΔΕΤ για την περίοδο 2014-2020 υποστηρίζει χρηματοδοτικά μέσα παρατηρεί ότι η έμφαση έχει μετατοπιστεί σταδιακά από τις επιδοτήσεις στα δάνεια και τις εγγυήσεις σημειώνει επίσης ότι η πολυταμειακή προσέγγιση εμφανίζει ακόμη δυσκολίες στη χρήση της 17. επισημαίνει ότι το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) παρουσιάζεται ως επιτυχημένο παράδειγμα γρήγορης υλοποίησης και, βάσει αυτού, ζητεί από την Επιτροπή να εξαγάγει διδάγματα τα οποία θα μπορούν να έχουν εφαρμογή στα ΕΔΕΤ τη νέα προγραμματική περίοδο PR\1101176.doc 7/13 PE587.442v01-00
18. τονίζει ότι οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις ισχύουν μεν για τα ΕΔΕΤ αλλά όχι για το ΕΤΣΕ και το πρόγραμμα πλαίσιο «Ορίζοντας 2020», γεγονός που εμποδίζει την αύξηση του βαθμού συνεργειών μεταξύ των χρηματοδοτικών μέσων υπογραμμίζει το γεγονός ότι, εάν υπάρχει η φιλοδοξία επέκτασης του ΕΤΣΕ ή παρόμοιων τύπων χρηματοδοτικών μέσων, πρέπει να προσαρμοστούν αναλόγως οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις 19. υποστηρίζει μία περαιτέρω ισορροπημένη αύξηση στα χρηματοδοτικά μέσα ζητεί, ως εκ τούτου, από την Επιτροπή να προτείνει κίνητρα για τις διαχειριστικές αρχές όσον αφορά την επίτευξη του ως άνω στόχου Απλούστευση 20. αναγνωρίζει ότι η απλούστευση είναι σημαντικός παράγοντας πρόσβασης σε χρηματοδότηση 21. χαιρετίζει το γεγονός ότι το νέο εκσυγχρονισμένο κανονιστικό πλαίσιο για τα ΕΔΕΤ προσφέρει νέες δυνατότητες απλούστευσης όσον αφορά τους κοινούς κανόνες επιλεξιμότητας, τις απλουστευμένες επιλογές κόστους και την ηλεκτρονική διακυβέρνηση 22. εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι δεν έχει διενεργηθεί ακόμη αξιολόγηση της διοικητικής επιβάρυνσης, περιλαμβανομένων ειδικότερα στοιχείων όπως ο χρόνος, το κόστος και η γραφειοκρατία καλεί, ως εκ τούτου, την Επιτροπή να εκπονήσει πλήρη μελέτη του κόστους της διοικητικής επιβάρυνσης όσον αφορά τη χρηματοδότηση από την ΕΕ, βάσει στοιχείων από την περίοδο 2007-2013 και την έναρξη της νέας περιόδου 23. συνιστά, για τη νέα προγραμματική περίοδο, οι σχετικοί φορείς σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης να εργαστούν προς ένα σύστημα ενιαίου ελέγχου επαναλαμβάνει ότι χρειάζεται να γίνουν περαιτέρω βήματα στο επίπεδο της απλούστευσης 24. αναμένει από την Επιτροπή να υποβάλει προτάσεις για περαιτέρω απλούστευση της υλοποίησης των ΕΔΕΤ στο πλαίσιο της πρότασης «Omnibus» που πρόκειται να παρουσιαστεί το δεύτερο εξάμηνο του 2016 Διοικητική ικανότητα 25. σημειώνει ότι κάθε κράτος μέλος έχει διαφορετική διοικητική κουλτούρα, άρα και διαφορετικό επίπεδο επίδοσης, όμως οι εκ των προτέρων αιρεσιμότητες συμβάλλουν στην αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος 26. θεωρεί ότι είναι απολύτως αναγκαίο να εντοπιστούν οι αδικαιολόγητα περίπλοκες διεργασίες και διαδικασίες στην κοινή διαχείριση, οι οποίες επιβαρύνουν περαιτέρω αρχές και δικαιούχους 27. επισημαίνει ότι τα κανονιστικά πλαίσια, οι όροι και οι λύσεις που σχεδιάζονται ειδικά χάριν απλούστευσης (όπως ο μηχανισμός Taiex Regio Peer 2 Peer για την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των διαφόρων περιοχών) μπορούν να ανταποκριθούν καλύτερα στις ανάγκες και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι διάφορες περιοχές όσον αφορά PE587.442v01-00 8/13 PR\1101176.doc
τη διοικητική ικανότητα Ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία (ΕΕΣ) 28. υπογραμμίζει την ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία της ΕΕΣ, η οποία θα πρέπει να μεταφράζεται σε αύξηση του επιπέδου πιστώσεων για το συγκεκριμένο αντικείμενο της πολιτικής συνοχής, και θα πρέπει να εισαχθεί το συντομότερο δυνατόν 29. προτείνει την καθιέρωση ενός μόνιμου συνδέσμου μεταξύ RIS3 και διαπεριφερειακής συνεργασίας σε επίπεδο ΕΕ, κατά προτίμηση υπό τη μορφή ενός μόνιμου στοιχείου στο πρόγραμμα INTERREG 30. είναι της άποψης ότι το ΑΕγχΠ ίσως να μην είναι ο μόνος θεμιτός δείκτης για τη διασφάλιση της δίκαιης διάθεσης χρημάτων που λαμβάνει υπόψη ειδικές περιφερειακές ανάγκες είναι της άποψης ότι πολλές περιοχές στην Ευρώπη είναι αντιμέτωπες με μια κατάσταση δημογραφικής αλλαγής και μείωσης του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές Αρχή εταιρικής σχέσης και πολυεπίπεδη διακυβέρνηση 31. χαιρετίζει τον κώδικα δεοντολογίας που συμφωνήθηκε κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, ο οποίος περιγράφει αδρομερώς τα ελάχιστα πρότυπα για μια λειτουργική εταιρική σχέση παρατηρεί, ωστόσο, ότι ενώ ο κώδικας έχει βελτιώσει την εφαρμογή της αρχής της εταιρικής σχέσης στα περισσότερα κράτη μέλη, πολλά κράτη μέλη διαχειρίζονται σε κεντρικό επίπεδο μεγάλα τμήματα της διαπραγμάτευσης και της εφαρμογής των συμφωνιών εταιρικής σχέσης και των ΕΠ 32. τονίζει ότι απαιτείται διευκρίνιση από την Επιτροπή όσον αφορά την επίδοση των κρατών μελών και των περιφερειών ως προς τις αρχές του άρθρου 5 του ΚΚΔ, με έμφαση στο ερώτημα που αφορά τον τρόπο με τον οποίο θα ενθαρρύνεται μία κυβέρνηση να εφαρμόζει πλήρως την αρχή της εταιρικής σχέσης τονίζει ότι η συνιδιοκτησία συνιστά προϋπόθεση για μεγαλύτερη αναγνώριση της πολιτικής της ΕΕ για τη συνοχή Μελλοντική πολιτική συνοχής 33. υπογραμμίζει το γεγονός ότι τα ΕΔΕΤ συμβάλλουν στο ΑΕγχΠ πολλών κρατών μελών στοιχείο το οποίο πρέπει να ληφθεί υπόψη στην 7η έκθεση για τη συνοχή, η οποία αναμένεται το 2017 34. υπενθυμίζει ότι η ΕΕΣ, η οποία εξυπηρετεί την ευρύτερη αρχή της εδαφικής συνοχής και εισήχθη από τη Συνθήκη της Λισαβόνας, δεν έχει εφαρμοστεί ακόμη πλήρως ως εκ τούτου, ενθαρρύνει όλους τους ενδιαφερόμενους που συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις για τη μελλοντική πολιτική να ενισχύσουν την εδαφική συνοχή 35. θεωρεί ότι η θεματική συγκέντρωση πρέπει να διατηρηθεί στο μέλλον, καθώς έχει αποδείξει τη βιωσιμότητά της αναμένει από την Επιτροπή να προβεί σε επισκόπηση των επιτευγμάτων που έχει σημειώσει η πολιτική συνοχής χάρη στη θεματική συγκέντρωση PR\1101176.doc 9/13 PE587.442v01-00
36. εκφράζει την πεποίθηση ότι η μελλοντική, προσανατολισμένη στις επιδόσεις πολιτική συνοχής θα πρέπει να εδράζεται σε πρότερη εμπειρία στον τομέα (κατάρτιση προϋπολογισμού βάσει επιδόσεων, εκ των προτέρων αιρεσιμότητες και θεματική συγκέντρωση), καθώς αυτή παρέχει σαφείς πρακτικές κατευθυντήριες γραμμές για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές περιλαμβανομένων και όσων δεν έχουν επιχειρήσει έως τώρα να εφαρμόσουν την προσέγγιση αυτή όσον αφορά την εφαρμογή των αρχών της 37. υπογραμμίζει ότι στο μέλλον απαιτείται ταχύτερη απορρόφηση των διαθέσιμων κονδυλίων είναι της άποψης ότι, μετά από την έγκριση του μελλοντικού κανονισμού, θα καταστεί δυνατή η ταχύτερη υλοποίηση των ΕΠ, καθώς τα κράτη μέλη θα έχουν ήδη εμπειρία από πολιτική προσανατολισμένη στις επιδόσεις, έπειτα από τις προσπάθειες που θα έχουν καταβάλει για την πολιτική συνοχής 2014-2020 38. πιστεύει ότι το πνεύμα της καινοτομίας και της έξυπνης εξειδίκευσης πρέπει να συνεχίσει να αποτελεί σημαντικό παράγοντα της πολιτικής συνοχής 39. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Επιτροπή των Περιφερειών, καθώς και στις κυβερνήσεις και τα εθνικά και περιφερειακά κοινοβούλια των κρατών μελών. PE587.442v01-00 10/13 PR\1101176.doc
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ Η Ευρώπη διανύει μια δύσκολη περίοδο τόσο σε οικονομικό όσο και σε πολιτικό επίπεδο, ως εκ τούτου είναι πιο αναγκαία από ποτέ μια ορθή επενδυτική πολιτική που βρίσκεται κοντά στους πολίτες. Στις 14 Δεκεμβρίου 2015, η Επιτροπή εξέδωσε την ανακοίνωση COM(2015)0629 με τίτλο «Επενδύσεις σε θέσεις εργασίας και ανάπτυξη - Μεγιστοποίηση της συμβολής των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων». Η ανακοίνωση αυτή ανταποκρίνεται στην απαίτηση που ορίζει το άρθρο 16 παράγραφος 3 του κανονισμού περί κοινών διατάξεων (ΚΚΔ). Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αξιολογεί την ανακοίνωση της Επιτροπής στην παρούσα έκθεση εφαρμογής. Τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία (ΕΔΕΤ), με προϋπολογισμό ύψους 454 δισ. ευρώ για την περίοδο 2014-2020, αποτελούν το βασικό εργαλείο επενδυτικής πολιτικής της ΕΕ. Λόγω της χρηματοπιστωτικής κρίσης, οι δημόσιες επενδύσεις έχουν μειωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα τα ΕΔΕΤ και η συγχρηματοδότηση από τα κράτη μέλη να είναι το κύριο μέσο για την πραγματοποίηση δημοσίων επενδύσεων στα περισσότερα κράτη μέλη. Για ορισμένα από αυτά, η χρηματοδότηση από τα ΕΔΕΤ συνιστά το 60-80 τοις εκατό του συνόλου των δημοσίων επενδύσεων στο οικείο κράτος μέλος. Ως εκ τούτου, είναι πολύ σημαντικό να μεγιστοποιηθεί ο αντίκτυπος αυτού του θεμελιώδους μέσου επενδύσεων. Ο εισηγητής σας παρατηρεί ότι η βασική επικοινωνιακή γραμμή για τα έργα μας δεν θα πρέπει να συνίσταται μόνο στις δαπάνες και τους λογαριασμούς, αλλά να εστιάζει επίσης στην ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία και την προβολή των επιτυχημένων παραδειγμάτων στην Ευρώπη. Επιμένει επιπλέον ότι η επικοινωνιακή γραμμή για τα ΕΔΕΤ θα πρέπει να εκσυγχρονισθεί και να εντατικοποιηθεί. Όποτε ενδιαφέροντα και καινοτόμα έργα λαμβάνουν ευρωπαϊκή χρηματοδότηση και σημειώνουν επιτυχία, αυτό θα πρέπει να κοινοποιείται ευρέως στους Ευρωπαίους πολίτες. Επομένως, η επικοινωνιακή γραμμή για τα ΕΔΕΤ θα πρέπει να εκσυγχρονισθεί και να εντατικοποιηθεί. Ένα σημαντικό στοιχείο που πρέπει να ληφθεί υπόψη στη μελλοντική πολιτική συνοχής είναι η ισορροπία μεταξύ των στόχων του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και των συστάσεων ανά χώρα (ΣΑΧ) αφενός, και των στόχων της πολιτικής συνοχής (οικονομικής, κοινωνικής και εδαφικής συνοχής) αφετέρου, η συμπληρωματικότητα των οποίων πρέπει να αναλυθεί περαιτέρω. Μία από τις καινοτομίες που εισήχθησαν στον ΚΚΔ για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 είναι οι εκ των προτέρων αιρεσιμότητες. Οι εκ των προτέρων αιρεσιμότητες εισήχθησαν προκειμένου να βελτιωθούν οι επενδυτικές συνθήκες στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις περιφέρειές της. Στην ανακοίνωσή της, η Επιτροπή δηλώνει ότι το 75% των εκ των προτέρων αιρεσιμοτήτων είχε υλοποιηθεί έως την ημερομηνία έγκρισης των προγραμμάτων, το οποίο σημαίνει ότι 750 εξ αυτών δεν είχαν υλοποιηθεί. Μέχρι τα μέσα του Ιουλίου, το νούμερο αυτό είχε μειωθεί στα 500. PR\1101176.doc 11/13 PE587.442v01-00
Ο εισηγητής σας αναμένει να λάβει εντός του 2017 εκθέσεις προόδου από τα κράτη μέλη, περισσότερες ποιοτικές λεπτομέρειες / ανάλυση της συνολικής προόδου επίτευξης των στόχων της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», ιδίως των οροσήμων, καθώς και της λειτουργικότητας των εκ των προτέρων αιρεσιμοτήτων. Όσον αφορά τη γενικότερη ιδέα του προσανατολισμού της πολιτικής στις επιδόσεις, μία σημαντική βελτίωση ήταν η εισαγωγή της θεματικής συγκέντρωσης, μέσω της οποίας οι επενδύσεις επικεντρώνονται σε συγκεκριμένα αντικείμενα και προτεραιότητες που αντιστοιχούν σε δείκτες και στόχους οι οποίοι έχουν οριστεί ειδικά για το συγκεκριμένο θέμα. Η θεματική συγκέντρωση συμβάλλει σαφέστατα στις 10 προτεραιότητες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Ως εκ τούτου, θα πρέπει να συνεχιστεί η θεματική εστίαση στην πολιτική συνοχής, ταυτόχρονα όμως θα πρέπει να υπάρχει ένα περιθώριο ευελιξίας προκειμένου να λαμβάνονται υπόψη οι ειδικές ανάγκες κάθε περιοχής. Στο πλαίσιο αυτό, ο εισηγητής σας υπογραμμίζει ειδικότερα ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη οι ιδιαιτερότητες των σαφώς αστικών ή αγροτικών περιοχών, των αποκαλούμενων «υστερουσών περιοχών», καθώς και των περιοχών με ορισμένα μόνιμα φυσικά ή γεωγραφικά μειονεκτήματα (υπερβορείων, ιδιαίτερα αραιοκατοικημένων περιοχών και διασυνοριακών, νησιωτικών, ορεινών ή εξόχως απόκεντρων περιοχών). Υπενθυμίζει επίσης ότι είναι σημαντικό να έχουμε κατά νου τις νέες πολιτικές προκλήσεις, όπως τη μετανάστευση, καθώς και την ψηφιακή, με την ευρεία έννοια, διάσταση της πολιτικής συνοχής (περιλαμβανομένων π.χ. των ζητημάτων ΤΠΕ και ευρυζωνικής πρόσβασης, τα οποία συνδέονται με την ολοκλήρωση της ψηφιακής ενιαίας αγοράς). Ένα σημαντικό σημείο το οποίο θα πρέπει να τονιστεί εν προκειμένω είναι η στρατηγική για την Ενεργειακή Ένωση, καθώς τα ΕΔΕΤ παίζουν σημαντικό, πολυδιάστατο ρόλο στην υλοποίησή της. Η απλούστευση είναι σημαντικός παράγοντας πρόσβασης σε χρηματοδότηση. Ωστόσο, είναι λυπηρό το γεγονός ότι υπάρχουν ακόμη πολλά εμπόδια για τους δικαιούχους και πολλές περίπλοκες διαδικασίες. Μολονότι ο ΚΚΔ παρέχει περισσότερες δυνατότητες όσον αφορά τη χρήση χρηματοδοτικών μέσων και υιοθετεί μια πολυταμειακή προσέγγιση, χρειάζεται να σημειωθεί περαιτέρω πρόοδος στο επίπεδο της απλούστευσης, καθώς και των συνεργειών με παρόμοιου προσανατολισμού μέσα άσκησης πολιτικής της ΕΕ. Το κανονιστικό πλαίσιο για τα ΕΔΕΤ για την προγραμματική περίοδο 2014-2020 υποστηρίζει την αυξημένη χρήση χρηματοδοτικών μέσων. Η τάση αυτή έχει ενισχυθεί από το επενδυτικό σχέδιο για την Ευρώπη και ειδικότερα από το νεοσυσταθέν Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ). Η έμφαση τώρα έχει δοθεί σε μια σταδιακή μετατόπιση από τις επιδοτήσεις στα δάνεια και τις εγγυήσεις, ενώ η χρήση της πολυταμειακής προσέγγισης παρουσιάζει ακόμη δυσκολίες. Το ΕΤΣΕ, καθώς επίσης τα μέσα για τις ΜΜΕ, συμφωνήθηκαν πολύ αργά στη διαδικασία διαπραγμάτευσης, με αποτέλεσμα τα κράτη μέλη να μην λάβουν επαρκώς υπόψη τους τα εν λόγω μέσα στα προγράμματά τους. Μέχρι στιγμής έχουν ξεκινήσει 64 επενδυτικά έργα και έχουν υπογραφεί με διαμεσολαβητές 185 συμφωνίες χρηματοδότησης ΜΜΕ στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ, για τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί 12 δισ. ευρώ, επιτρέποντας συνακόλουθα τη διάθεση 100 δισ. ευρώ σε νέες επενδύσεις. Όσον αφορά την ευρωπαϊκή εδαφική συνεργασία (ΕΕΣ), πρέπει να σημειωθεί ότι αντιμετωπίζει μία, τουλάχιστον, σημαντική πρόκληση όχι αυστηρά πολιτικής, νομικής ή PE587.442v01-00 12/13 PR\1101176.doc
οικονομικής φύσεως. Πολλές περιοχές στην Ευρώπη βρίσκονται αντιμέτωπες με μια κατάσταση δημογραφικής αλλαγής, καθώς και μείωσης του πληθυσμού στις αγροτικές περιοχές εξαιτίας της μετακίνησης νέων ανθρώπων από τις αγροτικές περιοχές στις πόλεις λόγω της πληθώρας ευκαιριών που προσφέρουν οι πόλεις σε σύγκριση με τις αγροτικές περιοχές. Τα κράτη μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν τα μέσα που απαιτούνται προκειμένου να ενισχύεται συνεχώς η διοικητική ικανότητα, λ.χ. μέσω της προώθησης λειτουργικών και ευέλικτων λύσεων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Τέλος, είναι εξίσου σημαντικό να τονιστεί ότι το υψηλό ποσοστό λαθών στην πολιτική συνοχής προέρχεται εν μέρει από τον αντίκτυπο άλλων πολιτικών, όπως αυτών για τις δημόσιες συμβάσεις, τις κρατικές ενισχύσεις, κ.λπ. PR\1101176.doc 13/13 PE587.442v01-00