ΥΓΕΙΑ Ασπίδα στον καρκίνο η μεσογειακή διατροφή Κυρ, 12 Μάιος 2013, p.1
24 ΥΓΕΙΑ Ο φιλελεύθερος ΤΗΙ ΚΥΡΙΑΚΗΣ Με την Κίκα Κασινίδου I β Y Μεσογειακή διατροφή ασπίδα για καρκίνο μαστού Σημαντικό επίτευγμα Κυπρίων επιστημόνων του Ινστιτούτου Νευρολογίας και Γενετικής Κύπρου
Πλέον δεν είναι μια θεωρία αλλά μια πραγματικότητα που τεκμηριώνεται σχεδόν καθημερινά μέσα από διάφορες έρευνες που έγιναν τόσο σε διεθνές όσο και σε τοπικό επίπεδο Η μεσογειακή διατροφή την οποία δυστυχώς έχουμε παραγκωνίσει τις τελευταίες δεκαετίες χάριν του δυτικού τρόπου ζωής μπορεί να λειτουργήσει ως προστατευτικός παράγοντας και να μειώσει τον κίνδυνο εκδήλωσης σοβαρών ασθενειών Γνωρίζουμε ήδη την προστατευτική δράση της μεσογειακής διατροφής στις καρδιαγγειακές παθήσεις Πρόσφατα Κύπριοι επιστήμονες στο Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής έχουν αποδείξει αναλύοντας δεδομένα στον κυπριακό πληθυσμό ότι οι Κύπριες γυναίκες που ακολουθούν μεσογειακή διατροφή έχουν μειωμένο κίνδυνο για ανάπτυξη καρκίνου του μαστού Πρόκειται για ένα σημαντικό επιστημονικό επίτευγμα της ομάδας του καθηγητή Κυριάκου Κυριάκου στο Τμήμα Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου/Μοριακής Παθολογίας το οποίο αποτελεί στην ουσία τη συνέχεια μιας ερευνητικής πορείας η οποία ξεκίνησε πριν από περίπου μια 2οετία Η αρχή έγινε γύρω στο ΐ994_1995 και κατέληξε στην ανακάλυψη μοναδικών μεταλλάξεων στον κυπριακό πληθυσμό στα δύο πιο γνωστά Μοναδικές γονίδια που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη καρκίνου μεταλλάξεις του μαστού το στον κυπριακό BRCAi και το BRCA2 Οι πληθυσμό μεταλλάξεις αυτές χαρακτηρίζουν εξ ολοκλήρου το δικό μας πληθυσμό και δεν έχουν βρεθεί σε άλλους πληθυσμούς Μερικά χρόνια αργότερα το 2005 η ανακάλυψη αυτή οδήγησε στην ανάπτυξη και προσφορά διαγνωστικών υπηρεσιών σε γυναίκες που πληρούν συγκεκριμένα ιατρικά κριτήρια ώστε να παραπεμθούν για περαιτέρω διερεύνηση Η δεύτερη ερευνητική προσπάθεια η οποία τοποθετείται χρονολογικά στο 2005 αφορούσε τη μελέτη γενετικών αλλαγών που υπάρχουν στα γονίδια γυναικών που διαγνώστηκαν με καρκίνο του μαστού και τη σύγκρισή τους με έναν υγιή πληθυσμό Η μελέτη της μεσογειακής διατροφής ως πιθανού προστατευτικού παράγοντα στην ανάπτυξη καρκίνου του μαστού ήταν σε κάποιο βαθμό η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων και τα αποτε λέσματά της δημοσιεύθηκαν πρόσφατα σε έγκριτο ιατρικό επιστημονικό περιοδικό Πέραν της γονιδιακής προδιάθεσης όπως ανέφερε στον Φ ο δρ Κυριάκου είναι γνωστό ότι ο καρκίνος του μαστού είναι μια πολυπαραγοντική ασθένεια οφείλεται δηλαδή σε πολλούς παράγοντες Και σίγουρα ένας σημαντικός παράγοντας είναι το περιβάλλον το οποίο σημαίνει οτιδήποτε άλλο εκτός από τα γονίδια Σημαίνει τον τρόπο ζωής τη διατροφή και την έκθεση σε τοξικούς παράγοντες Όλοι αυτοί οι παράγοντες συνεργάζονται με τα γονίδια για να αυξήσουν τις πιθανότητες ενός ατόμου να αναπτύξει μια ασθένεια επομένως είναι παράγοντες κινδύνου Στο μεταξύ κατά τη διενέργεια της δεύτερης έρευνας είχαν συγκεντρωθεί αρκετές πληροφορίες και για άλλους παράγοντες ειδικότερα δε για τη διατροφή οι οποίες και αξιοποιήθηκαν για τους σκοπούς της τρίτης μελέτης αναφορικά με το ρόλο και τη σημασία της μεσογειακής διατροφής στην ανάπτυξη του καρκίνου του μαστού Τα αποτελέσματα της έρευνας σύμφωνα με τον δρα Κυριάκου επιβεβαίωσαν νια πρώτη φορά την πεποίθηση που πάντα υπήρχε ότι η μεσογειακή διατροφή λειτουργεί προστατευτικά για τον καρκίνο του μαστού Επίσης τα ευρήματα θα αξιοποιηθούν για σκοπούς διαφώτισης του κοινού αλλά και για την περαιτέρω κατανόηση των μοριακών μηχανισμών που επηρεάζουν την κυτταρική λειτουργία και προστατεύουν τον οργανισμό από την ανάπτυξη καρκίνου Το σημαντικό όπως επεσήμανε ο δρ Κυριάκου είναι ότι κτίζουμε τώρα την υποδομή και τη γνώση για να μπορούμε να αξιολογούμε πέραν των γενετικών παραγόντων και άλλους παράγοντες που έχουν επίπτωση στην αύξηση και ανάπτυξη διαφόρων μορφών καρκίνου ιδιαίτερα των πιο συχνών
Γ Πεδίο δράσης του τμήματος ΤΟ ΤΜΗΜΑ Ηλεκτρονικού Μικροσκοπίου/Μοριακής Παθολογίας είναι από τα πρώτα τμήματα που ξεκίνησαν να λειτουργούν στο Ινστιτούτο Νευρολογίας και Γενετικής από το 1991 Στόχος του είναι η προσφορά εξειδικευμένων υπηρεσιών οι οποίες αφορούν βασικούς πυλώνες των εργαστηριακών εξετάσεων Ο πρώτος πυλώνας σχετίζεται με την εφαρμογή του ηλεκτρονικού μικροσκοπίου το οποίο μελετά βιοψίες σε διάφορες ασθένειες προσφέροντας έτσι ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών σε ασθενείς που υποφέρουν από νευρολογικές και νευρομυτκές παθήσεις καθώς και διαγνωστικές υπηρεσίες σε βιοψίες από άλλες ασθένειες όπως είναι οι νεφροπάθειες οι ρευματικές παθήσεις οι αδιαφοροποίητοι όγκοι και πολλά άλλα σπάνια σύνδρομα Ο δεύτερος πυλώνας αφορά στην εφαρμογή της μοριακής βιολογίας και της γενετικής για τη διάγνωση της προδιάθεσης σε διάφορες μορφές κληρονομούμενων καρκίνων Τα πιο σημαντικά γονίδια που προδιαθέτουν στην ανάπτυξη καρκίνου σύμφωνα με τον δρα Κυριάκου είναι για τον καρκίνο του μαστού και των ωοθηκών και τον κληρονομικό καρκίνο του παχέος ιχέος εντέρου καθώς και κάποιων άλλων σπάνιων νοσημάτων
Φρούτα και λαχανικά μειώνουν το ρίσκο ΑΝ ΚΟΙΤΑΞΕΙ κάποιος την επίπτωση του καρκίνου του μαστού στις διάφορες ευρωπαϊκές χώρες όπως αναφέρει η επιδημισλόγος Χριστιάνα Δημητρίου που διενήργησε την έρευνα θα διαπιστώσει ότι οι χώρες της Νοτίου Ευρώπης και ιδιαίτερα οι μεσογειακές Ελλάδα Ιταλία Ισπανία Κύπρος έχουν μειωμένα ρίσκα καρκίνου σε σχέση με τις βορειοδυτικές χώρες Το γεγονός αυτό προβληματίζει τους επιστήμονες οι οποίοι προσπαθούν να καταλάβουν τι είναι αυτό που διαφέρει μεταξύ των χωρών της Νοτίου και Βορείου Ευρώπης ώστε να παρατηρείται αυτή η θα μελετηθούν και άλλοι μηχανισμοί καρκινογένεσης μειωμένη επίπτωση του καρκίνου του μαστού Εμείς γνωρίζουμε ότι μία από τις διαφορές που υπάρχουν είναι η μεσογειακή διατροφή την οποία πριν από τουλάχιστον 30 χρόνια ακολουθούσαμε πολύ καλά στην Κύπρο Προσπαθήσαμε λοιπόν να μελετήσουμε κατά πόσον η διατροφή αυτή μπορεί να έχει επίπτωση στη μείωση του κινδύνου για καρκίνο του μαστού Ξεκινήσαμε χρησιμοποιώντας δύο σκορ τα οποία δημιουργήθηκαν για να εξετάσουν τη συσχέτιση της μεσογειακής διατροφής με τις καρδιαγγειακές παθήσεις σε άλλους πληθυσμούς Τα σκορ αυτά μετρούν τη συμμόρφωση ενός ατόμου στο παραδοσιακό μοντέλο της μεσογειακής διατροφής Χρησιμοποιώντας τα σκορ αυτά διαπιστώσαμε ότι δεν υπήρχε συσχέτιση μεταξύ της συμμόρφωσης στη μεσογειακή διατροφή και καρ κίνου του μαστού στο δικό μας περιβάλλον Αποφασίσαμε λοιπόν να μελετήσουμε διεξοδικά τα στοιχεία της διατροφής στο δικό μας κυπριακό πληθυσμό Με τη βοήθεια μία μεθόδου καταλήξαμε σε ένα μοντέλο διατροφής το οποίο ήταν πλούσιο σε φρούτα λαχανικά φάρι και όσπρια τα οποία είναι στη βάση της πυραμίδας της μεσογειακής διατροφής και στην Κύπρο καταναλώνονται συνήθως με ελαιόλαδο Πήραμε αυτό το μοντέλο και εξετάσαμε πόσα άτομα από αυτά που περιλαμβάνονταν στη μελέτη ακολουθούσαν πιστά το συγκεκριμένο μοντέλο και πόσα σε μικρότερο βαθμό Συγκρίναμε τα άτομα που είχαν διαγνωστεί με καρκίνο του μαστού και τα άτομα που ήταν υγιή και διαπιστώσαμε για την πρώτη ομάδα ότι η συμμόρφωση τους στο πιο πάνω μοντέλο διατροφής δεν ήταν τόσο μεγάλη σε αντίθεση με τα υγιή άτομα που είχαν μεγαλύτερη κατανάλωση σε φρούτα λαχανικά όσπρια και ψάρι Αυτό μας οδήγησε στο συμπέρασμα ότι η κατανάλωση αυτών των τροφών που είναι στη βάση της πυραμίδας της μεσογειακής διατροφής μειώνουν το ρίσκο για καρκίνο του μαστού Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί όπως επισημαίνει είναι πώς μειώνουν το ρίσκο Για αρκετά στοιχεία της μεσογειακής διατροφής έχει αποδειχθεί σε μοριακό επίπεδο ότι μπορεί να επηρεάσουν μηχανισμούς καρκινογένεσης και να μειώσουν το ρίσκο για καρκίνο του μαστού όπως είναι οι αντιοξει δωτικοί παράγοντες Ένα από τα επόμενα βήματά μας λοιπόν είναι να μελετήσουμε κατά πόσο η μεσογειακή διατροφή μπορεί να επηρεάσει και άλλους μηχανισμούς καρκινογένεσης
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΓΟΝΙΔΙΑ Πέραν της γονιδια κής προδιάθεσης όπως ανέφερε στον Φ ο δρ Κυριάκου είναι γνωστό ότι ο καρκίνος του μαστού είναι μια πολυπαραγοντική ασθένεια οφείλεται δηλαδή σε πολλούς παράγοντες Και σίγουρα ένας σημαντικός παράγοντας είναι το περιβάλλον το οποίο σημαίνει οτιδήποτε άλλο εκτός από τα γονίδια Σημαίνει τον τρόπο ζωής τη διατροφή και την έκθεση σε τοξικούς παράγοντες