ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΙΘΟΥΣΑ Β - Chios ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 31 ΜΑΪΟΥ 2013 10.30-12.00 Στρογγυλό Τραπέζι Κρίσεις στην οικογένεια και στο παιδί όπως εμφανίζονται μέσα από το πλαίσιο της Διασυνδετικής -Συμβουλευτικής Παιδοψυχιατρικής στο Γενικό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Συντονίστρια: Μ. Λιακοπούλου Απόπειρες αυτοκτονίας και η κρίση στην οικογένεια Β. Χαντζαρά Συμπτωματολογία Μετατραυματικής Διαταραχής Στρες σε παιδιά που υπέστησαν έγκαυμα ή σοβαρό τραυματισμό και στους γονείς τους Α. Καλτσά Όταν η κρίση ξεσπά: Παράγοντες ανθεκτικότητας και ευαλωτότητας στις οικογένειες των παιδιών που υφίστανται μεταμόσχευση μυελού οστών Α. Μπέκα Μετανάστευση και ψυχολογικές αντιδράσεις παιδιών: Κλινικές παρατηρήσεις από τη φιλοξενία παιδιών στο Γενικό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Γ. Γιαννακόπουλος Νεανικός Σακχαρώδης Διαβήτης: Πεδίο οικογενειακών συγκρούσεων και κρίσεων Μ. Λιακοπούλου 12.00-12.30 Διάλειμμα - Καφές 12.30-14.00 Στρογγυλό Τραπέζι Πρώιμη παρέμβαση στην κοινότητα: ανάπτυξη συνεργασίας με βρεφονηπιακούς σταθμούς Συντονιστής: Γ. Αμπατζόγλου Θεωρητικές και πρακτικές επισημάνσεις Γ. Αμπατζόγλου Πρώιμη παρέμβαση σε παιδιά βρεφικής και προσχολικής ηλικίας. Συγκλίνουσες διαδρομές με φορείς ψυχικής υγείας Χ. Αποστολακούδη Δουλεύοντας στις νέες συνθήκες με στόχο την πρώιμη παρέμβαση: συνεργασία ιατροπαιδαγωγικής υπηρεσίας με βρεφονηπιακούς σταθμούς Ε. Αθανασοπούλου Σχολιάστρια: Β. Παπαδοπούλου 14.00-15.00 Μεσημεριανή διακοπή 14
Μετανάστευση και ψυχολογικές αντιδράσεις παιδιών: Κλινικές παρατηρήσεις από τη φιλοξενία παιδιών στο Γενικό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Γεώργιος Γιαννακόπουλος, Παιδοψυχίατρος, Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ Πανεπιστημιακή Παιδοψυχιατρική Κλινική, Νοσοκομείο Παίδων "Η Αγία Σοφία" Η βίαιη ή αναγκαστική μετακίνηση και η λαθραία μετανάστευση επιφέρουν πολλαπλές απώλειες στη ζωή των παιδιών και επισύρουν την προσοχή των κλινικών στις πολυάριθμες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα παιδιά σε όλα τα στάδια του ταξιδιού τους. Οι επιδράσεις αυτού του τύπου μετανάστευσης είναι ευρείες και ισχυρές: μετατραυματικό στρες, κατάθλιψη, άγχος, σωματικά ενοχλήματα είναι συχνές κλινικές εκδηλώσεις στο αμέσως επόμενο διάστημα μετά την εγκατάσταση στη χώρα υποδοχής. Μάλιστα, ακόμη και όταν υποχωρήσουν τα ψυχοπαθολογικά συμπτώματα, συχνά η ψυχοκοινωνική δυσπροσαρμογή παραμένει. Η έκθεση σε βία υπό τη μορφή της εμπειρίας, της μαρτυρίας ή της υποκειμενικής απειλής, αλλά και η απώλεια της οικογενειακής υποστήριξης, είναι οι δύο βασικοί παράγοντες που εμπλέκονται στις ψυχολογικές αντιδράσεις των παιδιών. Μάλιστα, νέες τραυματικές εμπειρίες στη χώρα υποδοχής, όπως η κράτηση, ο αποχωρισμός από οικεία πρόσωπα, η φιλοξενία στο νοσοκομείο, μπορούν να αναβιώσουν προηγούμενες τραυματικές μνήμες, να διαβρώσουν την πρότερη προσαρμογή και να προξενήσουν δευτερογενείς αντιξοότητες. Οι επιτυχείς κλινικές παρεμβάσεις με τα παιδιά αυτά προϋποθέτουν αφενός ψυχοθεραπευτικές δεξιότητες, αλλά επίσης και δομικές ε- νέργειες, όπως η εύρεση κατάλληλης στέγασης, η διευκόλυνση της πρόσβασης στην εκπαίδευση δεξιοτήτων και η ενίσχυση της ανθεκτικότητά τους σε ένα δύσκολο παρόν και συχνά σε ένα αβέβαιο μέλλον.
Μετανάστευση και ψυχολογικές αντιδράσεις παιδιών Κλινικές παρατηρήσεις στο Γενικό Παιδιατρικό Νοσοκομείο Γιώργος Γιαννακόπουλος, Παιδοψυχίατρος Δήμητρα Δουμπού, Ειδ. Παιδοψυχίατρος Παιδοψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία»
η περίπτωση του Αντίλ 11 ετών, αφγανικής καταγωγής, προσήλθε με πατέρα στα ιατρεία επειγόντων περιστατικών ανορεξία με απώλεια σωματικού βάρους από 5μήνου εισαγωγή σε Παιδιατρική Κλινική παραπομπή στην Μονάδα Διασυνδετικής Παιδοψυχιατρικής
η περίπτωση του Αντίλ - 2 γονείς και δύο αδέλφια (5 και 3 ετών) προ 1,5 έτους η 12χρονη αδελφή του Α. σκοτώθηκε στο Αφγανιστάν η μικρότερη αδελφή έχει υποβληθεί σε καρδιοχειρουργική επέμβαση προ έτους προσπάθησαν να φτάσουν σε δυτικοευρωπαϊκή χώρα ο Α. με τον πατέρα συνελήφθησαν βρίσκονται νόμιμα στην Ελλάδα και έχει κινηθεί διαδικασία επανένωσης
η περίπτωση του Αντίλ - 3 ζει με τον πατέρα και έναν ομοεθνή ο πατέρας εργάζεται ως πλανόδιος μικροπωλητής δεν παρακολουθεί σχολείο δεν επιθυμεί να παίζει στο πάρκο περνά πολλές ώρες στο σπίτι πηγαίνει μαζί με τον πατέρα στη δουλειά επικοινωνεί τηλεφωνικά με την μητέρα
η περίπτωση του Αντίλ - 4 ευσυγκίνητος, δυσκολίες στον ύπνο, μειωμένη διάθεση για παιχνίδι μειωμένη όρεξη για φαγητό με απώλεια βάρους απομονώνεται και «κλείνεται στον εαυτό του» λέει συχνά στον πατέρα ότι του λείπουν μητέρα και αδέλφια οι προσπάθειες του πατέρα να τον καθησυχάσει δεν έχουν αποτέλεσμα πριν τον αποχωρισμό ήταν χαρούμενος, με καλή κοινωνική προσαρμογή αίτημα για ιατρική γνωμάτευση για ταχύτερη επανένωση οικογένειας
η συνάντηση με τον Αντίλ παρατηρεί και περιεργάζεται τα παιχνίδια χωρίς διάθεση και ενδιαφέρον δεν επιθυμεί να ζωγραφίσει καταθλιπτικό προσωπείο, μιλά χαμηλόφωνα κλαίει σχεδόν σε όλη τη διάρκεια της συνάντησης εκφράζει διστακτικά την δυσαρέσκεια του για τις δουλειές στο σπίτι και για το γεγονός ότι ακολουθεί τον πατέρα στην εργασία του στενοχωριέται πολύ γιατί του λείπουν μητέρα και αδέλφια τον θυμώνει η διάσπαση της οικογένειας, αλλά δεν εκφράζεται ανοικτά
η διαχείριση σε σειρά συναντήσεων στο νοσοκομείο υποστηρίχθηκε ο πατέρας να κατανοήσει και να ανταποκριθεί στις ψυχικές δυσκολίες του Α. Υποστηρίχθηκε επίσης με το δικό του άγχος παραπομπή στο Κέντρο Ημέρας ΒΑΒΕΛ για παιδοψυχιατρική παρακολούθηση και θεραπευτική υποστήριξη με τη βοήθεια πολιτισμικού διαμεσολαβητή διασύνδεση με Κιβωτό του Κόσμου για δημιουργική απασχόληση και ενίσχυση κοινωνικοποίησης ιατρική γνωμάτευση
μετανάστευση και εμπειρίες ζωής μεγάλες σωματικές και ψυχικές προκλήσεις στην πορεία μετακίνησης συνεχιζόμενες κακουχίες μετά την άφιξη
ψυχολογικές αντιδράσεις μετατραυματικό στρες συμπτώματα άγχους και κατάθλιψης συμπεριφορές απόσυρσης διαταραχές ύπνου σωματικά ενοχλήματα ψυχοκοινωνική δυσπροσαρμογή
παράγοντες κινδύνου έκθεση σε βία πριν και μετά τη μετανάστευση έκθεση γονέων σε βία ψυχιατρικά προβλήματα γονέων ελλιπής οικονομική υποστήριξη πολλαπλές αλλαγές διαμονής στη χώρα υποδοχής ρατσισμός και διακρίσεις
παράγοντες κινδύνου - 2 ασυνόδευτα παιδιά παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών τα κορίτσια είναι πιο ευάλωτα για άγχος και κατάθλιψη
παράγοντες προστασίας υποστήριξη από γονείς συνοχή οικογένειας υποστήριξη από φίλους θετική εμπειρία στο σχολείο φροντίδα από πρόσωπα ίδιας εθνικότητας
άθροιση κακουχιών έκθεση σε βία απώλεια οικογενειακής υποστήριξης επαναλαμβανόμενη έκθεση σε βία και έλλειψη ασφάλειας μετά τη μετανάστευση νέες τραυματικές εμπειρίες αφυπνίζουν αναμνήσεις και διαβρώνουν την προσαρμογή
ο ρόλος του κλινικού αξιολόγηση θεραπευτική υποστήριξη συνηγορία υπέρ βοηθητικών πολιτικών
προϋποθέσεις επιτυχίας ψυχοθεραπευτικές δεξιότητες δομικές παρεμβάσεις κλινική και κοινωνική εργασία με την οικογένεια
οι προκλήσεις στη φροντίδα σύνθεση γνώσεων ανάλυση των εμπειριών κίνδυνος παθολογικοποίησης! ψυχική αντοχή και ευελιξία θεώρηση της κουλτούρας και της συγκυρίας στην κατανόηση των συμπτωμάτων
περιορισμοί και δυνατότητες δεν μπορούμε ποτέ να γνωρίσουμε εξολοκλήρου τον άλλο διάλογος πρόσκληση έκφραση διαφορετικότητας αίσθηση αποδοχής