Γράφει: Ζήσης Παπαθανασίου, Επ. καθηγητής Γυναικολογίας, Σεξολόγος, Διευθυντής Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου Η πρόωρη εκσπερμάτιση είναι το πιο συχνό σεξουαλικό πρόβλημα στους άντρες. Πιστεύεται ότι απασχολεί σήμερα γύρω στο 30% του ανδρικού πληθυσμού, όλων των κοινωνικών και οικονομικών τάξεων. Παλαιότερα το πρόβλημα ήταν ενδεχομένως ακόμα συχνότερο, λόγω παντελούς έλλειψης σεξουαλικής ενημέρωσης και διαπαιδαγώγησης. Όσο περισσότερο πάμε πίσω χρονολογικά, τόσο λιγότερες είναι οι αναφορές στην πρόωρη εκσπερμάτιση, ίσως μάλιστα οι άντρες αλλά και οι σύντροφοί τους- να μην είχαν καν συνειδητοποιήσει το πρόβλημα ή να μη το θεωρούσαν τόσο σημαντικό, όσο ένα πρόβλημα στύσης. Πριν από το 1930 τα ιατρικά βιβλία σεξολογίας δεν περιείχαν πληροφορίες για την πρόωρη εκσπερμάτιση, ούτε την κατέτασσαν στις σεξουαλικές δυσλειτουργίες. Άλλωστε στο ζωικό βασίλειο, τα ικανότερα αρσενικά είναι αυτά που εκσπερματίζουν γρήγορα! Η εξάπλωση του φεμινιστικού κινήματος και η διεκδίκηση της σεξουαλικής ικανοποίησης και οργασμού από τη γυναίκα δημιούργησαν τελικά την καινούργια νοσολογική οντότητα, που ονομάζεται πρόωρη εκσπερμάτιση. Ο πρώτος ορισμός καθόριζε την πρόωρη εκσπερμάτιση σε σχέση με το χρόνο παραμονής του πέους στον κόλπο μέχρι την εκσπερμάτιση, ορίζοντας το χρόνο αυτό σε πέντε ή δέκα λεπτά. Νεότερες απόψεις θεωρούσαν την εκσπερμάτιση πρόωρη αν η σύντροφος δεν προλάβαινε οργασμό τουλάχιστον στις μισές σεξουαλικές επαφές. Σήμερα ο έλεγχος της εκσπερμάτισης δεν ορίζεται σε σχέση με το χρόνο ενδοκολπικής παραμονής του πέους ή με τον αριθμό παλινδρομικών κινήσεων, αλλά σε σχέση με την ικανότητα του άντρα να εκσπερματίζει όποτε εκείνος το επιθυμεί. 1 / 9
Ο οργασμός στον άντρα είναι φαινόμενο διφασικό. - Στην πρώτη φάση, της λεγόμενης «έκκρισης», το σπέρμα συλλέγεται στο βολβό της ουρήθρας και βιώνεται σαν αίσθηση του «αναπόφευκτου» της εκσπερμάτισης. - Στη δεύτερη φάση, της λεγόμενης «εκσπερμάτισης», οι αντανακλαστικές συσπάσεις των μυών εκτινάσσουν το σπέρμα εκτός της ουρήθρας. Πρόωρη εκσπερμάτιση λοιπόν σημαίνει ότι ο άντρας δεν έχει εκούσιο έλεγχο επί του αντανακλαστικού της εκσπερμάτισης, σχεδόν κάθε φορά που κάνει έρωτα και σε τυχόν μάλιστα επανάληψη της σεξουαλικής επαφής ο έλεγχος αυτός δεν είναι ουσιαστικά καλύτερος. Για να ισχύει όμως αυτός ο ορισμός και να πρόκειται πράγματι για πρόωρη εκσπερμάτιση, θα πρέπει να μην υπάρχουν οι εξής συνθήκες ή παράγοντες: 1. Αραιές σεξουαλικές επαφές. 2. Τακτικές επαφές για χρονικό διάστημα λιγότερο του εξαμήνου. 3. Πρώτες σεξουαλικές συναντήσεις με μια καινούργια ερωτική σύντροφο. 4. Προβλήματα στύσης. Η υποκειμενική δυσαρέσκεια του άντρα, της γυναίκας ή και των δύο ερωτικών συντρόφων όσον αφορά τον έλεγχο της εκσπερμάτισης είναι επίσης ένα σημαντικό δεδομένο, που συνήθως επιβεβαιώνει την ύπαρξη προβλήματος πρόωρης εκσπερμάτισης ή και την ένταση του προβλήματος στη συγκεκριμένη σχέση. Αίτια πρόωρης εκσπερμάτισης Η πρόωρη εκσπερμάτιση είναι ένα πρόβλημα σχεδόν 100% ψυχογενούς αιτιολογίας. Τοπικά αίτια είναι δυνατόν απλά να συμμετέχουν, όπως φίμωση, περιτομή ή βραχύς χαλινός. Είναι επίσης δυνατόν να επιδεινώνεται η πρόωρη εκσπερμάτιση από τοπικές φλεγμονές 2 / 9
τύπου βαλανίτιδας η βαλανοποσθίτιδας. Η ξαφνική εμφάνιση πρόωρης εκσπερμάτισης σε άντρα με καλό έλεγχο της εκσπερμάτισης στο παρελθόν είναι δυνατό να αποτελεί το πρώτο σύμπτωμα νευρολογικής νόσου (π.χ. σκλήρυνση κατά πλάκας) ή σπανιότερα σακχαρώδη διαβήτη. Ουρηθρίτιδες και ουρολοιμώξεις, που παλαιότερα αναφέρονταν σαν αίτια πρόωρης εκσπερμάτισης, σήμερα θεωρούνται ότι απλά επιδεινώνουν προϋπάρχουσα διαταραχή της εκσπερμάτισης και μόνο κατά την περίοδο έξαρσης του ουρολογικού προβλήματος. Ψυχογενή αίτια Τα ψυχογενή αίτια είναι δυνατόν να είναι βαθύτερα ψυχικά και να αφορούν την έκφραση προβλημάτων στη ψυχοσυναισθηματική συνδιαλλαγή με την ερωτική σύντροφο ή συνυφασμένα με την προσωπικότητα του άντρα (κακή σχέση με το χρόνο, έλλειψη αντοχής στην εκκρεμότητα, ανάγκη γρήγορης διεκπεραίωσης κλπ.) ή τέλος προβλήματα επικοινωνίας, προβλήματα σχέσης και έλλειψη ενδιαφέροντος για τη συγκεκριμένη σύντροφο. Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις η πρόωρη εκσπερμάτιση οφείλεται σε μαθησιακά ψυχολογικά αίτια, που έχουν σχέση με την έλλειψη σεξουαλικής ενημέρωσης και διαπαιδαγώγησης, με παραπληροφόρηση και εσφαλμένες πεποιθήσεις γύρω από το σεξ και την εδραίωση συνήθειας, λόγω των συνθηκών και του είδους των πρώτων σεξουαλικών επαφών του άντρα. Γιατί ένας άντρας μαθαίνει να λειτουργεί με γρήγορη εκσπερμάτιση στο σεξ; Κατ' αρχήν όλοι οι άντρες στις πρώτες τους σεξουαλικές επαφές λειτουργούν με γρήγορη εκσπερμάτιση. Στη συνέχεια όμως ο άντρας εκπαιδεύεται σιγά-σιγά, με αρκετές αποτυχίες 3 / 9
στην αρχή και λιγότερες επιτυχίες, μέχρις ότου μάθει τελικά να ελέγχει το αντανακλαστικό της εκσπερμάτισης. Αν ο άντρας δεν συνειδητοποιήσει έγκαιρα από τον πρώτο χρόνο της σεξουαλικής του ζωής ότι πρέπει να μάθει να ελέγχει την εκσπερμάτιση και ότι δεν είναι σωστό να εκσπερματίζει γρήγορα, εύκολα μπορεί να οδηγηθεί σε μόνιμη πρόωρη εκσπερμάτιση για την υπόλοιπη ζωή του. Αυτό συμβαίνει από έλλειψη σεξουαλικής ενημέρωσης και διαπαιδαγώγησης αφενός και από τις συνθήκες και το είδος των πρώτων σεξουαλικών επαφών. Π.χ.: - Βιαστικές σεξουαλικές επαφές. - Περιστασιακές σχέσεις χωρίς συναισθηματική επένδυση. - Σεξ στο αυτοκίνητο. - Σεξ σε προβληματικούς χώρους (έλλειψη δικού τους χώρου και άνεση χρόνου). - Επισκέψεις σε κοινές γυναίκες, που συχνά επιβραβεύουν τον «γρήγορο» άντρα, με αποτέλεσμα να επιβεβαιώνεται και να ενισχύεται αυτός ο τρόπος λειτουργίας. Και σε μια μόνιμη σχέση μπορεί ένας άντρας να μάθει να λειτουργεί γρήγορα. Αυτό θα μπορούσε να συμβεί στη σχέση με σύντροφο που τυχαίνει να έχει εύκολο οργασμό. Τότε, με ένα πλούσιο ερωτικό παιχνίδι και είσοδο του πέους στον κόλπο όταν η γυναίκα βρίσκεται σε έντονη ερωτική διέγερση, είναι δυνατόν να προλαβαίνει εκείνη οργασμό τις περισσότερες φορές ή ακόμα και με την επανάληψη της ερωτικής πράξης, όπου ο χρόνος ελέγχου της εκσπερμάτισης θα μπορούσε να είναι λίγο καλύτερος. Σε αυτή την περίπτωση το ζευγάρι δεν συνειδητοποιεί κάποιο ιδιαίτερο πρόβλημα στη σεξουαλική του λειτουργία και αφήνεται σ αυτό τον τρόπο σεξουαλικής επαφής. Ταυτόχρονα όμως μαθαίνει να λειτουργεί γρήγορα. Αν ο ίδιος άντρας βρεθεί αργότερα σε σχέση με γυναίκα που απαιτεί μεγαλύτερο χρόνο μέχρι τον οργασμό της, εκείνη τελικά δεν θα προλαβαίνει οργασμό, εκείνος θα αγχωθεί, με αποτέλεσμα την επιδείνωση του προβλήματός του. Αλλά και στη σχέση που και οι δύο μένουν ικανοποιημένοι λειτουργώντας και οι δύο γρήγορα, αν τυχαία συμβεί να μη προλάβει η σύντροφος οργασμό μερικές φορές, τότε δημιουργείται θέμα και αγωνία στο ζευγάρι, με αποτέλεσμα να μειώνεται ακόμα περισσότερο ο χρόνος ελέγχου της εκσπερμάτισης. 4 / 9
Ο αυνανισμός ευοδώνει την πρόωρη εκσπερμάτιση Ο αυνανισμός επίσης, χωρίς να προκαλεί, ευοδώνει την πρόωρη εκσπερμάτιση σε έναν άντρα με βιαστικές ή αραιές σεξουαλικές επαφές. Ο αυνανισμός από τη φύση του είναι μια γρήγορη λειτουργία, συνήθως με τον τρόπο και τις συνθήκες που γίνεται. Έτσι στα μεσοδιαστήματα των αραιών σεξουαλικών επαφών είναι σαν να «προπονείται» ο άντρας για να διατηρεί αυτούς τους ρυθμούς και την ευερεθιστικότητα του στο αντανακλαστικό της εκσπερμάτισης. Πολλοί άντρες με πρόωρη εκσπερμάτιση αναφέρουν ότι αυτή προϋπάρχει από λίγους μήνες ή λίγα χρόνια. Η λεπτομερής συζήτηση αποκαλύπτει συνήθως ότι το πρόβλημα προϋπήρχε ανέκαθεν, ενώ εκείνοι μετρούν το χρόνο εγκατάστασης του προβλήματος από την τελευταία επιδείνωση. Πολλές φορές επίσης ο άντρας συνειδητοποιεί την πρόωρη εκσπερμάτιση αφού του το θέσει σαν πρόβλημα κάποια μόνιμη σύντροφος, σύζυγος ή μια γυναίκα που έχει ξεκινήσει μια καινούργια σχέση. Σ ένα σημαντικό ποσοστό, προβλήματα πρόωρης εκσπερμάτισης δημιουργούν προβλήματα στύσης και προβλήματα στύσης οδηγούν σε πρόωρη εκσπερμάτιση. Όταν δηλαδή ένας άντρας έχει αγωνία μήπως εκσπερματίσει γρήγορα, κάθε φορά που επιχειρεί να κάνει σεξ προσπαθεί να ρίξει τα επίπεδα ερωτικής του διέγερσης, σκεπτόμενος πράγματα μη ερωτικά ή δυσάρεστα, με αποτέλεσμα να χάνει και τη στύση του. Όπως επίσης είναι δυνατό, στην προσπάθεια του να πετύχει ή να διατηρήσει μια ικανοποιητική στύση, να εκσπερματίζει γρήγορα. 5 / 9
Έτσι τελικά δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος κακής σεξουαλικής λειτουργίας. Σημειώνεται πάντως ότι ο μηχανισμός στύσης είναι τελείως διαφορετικός από το μηχανισμό της εκσπερμάτισης. Γι αυτό το λόγο μπορεί κάποιος να εκσπερματίσει χωρίς να έχει καλή στύση ή να έχει καλή στύση και να μη μπορεί να εκσπερματίσει. Διερεύνηση Το λεπτομερές σεξολογικό και ατομικό ιστορικό θα δώσουν πληροφορίες για τη φύση, το μέγεθος και το χρόνο έναρξης του προβλήματος. Θα ξεκαθαρίσουν επίσης τη συνύπαρξη και άλλων σεξουαλικών δυσλειτουργιών, όπως διαταραχή της στύσης και ελάττωση ή έλλειψη ερωτικής επιθυμίας. Σημειώνεται πάντως ότι οι άντρες με πρόωρη εκσπερμάτιση δηλώνουν συνήθως αυξημένη ερωτική επιθυμία! Η κλινική εξέταση θα αποκαλύψει τυχόν τοπικά προβλήματα (φίμωση, βραχύς χαλινός κλπ.) που δυνατόν να συνυπάρχουν. Το «κλειδί» όμως της διερεύνησης είναι η ψυχολογική εκτίμηση που θα διαλευκάνει το είδος του ψυχολογικού προβλήματος που δημιούργησε την πρόωρη εκσπερμάτιση. Αν υπάρχει υποψία μικρού έστω προβλήματος στύσης, θα πρέπει η διερεύνηση να περιλαμβάνει και τον έλεγχο της στύσης με στοιχειώδεις έστω εξετάσεις. Θεραπεία Σπρέι και τοπικές αλοιφές Τα σπρέι και τοπικές αλοιφές με βάση τοπικά αναισθητικά όχι μόνο δεν βοηθούν στην αντιμετώπιση της πρόωρης εκσπερμάτισης, αλλά με την προσωρινή απευαισθητοποίηση του πέους εκθέτουν τον άντρα στον κίνδυνο διαταραχής και της στύσης και τη γυναίκα σε προσωρινή απευαισθητοποίηση του κόλπου και των μυών των οποίων η σύσπαση οδηγεί τη γυναίκα σε οργασμό. Είναι επίσης δυνατό να δημιουργήσουν τοπικές αλλεργικές αντιδράσεις και ερεθισμό. Αν συνυπάρχουν τοπικά προβλήματα ή φλεγμονές του γεννητικού συστήματος, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται πριν από οποιαδήποτε άλλη θεραπευτική 6 / 9
προσπάθεια. Φάρμακα Για την επιβράδυνση της εκσπερμάτισης χρησιμοποιούνται κάποια φάρμακα, κυρίως της ομάδας των αντικαταθλιπτικών, που έχουν την ιδιότητα να καθυστερούν την εκσπερμάτιση, χορηγούμενα σε μικρές δόσεις δύο περίπου ώρες πριν την επαφή ή και σε συνεχή λήψη. Δεν πρόκειται όμως για θεραπευτική αντιμετώπιση, αλλά για συμπτωματική. Η βελτίωση συνήθως διαρκεί όσο και ο χρόνος λήψης του φαρμάκου και η πρόωρη εκσπερμάτιση επανέρχεται συνήθως μετά τη διακοπή της θεραπείας. Μερικές φορές χρησιμοποιούνται σε συνδυασμό με τις ψυχολογικές θεραπείες. Ψυχολογικές θεραπείες - Ατομική ψυχοθεραπεία. Αν τα αίτια είναι βαθύτερα ψυχικά, η σωστή επιλογή είναι οι διάφορες ατομικές ψυχοθεραπείες, ψυχοδυναμικού τύπου. Οι ψυχοδυναμικές, ψυχαναλυτικές θεραπείες επεμβαίνουν στις βαθύτερες ενδοψυχικές συγκρούσεις, δεν αντιμετωπίζουν όμως τα σημαντικά στοιχεία που απαιτούνται για τον έλεγχο της εκσπερμάτισης που είναι ο εκούσιος έλεγχος του αντανακλαστικού της εκσπερμάτισης. - Σεξοθεραπεία ζεύγους. Η σεξοθεραπεία ζεύγους αποτελεί μια οριστική και θεαματική θεραπεία της πρόωρης εκσπερμάτισης. Πέρα από τη ψυχολογική ενίσχυση, την ενημέρωση και διαπαιδαγώγηση του ζευγαριού, ακολουθείται ένα ειδικό πρόγραμμα τεχνικών ασκήσεων και οδηγιών κλιμακούμενης δυσκολίας, τις οποίες το ζευγάρι δοκιμάζει στο σπίτι του, διαμέσου των οποίων μαθαίνει οριστικά να ελέγχει την εκσπερμάτιση. Η σεξοθεραπεία ζεύγους απευθύνεται κυρίως στους άντρες με μαθησιακά ψυχολογικά προβλήματα. Αν τα αίτια είναι βαθύτερα ψυχολογικά, είναι δυνατόν να προηγείται η ατομική ψυχοθεραπεία ή και να γίνεται παράλληλα με τη ψυχοσεξοθεραπεία ζεύγους. 7 / 9
Πρόωρη εκσπερμάτιση και χρήση προφυλακτικού Το προφυλακτικό επειδή μειώνει τον ερεθισμό της βαλάνου στη διάρκεια της ερωτικής επαφής, και άρα την ευαισθησία του πέους, μπορεί μερικές φορές να συμβάλλει στην παράταση της συνουσίας. Η χρήση όμως του προφυλακτικού δεν μπορεί να αποτελέσει οριστική λύση στην αντιμετώπιση του προβλήματος της πρόωρης εκσπερμάτισης. Ερωτήσεις Είναι δυνατό ένας άνδρας, ενώ δεν έχει κανένα πρόβλημα στον αυνανισμό, να μη μπορεί να ελέγξει την εκσπερμάτιση στο συντροφικό σεξ; Ναι, είναι αρκετά συνηθισμένο φαινόμενο, με αίτια πάντα ψυχολογικά. Η πρόωρη εκσπερμάτιση πολύ συχνά αποτελεί έκφραση άγχους ή συναισθημάτων του άντρα προς την εκάστοτε ερωτική του σύντροφο που δεν εκδηλώνονται με άλλους τρόπους. Στον αυνανισμό, επειδή είναι μια δραστηριότητα χωρίς την παρουσία της συντρόφου, δεν υπάρχει κανένας λόγος να εκφραστούν συναισθήματα που αφορούν την ερωτική σύντροφο και να επηρεαστεί ανάλογα ο χρόνος της εκσπερμάτισης. Τα προβλήματα στύσης είναι δυνατό να επηρεάσουν την εκσπερμάτιση; Κατ αρχήν η στύση και η εκσπερμάτιση είναι δύο διαφορετικοί μηχανισμοί. Γι' αυτό μερικές φορές μπορεί να υπάρξει εκσπερμάτιση χωρίς στύση ή και στύση χωρίς εκσπερμάτιση, με κυρίαρχη αιτία τα ψυχολογικά αίτια. Τα προβλήματα στη στύση επηρεάζουν την εκσπερμάτιση. Άλλες φορές την κάνουν αδύνατη, άλλες φορές πάλι στην προσπάθειά του ο άντρας να κινηθεί γρήγορα, μηχανικά, ώστε να φτιάξει ή να διατηρήσει τη στύση, εκσπερματίζει γρήγορα, χωρίς πλήρη στύση ή με στύση που γίνεται σχετικά καλή μόνο κατά την εκσπερμάτιση. 8 / 9
Ανοιχτή Γραμμή Δωρεάν Ενημέρωσης Ελληνικού Σεξολογικού Ινστιτούτου τηλ. :2107233102, www.sexmedic.gr, info@sexmedic.gr Πηγή: Περιοδικό "Υγεία και Ευεξία" www.ygeia-evexia.gr Joomla SEO powered by JoomSEF 9 / 9