Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα"

Ἰάειρος Παχής
9 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΦΥΛΟ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΣΤΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

2 ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΦΥΛΟ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ ιάλεξη 4η ιατροφικές διαταραχές αθλητριών: Νευρική ανορεξία και βουλιµία

3 ιατροφικές ιαταραχές Όταν η προσπάθεια για την απώλεια βάρους µε σκοπό τη βελτίωση της απόδοσης ξεφύγει από τον έλεγχο, τότε εµφανίζονται οι διατροφικές διαταραχές. Οι διατροφικές διαταραχές στον αθλητισµό είναι ένα σχετικά συχνό φαινόµενο. Έρευνα στις ΗΠΑ (1990): σε σύνολο 803 αθλητικών ιδρυµάτων τα 313 ανέφεραν τουλάχιστον ένα περιστατικό διατροφικής διαταραχής. Το µεγαλύτερο ποσοστό αυτών των περιστατικών ήταν γυναίκες (93%). Στους άνδρες τέτοια περιστατικά είναι σπάνια και εµφανίζονται κυρίως στην πάλη και τους δρόµους αντοχής.

Έρευνα στις ΗΠΑ (1990): σε σύνολο 803 αθλητικών ιδρυµάτων τα 313 ανέφεραν τουλάχιστον ένα περιστατικό διατροφικής διαταραχής.

4 ιατροφικές ιαταραχές Ο αθλητισµός συµβάλλει στην ανάπτυξη υγιούς σώµατος, θετική εικόνα του σώµατος, υψηλή αυτό-εκτίµηση και ψυχική ευεξία. Οι αθλητές που δεν µπορούν να αποκοµίσουν αυτά τα οφέλη είναι άτοµα µε αρνητικό αυτό-συναίσθηµα και είναι επιρρεπείς σε µη υγιεινές συµπεριφορές όπως οι παθολογικές τεχνικές ελέγχου του βάρους, µέσα από τις οποίες προσπαθούν να αποδείξουν την αξία τους. Οι διατροφικές διαταραχές ανορεξία και βουλιµία - είναι ένας συνδυασµός από προβλήµατα ψυχολογικά, ιατρικά και διατροφικά.

Οι αθλητές που δεν µπορούν να αποκοµίσουν αυτά τα οφέλη είναι άτοµα µε αρνητικό αυτό-συναίσθηµα και είναι επιρρεπείς σε µη

5 ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Το ποσοστό των περιστατικών της αυξάνεται συνεχώς, κυρίως στα κορίτσια εφηβικής ηλικίας Βασικά χαρακτηριστικά της Νευρικής Ανορεξίας είναι: Α. άρνηση για τη διατήρηση του βάρους πάνω από ή τουλάχιστον στα χαµηλότερα του φυσιολογικού. Το βάρος είναι κάτω από το 85% του φυσιολογικού. Β. Έντονος φόβος για πρόσληψη βάρους, ακόµη και όταν αυτό είναι κάτω από το φυσιολογικό.

άρνηση για τη διατήρηση του βάρους πάνω από ή τουλάχιστον στα χαµηλότερα του φυσιολογικού.

6 ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Οτύπος της διαχωρίζεται µε βάση αν το άτοµο προκαλεί εµετούς ή όχι. Γ. ιαταραχές στην αντίληψη για την εικόνα του σώµατος, αναιτιολόγητη επίδραση του βάρους ή της µορφής του σώµατος στην αυτό-αξιολόγηση, άρνηση της σοβαρότητας της ελλειποβαρούς κατάστασης.. ιαταραχές στον κύκλο της έµµηνης ρύσης (π.χ. απουσία τριών τουλάχιστον κύκλων)

της µορφής του σώµατος στην αυτό-αξιολόγηση, άρνηση της σοβαρότητας της ελλειποβαρούς

7 ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Οασθενής έχει την ικανότητα αποσκελετωµένου θύµατος στρατοπέδου συγκέντρωσης. Μια συνηθισµένη περίπτωση: η γυναίκα, συνήθως µετά από µια στρεσογόνο κατάσταση (εφηβεία, ερωτική απογοήτευση, κλπ.) αρχίζει δίαιτα για να πετύχει το βάρος της να είναι ελαφρώς πιο κάτω από το φυσιολογικό. Αφού χάσει λίγα κιλά αποφασίζει ότι δεν επαρκούν και συνεχίζει. Αυτός ο κύκλος επαναλαµβάνεται µέχρι που σταµατάει εντελώς να τρώει. εν χάνει την όρεξη της παρά µόνο σε πολύ προχωρηµένο στάδιο. Γυµνάζεται µε ξέφρενους ρυθµούς. Παίρνει καθαρτικά και διουρητικά.

) αρχίζει δίαιτα για να πετύχει το βάρος της να είναι ελαφρώς πιο κάτω από το φυσιολογικό.

8 ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Εξέλιξη και επιπλοκές Η νευρική ανορεξία µπορεί να θεραπευθεί µέσα σε 12 µήνες, αλλά συνήθως συνεχίζεται για χρόνια µε περιόδους ύφεσης και έξαρσης. Η διατροφή αποκαθίσταται µέσα σε χρόνια, αλλά συνεχίζονται προβλήµατα στην κοινωνική ένταξη, την έµµηνη ρύση, την όρεξη και τις µεγάλες διακυµάνσεις του βάρους. Γενική πρόγνωση: : 44% επανέρχονται πλήρως, 28% βελτιώνονται σηµαντικά, 24% παραµένουν στην ίδια κατάσταση και το 5% πεθαίνουν. Παλαιότερα το ποσοστό θνησιµότητας έφτανε το 20%

Η διατροφή αποκαθίσταται µέσα σε 2-32 3 χρόνια, αλλά συνεχίζονται προβλήµατα στην κοινωνική ένταξη, την έµµηνη ρύση, την όρεξη

9 ΝΕΥΡΙΚΗ ΑΝΟΡΕΞΙΑ Επιδηµιολογία Το 90 95% των ανορεκτικών είναι γυναίκες. Τα µοντέλα, οι χορεύτριες και οι αθλήτριες (π.χ. γυµναστική, µαραθωνοδρόµοι) είναι περισσότερο επιρρεπείς στην νευρική ανορεξία. Εµφανίζεται σπάνια στους άνδρες αθλητές, κυρίως της πάλης. Οι άνδρες αρχίζουν την προσπάθεια να χάσουν βάρος για να πετύχουν καλύτερη γράµµωση.

10 ΒΟΥΛΙΜΙΑ Προέρχεται από τις λέξεις «βους»» = βόδι και «λιµός» = πείνα Βασικά χαρακτηριστικά της Βουλιµίας: Α. Τακτικά επεισόδια διατροφικής διαταραχής. Κάθε επεισόδιο χαρακτηρίζεται από τα εξής: 1. Κατανάλωση µεγάλης ποσότητας τροφής για ένα συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα (π.χ. 2 ώρες). 2. Αίσθηση αδυναµίας ελέγχου της τροφής που καταναλώνεται (π.χ. αισθάνεται ότι δεν µπορεί να σταµατήσει να τρώει ή να ελέγξει τι και πόσο τρώει

Κατανάλωση µεγάλης ποσότητας τροφής για ένα συγκεκριµένο χρονικό διάστηµα (π.χ. 2

11 ΒΟΥΛΙΜΙΑ Β. Ακατάλληλη αντισταθµιστική συµπεριφορά για τον έλεγχο του βάρους. Π.χ. το άτοµο προκαλεί εµετούς, χρησιµοποιεί διουρητικά, καθαρτικά ή άλλα φάρµακα. Ασκείται εντατικά ή περνάει περιόδους πλήρους αποχής από το φαγητό Γ. Τα επεισόδια διατροφικής διαταραχής και ακατάλληλης αντισταθµιστικής συµπεριφοράς εµφανίζονται τουλάχιστον 2 φορές την εβδοµάδα για τρεις µήνες. Αναιτιολόγητη επίδραση του βάρους ή της µορφής του σώµατος στην αυτό-αξιολόγηση αξιολόγηση

Ασκείται εντατικά ή περνάει περιόδους πλήρους αποχής από το φαγητό Γ.

12 ΒΟΥΛΙΜΙΑ Ο αυτό-προκαλούµενος εµετός είναι βασικό χαρακτηριστικό της βουλιµίας. Η δυσφορία προηγείται ενός επεισοδίου διατροφικής ατασθαλίας. Οι περισσότεροι βουλιµικοί αποδίδουν την ατασθαλία τους σε άγχος, έντονη επιθυµία για συγκεκριµένα τρόφιµα, άσχηµη διάθεση, δυσκολία ελέγχου της όρεξης, πείνα, αϋπνία. Οι βουλιµικοί καταβροχθίζουν δεν µασάνε µεγάλες ποσότητες τροφής. Μπορεί να πάρουν από έως θερµίδες σε ένα γεύµα. Με τις αντισταθµιστικές τεχνικές ελέγχου του βάρους είναι δυνατόν να πάρουν ή να χάσουν µέχρι και 5 κιλά σε µια µέρα.

Οι περισσότεροι βουλιµικοί αποδίδουν την ατασθαλία τους σε άγχος, έντονη επιθυµία για συγκεκριµένα τρόφιµα, άσχηµη διάθεση, δυσκολία

13 ΒΟΥΛΙΜΙΑ Εξέλιξη και επιπλοκές Η βουλιµία εµφανίζεται κυρίως στα τέλη της εφηβείας και στις αρχές της δεκαετίας των 20 ετών και σπάνια µετά τα 30. Είναι χρόνια ασθένεια µε εναλλαγές στη συχνότητα εµφάνισης και την ένταση των επεισοδίων Οι πάσχοντες συνήθως βελτιώνονται ή επανέρχονται πλήρως. Ο θάνατος, κυρίως από υποκαλιαιµία είναι σπάνιος. Τα άτοµα που πάσχουν από βουλιµία εµφανίζουν και άλλα συµπτώµατα γαστρεντερικών διαταραχών, λόγω του εµετού. Κινδυνεύουν από τις επιπλοκές των φαρµάκων που χρησιµοποιούν για τις αντισταθµιστικές τεχνικές ελέγχου του βάρους. Επιδηµιολογία: Το 95% των βουλιµικών είναι γυναίκες.

Ο θάνατος, κυρίως από υποκαλιαιµία είναι σπάνιος.

14 ΑΝΟΡΕΞΙΑ ΒΟΥΛΙΜΙΑ παχυσαρκία σπάνια συνήθης σεξουαλική δραστηριότητα χαµηλή φυσιολογική αµµηνόρεια 100% 40% άσκηση Υπερβολική ± κατάθλιψη 50% 75% χρήση ουσιών σπάνια συνήθης αυτοκτονίες 10% 40% διαταραχές προσωπικότητας Σύγκρουση µε οικογένεια απέχθεια παχυσαρκίας απόκρυψη σχιζοειδής εσωστρεφής Ελεγχόµενη ναρκισισµός παρορµητισµός επιδεικτικός εξωστρεφής Αποδιοργανωµένη

αυτοκτονίες 10% 40% διαταραχές προσωπικότητας Σύγκρουση µε οικογένεια απέχθεια παχυσαρκίας

15 Παράγοντες που σχετίζονται µε µε τις παθολογικές τεχνικές ελέγχου του βάρους Οι διατροφικές διαταραχές δεν συνδέονται άµεσα µε τη λειτουργικότητα κάποιου αθλήµατος. Συνδέονται µε τις πρακτικές ελέγχου του βάρους, βελτίωσης της απόδοσης και της εµφάνισης. Όταν αυτές οι πρακτικές συνδυάζονται µε άλλους παράγοντες, όπως κληρονοµικότητα, οικογενειακό περιβάλλον, ιστορικό ψυχικών διαταραχών, συγκεκριµένο τύπο προσωπικότητας και πίεση από το σχολείο ή τη δουλειά, ο κίνδυνος εµφάνισης διατροφικών διαταραχών αυξάνεται.

Όταν αυτές οι πρακτικές συνδυάζονται µε άλλους παράγοντες, όπως κληρονοµικότητα, οικογενειακό περιβάλλον, ιστορικό ψυχικών

Σχετικά έγγραφα

Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα

ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ & ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ ΤΟ ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΦΥΛΟ ΣΤΟΝ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟ Στυλιανή Ανή Χρόνη, Ph.D. Λέκτορας ΤΕΦΑΑ, ΠΘ, Τρίκαλα ΕΠΕΑΕΚ: ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΘΕΜΑΤΑ ΦΥΛΟΥ ΚΑΙ