Αναγνώριση και προσβολές εδάφους

Ã π Τα συστήµατα AREOS, Damocles και το βλήµα AASM Οι αποστολές αναγνώρισης σε στρατηγικό και τακτικό επίπεδο είναι πλέον αλληλένδετες µε την προσβολή στόχων υψηλής προτεραιότητας. Η παροχή σύγχρονων συστηµάτων αναγνώρισης και η δυνατότητά τους στην ακριβή «χαρτογράφηση» δηµιουργώντας ένα «στοχοποιηµένο» χάρτη επιχειρήσεων και η παροχή των πληροφοριών αυτών στα οπλικά συστήµατα που µπορούν να αφεθούν από ασφαλείς αποστάσεις, φέρουν νέα δεδοµένα στις σύγχρονες επιχειρήσεις προσβολής στόχων εδάφους. Του Πάνου Σπαγόπουλου

OΟι αποστολές αέρος-εδάφους συνιστούν από τις δυσκολότερες και απαιτητικές καταστάσεις της εναέριας µάχης καθώς απαιτούν την επίτευξη µιας σειράς παραγόντων. Αυτοί µπορεί να ποικίλουν από την άντληση πληροφοριών πριν αλλά και κατά τη διάρκεια της αποστολής γύρω από τον στόχο, την επίτευξη ακρίβειας προσβολής, τη δυνατότητα µακρού πλήγµατος, αλλά και αυξηµένα περιθώρια επιβιωσιµότητας από την εχθρική αεράµυνα. Για να επιτύχει τα παραπάνω κάθε αεροσκάφος θα πρέπει να διαθέτει µια σειρά από ηλεκτρονικά συστήµατα και αισθητήρες που θα του επιτρέψουν να προχωρήσει σε έγκαιρη αναγνώριση στόχου, στοχοποίηση και προσβολή του. Όταν δε πρόκειται για αποστολές που περιλαµβάνουν προετοιµασµένα πλήγµατα σε στόχους στρατηγικής σηµασίας οι ίδιοι αισθητήρες εµπλέκονται στην όλη διαδικασία καθώς είναι απαραίτητες παράµετροι όπως η επιβεβαίωση του πλήγµατος, η εκτίµηση της προσβολής αλλά και η προσβολή εναλλακτικών στόχων. Στο ίδιο πλαίσιο είναι απαραίτητη και η εµπλοκή όπλων η οποία θα επιτρέψει τόσο την ανάλογη εκµετάλλευση των δεδοµένων στοχοποίησης όσο Αεροσκάφος Rafale φέροντας στο ατρακτίδιο Damocles έξι βόµβες GBU, τέσσερα βλήµατα mica (δύο IIR και δύο RF) συν δύο εξωτερικές δεξαµενές καυσίµου. Εικόνα από το ατρακτίδιο αναγνώρισης AREOS. Τέτοιες εικόνες µπορεί να χρησιµοποιηθούν για την εξαγωγή δεδοµένων προσβολής για τα βλήµατα AASM και SCALP-EG. και την ασφαλή άφεση όταν αυτή γίνεται από µεγάλη απόσταση. Στο αεροσκάφος Rafale µέρος των ικανοτήτων του αεροσκάφους αναφορικά µε τις επιχειρήσεις αέρος-εδάφους και αναγνώρισης, παρέχεται από τα ατρακτίδια Areos και Damocles και από το νέο βλήµα ασφαλούς άφεσης AΑSM. Σαν πλατφόρµα το Rafale είναι ένα δικινητήριο αεροσκάφος, κάτι πού συνεπάγεται αυξηµένα περιθώρια ασφάλειας κατά την πτήση σε περίπτωση πλήγµατος. εν έχουν περάσει και πολλές ηµέρες όπου 48 π À π - À À 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

Ã π η ΠΑ απώλεσε ένα αεροσκάφος F-16 Block 50 από εισρόφηση πτηνού στον κινητήρα θέτοντας µοιραία το ερώτηµα εάν το αεροσκάφος ήταν δικινητήριο, θα µπορούσε να συµβεί κάτι τέτοιο. Το Rafale ανήκει στην κατηγορία των µαχητικών αεροσκαφών µε κενό βάρος στους 10 τόνους, εξωτερικό φορτίο που βρίσκεται στους 9,5 τόνους, 14 συνολικά σταθµούς ανάρτησης εξωτερικού φόρτου ενώ το µέγιστο βάρος απογείωσης βρίσκεται στους 24,5 τόνους. Συγκριτικά µε το Eurofighter (βάρος κενό 11,4 t, εξωτερικός φόρτος 6,7 t, εσωτερικό καύσιµο 4,9 t) και το F/A-18E/F (βάρος κενό 14,4 t, εξωτερικός φόρτος 8,3 t, εσωτερικό καύσιµο 6,8 t) και παρά το γεγονός πως η µέγιστη ώση υπολείπεται των δύο άλλων αεροσκαφών (15 τόνοι για το Rafale) 18 και 19 για το Eurofighter και το F/A-18E/F αντίστοιχα, η δυνατότητα µεταφοράς εξωτερικού φορτίου είναι µεγαλύτερη στο γαλλικό µαχητικό. Σε αποστολές αναγνώρισης/προσβολής στόχων εδάφους, το Rafale µε φορτίο έξι κατευθυνόµενα βλήµατα αέροςεδάφους AASM ή ισάριθµες GBU, 4 βλήµατα αέρος-αέρος MICA/EM/IR, ένα ατρακτίδιο τακτικής στοχοποίησης και τρεις εξωτερικές δεξαµενές των 2000 λίτρων µπορεί να περιπολεί σε µια απόσταση 150 n.m (278 km) για 1 ώρα και 40 λεπτά ενώ η µέγιστη ακτίνα δράσης µε το ίδιο φορτίο ανέρχεται στα 810 n.m (1500 km). Σε αποστολές στρατηγικής αναγνώρισης το Rafale µε ένα ατρακτίδιο, έξι βλήµατα MICA και δύο δεξαµενές των 2000 λίτρων έχει µέγιστη ακτίνα δράσης 680 n.m (1259 km). [ Μικτές αποστολές αναγνώρισης/προσβολής Το Rafale χάρη στο µεγάλο αριθµό εξωτερικών σταθµών ανάρτησης φορτίου και στη δυνατότητά του ανάληψης µεταβαλλόµενων αποστολών µπορεί να φέρει σε πέρας µια σειρά ρόλων, όπως αναγνώριση και προσβολή στόχων εδάφους σε µικτά πακέτα αεροσκαφών. Στο συγκεκριµένο µικτό είδος αποστολών το αεροσκάφος ή οµάδα αεροσκαφών αναλαµβάνουν την εκτέλεση µακράς διείσδυσης εξοπλισµένα µε ατρακτίδια στρατηγικής/τακτικής αναγνώρισης και όπλα αέρος-εδάφους. Σε µια οµάδα τεσσάρων Rafale το ένα αεροσκάφος είναι εξοπλισµένο µε ένα ατρακτίδιο αναγνώρισης AREOS και τέσσερα βλήµατα MICA συν δύο δεξαµενές των 2000 λίτρων. Από τα υπόλοιπα τρία αεροσκάφη το ένα φέρει το ατρακτίδιο κατάδειξης Damocles, έξι βλήµατα AASM και τέσσερα βλήµατα MICA ενώ τα υπόλοιπα δύο φέρουν φορτίο MICA και ΑΑSM. Η ανάληψη κοινών µικτών αποστολών αναγνώρισης και προσβολής στόχων εδάφους συνιστά πρακτικά ένα νέο είδος στρατηγικών πληγµάτων µέσω της ύπαρξης νέων συστηµάτων ανταλλαγής δεδοµένων, αεροσκαφών που µπορούν να αναλάβουν µεταβλητές αποστολές χωρίς την ανάγκη να είναι αποκλειστικά αφιερωµένα σε ένα συγκεκριµένο προφίλ αποστολής, αλλά και της ύπαρξης νέων ατρακτιδίων. Το αεροσκάφος το οποίο φέρει το ατρακτίδιο AREOS είναι σε θέση από µεγάλη απόσταση να διακρίνει και να αποτυπώσει εικόνες υψηλής ευκρίνειας σε υψηλή αλληλουχία λήψης από στόχους στρατηγικής σηµασίας. Τα δεδο- µένα αυτά µπορούν να µεταδοθούν στο έδαφος σε ειδικούς σταθ- µούς διαχείρισης πληροφοριών σε πραγµατικό χρόνο. Η διαχείριση όµως των εικόνων µπορεί να πραγµατοποιηθεί και στο ίδιο το αεροσκάφος όπου την αποστολή αυτή αναλαµβάνει στο διθέσιο Rafale το δεύτερο µέλος του πληρώµατος, ο Αξιωµατικό Συστη- µάτων. Από την επεξεργασία των λαµβανοµένων εικόνων µπορούν να εξαχθούν χρήσιµα συµπεράσµατα στο πλαίσιο της στρατηγικής/τακτικής αναγνώρισης αλλά και αριθµός αριθµός που Rafale M του Γαλλικού Ναυτικού εξοπλισµένο µε έξι βλήµατα τύπου AASM.

υπαγορεύεται από τις δυνατότητες του Link 16- από τις συγκεκρι- µένες εικόνες µπορεί να µεταδοθεί µέσω τακτικής ζεύξης δεδο- µένων Link 16 στα υπόλοιπα αεροσκάφη του σχηµατισµού. Στο συγκεκριµένο σηµείο το Rafale/AREOS µπορεί να αποδεσµευθεί προχωρώντας σε κάποιο άλλο σκέλος αναγνώρισης αφήνοντας τα υπόλοιπα αεροσκάφη να συνεχίσουν στην προσβολή του στόχου. Η εικόνα, που θα προέλθει από το AREOS, αφού πρώτα υποστεί επεξεργασία από τον Αξιωµατικό Συστηµάτων µπορεί να µεταβιβαστεί σε µορφή 3D µέσω ζεύξης Link 16 σε άλλο αεροσκάφος του σχηµατισµού. Ο λόγος έχει να κάνει µε το βλήµα AASM και µε την τερµατική του καθοδήγηση. Πιο συγκεκριµένα, όπως θα µατος AASM χρησιµοποιώντας τερµατική καθοδήγηση τύπου ATR είναι η παρακάτω: Rafale 1 Λήψη Συντεταγµένων Λήψη εικόνας Επεξεργασία Link 16 Rafale 2 AASM INS/GPS IIR/ATR Προσβολή Εικόνα από το ατρακτίδιο AREOS ενώ στην ένθετη φωτογραφία παρατίθεται επιµέρους λειτουργία του ατρακτιδίου για ακριβέστερη εξέταση περιοχής ειδικού ενδιαφέροντος. Εικόνα στοχοποίησης από το ατρακτίδιο Damocles. Σχηµατισµός αεροσκαφών Rafale εκ των οποίων το ένα φέρει το ατρακτίδιο AREOS. Οι µικτοί σχηµατισµοί αναγνώρισης και προσβολής προσφέρουν στοχοποίηση από µεγάλες αποστάσεις και στη συνέχεια µεταβίβαση των δεδοµένων αυτών στα αεροσκάφη προσβολής. αναφερθεί και στη συνέχεια του κειµένου λεπτοµερέστερα, το βλήµα διαθέτει δύο τρόπους τερµατικής καθοδήγησης. Ο πρώτος πραγµατοποιείται µέσω συντεταγµένων µε τη χρήση INS/GPS και ο δεύτερος χρησιµοποιεί πάλι INS/GPS για την ενδιάµεση ναυτιλία προς την περιοχή του στόχου αλλά στο τελικό στάδιο πραγµατοποιείται σύγκριση της εικόνας του στόχου µε αυτή που έχει αποθηκευτεί στον επεξεργαστή του βλήµατος. Σε αυτή το βλήµα χρησιµοποιεί ένα παθητικό υπέρυθρο δέκτη έτσι ώστε να συγκρίνει την αποθηκευµένη εικόνα µε αυτή που παρέχεται µέσω του δέκτη. Η διαδικασία είναι παρόµοια µε την Autonomous Target Recognition (ATR) που χρησιµοποιείται στο SCALP-EG. Με αυτό τον τρόπο είναι δυνατό ο AASM να τροφοδοτηθεί µε την εικόνα του στόχου από το AREOS και την οποία θα χρησιµοποιήσει για την τερµατική του καθοδήγηση. Εκτός όµως από την εικόνα το AREOS µπορεί να τροφοδοτήσει και µε τις συντεταγµένες του στόχου έτσι ώστε αυτές να χρησιµοποιηθούν για την προσβολή του µε το AASM χωρίς την εµπλοκή του ATR. Είναι αυτονόητο πως το παραπάνω προσδίδει µια τεράστια επιχειρησιακή ευελιξία στον συνδυασµό AREOS/AASM µε κύρια πλατφόρµα το µαχητικό Rafale. Η λειτουργική ακολουθία εποµένως σε µια τέτοιου είδους µικτή αποστολή µε τη χρήση του βλή- 50 π À π - À À 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

Ã π Παρόµοιες δυνατότητες συνεργασίας υπάρχουν και µε το ατρακτίδιο Damocles. Το AREOS µπορεί να µεταβιβάσει την εικόνα του στόχου στον χειριστή που φέρει το Damocles -όταν πρόκειται για συγκρίσιµες αποστάσεις- ο οποίος µπορεί να προχωρήσει στην εύρεση του στόχου έχοντας επιπρόσθετα και τις συντεταγµένες που έχουν εξαχθεί. Το Damocles σε µικρότερες αποστάσεις από το AREOS εκτός από καταδείκτης µπορεί να δράσει και στο περιβάλλον της τακτικής αναγνώρισης. Έχοντας την εικόνα του στόχου µέσω του Damocles τα Rafale του σχηµατισµού µπορούν να προχωρήσουν είτε σε προσβολή του µέσω όπλων GBU µε κατάδειξη ή µε προσβολή µε το βλήµα AASM χρησιµοποιώντας τις συντεταγ- µένες του στόχου. Rafale 1 AREOS εικόνα συντεταγµένες Link 16 Rafale 2 Damocles Laser GBU/AASM Η εµπλοκή του AREOS σε µικρούς σχηµατισµούς αφορά κυριότερα την προσβολή στόχων στρατηγικής σηµασίας και µπορεί να υλοποιηθεί εκτός από τα βλήµατα AASM και µε το υποστρατηγικό βλήµα κρούσης SCALP-EG. Η «ζεύξη» εποµένως αποστολών στρατηγικής αναγνώρισης και προσβολής στόχων εδάφους σε πραγµατικό χρόνο κατά τη διάρκεια της αποστολής προσφέρει επιχειρησιακή ευελιξία και µικρό χρόνο αντίδρασης του αντιπάλου σε αντίµετρα. Στην όλη διαδικασία ως προελέχθει είναι δυνατό να εµπλακεί και το ατρακτίδιο Damocles σε τακτικό επίπεδο, χρησιµοποιώντας τον καταδείκτη για το «φωτισµό» σταθερών στόχων που έχουν αναγνωρισθεί προηγουµένως από το AREOS. Στο σηµείο αυτό πρέπει να τονιστεί πως πέρα από συνεκτικούς σχη- µατισµούς η χρήση του ατρακτιδίου αναγνώρισης µπορεί να πραγµατοποιηθεί ανεξάρτητα, όπως είναι φυσικό, µε την στρατηγική ή τακτική αναγνώριση, µε την τελευταία στο πεδίο της µάχης να κινείται στο πλαίσιο της στοχοποίησης για µελλοντικές αποστολές ή της εκτίµησης ζη- µιών από πλήγµατα που έχουν προηγηθεί. [ Το ατρακτίδιο AREOS (Airborne REcce Observation System) Το AREOS σχεδιάστηκε για να παρέχει εικόνες µεγάλης ευκρίνειας ηµέρα ή νύχτα σε µεσαία και µεγάλα ύψη, έχοντας όµως τη δυνατότητα λήψης υπέρυθρων απεικονίσεων από χαµηλά ύψη και µε µεγάλες ταχύτητες. ιαθέτει δύο αισθητήρες για τη λήψη υψηλής ευκρίνειας εικόνων από κάµερα ηµέρας και υπέρυθρο αισθητήρα από µέσα και µεγάλα ύψη, ενώ για µικρά ύψη διαθέτει ένα σαρωτή στο υπέρυθρο φάσµα για λήψη εικόνων µε ελάχιστο ύψος τα 500 ft (166 m). Για τη µετάδοση των λαµβανοµένων εικόνων στο έδαφος το AREOS διαθέτει δύο κεραίες υψηλής ταχύτητας µετάδοσης στη Ku µπάντα συχνοτήτων µια στο εµπρός µέρος και µια στο πίσω. Η ζώνη Ku είναι ένα τµή-

µα του ηλεκτροµαγνητικού φάσµατος σε µικροκύµατα και φάσµα συχνοτήτων που κυµαίνονται από 11,7 έως 12.7 GHz για τη µετάδοση και 14 έως 14.5GHz για τη λήψη. Η πιο συνηθισµένη ζώνη Ku είναι η µορφή ψηφιακής λήψης DVB κύρια σε µορφή βίντεο. Η µέγιστη απόσταση στην οποία µπορεί να πραγµατοποιηθεί η µετάδοση είναι τα 350 km. Επιπρόσθετα διατίθεται και µια κεραία στα UHF για τη µετάδοση των δεδοµένων εικόνας σε χαµηλές ταχύτητες που δρα ως συµπληρωµατική των δύο στην Ku µπάντα. Εκτός όµως της µετάδοσης των δεδοµένων αυτών τα τελευταία µπορούν να αποθηκευτούν σε ένα σκληρό δίσκο µεγάλης χωρητικότητας που υπάρχει στο ατρακτίδιο για την εξαγωγή τους µετά την πτήση. Άφεση βλήµατος AASM. Η ακτίνα προσβολής του συγκεκριµένου βλήµατος από µεγάλο ύψος µπορεί να φτάσει τα 50 km. ατρακτίδιο διαθέτει λέιζερ καταυγαστή και αποστασιοµέτρη και IIR κάµερα (FLIR) για νυχτερινή παρατήρηση. Ο υπέρυθρος αισθητήρας λειτουργεί στο βέλτιστο φάσµα µεταξύ 3 και 5 µm διαθέτοντας τέσσερα πεδία θέας διευκολύνοντας το έργο του χειριστή στην παρατήρηση του στόχου. Το Damocles έχει τη δυνατότητα µεταφόρτωσης της εικόνας από το FLIR σε σταθµό εδάφους ή σε προωθηµένο επίγειο παρατηρητή (FAC) για επιβεβαίωση του στόχου ή παραποµπή του σε επίγεια κατάδειξη. Το Damocles µπορεί να χρησιµοποιηθεί ως ατρακτίδιο αναγνώρισης σε τακτικό επίπεδο µέσω του FLIR αποθηκεύοντας τα δεδοµένα σε ψηφιακή βάση δεδοµένων. Μέσω του FLIR ο χειριστής µπορεί να εγκλωβίσει ένα στόχο και αυτός να παρακολουθείται αυτόµατα από την περιστροφική κεφαλή του αισθητήρα. Ο αποστασιοµέτρης λειτουργεί παράλληλα παρέχοντας στον χειριστή τη συνεχή απόσταση από το στόχο ενώ η εµπλοκή του καταδείκτη µπορεί να γίνει σε οποιαδήποτε στιγµή αποφασιστεί για την άφεση βόµβας GBU. Τόσο στην τηλεοπτική κάµερα όσο και σε αυτή που λειτουργεί στο υπέρυθρο φάσµα είναι διαθέσιµα δύο πεδία θέας, ένας ευρείας άποψης (Area mode) και ένα εστίασης (pin point mode) για λεπτοµερέστερη εξέταση της υπό έρευνα περιοχής. Εκτός των Rafale το AREOS είναι πιστοποιηµένο και στα Mirage 2000. [ Το ατρακτίδιο Damocles Η ανάγκη που ώθησε στη δηµιουργία του ατρακτιδίου Damocles ήταν ο εξοπλισµός του Rafale µε ένα νέο pod τρίτης γενιάς υψηλής ακρίβειας κατάδειξης και προηγµένης δυνατότητας παρατήρησης. Το [ Το βλήµα AASM To AASM αναπτύχθηκε ικανοποιώντας το νέο επιχειρησιακό περιβάλλον, που δηµιουργήθηκε ιδιαίτερα µετά την 11η Σεπτεµβρίου. Κατά τη διάρκεια της επιχείρησης «Allied Force» στο Κόσσοβο το 1999, οι επιχειρήσεις αέρος-εδάφους στηρίχθηκαν στο µεγαλύτερο µέρος τους σε όπλα κατάδειξης λέιζερ, η χρήση όµως των οποίων, κατά τις πρώτες έξι µε εφτά εβδοµάδες των επιχειρήσεων, ήταν περιορισµένη κύρια λόγω των άσχηµων καιρικών συνθηκών. Αντίθετα, ένα κατευθυνό- µενο όπλο παντός καιρού µπορεί να διαπεράσει την οµίχλη, τη χαµηλή νέφωση ή τους καπνούς που προκαλούνται από άλλα πλήγµατα αλ- 52 π À π - À À 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

Ã π λά δυσκολεύουν τη στόχευση για τα επερχόµενα αεροσκάφη, επιτρέποντας την άφεση του όπλου από µεγάλο ύψος, εκτός της εµβέλειας των αντιαεροπορικών πυροβόλων. Το AASM (όπλο αέρος-εδάφους τµηµατικής διάρθρωσης) είναι ένα οπλικό σύστηµα που µεταφέρεται από µαχητικά αεροσκάφη, συνδυάζοντας υψηλό βαθµό ακρίβειας προσβολής του στόχου και ικανότητα αυτόνοµης καθοδήγησης προς τον τελευταίο, χωρίς την παρέµβαση του χειριστή του αεροσκάφους. Το AASM αναπτύχθηκε από τη γαλλική Sagem, µέλος του οµίλου SAFRAN, για να µεταφέρεται από τα διθέσια αεροσκάφη Mirage 2000D της Γαλλικής Αεροπορίας και τα Rafale του Ναυτικού, ενώ ειδικά το τελευταίο µπορεί να µεταφέρει έξι από τα συγκεκριµένα όπλα συνίσταται από ένα συνδυασµό αδρανειακού συστήµατος πλοήγησης (INS) και δορυφορικού συστήµατος ναυτιλίας (GPS), όπου ο συνθετικός υπολογισµός της θέσης του βλήµατος από τις δύο εστίες αναφοράς προσφέρεται µέσω της διάταξης υπολογισµών τύπου Kalman Filtering, οι οποίες «περιέχονται» λειτουργικά σε µια ειδική µονάδα υπολογισµού µέτρησης IMU (Inertial Measurement Unit), η οποία αποτελείται από γυροσκόπιο και επιταχυνσιόµετρο. Κατά τη διάρκεια της πτήσης, το σύστηµα πλοήγησης του όπλου ευθυγραµµίζεται (in flight alignment) µε το αντίστοιχο του αεροσκάφους φορέα Η, µονάδα IMU του AASM δέχεται τα δεδοµένα ναυτιλίας από το αεροσκάφος και αναλαµβάνει τον συνταυτισµό τους µε τα αντίστοιχα δεδοµένα των δύο Αεροσκάφος Rafale µε έξι βλήµατα AASM σε εξωτερικούς υποπτερυγικούς φορείς. Αναρτηµένα βλήµατα AASM σε εξωτερικό φορέα. Η πολεµική κεφαλή του βλήµατος ανάλογα της βόµβας που θα τοποθετηθεί ποικίλλει από τα 125 και 250 kgr έως και τα 1000 kgr. σε διπλούς ή τριπλούς εξωτερικούς φορείς. Το AASM αποτελείται από τρία κύρια τµήµατα: το τµήµα καθοδήγησης, την πολεµική κεφαλή και το τµήµα προώθησης, µαζί µε τα πτερύγια ελιγµών και παραγωγής άντωσης για καλύτερη επίδοση, σε ό,τι αφορά την εµβέλεια. [ Ενδιάµεση και Τερµατική Καθοδήγηση Το τµήµα αρχικής, ενδιάµεσης και τερµατικής καθοδήγησης έχει σχεδιαστεί για δύο διαµορφώσεις. Η κάθε διαµόρφωση παρέχει και τον αντίστοιχο αριθµό ακριβείας πρόσκρουσης στο στόχο. Η πρώτη δια- µόρφωση (AASMIG) παρέχει αριθµό ακριβείας της τάξης των 10 µ. και µονάδων ναυτιλίας του όπλου, ευθυγραµµίζοντας το σύστηµα ναυτιλίας του όπλου µε αυτό του αεροσκάφους, εκτελώντας «παράπλευρη ναυτιλία». Η ίδια διεργασία (At-sea alignment) πραγµατοποιείται και όταν το αεροσκάφος επιχειρεί από αεροπλανοφόρα, µόνο που στη συγκεκριµένη περίπτωση το ζεύγος της «παράπλευρης ναυτιλίας» είναι µεταξύ του αεροσκάφους και του πλοίου. Ένα αεροπλανοφόρο διαθέτει το δικό του σύστηµα αδρανειακής ναυτιλίας, το οποίο συνεργεί µε το αντίστοιχο δορυφορικό του βοήθηµα. Οι πληροφορίες αυτές (γεωγραφική θέση, στοιχεία ταχύτητας σε σχέση µε την επιφάνεια της θάλασσας, επιτάχυνση και γωνιακή ταχύτητα) µεταδίδονται µέσω υπέρυθρης σύζευξης (TELEMIR) στον ειδικό IR υποδοχέα, που βρίσκεται τοποθετηµένος στην κορυφή του κάθετου σταθερού του µαχητικού, που ANAXAITI H/INTERCEPTION π À π - À À 2009 53

Το ατρακτίδιο AREOS είναι πιστοποιηµένο για τη µεταφορά του τόσο από τα Rafale όσο και από τα Mirage 2000. µε τη σειρά του βρίσκεται στον καταπέλτη του καταστρώµατος του αεροπλανοφόρου. Μέσω του υποδοχέα IR, τα δεδοµένα ναυτιλίας χρησι- µοποιούνται ως πρωτεύοντα στοιχεία, εισάγοντας τις συγκεκριµένες τιµές στο σύστηµα ναυτιλίας του αεροσκάφους ως σηµείο αναφοράς για τη δική του εκκίνηση. Το σύστηµα αναπτύχθηκε για πρώτη φορά κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 70, και στα αεροσκάφη Super Eterdard, ενώ σήµερα χρησιµοποιείται στα Rafale του αεροπλανοφόρου Charles de Gaulle. Αν και στα συγκεκριµένα µαχητικά το σύστη- µα ναυτιλίας θεωρείται ιδιαίτερα ακριβές, διαθέτει γυροσκόπιο RL90 µε λειτουργία λέιζερ και υποβοήθηση GPS, παρέχοντας δεδοµένα όταν το αεροσκάφος βρίσκεται στο κατάστρωµα του αεροπλανοφόρου, τα στοιχεία όµως του TELEMIR λαµβάνονται ως δεδοµένα εκκίνησης. Κατά τον ίδιο ακριβώς τρόπο, χωρίς όµως την χρησιµοποίηση του IR τρόπου µετάδοσης αλλά µέσω αρτηρίας MIL-STD-1760, πραγµατοποιείται και η ευθυγράµµιση του συστήµατος ναυτιλίας του βλήµατος µε αυτό του αεροσκάφους. Η δεύτερη διαµόρφωση τερµατικής καθοδήγησης (AASMIR) είναι της τάξης ακρίβειας του µέτρου και εκτός από τον υπάρχοντα συνδυασµό INS/GPS χρησιµοποιεί αισθητήρα IIR. Το µεγάλο πλεονέκτηµα του AASM είναι η εντελώς αυτόνοµη λειτουργία του από τη στιγµή της εκτόξευσης και µετά, απελευθερώνοντας το αεροσκάφος φορέα από την υποχρέωση να παραµείνει περαιτέρω στην περιοχή εξαπόλυσης. Οι συντεταγµένες του στόχου φορτώνονται στον επεξεργαστή του συστήµατος ναυτιλίας του AASM, αφού πρώτα όλα τα σχετικά δεδοµένα έχουν υποστεί ανάλογη επεξεργασία στο σύστη- µα σχεδίασης αποστολών SLPRM. Στην τελική φάση της προσβολής του στόχου στην έκδοση AASMIR πραγµατοποιείται συνεχής διόρθωση των δεδοµένων ναυτιλίας, «συγκρίνοντας» την εικόνα του στόχου που λαµβάνει σε πραγµατικό χρόνο ο υπέρυθρος αισθητήρας µε την αντίστοιχη εικόνα που έχει αποθηκευτεί, µέσω του SLPRM, στη µνή- µη του επεξεργαστή του όπλου. Η σχετική διαδικασία είναι σχεδόν πανοµοιότυπη µε την αντίστοιχη ATR (Automatic Target Recognition) που χρησιµοποιείται στο SCALP-EG. Επιπρόσθετα, ο AASM διατηρεί τη δυνατότητα ανανέωσης των συντεταγµένων του στόχου. Οι συντεταγµένες αυτές µπορεί να αφορούν ένα στόχο που είτε έχει το χαρακτήρα του νεοαφικνούµενου στο πεδίο της µάχης είτε είχε µείνει απαρατήρητος από τα φίλια µέσα αναγνώρισης. Αεροσκάφη τακτικής αναγνώρισης εφοδιασµένα µε ειδικά ατρακτίδια, αφού αναγνωρίσουν το στόχο και τη θέση του, θα µπορούν να µεταδίδουν τις σχετικές πληροφορίες στο αεροσκάφος, µέσω ασφαλούς ζεύξης πληροφοριών και αυτό µε τη σειρά του στο AASM, εµπλέκοντας στόχους ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια αποστολών εγγύς υποστήριξης ή καταστολής αεράµυνας. [ Πολεµική κεφαλή Ο AASM µπορεί να µεταφέρει µια µεγάλη ποικιλία πυροµαχικών στο χώρο της πολεµικής κεφαλής. Αυτά µπορεί να είναι η συµβατική Mk- 82 βάρους 250 χλγ. (µε τη φιλοξενία της Mk-82 το όπλο έχει µήκος 3,10 µ. και ζυγίζει 340 χλγ.), η διατρητική BLU-111 των 250 χλγ. επίσης, και η σειρά περιληπτών τύπου CBEMS/BANG των 125χλγ. και 250 χλγ. Εκτός όµως των παραπάνω ο φορέας της πολεµικής κεφαλής είναι σχεδιασµένος για τη µεταφορά φορτίου πυροµαχικών έως και 1.000 χλγ. Η µέγιστη εµβέλεια του AASM από άφεση από µεγάλο ύψος µπορεί να ανέλθει µέχρι και 50 χλµ., ενώ αντίστοιχα για άφεση από χαµηλό ύψος η ακτίνα προσβολής ανέρχεται στα 15 χλµ. Κατά τη διάρκεια της πτήσης του όπλου προς το στόχο, διατηρείται η ικανότητα, χάρη στα τέσσερα αεροδυναµικά πτερύγια στο ουραίο τµήµα του, ελιγµών που αναλογούν σε τέσσερα βασικά σηµεία δράσης: παρατήρηση, προσανατολισµός, απόφαση και δράση ενταγµένα σε ένα γενικότερο πλαίσιο αρχιτεκτονικής C4ISR. Στο άµεσο µέλλον προβλέπεται η ανάπτυξη τριών επιπλέον εκδόσεων του AASM. Έκδοση µε κατάδειξη λέιζερ, έκδοση µε ηλεκτροµαγνητικό τµήµα καθοδήγησης και ακρίβεια ενός µέτρου, έκδοση µε πολεµική κεφαλή των 1.000 χλγ., έκδοση µε ύπαρξη µονάδας data-link για λήψη δεδοµένων κατά τη διάρκεια πτήσης του βλήµατος, και τέλος µια έκδοση για καταστολή αεράµυνας. Το AASMIG υπολογίζεται να αρχίσει να παραδίδεται στο Γαλλικό Ναυτικό και την Αεροπορία στα µέσα του 2007 και αντίστοιχα για την έκδοση AASMIR το 2008. Οι συνολικές µέχρι στιγµής παραγγελίες από τις Γαλλικές Ένοπλες δυνάµεις ανέρχονται σε 1.500 βλήµατα AASMIG και 1.500 AASMIR. 54 π À π - À À 2009 ANAXAITI H/INTERCEPTION

Ã π εδοµένα στόχων στρατηγικής σηµασίας που µπορούν να εξαχθούν από το ατρακτίδιο AREOS µπορούν να χρησιµοποιηθούν και για την σχεδίαση προσβολής µε βλήµατα SCALP-EG. Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του AASM Ικανότητα εκτόξευσης από µεγάλες αποστάσεις εκτός της εµβέλειας των αντιαεροπορικών συστη- µάτων Ασφαλής εµβέλεια προσβολής από 15 έως και 50 χλµ. Ικανότητα άφεσης από ποικίλα ύψη (χαµηλά, µεσαία και µεγάλα) ενάντια σε µια πληθώρα στόχων και αποστολών, όπως εγγύς υποστήριξη, απαγόρευση πεδίου µάχης και καταστολή αερά- µυνας Ικανότητα για επιχειρήσεις µε όλες τις καιρικές συνθήκες και καθ όλη τη διάρκεια του 24ωρου Εκτεταµένη δυνατότητα άφεσης µε υψηλή ικανότητα βελτίωσης της τροχιάς πρόσκρουσης λόγω µη ικανοποιητικού εγκλωβισµού του στόχου ανεξάρτητα από το ύψος εξαπόλυσης Ικανοποιητική επίδοση στόχευσης χωρίς την παρουσία GPS ή παρουσία παρεµβολών στο περιβάλλον GPS Ακρίβεια της τάξης των 10 ή του ενός µέτρου ανάλογα της επιλεγµένης έκδοσης Πολλαπλή δυνατότητα εµπλοκής ανά αεροσκάφος (6 βλήµατα) «Μηδενικές» απαιτήσεις συντήρησης παρά την πρόβλεψη για αποθήκευση του όπλου σε προκεχωρηµένες ζώνες αλλά και την ύπαρξη προωθητικού συστήµατος Εύκολη προετοιµασία σχεδίασης αποστολής και εκτόξευσης Μειωµένος φόρτος εργασίας του χειριστή του αεροσκάφους χάρη στην αυτόνοµη καθοδήγηση του όπλου Ικανότητα εναλλαγής του στόχου µέχρι του σηµείου της εξαπόλυσης του όπλου Αυξηµένο επίπεδο ασφάλειας αποθήκευσης του όπλου στο περιβάλλον αεροπλανοφόρων. Αεροσκάφος Rafale M εξοπλισµένο µε βλήµατα AASM στο κατάστρωµα του αεροπλανοφόρου Charles de Gaulle.