Μνημόνια και πολιτικές φαρμάκου Πρόταση για μια άλλη πολιτική φαρμάκου Παρέμβαση Γιάννη Μπασκόζου στο 1 ο Συνέδριο της ΠΕΦ Στην Ελλάδα τα 4 τελευταία χρόνια, με επίκληση της ανάγκης αποπληρωμής του δημόσιου χρέους και λόγω της αδυναμίας διεθνούς δανεισμού, έχει επιβληθεί μια μνημονιακή περιοριστική πολιτική λιτότητας, την οποία εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις υπό την εποπτεία της ΕΕ του ΔΝΤ και της ΕΚΤ. Βασικός πυρήνας αυτών των πολιτικών είναι η λογική της «εσωτερικής υποτίμησης». Αυτό σημαίνει μεγάλες μειώσεις μισθών, εισοδημάτων και συντάξεων που συνδυάζονται με ελάττωση των δημόσιων κοινωνικών δαπανών που έχουν σαν βασικό χαρακτηριστικό την καταστροφική ελάττωση των δημόσιων δαπανών για την υγεία. Η καταστροφικές μνημονιακές πολιτικές έχουν σαν αποτέλεσμα την μεγάλη ελάττωση του ΑΕΠ, την αύξηση του χρέους και την φτωχοποίηση της κοινωνίας. Την ίδια στιγμή λοιπόν που η κοινωνία χρειάζεται περισσότερο από ποτέ την ενίσχυση των δημόσιων κοινωνικών δομών, οι μνημονιακές πολιτικές συνδέουν τις δαπάνες υγείας με υποχρεωτικά χαμηλά ποσοστά επί του καταρρέοντος ΑΕΠ, γεγονός που οδηγεί σε οικονομική κατάρρευση τις δημόσιες δομές υγείας-πρόνοιας. Η φαρμακευτική δαπάνη χωρίς καμιά κοινωνική και επιστημονική τεκμηρίωση έχει καταβαραθρωθεί τα 4 τελευταία χρόνια, με αποτέλεσμα την δυσχέρεια των ασθενών για πρόσβαση στο αναγκαίο για αυτούς φάρμακο. Η δυσχέρεια αυτή οφείλεται σε ελλείψεις φαρμάκων και στην εντυπωσιακά αυξημένη συμμετοχή των ασθενών στην φαρμακευτική δαπάνη. Τα αποτελέσματα στην γενικότερη οικονομική ζωή της χώρας, δείχνει με πολύ χαρακτηριστικό τρόπο ο πίνακας 1, που ακολουθεί: Πίνακας 1: Πορεία ΑΕΠ τα τελευταία 4 χρόνια
Παρατηρήθηκε δηλαδή μια μείωση του ΑΕΠ κατά 51,144 δις, μέσα σε αυτή την 6ετία, μείωση που ισοδυναμεί με ακύρωση της οποιασδήποτε προσπάθειας πραγματικής σύγκλισης με την Ευρώπη, που είχε πραγματοποιηθεί κατά τα έτη 1997-2007. Σύμφωνα με την Eurostat, OECD Health Data 2012, η πορεία των φαρμακευτικών δαπανών σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ, τις προηγούμενες δεκαετίες, φαίνεται στους πίνακες 2 και 3 που ακολουθούν: Πίνακας 2 Πίνακας 3 Χρειάζεται όμως να σημειώσουμε ότι την πραγματική πορεία των φαρμακευτικών δαπανών και την σύγκριση ανάμεσα στις διάφορες χώρες την δείχνει όχι η φαρμακευτική δαπάνη σαν ποσοστό επί του ΑΕΠ, αλλά η κατά κεφαλή δαπάνη (συνολική και δημόσια) που παρατηρήθηκε στις αντίστοιχες χώρες τις ίδιες χρονικές περιόδους. Πίνακας 4 Πίνακας 5
Πηγή: Eurostat, OECD Health Data 2012 Αξίζει να υπογραμμίσουμε, ότι όλες αυτές τις δεκαετίες, όπου στην Ευρώπη γίνονταν σημαντικές μεταρρυθμίσεις στον χώρο του φαρμάκου, οι «δικοί» μας «ευρωπαϊστές» δεν παρουσίασαν καμία απολύτως ολοκληρωμένη πολιτική στο φάρμακο και φυσικά δεν εφάρμοσαν καμία απολύτως μεταρρύθμιση. Αρκεί να λάβουμε υπόψη μας, για παράδειγμα, ότι τα γενόσημα φάρμακα, για τα οποία νοιάζονται τόσο πολύ σήμερα, στην Ευρώπη είχαν καθιερωθεί από την 10ετία του 1990. Έτσι φτάσαμε σήμερα να ισχυρίζονται οι μνημονιακές κυβερνήσεις, ότι στόχος τους είναι ο εξορθολογισμός των φαρμακευτικών δαπανών και να λαμβάνουν μια σειρά από αποσπασματικά και αντιφατικά μέτρα, τα οποία όμως δεν εντάσσονται σε ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για το φάρμακο, που θα λαμβάνει υπόψη του, στα σοβαρά, τις παραμέτρους εκείνες που επηρεάζουν τις φαρμακευτικές δαπάνες, αλλά και τον ρόλο της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας σαν μοχλό παραγωγικής ανασυγκρότησης της χώρας μέσα σε αυτές τις συνθήκες. Μοναδικός τους στόχος, και στο φάρμακο, είναι η μείωση των δημοσίων δαπανών, προς το συμφέρον των δανειστών, ανεξαρτήτως του μεγέθους των «παράπλευρων» απωλειών, είτε σε όρους ζωής, είτε σε όρους ποιότητας ζωής, είτε σε όρους παραγωγικής υποβάθμισης της χώρας. Μέσα στο πλαίσιο αυτό, κατέθεσαν και τον προϋπολογισμό των φαρμακευτικών δαπανών για το 2014 που ορίζει τις δημόσιες δαπάνες για το φάρμακο στα 2 δις. Πίνακας 6
Η εφαρμογή ενός τέτοιου προϋπολογισμού περιορίζει την κατά κεφαλή δημόσια φαρμακευτική δαπάνη στα 178, (βλέπε τον πίνακα 6), δαπάνη που είναι πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ε.Ε., και μας συγκρίνει μόνο με εκείνες τις χώρες των πρώην ανατολικών κρατών, ή μας γυρίζει πίσω στην 10ετία του 1990 (βλέπε πίνακες 4 και 5). Όλες οι πολιτικές παρεμβάσεις των μνημονιακών κυβερνήσεων (υποχρεωτική αναγραφή ΙΝΝ, τιμολόγηση φαρμάκων, πλαφόν συνταγογράφησης, κλπ) έχουν γίνει χωρίς καμία συνεννόηση και με αντίθετους όλους τους εμπλεκόμενους φορείς (επαγγελματικούς και επιστημονικούς), γι αυτό και τα αποτελέσματα τους είναι απογοητευτικά, όσο αφορά τους ονομαστικούς στόχους και καταστροφικά για το επίπεδο υγείας του Ελληνικού λαού και την παραγωγική βάση της χώρας. Να σημειώσουμε με έμφαση, για παράδειγμα, ότι σύμφωνα με στοιχεία αξιόπιστων φορέων, μεσοσταθμικά η συμμετοχή των ασθενών στην φαρμακευτική δαπάνη έχει ανέλθει ήδη στο 35% περίπου, και για ορισμένες κατηγορίες ασθενειών μπορεί να ξεπερνά και το 60%. Την ίδια χρονική περίοδο, παρά τα μεγάλα λόγια, το ποσοστό συμμετοχής των εγχωρίως παραγομένων γενοσήμων στην φαρμακευτική δαπάνη ελάχιστα έχει αυξηθεί, ενώ γενικά το μερίδιο των γενοσήμων στην συνολική φαρμακευτική αγορά παραμένει στάσιμο. Πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ Για τον ΣΥΡΙΖΑ το φάρμακο είναι κοινωνικό αγαθό και η δυνατότητα πρόσβασης σε αυτό, όλων των πολιτών που κατοικούν σε αυτή την χώρα, είναι στόχος πρώτης προτεραιότητας. Η επάρκεια, η διασφάλιση της ποιότητας, η διάφανη τιμολόγηση (τόσο των on-patent φαρμάκων, όσο και των off-patent και των γενοσήμων), αλλά και ο έλεγχος μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, οφείλουν να υπηρετούν τον παραπάνω βασικό στόχο και
ταυτόχρονα την διασφάλιση της ορθής θεραπευτικής πρακτικής και την προστασία και ανάπτυξη της παραγωγικής βάσης της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας. Η δυναμική τιμολόγηση μπορεί να αποτελέσει εργαλείο φαρμακευτικής πολιτικής σε όφελος της εγχώριας παραγωγής, υπό την προϋπόθεση άμεσης και ουσιαστικής αναβάθμισης του ΕΟΦ, ώστε να είναι τουλάχιστον ίσοι οι όροι για την Ελληνική Φαρμακοβιομηχανία. Δεν συμφωνούμε με τις οριζόντιες μειώσεις στις τιμές των φαρμάκων και θα προστατέψουμε την παραγωγή και διάθεση φτηνών και δοκιμασμένων γενοσήμων φαρμάκων. Παράλληλα με ειλικρινή διαπραγμάτευση και σοβαρή προσπάθεια αύξησης της διείσδυσης των γενοσήμων στην Ελληνική αγορά θα επιδιώξουμε λογικές, παραπέρα μειώσεις των τιμών, που θα διασφαλίζουν την βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και την δυνατότητα τους να αυξήσουν σημαντικά τις εξαγωγές. Οι φορείς για την παραγωγική και κοινωνική ανασυγκρότηση της μετα-μνημονιακής πορείας της χώρας θα είναι ο δημόσιος, ο ιδιωτικός και ο κοινωνικός τομέας της οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό αναγνωρίζουμε προνομιακή θέση στην εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, με την προϋπόθεση της διασφάλισης και αύξησης της απασχόλησης, με απόλυτο σεβασμό στα ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων. Είναι σαφές πως στον τρόπο ανάπτυξης που θα προσπαθήσουμε να πετύχουμε, σημαντικό ρόλο θα παίξει η αξιοποίηση των εργαζόμενων υψηλής εξειδίκευσης που αυτή την στιγμή υποαπασχολούνται η μεταναστεύουν. Η πολιτική μας αυτή βρίσκεται στον αντίποδα των μνημονιακών πολιτικών εσωτερικής υποτίμησης που επιδιώκουν να μετατρέψουν τους Έλληνες εργαζομένους σε φθηνό ανειδίκευτο εργατικό προσωπικό. Η ανάπτυξη της έρευνας (σημαντικό ρόλο θα μπορούσε να διαδραματίσει το ΙΦΕΤ και η συνεργασία του με το πανεπιστήμιο), θα αποτελέσει βασικό στοιχείο της αναπτυξιακής πολιτικής του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ η προστασία του περιβάλλοντος θα αποτελεί όρο για οποιαδήποτε παραγωγική πρωτοβουλία στην χώρα. Στόχος μας, όπως είπε και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, είναι να σώσουμε την χώρα μέσα στο ευρώ και όχι το ευρώ καταστρέφοντας την χώρα. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ξεκαθαρίζουμε ότι θα αγωνιστούμε για την μείωση των ανισοτήτων και την υλοποίηση των δεσμεύσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που ζητά ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στις υπηρεσίες υγείας και στο φάρμακο και την μείωση, έως εξάλειψη, των ανισοτήτων που υπάρχουν στην υγεία ανάμεσα στους πολίτες. ΑΘΗΝΑ 7/5/2014