Προγράμματα Σύγκλισης και υπονόμευση των δικαιωμάτων των εργαζομένων του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Transcript

1 Προγράμματα Σύγκλισης και υπονόμευση των δικαιωμάτων των εργαζομένων του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Εισαγωγή Αμέσως μετά την ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η Κυπριακή Δημοκρατία (ΚΔ) υπέβαλε το πρώτο Πρόγραμμα Σύγκλισης (ΠΣ), στις 25/9/2004. Ακολούθησε η υποβολή τριών αναθεωρημένων ΠΣ, κάθε Δεκέμβριο, τα έτη 2004, 2005, Η ΚΔ είχε αναλάβει να προετοιμάσει την οικονομική σύγκλιση της με την ΕΕ, δεδομένης και της υποχρέωσης των νέων κρατών μελών να αντικαταστήσουν το τοπικό τους νόμισμα με το ευρώ. Το Συμβούλιο της ΕΕ για Δημοσιονομικά και Οικονομικά Θέματα (ECOFIN) αξιολόγησε θετικά την εφαρμογή των προγραμμάτων. Ταυτόχρονα το ECOFIN έκανε περαιτέρω αυστηρές συστάσεις στην Κυπριακή Κυβέρνηση: «Να προχωρήσει με μεταρρυθμίσεις στους τομείς της υγείας και των κοινωνικών ασφαλίσεων, με σκοπό την βελτίωση της μακροπρόθεσμης βιωσιμότητας των δημοσίων οικονομικών..».( Ανακοίνωση Υπουργείου Οικονομικών, Αξιολόγηση του Προγράμματος Σύγκλισης , 2/3/2007 ) Τα ΠΣ εισάγουν την φιλοσοφία της συνεχούς λιτότητας και του περιορισμού των δημοσίων εξόδων με παράλληλη αύξηση των εσόδων. Περιέχουν μια σειρά μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης, τα περισσότερα των οποίων πλήττουν τα συμφέροντα των δημοσίων υπαλλήλων, οι οποίοι παρουσιάζονται ως δήθεν οι προνομιούχοι, των οποίων οι απολαβές και τα ωφελήματα πρέπει να περικοπούν. Θα τεκμηριώσω όσα αναφέρω πιο πάνω με παράθεση δεδομένων από επίσημα έγγραφα που ο καθένας μπορεί να διαβάσει στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών Έκθεση προόδου για το ΠΣ Κύπρου ΕΕ Η έκθεση, ημερομηνίας 10/11/2006, παρουσιάστηκε στη Συμβουλευτική Οικονομική Επιτροπή και στα κοινοβουλευτικά κόμματα. Είναι κατατεθειμένη στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών, και ο καθένας μπορεί να ελέγξει την ακρίβεια όσων θα αναφέρω πιο κάτω. Στη σελίδα 3 αναφέρεται ότι η Κύπρος, όπως και τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ, αυτοδεσμεύονται να ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους και να μειώσουν το δημόσιο χρέος τους μεσοπρόθεσμα. Δηλώνεται ότι τα ΠΣ «αποτελούν σημείο αναφοράς της διαδικασίας της δημοσιονομικής εποπτείας στην ΕΕ» Στη σελίδα 7 τονίζεται η δέσμευση της Κύπρου να υποβάλλει αναθεωρημένο πρόγραμμα κάθε 1 η Δεκεμβρίου. Ενώ στην σελ. 8, για να μην μείνει ουσιαστικά καμιά αμφιβολία ότι η Κύπρος, όπως και τα άλλα κράτη μέλη, τελούν ουσιαστικά υπό την οικονομική κηδεμονία της ΕΕ δηλώνεται ότι: «Το ΠΣ αξιολογείται, σε ότι αφορά συνέπεια με δημοσιονομικούς στόχους και δυνατότητα υλοποίησης, από τεχνοκρατικές υπηρεσίες της ΕΕ και της ΕΚΤ» Στις σελίδες παρουσιάζεται δέσμη μέτρων για μείωση των κρατικών δαπανών και του δημοσιονομικού ελλείμματος. Συνολικά η κυβέρνηση Παπαδόπουλου κατέγραψε στο ΠΣ μέτρα, από τα οποία 10 επηρεάζουν δυσμενώς τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα. Καταγράφω περιληπτικά το περιεχόμενο και την αξιολόγηση εφαρμογής των μέτρων αυτών, στον πίνακα που ακολουθεί:

2 Πίνακας 1: Μέτρα περιορισμού δαπανών ΠΣ Μέτρο Περιοριστική πολιτική προσλήψεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα Ελαχιστοποίηση αυξήσεων δημοσίων υπαλλήλων Συγκράτηση του ρυθμού αύξησης των μεταβιβαστικών πληρωμών (συντάξεις, δημόσια βοηθήματα ) στο 2% κατ έτος. (Κάλυψη πληθωρισμού μόνο) Μη καταβολή ανεργιακού επιδόματος σε αφυπηρετούντες του Δημόσιου Τομέα Αύξηση του ορίου αφυπηρέτησης των εργαζομένων του ευρύτερου δημόσιου τομέα Μεταρρυθμίσεις για επίτευξη βιωσιμότητας στο ΤΚΑ Αύξηση των εισφορών των Δημοσίων Υπαλλήλων στο ΤΚΑ από 3,2% στο 6,3% χωρίς διαφοροποίηση των συνταξιοδοτικών τους ωφελημάτων Μείωση της αποζημίωσης για υπερωριακή απασχόληση στον κρατικό τομέα κατά 30% Εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων αναφορικά με τα επιδόματα τέκνου και τις φοιτητικές χορηγίες Πρόοδος Περιορισμένος αριθμός προσλήψεων για αντιμετώπιση επειγουσών αναγκών (Παιδεία, υγεία κλπ) Μηδενικές αυξήσεις για τα έτη 2004,2005. Αυξήσεις 2% για το 2006 και 1% για το Υλοποιήθηκε στους προϋπολογισμούς των ετών Διαπίστωση στασιμότητας στην προώθηση του μέτρου (10/11/2006) Σταδιακή εφαρμογή στην δημόσια υπηρεσία από Εφαρμογή της παράτασης σε 9 ημικρατικούς οργανισμούς Συζητούνται αλλαγές με τους κοινωνικούς εταίρους. Μη πρόοδος. Προσπάθεια εφαρμογής της αύξησης στους νεοεισερχόμενους υπαλλήλους. Υλοποίηση του μέτρου στα πλαίσια του προϋπολογισμού του 2006 Το μέτρο προωθείται. Πλήττει τους δημοσίους υπαλλήλους γιατί τα εισοδήματα τους είναι γνωστά. Έκθεση προόδου για το πρόγραμμα σύγκλισης Κύπρου ΕΕ Στις 14/11/2007 δημοσιεύεται νέα έκθεση για το ΠΣ Οι εκθέσεις αλλάζουν, αλλά η σφικτή δημοσιονομική πολιτική και τα μέτρα περιορισμού των δαπανών παραμένουν βασικά τα ίδια, με μικρές διαφοροποιήσεις. Παραθέτω σε πίνακα τα νέα μέτρα για μείωση του ελλείμματος που έχουν σχέση με τους εργαζόμενους του δημοσίου για να φανεί η συνάφεια και η συνέχεια τους σε σχέση με τα παλιά. Πέραν των μέτρων περιορισμού των δαπανών, γίνεται προσπάθεια για επιβολή νέων φορολογιών, κυρίως επέκταση του ΦΠΑ με επίκληση του κοινοτικού κεκτημένου και της υποχρέωσης της Κύπρου για συμμόρφωση με αυτό.

3 Πίνακας 2: Μέτρα περιορισμού δαπανών και αύξησης εσόδων ΠΣ Μέτρο Περιοριστική πολιτική προσλήψεων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα Ελαχιστοποίηση αυξήσεων δημοσίων υπαλλήλων Αύξηση του ορίου αφυπηρέτησης των εργαζομένων του ευρύτερου δημόσιου τομέα Εντατικοποίηση του διαλόγου για μεταρρυθμίσεις για επίτευξη βιωσιμότητας στο ΤΚΑ Αύξηση τελών κτηματολογίου Εισαγωγή νέων και ελαχίστων συντελεστών ΦΠΑ σε συγκεκριμένα αγαθά και υπηρεσίες. Πρόοδος Δημιουργία 553 νέων θέσεων το 2007, όπου υπάρχει απόλυτη ανάγκη. (Παιδεία κλπ). Αύξηση απασχόλησης στο δημόσιο: 1,4%. Δαπάνη: 0,2% του ΑΕΠ Αυξήσεις 2% για το 2006 και 1% για το Διαπραγματεύσεις για τα επόμενα έτη. Σταδιακή εφαρμογή στην δημόσια υπηρεσία από Εφαρμογή της παράτασης σε 14 ημικρατικούς οργανισμούς και τις αρχές τοπικής αυτοδιοίκησης. Συζήτηση μέτρων με βάση αναλογιστική μελέτη Καμιά πρόοδος για εφαρμογή του μέτρου Αναμένεται στο άμεσο μέλλον, λόγω κοινοτικού κεκτημένου, η εισαγωγή των πιο κάτω φορολογιών: Πωλήσεις οικοπέδων: ΦΠΑ 15% (σήμερα 0%) Εστιατόρια: αύξηση ΦΠΑ από 8% σε 15% Τρόφιμα και Φάρμακα: Αύξηση ΦΠΑ από 0% σε 5% Τα ΠΣ επικαλύπτονται χρονικά, γεγονός που αποδεικνύει ότι η εισαγωγή ενός νέου ΠΣ δεν αναιρεί τα προηγούμενα μέτρα, αλλά τα συμπληρώνει με νεώτερα. Το 1 ο Πρόγραμμα Σταθερότητας Από το 2007 έχουμε την εισαγωγή Προγραμμάτων Σταθερότητας, αντί προγραμμάτων σύγκλισης, εφόσον η Κύπρος είναι πλέον στη ζώνη του ευρώ. Είναι αξιοσημείωτο ότι, ενώ επίσημη γλώσσα του κράτους είναι η ελληνική, το Πρόγραμμα Σταθερότητας είναι γραμμένο στην αγγλική γλώσσα όπως με κατάπληξη διαπίστωσα όταν επισκέφτηκα την ιστοσελίδα του Υπουργείου Οικονομικών. Μεταφράζοντας, βρήκα τους αντίστοιχους στόχους που σχετίζονται με τους εργαζόμενους στο δημόσιο τομέα. 1. Περιορισμός της αύξησης της απασχόλησης στο δημόσιο τομέα στο 1% (ιδιωτικός τομέας: 1,7%) με σκοπό τη σταδιακή μείωση του συνολικού ποσοστού των εργαζομένων στον ευρύτερο δημόσιο τομέα. (σ. 15) 2. Εκσυγχρονισμός των δημοσίων υπηρεσιών με αύξηση της παραγωγικότητας τους και συγκράτηση των μισθών. (σ.3)

4 3. Την περίοδο οι πραγματικές αυξήσεις μισθών, πέραν του πληθωρισμού, θα είναι 2,4% ελάχιστα πάνω από το ύψος της παραγωγικότητας που υπολογίζεται στο 2,2%.(σ.15) Έτσι καμιά ανακατανομή του εισοδήματος προς όφελος των εργαζομένων δεν γίνεται. 4. Μεταρρύθμιση των συστημάτων Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ειδικότερα προτείνονται τα ακόλουθα για αύξηση των εισφορών στο ΤΚΑ και εισαγωγή αυστηρότερων προϋποθέσεων για καταβολή συντάξεων ( σ.8,45) 4.1 Κλιμακωτές αυξήσεις εισφορών των ασφαλισμένων στο ΤΚΑ κατά 1,3% κάθε 5 χρόνια μέχρι το Υιοθετούνται αυστηρότερες προϋποθέσεις, για καταβολή σύνταξης γήρατος στους ασφαλισμένους. Έτσι τα χρόνια ασφάλισης αυξάνονται από 10 σε 15, ενώ οι πληρωμένες εισφορές πρέπει να καλύπτουν τουλάχιστον 10 χρόνια, αντί 3 που ισχύουν σήμερα. 4.3 Αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης στα 65 χρόνια. (Διαπιστώνεται αντίδραση των κοινωνικών εταίρων) Τα μέτρα για τη βιωσιμότητα του ΤΚΑ συζητούνται αυτή την περίοδο (Καλοκαίρι 2008). Παρουσιάζονται ως πρόταση της παρούσας κυβέρνησης προς τους κοινωνικούς εταίρους ενώ αποτελεί δέσμευση της προηγούμενης προς την ΕΕ στα πλαίσια του προγράμματος σταθερότητας. Οι κυβερνήσεις αλλάζουν η βασική όμως δημοσιονομική πολιτική παραμένει η ίδια. Συμπέρασμα Τα τελευταία χρόνια υπάρχει, ανεξαρτήτως κυβερνήσεως, μια προσπάθεια αλλαγής προς το χειρότερο των όρων εργοδότησης στο δημόσιο τομέα. Έχουμε αποδείξει με αδιάσειστα στοιχεία ότι αιτία της δυσμενούς αυτής εξέλιξης είναι οι δεσμεύσεις τις οποίες η ΚΔ έχει αναλάβει έναντι της ΕΕ. Σε κάποιες περιπτώσεις οι συντεχνίες του δημοσίου υπερασπίστηκαν τα μέλη τους και κράτησαν τα δικαιώματα τους, ενώ σε άλλες υποχώρησαν και παραχώρησαν κεκτημένα. Καθώς τα διάφορα ΠΣ παραμένουν ανυποχώρητα στις βασικές τους επιδιώξεις, οι συντεχνίες πρέπει άγρυπνα να παρακολουθούν την κατάσταση γιατί οι κίνδυνοι ελλοχεύουν... Συντομογραφίες ΕΕ = Ευρωπαϊκή Ένωση ΚΔ = Κυπριακή Δημοκρατία ΠΣ = Πρόγραμμα Σύγκλισης ECOFIN = Συμβούλιο της ΕΕ για Δημοσιονομικά και Οικονομικά Θέματα ΕΚΤ = Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα ΤΚΑ = Ταμείο Κοινωνικών Ασφαλίσεων ΦΠΑ = Φόρος Προστιθέμενης Αξίας ΑΕΠ= Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν

5 Παράρτημα Ενδεικτική παράθεση οικονομικών στόχων και διαπιστώσεων του 1 ου Προγράμματος Σταθερότητας Το παράρτημα σε καμιά περίπτωση δεν αποτελεί περίληψη του 1 ου Προγράμματος Σταθερότητας Παρουσιάζει ενδεικτικές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες που υπάρχουν στο πολυσέλιδο κείμενο και αγγίζουν την ουσία της επιδιωκόμενης κρατικής πολιτικής. Στόχοι 1. Ισοσκελισμός κυβερνητικού προϋπολογισμού της περιόδου με μηδενισμό του ελλείμματος ή μικρό πλεόνασμα. (σ. 3) 2. Αύξηση της φοροεισπρακτικής ικανότητας του κράτους. (σ. 3) 3. Αναθεώρηση του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας, προς όφελος αυτών που το έχουν πραγματική ανάγκη. (σ.3) 4. Περαιτέρω αύξηση της απασχόλησης των γυναικών (σ. 8 ) 5. Αύξηση του αριθμού των τουριστών και του εισοδήματος που ξοδεύουν κατά 2% και 1% αντίστοιχα μεταξύ (σ. 15) 6. Αύξηση του πραγματικού ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος κατά 4% κατ έτος.(σ. 15) 7. Σταδιακή μείωση της ανεργίας από 4% το 2008 σε 3,6% το 2011.(σ.15) 8. Σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους από 48,5% του ΑΕΠ το 2008 σε 40,5% το (σ.22) 9. Εισαγωγή Σχεδίου Υγείας (σ.48) Διαπιστώσεις και προβλέψεις 1. Αύξηση της συνολικής και της γυναικείας απασχόλησης μεταξύ (60,3% το 2006 έναντι 53,5% το 2000 για τις γυναίκες) 2. Η μέση παραγωγικότητα στην Κύπρο ισούται περίπου με το 80% της παραγωγικότητας στην ΕΕ των 27 κρατών μελών. (σ.12) 3. Η μέση ανάπτυξη της κυπριακής οικονομίας την τελευταία δεκαετία ήταν 3,6% έναντι 2,4% της Ευρώπης των 27 κρατών μελών. (σ.12) 4. Το 2007 το κατά κεφαλή εισόδημα της Κύπρου έφτασε το 93% του αντίστοιχου μέσου ευρωπαϊκού όρου. (σ.12)

6 5. Μέση μεσοπρόθεσμη ετήσια αύξηση της παραγωγικότητας κατά 2,2%. (σ. 17) 6. Η δαπάνη για την Παιδεία θα αγγίξει το 5,8% του ΑΕΠ το (σ.42) 7. Το προσδόκιμο ζωής το 2005 στην Κύπρο ήταν 77 χρόνια για τους άντρες και 81,7 για τις γυναίκες. Η γεννητικότητα το 2005 ήταν 1,45 παιδιά ανά γυναίκα. Η μείωση της γεννητικότητας και η αύξηση της διάρκειας ζωής επηρεάζουν αρνητικά τη βιωσιμότητα του ΤΚΑ. (σ.45)