Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τεχνοοικονομική Μελέτη Ενότητα 11: Αποδοτικότητα επενδύσεων και πληθωρισμός Σκόδρας Γεώργιος, Αν. Καθηγητής gskodras@uowm.gr Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών
Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ψηφιακά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3
Σκοπός της ενότητας Ανάλυση της επίδρασης του πληθωρισμού στην αποδοτικότητα Πληθωρισμός πριν το σημείο μηδέν Πληθωρισμός μετά το σημείο μηδέν 4
Επίδραση του πληθωρισμού στην ανάλυση αποδοτικότητας (1) Ο πληθωρισμός είναι μια αύξηση στις τιμές των αγαθών και υπηρεσιών, με την πάροδο του χρόνου, ενώ ο αντιπληθωρισμός είναι η μείωση στις τιμές. Ο πληθωρισμός επηρεάζει το ποσό των χρημάτων που απαιτούνται για τις αγορές αγαθών και υπηρεσιών δεν έχει καμία σχέση με την χρονική αξία χρημάτων Επηρεάζει το ποσό των χρημάτων που απαιτούνται για τις αγορές αγαθών και υπηρεσιών Συνέπεια της δύναμης κερδοφορίας των χρημάτων Σχετίζεται με το διαθέσιμο ποσό χρημάτων όχι με το απαιτούμενο ποσό χρημάτων 5
Επίδραση του πληθωρισμού στην ανάλυση αποδοτικότητας (2) Ο πληθωρισμός μετράται ως ποσοστό ή ως κλασματική μεταβολή στην τιμή μιας ποσότητας με το χρόνο και εκφράζεται σχεδόν παγκόσμια ως ποσοστό επί τοις εκατό ανά έτος που ανατοκίζεται ετησίως. Πρόκειται δηλαδή για έναν ενεργό ετήσιο συντελεστή Η επίδραση του πληθωρισμού στην τιμή ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας φαίνεται από την σχέση (για ετήσιο ανατοκισμό): Τιμή σε j έτη = (τιμή σε 0 έτη) (1 + i ) j ενώ για συνεχή ανατοκισμό από τη σχέση: Τιμή σε j έτη = (τιμή σε 0 έτη) (e r j ) όπου: i = ετήσιος συντελεστής πληθωρισμού j = ο αριθμός των ετών r = η ονομαστική αξία για συνεχή ανατοκισμό που αντιστοιχεί στο i ισχύει r = ln(1 + i ) 6
Πληθωρισμός πριν τον χρόνο μηδέν(1) Ο πληθωρισμός που υπάρχει στο διάστημα από τον χρόνο εκτίμησης μέχρι τον χρόνο της πραγματικής δαπάνης για εξοπλισμό και κατασκευή Επηρεάζει το ύψος της δαπάνης επένδυσης κεφαλαίου που απαιτείται στο έργο Επηρεάζει το συνολικό κόστος του προϊόντος σε χρόνο μηδέν καθώς και την τιμή πώλησης του προϊόντος Ο συντελεστής πληθωρισμού πρέπει να προβληθεί στον χρόνο στον οποίο αναμένονται οι κεφαλαιουχικές δαπάνες Αν δεν υπάρχουν καλύτερες πληροφορίες, τότε μπορεί να προβληθεί σε χρόνο μηδέν ένας απλός δείκτης πληθωρισμού, πχ. δείκτης τιμών καταναλωτή 7
Πληθωρισμός πριν τον χρόνο μηδέν(2) Ο πληθωρισμός που υπάρχει στο διάστημα από τον χρόνο εκτίμησης μέχρι τον χρόνο της πραγματικής δαπάνης για εξοπλισμό και κατασκευή Επηρεάζει το ύψος της δαπάνης επένδυσης κεφαλαίου που απαιτείται στο έργο Επηρεάζει το συνολικό κόστος του προϊόντος σε χρόνο μηδέν καθώς και την τιμή πώλησης του προϊόντος Ο συντελεστής πληθωρισμού πρέπει να προβληθεί στον χρόνο στον οποίο αναμένονται οι κεφαλαιουχικές δαπάνες Αν δεν υπάρχουν καλύτερες πληροφορίες, τότε μπορεί να προβληθεί σε χρόνο μηδέν ένας απλός δείκτης πληθωρισμού, πχ. δείκτης τιμών καταναλωτή Επειδή τρεις αυτές ποσότητες είναι θεμελιώδεις σε κάθε οικονομική ανάλυση, ο πληθωρισμός πρέπει να συμπεριλαμβάνεται στην ανάλυση αποδοτικότητας 8
Πληθωρισμός μετα τον χρόνο μηδέν(1) Κατά την περίοδο λειτουργίας της μονάδας, οι τιμές όλων των προϊόντων και όλα τα κόστη λειτουργίας, εκτός από την απόσβεση, υφίστανται ζημιές λόγω πληθωρισμού Μετά τον χρόνο μηδέν τα κόστη των παγίων επενδύσεων (αρχικών ή μεταγενέστερων) δεν πληθωρίζονται ούτε αντιπληθωρίζονται με τον χρόνο Τα έξοδα μπορούν να αλλάξουν με τον χρόνο, λόγω του προγράμματος απόσβεσης που έχει επιλεγεί Δεν είναι επιτρεπτός ο πληθωρισμός των αποσβέσεων Μόνο η αρχική πραγματική επένδυση επιτρέπεται να αποσβεστεί 9
Πληθωρισμός μετα τον χρόνο μηδέν(2) Η χρηματορροή το έτος j είναι: A i = (s i c 0i ) (1 Φ) + Φ d i Η επίδραση του πληθωρισμού στα χρηματικά ποσά υπολογίζεται εφαρμόζοντας τον συντελεστή πληθωρισμού στο έτος 0, για να προκύψουν οι τιμές του έτους j: A j = [s 0 (1 + i ) j c 0,0 (1 + i ) j ] (1 Φ) + Φ d j όπου: s 0 = εισόδημα από πωλήσεις σε χρόνο 0 c 0,0 = κόστος προϊόντος, χωρίς αποσβέσεις, σε χρόνο μηδέν Αν χρησιμοποιηθεί ο ίδιος συντελεστής πληθωρισμού για όλες τις ποσότητες, μια διεργασία που έχει θετική χρηματορροή σε χρόνο μηδέν, θα έχει απόκη πιό θετικές ετήσιες χρηματορροές τα επόμενα χρόνια 10
Πληθωρισμός μετα τον χρόνο μηδέν(3) Μεγαλύτερη σημασία έχει συνήθως αγοραστική δύναμη της χρηματορροής στο χρόνο μηδέν της ανάλυσης Η αγοραστική δύναμη σε χρόνο μηδέν είναι ο αριθμός νομισματικών μονάδων (πχ. ευρώ ή δολάρια) που απαιτούνται σε χρόνο μηδέν για να αγοραστεί η ίδια ποσότητα αγαθών ή υπηρεσιών που θα αγόραζαν A j ΝΜ σε χρόνο j. Δηλαδή: A j 1 i' j A j,0 s c 1 Φ 0 Όπου το A j,0 είναι η αγοραστική δύναμη της χρηματορροής του έτους j στο χρόνο μηδέν 0,0 Φd 1 i' j j 11
Πληθωρισμός μετα τον χρόνο μηδέν(4) Η επίδραση του πληθωρισμού είναι να μειώνει τοσό των ΝΜ των ισοδύναμων σε χρόνο μηδέν της χρηματορροής κατά ένα ποσό ίσο με Φ d j [1 (1 + i ) -j ] Για πληθωρισμό 5% κυμαίνεται από το 0 ως 3% της συνολικής επένδυσης κεφαλαίου Σε μια δεκαετία η μείωση είναι κατά μέσο όρο το 1% του Τ Λόγω της μάλλον μικρής επίδρασης του πληθωρισμού, υπάρχει η τάση να αγνοείται μετά τον χρόνο μηδέν, δηλαδή η ανάλυση γίνεται σε σταθερά ποσά μηδενικού χρόνου Το παραπάνω ΔΕΝ συνίσταται σε περιόδους διψήφιου πληθωρισμού Ανάλυση ευαισθησίας με διαφορετικούς συντελεστές πληθωρισμού, για τα διάφορα στοιχεία κόστους, μπορεί να δώσει ασφαλέστερα αποτελέσματα 12
Τέλος Ενότητας 13
Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Σκόδρας Γεώργιος. «Τεχνοοικονομική Μελέτη». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https:// eclass.uowm.gr/courses/mech245/ 14
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Όχι Παράγωγα Έργα Μη Εμπορική Χρήση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] h t t p ://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό 15
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 16