Δαπάνες Υγείας και Φαρμάκου και Πολιτικές Εξυγίανσης

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Δαπάνες Υγείας και Φαρμάκου και Πολιτικές Εξυγίανσης Τρίτη 1 η Φεβρουαρίου 2011 Μ. Παπαγεωργίου, Υπεύθυνη Έρευνας, Παρατηρητήριο Οικονομικών της Υγείας Ι.Ο.Β.Ε. Ε. Πάλακα, Ερευνητική Συνεργάτιδα, Παρατηρητήριο Οικονομικών της Υγείας Ι.Ο.Β.Ε.

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Περιγραφή Παρουσίασης Α Μέρος Δαπάνες υγείας & φαρμάκου: έννοιες & ορισμοί Εξέλιξη δαπάνης υγείας & φαρμάκου Αμφισβήτηση αξιοπιστίας στοιχείων φαρμακευτικής δαπάνης Αιτίες αύξησης δαπάνης υγείας & φαρμάκου Β Μέρος Αλλαγές στο σύστημα τιμολόγησης φαρμάκου Επαναφορά θετικής λίστας συνταγογραφούμενων φαρμάκων Στόχοι Μνημονίου Οικονομικής Πολιτικής στον τομέα φαρμάκου Περιεχόμενα Πολυνομοσχεδίου για την Υγεία- Ιανουάριος 2011

Δαπάνες Υγείας και Φαρμάκου: Έννοιες και ορισμοί Η Συνολική Δαπάνη Υγείας αποτελείται από τις δαπάνες για: Πρωτοβάθμια περίθαλψη Νοσοκομειακή περίθαλψη Οδοντιατρική φροντίδα Λοιπές φροντίδες 78,4% Φαρμακευτική φροντίδα 21,6% Πηγή: ΕΛΛ. ΣΤΑΤ., προσωρινά στοιχεία 2007

Δαπάνες Υγείας και Φαρμάκου: Έννοιες και ορισμοί Η Φαρμακευτική Δαπάνη αποτελείται από: Συνολική δαπάνη για φάρμακα που χορηγούνται σε ασθενείς εκτός νοσοκομείων Η κατανάλωση φαρμάκων εντός των νοσοκομείων αποτελεί μέρος της δαπάνης για νοσοκομειακή περίθαλψη Δεν θα πρέπει να συγχέεται (ή να ταυτίζεται) η φαρμακευτική δαπάνη με τις φαρμακευτικές πωλήσεις, καθώς η φαρμακευτική δαπάνη αποτελεί κλάσμα των πωλήσεων Οι φαρμακευτικές πωλήσεις περιλαμβάνουν τις πωλήσεις από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις προς τα νοσοκομεία / φαρμακαποθήκες

Η Δημόσια Φαρμακευτική Δαπάνη ως μερίδιο της Συνολικής Δαπάνης Υγείας & των Συνολικών Πωλήσεων Φαρμακευτικών Προϊόντων Παράλληλες Εξαγωγές Συνολική Δαπάνη Υγείας Δαπάνη για πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, νοσοκομειακή περίθαλψη, οδοντιατρική περίθαλψη και λοιπές φροντίδες 78,4% * Η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη αποτελεί μέρος της συνολικής δαπάνης υγείας και των συνολικών πωλήσεων φαρμακευτικών προϊόντων Ιδιωτική Φαρμακευτική Δαπάνη Δημόσια Φαρμακευτική Δαπάνη 58,1%** Πωλήσεις Φαρμακευτικών Προϊόντων Συνολική Φαρμακευτική Δαπάνη 21,6%* Πωλήσεις προς Νοσοκομεία*** 16,9% 1 Συνολικές Πωλήσεις Φαρμακευτικών Προϊότων Πηγή: επεξεργασία στοιχείων ΕΛΛ. ΣΤΑΤ., Γ. Γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ΕΟΦ *Προσωρινά στοιχεία **Εκτίμηση. Ως «δημόσια φαρμακευτική δαπάνη» θεωρήθηκε το ποσό που αποζημίωσαν για φάρμακα τα ασφαλιστικά ταμεία, τα οποία προέρχονται από πωλήσεις φαρμάκων μέσω φαρμακείων καθώς και από κάποια νοσοκομειακά φάρμακα, βάσει στοιχείων της Γ.Γ. Κοινωνικών Ασφαλίσεων. ***Το μερίδιο των νοσοκομειακών πωλήσεων έχει εκτιμηθεί στο σύνολο των φαρμακευτικών πωλήσεων εκφρασμένων σε λιανικές τιμές Η Συνολική Φαρμακευτική Δαπάνη αποτελεί περίπου το 1/5 της Συνολικής Δαπάνης Υγείας

Εξέλιξη Δείκτη Δαπάνης Υγείας (έτος βάσης 2000) 250 200 165 180 193 150 100 100 100 108 121 116 137 125 141 133 146 142 149 142 50 0 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 Πηγή: ΟΟΣΑ 2009 ΟΟΣΑ Ελλάδα Ταχύτερη αύξηση Δαπάνης Υγείας στην Ελλάδα

Δαπάνη Υγείας ως % του ΑΕΠ, 2008 %ΑΕΠ Δαπάνη Υγείας ως % ΑΕΠ, χώρες ΟΟΣΑ, 2008 16 16,0 14 12 10 8 6 4 2 0 11,2 10,7 10,5 10,5 10,410,2 9,9 9,9 9,8 9,7 9,7 9,4 9,1 9,1 9,0 9,0 8,7 8,7 8,5 8,5 8,4 8,1 7,8 7,3 7,2 7,1 7,0 6,9 6,5 6,0 5,9 ΗΠΑ Γαλλία Eλβετία 1. Προσωρινή Δαπάνη, 2. Στοιχεία 2006, 3. Στοιχεία 2007. Πηγή: ΟΟΣΑ 2010 Αυστρία Γερμανία Kαναδάς Βέλγιο 1 Ολλανδία Πορτογαλία 2 Νέα Ζηλανδία 1 Δανία 3 Ελλάδα 3 Σουηδία Ισλανδία Ιταλία Ισπανία ΟΟΣΑ Ιρλανδία Ηνωμένο Βασίλειο Αυστραλία 3 Νορβηγία Φινλανδία Ιαπωνία 3 Σλοβακία Ουγγαρία Λουξεμβούργο 2 Τσεχία Πολωνία Χιλή Κορέα Τουρκία 3 Mεξικό Η Συνολική Δαπάνη Υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ στην Ελλάδα διαμορφώθηκε σε υψηλότερα επίπεδα από αυτά του ΟΟΣΑ το 2007

Ετήσια αύξηση κατά κεφαλήν δαπάνης υγείας και ΑΕΠ, 2000-2008 12 Πραγματική ετήσια αύξηση κατά κεφαλήν δαπάνης υγείας, 2000-2008 (%) 10 8 6 4 2 PRT ITA LUX ESP NZL GBR NLD OECD DNK SWE USA CAN MEX BEL AUS AUT FRA JPN CHE NOR DEU ISL FIN IRL CHL KOR POL GRC TUR CZE HUN SVK 0 0 1 2 3 4 5 6 7 8 Πραγματική αύξηση κατά κεφαλήν ΑΕΠ, 2000-2008 (%) Σημ: 2000-2006: Λουξεμβούργο & Πορτογαλία. 2000-2007: Αυστραλία, Δανία, Ελλάδα, Ιαπωνία & Τουρκία. 2000-2009: Ισλανδία. Source: OECD Health Data 2010. Πηγή: ΟΟΣΑ 2010 Ταχύτερη αύξηση της κατά κεφαλήν Δαπάνης Υγείας (6,9%) σε σχέση με το κατά κεφαλήν ΑΕΠ (3,8%) την περίοδο 2000-2008

Αριθμός Μαγνητικών και Αξονικών Τομογράφων, ΟΟΣΑ 2008 Αριθμός Μαγνητικών Τομογράφων ανά 1 εκατ. κατοίκους, 2008 MRI /εκατ. πληθυσμού 50 40 43,1 Νοσοκομειακός τομέας Εξωνοσοκομειακός τομέας Σύνολο 30 20 10 0 25,9 21,8 20,0 18,8 18,0 17,6 16,2 15,4 14,0 12,8 12,7 12,3 10,6 10,4 9,9 9,6 8,9 8,6 6,9 6,7 6,1 6,1 5,9 Ιαπωνία Ηνωμένες Πολιτείες Ελλάδα 5,6 5,1 2,9 2,8 1,5 Ιταλία Ισλανδία Αυστρία Κορέα Φινλανδία Δανία Ελβετία 1 ΟΟΣΑ Λουξεμβούργο Ιρλανδία Βέλγιο 1 Ολλανδία Ισπανία 1 Νέα Ζηλανδία Πορτογαλία Γερμανία 1 Τουρκία Καναδάς Γαλλία 1 Σλοβακία Αυστραλία 2 Ηνωμένο Βασίλειο 3 Τσεχία Πολωνία Ουγγαρία Μεξικό Αριθμός Αξονικών Τομογράφων ανά 1 εκατ. κατοίκους, 2008 CT / εκατ. πληθυσμού 100 80 97,3 Νοσοκομειακός τομέας Εξωνοσοκομειακός τομέας Σύνολο 60 40 20 0 38,8 36,8 34,3 33,9 32,0 31,3 31,0 29,9 27,6 26,0 23,9 21,5 16,5 16,4 15,3 15,1 13,7 13,6 13,5 12,7 12,4 11,0 10,9 10,3 10,2 7,4 7,1 4,2 Ιαπωνία Αυστραλία 2 Κορέα Ηνωμένες Πολιτείες Ελλάδα Ελβετία Ισλανδία Ιταλία Αυστρία Λουξεμβούργο Πορτογαλία ΟΟΣΑ Δανία Φινλανδία Γερμανία 1 Ισπανία 1 Ιρλανδία Σλοβακία Βέλγιο 1 Τσεχία Καναδάς Νέα Ζηλανδία Γαλλία 1 Πολωνία Ολλανδία Τουρκία Ηνωμένο Βασίλειο 3 Ουγγαρία Μεξικό 1. Στοιχεία για εξωνοσοκομειακό εξοπλισμό δεν διατίθενται 2. Στην Αυστραλία, τα στοιχεία περιλαμβάνουν μόνο Αξονικού Τομογράφους που αποζημιώνονται από το Medicare 3. Τα στοιχεία για το Ηνωμένο Βασίλειο δενπεριλαμβάνουν εξοπλισμό του Ιδιωτικού τομέα Σημ: Ο μέσος όρος των χωρών του ΟΟΣΑ δεν περιλαμβάνει χώρες που παρέχουν μόνο νοσοκομειακό εξοπλισμό. Πηγή: ΟΟΣΑ 2010

Αριθμός Μαγνητικών και Αξονικών Τομογραφιών, ΟΟΣΑ 2008 Αριθμός εξετάσεων MRI ανά 1.000 κατοίκους, 2008 Εξετάσεις MRI /1.000 κατοίκους 98,1 100 91,2 80 60 40 20 72,3 62,8 53,7 48,5 47,7 38,8 37,8 31,2 27,8 24,2 21,4 12,7 0 Ελλάδα ΗΠΑ Ισλάνδία Λουξεμβούργο Βέλγιο Γαλλία ΟΟΣΑ Ολλανδία Δανία Καναδάς Τσεχία Σλοβακία Αυστραλία1 Κορέα Αριθμός εξετάσεων CT ανά 1.000 κατοίκους, 2008 Εξετάσεις CT / 1. 000 κατοίκους 350 320,9 300 250 227,8 200 182,6 175,5 164,0 150 100 50 137,6 130,0 103,5 93,7 83,8 83,3 82,7 80,4 60,3 0 Ελλάδα ΗΠΑ Βέλγιο Λουξεμβούργο Ισλανδία ΟΟΣΑ Γαλλία Καναδάς Αυστραλία1 Δανία Τσεχία Σλοβακία Κορέα Ολλανδία 1. Τα στοιχεία περιλαμβάνουν μόνο εξωνοσοκομειακές εξετάσεις και εξετάσεις από ιδιωτικά νοσοκομεία (δεν περιλαμβάνουν εξετάσεις σε δημόσια νοσοκομεία) Πηγή: ΟΟΣΑ 2010

Σύνθεση Δαπάνης Υγείας στην Ελλάδα 100% 80% 60% 40% 20% 39,1% 10,6 37,4% 12,5 39,4% 13,6 62,6% 60,9% 60,6% 37,8% 14,8 62,2% 37,7% 15,3 62,3% 17,8 36,9% 63,1% 19,5 35,3% 64,7% 21,0 37,1% 62,9% 20 15 10 5 δισ. 0% 2000 2001 2002 2003* 2004* 2005* 2006* 2007* Δημόσια Ιδιωτική Σύνολο 0 Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ. * Προσωρινά στοιχεία Παρόλο που στην Ελλάδα τα τελευταία 25 χρόνια λειτουργεί Εθνικό Σύστημα Υγείας, το ύψος της ιδιωτικής δαπάνης υγείας προσιδιάζει περισσότερο σε ιδιωτικά συστήματα υγείας

Σύνθεση Δαπάνης Υγείας, ΟΟΣΑ 2008 120% ΟΟΣΑ ΕΛΛΑΔΑ 100% 80% 60% 40% 20% 9% 16% 16% 17% 17% 17% 18% 18% 20% 22% 23% 23% 23% 23% 26% 27% 27% 28% 28% 28% 29% 30% 31% 32% 33% 91% 84% 84% 83% 83% 83% 82% 82% 80% 78% 77% 77% 77% 77% 74% 73% 73% 72% 72% 72% 71% 70% 69% 68% 67% 40% 41% 41% 45% 53% 53% 56% 60% 59% 59% 55% 47% 47% 44% 0% Λουξεμβούργο 1,3 Δανία 4 Νορβηγία Ισλανδία Ην. Βασίλειο Τσεχία Σουηδία Ιαπωνία 4 Ν. Ζηλανδία 2 Γαλλία Ιταλία Ιρλανδία Αυστρία Γερμανία Φινλανδία Βέλγιο 2 Ισπανία Δημόσια Δαπάνη Υγείας Πολωνία ΟΟΣΑ Ιδιωτική Δαπάνη Υγείας Πορτογαλία 3 Ουγγαρία Καναδάς Σλοβακία Τουρκία 4 Αυστραλία 4 Ελλάδα 4 Χιλή Ελβετία Κορέα Μεξικό ΗΠΑ Ολλανδία** Πηγή: ΟΟΣΑ 2010 Η σύνθεση της δαπάνης υγείας στην Ελλάδα προσομοιάζει τη δαπάνη σε ιδιωτικοποιημένα συστήματα υγείας.

Σύνθεση Φαρμακευτικής Δαπάνης στην Ελλάδα 100% 80% 32,2% 22,6% 12,9% 14,4% 7,5% 6,3% 7,1% 3,76 5,4% 4,54 94,6% 5 4 60% 40% 1,88 67,8% 1,94 77,4% 2,07 87,1% 2,53 85,6% 2,72 92,5% 3,11 93,7% 92,9% 3 2 δισ. 20% 1 0% 2000 2001 2002 2003* 2004* 2005* 2006* 2007* Δημόσια Ιδιωτική Σύνολο 0 Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ. * Προσωρινά στοιχεία Το φάρμακο στην Ελλάδα αποτελεί κοινωνικό αγαθό, καθώς η σχετική δαπάνη καλύπτεται κυρίως από την κοινωνική ασφάλιση

Η Συνολική Φαρμακευτική Δαπάνη αποτελεί περίπου το 1/5 της Συνολικής Δαπάνης Υγείας 25 20 17,8 19,5 21,0 δισ. 15 10 9,2 9,9 10,9 10,6 12,5 13,6 14,8 15,3 5 1,5 1,4 1,6 1,9 1,9 2,1 2,5 2,7 3,1 3,8 4,5 0 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003* 2004* 2005* 2006* 2007* Φ αρμακευτική Δαπάνη Δαπάνη Υγείας Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ * Προσωρινά στοιχεία

Πρόβλημα στοιχείων Φαρμακευτικής Δαπάνης Υπήρξε αμφισβήτηση των στοιχείων της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης: Τα στοιχεία της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης παρουσίαζαν σημαντικές διακυμάνσεις οι οποίες ήταν ανεξήγητες, καθώς παρατηρούνταν σε διάστημα που δε μεταβλήθηκαν οι παράγοντες που θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη δαπάνη Eπανα-υπολογίστηκε η φαρμακευτική δαπάνη και τα αναθεωρημένα στοιχεία εστάλησαν στον ΟΟΣΑ: Δημιουργήθηκαν μεγάλες αποκλίσεις στα μεγέθη πριν και μετά και σημαντικές ανακατατάξεις στις διεθνείς συγκρίσεις προκαλώντας περαιτέρω σύγχυση αναφορικά με το πραγματικό ύψος της συνολικής φαρμακευτικής δαπάνης Για την εκτίμηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης θα πρέπει να βασιστούμε στα πλέον αξιόπιστα, απολογιστικά στοιχεία των ασφαλιστικών ταμείων.

Δημόσια Φαρμακευτική Δαπάνη 2004-2009 Κατάργηση της λίστας συνταγογραφούμενων φαρμάκων Εισαγωγή 1.952 νέων φαρμάκων στην αγορά 6 5 4,04 4,53 (12,1%) 5,09 (12,4%) δισ. 4 3 2,43 2,87 (18,3%) 3,51 (22,4%) (15%) 2 1 0 2004 2005 2006 2007 2008 2009* Πηγή: Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων και Διεύθυνση Φαρμακευτικής Οίκου του Ναύτου *εκτίμηση Την περίοδο 2004-2009 η φαρμακευτική δαπάνη των ασφαλιστικών ταμείων αυξήθηκε κατά 0,5 δισ./έτος

Αιτίες αύξησης δαπάνης υγείας Κοινωνικοοικονομικοί και δημογραφικοί παράγοντες Αλλαγή της ηλικιακής σύνθεσης του πληθυσμού -γήρανση του πληθυσμού- λόγω αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης Η αύξηση του αριθμού των μεταναστών Οι εξελίξεις στην ιατρική τεχνολογία και τη βιοτεχνολογία Τα ακριβότερα νέα φάρμακα που ενσωματώνουν υψηλότερες δαπάνες έρευνας και ανάπτυξης Αλλά και...

Σπατάλες συστήματος υγείας Ανυπαρξία ελέγχου: δεν υπάρχει ακριβής μέτρηση, έλεγχος και αξιολόγηση των παρεχόμενων υπηρεσιών Η έλλειψη μηχανοργάνωσης στο σύνολο του συστήματος υγείας δυσχεραίνει τον έλεγχο των δαπανών, καθώς δεν υπάρχει ακριβής καταγραφή του όγκου της κατανάλωσης προϊόντων και υπηρεσιών υγείας Έλλειψη συστήματος αποζημίωσης με εφαρμογή κριτηρίων οικονομικής αποτελεσματικότητας Υπερτιμολόγηση ιατρικών εξετάσεων (οι πιο ακριβές ιατρικές εξετάσεις στην Ελλάδα μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών), ιατρικών συσκευών (στην Ελλάδα στοιχίζουν 300% - 500% περισσότερο από ότι στις χώρες της Β. Ευρώπης) και ειδικών υλικών (στεντς, βηματοδότες, τεχνητές κεφαλές κλπ)

Σπατάλες συστήματος υγείας - φάρμακο Έλλειψη ελέγχου στην αλυσίδα διακίνησης φαρμάκων Έλλειψη ελέγχου της συνταγογράφησης των ιατρών Ανυπαρξία ανταγωνισμού σε επίπεδο τιμών μεταξύ πρωτοτύπων και γενοσήμων: οι τιμές μεταξύ πρωτοτύπων και γενοσήμων εξισώνονται μετά τη λήξη της πατέντας σε υψηλό επίπεδο Έλλειψη κινήτρων για συνταγογράφηση γενοσήμων φαρμάκων

Κρίθηκε απαραίτητη η άμεση λήψη μέτρων Το 2010 η πολιτική ηγεσία ανακοίνωσε σειρά μέτρων με στόχο στον περιορισμό της φαρμακευτικής δαπάνης και της σπατάλης στο χώρο της Υγείας. Αλλαγές συστήματος τιμολόγησης φαρμακευτικών προϊόντων Εισαγωγή συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης Εξαίρεση μη συνταγογραφούμενων (OTC) και life-style φαρμάκων από αποζημίωση Διεύρυνση χρήσης γενοσήμων από τα νοσοκομεία Επαναφορά θετικής λίστας συνταγογραφούμενων φαρμάκων

Αλλαγές στην τιμολόγηση φαρμάκων Μάρτιος 2010 : Άρθρο 14 του Ν. 3840 Επιβεβαιώνεται ως τρόπος καθορισμού των τιμών, όσα προβλέπονται στην Α.Δ. 09/2009 (Μ.Ο. 3 χαμηλ. τιμών Ε.Ε.-22) καθώς και η αναπροσαρμογή των τιμών συγκριτικά προς τις ισχύουσες στις χώρες της Ε.Ε., 3 τουλάχιστον φορές το χρόνο. Απρίλιος 2010: Αγορ. Διάτ. 2/2010 Για τον καθορισμό της τιμής, απαιτείται το φαρμακευτικό προϊόν, να έχει λάβει τιμή στην ίδια μορφή και περιεκτικότητα, σε τρία τουλάχιστον κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Προβλέπονται μέγιστες μεταβολές στο ύψος των τιμών των φαρμάκων (πλαφόν) Απρίλιος 2010: Αγορ. Διάτ. 3/2010 Επιβάλλονται επίπεδες κλιμακωτές μειώσεις 3-27% στις τιμές χονδρικής των φαρμακευτικών προϊόντων Αύγουστος 2010: Αγορ. Διάτ. 7/2010 και 8/2010 Νέος τρόπος καθορισμού των τιμών: Μ.Ο. 3 χαμηλ. Τιμών Ε.Ε -27 Έκδοση νέου Δ.Τ.Φ.

Επίπτωση στη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη ΔΗΜΟΣΙΑ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ 2010 ΙΚΑ ΟΓΑ ΟΑΕΕ ΟΠΑΔ 2009 2010 % 2009 2010 % 2009 2010 % 2009 2010 % ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ 182.162.261 187.907.408 3% 96.830.952 104.338.556 8% 22.852.969 27.679.020 21% 52.226.039 62.339.120 19% ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 173.188.502 182.047.054 5% 90.476.365 98.831.765 9% 25.262.140 27.199.125 8% 51.650.664 58.555.945 13% ΜΑΡΤΙΟΣ 184.647.026 201.724.420 9% 99.384.246 111.889.617 13% 21.625.692 25.507.194 18% 51.161.420 55.392.936 8% ΑΠΡΙΛΙΟΣ 178.046.911 181.307.472 2% 96.629.923 103.062.989 7% 23.192.819 28.278.063 22% 55.995.445 62.046.008 11% ΜΑΙΟΣ 177.054.112 161.902.000-9% 95.173.228 92.016.249-3% 24.266.812 28.985.725 19% 53.427.702 50.872.464-5% ΙΟΥΝΙΟΣ 188.411.015 139.816.715-26% 100.331.993 75.913.909-24% 24.625.061 21.192.249-14% 52.642.828 50.807.552-3% ΙΟΥΛΙΟΣ 191.098.722 138.000.000-28% 23.779.949 19.018.335-20% 55.882.446 33.300.493-40% ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ 55.297.703 33.573.210-39% ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 44.425.020 31.259.197-30% ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 58.548.476 32.445.122-45% 250 Εκατ. Ευρώ 200 150 100 50-24% τον Ιούνιο -28% τον Ιούλιο -45% τον Οκτώβριο ΙΚΑ 2009 ΙΚΑ 2010 ΟΓΑ 2009 ΟΓΑ 2010 ΟΠΑΔ 2009 ΟΠΑΔ 2010 ΟΑΕΕ 2009 0-20% τον Ιούνιο ΟΑΕΕ 2010 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ ΜΑΡΤΙΟΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΑΙΟΣ ΙΟΥΝΙΟΣ ΙΟΥΛΙΟΣ ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ Πηγή: Γενική Γραμματεία Κοινωνικών Ασφαλίσεων, Τμήμα Φαρμακευτικής ΟΠΑΔ

Αλλαγές στην τιμολόγηση & διάθεση φαρμάκων «υψηλού κόστους» Απρίλιος 2010: ΦΕΚ 569/30.4.2010 Τρόπος διάθεσης των 89 σκευασμάτων Δυνατότητα διάθεσής τους και από τα ιδιωτικά φαρμακεία (σε περίπτωση που στερούνται τα φαρμακεία κρατικών νοσοκομείων) Τρόπος καθορισμού της τιμής των 89 σκευασμάτων Αρχικά η νοσοκομειακή τιμή (τιμή πώλησης από τα φαρμακεία νοσοκομείων) ισούνταν με τη χονδρική τιμή μειωμένη κατά 13%. Η λιανική τους τιμή (τιμή πώλησης από ιδιωτικά φαρμακεία) ορίζεται ως η νοσοκομειακή, στην οποία προστίθεται 2.5% ως ποσοστό κέρδους χονδρεμπόρου και επί της τιμής που προκύπτει προστίθεται 18% ως ποσοστό κέρδους φαρμακοποιού. Επί της τελικής τιμής προστίθεται και ο νόμιμος ΦΠΑ. Αύγουστος 2010: ΦΕΚ 80000/ΟΙΚ.22101/2493 Από 01.09.2010 η νοσοκομειακή τιμή των 89 σκευασμάτων ισούται με τη χονδρική τιμή προσαυξημένη κατά 3% πλέον των νόμιμων επιβαρύνσεων. Η λιανική τιμή παραμένει ως είχε.

Επιπλέον μέτρα Εισαγωγή συστήματος ηλεκτρονικής επεξεργασίας συνταγών από το ΙΚΑ (Μάιος 2010) Έκδοση διευρυμένου καταλόγου μη συνταγογραφούμενων (OTC) & life-style φαρμάκων και εξαίρεσή τους από την αποζημίωση (Μάιος 2010) Εισαγωγή συστήματος ηλεκτρονικής συνταγογράφησης από τον ΟΑΕΕ (Οκτώβριος 2010) Αύξηση χρήσης γενοσήμων (30% καταναλισκόμενων φαρμάκων) στα δημόσια νοσοκομεία

Επίπτωση στη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη από e-prescription Οκτώβριος 2010: ένταξη ΟΑΕΕ 45% μείωση της δημ. φαρμ. δαπάνης στο 3μηνο Οκτωβρίου- Δεκεμβρίου 2010 σε σχέση με το αντίστοιχο 3μηνο του 2009 Μέση αξία της συνταγής μειώθηκε από 80 σε 48 Συνολικός αριθμός των συνταγών 3μήνου μειώθηκε από 950 χιλ. σε 620 χιλ. Μέχρι 01.05.2011 πλήρης ένταξη όλων των υπόλοιπων Ταμείων Στόχοι 2011: Εξοικονόμηση 1,4 δισ. 2012: Μείωση ετησίων δαπανών από 10,6 δισ σε 7 δισ.

Ανακοίνωση εισαγωγής «θετικού καταλόγου συνταγογραφούμενων φαρμάκων» (λίστα) Το ΦΕΚ (417/12.04.2010) προβλέπει: Κατηγοριοποίηση βάσει Συστήματος Ανατομικής Θεραπευτικής Χημικής κατηγοριοποίησης (ΑΤC) του WHO Θέσπιση τιμής αναφοράς: συνάρτηση λιανικών τιμών /μονάδα δοσολογίας του συνόλου των φαρμάκων της ίδιας κατηγορίας ATC/ φαρμακοτεχνική μορφή Επιστροφή του 3% των συνολικών πωλήσεων κάθε φαρμάκου ενταγμένου στη λίστα από τις φαρμακευτικές εταιρείες προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης Τιμή φαρμάκου τιμής αναφοράς Δυνατότητα τεκμηρίωσης υψηλότερης τιμής φαρμάκου μέσω φαρμακοοικονομικών ή κλινικών μελετών Η υψηλότερη τιμή δεν μπορεί να υπερβαίνει περισσότερο από 20% την προηγούμενη τιμή του φαρμάκου καθώς και την τιμή αναφοράς

Ανακοίνωση εισαγωγής «θετικού καταλόγου συνταγογραφούμενων φαρμάκων» (λίστα) Σύστημα «δυναμικής τιμολόγησης» για γενόσημα φάρμακα: Εάν οι ετήσιες πωλήσεις αυξηθούν περισσότερο από 5%, τότε μείωση της τιμής κατά 2,5% Λαμβάνονται υπόψιν τα συστήματα της Γαλλίας και της Ισπανίας για την αποδεδειγμένη θεραπευτική αποτελεσματικότητα των φαρμάκων Οι συσκευασίες των φαρμακευτικών προϊόντων αλλάζουν Οι δόσεις θα καλύπτουν τη μηνιαία θεραπεία ή ακέραια πολλαπλάσια αυτής Η θετική λίστα δεν έχει ανακοινωθεί μέχρι σήμερα, ενώ αναμένεται αναθεώρηση των κριτηρίων ένταξης στη λίστα

Στο παρελθόν η λίστα απέτυχε ως προς το στόχο της συγκράτησης της φαρμακευτικής δαπάνης Υποθετική και Πραγματική** Εξέλιξη της Συνολικής Φαρμακευτικής Δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ 2,5% 2,5% 2,0% 1,5% 1,37% 1,35% 1,38% 1,15% 1,17% 1,16% 1,16% 1,2% 1,4% 1,3% 1,3% 1,5% 1,5% 1,6% 1,8% 2,0% 2,0% 1,5% 1,0% 1,0% 0,5% 0,5% 0,0% 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003* 2004* 2005* 2006* 2007* 0,0% Φ αρμακευτική Δαπάνη (χωρίς εισφορές υπέρ τρίτων, 1995-1997) ως % ΑΕΠ Φαρμακευτική Δαπάνη ως % ΑΕΠ Πηγή: ΕΛΛ.ΣΤΑΤ. *: προσωρινά στοιχεία ** στις στήλες εμφανίζεται η επίπτωση στη φαρμακευτική δαπάνη από την αφαίρεση των εισφορών που υιοθετήθηκε το 1997

Ο έλεγχος των τιμών δεν αρκεί: Δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα της υπερ-κατανάλωσης φαρμάκων Από τη μελέτη των μεταβολών των τιμών φαρμάκων που κυκλοφορούν στην Ελληνική αγορά κατά την περίοδο 1998 έως 2008 (ΙΟΒΕ, 2009), προκύπτει ότι ακόμα και εάν οι πωλήσεις σε όρους ποσοτήτων παρέμεναν σταθερές, τότε οι μειώσεις των τιμών - στα 100 πρώτα σε αξία φάρμακα για το 2008- θα περιόριζαν τη φαρμακευτική δαπάνη κατά 6,6% Η αύξηση της φαρμακευτικής δαπάνης στην Ελλάδα δε συνδέεται τόσο με την εξέλιξη των τιμών των φαρμακευτικών προϊόντων, οι οποίες ρυθμίζονται από το κράτος, όσο με την αύξηση της κατανάλωσης φαρμάκων, λόγω δημογραφικών και άλλων παραγόντων (Πηγές: Μελέτη του Όγκου και της Αξίας της φαρμακευτικής κατανάλωσης, ΕΣΔΥ, 2008 και Διαχρονική Ανάλυση Μεταβολής των Τιμών Φαρμάκων κατά την περίοδο 1998-2008, ΙΟΒΕ 2009)

Εξέλιξη Δείκτη Τιμών Υγείας, Νοσοκομειακής Περίθαλψης, Φαρμάκου & Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή Ελλάδα ΕΕ-27 130 120 Μονάδες Δείκτη Τιμών 120 110 100 90 80 70 60 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Μονάδες Δείκτη Τιμών 110 100 90 80 70 60 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Γ.Δ.Τ.Κ. Φαρμακευτικά προϊόντα Υγεία Νοσοκομειακή περίθαλψη Γ. Δ.Τ.Κ. Υγεία Φαρμακευτικά προϊόντα Νοσοκομειακή περίθαλψη Πηγή: ΕΛΛ. ΣΤΑΤ., Eurostat Στην Ελλάδα και στην ΕΕ-27 οι τιμές των φαρμάκων μεταβάλλονται με χαμηλότερο ρυθμό από ότι οι τιμές: της συνολικής αγοράς υγείας της νοσοκομειακής περίθαλψης του συνόλου των αγαθών της αγοράς

Σχετικές τιμές υγείας και σχετική κατά κεφαλή δαπάνη υγείας 2007, (ΕΕ-27= 100) Ιρλανδία Φιλανδία Λουξεμβούργο Ιταλία Βέλγιο Γαλλία Αυστρία Γερμανία Κύπρος Ολλανδία ΕΕ-27 Κύρια αιτία διόγκωσης των δαπανών υγείας αποτελεί η υπερκατανάλωση των υπηρεσιών και όχι η τιμή τους Πορτογαλία Ισπανία Ελλάδα Σλοβενία Μάλτα Σλοβακία 0 25 50 75 100 125 150 175 200 Σχετικές Τιμές Υγείας Σχετική Δαπάνη Υγείας κατά κεφαλή Πηγή: ΠΟΥ, Eurostat

Στόχοι Μνημονίου Οικονομικής Πολιτικής Δεκέμβριος 2010 Εκτενής μεταρρύθμιση συστήματος υγείας Μηχανοργάνωση, έλεγχος και λογιστική παρακολούθηση νοσοκομείων Εκσυγχρονισμός συστήματος προμηθειών Κοινή διαχείριση / λειτουργία νοσοκομείων βάσει γεωγραφικής θέσης & εξειδίκευσης Επανεξέταση & αλλαγές στην κατανομή αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα εμπλεκόμενα Υπουργεία Διατήρηση της Συνολικής Δημόσιας Δαπάνης Υγείας < 6% ΑΕΠ Μείωση Δημόσιας Φαρμακευτικής Δαπάνης Εξοικονόμηση 2 δισ. έως το 2012 Το 1 δισ. μέσα στο 2011 Δημόσια φαρμακευτική δαπάνη= 1% ΑΕΠ

Στόχοι Μνημονίου Οικονομικής Πολιτικής- Φάρμακο 2010 Πλήρης εφαρμογή της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, με την επέκταση του συστήματος που χρησιμοποιείται σήμερα από τον ΟΑΕΕ, σε όλα τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης. Καθορισμός και δημοσίευση κατευθυντήριων γραμμών συνταγογράφησης μέσω ΕΟΦ για τους ιατρούς με βάση τα διεθνή πρότυπα συνταγογράφησης. Θέσπιση διαδικασίας τακτικής αξιολόγησης των πληροφοριών που λαμβάνονται μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης σε σχέση με τις αναληφθείσες κατευθυντήριες γραμμές συνταγογράφησης από τους οργανισμούς κοινωνικής ασφάλισης. Σχετικές κυρώσεις και ποινές θα επιβάλλονται σε συνέχεια της αξιολόγησης, όπως προβλέπεται από τους ισχύοντες κανόνες και τη νομοθεσία. Δημοσίευση ετήσιας έκθεσης για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα και σχετική ενημέρωση γιατρών σε τακτά χρονικά διαστήματα (τουλάχιστον ετησίως). Η έκθεση και η ενημέρωση των γιατρών θα εστιάζει στη συνταγογραφική συμπεριφορά αναφορικά με τα πιο δαπανηρά και ευρέως χρησιμοποιούμενα φάρμακα. Εφαρμογή «αρνητικής λίστας» των μη καλυπτόμενων από τα ασφαλιστικά ταμεία φαρμάκων και της λίστας φαρμάκων που δεν απαιτούν συνταγογράφηση (OTC). Ολοκλήρωση «θετικής λίστας» των καλυπτόμενων από τα ασφαλιστικά ταμεία φαρμάκων, βάσει του νέου συστήματος ενδεικτικών τιμών αναφοράς.

Στόχοι Μνημονίου Οικονομικής Πολιτικής- Φάρμακο 2010 Έκδοση νέου Δελτίου Τιμών Φαρμάκων (ΔΤΦ) βάσει του νέου συστήματος τιμολόγησης το Δεκέμβριο του 2010, σε αντικατάσταση του δελτίου που εκδόθηκε το Σεπτέμβριο 2010. Το ΔΤΦ θα πρέπει να ενημερώνεται ανά τρίμηνο. Ανακοίνωση ότι η ισχύς των πλαφόν που επιβλήθηκαν για πρώτη φορά με το ΔΤΦ του Σεπτεμβρίου 2010, θα αρθεί το Μάρτιο του 2011. Είσπραξη της συμφωνηθείσας έκπτωσης (rebate) από τις φαρμακευτικές εταιρείες, χρησιμοποιώντας τα δεδομένα που θα προέλθουν από την ηλεκτρονική συνταγογράφηση και σάρωση των συνταγών (σκανάρισμα). Εισαγωγή μηχανισμού παρακολούθησης που θα αξιολογεί την εξέλιξη της φαρμακευτικής δαπάνης σε μηνιαία βάση.

Στόχοι Μνημονίου Οικονομικής Πολιτικής- Φάρμακο Q1 2011 Μεταφορά της ευθύνης τιμολόγησης φαρμάκων στον ΕΟΦ καθώς και όλων των άλλων πτυχών φαρμακευτικής πολιτικής στο Υπουργείο Υγείας. Μείωση του περιθώριου κέρδους των φαρμακοποιών επί της λιανικής τιμής πώλησης, είτε άμεσα σε 15-20%, είτε έμμεσα με τη θέσπιση ενός συστήματος εκπτώσεων (rebate), για πωλήσεις πάνω από ένα καθορισμένο όριο. Μείωση του περιθώριου κέρδους των χονδρεμπόρων φαρμάκων κατά το ένα τρίτο τουλάχιστον. Αύξηση της χρήσης γενόσημων φαρμάκων στα δημόσια νοσοκομεία: 50% του όγκου των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται θα είναι γενόσημα μέχρι το τέλος του 2011.

Στόχοι Μνημονίου Οικονομικής Πολιτικής- Φάρμακο Q2 2011 Η κυβέρνηση λαμβάνει πρόσθετα μέτρα για την προώθηση της χρήσης γενοσήμων φαρμάκων: Υποχρεωτική ηλεκτρονική συνταγογράφηση γιατρών με βάση τη δραστική ουσία. Ορισμός χαμηλότερου κόστους συμμετοχής των ασθενών για τα γενόσημα φάρμακα που έχουν σημαντικά χαμηλότερη τιμή από την τιμή αναφοράς (κάτω από 60% της τιμής αναφοράς), με βάση την εμπειρία άλλων χωρών της Ε.Ε. Καθορισμός ανώτατης τιμής για τα γενόσημα φάρμακα στο 60% της τιμής των αντίστοιχων επώνυμων φαρμάκων.

Σχέδιο Νόμου: «Διαρθρωτικές Αλλαγές στο Σύστημα Υγείας και άλλες Διατάξεις» Εξυγίανση συστήματος προμηθειών Χρήση απολογιστικών στοιχείων για την κατάρτιση των αναγκών του συστήματος και θέσπιση ειδικών δεικτών για την παρακολούθηση των αναγκών κατάρτιση προϋπολογισμών νοσοκομείων Διασύνδεση προϋπολογισμών σε επίπεδο μονάδας και περιφέρειας με τα ετήσια προγράμματα προμηθειών Θέσπιση διαδικασιών αυστηρού ελέγχου δαπανών και επιβολή κυρώσεων σε περιπτώσεις αναιτιολόγητων αποκλίσεων Βελτίωση σύνταξης τεχνικών προδιαγραφών διαγωνισμών Ενιαίος μηχανισμός λήψης αποφάσεων Σχηματισμός Εθνικού Οργανισμού Παροχής Υπηρεσιών Υγείας, όπου θα εντάσσονται οι κλάδοι υγείας των Ταμείων και η υπηρεσία ελέγχου δαπανών της ΓΓΚΑ, με σκοπό την οργάνωση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Ενιαίο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας Νοσοκομεία ΙΚΑ-ΕΤΑΜ εντάσσονται στο ΕΣΥ

Σχέδιο Νόμου: «Διαρθρωτικές Αλλαγές στο Σύστημα Υγείας και άλλες Διατάξεις» Φάρμακο Στόχος: η δημόσια φαρμακευτική δαπάνη προς τα ιδιωτικά φαρμακεία να αντιστοιχεί στο 1% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2012 μέσω: Καθιέρωσης ποσού επιστροφή (rebate) από τα ιδιωτικά φαρμακεία προς τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης (ΦΚΑ), επιτυγχάνοντας έτσι μείωση του % κέρδους του φαρμακοποιού Πίνακας με προοδευτικά ποσοστά «έκπτωσης» επί του αιτούμενου ποσού κάθε φαρμακείου ανά ΦΚΑ Καθιέρωσης ποσού επιστροφής (rebate) από τις φαρμακευτικές εταιρίες ή τους κατόχους άδειας κυκλοφορίας υπέρ των ΦΚΑ, συμπεριλαμβανομένου του ΟΠΑΔ, του Οίκου Ναύτου και των νοσοκομείων Η διαφορά της ασφαλιστικής τιμής (τιμής φαρμάκων που αποζημιώνονται από ΦΚΑ) από την τιμή παραγωγού ή εισαγωγέα (ex-factory τιμή) ισούται με το ποσό επιστροφής (rebate) των φαρμακευτικών εταιρειών προς τους ΦΚΑ.

Σχέδιο Νόμου: «Διαρθρωτικές Αλλαγές στο Σύστημα Υγείας και άλλες Διατάξεις» Φάρμακο Ορίζεται η δυνατότητα λειτουργίας φαρμακείων το Σάββατο Προβλέπεται η προμήθεια φαρμάκων από τις μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας και από ΝΠΔΔ Μειώνεται το μικτό ποσοστό κέρδους των χονδρεμπόρων κατά το 1/3 του ισχύοντος, δηλ. από 8% σε 5,4% Η χορηγούμενη ποσότητα φαρμάκων ανά συνταγή δε θα πρέπει να υπερβαίνει το όριο των τριάντα ημερών θεραπείας (εξαίρεση αποτελούν τα χρόνια νοσήματα) βάσει του εκάστοτε δοσολογικού σχήματος

Σχέδιο Νόμου: «Διαρθρωτικές Αλλαγές στο Σύστημα Υγείας και άλλες Διατάξεις» Ορίζεται η μεταφορά του Τμήματος Τιμών Φαρμάκων και της Επιτροπής Τιμών Φαρμάκων από τη Γενική Γραμματεία Εμπορίου στο Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Οι αρμοδιότητες του Υπουργείου Περιφερειακής Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας που αφορούν σε θέματα προϊόντων αρμοδιότητας ΕΟΦ και όλες οι άλλες πτυχές φαρμακευτικής πολιτικής μεταφέρονται στον Υπουργό Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Φαίνεται πως αλλαγές που εδώ και χρόνια θεωρούνταν αναγκαίες για το Σύστημα Υγείας εφαρμόζονται σήμερα, με πολύ στενά χρονικά περιθώρια και περιορισμούς. Τα μέτρα που ανακοινώνονται και λαμβάνονται είναι προς τη σωστή κατεύθυνση, και οι επικείμενες αλλαγές αποτελούν ένα στοίχημα πάνω στο οποίο κρίνεται η βιωσιμότητα του ΕΣΥ...

ΙΔΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ FOUNDATION FOR ECONOMIC & INDUSTRIAL RESEARCH Ευχαριστούμε!