ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Η ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ και Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΝΘΡΩΠΟ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΖΩΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ και ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ 1o ΓΕΛ ΑΧΑΡΝΩΝ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2011-2012 Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ

ΘΕΜΑΤΙΚΟ ΤΜΗΜΑ ΕΑ5 : Καυκιάς Γιώργος Κουκίδης Ιάσωνας Ντούρου Ελένη Νικολοπούλου Αµαλία Καπούλα Καρολίνα Κοτρέτσος Σπύρος Ψύχος Αποστόλης Ανδρεάδης Θοδωρής Παπαδοπούλου Κωνσταντίνα Κουλόγιαννης Χρήστος Λαζάρου Ορέστης Καούκης Παναγιώτης Καµβύσης Θανάσης Καίσαρης Νίκος ηµόπουλος Αγγελής Μπουρζίκος Ελπιδοφόρος Υπεύθυνος καθηγητής : Παγιάτης Χαράλαµπος Σελίδα 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Κύριος στόχος του project ήταν να καταγράψουµε τις δικές µας βιωµατικές εµπειρίες αλλά και των άλλων ανθρώπων. Έτσι προχωρήσαµε στην δηµιουργία οµάδων και φτιάξαµε ερωτηµατολόγια, η καθεµία για τον τοµέα που ερευνούσε. Οι οµάδες ήταν: α) Ηλεκτρική ενέργεια και καθηµερινότητα β) Ηλεκτρική ενέργεια και βελτίωση ζωής γ) Ηλεκτρική ενέργεια και περιβάλλον δ) Ηλεκτρική ενέργεια και οικονοµικές επιδράσεις. Μετά την συγκέντρωση των αποτελεσµάτων του ερωτηµατολογίου επιλέξαµε έρευνες για να συγκρίνουµε τα ευρήµατα µας. Οι έρευνες αυτές προέρχονταν από τους διαδικτυακούς τόπους ανώτατων ιδρυµάτων. Οι ιστοσελίδες αυτές επελέγησαν µε βάση: α) την επισκεψιµότητα τους β) την ανανεωσιµότητα τους γ) τα σχόλια που έχουν γίνει από άλλους επιστήµονες και δ) από το αν έχουν χρησιµοποιηθεί από παραγωγικές εταιρείες του κλάδου. Στην τελική εργασία εντάξαµε και κείµενα δικά µας. Με όλα αυτά πετύχαµε την πρωτοτυπία της εργασίας µας. Πριν ξεκινήσει η παρουσίαση της εργασίας µας θα θέλαµε να παρουσιάσουµε µια εκτενή συζήτηση που έγινε στην τάξη. Κατά τη διάρκεια του µαθήµατος ειπώθηκε η φράση: «Τίποτα δεν λειτουργεί χωρίς ηλεκτρικό ρεύµα». Οι απόψεις των συµµαθητών µας ήταν οι εξής: Σελίδα 3

Θεωρώ ότι η λέξη τίποτα είναι πολύ απόλυτη και δεν αφήνει περιθώρια για εξαιρέσεις. Έχει βοηθήσει πολύ η ηλεκτρική ενέργεια στον τρόπο ζωής των ανθρώπων, αλλά µπορούν να ζήσουν και χωρίς συσκευές που απαιτούν ρεύµα για να λειτουργήσουν. Αυτό µπορεί να γίνει µε την αντικατάσταση αυτών των συσκευών µε άλλες ή µε αντικείµενα που δεν χρειάζονται ρεύµα για να κάνουν την ενέργεια που θέλουµε. Για παράδειγµα, αντί για σόµπες και καλοριφέρ µπορούµε να ζεσταθούµε και µε το τζάκι (αν υπάρχει διαθέσιµο) ή αντί για λάµπες µπορούµε να δούµε µε τα κεριά (αν και είναι πιο δύσκολο). Επίσης, τα µεταφορικά µέσα που λειτουργούν µε ηλεκτρική ενέργεια µπορούν να αντικατασταθούν µε λεωφορεία που µετακινούνται µε καύσιµα. Τέλος, οι πρώτες εφευρέσεις που δηµιουργήθηκαν δεν λειτουργούσαν µε ηλεκτρική ενέργεια, αλλά ήταν βασισµένες σε θεωρίες των δηµιουργών τους, όπως ήταν το τηλέφωνο που µέσω των επαγωγικών κυµάτων µεταφέρονταν ο ήχος. (Π.Κ.) Θεωρώ πως αυτή η φράση είναι απόλυτη, δηλαδή υπάρχουν συσκευές που λειτουργούν και χωρίς ρεύµα και µας βοηθούν στην ζωή µας όµως την πλειοψηφία αυτών των συσκευών δεν τη χρησιµοποιούµε λόγω του ότι η χρήση τους δεν είναι τόσο εύκολη στις περισσότερες περιπτώσεις όσο αυτή συσκευών µε την ίδια ή παρόµοια λειτουργία. (Σ.Κ) Θα ήθελα να σχολιάσω τη φράση η οποία είχε προκύψει µέσα στην τάξη. "δεν λειτουργεί τίποτα χωρίς το ηλεκτρικό ρεύµα" η απάντηση είναι...αν όχι τίποτα, ελάχιστες δυσεύρετες συσκευές οι οποίες δεν λειτουργούν µε ηλεκτρικό ρεύµα. το ηλεκτρικό ρεύµα θα το ονόµαζα µε τρεις χαρακτηρισµούς. 1) καταλύτη ζωής για τον λόγο ότι έχει παίξει καθοριστικό ρόλο για την εξέλιξη και εύρεση πολλών επιτευγµάτων τα οποία κάνουν πιο εύκολη τη ζωή κάθε ανθρώπου 2) αφανή ήρωα διότι πολλές συσκευές που βλέπουµε στην καθηµερινότητα µας κάνουν θαυµατουργά πράγµατα. Το µυαλό µας όµως είναι αυτό το οποίο µας ωθεί σε αυτή την σκέψη. Αν εξετάσουµε και παρατηρήσουµε όµως ότι κάθε µια από αυτές τις συσκευές λειτουργεί µε ηλεκτρικό ρεύµα τότε και µόνο θα µπορέσουµε να το χαρακτηρίσουµε µε την προαναφερθείσα ονοµασία. (Χ.Κ.) Σελίδα 4

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ Σελίδα 5

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Σε ποιο τοµέα θεωρείτε πιο σηµαντική την ηλεκτρική ενέργεια στη καθηµερινότητά σας ; Πιστεύετε πως η ηλεκτρική ενέργεια έχει µεγαλύτερο αντίκτυπο; α)στο περιβάλλον β)στην οικονοµία Η ηλεκτρική ενέργεια µε την µορφή που µας παρέχεται, πιστεύετε πως έχει περισσότερα; α)πλεονεκτήµατα β)μειονεκτήµατα Θεωρείτε την ηλεκτρική ενέργεια πολύ απαραίτητη στην καθηµερινή σας ζωή; α) Ναι β) Όχι Πώς θα φανταζόσασταν την καθηµερινότητά σας χωρίς την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας; α) Χειρότερη β) Ίδια γ) Καλύτερη Χρησιµοποιείτε εναλλακτικές µορφές ενέργειας (π.χ. ηλιακή) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ; α) Ναι β) Όχι ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1. Σε ποιό τοµέα θεωρείτε πιο σηµαντική την ηλεκτρική ενέργεια στην καθηµερινότητα σας; Απάντηση: Εδώ υπήρξαν πολλές απόψεις που θα αναφερθούν στην τελική εργασία! 2. Πιστεύετε πως η ηλεκτρική ενέργεια έχει µεγαλύτερο αντίκτυπο; α) Στο περιβάλλον: 56% β) Στην οικονοµία: 44% 3. Η ηλεκτρική ενέργεια µε την µορφή που µας παρέχεται, πιστεύετε πως έχει περισσότερα; α) Πλεονεκτήµατα: 68% β) Μειονεκτήµατα: 32% Σελίδα 6

4. Θεωρείτε την ηλεκτρική ενέργεια άκρως απαραίτητη στην καθηµερινή σας ζωή; α) Ναι: 80% β) Όχι: 20% 5. Πώς θα φανταζόσασταν την καθηµερινότητα σας χωρίς την παροχή ηλεκτρικής ενέργειας; α) Χειρότερη: 80% β) Ίδια : 8% γ) Καλύτερη: 12% 6. Χρησιµοποιείτε εναλλακτικές µορφές ενέργειας (π.χ. ηλιακή) για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας; α) Ναι: 72% β) Όχι: 28% «Η ηλεκτρική ενέργεια είναι ο µεγαλύτερος παράγοντας του πολιτισµού. Είναι µια τεράστια δύναµη της φύσης, την οποία ο άνθρωπος κατάφερε να κατακτήσει και να εκµεταλλευτεί προς όφελος του. Χρησιµοποιεί την ηλεκτρική ενέργεια για να εξυπηρετήσει σχεδόν κάθε του ανάγκη όπως : π.χ. "στη θέρµανση, στη ψύξη, στο φωτισµό, στην επικοινωνία, κ.α. Αποτελεί λοιπόν τη βάση της οικονοµίας και της σύγχρονης ζωής.» (Ο.Λ.) Οι συσκευές που βρίσκονται σε κάθε σπίτι και χρησιµοποιούνται καθηµερινά θα µπορούσαν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: α) σε αυτές που µας είναι απαραίτητες γιατί διευκολύνουν την ζωή µας και έχουν άµεση σχέση µε τις βιολογικές ανάγκες µας και β) σε αυτές που χρησιµοποιούµε για να ψυχαγωγηθούµε, να επικοινωνήσουµε και να διευρύνουµε τους ορίζοντες µας. Στην πρώτη κατηγορία εντάσσονται οι λαµπτήρες, το ψυγείο, η ηλεκτρική κουζίνα, ο θερµοσίφωνας, το κλιµατιστικά και κάθε συσκευή που εξυπηρετεί τις ίδιες ανάγκες. Θα µπορούσε κανείς να ζήσει σε ένα σπίτι χωρίς φως; Όχι. Θα ήταν πολύ δύσκολο. Αν δεν είχαµε ψυγείο πως θα διατηρούνταν τα τρόφιµα; Και αν δεν υπήρχε και η ηλεκτρική κουζίνα πώς θα παρασκευάζαµε γρήγορα την τροφή µας; Σελίδα 7

Όλες αυτές οι συσκευές λοιπόν συνδέονται άµεσα µε τις βιολογικές µας ανάγκες. Στην δεύτερη κατηγορία ανήκουν συσκευές όπως η τηλεόραση, το ραδιόφωνο, το τηλέφωνο και ο ηλεκτρονικός υπολογιστής. Είναι συσκευές που δεν µας είναι τόσο απαραίτητες όσο αυτές της άλλης κατηγορίας αλλά από την άλλη αν λείψουν η ζωή γίνεται πιο µονότονη. Γιατί ουσιαστικά αυτές λειτουργούν ως δίαυλος µε τον έξω κόσµο και τα γεγονότα. Αν σταµατήσουν να υπάρχουν ναι µεν θα συνεχίσουµε να ενηµερωνόµαστε για τις εξελίξεις αλλά προφανώς αυτό θα γίνεται δυσκολότερα και σε µικρότερο βαθµό. Στην τάξη έγιναν εκτενείς συζητήσεις σχετικά µε την σηµασία της ηλεκτρικής ενέργειας. Μέσα από αυτές οδηγηθήκαµε σε ένα γενικότερο συµπέρασµα: Πάντοτε και ειδικότερα τα τελευταία χρόνια µε την πρόοδο της κοινωνίας, η ηλεκτρική ενέργεια καθίσταται η πλέον απαραίτητη µορφή ενέργειας στην καθηµερινή µας ζωή καθώς είµαστε στην εποχή που τα πάντα λειτουργούν µε αυτή. Η προσωπική µου άποψη είναι πως η ηλεκτρική ενέργεια είναι µια σπουδαία παροχή αλλά όπως είναι γνωστό, στην καθηµερινότητα είµαστε εξαρτηµένοι σε υπερβολικό βαθµό από αυτήν και αυτό είναι κάτι αρνητικό καθώς στην δύσκολη εποχή που διανύουµε πρέπει να είµαστε έτοιµοι για την απώλεια ακόµα και βασικών αναγκών. Σαν υποοµάδα δηµιουργήσαµε ένα ερωτηµατολόγιο το οποίο κατά κύριο λόγο απευθυνόταν σε άτοµα εφηβικής ηλικίας µε σκοπό να καταγράψουµε την άποψη ατόµων για ότι αφορά την ηλεκτρική ενέργεια σε σχέση µε την καθηµερινότητα τους. Από τα αποτελέσµατα που λάβαµε συµπεραίνουµε πως οι περισσότεροι ερωτηθέντες θεωρούν πιο σηµαντική την ηλεκτρική ενέργεια στον τοµέα των βασικών αναγκών όπως το µαγείρεµα χωρίς όµως να λείπει ένα αρκετά µεγάλο ποσοστό το οποίο απάντησε πως την θεωρεί σηµαντικότερη στον τοµέα της ψυχαγωγίας. Πρόσθετα η πλειοψηφία των εφήβων πιστεύει πως η ηλεκτρική ενέργεια µε την µορφή που µας παρέχεται σήµερα προσφέρει στην καθηµερινή ζωή περισσότερα πλεονεκτήµατα και επίσης η συντριπτική πλειοψηφία θεωρεί την ηλεκτρική ενέργεια πολύ απαραίτητη στην καθηµερινότητα και δεν µπορεί να την φανταστεί χωρίς την παροχή της. Επιπλέον αξίζει να σηµειωθεί πως το µεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων απάντησε ότι χρησιµοποιεί εναλλακτικές µορφές ενέργειας για την Σελίδα 8

παραγωγή ηλεκτρικής, κάτι που συγκρούεται µε τα επιστηµονικά στοιχεία καθώς από την πτυχιακή µελέτη του τµήµατος οικιακής οικονοµίας και οικολογίας του Χαροκόπειου Πανεπιστηµίου που εντοπίσαµε στο διαδίκτυο. Εν κατακλείδι συµπεραίνουµε πως η κοινωνία είναι άµεσα εξαρτηµένη σε µεγάλο βαθµό από την ηλ. ενέργεια κάτι που είναι και απόλυτα φυσιολογικό αφού χωρίς αυτήν δεν µπορούµε να πράξουµε τίποτα στην καθηµερινή µας ζωή και είναι δεδοµένο πως δεν θα πάψουµε να την έχουµε ανάγκη. Βέβαια στο µέλλον ίσως να χρησιµοποιούµε άλλες µορφές ενέργειας για την παραγωγή της καθηµερινά. Ποιος ξέρει; (Ι.Κ.) Εξάρτηση εθισµός από τις ηλεκτρικές συσκευές Από την συζήτηση που έγινε µέσα στην τάξη για το θέµα της εξάρτησης εθισµού από τις ηλεκτρικές συσκευές, προέκυψαν τα παρακάτω συµπεράσµατα : Η λέξη εθισµός έχει αρνητική έννοια. Εθισµένους αποκαλούµε τους ανθρώπους οι οποίοι κάνουν κάτι κακό για τον εαυτό τους (υπερβολική χρήση Η/Υ, ναρκωτικά, τζόγος, αλκοολισµός κλπ.) και δεν µπορούν να το σταµατήσουν. Εν αντιθέσει, η λέξη εξάρτηση έχει περισσότερες από µία διαφορετικές σηµασίες, στις οποίες συµπεριλαµβάνονται και θετικές και αρνητικές. Μία αρνητική ερµηνεία της λέξης εξάρτηση είναι ο εθισµός, αλλά παρόλα αυτά δεν σηµαίνει ότι η λέξη εξάρτηση έχει αρνητική σηµασία, διότι για παράδειγµα η ανθρωπότητα είναι εξαρτηµένη από πρώτες ύλες και το περιβάλλον. Ακόµη, ένας άνθρωπος ο οποίος έχει σοβαρά προβλήµατα υγείας η ζωή του εξαρτάται από συγκεκριµένους παράγοντες. (Σ.Κ.) Με αφορµή την λέξη «εξάρτηση» που χρησιµοποίησε ο συµµαθητής µας στο κείµενο του θέλω να σχολιάσω την σηµασία των ηλεκτρικών συσκευών σήµερα. Θεωρώ ότι η λέξη αυτή είναι σωστή. Σκεπτόµενοι τις δραστηριότητες µας καθηµερινά παρατηρούµε ότι οι ηλεκτρικές συσκευές είναι παρούσες σχεδόν σε όλες τις δραστηριότητες µας. Από το πιο απλό που κάνει ο καθένας µας όταν πηγαίνει σπίτι, να ανάψει το φως, µέχρι την λειτουργία µιας πολύπλοκης µηχανής η ηλεκτρική ενέργεια είναι απαραίτητη. Η ηλεκτρική κουζίνα και το ψυγείο είναι συσκευές που χρησιµοποιούµε καθηµερινά για την κάλυψη των τροφικών µας αναγκών. Ακόµα ο υπολογιστής και η τηλεόραση χρησιµοποιούνται για την διασκέδαση µας. Αν κάποιος αναλογιστεί πόσο Σελίδα 9

τελικά χρησιµοποιεί συσκευές που εξαρτώνται από το ηλεκτρικό ρεύµα θα δει ότι το ποσοστό είναι εκπληκτικό. (Κ.Π.) Σύµφωνα µε αυτά που µας αναφέρει ο Ε. η αλήθεια είναι πως όντως είµαστε εξαρτηµένοι από τις ηλεκτρικές συσκευές. Πολλά από αυτά που καταφέρνουµε µε την χρήση των ηλεκτρονικών συσκευών δεν θα µπορούσαµε να τα πραγµατοποιήσουµε αν δεν υπήρχε η παρουσία τους. Η πολύτιµη παρουσία τους! (Κ.Κ.) Σε άλλη συζήτηση όµως η λέξη εξάρτηση πήρε άλλο χαρακτήρα: Με αφορµή τα αρκετά πρόσφατα γεγονότα µε τις πληµµύρες στην περιοχή της Ηλείας στην Πελοπόννησο θα ήθελα να επισηµάνω τα προβλήµατα που µπορούν να προκύψουν από την διακοπή ρεύµατος σε ένα νοσοκοµείο χωρίς γεννήτρια. Αυτό συνέβη στο νοσοκοµείο του Πύργου από όπου χρειάστηκε να µεταφερθούν οι ασθενείς σε εκείνο της Πάτρας. εν ήταν δυνατό να χρησιµοποιήσουν τη γεννήτρια και για αυτό έδρασαν κατά αυτόν τον τρόπο. Μερικοί όµως από τους ασθενείς ήταν σε κρίσιµη κατάσταση και χρειάζονταν διαρκώς παροχή οξυγόνου ή η ζωή τους στηρίζονταν σε µηχανήµατα. Θα µπορούσαν να ήταν πολύ χειρότερα τα πράγµατα αν δεν είχαν αντέξει αυτοί οι άνθρωποι. Τότε οι πληµµύρες σε συνδυασµό µε την διακοπή ρεύµατος πιθανόν να κόστιζαν ζωές νοσηλευόµενων µε πολύ σοβαρά προβλήµατα υγείας. (Π.Κ. 13/2/2012) Ο Παναγιώτης κάνει µια πολύ σηµαντική επισήµανση για το πόσο σηµαντική είναι η ηλεκτρική ενέργεια και τις επιπτώσεις που θα υπάρξουν στον τοµέα της υγείας ή και αρκετές φορές της ίδιας της ζωής σε περίπτωση βλάβης ή γενικότερα έλλειψης της στα νοσοκοµεία. Γι' αυτό το λόγο θα έπρεπε σε κάθε νοσοκοµείο (διότι είναι πολύ σηµαντικά για την ανθρωπότητα) να υπάρχουν οι γεννήτριες, οι οποίες ηλεκτροδοτούν τα διάφορα µηχανήµατα σε περίπτωση που γίνει διακοπή ρεύµατος. υστυχώς, αρκετά νοσοκοµεία δεν είναι κατάλληλα εξοπλισµένα (λόγω οικονοµικής αδυναµίας ή και γενικότερα αδυναµίας του κράτους) µε αποτέλεσµα να υπάρξουν οι όποιες συνέπειες σε ανθρώπους των οποίων η ζωή εξαρτάται από τα συγκεκριµένα µηχανήµατα τα οποία είναι αδύνατον να λειτουργήσουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύµα. (Σ.Κ.) Επίσης άτοµα εξαρτηµένα από µηχανήµατα που ζουν στα σπίτια τους και όχι σε νοσοκοµεία θα πρέπει να απαλλάσσονται από λογαριασµούς, όπως αυτούς της ΕΗ. Αντίθετα πολλές φορές αυτοί που δεν µπορούν να πληρώσουν, Σελίδα 10

τιµωρούνται µε διακοπή της ηλεκτροδότησης, µε αποτέλεσµα η ζωή τους να κινδυνεύει. «Η ηλεκτρική ενέργεια είναι κάτι που µπήκε στην ζωή των ανθρώπων τους τελευταίους αιώνες. Κάθε τεχνολογικό επίτευγµα όπως είναι προφανές έχει και τις θετικές και τις αρνητικές του επιπτώσεις. Έτσι και η ηλεκτρική ενέργεια έχει και τα θετικά και τα αρνητικά της. Όλες αυτές οι αρνητικές συνέπειες και τα προβλήµατα προέρχονται καθαρά και µόνο από τον τρόπο χρήσης της από τους ανθρώπους. Η ηλεκτρική ενέργεια είναι έργο των ανθρώπων. Αποτελεί λοιπόν ανθρώπινη επιλογή αν η ηλεκτρική ενέργεια χρησιµοποιηθεί ορθολογικά ή γίνει κατάχρηση της µε οποιεσδήποτε αρνητικές επιπτώσεις όπως θα δούµε στην επόµενη ενότητα.» (Κ.Π.) Σελίδα 11

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Σελίδα 12

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Γνωρίζεις ποιό είναι το κύριο υλικό από το οποίο παράγεται η ηλεκτρική ενέργεια; 2. Οι περισσότεροι µέθοδοι παραγωγής της ηλεκτρικής ενέργειας επιβαρύνουν το περιβάλλον: Α) καθόλου Β) λίγο Γ) αρκετά ) πολύ 3. Αν ναι, ποιά είναι η γνώµη σου για αυτό? Α) µε αφήνει αδιάφορο Β) µε ενοχλεί Γ) θα ήθελα να το αλλάξω 4. Η πυρηνική ενέργεια σχετίζεται µε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας; Α) ναι Β) όχι Γ) δεν ξέρω 5. Έχεις υπ' όψη σου εναλλακτικές µεθόδους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας; 6. Πιστεύεις ότι θα έπρεπε να εφαρµοστούν τεχνικές παραγωγής πιο φιλικές προς το περιβάλλον; Α) δεν το έχω σκεφτεί ποτέ Β) όχι απαραίτητα ) είναι αναγκαίο 7. Η κατασκευή µονάδων οικολογικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχει υψηλό κόστος. Θεωρείς ότι αξίζει να δοθούν λίγα παραπάνω χρήµατα για να δηµιουργηθούν; Α) ναι Β) όχι Γ) δεν έχω γνώµη πάνω σε αυτό ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ Η οµάδα µας διεξήγαγε έρευνα σχετική µε την γνώµη των ατόµων πάνω στο θέµα Ηλεκτρική ενέργεια και περιβάλλον. Σε αυτή συµµετείχαν 20 άτοµα ηλικίας 15-16 ετών τα οποία απάντησαν σε ένα ερωτηµατολόγιο. Οι ερωτήσεις και οι απαντήσεις φαίνονται παρακάτω: 1. Γνωρίζεις ποιό είναι το κύριο υλικό από το οποίο παράγεται η ηλεκτρική ενέργεια; Απάντηση= Άνθρακας-Λιγνίτης: 60% Πετρέλαιο: 5% Ηλεκτρόνια: 5% εν γνωρίζω: 35% 2. Οι περισσότεροι µέθοδοι παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας επιβαρύνουν το περιβάλλον; Απάντηση= Καθόλου: 0% Λίγο: 15% Αρκετά: 25% Πολύ: 60% 3. Αν ναι, ποιά είναι η γνώµη σου για αυτό; Απάντηση= Με αφήνει αδιάφορο: 0% Με ενοχλεί: 20% Θα ήθελα να το αλλάξω: 80% Σελίδα 13

4. Η πυρηνική ενέργεια σχετίζεται µε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας; Απάντηση= Ναι: 50% εν ξέρω: 50% 5. Έχεις υπόψη σου εναλλακτικές µεθόδους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας; Απάντηση= Ηλιακή: 48% Αιολική: 20% Υδροηλεκτρική: 24% Πυρηνική: 4% εν γνωρίζω: 4% 6. Πιστεύεις ότι θα έπρεπε να εφαρµοστούν τεχνικές παραγωγής πιο φιλικές προς το περιβάλλον; Απάντηση= εν το έχω σκεφτεί ποτέ: 0% Όχι απαραίτητα: 0% Είναι αναγκαίο: 100% 7. Η κατασκευή µονάδων οικολογικής παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας έχει υψηλό κόστος. Θεωρείς ότι αξίζει να δοθούν λίγα παραπάνω χρήµατα για να δηµιουργηθούν; Απάντηση= Ναι: 95% Όχι: 0% εν έχω γνώµη πάνω σε αυτό: 5% *Στην ερώτηση αυτή ένας συµµαθητής µας απάντησε για µια συσκευή που ονοµάζεται waverider. Στην συνέχεια της εργασίας µας θα αναφερθούµε σε αυτήν την συσκευή. Όπως ανέφερε ένας συµµαθητής µας: «Οι πιο βασικοί τρόποι για να γίνει παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας είναι η καύση λιγνίτη, πετρελαίου και κάρβουνου, η εκµετάλλευση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας (αιολική, ηλιακή σε αιολικά και ηλιακά πάρκα αντίστοιχα),τα πυρηνικά εργοστάσια και τα υδροηλεκτρικά φράγµατα.» (Σ.Κ.) Βασιζόµενοι στις απαντήσεις του ερωτηµατολογίου οι περισσότεροι γνωρίζουν τις βασικές µεθόδους παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα µας. Έτσι σύµφωνα µε στοιχεία της National Report PAE ΓΙΑ ΤΟ 2008 στη χώρα µας: Το 67,7% της ενέργειας προέρχεται από θερµικούς σταθµούς, στους οποίους χρησιµοποιείται κυρίως λιγνίτης και ακολουθεί το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο. Το 24,3% προέρχεται από υδροηλεκτρικούς σταθµούς Το 8% από Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ). Οι πληροφορίες και τα ποσοστά υπάρχουν στην ιστοσελίδα: http://www.rae.gr/site/categories_new/consumers/know_about/electricity/production.csp Εγχώρια παραγωγή ηλ. ενέργειας ανά µορφή καυσίµου για το 2008 Σελίδα 14

«Εκτιµήθηκαν ως χρήσιµες οι πληροφορίες του συµµαθητή Σ. σχετικά µε το πως µπορεί να γίνει παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εξοικονοµώντας χρήµατα. Έχω όµως µια αντίρρηση διότι η καύση λιγνίτη, πετρελαίου και κάρβουνου δεν έχει ιδιαίτερα καλή επίδραση στο περιβάλλον, αντίθετα το επιβαρύνει ακόµα περισσότερο. Με την καύση αυτών ελευθερώνονται στην ατµόσφαιρα αέρια µε αρνητική επίδραση στο περιβάλλον, άρα και στους οργανισµούς που ζουν σε αυτό.» (Π.Κ.) Στην έρευνα το µεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων απάντησαν ότι οι µέθοδοι παραγωγής ενέργειας επιβαρύνουν πολύ το περιβάλλον. Αυτό είναι παγκοσµίως γνωστό και οι τρόποι µε τους οποίους γίνεται αυτή η επιβάρυνση είναι δύο: α) Τα ηλεκτρονικά ή και ηλεκτρικά απόβλητα έχουν να κάνουν µε ηλεκτρικές συσκευές όπως οι τηλεοράσεις, τα ψυγεία, τα πλυντήρια, οι υπολογιστές, οι µπαταρίες, τα τηλέφωνα, οι λάµπες και άλλες ηλεκτρικές συσκευές που καταλήγουν στα σκουπίδια. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας έχει ως αποτέλεσµα την ραγδαία αύξηση των ηλεκτρικών αποβλήτων επειδή αυξάνοντας τους χρήστες ηλεκτρικών συσκευών, αυξάνονται και τα απορρίµµατά τους. Το Τµήµα Περιβάλλοντος δήλωσε πως µόνο το 4% των ηλεκτρονικών αποβλήτων ανακυκλώνεται ενώ ένα µεγάλο µέρος των υπολοίπων απορρίπτονται σε χωµατερή και µια άγνωστη ποσότητα εξάγεται παράνοµα στο εξωτερικό. Στις Ηνωµένες Πολιτείες κάθε χρόνο καταλήγουν στα σκουπίδια 30 εκατοµµύρια συσκευές υπολογιστών ενώ στην Ευρώπη 100 εκατοµµύρια τηλέφωνα ετησίως καταλήγουν στις χωµατερές ή προς καύση. Περισσότεροι από 50 εκατοµµύρια τόνοι ηλεκτρονικών αποβλήτων δηµιουργούνται παγκοσµίως και το πρόβληµα δεν σταµατά εδώ. Τα ηλεκτρικά απόβλητα προβλέπεται να αυξηθούν λόγο του ότι οι εταιρίες προωθούν καθηµερινά νέες εφαρµογές στρέφοντας τους καταναλωτές στο να αγοράσουν συσκευές αντικαθιστώντας τις παλαιότερες µε νεότερες και πιο σύγχρονες! Τέλος, ένα εξαιρετικά µικρό ποσοστό των αποβλήτων ανακυκλώνεται σε παγκόσµιο επίπεδο παρόλο που προβλέπεται η εκτίναξη των ποσοτήτων των αποβλήτων τα αµέσως επόµενα χρόνια, εάν δεν πάρει ο καθένας την κατάσταση στα χέρια του το περιβαλλοντικό κόστος θα είναι τροµακτικό. β) Όπως είναι γνωστό -διότι έχουν γίνει αρκετές αναφορές πάνω στο συγκεκριµένο θέµα- η υπερθέρµανση του πλανήτη είναι γεγονός και σε αυτό συµβάλλουν αρκετοί παράγοντες. Ένας από αυτούς είναι και η καύση ορυκτών καυσίµων όπως το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και ο λιγνίτης που γίνεται σε εργοστάσια µε σκοπό την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Κατά τη διάρκεια της καύσης απελευθερώνονται Σελίδα 15

ουσίες και αέρια επιβλαβή για το περιβάλλον και συνεπώς και για τους ανθρώπους. Για παράδειγµα κάθε χρόνο παράγονται 21,3 εκατοµµύρια τόνοι διοξειδίου του άνθρακα εκ των οποίων οι µισοί παραµένουν στον ατµοσφαιρικό αέρα, αυτόν που αναπνέουµε για να ζήσουµε. Έτσι αυξάνεται το φαινόµενο του θερµοκηπίου και οι όξινες βροχές - κυρίως στο βόριο ηµισφαίριο της Γης- οι οποίες οφείλουν τη σύστασή τους σε ανθρακικά, νιτρικά και θειικά οξέα. Το περιβάλλον µπορεί να επιβαρυνθεί και από τις µεθόδους που χρησιµοποιούνται για την εξόρυξη των ανθράκων. Εξ αιτίας της καύσης επίσης παράγονται και άλλα αέρια που έχουν ραδιενέργεια αλλά δεν κρίνεται σηµαντική η επίδρασή τους γιατί παράγονται σε πολύ µικρές ποσότητες. Η τέφρα αντίστοιχα που παράγεται από την καύση του λιθάνθρακα επηρεάζει αρνητικά τις περιοχές που τον καταναλώνουν. Τέλος µια περιβαλλοντική καταστροφή ανεκτίµητης επιβάρυνσης µπορεί να προκαλέσει το πετρέλαιο σε περίπτωση που γίνει µια διαρροή στα νερά των ωκεανών. Γενικότερα, τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας επιβαρύνουν σηµαντικά (µε αρνητική σηµασία) το περιβάλλον και την ατµόσφαιρα απελευθερώνοντας επικίνδυνα αέρια. Στο ερωτηµατολόγιο το 50% των ερωτηθέντων απάντησε ότι η πυρηνική ενέργεια σχετίζεται µε την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ενώ το άλλο µισό δήλωσε ότι δεν γνωρίζει κάτι πάνω στο θέµα. Είναι σηµαντικό τα άτοµα να γνωρίζουν για την συµµετοχή της πυρηνικής ενέργειας στην παραγωγή της ηλεκτρικής γιατί ναι µεν από µέσω αυτής παράγονται πολύ µεγαλύτερες ποσότητες συγκριτικά µε τις υπόλοιπες µεθόδους είναι όµως η πιο επικίνδυνη γιατί σε περίπτωση ατυχήµατος έχουµε φοβερές συνέπειες. ίνονται τα παρακάτω στοιχεία: Τα πλεονεκτήµατα της χρήσης πυρηνικής ενέργειας σήµερα είναι: 1. Οι µηδενικές εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα 2. Υπάρχει εύκολη πρόσβαση στο ουράνιο και ο ανεφοδιασµός είναι σταθερός 3. εν εξαρτιόµαστε πλέον από τα συµβατικά καύσιµα 4. Το κόστος της παραγόµενης ενέργειας είναι χαµηλότερο. Παρόλα αυτά δεν έχει γίνει ακόµα αποδεκτή ως µια ασφαλής πηγή ενέργειας. Και αυτό γιατί τα µειονεκτήµατα της είναι πολύ σοβαρά: 1. Υπάρχει ανάγκη διαχείρισης των πυρηνικών αποβλήτων, τα οποία είναι ραδιενεργά Σελίδα 16

2. Υπάρχει υψηλό αρχικό κόστος για τα συστήµατα ασφάλειας και αποτροπής τροµοκρατικών ενεργειών 3. Τα πυρηνικά εργοστάσια έχουν υψηλό κόστος κατασκευής σε σύγκριση µε τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας µε ορυκτά καύσιµα. Σήµερα τo 33% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση προέρχεται από την πυρηνική ενέργεια, ενώ είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Γαλλίας όπου ποσοστό σχεδόν 80% της ηλεκτροπαραγωγής προέρχεται από πυρηνική ενέργεια. Ήδη 196 πυρηνικοί σταθµοί βρίσκονται σε λειτουργία στην Ε.Ε ενώ υπό κατασκευή βρίσκονται άλλα 17 πυρηνικά εργοστάσια. «Πολύ χρήσιµες οι πληροφορίες του συµµαθητή Σ. σχετικά µε το πως µπορεί να γίνει παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας εξοικονοµώντας χρήµατα. Έχω όµως µια αντίρρηση διότι η καύση λιγνίτη, πετρελαίου και κάρβουνου δεν έχει ιδιαίτερα καλή επίδραση στο περιβάλλον, αντίθετα το επιβαρύνει ακόµα περισσότερο. Με την καύση αυτών ελευθερώνονται στην ατµόσφαιρα αέρια µε αρνητική επίδραση στο περιβάλλον, άρα και στους οργανισµούς που ζουν σε αυτό.» (Π.Κ.) «Φυσικά ο λιγνίτης, το πετρέλαιο και τα κάρβουνα κάποια στιγµή θα εξαντληθούν για αυτό το λόγο πρέπει να εκµεταλλευτούµε τις ανανεώσιµες πηγές ενέργειας όσο το δυνατόν περισσότερο, εάν θέλουµε να προστατέψουµε τον πλανήτη» (Ε.Μ.) Στην έρευνα µας το 100% των ατόµων απάντησαν ότι πρέπει να εφαρµοστούν τεχνικές παραγωγής πιο φιλικές προς το περιβάλλον. Ανέφεραν την ηλιακή, την αιολική, την υδροηλεκτρική και την πυρηνική ενέργεια. Σελίδα 17

Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) Γεωθερµική ονοµάζεται η ενέργεια που εξέρχεται από το εσωτερικό της γης στην επιφάνεια της. Η χρήση της γεωθερµίας στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας παρουσιάζει µεγάλης σηµασίας πλεονεκτήµατα καθώς η παραγόµενη ηλεκτρική ενέργεια είναι ανεξάντλητη και πιο εύκολα «προσβάσιµη» καθώς οι συµβατικοί σταθµοί παράγουν ηλεκτρική ενέργεια κατά το 65-70% του έτους ενώ οι γεωθερµικοί σταθµοί κατά το 90% του έτους. Επίσης οι αντλίες γεωθερµικής ενέργειας µπορούν να χρησιµοποιηθούν σε οποιοδήποτε µέρος καθώς καταλαµβάνουν περιορισµένη έκταση γης και έχουν µηδενικές συνέπειες κατά την διάνοιξη πηγαδιών. Υδροηλεκτρική ονοµάζεται η ενέργεια η οποία στηρίζεται στην εκµετάλλευση της µηχανικής ενέργειας του νερού των ποταµών και της µετατροπής της σε ηλεκτρική ενέργεια µε τη βοήθεια στροβίλων και ηλεκτρογεννητριών. Τα υδροηλεκτρικά εργοστάσια κατασκευάζονται σε περιοχές µε τρεχούµενο νερό. Το νερό πέφτει πάνω σε έναν στρόβιλο και του προσδίδει µηχανική ενέργεια η οποία στη συνέχεια µετατρέπεται σε ηλεκτρική. Η υδροηλεκτρική ενέργεια είναι µια από τις κύριες µεθόδους παραγωγής ενέργειας καθώς καλύπτει το 20% περίπου των παγκόσµιων αναγκών σε ηλεκτρισµό µε το ποσοστό να φτάνει το 40% στις αναπτυσσόµενες χώρες. Η δυναµικότητα των υδροηλεκτρικών σταθµών µπορεί να είναι πολλαπλάσια των συµβατικών σταθµών. Είναι ιδιαίτερα αποδοτικοί, αξιόπιστοι και µε µεγάλο χρόνο ζωής. Είναι απόλυτα συµβατοί µε το περιβάλλον και µπορούν να οδηγήσουν και στη δηµιουργία νέων υδροβιότοπων. Τα πλεονεκτήµατα τους είναι πολύ σηµαντικά: έχουν δυνατότητα άµεσης σύνδεσης απόζευξης µε το δίκτυο, αυτόνοµη λειτουργία, αξιοπιστία, άριστη διαχρονική συµπεριφορά, µεγάλη διάρκεια ζωής, προβλέψιµο χρόνο απόσβεσης των επενδύσεων, δεν χρειάζονται δαπάνες για την πρώτη ύλη τους και παράγουν ενέργεια άριστης ποιότητας. Σελίδα 18

Waveriders Οι waveriders ή αλλιώς «κυµατοκαβαλάρηδες» είναι συσκευές που χρησιµοποιούν την ενέργεια των κυµάτων της θάλασσας. Τοποθετούνται στην επιφάνεια της όπου επιπλέουν. Μετατρέπουν την κινητική ενέργεια των κυµάτων σε µηχανική την οποία διοχετεύουν σε γεννήτριες. Στις γεννήτριες η ενέργεια αυτή µετατρέπεται σε ηλεκτρική. Αποτελούν µια πρόσφατη δηµιουργία απόλυτα φιλική προς το περιβάλλον. Θα τεθούν για πρώτη φορά σε λειτουργία το 2012 κοντά στο Eliston της νότιας Αυστραλίας. Αιολική ενέργεια ονοµάζεται η ενέργεια που παρέχεται από τον άνεµο και δίνει κίνηση στις ανεµογεννήτριες παράγοντας µε αυτό τον τρόπο ηλεκτρική ενεργεία. Το όνοµα της έχει προέρθει από τον θεό Αίολο. Την κατατάσσουµε στις ήπιες µορφές ενεργείας, καθώς επίσης είναι και η µόνη που δεν παράγει ρύπους το οποίο αποτελεί ένα µεγάλο πλεονέκτηµα της, αντίστοιχα ένα µειονέκτηµα της είναι ότι υπάρχουν πιθανότητες θανατώσεων πτηνών. Παράλληλα για οποιαδήποτε εγκατάσταση αιολικού πάρκου απαιτείται Μελέτη Περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Για την εκµετάλλευση της χρειάζονται ειδικές εγκαταστάσεις όπου εκεί θα τοποθετούνται µεγάλοι στύλοι µε πτερύγια ( τύπου έλικες), εκεί ο αέρας θέτει σε κίνηση τα πτερύγια µε αποτέλεσµα να υπάρχει µια περιστροφική κίνηση και παράγωγη ρεύµατος. Σελίδα 19

Ηλιακή ενέργεια Ονοµάζεται η ενέργεια που παρέχεται από τον ήλιο µε ακτινοβολία και µπορεί να µετατραπεί σε ηλεκτρική µε την βοήθεια φωτοβολταϊκών συστηµάτων είτε να αξιοποιηθεί για την θέρµανση νερού µε σκοπό την παραγωγή ατµού για την κίνηση τουρµπίνων. Ίσως µια από τις πιο εκµεταλλεύσιµες πηγές ενέργειας. Η ηλιακή ενεργεία λόγο της προέλευση της από τον ήλιο την καθιστά αυτόµατα ανεξάντλητη. Ένα µεγάλο της µειονέκτηµα όµως είναι ότι για εγκαταστάσεις φωτοβολταϊκών ή άλλων παρόµοιων συστηµάτων χρειάζεται µεγάλη οικονοµική ευχέρεια για όποιον το επιχειρήσει. Βιοενέργεια ονοµάζεται η ενέργεια που παράγεται από την βιοµάζα. Βιοµάζα αποκαλούµε οποιοδήποτε υλικό προέρχεται από έναν έµβιο ον. Μετά από επεξεργασίες χρησιµοποιούµε τη βιοµάζα ως καύσιµο για την παραγωγή ενέργειας. Η ενέργεια η οποία είναι αποθηκεµένη σε φυτικές ουσίες προέρχεται από τον ήλιο και συγκεκριµένα από την γνωστή φωτοσύνθεση. Χαρακτηριστικό της βιοενέργειας είναι ότι αποτελεί µια δευτερογενή ηλιακή ενέργεια αφού η διαδικασία γίνεται µέσου του ήλιου. Ένα πλεονέκτηµα της είναι ότι και αυτή όπως η αιολική λόγω µια αντίδρασης του διοξειδίου του άνθρακα δεν παράγει ρύπους όµως για της σύγχρονες βελτιωµένες µετατροπές της βιοµάζας σε καύσιµα απαιτείται ο κατάλληλος εξοπλισµός ο οποίος προϋποθέτει και χρηµατικό κόστος. Τέλος σύµφωνα µε τα αποτελέσµατα της έρευνας µας το 100% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι πρέπει να εφαρµοστούν τεχνικές παραγωγής ενέργειας πιο φιλικές προς το περιβάλλον παρά το υψηλό κόστος. Παίρνοντας στοιχεία από την πρώτη υποοµάδα διαπιστώνουµε ότι το 72% ήδη χρησιµοποιεί µια εναλλακτική µορφή ενέργειας. Σελίδα 20

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΕΠΙΠΕ ΟΥ ΖΩΗΣ Σελίδα 21

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Πιστεύετε ότι θα µπορούσατε να ζήσετε χωρίς ηλεκτρικό ρεύµα; α) ΝΑΙ β) ΌΧΙ 2. Θεωρείτε ότι µε την ηλεκτρική ενέργεια το επίπεδο ζωής µας έχει βελτιωθεί; Αν ναι πώς; 3. Πώς κατά την γνώµη σας θα µπορούσαν να εξελιχθούν οι απαραίτητες ηλεκτρικές συσκευές έτσι ώστε να γίνουν πιο εύχρηστες; 4. Πιστεύετε ότι θα µπορούσαµε να εκµεταλλευόµαστε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας για να χρησιµοποιούµε συσκευές που χρειαζόµαστε οι οποίες λειτουργούν µε ηλεκτρικό ρεύµα; Αν ναι, ποιες θετικές και ποιες αρνητικές επιπτώσεις θα υπήρχαν; ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1. Πιστεύετε ότι θα µπορούσατε να ζήσετε χωρίς ηλεκτρικό ρεύµα ; Τέσσερα από τα επτά άτοµα απάντησαν ότι δε θα µπορούσαν να ζήσουν χωρίς ηλεκτρικό ρεύµα, ενώ τρία απάντησαν ότι θα µπορούσαν να ζήσουν χωρίς ηλ. ρεύµα. 2. Θεωρείτε ότι µε την ηλ. ενέργεια το επίπεδο ζωής µας έχει βελτιωθεί; Αν ναι, πώς ; Σχεδόν όλα τα άτοµα απάντησαν ότι η ηλ. ενέργεια έχει βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο του ανθρώπου, αφού έχουν γίνει πολλές σηµαντικές ανακαλύψεις προς όφελος του ανθρώπου. Επιπλέον, οι συσκευές που λειτουργούν µε ηλ. ενέργεια έχουν απεριόριστες εφαρµογές που διευκολύνουν τη ζωή του ανθρώπου. 3. Πώς κατά τη γνώµη σας θα µπορούσαν να εξελιχθούν οι απαραίτητες ηλ. συσκευές έτσι ώστε να γίνουν πιο εύχρηστες ; Σχεδόν όλοι οι ερωτηθέντες απάντησαν ότι θα έπρεπε να µειωθεί το κόστος ενέργειας που ξοδεύεται και να λειτουργούν µε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας, ενώ άλλοι απάντησαν ότι θα µπορούσαν να γίνουν πιο µικρές στο µέγεθος. 4. Πιστεύετε ότι θα µπορούσαµε να εκµεταλλευόµαστε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας για να χρησιµοποιούµε συσκευές που χρειαζόµαστε οι οποίες λειτουργούν µε ηλ. ρεύµα; Αν ναι, ποιες θετικές και ποιες αρνητικές επιπτώσεις θα υπήρχαν ; Όλοι απάντησαν ότι θα µπορούσαµε να εκµεταλλευτούµε ανανεώσιµες πηγές ενέργειας ώστε να µειωθεί το κόστος χρήσης των συσκευών και επιπλέον θα µειώνονταν η παραγωγή ρύπων, αλλά το κόστος κατασκευής των µηχανηµάτων θα ήταν υψηλό και θα απαιτούταν χρόνος και θα αυξανόταν ο βαθµός εξάρτησης του ανθρώπου από την τεχνολογία. Σύµφωνα µε αυτό που είπε ένας συµµαθητής µας: «Η ηλεκτρική ενέργεια είναι ένα από τα πολυτιµότερα αγαθά που βοήθησαν τον άνθρωπο να προοδεύσει» Μέσα από τα αποτελέσµατα της έρευνας αλλά και από την εµπειρία που έχουµε ως άτοµα µπορούµε να διαπιστώσουµε ότι: Σελίδα 22

Ο ηλεκτρισµός αποτελεί µια έννοια τόσο δεδοµένη όσο το φως, οι επικοινωνίες, ο φούρνος που έχουµε, το ψυγείο µας, το διαδίκτυο κλπ. Επέτρεψε αρκετές ανέσεις, βελτιώνοντας µε αυτό τον τρόπο το επίπεδο ζωής των ανθρώπων. Μέσω της εξέλιξης του τεχνολογικού πολιτισµού και κατ επέκταση µε τις ιδιότητες του επέτρεψε να ασχοληθούµε µε τον πνευµατικό, πολιτιστικό και πολιτισµικό τοµέα. Ο ηλεκτρισµός αποτέλεσε το όργανο, µέσω του οποίου η ανθρωπότητα εξελίχθηκε πιο ραγδαία τα τελευταία χρόνια από οποτεδήποτε άλλοτε στην ιστορία. Χάρη σε αυτόν : σώζονται ζωές καθηµερινά στα νοσοκοµεία, επικοινωνούµε µε ανθρώπους σε όλο τον κόσµο, επήγαµε στο διάστηµα, αποκτήσαµε πρόσβαση σε άπειρες γνώσεις. ακούµε µουσική ηχογραφηµένη, κάνουµε µπάνιο µε ζεστό νερό, ψήνουµε το φαγητό µας χωρίς φωτιά. (Α.Ν.) Η ηλεκτρική ενέργεια από τότε που ανακαλύφθηκε αποτέλεσε µεγάλο προνόµιο για τη ζωή του ανθρώπου. Την διευκόλυνε και την εξέλιξε σε όλους τους τοµείς. Ένας από αυτούς είναι η τεχνολογία. Βελτιώθηκε και ο άνθρωπος µέσα απ' αυτήν. ηλαδή βρήκε νέες µηχανές, δηµιούργησε νέα εργαλεία, ανακάλυψε διαφορετικές µορφές ενέργειας (απ' τις οποίες λειτούργησαν και λειτουργούν πολλά συστήµατα). Ο άνθρωπος µέσα απ' την τεχνολογία έχει ξεπεράσει πολλά εµπόδια και κινδύνους. ηλαδή έχει ξεπεράσει τον κίνδυνο του κρύου την χειµερινή εποχή µέσω των θερµαντικών σωµάτων (καλοριφέρ), έχει βρει, τον τρόπο άµυνας της ζέστης µέσω του κλιµατιστικού για δροσιά. κρατάει τους ανθρώπους περισσότερο στη ζωή στα νοσοκοµεία µέσω των ηλεκτρικών συσκευών που τους βοηθούν να αντιµετωπίσουν τα προβλήµατα υγείας που έχουν. (Κ.Κ.) Με την πάροδο των χρόνων η τεχνολογία εξελίσσεται και δηµιουργούνται συνεχώς νέες συσκευές οι οποίες βελτιώνουν το επίπεδο της ζωής µας κάνοντάς τη πιο εύκολη. Πιο συγκεκριµένα οι ηλεκτρικές συσκευές, αντικαθιστώντας τις «χειροκίνητες», µας έχουν βοηθήσει αρκετά ώστε να γίνουν οι ζωές όλων µας πιο εύκολες. Όσο περνάει ο καιρός αυτές οι συσκευές εξελίσσονται συνεχώς. Για παράδειγµα, το ψυγείο το οποίο µας είναι απαραίτητο για την συντήρηση του φαγητού έχει αυξηµένη χωρητικότητα στις µέρες µας σε σύγκριση µε παλαιότερα χρόνια. Άλλες συσκευές όπως η ηλεκτρική κουζίνα γίνεται συνεχώς πιο εύχρηστη σε σύγκριση µε παλαιότερες εποχές, καθώς τώρα πια έχουµε την δυνατότητα να ρυθµίσουµε την κουζίνα και τον φούρνο απλώς αγγίζοντας την επιφάνειά τους (αφή). Άλλες ηλεκτρικές συσκευές τις οποίες τις Σελίδα 23

χρησιµοποιούµε για την ψυχαγωγία µας περισσότερο(καθώς και για επικοινωνία) µε την πάροδο των χρόνων µειώνεται το µέγεθός τους όπως για παράδειγµα ο Η/Υ και το κινητό τηλέφωνο. Σύµφωνα µε έρευνα της οµάδας µας πιστεύεται ότι στο µέλλον οι ηλεκτρικές συσκευές θα µπορούσαν να µειώνονται στο µέγεθος και να γίνονται πιο εύχρηστες για δική µας ευκολία. (Σ.Κ.) Η ηλεκτρική ενέργεια είναι πολύ σηµαντική έως και αναγκαία για τον άνθρωπο. Οι περισσότερες συσκευές που διευκολύνουν τη ζωή των ανθρώπων οφείλουν τη λειτουργία τους στο ηλεκτρικό ρεύµα. Άρα, χωρίς αυτές τις συσκευές η καθηµερινότητα θα ήταν πολύ πιο δύσκολη. (Π.Κ.) Οι ηλεκτρικές συσκευές έχουν γίνει πια µέρος της καθηµερινότητάς µας. Από τη στιγµή που ξυπνάµε µέχρι τη στιγµή που πηγαίνουµε για ύπνο χρησιµοποιούµε την ηλεκτρική ενέργεια. Η «σχέση» µας από τις ηλεκτρικές συσκευές έχει οδηγήσει στην µαζική παραγωγή τους και στην αύξηση των θέσεων εργασίας. (Ε.Μ.) Σελίδα 24

ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ Σελίδα 25

ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ 1. Τι σηµαίνει για εσάς ηλεκτρική ενέργεια; 2. Πιστεύετε ότι η ηλεκτρική ενέργεια επιβαρύνει οικονοµικά τον άνθρωπο; α) ΝΑΙ β) ΟΧΙ 3. Κατά την γνώµη σας πως µπορεί κάποιος να εξοικονοµήσει ενέργεια; 4. Πιστεύετε ότι είναι προτιµότερο να παράγουµε ηλεκτρική ενέργεια από ανανεώσιµες πηγές ενέργειας α) ΝΑΙ β) ΟΧΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 1. Τι σηµαίνει για εσάς η ηλεκτρική ενέργεια; Το 70% των εφήβων πιστεύει ότι η ηλεκτρική ενέργεια είναι πιο σηµαντική για την βελτίωση της ζωής και της καθηµερινότητας τους, µέσω της χρήσης των ηλεκτρικών συσκευών. Το 30% των εφήβων παροµοιάζει την ηλεκτρική ενέργεια ως µια µορφή ανάπτυξης και πολιτισµού. 2. Πιστεύετε ότι η ηλεκτρική ενέργεια επιβαρύνει οικονοµικά τον άνθρωπο; Το 30% απαντάει ΟΧΙ Το 70% απαντάει ΝΑΙ (π.χ. µέσω λογαριασµού της ΕΗ) 3. Πώς µπορεί κανείς κατά την γνώµη σας- να εξοικονοµήσει ενέργεια; Το 70% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι ο καλύτερος τρόπος εξοικονόµησης ενέργειας είναι η χρήση χαµηλότερης κατανάλωσης συσκευών και λαµπτήρων και ο περιορισµός της χρήσης όταν δεν είναι απαραίτητη. Το 30 % των εφήβων, µόνο, στρέφεται σε αυτό τον τρόπο εξοικονόµησης ενέργειας 4. Πιστεύετε ότι είναι προτιµότερο να παράγουµε ηλεκτρική ενέργεια από ανανεωµένες πηγές ενέργειας; Το 90% απαντά ΝΑΙ * Το 10% απαντά ΟΧΙ *Το 90% των εφήβων επιλέγει τους ανανεώσιµους πόρους καθώς αποτελεί λύση για να µην υπάρχει περαιτέρω επιβάρυνση που υφίσταται το περιβάλλον από τη καύση του λιγνίτη και άλλων εξαντληµένων πόρων Σελίδα 26

Τρόποι εξοικονόµησης ηλεκτρικής ενέργειας 1. Αλλάζουµε τις λάµπες πυρακτώσεως στο χώρο µας µε λάµπες εξοικονόµησης. 2. Κλείνουµε την τηλεόραση, το στερεοφωνικό, και γενικά όλες τις ηλεκτρικές συσκευές από τον κεντρικό διακόπτη (δεν τις αφήνουµε σε κατάσταση stand by).ετήσια εξοικονόµηση περίπου 30 από τους λογαριασµούς του ρεύµατος και µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 300 κιλά. 3. Η σωστή µόνωση του σπιτιού εξασφαλίζει δροσιά το καλοκαίρι και ζέστη το χειµώνα. Αποφεύγουµε έτσι τη χρήση ηλεκτρικού καλοριφέρ ή σόµπας. Αν τοποθετήσουµε διπλά τζάµια εξοικονοµούµε 10% στο λογαριασµό της θέρµανσης. Αν επιπλέον αυτά έχουν θερµοδιακοπή χαµηλής εκποµπής, η εξοικονόµηση φτάνει το 20 30% 4. Το καλοκαίρι βάζουµε ανεµιστήρα για να δροσιστούµε και αποφεύγουµε τη χρήση κλιµατιστικού. Μέσα σε 30 µόνο µέρες εξοικονοµούµε περίπου 60 και µειώνουµε τις εκποµπές αερίων του θερµοκηπίου κατά 600-700. 5. εν ξεχνάµε τους φορτιστές στην πρίζα όταν δεν τους χρησιµοποιούµε. Κάθε φορτιστής που χρησιµοποιούµε (κινητού ή ασύρµατου τηλεφώνου, διάφορων ηλεκτρικών συσκευών), ειδικά αν είναι παλαιού τύπου, µπορεί να µας κοστίζει 2-3 το χρόνο και η χρήση του να συνεπάγεται την έκλυση 20-30 κιλών διοξειδίου του άνθρακα. Καλύτερα να τους βγάζουµε από την πρίζα 6. Χαµηλώνουµε τη θερµοκρασία πλύσης στο πλυντήριο ρούχων και πλένουµε µόνο όταν ο κάδος είναι γεµάτος. Εξοικονόµηση ενέργειας 30-50% ανά πλύση 7. Προτιµάµε φορητό υπολογιστή και επίπεδη οθόνη, σβήνουµε την οθόνη και κλείνουµε από τον κεντρικό διακόπτη τα περιφερειακά συστήµατα όταν δεν τα χρησιµοποιούµε. Ετήσια εξοικονόµηση περίπου 15-20 από τα περιφερειακά και µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 150-200 κιλά περίπου. Οι φορητοί υπολογιστές καταναλώνουν έως και 93% λιγότερη ενέργεια από τους σταθερούς. 8. Μαγειρεύουµε έξυπνα, σε σκεύη που εφαρµόζουν στις εστίες µε το καπάκι κλειστό. έκα λεπτά πριν ετοιµαστεί το φαγητό κλείνουµε το µάτι. εν ανοίγουµε άσκοπα την πόρτα του φούρνου. Αν η βάση του σκεύους είναι 1-2 εκατοστά µικρότερη από την εστία, σπαταλάµε 20 30% περισσότερη ενέργεια. Κάθε φορά που ανοίγουµε την πόρτα του φούρνου, χάνεται το 20% της θερµότητα. Σελίδα 27

9. Όταν αγοράζουµε νέες ηλεκτρικές συσκευές, επιλέγουµε υψηλή ενεργειακή κλάση (Α++, Α+, Α). Ψυγείο: ετήσια εξοικονόµηση 25 και µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 250 κιλά. Πλυντήριο: ετήσια εξοικονόµηση 3 και µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα κατά 30 κιλά 10. Τοποθετούµε ηλιακό θερµοσίφωνα. Εξοικονόµηση τουλάχιστον 150 το χρόνο και 1,5 τόνων διοξειδίου του άνθρακα 11. Τοποθετούµε στην ταράτσα µας ένα φωτοβολταϊκό σύστηµα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (1kW, δηλαδή περίπου 10-15 τετραγωνικά µέτρα). Εξοικονόµηση µε την χρήση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας Σε κάποιο µάθηµα αναφέρθηκε ο όρος "ανεµογεννήτρια". Για να εξετάσουµε εάν εξοικονοµούµε κάποια χρήµατα µε την εγκατάσταση ανεµογεννήτριας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας πρέπει να βρούµε το πιθανό κόστος και στη συνέχεια τον χρόνο απόσβεσης. Το κόστος για την εγκατάσταση µιας ανεµογεννήτριας ανέρχεται στις 550.000 ευρώ (350kW). Ο χρόνος απόσβεσης για την συγκεκριµένη ανεµογεννήτρια υπολογίζεται περίπου στα 8,2 χρόνια έχοντας ως δεδοµένα ότι η ανεµογεννήτρια αυτή παράγει 766.500 κιλοβατώρες τον χρόνο. (Άρα 766.500*0.087=66.685,5 ευρώ τον χρόνο. Συνεπώς, 550.000/66.685,5=8.24 χρόνια) 0.087 είναι η τιµή της κιλοβατόρας (Σ.Κ.) Ο συµµαθητής µας Ν. αναφέρθηκε στο κείµενο του στην πιθανή οικονοµική δυσκολία των ατόµων για την εγκατάσταση και την χρήση φωτοβολταϊκών για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας. Ψάχνοντας µπορούµε να αντλήσουµε τις εξής πληροφορίες : Ένα φωτοβολταϊκο σύστηµα ενός ΚWp κοστίζει 5.000 ευρώ τελική τιµή και παράγει για µια ώρα έντονης ηλιοφάνειας µια KWh. Άρα παράγει ανά έτος περίπου 1200 KWh. Το κέρδος που προκύπτει για τον ιδιοκτήτη είναι περίπου 660 ευρω το χρόνο. Μπορεί να γίνει εγκατάσταση συστήµατος µέχρι 10 KWp και ανάλογα θα αλλάξουν και οι παραπάνω τιµές. (Κ.Π.) Σελίδα 28

Καθηµερινά χρησιµοποιούµε συσκευές που λειτουργούν µε ηλεκτρικό ρεύµα. Έχουµε σκεφτεί όµως πόσο επιβαρύνουν την τσέπη µας; Το έργο που παράγει µια τέτοια µηχανή µετριέται σε KW (κιλοβάτ). Έτσι σε ένα δίµηνο (κάθε δυο µήνες έρχεται ο λογαριασµός της ΕΗ) καταναλώνονται σε ένα µέσο σπίτι: Ηλ. Κουζίνα: 3000W*1h/ηµ*60ηµ= 180 KW Ψυγείο: 500W*24h/ηµ*60ηµ= 720KW Πλυντήριο: 3500W*2h/ηµ*60ηµ= 420KW Η/Υ: 400W*5h/ηµ*60ηµ= 120KW TV: 250W*10h/ηµ*60ηµ= 150 KW Θερµοσίφωνας: 4000W*1/2h/ηµ*60ηµ= 120 KW Λάµπες: 60W*5h/ηµ*60ηµ= 18 KW Λοιπά: 500W*1h/ηµ*60ηµ= 30 KW Σύνολο: 1758KW*0,087ευρω= 152,946ευρω Ετήσιο κόστος ΕΗ : 918 ευρώ Σελίδα 29

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 5. Φυσική α λυκείου Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 6. Παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας Συγγραφέας: Συλλογικό έργο, Βουρνάς Κωνσταντίνος, Ντελκής Κ., Παπαδιάς Βασίλειος Κ. Εκδότης: Συµµετρία 7. Η ιστορία της ηλεκτρικής εταιρείας Συγγραφέας: Μπότσης ηµήτρης Α. Εκδότης: ΑΩ Εκδόσεις 8. Στοιχεία Ηλεκτρολογίας των Σ. Πάγκαλου, Φ. ηµόπουλου, Χ. Παγιάτη Παιδαγωγικό Ινστιτούτο 9. Οι ανανεώσιµες πηγές ενέργειας στην Ελλάδα πτυχιακή εργασία Κυριτσάκη Όλγα Κοζάνη 2009 ΙΣΤΟΣΕΛΙ ΕΣ http://www.greenpeace.org/greece/el/getinvolved/137368/137393/ten-and-one/) http://www.rae.gr/site/categories_new/consumers/know_about/electricity/production.cs p http://solon-synthesis.blogspot.com/2011/10/blog-post_10.html http://www.waveriderenergy.com.au/index.html Σελίδα 30

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εισαγωγή σελ. 3 Ηλεκτρική ενέργεια και καθηµερινότητα... σελ. 5 Ερωτηµατολόγιο σελ. 6 Αποτελέσµατα έρευνας.... σελ. 6 Κατάταξη ηλεκτρικών συσκευών.... σελ. 7 Εξάρτηση εθισµός από τις ηλ. συσκευές... σελ. 9 Ηλεκτρική ενέργεια και περιβάλλον. σελ. 12 Ερωτηµατολόγιο.. σελ. 13 Αποτελέσµατα έρευνας.. σελ. 13 Ηλεκτρικά απόβλητα και επιβάρυνση του περιβάλλοντος.σελ. 16 Ανανεώσιµες πηγές ενέργειας...... σελ. 18 Ηλεκτρική ενέργεια και τεχνολογική εξέλιξη.. σελ. 21 Ερωτηµατολόγιο.. σελ. 22 Αποτελέσµατα έρευνας.. σελ. 22 Απόψεις σχετικά µε την βελτίωση του επιπέδου ζωής.. σελ. 23 Ηλεκτρική ενέργεια και οικονοµικές επιδράσεις.. σελ. 25 Ερωτηµατολόγιο.. σελ. 26 Αποτελέσµατα έρευνας.. σελ. 26 Τρόποι εξοικονόµησης ενέργειας. σελ. 27 Επισηµάνσεις....σελ. 29 Βιβλιογραφία.. σελ. 30 Περιεχόµενα... σελ. 31 Σελίδα 31