Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ενότητα 4: Σχεδιασμός Προϊόντος Σχεδιασμός Παραγωγικής Διαδικασίας Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
Διοίκηση Παραγωγής Ενότητα 4: Σχεδιασμός προϊόντων και υπηρεσιών, Μέρος ΙΙ 1
Το σπίτι της ποιότητας - House of Quality - Το HOQ είναι το βασικό εργαλείο σχεδίασης της QFD: Είναι ένας πίνακας με τις απαιτήσεις του πελάτη (WHAT) στο αριστερό μέρος και τις τεχνικές προδιαγραφές (ΗOW) του προϊόντος στο πάνω μέρος. Εντός του πίνακα υπάρχουν σύμβολα που δείχνουν ποια απαίτηση ικανοποιείται από ποιο τεχνικό χαρακτηριστικό. 2 Μικρό βάρος 3 Ευκολία χρήσης 4 Αξιοπιστία 5 Εύκολη σταθεροπ. 2 Διόρθωση χρωμάτων1 Βαθμ Σημαντικότητας Τιμές Στόχου (Τεχνικά χαρακτηριστικά) Τεχνική αποτίμηση Χαμηλή κατανάλ. ενέργειας Συστατικά από αλουμίνιο Αυτόματη εστίαση Αυτόματη προσαρμογή φωτ. Μπαλέτα χρωμάτων Εργονομικός σχεδιασμός 22 9 27 27 32 25 0.5 A 75% 11 σημείων υψ.ευκρ 2 κυκλωματα αποτχ 1 στις 10000 Κατάταξη Εταιρεία A 0,7 60% NAI 1 ok Α Εταιρεία B 0,6 50% NAI 2 ok K Εμείς 0,5 75% NAI 2 ok A Εταιρεία A Εταιρεία B K Κ K Λ A K K Λ Λ Λ
QFD και το σπίτι της ποιότητας (HOQ) Βαθμολόγηση σημαντικότητας από τον πελάτη Συσχετίσεις Πώς να ικανοποιηθούν οι επιθυμίες του πελάτη Τι επιθυμεί ο πελάτη Πίνακας συσχετίσεων Αποτίμηση ανταγωνισμού Τιμές στόχου Τεχνική αποτίμηση 3 Σταθμισμένη βαθμολόγηση
Παράδειγμα - HOQ Έστω ότι είμαστε μέλη της ομάδας σχεδίασης μιας νέας ψηφιακής φωτογραφικής μηχανής. Η πρώτη μας ενέργεια είναι η κατασκευή του «οίκου της ποιότητας» (House of Quality) 4
Παράδειγμα - HOQ Συσχετίσεις Πώς να ικανοποιηθούν Τι επιθυμεί ο πελάτης Πίνακας συσχετίσεων αποτίμηση Τι επιθυμεί ο πελάτης Μικρό βάρος 3 Τεχνικά χαρακτηριστικά και αποτίμηση Βαθμολόγηση σημαντικότητας από τον πελάτη (5 = υψηλότερη) Ευκολία χρήσης 4 Αξιοπιστία 5 Εύκολη σταθεροποίηση 2 Διόρθωση χρωμάτων 1 5
Παράδειγμα - HOQ Συσχετίσεις Πώς να ικανοποιηθούν Τι επιθυμεί ο πελάτης Πίνακας συσχετίσεων αποτίμηση Τεχνικά χαρακτηριστικά και αποτίμηση Χαμηλή κατανάλωση Ηλ/σμού Συστατικά από αλουμίνιο Αυτόματη εστίαση Αυτόματη προσαρμογή φωτ. Μπαλέτα χρωμάτων Εργονομικός σχεδιασμός Πώς να ικανοποιηθούν οι επιθυμίες του πελάτη. Τεχνικά χαρακτηριστικά 6
Παράδειγμα - HOQ Συσχετίσεις Πώς να ικανοποιηθούν Τι επιθυμεί ο πελάτης Πίνακας συσχετίσεων αποτίμηση Χαμηλή κατανάλ. Ηλεκ/σμού Χαμηλή κατανάλ. ενέργειας Συστατικά από αλουμίνιο Αυτόματη εστίαση Αυτόματη προσαρμογή φωτ. Συστατικά από αλουμίνιο Αυτόματη εστίαση Μπαλέτα χρωμάτων Αυτόματη προσαρμογή φωτ. Μπαλέτα χρωμάτων Εργονομικός σχεδιασμός Εργονομικός σχεδιασμός Τεχνικά χαρακτηριστικά και αποτίμηση Πώς να ικανοποιηθούν οι επιθυμίες του πελάτη. Τεχνικά χαρακτηριστικά 7
Παράδειγμα - HOQ Συσχετίσεις Πώς να ικανοποιηθούν Υψηλή σχέση - βαρύτητα 5 Μεσαία σχέση - βαρύτητα 3 Χαμηλή σχέση - βαρύτητα 1 Τι επιθυμεί ο πελάτης Πίνακας συσχετίσεων Τεχνικά χαρακτηριστικά και αποτίμηση αποτίμηση Μικρό βάρος 3 Ευκολία χρήσης 4 Αξιοπιστία 5 Εύκολη σταθεροποίηση 2 Πίνακας συσχετίσεων Διόρθωση χρωμάτων 1 8
Παράδειγμα - HOQ Συσχετίσεις Πώς να ικανοποιηθούν Τι επιθυμεί ο πελάτης Πίνακας συσχετίσεων αποτίμηση Συσχετίσεις μεταξύ των τεχνικών χαρακτηριστικών του προϊόντος Χαμηλή κατανάλ. Ηλεκ/σμού Συστατικά από αλουμίνιο Αυτόματη εστίαση 9 Αυτόματη προσαρμογή φωτ. Μπαλέτα χρωμάτων Εργονομικός σχεδιασμός Τεχνικά χαρακτηριστικά και αποτίμηση
Παράδειγμα - HOQ Συσχετίσεις Πώς να ικανοποιηθούν Τι επιθυμεί ο πελάτης Πίνακας συσχετίσεων αποτίμηση Συσχετίσεις μεταξύ των τεχνικών χαρακτηριστικών του προϊόντος Χαμηλή κατανάλ. Ηλεκ/σμού Συστατικά από αλουμίνιο Αυτόματη εστίαση Αυτόματη προσαρμογή φωτ. Μπαλέτα χρωμάτων Εργονομικός σχεδιασμός Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Πηγή: 10 Διοίκησης Principles Επιχειρήσεων of Operations Management, J. Heizer and B. Render, 9th edition, Pearson, 2008. Τεχνικά χαρακτηριστικά και αποτίμηση Η οροφή του HOQ μας δείχνει κατά πόσο τα τεχνικά χαρακτηριστικά επηρεάζουν +κά ή -κά το ένα το άλλο. Για κάθε κελί ρωτάμε αν η βελτίωση ενός χαρακτηριστικού βελτιώνει ή χειροτερεύει κάποιο άλλο. Συνήθως για βελτίωση θέτουμε +, για χειροτέρευση ένα Άλλες ενδείξεις (όπως στο σχήμα) είναι ψηλή, μεσαία, ή χαμηλή αλληλεπίδραση.
Παράδειγμα - HOQ Συσχετίσεις Πώς να ικανοποιηθούν Υψηλή σχέση - βαρύτητα 5 Μεσαία σχέση - βαρύτητα 3 Χαμηλή σχέση - βαρύτητα 1 Τι επιθυμεί ο πελάτης Πίνακας συσχετίσεων Τεχνικά χαρακτηριστικά και αποτίμηση αποτίμηση Μικρό βάρος 3 Ευκολία χρήσης 4 Αξιοπιστία 5 Η Εύκολη βαθμολόγηση σταθεροποίηση μας για 2 22 9 27 27 32 25 τη σημαντικότητα των κριτηρίων Διόρθωση χρωμάτων Σταθμισμένη 1 βαθμολογία 11
Παράδειγμα - HOQ Πώς να Τι επιθυμεί ο πελάτης Συσχετίσεις ικανοποιηθούν Πίνακας συσχετίσεων αποτίμηση Α= Αρκετά καλά, Λ= Λίγο, Κ= Καθόλου Τεχνικά χαρακτηριστικά και αποτίμηση Πόσο καλά ικανοποιούν τις επιθυμίες των πελατών τα ανταγωνιστικά προϊόντα Μικρό βάρος 3 Ευκολία χρήσης 4 Αξιοπιστία 5 Εύκολη σταθεροποίηση Η βαθμολόγηση μας για 2 22 5 τη σημαντικότητα των κριτηρίων 12 Διόρθωση χρωμάτων 1 Εταιρεία A A A K A Λ Εταιρεία B Λ Λ A Λ Λ
Παράδειγμα - HOQ Πώς να Συσχετίσεις ικανοποιηθούν Τι επιθυμεί ο πελάτης Πίνακας συσχετίσεων αποτίμηση Τεχνικά χαρακτηριστικά και αποτίμηση Τιμές Στόχων (Τεχνικά Χαρακτηριστικά) Τεχνική αποτίμηση 0,5 Amber Εταιρεία A 0,7 60% NAI 1 ok A Εταιρεία B 0,6 50% NAI 2 ok K Εμείς 0,5 75% NAI 2 ok A 13 75% 11 σημείων υψ.ευκριν 2 κυκλώματα Αποτυχία 1 στις 10000 Κατάταξη
Παράδειγμα - HOQ Το ολοκληρωμένο HOQ Μικρό βάρος 3 Ευκολία χρήσης 4 Αξιοπιστία 5 Εύκολη σταθεροπ. 2 Διόρθωση χρωμάτων1 Βαθμ Σημαντικότητας Χαμηλή κατανάλ. ενέργειας Συστατικά από αλουμίνιο Αυτόματη εστίαση Αυτόματη προσαρμογή φωτ. Μπαλέτα χρωμάτων Εργονομικός σχεδιασμός Εταιρεία A Εταιρεία B K Κ K Λ A K K Λ Λ Λ 22 9 27 27 32 25 Πηγή: Heizer & Render, Principles of Operations Management, 7e, Prentice-Hall, Σχεδιάγραμμα 13 Τιμές Στόχου (Τεχνικά χαρακτηριστικά) Τεχνική αποτίμηση 14 0.5 A 75% 11 σημείων υψ.ευκρ 2 κυκλώματα αποτχ 1 στις 10000 Κατάταξη Εταιρεία A 0,7 60% NAI 1 ok Α Εταιρεία B 0,6 50% NAI 2 ok K Εμείς 0,5 75% NAI 2 ok A
Η καμπύλη μάθησης (Learning or experience curve) 15
Η καμπύλη μάθησης Μέσω της εμπειρίας, της τεχνογνωσίας και της επανάληψης οι επιχειρήσεις βελτιώνουν την παραγωγή του προϊόντος, μειώνουν τους χρόνους παραγωγής, μειώνουν το κόστος παραγωγής. Το φαινόμενο της μείωσης του μοναδιαίου κόστους προϊόντος εκφράζεται με μια εκθετική συνάρτηση που είναι γνωστή ως καμπύλη μάθησης ή καμπύλη εμπειρίας (learning or experience curve) (Wright 1936, μελέτη αεροσκαφών) 16
Η καμπύλη μάθησης 1 Μέσω της εμπειρίας, της τεχνογνωσίας και της επανάληψης οι επιχειρήσεις βελτιώνουν την παραγωγή του προϊόντος, μειώνουν τους χρόνους παραγωγής, μειώνουν το κόστος παραγωγής. Το φαινόμενο της μείωσης του μοναδιαίου κόστους προϊόντος εκφράζεται με μια εκθετική συνάρτηση που είναι γνωστή ως καμπύλη μάθησης ή καμπύλη εμπειρίας (learning or experience curve) (Wright 1936, μελέτη αεροσκαφών) 17
Η καμπύλη μάθησης - 2 Μελέτες στην αμυντική βιομηχανία έδειξαν ότι ο διπλασιασμός του όγκου παραγωγής συνεπάγεται μείωση του μοναδιαίου κόστους κατά 20%. Έτσι, το κόστος παραγωγής του 2 ου κομματιού είναι μειωμένο κατά 20% από το κόστους του 1 ου. Το ίδιο συμβαίνει και με το κόστους του 10 ου κομματιού σε σχέση με το κόστος του 5 ου, κλπ. 18
Η καμπύλη μάθησης - 3 Μαθηματική έκφραση, C n = (C 1 )(n b ) C n = κόστος παραγωγής του n-ου κομματιού C 1 = κόστος παραγωγής του 1 ου κομματιού n = ο αριθμός των κομματιών b = (logφ)/log2 = ρυθμός μείωσης του μοναδιαίου κόστους παραγωγής 19
Η καμπύλη μάθησης - 4 Φ = ρυθμός μάθησης (κλήση καμπύλης μάθησης) Έτσι, στην αεροναυπηγική βιομηχανία έχουμε ποσοστό μάθησης 80%, δηλαδή Φ=0,8 και άρα b=(log0,8)/log2 0,322 Ρυθμός μάθησης 80% σημαίνει ότι το κόστος παραγωγής του 2 ου κομματιού θα είναι ίσο με 80% του κόστους του 1 ου 20
Η καμπύλη μάθησης - Παράδειγμα Αν το κόστος παραγωγής του 1 ου κομματιού ενός προϊόντος είναι 100 πόσο θα είναι το κόστος για το 2 ο, 5 ο και 100 ο κομμάτι αν ο ρυθμός μάθησης είναι 70%; C n = C 1 (n b ) C 2 = (100 )(2 b )=(100 )(2 log 0,7/log 2 ) =(100 )(2 0,515 )= C 5 = = (100 )(5 70 b )=(100 )(5 log 0,7/log 2 ) = 43,68 C 100 = (100 )(100 b )=(100 )(100 log 0,7/log 2 ) = 9,36 21
Η καμπύλη μάθησης - Παράδειγμα Αν το κόστος παραγωγής του 1 ου κομματιού ενός προϊόντος είναι 100 πόσο θα είναι το κόστος για το 2 ο, 5 ο και 100 ο κομμάτι αν ο ρυθμός μάθησης είναι 70%; C n = C 1 (n b ) C 2 = (100 )(2 b )=(100 )(2 log 0,7/log 2 ) =(100 )(2 0,515 )= = 70 C 5 = (100 )(5 b )=(100 )(5 log 0,7/log 2 ) = 43,68 C 100 = (100 )(100 b )=(100 )(100 log 0,7/log 2 ) = 9,36 22
Καμπύλες μάθησης 70%, 80%, 90% Φ=0,70 Φ=0,80 Φ=0,90 Κόστος κόστος κομματιού Cn ( n ( ) 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 2 5 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 Παραγόμενα κομμάτια Ρυθμός μάθησης 70% σημαίνει ότι το κόστος παραγωγής μειώνεται κατά 30% σε κάθε διπλασιασμό των κομματιών 23 που παράγονται. Πανεπιστήμιο Πατρών Τμήμα Διοίκησης Επιχειρήσεων
Η καμπύλη μάθησης και χρόνοι παραγωγής 1 Ίδια μαθηματική συνάρτηση που εκφράζει το κόστος παραγωγής, Τ n = (Τ 1 )(n b ) Τ n = χρόνος παραγωγής του n-ου κομματιού Τ 1 = χρόνος παραγωγής του 1 ου κομματιού 24
Η καμπύλη μάθησης και χρόνοι παραγωγής 2 n = ο αριθμός των κομματιών b = (logφ)/log2 = ρυθμός μείωσης του μοναδιαίου χρόνου παραγωγής Φ = ρυθμός μάθησης (κλήση καμπύλης μάθησης) 25
Καμπύλη μάθησης και χρόνοι παραγωγής - παράδειγμα Αν ο αναγκαίος χρόνος (εργατοώρες) για την παραγωγή της 1 ης μονάδας ενός προϊόντος είναι 100 ώρες, ποιος είναι ο αναγκαίος χρόνος για την παραγωγή του 3 ου κομματιού, με ρυθμό μάθησης ίσο με 80%; T n = T 1 (n b ) T 3 = (100 ώρες)(3 b ) = (100)(3 log 0,8/log 2 ) = (100)(3 0,322 ) = 70,2 ώρες 26
Παραδείγματα Καμπύλων Παράδειγμα Παραγωγή Model-T Ford Συναρμολόγησ η αεροπλάνου Συντήρηση εξοπλισμού στην General Electric Χαλυβουργίες Μάθησης Παράμετροι βελτίωσης Φ (%) Τελική τιμή 86 Χρόνος εργασίας ανά μονάδα Μέσος χρόνος για αντικατάσταση ομάδας εξαρτημάτων Χρόνος παραγωγής (σε ώρες) ανά μονάδα προϊόντος Πηγή: Heizer/Render, Principles of Operations Management, 7e, Prentice-Hall, Πίνακας 5 27 80 76 79
Παραδείγματα Καμπύλων Παράδειγμα Ολοκληρωμένα κυκλώματα Υπολογιστές παλάμης Οδηγοί (drivers) αποθηκευτικ ών μέσων Η/Υ Μεταμοσχεύσε ις καρδιάς Μάθησης Παράμετροι βελτίωσης Φ (%) Μέση τιμή ανά μονάδα Μέση εργοστασιακή τιμή πώλησης 72 74 Μέση τιμή ανά bit 76 Ρυθμός θανάτων στο χρόνο Πηγή: Heizer/Render, Principles of Operations Management, 7e, Prentice-Hall, Πίνακας 6 79 28
Τέλος Ενότητας 29
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.