ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ευχαριστίες Εισαγωγή ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 Η ΡΕΑΛΙΣΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ Β ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ 1.Α Ο κλασικός ρεαλισµός. 1.Α.α. Τα βασικά αξιώµατα. 1.Α.β. Η «ισορροπία δυνάµεων» σύµφωνα µε τον Hans Morgenthau. 1.Α.γ. Τα «διφορούµενα» της κυριαρχίας σύµφωνα µε τον Raymond Aron. 1.Β. Νεορεαλισµός 1.Β.α. Τα αίτια εµφάνισής του.. 1.Β.β. Ο Kenneth Waltz και ο νεορεαλισµός 1.Β.γ. Ο δοµικός ρεαλισµός.. 1.Γ. Ο φιλελεύθερος ρεαλισµός.. 1.Γ.α. Γενική παρουσίαση.. 1.Γ.β. Η θεωρία των «καθεστώτων» 1.Γ.γ. Η άναρχη κοινωνία του Hedley Bull 1.Δ Ο νεοκλασικός ρεαλισµός.. 1.Δ.α. Το γενικότερο πλαίσιο... 1.Δ.β. Η ασφάλεια ως κεντρικό σηµείο αναφοράς. 1.Δ.γ. Αµυντικός ρεαλισµός εναντίον επιθετικού ρεαλισµού.. 1.Δ.γ.1. Κοινές καταβολές... 1.Δ.γ.2. Ο αµυντικός ρεαλισµός.. 1.Δ.γ.3. Ο επιθετικός ρεαλισµός.. 1.Ε. Ο ηγεµονικός ρεαλισµός 1.Ε.α. Το περιβάλλον 1.Ε.β. Η πολιτική οικονοµία των διεθνών σχέσεων του Robert Gilpin.. 1.Ε.γ. Η «ήπια ισχύς» του Joseph Nye
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Η ΣΧΕΣΗ ΙΣΧΥΟΣ Ή Ο ΕΛΕΓΧΟΣ 2.Α. 2.Β. Η «ρεαλιστική» θεωρία της ισχύος 2.Α.α. Η έννοια της ισχύος 2.Α.β. Οι τρεις τύποι άσκησης ισχύος.. 2.Α.γ. Το βασικό πρότυπο ισχύος: Η πίεση επί του εθνικού συµφέροντος.. 2.Α.δ. Ακραίες περιπτώσεις της σχέσης ισχύος. 2.Α.δ.1. Γενικά 2.Α.δ.2. Η συµµετοχή και η επέµβαση. 2.Α.δ.3. Το τετελεσµένο γεγονός... 2.Α.ε. Η απειλή ρήξης στις φιλικές σχέσεις ισχύος.. 2.Α.ε.1. Μορφές πιέσεων 2.Α.ε.2. Η «αναµονή» ή η «ηθική πίεση». 2.Α.στ. Η πίεση του αδύναµου ελεγκτή: η «προειδοποίηση».. 2.Α.ζ. Τριµεροποίηση: Η πίεση µέσω αντικατάστασης του ελεγχόµενου 2.Α.η. Τριµεροποίηση: Η πίεση µέσω εκµετάλλευσης στάσεων (φιλικών και εχθρικών)... Οι «επιστηµονικές» θεωρίες της ισχύος. 2.Β.α. Η χειραγώγηση των αιτιών για τη λήψη αποφάσεων. 2.Β.β. Η γνωστική προσέγγιση της ισχύος: Η ανακοίνωση των προθέσεων. 2.Β.β.1. Το «σήµα» και ο «δείκτης» των προθέσεων 2.Β.β.2. Η επιρροή µέσω του «καλού παραδείγµατος» 2.Β.β.3. Η διπλωµατία του καταναγκασµού. 2.Β.γ. Η γραφειοκρατική προσέγγιση της ισχύος: Οι διαφοροποιηµένες πιέσεις 2.Β.δ. Η ανατροπή δια της κοινωνικής επιρροής 2.Β.ε. Η θεσµική προσέγγιση της ισχύος: Η θεσµική πλαισίωση και το επιχείρηµα της νοµιµότητας.. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Η ΔΙΕΘΝΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ 3.Α. Η διεθνής διαπραγµάτευση.. 3.Α.α. Ορισµός και προϋποθέσεις.. 3.Α.β. Η ανταγωνιστική προσέγγιση της διαπραγµάτευσης: Οι υποχωρήσεις ή ο συµβιβασµός.. 3.Α.γ. Η γνωστική προσέγγιση της διαπραγµάτευσης...
3.Β. 3.Γ. 3.Α.γ.1 Το άλµα προς µία «εξέχουσα λύση» ρυθµιστική ή αντικειµενική. 3.Α.γ.2 Ο τύπος διαπραγµάτευσης 3.Α.δ. Η γραφειοκρατική προσέγγιση της διαπραγµάτευσης: ο εντολοδόχος διαπραγµατευτής. 3.Α.ε. Η λύση µέσω ανταµοιβής, συµβιβασµού, ανταλλαγής και η «ολοκληρωσιακή» λύση συµφερόντων. 3.Α.στ. Το σηµείο της µη επιστροφής και η απαίτηση της τελευταίας στιγµής Το «διεθνές» καθεστώς. Η διεθνής πολιτική ολοκλήρωση.. 3.Γ.α. Η έννοια της πολιτικής ολοκλήρωσης 3.Γ.β. Στρατηγικές πολιτικής ολοκλήρωσης ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Η ΠΟΛΥΠΟΛΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ 4.Α. 4.Β. 4.Γ. 4.Δ. Νοηµατοδότηση και αµφισηµία της έννοιας της ισορροπίας δυνάµεων. 4.Α.α. Η διεθνής «βεστφαλική τάξη».. 4.Α.β. Η αµφισηµία της έννοιας και η σχετικότητα της πραγµατικότητας της ισορροπίας Η γενική θεωρία της ισορροπίας δυνάµεων.. 4.Β.α. Τα προαπαιτούµενα του συστήµατος της ισορροπίας 4.Β.β. Οι «κανόνες του παιχνιδιού» της ισορροπίας.. 4.Β.γ. Οι προϋποθέσεις εύρυθµης λειτουργίας του συστήµατος ισορροπίας δυνάµεων 4.Β.δ. Συµπεριφορές των κρατών απέναντι στην κατανοµή δυνάµεων. 4.Β.ε. Στόχοι και συνέπειες της ισορροπίας : ελευθερία, ανεξαρτησία και σχετική ειρηνική συνύπαρξη. Οι κανόνες λειτουργίας της πολυπολικής ισορροπίας.. 4.Γ.α. Σεβασµός συγκεκριµένων κανόνων λειτουργίας.. 4.Γ.β. Πολυπολική άµεση και έµµεση ισορροπία: ο ρόλος του κράτους-εκκρεµούς.. 4.Γ.γ. Υποσύστηµα και υπαγόµενο σύστηµα. 4.Γ.δ. Κριτική στη θεωρία της ισορροπίας δυνάµεων.. Δυο ειδικές θεωρίες... 4.Δ.α. Η συµµαχία..
4.Δ.β. Ο πόλεµος και τα «καθεστώτα» του 4.Δ.β.1. Παράγοντες και τύποι πολέµων.. 4.Δ.β.2. Ο πόλεµος και τα «καθεστώτα» του ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5 Η ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ 5.Α. 5.Β. 5.Γ. 5.Δ. 5.Ε. 5.ΣΤ. Δοµική προσέγγιση της διπολικότητας στη ψυχροπολεµική περίοδο.. 5.Α.α. Σύντοµη αναφορά στη διπολική τάξη.. 5.Α.β. Ήπια και άκαµπτη διπολικότητα : ιεραρχηµένα και µη ιεραρχηµένα µπλοκ. 5.Α.γ. Οι δρώντες στο διπολικό σύστηµα και οι κανόνες λειτουργίας του.. 5.Α.δ. Οι συνεταιριστικοί κανόνες. Η κούρσα των εξοπλισµών και ο αφοπλισµός.. 5.Β.α. Παράγοντες που οδηγούν στην κούρσα των εξοπλισµών.. 5.Β.β. Αφοπλισµός και έλεγχος των εξοπλισµών.. 5.Β.γ. Η µικτή ρύθµιση του αρχικού ανταγωνιστικού ρυθµιστή στο διπολικό σύστηµα. Διπλωµατικές κρίσεις και ύφεση 5.Γ.α. Τα βασικά χαρακτηριστικά των διπλωµατικών κρίσεων.. 5.Γ.β. Οι συνέπειες των διπλωµατικών κρίσεων. Μη στρατιωτική δέσµευση και πολιτική ουδετεροφιλία.. 5.Δ.α. Γενική προσέγγιση 5.Δ.β. Θεωρητικές προσεγγίσεις της µη δέσµευσης.. 5.Δ.β.1. Πρώτη προσέγγιση: η µη δέσµευση ως προϊόν της διπολικότητας (J.Crabb)... 5.Δ.β.2. Δεύτερη Προσέγγιση: η µη δέσµευση ως θεσµός (J. Burton)... 5.Δ.β.3. Τρίτη Προσέγγιση:η µη δέσµευση ως τακτική (R.Rothstein) Διπολικότητα και ιδεολογική ετερογένεια.. 5.Ε.α. Ιδεολογία: Γνωρίσµατα και σύστηµα.. 5.Ε.β. Το νέο ιδεολογικό περιεχόµενο της ισχύος ή η «ήπια ισχύς» (J. Nye) Διπολικότητα και διεθνής σταθερότητα. 5.ΣΤ.α. Αµοιβαία πλεονεκτήµατα της διπολικότητας και της πολυπολικότητας 5.ΣΤ.β. Η σταθερότητα µέσω απορρόφησης των εντάσεων από το «περιβάλλον».. 5.ΣΤ.γ. Ηγεµονική σταθερότητα : µονοµερισµός ή αποµονωτισµός.... 5.ΣΤ.δ. Ο δηµοκρατικός ειρηνισµός.. 5.ΣΤ.ε. Η «διακυβέρνηση» ως παράγοντας της τάξης..
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6 ΤΟ ΚΑΘΕΣΤΩΣ ΤΗΣ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ 6.Α. 6.Β. 6.Γ. Θεωρητική επισκόπηση του κλασικού δόγµατος 6.Α.α. Η αλλαγή στις αντιλήψεις περί «συλλογικής ασφάλειας». 6.Α.β. Οι ρυθµιστικοί κανόνες : η παραίτηση από τη βία και το αδιαίρετο της ειρήνης.. 6.Α.γ. Τα µέσα: η συντριπτική υπεροχή των δυνάµεων που τάσσονται υπέρ του status quo 6.Α.δ. Βασικά χαρακτηριστικά και προµηνύµατα της «συλλογικής ασφάλειας».. 6.Α.δ.1. Το κράτος-εκκρεµές και η «Ευρωπαϊκή Συναυλία».. 6.Α.δ.2. Η ανεκτικότητα των τοπικών συµµαχιών και η «συνθήκη εγγύησης». 6.Α.ε. Προϋποθέσεις καλής λειτουργίας.. Κριτικές, µεταρρύθµιση και υπέρβαση.. 6.Β.α. Κριτική κατά του κλασικού δόγµατος της συλλογικής ασφάλειας και µεταρρύθµιση. 6.Β.β. Από τη «συλλογική ασφάλεια» στη «συλλογική δικαιοσύνη» Λειτουργική-εµπειρική προσέγγιση της συλλογικής ασφάλειας 6.Γ.α. Η φιλοσοφία του εγχειρήµατος. 6.Γ.β. Ο µηχανισµός της συλλογικής ασφάλειας την εποχή της ΚτΕ. 6.Γ.γ. Ο µηχανισµός της συλλογικής ασφάλειας του ΟΗΕ 6.Γ.γ.1. Η ιδέα δηµιουργίας ενός «διευθυντηρίου» µεγάλων δυνάµεων 6.Γ.γ.2. Η προληπτική επέµβαση 6.Γ.γ.3. Η προληπτική διπλωµατία. 6.Γ.γ.4. Το «Κεφάλαιο VI και ήµισυ» 6.Γ.γ.5. Η εξαναγκαστική δράση.. 6.Γ.δ. Απολογισµός της πρακτικής του ΟΗΕ στον τοµέα διατήρησης της διακρατικής ειρήνης..
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7 Η ΠΥΡΗΝΙΚΗ ΑΠΟΤΡΟΠΗ 7.Α. 7.Β. 7.Γ. 7.Δ. Η στρατηγική διάσταση.. 7.Α.α. Η πυρηνική εποχή: µία αλλαγή που βασίζεται στην τεχνολογική «δηµιουργία».. 7.Α.β. Τα δύο θεµέλια της πυρηνικής αποτροπής. 7.Α.γ. Οι παράγοντες αστάθειας και τα «καθεστώτα» σταθεροποίησης της αποτροπής. Τα αµερικανικά πυρηνικά δόγµατα. 7.Β.α. Η µεγάλη στρατηγική της «συγκράτησης». 7.Β.β. Το δόγµα των «µαζικών αντιποίνων» 7.Β.γ. Το δόγµα της «ευέλικτης ανταπόδοσης». Δύο ιδιαίτερες περιπτώσεις: η Γαλλία και η ΕΣΣΔ 7.Γ.α. Οι µικρές πυρηνικές δυνάµεις: «Η αποτροπή του αδύναµου προς τον ισχυρό» 7.Γ.β. Το σοβιετικό πυρηνικό δόγµα.. Η διπλωµατική διάσταση.. 7.Δ.α Σε επίπεδο δρώντων 7.Δ.α.1. Η εδαφικότητα των κρατών. 7.Δ.α.2. Οι κατηγορίες του µεγάλου και του µικρού κράτους: η εµφάνιση «κέντρων». 7.Δ.α.3. Το εθνικό συµφέρον του µη πολέµου. 7.Δ.β. Σε επίπεδο Διεθνών Σχέσεων.. 7.Δ.β.1. Ισορροπία δυνάµεων ή συσχετισµός συµφερόντων;.. 7.Δ.β.2. Η συµµαχία ή το ζήτηµα της διευρυµένης αποτροπής.. 7.Δ.β.3. Η συλλογική ασφάλεια στην πυρηνική εποχή 7.Δ.β.4. Από τη «δοκιµασία ικανότητας» στον «περιορισµένο πόλεµο».. 7.Δ.γ. Σε συστηµικό επίπεδο.. 7.Δ.γ.1. Η µορφολογία του διεθνούς πυρηνικού συστήµατος 7.Δ.γ.2. Η σύνθετη διαστρωµάτωση του διεθνούς συστήµατος.. 7.Δ.γ.3. Η σταθερότητα της διεθνούς «αναρχίας». 7.Δ.δ. Κριτική και συµπεράσµατα..