LECTIO SEXTA ET TRICESIMA XXXVI ΜΙΑ ΑΠΟΠΕΙΡΑ ΩΡΟ ΟΚΙΑΣ 3 ο ΓΕΛ Ηλιούπολης ΜΑΘΗΜΑ 36
Μια απόπειρα δωροδοκίας Manius Curius Dentantus maxima frugalitate utebatur, qu facilius divitias cntemnere psset. Die qudam Samnitium legati ad eum venerunt. Ille se in scamn assidentem apud fcum et ex ligne catill cenantem eis spectandum praebuit. Samnitium divitias cntempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt. Nam cum ad eum magnum pndus auri puplice missum attulissent, ut e uteretur, vultum risu slvit et prtinus dixit: Supervacaneae, ne dicam ineptae, legatinis ministri, narrate Samnitibus Manium Curium malle lcupletibus imperare quam ipsum fieri lcupletem; et mementte me nec acie vinci nec pecunia crrumpi psse. Ο Μάνιος Κούριος εντάτος ήταν πάρα πολύ ολιγαρκής, για να µπορεί να περιφρονεί ευκολότερα τα πλούτη. Κάποια µέρα ήρθαν σ αυτόν απεσταλµένοι των Σαµνιτών. Εκείνος παρουσιάστηκε στα µάτια τους καθισµένος δίπλα στη φωτιά σε ένα σκαµνί και τρώγοντας από ένα ξύλινο πιάτο. (Εκείνος παρουσιάστηκε για να τον δουν να κάθεται δίπλα στη φωτιά σε ένα σκαµνί και να τρώει από ένα ξύλινο πιάτο). Περιφρόνησε τα πλούτη των Σαµνιτών και οι Σαµνίτες θαύµασαν την φτώχεια του. Ενώ, δηλαδή, προσέφεραν σ αυτόν πολύ χρυσάφι σταλµένο από την πολιτεία (τους), για να το κάνει ό,τι θέλει, (για να το χρησιµοποιήσει), χαλάρωσε το (αυστηρό) πρόσωπό του µε το γέλιο (γελώντας) και αµέσως είπε: «Μέλη (απεσταλµένοι) της περιττής για να µην πω ανόητης- πρεσβείας, πείτε στους Σαµνίτες ότι ο Μάνιος Κούριος προτιµά να εξουσιάζει τους πλούσιους παρά να γίνει πλούσιος ο ίδιος και θυµηθείτε ότι εγώ δεν είναι δυνατόν ούτε στη µάχη να νικηθώ ούτε µε χρήµατα να διαφθαρώ (...ότι εµένα ούτε στη µάχη µπορούν να µε νικήσουν ούτε µε χρήµατα να µε διαφθείρουν.). 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 2
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ Α κλίση Β κλίση divitiae, diviti-arum (θ.) plurale tantum Manius Manii (i) (κλητ: Mani) (α.) pecunia-ae (θ.) Γ κλίση frugalitas, frugalitatis (θ.) Samnites, Samnitium (α.) (ενικός: Samnis, Samnitis) paupertas, paupertatis (θ.) pndus, pnderis (ου.) legati, legatinis (θ.) (γεν. πληθ. legatinum) lcuples, lcupletis (α) (αφαιρ. ενικού σε e και- i /γενική. πληθ. σε um ) Curius, Curii(i) (κλητ: Curi (α.) Dentatus i (κλητ: Dentate) (α.) legatus-i (α.) scamnum i (ου.) fcus-i (α.) catillus-i (α.) aurum-i (ου.) ( στον πληθυντικό aura= χρυσά αντικείµενα) minister, ministri (α.)(σαν ager, agri) κλίση vultus, vultus (α.) (δοτ. εν. vultui και vultu, γεν. πληθ. vultu-um) risus, risus (α.) (δοτ. εν. risui και risu, γεν. πληθ. risu-um) Ε κλίση dies, diei (α.) (τα dies και res έχουν όλες τις πτώσεις του πληθυντικού) acies, aciei (θ.) στον πληθυντικό έχει ονοµαστική, αιτιατική και κλητική acies) ΕΠΙΘΕΤΑ - ΠΑΡΑΘΕΤΙΚΑ ευτερόκλιτα Τριτόκλιτα magnus-a-um/mair, mair, maius (facilis, facilis, facile/facilir, facilir, /maximus-a-um facilius/facillimus-a-um) ligneus-a-um supervacaneus-a-um/ magis supervacaneus-a- um/maxime supervacaneus-a-um ineptus-a-um/ineptir-ir-ius/ ineptissimus a -um magnpere, magn pere/ magis, maxime inepte, ineptius, ineptissime ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΑ facile, facilius, facillime 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 3
quidam, quaedam, quddam (αόρ. επιθετική) se (προσωπική, γ προσώπου) ipse, ipsa, ipsum (οριστική) Α συζυγία cen-avi-atum-are spect-avi-atum-are mirr, miratus sum, mirari (αποθ.) σουπίνο miratum, miratu ΑΝΤΩΝΥΜΙΕΣ is-ea-id (δεικτική επαναληπτική) ille, illa, illud (δεικτική) me (προσωπική, α προσώπου) ΡΗΜΑΤΑ Β συζυγία asside, assedi, assessum, assidere (ad +sede) praebe, praebui, praebitum, praebere (prae+ habe) narr, narravi, narratum, narrare imper-avi-atum-are Γ συζυγία utr, usus sum, uti (αποθ.) σουπίνο usum, usu/µετ. µέλ. usurus-a-um cntemn, cntempsi, cntemptum, cntemnere mitt, misi, missum, mittere slv, slvi, slutum, slvere dic, dixi, dictum, dicere (β εν. προστ. ενεστώτα: dic) vinc, vici, victum, vincere/ vincr, victus sum, vinci crrump, crrupi, crruptum, crrumpere (cum/cn + rump) crrumpr, crruptus sum, crrumpi συζυγία veni, veni, ventum, venire Ανώµαλα ρήµατα pssum, ptui, psse affer/adfer, attuli, allatum, afferre/adferre (β εν. προστ. ενεστώτα affer/ /adfer mal, malui, malle fi, factus sum, fieri (παθητικό του faci) Ελλειπτικά ρήµατα memini, meminisse (παρακείµενος µε σηµασία ενεστώτα/διαθέτει συντελικούς χρόνους και την προστακτική: mement-mementte) 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 4
Το ανώµαλο ρήµα mal (ΓΛΓ. σελ:88-89) ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ Οριστική Υποτακτική Προστακτική Απαρέµφατο eg mal malim malle tu mavis malis ------------------- is mavult malit ------------------- ------------------------ ns malumus malimus vs mavultis malitis -------------------- ei malunt malint -------------------- ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ Οριστική Υποτακτική eg malebam mallem tu malebas malles is malebat mallet ns malebamus mallemus vs malebatis malletis ei malebant mallent ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ Οριστική Υποτακτική Προστακτική Απαρέµφατο eg malam ------------------------ ------------------------------- tu males ------------------------------ --------------------- is malet ------------------------------ ---------------------- ns malemus ------------------------------ vs maletis ------------------------------- ----------------------- ei malent --------------------------------- --------------------- ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ Οριστική Υποτακτική Απαρέµφατο eg malui maluerim maluisse tu maluisti malueris is maluit maluerit ns maluimus maluerimus vs maluistis malueritis ei maluerunt (-ere) maluerint ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ Υποτακτική Οριστική eg malueram maluissem tu malueras maluisses is maluerat maluisset ns malueramus maluissemus vs malueratis maluissetis ei maluerant maluissent eg tu is ns vs ei Οριστική maluer malueris maluerit maluerimus malueritis maluerint ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ Απαρέµφατο --------------------------------- Μετοχή -------------------------------------- Μετοχή ------------------------------------- 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 5
ΤΟ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ: Ο ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ A) Πώς µπορεί να εκφραστεί γενικά ο σκοπός στη λατινική γλώσσα 1α) Με την πρόθεση ad + αιτιατική γερουνδίου Quam multas imagines -nn slum ad intuendum, verum etiam ad imitandum β) Με την πρόθεση ad + αιτιατική γερουνδιακού (υποχρεωτική η γερουνδιακή έλξη: α) όταν το αντικείµενο του γερουνδίου υπάρχει σε πτώση αιτιατική και δεν είναι ουδέτερο αντωνυµίας ή επιθέτου β) στο ρήµα utr + αφαιρετική, αν η αφαιρετική δεν είναι ουδέτερο αντωνυµίας ή επιθέτου ) Clamre deinde ancillarum.ad eam biurgandam venit. 2 α) Με τις προθέσεις causa gratia + γενική γερουνδίου β) Με τις προθέσεις causa gratia, + γενική γερουνδιακού (υποχρεωτική η γερουνδιακή έλξη, όταν ισχύουν όσα αναφέρονται για τη σύνταξη ad + αιτιατική γερουνδιακού) Prcia cultellum tnsrium quasi unguium resecandrum causa ppscit. 3) Με την αιτιατική του σουπίνου τύπος σε um Tum Scipi, cum se ipsum captum venisse es existimasset. 4) Με τελική πρόταση (θεωρία σχολικού βιβλίου) Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, qu facilius divitias cntemnere psset 5) Με αναφορική τελική πρόταση 6) Με τελική µετοχή 7) Με δοτική κατηγορηµατική του σκοπού Hic vir frtissim, patri su, magn adiument in periculis, slaci in labribus, gratulatini in victria fuit. 8) Με γερουνδιακό ως κατηγορηµατικό προσδιορισµό ύστερα από ρήµατα που σηµαίνουν δίδω, παραδίδω, παρέχω. Eis se spectandum praebuit. 9) Με εµπρόθετο προσδιορισµό: ad, in + αιτιατική Adulescens in certamen ruit. 10)Με εµπρόθετο προσδιορισµό: causa gratia, + γενική 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 6
Β) Ο προσδιορισµός του σκοπού µε ρήµατα που δείχνουν κίνηση εκφράζεται 1 α) Με την πρόθεση ad + αιτιατική γερουνδίου Duces ad eum venerunt ad salutandum. β) Με την πρόθεση ad + αιτιατική γερουνδιακού (υποχρεωτική η γερουνδιακή έλξη: α) όταν το αντικείµενο του γερουνδίου υπάρχει σε πτώση αιτιατική και δεν είναι ουδέτερο αντωνυµίας ή επιθέτου β) στο ρήµα utr + αφαιρετική, αν η αφαιρετική δεν είναι ουδέτερο αντωνυµίας ή επιθέτου ) Praednes nuntiaverunt se venisse ad virtutem eius admirandam. 2 α) Με τις προθέσεις causa gratia + γενική γερουνδίου Duces ad eum venerunt salutandi causa. β) Με τις προθέσεις causa gratia, + γενική γερουνδιακού (υποχρεωτική η γερουνδιακή έλξη, όταν ισχύουν όσα αναφέρονται για τη σύνταξη ad + αιτιατική γερουνδιακού) Praednes nuntiaverunt se venisse virtutis eius admirandae causa. 3) Με την αιτιατική του σουπίνου τύπος σε um Duces ad eum salutatum venerunt. Praednes nuntiaverunt virtutem eius admiratum se venisse. 4) Με τελική πρόταση Duces ad eum venerunt, ut salutarent. Praednes nuntiaverunt se venisse, ut virtutem eius admirarentur. 5) Με αναφορική τελική πρόταση Duces ad eum venerunt, qui salutarent. Praednes nuntiaverunt se venisse, qui virtutem eius admirarentur. ΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Πρόταση: qu facilius divitias cntemnere psset Πλήρης χαρακτηρισµός της πρότασης: ευτερεύουσα, επιρρηµατική, τελική πρόταση. Πώς εισάγεται, πώς εκφέρεται και γιατί: Εισάγεται µε τον τελικό σύνδεσµο qu, επειδή ακολουθεί ο συγκριτικός βαθµός του επιρρήµατος facile, το facilius. Εκφέρεται µε υποτακτική, όπως όλες οι τελικές, αφού εκφράζει κάτι το επιθυµητό ο σκοπός έχει πάντοτε υποκειµενικό χαρακτήρα. Γιατί εκφέρεται µε τη συγκεκριµένη έγκλιση: Εκφέρεται µε υποτακτική παρατατικού (psset), επειδή εξαρτάται από ρήµα ιστορικού χρόνου (utebatur) 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 7
παρατατικός). Έχουµε ιδιόµορφη ακολουθία των χρόνων, συγχρονισµό της κύριας πρότασης µε τη δευτερεύουσα πρόταση. Ο σκοπός είναι ιδωµένος τη στιγµή που εµφανίζεται στο µυαλό του οµιλητή (συγχρονισµός) και όχι τη στιγµή της πιθανής πραγµατοποίησής του. (σχολικό βιβλίο. σελ: 155) Συντακτικός ρόλος: Επιρρηµατικός προσδιορισµός του σκοπού στο περιεχόµενο της κύριας µε ρήµα το utebatur. Πρόταση: cum ad eum magnum pndus auri publice missum attulissent Πλήρης χαρακτηρισµός της πρότασης: ευτερεύουσα, χρονική πρόταση. Πώς εισάγεται και γιατί: Εισάγεται µε τον ιστορικό ή διηγηµατικό σύνδεσµο cum, ο οποίος χρησιµοποιείται για τις διηγήσεις του παρελθόντος. Πώς εκφέρεται και γιατί: Εκφέρεται µε υποτακτική, επειδή ο ιστορικός cum εκφέρεται πάντα µε υποτακτική, αφού υπογραµµίζει τη βαθύτερη σχέση της δευτερεύουσας µε την κύρια πρόταση και δηµιουργεί µια σχέση αιτίου και αιτιατού ανάµεσά τους. Γίνεται φανερός ο ρόλος του υποκειµενικού στοιχείου που υπάρχει στην υποτακτική. Γιατί εκφέρεται µε τη συγκεκριµένη έγκλιση: Η χρονική πρόταση εκφέρεται µε υποτακτική υπερσυντελίκου (attulissent), αφού εξαρτάται από ρήµα ιστορικού χρόνου (slvit) παρακείµενος µε σηµασία αορίστου), και δηλώνει το προτερόχρονο στο παρελθόν. Συντακτικός ρόλος: Επιρρηµατικός προσδιορισµός του χρόνου στο περιεχόµενο της κύριας µε ρήµα το slvit. Πρόταση:ut e uteretur Πλήρης χαρακτηρισµός της πρότασης: ευτερεύουσα, επιρρηµατική, τελική πρόταση. Πώς εισάγεται, πώς εκφέρεται και γιατί: Εισάγεται µε τον τελικό σύνδεσµο ut, επειδή είναι καταφατική. Εκφέρεται µε υποτακτική, όπως όλες οι τελικές, αφού εκφράζει κάτι το επιθυµητό ο σκοπός έχει πάντοτε υποκειµενικό χαρακτήρα. Γιατί εκφέρεται µε τη συγκεκριµένη έγκλιση: Εκφέρεται µε υποτακτική παρατατικού (uteretur), επειδή εξαρτάται από ρήµα ιστορικού χρόνου (attulissent) υπερσυντέλικος). Έχουµε ιδιόµορφη ακολουθία των χρόνων, συγχρονισµό της κύριας µε τη δευτερεύουσα. Ο σκοπός είναι ιδωµένος τη στιγµή που εµφανίζεται στο µυαλό του οµιλητή (συγχρονισµός) και όχι τη στιγµή της πιθανής πραγµατοποίησής του. (σχολικό βιβλίο. σελ: 155) Συντακτικός ρόλος: Επιρρηµατικός προσδιορισµός του σκοπού στο περιεχόµενο της χρονικής µε ρήµα το attulissent. Πρόταση: ne dicam ineptae Πλήρης χαρακτηρισµός της πρότασης: ευτερεύουσα, επιρρηµατική, τελική πρόταση, παρενθετική. Πώς εισάγεται, πώς εκφέρεται και γιατί: Εισάγεται µε τον τελικό σύνδεσµο ut, επειδή είναι αποφατική. Εκφέρεται µε υποτακτική, όπως όλες οι τελικές, αφού εκφράζει κάτι το επιθυµητό ο σκοπός έχει πάντοτε υποκειµενικό χαρακτήρα. Γιατί εκφέρεται µε τη συγκεκριµένη έγκλιση: Εκφέρεται µε υποτακτική ενεστώτα (dicam), επειδή εξαρτάται από ρήµα αρκτικού χρόνου (narrate) ενεστώτας). Έχουµε ιδιόµορφη ακολουθία των χρόνων, συγχρονισµό της κύριας µε τη δευτερεύουσα. 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 8
ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ 1) α) Να δηλώσετε το γένος των ουσιαστικών και να γράψετε την ίδια πτώση στον άλλο αριθµό. Ποια από αυτά είναι προσηγορικά; β) Να κλίνετε τις συνεκφορές στο βαθµό που ζητείται: magnum pndus (συγκριτικός βαθµός), ineptae legatinis (θετικός βαθµός). γ) assidentem: Να κλιθεί στα τρία γένη. δ) Να τοποθετήσετε τους τύπους στη σωστή στήλη και να συµπληρώσετε τον παρακάτω πίνακα. (Οι βαθµοί των επιθέτων να γραφούν στην ίδια πτώση.) Θετικός βαθµός Συγκριτικός βαθµός Υπερθετικός βαθµός maxima maxima magnus: επίρ. facilis-is-e facilius magnum supervacaneae ineptae 2) Να ξαναγράψετε τις παρακάτω προτάσεις, αφού µεταφέρετε όλους τους κλιτούς τύπους στον άλλο αριθµό. Ille se in scamn assidentem apud fcum et ex ligne catill cenantem eis spectandum praebuit.... Et mementte me nec acie vinci nec pecunia crrumpi psse.... Cum ad eum magnum pndus auri publice missum attulissent, ut e uteretur, vultum risu slvit et prtinus dixit....... 3) α) Nα γίνει χρονική αντικατάσταση των ρηµάτων στη φωνή που βρίσκονται. (Να ληφθεί υπ όψιν το υποκείµενο): attulissent, uteretur, fieri, crrumpi praes. imperf. fut. perf. plusq. fut.ex. β) Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηµατικούς τύπους στη φωνή που αυτοί βρίσκονται. (Να ληφθεί υπόψιν το γένος και ο αριθµός του υποκειµένου) 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 9
utebatur: το ίδιο πρόσωπο στην οριστική του µέλλοντα και την προστακτική του µέλλοντα cntemnere : το β ενικό της υποτακτικής όλων των χρόνων... assidentem: τη µετοχή του µέλλοντα στον ίδιο τύπο... spectandum: το απαρέµφατο του παθητικού µέλλοντα και το γ ενικό της οριστικής και υποτακτικής του παρακειµένου, καθώς και το απαρέµφατο του ίδιου χρόνου στην παθητική περιφραστική συζυγία. spectandum: τον ίδιο τύπο στον άλλο αριθµό σε όλα τα γένη... mirati sunt: τις µετοχές όλων των χρόνων και όλους τους τύπους του γερουνδίου attulissent: το β ενικό της οριστικής και υποτακτικής ενεστώτα, παρατατικού και µέλλοντα. attulissent:την προστακτική ενεστώτα και µέλλοντα και στις δύο φωνές.... slvit: τον ίδιο τύπο στην οριστική, υποτακτική µέλλοντα το απαρέµφατο και τη µετοχή του µέλλοντα (Να ληφθεί υπόψιν το γένος και ο αριθµός του υποκειµένου) malle: το γ ενικό της οριστικής και υποτακτικής όλων των χρόνων...... fieri: την προστακτική του ενεστώτα, το απαρέµφατο του µέλλοντα και το γερουνδιακό... fieri: την προστακτική ενεστώτα και µέλλοντα στην ενεργητική φωνή...... vinci: το β ενικό της οριστικής, υποτακτικής και προστακτικής ενεστώτα και της οριστικής του µέλλοντα γ) Ποιοι είναι οι ονοµατικοί τύποι ενεργητικής και µέσης φωνής; Να γράψετε τους ονοµατικούς τύπους των παρακάτω ρηµάτων σε ενεργητική και µέση φωνή. Να ληφθεί υπ όψιν το υποκείµενο: Το ρήµα utr είναι αποθετικό Ποιους τύπους διατηρεί από την ενεργητική φωνή; Απαρέµφ. ενεστώτα Απαρέµφ. µέλλοντα Απαρέµφ.παρακειµένου Μετοχή ενεστώτα Μετοχή µέλλοντα Γερούνδιο ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΦΩΝΗ affer/adfer vinc utr 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 10
Σουπίνο Απαρέµφ. ενεστώτα Απαρέµφ. µέλλοντα Απαρέµφ. παρακειµένου Απαρέµφ.συντελεσµένου Μετοχή παρακειµένου Γερούνδιακό ΜΕΣΗ ΦΩΝΗ adferr/afferr vincr utr ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΠΩΣ ΗΛΩΝΕΤΑΙ Ο ΠΡΟΣ ΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΣΚΟΠΟΥ 1) α) Τελική πρόταση: ut e uteretur. Να δηλώσετε το σκοπό, χρησιµοποιώντας αναφορική τελική πρόταση, σουπίνο και γερούνδιο αναφορική τελική πρόταση qui e uteretur σουπίνο e usum εµπρόθετο γερούνδιο (ad + αιτιατική) ad e utendum ( δεν µπορεί να γίνει η γερουνδιακή έλξη, επειδή το αντικείµενο του ρήµατος uteretur είναι ουδέτερο αντωνυµίας) εµπρόθετο γερούνδιο (causa/gratia + γενική) e utendi causa/gratia ( δεν µπορεί να γίνει η γερουνδιακή έλξη, επειδή το αντικείµενο του ρήµατος uteretur είναι ουδέτερο αντωνυµίας) β) Τελική πρόταση: qu facilius divitias cntemnere psset: Να δηλώσετε το σκοπό, χρησιµοποιώντας αναφορική τελική πρόταση Αναφορική τελική πρόταση: qui facilius divitias cntemnere psset. γ) Στο µάθηµα 34 σε τρεις προτάσεις ο σκοπός δηλώνεται µε σουπίνο σε -um. Να δηλώσετε το σκοπό µε τους άλλους τέσσερις τρόπους. δ) Να γίνει η άσκηση 4 της σελίδας 242 του βιβλίου. 2) α) Να αντικαταστήσετε τον χρονικό- ιστορικό σύνδεσµο cum µε τον χρονικό ut και να κάνετε τις αναγκαίες µεταβολές. (ut, ubi, simul, pstquam + οριστική παρακειµένου προτερόχρονο) cum ad eum magnum pndus auri publice missum attulissent. ut ad eum magnum pndus auri publice missum attulerunt (-ere) β) Να µεταφέρετε το ρήµα της κύριας πρότασης στον ενεστώτα. Τι αλλαγή θα προκύψει στην τελική πρόταση; Γιατί; Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, qu facilius divitias cntemnere psset. Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utitur, qu facilius divitias cntemnere pssit. 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 11
MΕΤΟΧΕΣ: ΑΝΑΛΥΣΗ ΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΑ ΠΡΟΤΑΣΗ 3) Ανάλυση µετοχής: missum qud missum erat (qud missum est) ΜΕΤΟΧΕΣ: ΤΡΟΠΗ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΣΕ ΜΕΤΟΧΙΚΗ 4) Να µετατρέψετε τη δευτερεύουσα χρονική πρόταση σε χρονική µετοχή. cum ad eum magnum pndus auri publice missum attulissent Magn pndere auri publice miss ad eum a Samnitibus allat H ΑΠΑΓΟΡΕΥΣΗ 5) Να δηλώσετε την απαγόρευση µε τους τρόπους που γνωρίζετε. Narrate Samnitibus Manium Curium malle lcupletibus imperare quam ipsum fieri lcupletem. Nlite Samnitibus narrare Ne narraveritis Samnitibus. ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ ΠΑΘΗΤΙΚΗ ΣΥΝΤΑΞΗ 6) α)να µετατρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική. Πώς εκφέρεται το ποιητικό αίτιο σε κάθε πρόταση; Γιατί; Samnitium divitias cntempsit (Y= Manius Curius Dentatus) Samnitium divitiae cntemptae sunt a Mani Curi Dentat Cum ad eum magnum pndus auri publice missum attulissent... ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ 7) Να µεταφέρετε στον ευθύ λόγο. Narrate Samnitibus Manium Curium malle lcupletibus imperare quam ipsum fieri lcupletem Samnites, Manius Curius mavult lcupletibus imperare quam ipse fieri lcuples. Et mementte me nec acie vinci nec pecunia crrumpi psse. Me nec acie vinci nec pecunia crrumpi ptest (απρόσωπο ptest ) (Αν θεωρήσουµε το pssum προσωπικό: Eg nec acie vinci nec pecunia crrumpi pssum) ΕΥΘΥΣ ΛΟΓΟΣ ΠΛΑΓΙΟΣ ΛΟΓΟΣ 8) Να µετατρέψετε τα ρήµατα των παρακάτω προτάσεων σε απαρέµφατα εξαρτώµενα από το Valerius Maximus scripsit Παρατήρηση: Στον πλάγιο λόγο οι προτάσεις κρίσεως µε οριστική θα γίνουν ειδικά απαρέµφατα. Οι δευτερεύουσες προτάσεις θα παραµείνουν δευτερεύουσες. Manius Curius Dentatus maxima frugalitate utebatur, qu facilius divitias cntemnere psset Valerius Maximus scripsit Manium Curium Dentatum maxima frugalitate uti, qu facilius divitias cntemnere psset Samnitium divitias cntempsit et Samnites paupertatem eius mirati sunt. Valerius Maximus scripsit...... Oνοµατεπώνυµο:... 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 12
ΟΙ ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ut singularis prelii eventu cernatur (31) qu facilius divitias cntemnere psset (36) ut e uteretur (36) ne dicam ineptae (36) ut C. Marius quam celerrime hstis iudicaretur (40) ut cnsequaris (41) 3 Γ Ε Ν Ι Κ Ο Λ Υ Κ Ε Ι Ο Η Λ Ι Ο Υ Π Ο Λ Η Σ Σελίδα 13