Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΔΙΕΘΝΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Ενότητα 6: Εξαγορές, Συγχωνεύσεις, Νέες Ιδρύσεις Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
Ενότητα 6 Διεθνής ανταγωνισμός και διεθνές εμπόριο
Περίγραμμα Μορφές οικονομιών κλίμακας Μορφές ατελούς ανταγωνισμού ολιγοπώλιο και μονοπώλιο μονοπωλιακός ανταγωνισμός Μονοπωλιακός ανταγωνισμός και εμπόριο Διακλαδικό εμπόριο και ενδοκλαδικό εμπόριο Ντάμπινγκ Εξωτερικές οικονομίες κλίμακας και εμπόριο 6-2
Μορφές οικονομιών κλίμακας Οικονομίες κλίμακας μπορεί να σημαίνει είτε ότι οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις είναι πιο αποτελεσματικές είτε ότι ένας μεγαλύτερος κλάδος είναι πιο αποτελεσματικός. Εξωτερικές οικονομίες κλίμακας υπάρχουν όταν το κόστος ανά μονάδα προϊόντος εξαρτάται από το μέγεθος του κλάδου. Εσωτερικές οικονομίες κλίμακας υπάρχουν όταν το κόστος ανά μονάδα προϊόντος εξαρτάται από το μέγεθος της επιχείρησης. 6-3
Μορφές οικονομιών κλίμακας (συνέχεια) Εξωτερικές οικονομίες κλίμακας προκύπτουν όταν ένας μεγαλύτερος κλάδος επιτρέπει την αποτελεσματικότερη προμήθεια υπηρεσιών ή εξοπλισμού από τις επιχειρήσεις στον κλάδο. Πολλές ανταγωνιστικές μικρές επιχειρήσεις μπορεί να συνιστούν ένα μεγάλο κλάδο και να ωφελούνται από την αποτελεσματικότερη προμήθεια υπηρεσιών ή εξοπλισμού από όλες τις επιχειρήσεις του κλάδου. Εσωτερικές οικονομίες κλίμακας προκύπτουν όταν οι μεγάλες επιχειρήσεις έχουν πλεονέκτημα κόστους σε σχέση με τις μικρές επιχειρήσεις, με συνέπεια ο κλάδος να μην είναι ανταγωνιστικός. 6-4
Επισκόπηση του μονοπωλίου Μονοπώλιο είναι ένας κλάδος με μια μόνο επιχείρηση. Ολιγοπώλιο είναι ένας κλάδος με λίγες μόνο επιχειρήσεις. Σε αυτούς τους κλάδους, το οριακό έσοδο που δημιουργείται από την πώληση περισσότερων προϊόντων είναι μικρότερο από τη σταθερή τιμή που χρεώνεται για κάθε προϊόν. Για να πωλήσει περισσότερο, μια επιχείρηση πρέπει να σχεδιάσει τη μείωση της τιμής των επιπρόσθετων μονάδων καθώς και των υφιστάμενων μονάδων, όταν δεν υπάρχει διάκριση τιμών. Η συνάρτηση οριακού εσόδου βρίσκεται συνεπώς κάτω από την καμπύλη ζήτησης (που προσδιορίζει την τιμή που είναι πρόθυμοι να πληρώσουν οι πελάτες). 6-5
Επισκόπηση του μονοπωλίου (συνέχεια) Μέσο κόστος είναι το πηλίκο του κόστους παραγωγής (C) δια τη συνολική παραγόμενη ποσότητα (Q). AC = C/Q Οριακό κόστος είναι το κόστος παραγωγής μιας επιπρόσθετης μονάδας προϊόντος. 6-6
Μονοπωλιακός ανταγωνισμός Ο μονοπωλιακός ανταγωνισμός είναι ένα υπόδειγμα ενός ατελώς ανταγωνιστικού κλάδου που υποθέτει ότι: 1. Κάθε επιχείρηση μπορεί να διαφοροποιήσει το προϊόν της από το προϊόν των ανταγωνιστών της. 2. Κάθε επιχείρηση αγνοεί την επίδραση που θα έχουν οι μεταβολές της τιμής της στις τιμές που επιλέγουν οι ανταγωνιστές της: αν και κάθε επιχείρηση αντιμετωπίζει ανταγωνισμό, συμπεριφέρεται σαν να ήταν μονοπωλιακή. 6-7
Μονοπωλιακός ανταγωνισμός (συνέχεια) Μια επιχείρηση σε ένα μονοπωλιακά ανταγωνιστικό κλάδο αναμένεται: να πωλεί περισσότερα καθώς οι συνολικές πωλήσεις του κλάδου αυξάνουν ή οι τιμές που χρεώνουν οι ανταγωνιστές της αυξάνουν. να πωλεί λιγότερα καθώς ο αριθμός των επιχειρήσεων στον κλάδο αυξάνεται ή η τιμή της αυξάνεται. Τα παραπάνω αντιπροσωπεύονται από τη συνάρτηση: 6-8
Μονοπωλιακός ανταγωνισμός (συνέχεια) Q = S[1/n b(p P)] Q οι πωλήσεις μιας μεμονωμένης επιχείρησης S οι συνολικές πωλήσεις του κλάδου n ο αριθμός των επιχειρήσεων στον κλάδο b ένας σταθερός όρος που αντιπροσωπεύει την ευαισθησία των πωλήσεων μιας επιχείρησης στην τιμή της P η τιμή που χρεώνει η ίδια η επιχείρηση P η μέση τιμή που χρεώνουν οι ανταγωνιστές της επιχείρησης 6-9
Σχ. 6-3: Ισορροπία σε μια μονοπωλιακά ανταγωνιστική αγορά 6-10
Μονοπωλιακός ανταγωνισμός (συνέχεια) Σε κάποιο αριθμό επιχειρήσεων, η τιμή που χρεώνουν οι επιχειρήσεις (που μειώνεται καθώς αυξάνεται το n) εξισώνεται με το μέσο κόστος των επιχειρήσεων (που αυξάνεται καθώς αυξάνεται το n). Όταν ο κλάδος έχει αυτόν τον αριθμό επιχειρήσεων, κάθε επιχείρηση θα έχει τα έσοδα που αντισταθμίζουν ακριβώς το κόστος της (συμπεριλαμβανομένου του κόστους ευκαιρίας): η τιμή θα είναι ίση με το μέσο κόστος. Αυτός είναι ο αριθμός ισορροπίας των επιχειρήσεων στον κλάδο, διότι δεν υπάρχει κίνητρο ή τάση εισόδου ή εξόδου επιχειρήσεων στον κλάδο. 6-11
Μονοπωλιακός ανταγωνισμός (συνέχεια) Όταν ο αριθμός των επιχειρήσεων είναι μεγαλύτερος από ή μικρότερος από τον αριθμό ισορροπίας, τότε οι επιχειρήσεις έχουν κίνητρο εξόδου ή εισόδου στον κλάδο. Οι επιχειρήσεις έχουν κίνητρο να εισέλθουν στον κλάδο όταν τα έσοδα είναι υψηλότερα από το συνολικό κόστος (τιμή > μέσο κόστος). Οι επιχειρήσεις έχουν κίνητρο να βγουν από τον κλάδο όταν τα έσοδα είναι μικρότερα από το συνολικό κόστος (τιμή < μέσο κόστος). 6-12
Μονοπωλιακός ανταγωνισμός και εμπόριο Επειδή το εμπόριο αυξάνει το μέγεθος της αγοράς, θεωρητικά μειώνει το μέσο κόστος σε ένα μονοπωλιακά ανταγωνιστικό κλάδο. Οι πωλήσεις του κλάδου αυξάνουν με το εμπόριο, με αποτέλεσμα τη μείωση του μέσου κόστους: AC = F(n/S) + c Επειδή το εμπόριο αυξάνει την ποικιλία των αγαθών που μπορούν να αγοράσουν οι καταναλωτές στο μονοπωλιακό ανταγωνισμό, αυξάνει την ευημερία των καταναλωτών. Και επειδή το μέσος κόστος μειώνεται, οι καταναλωτές μπορούν να ωφεληθούν από τη μειωμένη τιμή. 6-13
Μονοπωλιακός ανταγωνισμός και εμπόριο Λόγω του εμπορίου, ο αριθμός των επιχειρήσεων σε ένα νέο διεθνή κλάδο προβλέπεται ότι θα αυξηθεί σε σχέση με κάθε εθνική αγορά. Αλλά δεν είναι βέβαιο αν οι επιχειρήσεις θα εγκατασταθούν στην ημεδαπή ή σε άλλες χώρες. 6-14
Μονοπωλιακός ανταγωνισμός και εμπόριο Πωλήσεις κλάδου Αριθμός επιχειρήσεων Πωλήσεις ανά επιχείρηση Μέσο κόστος Υποθετικό παράδειγμα κερδών εμπορίου σε ένα μονοπωλιακά ανταγωνιστικό κλάδο Εγχώρια αγορά πριν το εμπόριο 900.000 6 150.000 10.000 Ξένη αγορά πριν το εμπόριο 1.600.000 8 200.000 8.750 Ενοποιημένη αγορά μετά το εμπόριο 2.500.000 10 250.000 8.000 Τιμή 10.000 8.750 8.000 6-15
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.