ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9 ΑΝΑΜΕΝΟΜΕΝΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Εκτός από το γεγονός ότι όπως και αποδείχθηκε από την προηγούµενη οικονοµική ανάλυση η λειτουργία του ΒΙΟΠΑ Πτολεµαΐδας, αναµένεται να είναι οικονοµικά αποδοτική, αναµένεται επίσης και η απόρροια ενός συνόλου άλλων θετικών επιπτώσεων, τόσο για τις επιχειρήσεις που θα εγκατασταθούν όσο και για την ευρύτερη περιοχή της Πτολεµαΐδας. 9.1. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Η σηµαντικότερη κατηγορία επιπτώσεων αφορά τα πλεονεκτήµατα που δηµιουργούνται από κάθε τοπική συσπείρωση περισσότερων επιχειρήσεων. Πρόκειται για τις «οικονοµίες συσπείρωσης», οι οποίες και διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: 1. Πλεονεκτήµατα που δηµιουργούνται από την επέκταση της παραγωγής µιας επιχείρησης σε µια καθορισµένη τοποθεσία (οικονοµίες κλίµακας -large scales economies) 2. Πλεονεκτήµατα που δηµιουργούνται από την τοπική συγκέντρωση επιχειρήσεων µε αρκετά οµοειδή χαρακτηριστικά (localization economies). 3. Πλεονεκτήµατα που αναµένεται να δηµιουργηθούν από την τοπική συγκέντρωση διαφόρων κλάδων δραστηριότητας (urbanization economies). Τα πλεονεκτήµατα 2 και 3 αφορούν τις λεγόµενες εξωτερικές οικονοµίες (external economies) γιατί προέρχονται από το εξωτερικό περιβάλλον της επιχείρησης. Όπως είναι λογικό, τα πλεονεκτήµατα της πρώτης και της τρίτης κατηγορίας δεν µπορούν να θεωρηθούν σηµαντικά πριν την ολοκλήρωση της λειτουργίας του ΒΙΟ.ΠΑ. και την προσφορά όλων των υπηρεσιών που θα είναι σε θέση να προσφέρει και/ή να οργανώσει. Τα πλεονεκτήµατα όµως της δεύτερης κατηγορίας είναι ιδιαίτερα εµφανή ακόµη και σε ένα πρώτο χρονικό ορίζοντα, εάν µάλιστα ληφθεί υπ' όψη η προβλεπόµενη παροχή υπηρεσιών από τον Φορέα ΒΙΟ.ΠΑ. Έτσι, οι τεχνικές υπηρεσίες, υπηρεσίες υποδοµής και υπηρεσίες στήριξης των επιχειρήσεων όπως περιγράφτηκαν σε προηγούµενα κεφάλαια της µελέτης, µαζί µε την προσφορά έτοιµων βιοµηχανικών - βιοτεχνικών οικοπέδων µε τις απαιτούµενες υποδοµές και η προσφορά τους σε τιµές σαφώς πιο ανταγωνιστικές σε σχέση µε ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Α.Ε. 137
αυτές που θα έπρεπε να επωµιστούν οι επιχειρήσεις εάν µόνες τους αναλάµβαναν τη διαδικασία της απόκτησης γης και της κατασκευής των υποδοµών αυτών, ενισχύουν σε υψηλό βαθµό την τοπική συγκέντρωση οµοειδών επιχειρήσεων (localized economies). Η ολοκλήρωση της εγκατάστασης στο ΒΙΟ.ΠΑ. καθώς και η ανάληψη προσφοράς των υπηρεσιών Marketing, οργάνωσης επιχειρήσεων και πληροφόρησης, από τον αντίστοιχο φορέα, σε µια δεύτερη φάση αναµένεται να ενισχύσουν ακόµη περισσότερο όλες τις κατηγορίες πλέον των οικονοµιών συσπείρωσης, που ακόµη και µε τις απαισιόδοξες προβλέψεις για την εξέλιξη ορισµένων µεγεθών (πληθωρισµός, εργατικές αµοιβές κλπ.) θα ωφελήσουν σηµαντικά τις εγκατεστηµένες επιχειρήσεις. Παρ όλο που οι οικονοµίες συσπείρωσης είναι δύσκολο έως αδύνατον να εκτιµηθούν ποσοτικά µε ακρίβεια, όχι µόνον εξαιτίας της φύσης των πλεονεκτηµάτων που προκύπτουν, αλλά κυρίως λόγω του γεγονότος ότι οι µικρές επιχειρήσεις είναι συνήθως ανίκανες να προσφύγουν µε δικά τους έξοδα στις περισσότερες από τις παραπάνω υπηρεσίες, υπολογίζεται µια ωφέλεια πάνω στο κόστος παραγωγής της τάξης του 10-15%. Ακόµη πιο αισθητά προβλέπεται να αποδειχθούν τα θετικά αυτά αποτελέσµατα από την ανάπτυξη των κατάλληλων δραστηριοτήτων που θα επιτρέψουν την ένταξη των επιχειρήσεων σε επιχειρηµατικά δίκτυα και θα εξασφαλισθούν στα πλαίσια του ΒΙΟΠΑ. Οι ειδικότερες αυτές υπηρεσίες (εκπόνηση µελετών περαιτέρω διεύρυνσης των δικτύων και παρακολούθησης των διεθνών εξελίξεων, σχέδια υποβοήθησης της οργάνωσης της παραγωγής και δηµιουργία νέων δοµών εκπαίδευσης στελεχών και κατάρτισης εργατικού δυναµικού) θα υποβοηθήσουν την ενίσχυση της «δικτύωσης» στην εγχώρια και διεθνή αγορά, µε βελτίωση της ποιότητας των παραγόµενων προϊόντων, καλύτερη διείσδυση στις αγορές (τοπική και διεθνή), αντιµετώπιση, γενικά, του εντεινόµενου ανταγωνισµού, µε τελικό αποτέλεσµα την απάλειψη της απειλής που υπάρχει για τις µικρές επιχειρήσεις της περιοχής και την σταδιακή είσοδό τους σε δυναµικότερο ρόλο. 9.2. ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΠΤΟΛΕΜΑΪ ΑΣ Η πραγµατοποίηση της επένδυσης του ΒΙΟ.ΠΑ. Πτολεµαΐδας και η εγκατάσταση και λειτουργία των επιχειρήσεων σ αυτό, όπως προβλέπεται από την προηγούµενη οικονοµική ανάλυση, αναµένεται ότι θα έχουν θετικές επιπτώσεις στην περιοχή, οι οποίες ειδικότερα εντοπίζονται: στο επίπεδο απασχόλησης στο επίπεδο εθνικού προϊόντος επιπτώσεις χωροταξικού χαρακτήρα στο αναπτυξιακό επίπεδο µε ευρεία έννοια Αναλυτικότερα: Εκτιµάται, ότι το ΒΙΟΠΑ Πτολεµαΐδας σαν άµεσο αποτέλεσµα της λειτουργίας του, θα συµβάλλει ουσιαστικά στην ενίσχυση της απασχόλησης στην περιοχή καθώς πολλές από τις ενδιαφερόµενες προς εγκατάσταση επιχειρήσεις, λόγω των ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Α.Ε. 138
περιορισµών που αντιµετωπίζουν στους χώρους όπου είναι εγκατεστηµένες σήµερα δεν µπορούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητες τους όπως θα επιθυµούσαν. Βέβαια οποιαδήποτε εκτίµηση του αριθµού των νέων θέσεων εργασίας θα ήταν παρακινδυνευµένη. Πλέον των νέων θέσεων εργασίας που αφορούν τις εγκατεστηµένες επιχειρήσεις πρέπει να προστεθούν και αυτές που θα δηµιουργηθούν από την προσέλκυση και άλλων επιχειρήσεων στην περιοχή, που θα προσφέρουν προϊόντα και υπηρεσίες για την εξυπηρέτηση αυτού του αρχικού αναπτυξιακού σκοπού. Η περιοχή του ΒΙΟΠΑ και η θέση του σε σχέση µε τους οδικούς άξονες προσφέρεται για σηµείο αναφοράς σε σχέση µε τη υτική Μακεδονία και τα δυτικά Βαλκάνια. Τέλος στο θέµα της απασχόλησης δεν θα πρέπει να παραβλεφθούν και οι ανάγκες σε ανθρώπινο δυναµικό που θα προκύψουν κατά τη διάρκεια των τεχνικών εργασιών, και οι οποίες θα καλυφθούν στο µεγαλύτερο ποσοστό τους από εργαζόµενους της περιοχής (εργάτες, τεχνίτες, µηχανικοί κλπ). Η χωροθέτηση και λειτουργία του ΒΙΟΠΑ στην περιοχή, αξιοποιεί στο µέγιστο βαθµό τα πλεονεκτήµατα της περιοχής της πόλης της Πτολεµαΐδας, και δίνει τη δυνατότητα αποφόρτισης του αστικού και περιαστικού ιστού της πόλης από την εγκατάσταση επαγγελµατικών εργαστηρίων, βιοτεχνικών µονάδων αλλά και βιοµηχανιών, εταιριών παροχής υπηρεσιών και φορέων έρευνας, µε ότι θετικό συνεπάγεται αυτό για την εν γένει όχληση της πόλης (κυκλοφοριακό, αέρια κλπ). Έτσι αναµένεται µακροχρόνια: Ενίσχυση του ρυθµού των πραγµατοποιούµενων επενδύσεων (παράγωγες και αυτόνοµες επενδύσεις). Τροποποίηση των δοµών του παραγωγικού ιστού της περιοχής, µε θετικά αποτελέσµατα πάνω στην ισορροπία της ανάπτυξης και της εξασφάλισης της απασχόλησης, µε παράλληλη ενίσχυση του βαθµού απεξάρτησης της οικονοµικής ζωής της περιοχής από τη ΕΗ. Ορθότερη κατανοµή των πόρων και εκµετάλλευση των παραγωγικών δυνατοτήτων της περιοχής, και γενικά Ενίσχυση του ρόλου της περιοχής στον ανεπτυγµένο παραγωγικό ιστό της χώρας. 9.3. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ Η λειτουργία του ΒΙΟΠΑ αναµένεται ότι δεν θα επιβαρύνει το περιβάλλον της ευρύτερης περιοχής. Τα επιχειρήµατα που συνηγορούν υπέρ του ισχυρισµού αυτού είναι συγκεκριµένα: Η εγκατάσταση και λειτουργία του ΒΙΟΠΑ, στο οποίο υπάρχουν ήδη ανεπτυγµένες οι απαραίτητες υποδοµές, θα θέσει κατά κάποιο τρόπο προδιαγραφές λειτουργίας στις εγκατεστηµένες επιχειρήσεις. Με τον τρόπο αυτό θα συµβάλλει στην σωστή ανάπτυξη της επιχειρηµατικής δραστηριότητας από ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Α.Ε. 139
χωροταξικής άποψης, και θα αναστείλει ενδεχόµενη παράταση και διόγκωση του φαινοµένου της άναρχης εγκατάστασης επιχειρήσεων, συµβάλλοντας ταυτόχρονα στη διαφύλαξη του ευρύτερου περιβάλλοντος. Η µετεγκατάσταση στο ΒΙΟΠΑ ενός αριθµού επιχειρήσεων, οι οποίες σήµερα λειτουργούν µέσα στην πόλη της Πτολεµαΐδας θα έχει άµεσα αποτελέσµατα στην ανακούφιση της πόλης τόσο από την κυκλοφοριακής συµφόρηση που παρατηρείται στη µεγαλύτερη διάρκεια της ηµέρας, όσο και στην αέρια ρύπανση από τα καυσαέρια των αυτοκινήτων. Οι Περιβαλλοντικές επιπτώσεις από τη λειτουργία του ΒΙΟ.ΠΑ. Πτολεµαΐδας θα αντιµετωπιστούν αναλυτικότερα σε αντίστοιχη µελέτη, όπως άλλωστε προβλέπεται και από το Ν.2545/97. Το γενικό συµπέρασµα που προκύπτει λοιπόν µετά την εξέταση όλων των πτυχών που αφορούν τη δηµιουργία και λειτουργία του ΒΙΟ.ΠΑ. Πτολεµαΐδας είναι ότι, το προτεινόµενο έργο θα αξιοποιήσει µε τον καλύτερο τρόπο µια υφιστάµενη οργανωµένη επιχειρηµατική περιοχή (ΑΕΒΑΛ) για τη δηµιουργία µιας σηµαντικής υποδοµής ενίσχυσης της επιχειρηµατικής δραστηριότητας της ευρύτερης περιοχής της Πτολεµαΐδας µε ευρύτερες θετικές οικονοµικές και κοινωνικές επιπτώσεις για την εν λόγω περιοχή. ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Α.Ε. 140
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ήµος Πτολεµαΐδας (2003), Πρόταση µε θέµα «Βιοµηχανικός Εκπαιδευτικός Τουρισµός Τουριστική Αξιοποίηση Εναλλακτικές Μορφές Τουρισµού». Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο Εργαστήριο Μεταλλευτικής Τεχνολογίας και Περιβαλλοντικής Μεταλλευτικής (2002), ιερεύνηση υνατοτήτων Αντιµετώπισης Παραγωγικών Προβληµάτων του Νοµού Κοζάνης, Τόµος Γ Αξιοποίηση των εγκαταστάσεων της εταιρίας ΑΕΒΑΛ, Αθήνα. ΕΤΒΑ-ΒΙΠΕ Α.Ε. (2004), Μελέτη Προσανατολισµού της παρέµβασης του Επιχειρησιακού Προγράµµατος «Ανταγωνιστικότητα» στον τοµέα των νέων Βιοµηχανικών & Επιχειρηµατικών Περιοχών Εθνικής Εµβέλειας, Αθήνα. ΙΚΤΕΣΚ (2004), Μελέτη Σκοπιµότητας Προµελέτη για τη δηµιουργία Ενεργειακού Τεχνολογικού Πάρκου στο Λεκανοπέδιο Πτολεµαΐδας Αµύνταιου µε στόχο την Ανάπτυξη του Βιοµηχανικού Τουρισµού, Τόµοι Α-Β-Γ. ΙΝΤΕΛΤΕΚ ΜΕΛΕΤΗΤΙΚΗ Α.Ε. EUROFIN A.E. E.T.C. A.E. ΣΥΜΒΟΥΛΟΙ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, Μελέτη Βιωσιµότητας της ΑΕΒΑΛ στα πλαίσια εκσυγχρονισµού και διευρεύνηση εναλλακτικών πεδίων δραστηριοποίησής της. Περιφέρεια υτικής Μακεδονίας (2003), Περιφερειακό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης Περιφέρειας υτικής Μακεδονίας (ΦΕΚ1472/Β/09.10.2003) Χρήσιµες πληροφορίες αντλήθηκαν και από τις ακόλουθες ιστοσελίδες: Εθνική Στατιστική Υπηρεσία - www.statistics.gr Νοµαρχιακή Αυτοδιοίκηση Κοζάνης www.kozani.gr Αναπτυξιακή Εταιρία υτικής Μακεδονίας ΑΝΚΟ Α.Ε. www.anko.gr ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Α.Ε. 141
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΕΝΤΡΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗΣ Α.Ε. 142