ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΝΕΟΚΛΗ ΣΥΛΙΚΙΩΤΗ MINISTER OF COMMERCE, INDUSTRY & TOURISM, CYPRUS Investment Energy Summit Greece, Cyprus, Israel Re-designing the European energy map ΤΕΤΑΡΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012
ECONOMIST CONFERENCES ΟΜΙΛΙΑ ΝΕΟΚΛΗ ΣΥΛΙΚΙΩΤΗ MINISTER OF COMMERCE, INDUSTRY & TOURISM, CYPRUS Investment Energy Summit Greece, Cyprus, Israel Re-designing the European energy map ΤΕΤΑΡΤΗ 28 ΜΑΡΤΙΟΥ 2012 Αγαπητοί συνάδελφοι, αγαπητέ κ. Παπακωνσταντίνου Υπουργέ Περιβάλλοντος Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, αγαπητέ κ. Landau Υπουργέ Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων του Ισραήλ, κ. Andrew, αξιότιμοι προσκεκλημένοι, κυρίες και κύριοι, ευχαριστώ θερμά τους διοργανωτές για την πρόσκλησή σας σε αυτή τη συνδιάσκεψη που έχει ως κύρια θεματική τον «επανασχεδιασμό του ευρωπαϊκού ενεργειακού χάρτη και τις νέες δυναμικές που αναπτύσσει το τρίγωνο Ελλάδας-Ισραήλ και Κύπρου» προς αυτή την κατεύθυνση. Είμαι βέβαιος ότι το διήμερο των εργασιών που θα ακολουθήσουν η Συνδιάσκεψη θα μετατραπεί σε ένα εξαιρετικά χρήσιμο φόρουμ ανταλλαγής ιδεών, γνώσεων, εμπειριών, αλλά και προβληματισμού ως προς τον καταλυτικό ρόλο που οι χώρες μας μπορούν να διαδραματίσουν σε αυτά τα ζητήματα. Θα αρχίσω να ξεδιπλώνω το ενεργειακό και συνάμα εξόχως πολιτικό παζλ που βρίσκεται ενώπιόν μας, με αναφορά στις πρόσφατες ιστορικής σημασίας εξελίξεις που σημειώνονται στη χώρα μας. Η Κύπρος, ενασκώντας τα κυριαρχικά της δικαιώματα, όπως απορρέουν από το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας το 2003 που υπέγραψε την
πρώτη συμφωνία οριοθέτησης της αποκλειστικής οικονομικής της Ζώνης με την Αίγυπτο, στη συνέχεια το 2007 με το Λίβανο και πιο πρόσφατα σχετικώς το 2010 με το Ισραήλ. Συμφωνίες που ήταν το αποτέλεσμα μιας επίμονης και συστηματικής εργασίας τριών διαδοχικών Κυβερνήσεων στην Κύπρο, ενεργώντας πάντα σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τηρώντας τη νομοθεσία μας, η οποία είναι η μεταφορά της σχετικής ευρωπαϊκής οδηγίας, προχωρήσαμε στον πρώτο γύρο αδειοδότησης των κυπριακών οικοπέδων με κατάληξη στη συμφωνία μας με τη Noble Energy International για το οικόπεδο 12, το οποίο είναι γειτονικό, με κοιτάσματα υδρογονανθράκων που έχουν εντοπιστεί στην αποκλειστική οικονομική Ζώνη του Ισραήλ. Αναμφίβολα τα αποτελέσματα από την ερευνητική γεώτρηση της εταιρείας, όπως μας ανακοινώθηκαν τον περασμένο Δεκέμβριο και τα οποία επιβεβαιώνουν την ανακάλυψη μεγάλης ποσότητας φυσικού αερίου εντός της αποκλειστικής οικονομικής Ζώνης της Κύπρου, δημιουργεί νέες προοπτικές και νέα δυναμική όσον αφορά το ρόλο της Κύπρου στο ευρύτερο πολιτικό και ενεργειακό γίγνεσθαι της Ανατολικής Μεσογείου. Παράλληλα όμως σηματοδοτεί για την Κυπριακή Δημοκρατία ευοίωνη προοπτική για μεγάλη και μακρόχρονη οικονομική ανάπτυξη, όπως άρχισε ήδη να διαπιστώνεται μετά και την προσέλκυση νέων επενδύσεων σε διάφορους τομείς της οικονομίας μας. Πέραν της ανακάλυψης στο τεμάχιο 12 από τη Noble Energy International, εξίσου πολύ καλές προοπτικές αναμένουμε και από τα υπόλοιπα ερευνητικά τεμάχια της αποκλειστικής μας οικονομικής Ζώνης, για τα οποία θα υποβληθούν αιτήσεις από ενδιαφερόμενους φορείς, στο πλαίσιο του δεύτερου γύρου αδειοδότησης υδρογονανθράκων, που ανακοινώθηκε στις 11 Φεβρουαρίου 2012 και λήγει στις 11 Μαΐου του 2012. Οι μέχρι τώρα ενδείξεις για το δεύτερο γύρο είναι πολύ θετικές, αφού το ενδιαφέρον που εκδηλώνεται από πετρελαϊκές εταιρείες για συμμετοχή τους στη διαδικασία αδειοδότησης είναι αυξημένο συγκριτικά με τον πρώτο καιρό και ήταν φυσιολογικό αυτό μετά την πιστοποίηση των κοιτασμάτων στο οικόπεδο 12. Βοηθητικές προς αυτή την κατεύθυνση προσέλκυσης του αυξημένου αυτού ενδιαφέροντος από τις πετρελαϊκές 2
εταιρείες ήταν και οι τρεις παρουσιάσεις που οργανώσαμε στο Χιούστον, το Λονδίνο και τη Ρώμη. Η Κυβέρνηση της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει καθορίσει ως σαφή στρατηγικό στόχο τη μετατροπή της Κύπρου μας σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο, για συγκέντρωση επεξεργασία διέλευση ή και διαμετακόμιση ενεργειακών πόρων από τη γύρω περιοχή στις διεθνείς αγορές. Κάτι τέτοιο βέβαια προϋποθέτει τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών. Μιλώντας για υποδομές, αναφέρομαι στην κατασκευή υποθαλάσσιων αγωγών μεταφοράς υδρογονανθράκων, στην κατασκευή στην Κύπρο τερματικού υγροποίησης του φυσικού αερίου, αλλά και βεβαίως τερματικών αποθήκευσης πετρελαιοειδών. Αναφορικά με το τελευταίο που μόλις έχω αναφέρει, πολύ πρόσφατα είχαμε σημαντικές εξελίξεις, αφού πολύ σύντομα αρχίζει η κατασκευή στην Κύπρο ενός τερματικού πετρελαιοειδών της εταιρείας UTTI, η οποία θα λειτουργεί βεβαίως ως χώρος διαμετακομιστικού εμπορίου στα πετρελαιοειδή για τη γύρω περιοχή, ενώ παράλληλα προχωρούμε και με τις διαδικασίες για την κατασκευή ενός κρατικού τερματικού πετρελαιοειδών. Είναι σαφές πως για τη δημιουργία τέτοιων υποδομών, πολύ περισσότερο όταν αναφερόμαστε στην κατασκευή τερματικού υγροποίησης φυσικού αερίου το κόστος είναι εξαιρετικά υψηλό. Γι αυτό άλλωστε και επιδιώκουμε μια πολυμερή συνεργασία με την εμπλοκή κι άλλων σημαντικών χωρών, ιδιαίτερα της περιοχής ή και εταιρειών κολοσσών στον τομέα της ενέργειας. Ενώ για μας είναι εκ των ων ουκ άνευ ότι το κράτος μας θα συμμετέχει με υπολογίσιμα ποσοστά σε αυτό το project, γιατί μιλάμε για στρατηγικές υποδομές. Προς αυτή την κατεύθυνση προσβλέπουμε στην αξιοποίηση σχετικών προγραμμάτων που προβλέπονται στο πλαίσιο και της νέας ενεργειακής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Κυρίες και κύριοι, οι πρόσφατες ανακαλύψεις στην κυπριακή αποκλειστική οικονομική Ζώνη σε συνάρτηση με τα ευρήματα του Ισραήλ, που επιβεβαιώνουν ότι η λεκάνη της Λεβαντίνης και ο ευρύτερος θαλάσσιος χώρος της Νοτιοανατολικής Μεσογείου αποτελεί υπολογίσιμη ενεργειακή 3
πηγή, διαφοροποιούν τόσο τη γεωπολιτική όσο και τη γεωοικονομία της ευρύτερης περιοχής, σηματοδοτώντας μια επερχόμενη γεωστρατηγική ανατροπή. Στο επίκεντρο των υπό διαμόρφωση νέων αυτών δεδομένων κεντρική σημασία αποκτά η αλληλεπίδραση δυο σημαντικών παραμέτρων, πρώτον τα άμεσα οικονομικά συμφέροντα που εξαρτούν ή θα εξαρτούν από την περιοχή αμερικάνικες εταιρείες και άλλοι μεγάλοι κολοσσοί και αναφέρομαι στις πετρελαϊκές εταιρείες διεθνών συμφερόντων. Το δεύτερο είναι η στενή συνεργασία Ισραήλ-Ελλάδας και Κύπρου. Αναφερόμενος ειδικότερα στο Ισραήλ, όπως είναι γνωστό τους τελευταίους μήνες έχουν υπογραφεί σημαντικές συμφωνίες συνεργασίας σε σημαντικούς τομείς, όπως της έρευνας και διάσωσης, συμφωνία αμυντικής συνεργασίας. Επίσης συμφωνία μεταξύ των εταιρειών που αναφέρθηκε και ο αγαπητός Uzi Landau για τη σύνδεση σε ότι αφορά την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος και αυτή την περίοδο συνεχίζονται οι μεταξύ μας διαβουλεύσεις για τη συμφωνία για την αξιοποίηση κοινών κοιτασμάτων υδρογονανθράκων και συνεκμετάλλευση ιδιαίτερα εκεί που υπάρχει η οριοθέτηση της αποκλειστικής οικονομικής Ζώνης. Βεβαίως μεγάλη ώθηση για να υπάρχει αυτή η συνεργασία έδωσε η επίσκεψη του Προέδρου μας του Δημήτρη Χριστόφια στο Ισραήλ, η επίσκεψη του Προέδρου του Ισραήλ Σιμόν Πέρεζ στην Κύπρο τους προηγούμενους μήνες, όπως και η πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού του Ισραήλ του κ. Νετανιάχου. Για την Κυπριακή Δημοκρατία η στρατηγική συνεργασία με την Ελλάδα και το Ισραήλ έχουν ως σαφή προσανατολισμό τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών αλλά και την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων που βρίσκονται στις χώρες μας, με τρόπο που θα προσφέρουμε προοπτικές ειρήνης, ευημερίας και προόδου στην ευρύτερη περιοχή. Άλλωστε σταθερή επιδίωξη της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι όπως οι δραστηριότητες έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων αποτελέσουν το εφαλτήριο αλλά και συνάμα το όχημα που θα μας οδηγήσει σε μια στενότερη και πιο συστηματική συνεργασία με τα γειτονικά μας κράτη. 4
Γι αυτό άλλωστε έχουμε ψηλά στις προτεραιότητές μας τη σύναψη διμερών συμφωνιών με τις χώρες της ευρύτερης Νοτιοανατολικής Μεσογείου, που θα επιτρέψουν τη δημιουργία του αναγκαίου θεσμικού πλαισίου για τη μεταξύ μας αρμονική συνεργασία. Είναι ωστόσο αυτές οι παράμετροι ικανές να οδηγήσουν στον επανασχεδιασμό του ενεργειακού χάρτη της Ευρώπης; Η απάντησή μου είναι σαφής καταφατική και απόλυτα συνασπισμένη με τον στρατηγικό μας στόχο για μετατροπή της Κύπρου σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο, γιατί μια τέτοια εξέλιξη απαντά καίρια σε ένα από τα πλέον φλέγοντα ζητήματα για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και αναφερόμαστε στα θέματα ενέργειας και συγκεκριμένα σε αυτό της ασφάλειας. Η διασφάλιση δηλαδή συνεχούς και απρόσκοπτης προμήθειας καυσίμων για τις μόνιμες αγορές της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ιδιαίτερα μετά το ατύχημα στη Φουκουσίμα όπου αναφέρθηκε και ο κ. Andrews στην εισαγωγική του παρέμβαση και στη σαφή στροφή που παρατηρείται διεθνώς και στην Ευρώπη για εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας προς όφελος των συμβατικών και καθαρών πηγών ενέργειας, όπως είναι το φυσικό αέριο και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας φυσικά. Στη βάση και αυτών των δεδομένων η συμβολή της Κύπρου και της Ελλάδας, τα οποία είναι κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συνεπώς διαθέτουν εκείνα τα πολιτικά εχέγγυα που μπορούν να διασφαλίσουν την απρόσκοπτη ροή καυσίμου στην Ευρώπη, αποκτά ακόμα μεγαλύτερο βάρος. Κυρίες και κύριοι, ως καταληκτικό σχόλιο, αν και μέχρι τώρα η γεωγραφία δεν ευνόησε τις χώρες μας και τους λαούς μας, φαίνεται πως τα δεδομένα πλέον αλλάζουν άρδην. Τώρα πια διαμορφώνονται οι συνθήκες έτσι που ο θαλάσσιος χώρος της Ανατολικής Μεσογείου να μετατραπεί σε χώρο κοινών συνόρων και συμφερόντων για όλους μας, προσφέροντας προοπτικές ειρήνης ευημερίας και προόδου στην ευρύτερη περιοχή και μια ασφαλή πηγή τροφοδότησης ενέργειας στην Ευρώπη. Σε αυτή την προοπτική η Κύπρος έχει και μπορεί να διαδραματίσει κομβικό ρόλο, ως η γέφυρα ειρηνικής συνεργασίας και 5
συνύπαρξης των χωρών της περιοχής, αλλά και μεταξύ της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής. Σας ευχαριστώ. 6