Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα

Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα Λύσεις χαμηλού κόστους για έξυπνες πόλεις Παναγιώτης Τσαρχόπουλος Ερευνητική Μονάδα URENIO http://www.urenio.org

Άδειες χρήσης, παραδείγματα, μοντέλα αξιοποίησης, εργαλεία & κοινότητες υποστήριξης

Ο όρος «Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα» περιγράφει λογισμικό το οποίο διατίθεται με ειδικές άδειες οι οποίες επιτρέπουν στους χρήστες να μελετήσουν, να τροποποιήσουν και να βελτιώσουν το λογισμικό

http://www.focus.com/fyi/open-source-open-world/

http://www.focus.com/fyi/open-source-open-world/ Open Source Markets

4 Ελευθερίες 1. Ελευθερία εκτέλεσης του λογισμικού, για οποιονδήποτε σκοπό 2. Ελευθερία μελέτης και τροποποίησης του λογισμικού 3. Ελευθερία αναδιανομής 4. Ελευθερία βελτίωσης του λογισμικού και δημοσίευσης των βελτιώσεων στο ευρύ κοινό. Απαραίτητη προϋπόθεση η πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα http://www.gnu.org/philosophy/free-sw.html

10 Κριτήρια 1. Ελεύθερη διανομή 2. Πρόσβαση στον πηγαίο κώδικα 3. Δικαίωμα αλλαγής του πηγαίου κώδικα και ανάπτυξης παράγωγου έργου 4. Σεβασμός της ακεραιότητας του πηγαίου κώδικα του αρχικού δημιουργού 5. Απαγόρευση διακρίσεων εις βάρος προσώπων και ομάδων

10 Κριτήρια 6. Απαγόρευση διακρίσεων εις βάρος συγκεκριμένων σκοπών 7. Διανομή της άδειας 8. Προστασία του προγράμματος και όχι του προϊόντος 9. Η άδεια δεν πρέπει να εμποδίζει άλλα προϊόντα 10.Η άδεια πρέπει να είναι ουδέτερη όσον αφορά την τεχνολογία

Copyleft

Άδειες Χρήσης Άρουν τους περιορισμούς χρήσης και θέτουν περιορισμούς διανομής. Οι άδεις χρήσης ΕΛ/ΛΑΚ συνήθως απαγορεύουν: Την παρεμπόδιση της ελεύθερης διανομής του λογισμικού Τη στέρηση του πηγαίου κώδικα από όσους λαμβάνουν το λογισμικό Την αφαίρεση του δικαιώματος τροποποίησης από όσους λαμβάνουν το λογισμικό Την εφαρμογή οποιονδήποτε διακρίσεων σχετικά με το ποιος μπορεί να χρησιμοποιήσει καθώς και για ποιόν σκοπό το λογισμικό Εξασφαλίζουν τη διατήρηση των 4 ελευθεριών (εκτέλεσης, μελέτης, αναδιανομής, βελτίωσης) του ελεύθερου λογισμικού σε όσους το λαμβάνουν.

Υποχρεώνουν τους δημιουργούς παράγωγων έργων να τα διανέμουν αποκλειστικά κάτω από την ίδια άδεια General Public License (GPL) Mozilla Public License (MPL) Δεν θέτουν περιορισμούς στην επιλογή άδειας διανομής στους δημιουργούς παράγωγων έργων, εφόσον διατηρήσουν τις σημειώσεις copyright και τη μνεία των αρχικών δημιουργών Berkeley Software Distribution (BSD) MIT License Καθένας μπορεί να τροποποιήσει τον κώδικα χωρίς αναφορά στον αρχικό δημιουργό Apache License Ελεύθερες με δικαίωμα αντιγραφής «μολυσματικές» Ελεύθερες με δικαίωμα αντιγραφής (copylefted) «μη μολυσματικές» Ελεύθερες χωρίς δικαίωμα αντιγραφής (non-copylefted) - ανοχή Δυνατότητα διεκδίκησης διαφορετική άδεια χρήσης Πηγή: Fabernovel consulting: Business models of open source software and free software: a few landmarks + ανοχή

Open Source Initiative Διεθνώς αναγνωρισμένος μη κερδοσκοπικός οργανισμός για την εξέταση και έγκριση αδειών χρήσης συμβατών προς τον ορισμό του λογισμικού ανοιχτού κώδικα. Οι περίπου 70 εγκεκριμένες άδειες χρήσης είναι διαθέσιμες στη διεύθυνση: http://www.opensource.org/licenses/

Creative Commons http://www.creativecommons.gr/ Πηγή: masternewmedia.org

Μειονεκτήματα Χρήσης ΕΛ/ΛΑΚ Λιγότερες επιλογές επαγγελματικής υποστήριξης Ασυμβατότητες με κάποια διαδεδομένα κλειστά πρότυπα αρχείων Έλλειψη ορισμένων εξειδικευμένων εφαρμογών Έλλειψη εμπιστοσύνης στη βιωσιμότητα των εταιριών που διαθέτουν λογισμικό ανοιχτού κώδικα

Πλεονεκτήματα Χρήσης ΕΛ/ΛΑΚ Μείωση κόστους πληροφοριακών συστημάτων Μικρότεροι χρόνοι υλοποίησης πληροφοριακών συστημάτων Υιοθέτηση διεθνών βέλτιστων πρακτικών Ύπαρξη πληθώρας επιλογών και δοκιμασμένων λύσεων Προώθηση του ανταγωνισμού των εταιρειών λογισμικού

Πλεονεκτήματα Χρήσης ΕΛ/ΛΑΚ Διαλειτουργικότητα ακόμα και μεταξύ λογισμικού διαφορετικών προμηθευτών Αποφυγή «παγίδευσης» λόγω υιοθέτησης συγκεκριμένων κλειστών τεχνολογιών Αξιοπιστία Ασφάλεια

Το ανοιχτό λογισμικό κυριαρχεί Jordan Open Source Association - http://jordanopensource.org/

http://community.zenoss.org/blogs/zenossblog/2010/08/10/2010-trends-in-open-source-systems-management 2010 Open source Zenoss survey

ΕΛ/ΛΑΚ vs. Ιδιόκτητο Λογισμικό Libre Projects: 143 free web services & alternatives (http://libreprojects.net) http://ellak.gr/index.php?option=com_openw iki&itemid=103&id=ellak:pinakas_2008_2009

Libre Projects

Κοινότητες Ανοιχτού Λογισμικού

Η δημιουργία μιας κοινότητας που ενεργά υποστηρίζει την ανάπτυξη ενός ανοιχτού λογισμικού είναι ο βασικότερος παράγοντας επιτυχίας του

Ρόλοι Χρηστών Σχεδίαση και ανάπτυξη λογισμικού Προτάσεις για βελτίωση της λειτουργικότητας Υποστήριξη των χρηστών Συγγραφή εγχειριδίων χρήσης Μετάφραση σε διάφορες γλώσσες Χρηματική υποστήριξη μέσω δωρεών Διάδοση και προώθηση Διασφάλιση της ποιότητας Γραφικά και σχεδιασμός

Δημιουργία ελεύθερα επεκτάσιμων δικτύων Πηγή: Leadership in open source communities (http://opensource.com)

Open Source vs. Crowdsourcing Πηγή: Why the open source way trumps the crowdsourcing way (http://opensource.com)

Κοινότητες ανά τρόπο διακυβέρνησης και μέγεθος

Εργαλεία Υποστήριξης 4 βασικά εργαλεία: Website: για τη διάδοση του σκοπό και της κατάσταση του έργου σε κάθε χρονική στιγμή Developer mailing list: για ανταλλαγή ιδεών, σχεδίων και πληροφοριών Version control: για τη διαχείριση του κώδικα και τη δυνατότητα αλλαγών από πολλούς χρήστες Issue tracking / project management: για τη συλλογή σφαλμάτων και τον προγραμματισμό των εργασιών

Εργαλεία Επικοινωνίας Blogs Wiki Forums Syndication Social networks and micro-blogging Mailing lists Mail archives

Πλατφόρμες δημιουργίας κοινοτήτων SourceForge.net (http://sourceforge.net) 3.400.000 developers έχουν δημιουργήσει πάνω από 324.000 έργα. 46.000.000 χρήστες έχουν κατεβάσει αυτά τα έργα με ρυθμό 4,000,000 downloads την ημέρα.

Πλατφόρμες δημιουργίας κοινοτήτων Google Code (http://code.google.com) OSOR.eu (http://www.osor.eu) GitHub (http://github.com) CodePlex (http://www.codeplex.com/) (Microsoft) Launchpad (http://launchpad.net/) Σύγκριση των διαθέσιμων επιλογών https://en.wikipedia.org/wiki/comparison_of_o pen_source_software_hosting_facilities

Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου

Τα Συστήματα Διαχείρισης Περιεχομένου (CMS) είναι εφαρμογές που επιτρέπουν στο χρήστη να διαχειρίζεται το δικτυακό του περιεχόμενο, προσθέτοντας κείμενα, εικόνες, βίντεο, πίνακες κ.λπ., με εύκολο τρόπο, συνήθως παρόμοιο με αυτόν της χρήσης ενός κειμενογράφου

Κριτήρια Επιλογής ενός CMS Ανοιχτού Κώδικα Ευκολία στη χρήση από τον τελικό χρήστη Μέγεθος της κοινότητας Πλήθος διαθέσιμων επεκτάσεων / βελτιώσεων / πρόσθετων μονάδων Τεκμηρίωση / Βοήθεια / Υποστήριξη Ρυθμός ανάπτυξης και την επεκτασιμότητα Θέματα παρουσίασης / κοινότητα σχεδιαστών Ολοκλήρωση με άλλα συστήματα

Το WordPress είναι το δημοφιλέστερο σύστημα διαχείρισης περιεχομένου και δημιουργίας ιστολογίων που διανέμεται με την άδεια χρήσης GPL

WordPress: Χαρακτηριστικά Δημιουργία περιεχομένου με χρονολογική σειρά (posts) αλλά και στατικού (pages) Σύστημα εγγραφής χρηστών Πολλαπλοί συγγραφείς Ύπαρξη Workflow Δημιουργία καταλόγου συνδέσεων Η παρουσίαση είναι βασισμένη σε θέματα Σχόλια Προστασία από ανεπιθύμητα σχόλια Εύκολη μορφοποίηση του κειμένου

WordPress: Χαρακτηριστικά Προστασία περιεχομένου με κωδικό Εύκολη εισαγωγή περιεχομένου από άλλα CMS XML-RPC interface Εργαλεία για γρήγορη δημοσίευση Αυτόματη ενημέρωση των μηχανών αναζήτησης για προσθήκη νέου περιεχομένου Επικοινωνία με άλλα CMS μέσω (Trackback και Pingback) Πλήρης υποστήριξη των προτύπων του W3C Εύκολη εγκατάσταση και αναβάθμιση

Ένα λογισμικό χιλιάδες διαφορετικές υλοποιήσεις https://wordpress.org/showcase/ Πηγή: http://en.wordpress.com/stats/ (24/5/2012)

WordPress: Μοντέλο Λειτουργίας Δημιουργήθηκε από τον Matt Mullenweg Υποστηρίζεται από την εταιρεία Automattic η οποία είναι ο βασικός μοχλός ανάπτυξης του κώδικα και πουλάει συμπληρωματικές υπηρεσίες Χιλιάδες χρήστες δημιουργούν themes και plugins τα οποία βελτιώνουν και τροποποιούν τα χαρακτηριστικά της εφαρμογής Το 2011 δημιουργήθηκε το WordPress Foundation με στόχο την περεταίρω ανάπτυξη τόσο του WordPress όσο και άλλων εφαρμογών ανοιχτού κώδικα

WordPress: Συστατικά Επιτυχίας Χρήση ευρέως διαδεδομένων τεχνολογιών ανοιχτού κώδικα (apache, php, mysql) Ενθάρρυνση της ανάπτυξης μιας κοινότητας γύρω από το προϊόν Η συνεχιζόμενη υποστήριξη από έναν καλοπροαίρετο δικτάτορα (φυσικό ή νομικό πρόσωπο) του οποίου το συνεχιζόμενο ενδιαφέρον για την ανάπτυξη του προϊόντος υποστηρίζεται από το εμπορικό κέρδος στο προϊόν

Λύσεις Χαμηλού Κόστους για Έξυπνες Πόλεις

Οι πόλεις έχουν στη διάθεσή τους μεγάλο αριθμό εφαρμογών ανοιχτού κώδικα. Έτσι ελαχιστοποιείται το κόστος εισόδου τους στο κίνημα των έξυπνων πόλεων

Συνδυασμός σύγχρονων τάσεων ΤΠΕ Smart Cities Open Source Cloud

icos.urenio.org Κοινότητα ICOS Προσφέρει λύσεις βασισμένες σε λογισμικό ανοιχτού κώδικα για έξυπνες πόλεις

Παραδείγματα Εφαρμογών

Εφαρμογή «Βελτιώνω την Πόλη μου» Η εφαρμογή επιτρέπει σε όσους ζουν, εργάζονται ή επισκέπτονται το Δήμο να αναφέρουν τοπικά προβλήματα. Οι αναφορές συνοδεύονται από σχετική φωτογραφία. Επιπλέον, οι πολίτες μπορούν να κάνουν προτάσεις για τη βελτίωση των υποδομών της πόλης, αλλά και να σχολιάσουν και να δώσουν θετικές ψήφους στις υπάρχουσες καταχωρήσεις.

Εφαρμογή στο Δήμο Θέρμης http://smartcity.thermi.gov.gr/improve

Κοινότητα Προγραμματιστών https://github.com/icos-urenio/improve-my-city

Φιλοξενία στο Cloud Παροχή λύσεων μέσω του cloud, όπου τυποποιημένες εφαρμογές παρέχονται ως κοινόχρηστες υπηρεσίες μέσω ιδιωτικών και δημόσιων δικτύων. Το μοντέλο αυτό θα επιταχύνει την ανάπτυξη των έξυπνων πόλεων και αντίστροφα. Η ζήτηση από τις έξυπνες πόλεις θα ενθαρρύνει τη δημιουργία χαρτοφυλακίων υπηρεσιών στο cloud ειδικά σχεδιασμένων για τις λειτουργίες της πόλης. Οι υπηρεσίες αυτές θα είναι καλύτερες, ταχύτερες, λιγότερο επισφαλείς και πιο οικονομικές απ ότι αν ακολουθούνταν ο παραδοσιακός τρόπους προμήθειας και διαχείριση των ΤΠΕ. Οι υπηρεσίες αυτές θα είναι διαθέσιμες σε κάθε πόλη μέσω του διαδικτύου.

Βιβλιογραφία Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό ανοιχτού κώδικα (http://ellak.gr/) Open Source Open World (http://www.focus.com/fyi/open-source-open-world/) Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα, Κωνσταντίνος Τόγιας, DAISy Group - Ερευνητικό Ακαδημαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών (http://daisy.cti.gr/files/free%20software_0.pdf) Business models of open source software and free software: a few landmarks Creative Commons - Ελλάδα (http://www.creativecommons.gr/) OSCON 2011 Speaker Slides & Video (http://www.oscon.com/oscon2011/public/schedule/proceedings) Jordan Open Source Association (http://jordanopensource.org) Open Source Procurement Toolkit (http://www.cabinetoffice.gov.uk/resource-library/open-source-procurement-toolkit) 2010 Trends in Open Source Systems Management http://community.zenoss.org/blogs/zenossblog/2010/08/10/2010- trends-in-open-source-systems-management Leadership in open source communities (http://opensource.com) The social structure of Free and Open Source software development (http://www.firstmonday.org/htbin/cgiwrap/bin/ojs/index.php/fm/article/view/1207/1127) Why the open source way trumps the crowdsourcing way (http://opensource.com) Producing Open Source Software - How to Run a Successful Free Software Project, Karl Fogel (http://producingoss.com/en/producingoss.html) How to build an open source community (http://www.oss-watch.ac.uk/resources/howtobuildcommunity.xml) Roles in open source projects (http://www.oss-watch.ac.uk/resources/rolesinopensource.xml) Which Open Source Backend Platform Suits Your Needs? (http://news.deviousmedia.com/which-open-source-backendplatform-suits-your) 3 Lessons from WordPress on Open Source Community Development (http://doal.me/2011/open-source-communitydevelopment) ICOS Intelligent Cities Smart Cities Open Source Community (http://icos.urenio.org/) URENIO Smart City Applications (http://smartcityapps.urenio.org/)