ΠΑΝΕΛΛΑ ΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Α ) ΚΑΙ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΙ ΙΚΟΤΗΤΑΣ ΗΜΕΡΗΣΙΩΝ ΕΠΑΛ (ΟΜΑ Α Α ΚΑΙ Β ) ΤΡΙΤΗ 19 ΜΑΙΟΥ 2015 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Α Π Α Ν Τ Η Σ Ε Ι Σ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΚΑΡΑΡΓΥΡΗ ΓΙΟΥΛΑ, ΚΟΥΤΡΟΥΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ Α. Στο κείμενο του Γ. Γραμματικάκη θίγεται η αρνητική επιρροή του τουρισμού στη χώρα μας. Αρχικά, σημειώνεται η αισθητική συνύπαρξη κλίματος, τοπίου και πολιτισμού στην Ελλάδα. Ωστόσο, τονίζεται ότι αυτή η ομορφιά γίνεται αντικείμενο οικονομικής εκμετάλλευσης, με αισθητή την περιβαλλοντική επιβάρυνση και την απαξίωση του τόπου. Ως κύρια αιτία προβάλλεται η στόχευση στον μαζικό τουρισμό. Εντούτοις, ο στόχος αυτός δε φαίνεται να ευδοκιμεί, ενώ τελικό κέρδος είναι μόνο μια ασύδοτη πολυκοσμία κατά την τουριστική περίοδο. Ευθύνες, βέβαια, αποδίδονται και στα πολιτικά συμφέροντα. Καταληκτικά προβάλλεται και η άλλη πλευρά, όσων δηλαδή πασχίζουν για την αντιστάθμιση αυτού του φαινομένου. Β1. Φαίνεται ότι αρεσκόμαστε σε μια υποκριτική και πομπώδη στάση ζωής, άσχετα με την πραγματικότητα. Ως κοινωνία επιζητούμε το επιτηδευμένο και προβάλλουμε μια ψευδευλάβεια ως προς την προσέγγιση του τόπου και του πολιτισμού μας. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως έχουμε παραδώσει τη χώρα μας στην ασύδοτη τουριστική και οικονομική εκμετάλλευση. Η ενσυναίσθηση αυτής της πραγματικότητας ουσιαστικά μας λυπεί. Επομένως, χρειάζεται μια τουλάχιστον πιο ειλικρινής στάση ζωής για να ξεκινήσει να διαφαίνεται η βελτίωση. Β2. Η παράγραφος αναπτύσσεται τη μέθοδο της σύγκρισης / αντίθεσης. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρει αρχικώς την άποψη ότι οι τουρίστες και η Ελλάδα ζουν το «μύθο» τους, ενώ στην πραγματικότητα αυτός ο μύθος έχει ξεθωριάσει. ευτερευόντως υπάρχει αντίθεση ανάμεσα στις δύο τελευταίες περιόδους της παραγράφου, καθώς στη μία περιγράφεται η κατάσταση που επικρατεί τους καλοκαιρινούς μήνες και στην άλλη η κατάσταση που επικρατεί το χειμώνα. Χαρακτηριστικές διαρθρωτικές λέξεις που χρησιμοποιούνται είναι το ''ωστόσο'' και το ''αντίθετα''. 1
Β3α. σπουδαίων: αλλοίωση: συντελείται: επικρατεί: πραγματικές: σημαντικών, αξιόλογων, μεγάλων, ξεχωριστών καταστροφή, παραμόρφωση, διαστρέβλωση, αλλοτρίωση γίνεται, πραγματοποιείται, συμβαίνει κυριαρχεί, υπερισχύει, νικά ρεαλιστικές, αληθινές, υπαρκτές, απτές, χειροπιαστές Β3β. απέραντη πεπερασμένη, μικρή, περιορισμένη σιωπηλά φλύαρα, θορυβώδικα, έντονα αλόγιστη λογική, συνετή, φρόνιμη, μετρημένη υποβάθμιση αναβάθμιση, προαγωγή, βελτίωση, ενίσχυση επιδιώξουν αδιαφορήσουν, παραμελήσουν Β4α. Μεταφορικές εκφράσεις: ''με τα διάσπαρτα ίχνη σπουδαίων πολιτισμών'' (1η ) ''ο μύθος έχει ξεθωριάσει'' (5η ) ''ψάχνουν τον πλαστικό ήλιο'' (4η ) ''προσθέτουν το δικό τους άχρωμο βλέμμα στις ήδη άχρωμες τουριστικές περιοχές'' (4η ) Κυριολεκτικές εκφράσεις: ''Μόνος στόχος η τουριστική ανάπτυξη'' ''Φαίνεται, όμως, ότι τον τόπο μας δεν τον αγαπούμε'' Β4β. ''Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από την ποικιλία του τοπίου και μία απέραντη φυσική ομορφιά, που συνυπάρχουν με τα διάσπαρτα ίχνη σπουδαίων πολιτισμών'' 2
Γ. ιερεύνηση θέματος Κεντρική Ιδέα: εδομένα: Ζητούμενα: Επικοινωνιακό πλαίσιο: Τουρισμός (σύγχρονες επιρροές του τουρισμού) α) Ποια τα οφέλη του τουρισμού β) Ποια τα αρνητικά αποτελέσματα της υπερβολικής σύγχρονης τουριστικής ανάπτυξης Άρθρο (τίτλος, επικαιρικός χαρακτήρας, κοινωνικές αναφορές, γ πρόσωπο, αναφορική γλώσσα) ΤΙΤΛΟΣ '' Τουρισμός: Μια έννοια δύο πρόσωπα! '' ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η νέα τουριστική περίοδος είναι ''προ των πυλών''. Τα μέχρι τώρα στοιχεία δείχνουν αύξηση στις κρατήσεις για τα τουριστικά μας θέρετρα. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια οι όποιες αναπτυξιακές οικονομικές κινήσεις από πλευράς κράτους και πολιτών στρέφονται σε αυτήν ακριβώς τη ''Βαριά Βιομηχανία'', τον τουρισμό. Για την πληρέστερη διερεύνηση του θέματος σκόπιμο είναι να εντοπίσουμε τις θετικές και αρνητικές πτυχές του. ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ 1ο Ζητούμενο: Τα οφέλη του τουρισμού: Ο τουρισμός έχει ευεργετικές συνέπειες για κάθε χώρα, καθώς : αποτελεί πολύτιμη πηγή εισροής συναλλάγματος, κυρίως για χώρες, των οποίων η οικονομία στηρίζεται σε εξωγενείς παράγοντες (ναυτιλία, εμπόριο, τουρισμό). αναζωπυρώνει εποχιακές εργασίες. εξασφαλίζει έργα τουριστικής υποδομής ενόψει της τουριστικής κίνησης.(πρακτορεία, ξενοδοχεία, εστιατόρια, συγκοινωνιακές επιχειρήσεις, διερμηνείς). δημιουργεί τις προοπτικές ανάπτυξης νέων επαγγελμάτων και συντελεί καθοριστικά στη μείωση της ανεργίας. συντελεί στην ανάπτυξη του εμπορίου, της βιομηχανίας και βιοτεχνίας. αυξάνεται η κατανάλωση αγροτικών και βιομηχανικών προϊόντων. τονώνεται η ζωή και η ανάπτυξη στα επαρχιακά κέντρα και καταπολεμάται η αστυφιλία και η στασιμότητα. 3
βελτιώνει το βιοτικό επίπεδο των ατόμων. διευρύνει τις δυνατότητες επικοινωνιακής προσέγγισης και φιλίας ατόμων και λαών. προάγει το μορφωτικό κοινωνικό και πολιτιστικό τους επίπεδο. εισάγει νέα πρότυπα, ιδέες, αξίες, προωθώντας την πολιτιστική αλληλεπίδραση. ενισχύει το εθνικό τους αίσθημα, καθώς προβάλλει έργα από τη λαογραφική και καλλιτεχνική παράδοση των λαών. καλλιεργεί κλίμα συναδέλφωσης και παγκόσμιας ειρήνης. συμβάλλει στη διάδοση των ιδεών. 2ο Ζητούμενο: Τα αρνητικά αποτελέσματα της υπερβολικής τουριστικής ανάπτυξης στη σύγχρονη εποχή. Ο τουρισμός γίνεται όμως και φορέας προβολής και αφομοίωσης στοιχείων και εκδηλώσεων, που δεν αναβαθμίζουν πτυχές της ανθρώπινης ζωής και δράσης. Φέρει ευθύνη για : τη διαφθορά των ηθών. την αλλοίωση της παραδοσιακής μορφής κάθε τόπου. την αποποίηση του πατροπαράδοτου τρόπου ζωής, από τους ντόπιους πληθυσμούς. την υιοθέτηση ενός ξενόφερτου τρόπου ζωής, απόρροια του άκριτου μιμητισμού και της έντονης τάσης του μοντερνισμού. τη διάδοση των ναρκωτικών, του γυμνισμού, του εκχυδαϊσμένου έρωτα, του αλκοολισμού. την εισαγωγή ξενόφερτων συνηθειών. το μιμητισμό των γλωσσικών εκφράσεων. τον κίνδυνο αλλοτρίωσης της νεολαίας. την αλλοίωση της εθνικής φυσιογνωμίας και ιδιαιτερότητας κάθε τόπου. την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντος, λόγω των τεράστιων τουριστικών εγκαταστάσεων, που προσβάλλουν την αισθητική και την αρμονία του χώρου. ΕΠΙΛΟΓΟΣ Όπως προκύπτει από την παραπάνω προσέγγιση, ο τουρισμός είναι ένα επίκαιρο φαινόμενο με θετικές και αρνητικές προεκτάσεις. Οι δυνατότητες που έχει για την παγκόσμια προβολή της χώρας μας και την οικονομική της ανάπτυξη, καθιστούν αναγκαία την καθολική ευαισθητοποίηση για την ανάδειξη της θετικής εκδοχής του και τον περιορισμό των αρνητικών πτυχών του. 4
ΣΧΟΛΙΑ Τα φετινά θέματα των Πανελλαδικών Εξετάσεων κρίνονται βατά, άμεσα σχετιζόμενα με τη διδαχθείσα ύλη Β και Γ Λυκείου και διατυπωμένα με σαφήνεια. Ενδεχόμενα να δημιουργήσει μικρό ζήτημα η ερώτηση Β2., καθώς η εκφώνηση ζητούσε να βρεθεί ο τρόπος ανάπτυξης της παραγράφου, ενώ στην παράγραφο θα μπορούσε να εντοπιστεί και η μέθοδος των παραδειγμάτων και ίσως και της αιτιολόγησης. ΣΗΜΕΙΩΣΗ Όλα τα ερωτήματα των θεμάτων βρίσκονται απαντημένα στα βιβλία του φροντιστηρίου μας: Λεξικό Εννοιών, σελ. 291 298. οκίμιο, σελ. 151 153 (οι μαθητές είχαν ασκηθεί σε παραγωγή λόγου όμοια με αυτή που τέθηκε στις εξετάσεις). Τυπολογία ερωτήσεων. 5