ΠΥΡΕΤΟΣ
Πυρετός Πυρετός είναι n αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από το φυσιολογικό. Η πιο συχνή αιτία που μας κρατάει στο κρεβάτι ή περιορισμένους στο σπίτι για ολόκληρη μέρα ή και περισσότερο. Ο πυρετός είναι το πιο συχνό εύρημα πολλών ασθενειών και συνήθως αποτελεί το πρώτο σύμπτωμα που αντιλαμβανόμαστε.
Ρύθμιση θερμοκρασίας Υποθάλαμος Παίζει το ρόλο "θερμοστάτη" που ρυθμίζει την θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος σταθερή ή όση χρειάζεται Σε διάφορες παθολογικές καταστάσεις όμως (κυρίως λοιμώξεις), ο θερμοστάτης "ανεβάζει" τη θερμοκρασία του σώματος σε υψηλότερα επίπεδα (πάνω από 38 0 C).
Ο πυρετός: Άμυνα του οργανισμού Πυρετογόνες ουσίες Κινητοποιεί πληθώρα αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού, ώστε αυτός να μπορεί να «πολεμήσει» πιο αποτελεσματικά τους εισβολείς. Όταν αρχίσει η διαδικασία αύξησης της θερμοκρασίας του σώματος αισθανόμαστε να κρυώνουμε έχουμε «φρίκια» ή «ρίγη». παράγουμε περισσότερη θερμότητα με αποτέλεσμα το δέρμα κυρίως του προσώπου να είναι κόκκινο λόγω υπεραιμίας. Όταν πέφτει ο πυρετός, ο υποθάλαμος δίνει το μήνυμα για επαναφορά της θερμοκρασίας του σώματος στην κανονική, που συνοδεύεται με εφίδρωση και σταματάμε να κρυώνουμε νιώθοντας καλύτερα.
Που μετρούμε τη θερμοκρασία, φυσιολογική θερμοκρασία, πυρετός Συνήθως στη μασχάλη, στο ορθό, στη τυμπανική μεμβράνη ή στο στόμα με διάφορα θερμόμετρα, ή σπανιότερα στο δέρμα με διάφορες ταινίες. Όπως όλα τα βιολογικά μεγέθη, π.χ., το ύψος ή το βάρος, έτσι και η θερμοκρασία του σώματος δεν είναι ένα ακριβώς σταθερό νούμερο. Έτσι, δεν είναι δυνατόν να πούμε ότι η φυσιολογική θερμοκρασία μασχάλης είναι ακριβώς 36,6 0 C.
Που μετρούμε τη θερμοκρασία, φυσιολογική θερμοκρασία, πυρετός Η θερμοκρασία δεν είναι η ίδια σε όλα τα σημεία θερμομέτρησης. Στο ορθό: είναι συνήθως κατά 0,4 έως και 1 βαθμό υψηλότερη από ότι στη μασχάλη. Δηλαδή, η θερμοκρασία στο ορθό μπορεί να είναι, π.χ., 37,3" C και στη μασχάλη 36,5 0 C. Η φυσιολογική θερμοκρασία στη μασχάλη κυμαίνεται από 36,2 έως 37,2 0 C και εξαρτάται από πληθώρα παραγόντων. Η κανονική θερμοκρασία του σώματος μας αλλάζει ανάλογα με την ώρα της ημέρας. Έχουμε την χαμηλότερη θερμοκρασία από τις 1-7 το πρωί και την ψηλότερη από τις 4-9 το βράδυ ιδίως σε παιδιά μετά από έντονη άσκηση (π.χ., παιχνίδι). Πάντα όμως δεν υπερβαίνει τους 37,5 0 C Επίσης κατά την ωορρηξία στις γυναίκες η θερμοκρασία μπορεί να είναι αυξημένη
Που μετρούμε τη θερμοκρασία, φυσιολογική θερμοκρασία, πυρετός Μπορούμε αδρά να πούμε ότι έχουμε πυρετό όταν η θερμοκρασία ορθού είναι > από 37,8 0 C ή η θερμοκρασία μασχάλης περισσότερο από 37,3 0 C. Υψηλός πυρετός ονομάζεται ο πυρετός όταν ξεπερνά τους 40,5 0 C. Όταν θέλουμε να παρακολουθήσουμε την πορεία του πυρετού, πρέπει να θερμομετρούμε πάντα στην ίδια θέση και να αναφέρουμε στο γιατρό τη θέση που το θερμομετρήσαμε. Τα θερμόμετρα πρέπει να παραμένουν στη θέση θερμομέτρησης (μασχάλη ή ορθό) για τουλάχιστον 3 λεπτά.
Φοβία για τον πυρετό Ο πυρετός είναι σύμμαχος και όχι εχθρός. Λοιμώξεις είτε από μικρόβια είτε από ιούς. Μπορεί, όμως, ο πυρετός να είναι εκδήλωση και άλλων παθήσεων, ακόμη και αντίδραση σε φάρμακα. Ο πυρετός από μόνος του δεν είναι επικίνδυνος, επικίνδυνη όμως μπορεί να είναι η αιτία για την οποία το παιδί ή ο ενήλικας έχει πυρετό. Να παρατηρήσουμε όταν "πέσει" ο πυρετός μετά τη χρήση κάποιου αντιπυρετικού. Αν ο ασθενής, όταν μείνει απύρετος, είναι ζωηρός, έχει όρεξη και έχει κέφι για παιχνίδι, τότε κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει σοβαρό πρόβλημα. Αν, ο ασθενής και μετά την υποχώρηση του πυρετού δεν νιώθει καλά, δεν έχει όρεξη, δεν παίζει ή είναι θολωμένος, τότε είναι σοβαρά άρρωστος.
Τα περιβόητα "δέκατα" Τα "δέκατα" αποτελούσαν κυρίως για τους γονείς της προηγουμένης γενιάς, αλλά και για τους σημερινούς, πηγή μεγάλου άγχους και ανησυχίας., π.χ., 37,1 ή 37,2 C. Παιχνίδι Ούτε οι "κρυφές αμυγδαλές" ούτε τα "κρεατάκια" (όπως συχνά λένε οι γονείς) κάνουν τέτοια δέκατα.
Αντιμετώπιση πυρετού Ο πυρετός μπορεί να αντιμετωπιστεί με φυσικά ή φαρμακευτικά μέσα. Απλά φυσικά αντιπυρετικά μέσα για καθημερινή χρήση είναι: Τοποθέτηση παγοκύστεων στο σώμα-μέτωπο Τοποθέτηση κουβέρτας με κυκλοφορία ψυχρού νερού ή ψυχρού αέρα Τοποθέτηση ανεμιστήρα Εφαρμογή λουτρού με υγρό σπόγγο Τοποθέτηση υγρών «πανιών»
Αντιμετώπιση πυρετού Αν ο πυρετός ξεπερνά τους 39,8 ο C ή το παιδί νιώσει δυσφορία, βοηθά το ολόσωμο μπάνιο. Το νερό πρέπει να έχει θερμοκρασία γύρω στους 30 ο C (το νερό της βρύσης έχει θερμοκρασία 18-20 ο C). Όταν ο πυρετός είναι υψηλός, προκαλεί δυσφορία, ανησυχία, κλάμα κ.λπ. με αποτέλεσμα την κακουχία και σε αυτή τη περίπτωση πρέπει να χορηγηθεί αντιπυρετικό. Καταπολεμάμε τον πυρετό όχι γιατί αυτός είναι επικίνδυνος, αλλά διότι προκαλεί κακουχία. Εάν το παιδί είναι ζωηρό και έχει όρεξη για παιχνίδι, έστω κι αν έχει 39 ο C, δεν είναι απαραίτητο να πάρει αντιπυρετικό. Συνήθως, όμως και κυρίως τα παιδιά με θερμοκρασία μασχάλης πάνω από 38,5 ο C αισθάνονται άσχημα και γι' αυτό τους δίνουμε αντιπυρετικά φάρμακα. Τα αντιπυρετικά φάρμακα: σιρόπια, υπόθετα, σταγόνες, διαλυόμενα-αναβράζοντα δισκία κ.ά.
Τα συνήθη φαρμακευτικά αντιπυρετικά μέσα για καθημερινή χρήση Παρακεταμόλη ή μεφεναμικό οξύ, ακεταμινοφαίνη (15 mg / kg κάθε 4 ώρες, ιμπουμπροφαίνη (10 mg / kg (4.5 mg κάθε 6-8 ώρες). Ασπιρίνη. Δεν πρέπει να δίνεται στα παιδιά. Σύνδρομο Reye. Το σύνδρομο αυτό είναι μία σπάνια αρρώστια της παιδικής ηλικίας με υψηλή θνητότητα και εκδηλώνεται μετά από ιογενή λοίμωξη. α) διότι η νόσος (το σύνδρομο Reye) είναι επικίνδυνη β) διότι η ασπιρίνη είναι ένα φάρμακο με τεράστια κυκλοφορία και γ) διότι η γρίπη, είναι ένα πολύ κοινό νόσημα, που δύσκολα όμως μπορεί με βεβαιότητα να διαγνωστεί
Άλλα μέτρα αντιμετώπισης πυρετού Δεν απαιτείται υπερβολικό σκέπασμα και ο ασθενής δεν πρέπει να είναι βαριά ντυμένος. Στη φάση που "ανεβαίνει" ο πυρετός, ο ασθενής έχει ρίγος, "κρυώνει" και τότε πρέπει να σκεπαστεί. Η θερμοκρασία στο δωμάτιο πρέπει να είναι κανονική. Ο ασθενής πρέπει να διατηρείται δροσερός αλλά όχι παγωμένος. Όταν το αντιπυρετικό δεν έχει αποτέλεσμα ή όταν ένα βρέφος είναι κάτω των έξι μηνών ή για να ανακουφιστεί το παιδί ή το βρέφος, μπορεί να είναι αποτελεσματικό το βρέξιμο χρησιμοποιώντας μόνον χλιαρό νερό. Πολλά υγρά, είτε είναι νερό, είτε χυμός ή οτιδήποτε άλλο. Για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1 o C αυξάνει τις ανάγκες του οργανισμού σε υγρά κατά 0.1 0.3 λίτρα το 24ωρο
Απαιτείται να απευθυνθούμε για ιατρική φροντίδα όταν: Ο πυρετός είναι > 40 o C, διαρκεί περισσότερο από 3 ημέρες Ο πυρετός διαρκεί > 24 ώρες, αλλά το παιδί δεν έχει άλλα συμπτώματα και δεν υπάρχουν άλλοι άρρωστοι στο σπίτι Το βρέφος είναι κάτω των δύο μηνών Το παιδί έχει σπασμούς ή έκανε σπασμούς ή έχει ιστορικό πυρετικών σπασμών Το παιδί δυσκολεύεται να αναπνεύσει Το παιδί κλαίει απαρηγόρητα Το παιδί ξυπνά δύσκολα, είναι θολωμένο ή έχει παραλήρημα Έχει εξάνθημα Κάνει εμετούς διάρροιες Πάσχει από χρόνιο νόσημα που το κάνει πιο ευπαθές σε σοβαρές λοιμώξεις Παραπονιέται για πόνο ή τσούξιμο στην ούρηση Παραπονιέται για πόνο στο αυτί Όταν έχει δυσκαμψία αυχένα Όταν δεν μπορεί να καταπιεί Όταν έχει δυσφορία ή δύσπνοια Αν ο ασθενής λαμβάνει χημειοθεραπεία, κορτικοειδή ή άλλα ανοσοκατασταλτικά φάρμακα Αν ο ασθενής έχει δρεπανοκυτταρική αναιμία ή άλλα χρόνια νοσήματα όπως χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και άσθμα, συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, σακχαρώδη διαβήτη, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, αιματολογικά νοσήματα κλπ
Σημεία αφυδάτωσης
Πυρετικοί σπασμοί Είναι όταν: α) όταν εμφανίζονται σε παιδιά ηλικίας μεταξύ 6 μηνών και 5 χρόνων, β) όταν εκδηλώνονται με την έναρξη και κατά την ταχεία άνοδο του πυρετού και γ) όταν τα παιδιά δεν έχουν κάποια πάθηση του νευρικού συστήματος ή άλλη γνωστή αιτία σπασμών. Ποσοστό 3-4% των παιδιών έως την ηλικία των 5 χρόνων θα παρουσιάσουν ένα επεισόδιο πυρετικών σπασμών, ενώ το 1/3 από τα παιδιά αυτά θα παρουσιάσει και δεύτερο επεισόδιο. Οι σπασμοί αυτοί διαρκούν λίγα λεπτά (< 10 λεπτά), που φαίνονται όμως αιώνας ολόκληρος στους γονείς. Το παιδί χάνει τις αισθήσεις του, "στυλώνει" το βλέμμα του και "τινάζει" χέρια και πόδια. Συχνά το παιδί παρουσιάζει κατά το επεισόδιο απώλεια ούρων ή κοπράνων. Όταν συνέλθει, το παιδί φαίνεται καλά.
Πυρετικοί σπασμοί Ψυχραιμία! Το παιδί στο κρεβάτι του, στρέφοντας το κεφάλι του στο πλάι, ώστε αν κάνει εμετό να μην πάθει εισρόφηση. Μία κακή συνήθεια που υπάρχει είναι να γίνει προσπάθεια να του ανοίξουμε με το ζόρι το στόμα με ένα κουτάλι ή με το χέρι μας για να μη "δαγκώσει" τη γλώσσα του ή να "μην πέσει η γλώσσα πίσω και πνιγεί". Η προσπάθεια αυτή είναι όχι μόνο άσκοπη, αλλά και επικίνδυνη να του σπάσουμε κάποιο δόντι ή να μας δαγκώσει και διότι η γλώσσα δεν "φεύγει" από τη θέση της, ενώ αν τη δαγκώσει το έχει ήδη κάνει. Σωστό θα είναι να βάλουμε στο παιδί ένα αντιπυρετικό υπόθετο για να βοηθήσουμε την πτώση του πυρετού και να το μεταφέρουμε στο νοσοκομείο