ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΛΙΓΝΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΛΙΓΝΙΤΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Αναστάσιος Σιδηρόπουλος, Διευθυντής Προγραμμάτων Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας Α.Ε. - ΑΝΚΟ Κοζάνη, 13/01/2016

ΕΤΗΣΙΑ ΠΑΡΑΓΩΓΗ (tn/year) Οριοθέτηση μεταλιγνιτικής περιόδου Σύμφωνα με μελέτη του ΤΕΕ-Τμήμα Δ. Μακεδονίας, η έναρξη της μεταλιγνιτικής εποχής δεν εξαρτάται μονοσήμαντα από το μέγεθος των λιγνιτικών αποθεμάτων αλλά, συνδιαμορφώνεται από τις εθνικές προτεραιότητες στον τομέα της ενέργειας, την ελκυστικότητα για νέες λιγνιτικές μονάδες ηλεκτροπαραγωγής και τις νομικά δεσμευτικές περιβαλλοντικές υποχρεώσεις της Χώρας μας. Έστω και κατά συνθήκη, η έναρξη της μεταλιγνιτικής εποχής οριοθετείται στο 2002 και ολοκληρώνεται το 2021, διάστημα κατά το οποίο η εκμετάλλευση του λιγνίτη, διατηρεί την απαραίτητη δυναμική ώστε να στηρίξει βιώσιμα την είσοδο της Δυτικής Μακεδονίας σε καθεστώς χαμηλής λιγνιτικής εξάρτησης. 60 50 Σημείο Κορύφωσης 40 30 20 10 Ι ΙΙ 0 1950 1960 1970 1980 1990 2000 2010 2020 2030 2040 2050 2060

Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (1) Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία (εκ. ) - 2011 ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Π.Ε. Γρεβενών Π.Ε. Καστοριάς Π.Ε. Κοζάνης Π.Ε. Φλώρινας ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ Πρωτογενής τομέας 242 6,01% 28 8,95% 56 10,43% 83 3,50% 75 9,35% 6.367 3,49% Δευτερογενής τομέας 1.690 42,03% 26 8,31% 104 19,31% 1.219 51,45% 341 42,71% 26.080 14,31% Μεταποίηση180 4,47% 9 3,00% 71 13,20% 71 2,98% 29 3,59% 14.205 7,79% Ενέργεια1.365 33,94% 1 0,38% 4 0,72% 1.077 45,43% 283 35,49% 5.600 3,07% Κατασκευές146 3,62% 16 4,93% 29 5,39% 72 3,04% 29 3,63% 6.274 3,44% Τριτογενής τομέας 2.089 51,96% 260 82,74% 379 70,26% 1.068 45,06% 382 47,94% 149.856 82,20% ΣΥΝΟΛΟ 4.021 100,00% 315 100,00% 539 100,00% 2.370 100,00% 797 100,00% 182.302 100,00% ΑΕΠ (εκ. ) - 2011 4.583 359 615 2.701 909 207.752,00 Διαφορά (ΑΕΠ - ΑΠΑ) = Φόροι - Επιδοτήσεις = περίπου με 12% επί του ΑΕΠ Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων 2011 ΕΛ.ΣΤΑΤ 562 44 76 331 112 25.450

Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (2) ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ - ΚΛΑΔΙΚΗ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Π.Ε. Γρεβενών Π.Ε. Καστοριάς Π.Ε. Κοζάνης Π.Ε. Φλώρινας Πρωτογενής τομέας 1,72 2,56 2,99 1,00 2,68 Δευτερογενής τομέας 2,94 0,58 1,35 3,60 2,99 Μεταποίηση0,57 0,39 1,69 0,38 0,46 Ενέργεια11,05 0,12 0,23 14,79 11,55 Κατασκευές1,05 1,43 1,57 0,88 1,05 Τριτογενής τομέας 0,63 1,01 0,85 0,55 0,58 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων 2011 ΕΛ.ΣΤΑΤ LQ = [X i(π.ε.) /Χ (Π.Ε.) ]/[X i(σ.χ.) /Χ (Σ.Χ.) ], όπου: LQ = Τοπικά Πηλίκα ή Συντελεστές Συμμετοχής (Local Quotients) X i(π.ε.) = Α.Π.Α. του κλάδου i στην Περιφερειακή Ενότητα Χ (Π.Ε.) = Συνολική Α.Π.Α. της Περιφερειακής Ενότητας X i(σ.χ.) = Α.Π.Α. του κλάδου i στο Σύνολο της Χώρας X (Σ.Χ.) = Συνολική Α.Π.Α. της Χώρας ΚΛΑΔΙΚΗ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ Α.Π.Α.

Απασχόληση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (1) ΤΟΜΕΙΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Π.Ε. Γρεβενών Π.Ε. Καστοριάς Π.Ε. Κοζάνης Π.Ε. Φλώρινας ΣΥΝΟΛΟ ΧΩΡΑΣ Πρωτογενής τομέας 11.792 14,12% 1.892 21,81% 3.027 18,91% 3.833 8,81% 3.040 19,80% 372.209 9,99% Δευτερογενής τομέας 21.697 25,98% 1.421 16,38% 3.449 21,55% 13.380 30,76% 3.447 22,45% 646.489 17,34% Μεταποίηση 7.414 8,88% 677 7,81% 2.475 15,46% 3.265 7,51% 997 6,49% 341.418 9,16% Ενέργεια 8.091 9,69% 109 1,26% 186 1,16% 6.448 14,82% 1.348 8,78% 50.990 1,37% Κατασκευές 6.192 7,41% 635 7,32% 788 4,92% 3.667 8,43% 1.102 7,18% 254.081 6,82% Τριτογενής τομέας 50.041 59,91% 5.360 61,80% 9.531 59,54% 26.283 60,43% 8.867 57,75% 2.708.935 72,67% ΣΥΝΟΛΟ 83.530 100,00% 8.673 100,00% 16.007 100,00% 43.496 100,00% 15.354 100,00% 3.727.633 100,00% Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων 2011 ΕΛ.ΣΤΑΤ

Απασχόληση της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας (2) ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ - ΚΛΑΔΙΚΗ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ (Απασχόληση) ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Π.Ε. Γρεβενών Π.Ε. Καστοριάς Π.Ε. Κοζάνης Π.Ε. Φλώρινας Πρωτογενής τομέας 1,41 2,18 1,89 0,88 1,98 Δευτερογενής τομέας 1,50 0,94 1,24 1,77 1,29 Μεταποίηση 0,97 0,85 1,69 0,82 0,71 Ενέργεια 7,08 0,92 0,85 10,84 6,42 Κατασκευές 1,09 1,07 0,72 1,24 1,05 Τριτογενής τομέας 0,82 0,85 0,82 0,83 0,79 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων 2011 ΕΛ.ΣΤΑΤ LQ = [X ie(π.ε.) /Χ e(π.ε.) ]/[X ie(σ.χ.) /Χ e(σ.χ.) ], όπου: LQ = Τοπικά Πηλίκα ή Συντελεστές Συμμετοχής (Local Quotients) X ie(π.ε.) = Απασχόληση στον κλάδο i στην Περιφερειακή Ενότητα Χ e(π.ε.) = Συνολική Απασχόληση στην Περιφερειακή Ενότητα X ie(σ.χ.) = Απασχόληση στον κλάδο i στο Σύνολο της Χώρας X e(σ.χ.) = Συνολική Απασχόληση στη Χώρας ΚΛΑΔΙΚΗ ΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΗΝ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ

Ενεργός Πληθυσμός Απασχόληση - Ανεργία ΠΕΡΙΟΧΗ Συνολικός πληθυσμός (μόνιμος) Οικονομικά Ενεργός Πληθυσμός Απασχολούμενοι Άνεργοι Ποσοστό Ανεργίας Μη Ενεργός οικονομικά πληθυσμός Σύνολο Χώρας 10.816.286 4.586.636 3.727.633 859.003 18,7% 6.229.650 Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας 283.689 108.094 83.530 24.564 22,7% 175.595 Π.Ε. Γρεβενών 31.757 10.835 8.673 2.162 20,0% 20.922 Π.Ε. Καστοριάς 50.322 21.266 16.007 5.259 24,7% 29.056 Π.Ε. Κοζάνης 150.196 56.353 43.496 12.857 22,8% 93.843 Π.Ε. Φλώρινας 51.414 19.640 15.354 4.286 21,8% 31.774 Πηγή: Επεξεργασία στοιχείων 2011 ΕΛ.ΣΤΑΤ

Προκλήσεις - Στόχοι ενός νέου παραγωγικού μοντέλου Η πρώτη πρόκληση αφορά στην ανάπτυξη βιώσιμων εναλλακτικών ή στο πλαίσιο του ενεργειακού τομέα παραγωγικών δραστηριοτήτων που να υποκαταστήσουν σταδιακά την κυρίαρχη σήμερα δραστηριότητα της εξόρυξης και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας σε όρους Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας και Απασχόλησης. Η δεύτερη πρόκληση επικεντρώνεται στην αντιμετώπιση της διαχρονικής υψηλής ανεργίας που διαμορφώθηκε κυρίως εξ αιτίας του συγκεκριμένου παραγωγικού προφίλ της περιοχής και των περιορισμένων παραγωγικών εναλλακτικών λύσεων που είχε αυτό ως συνέπεια.

Ποσοτικοποίηση των στόχων Σταδιακή ανάπτυξη εναλλακτικών δραστηριοτήτων κατά μήκος του ενεργειακού άξονα που θα δημιουργήσουν 7.800 θέσεις εργασίας και θα συνεισφέρουν στην τοπική Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία 1.360 εκ σε ετήσια βάση. Ανάπτυξη της οικονομίας της περιοχής μέσω της υγιούς και βιώσιμης επιχειρηματικής δραστηριότητας, η οποία να δημιουργήσει περίπου 13.300 θέσεις εργασίας διαμορφώνοντας ποσοστό ανεργίας κάτω του 5%.

Αναπτυξιακή Στρατηγική Πυλώνας 1: Σταδιακή διαφοροποίηση της παραγωγικής βάσης μέσω της ανάπτυξης εναλλακτικών παραγωγικών δραστηριοτήτων για τις οποίες η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας παρουσιάζει συγκριτικά πλεονεκτήματα και απώτερο σκοπό τη διαμόρφωση ενός νέου βιώσιμου παραγωγικού μοντέλου. Πυλώνας 2: Αποκατάσταση και παραγωγική αξιοποίηση των εξοφλημένων ορυχείων της ΔΕΗ με σκοπό την αισθητική και περιβαλλοντική αναβάθμιση του τοπίου και την παράλληλη ανάπτυξη βιώσιμων παραγωγικών δραστηριοτήτων. Οι δύο πυλώνες της Αναπτυξιακής Στρατηγικής είναι άρρηκτα συνδεδεμένοι μεταξύ τους δεδομένου ότι έχουν ως κοινό τόπο την ανάπτυξη βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων και τη διαμόρφωση βελτιωμένων συνθηκών ποιότητας ζωής για τους κατοίκους της περιοχής.

Μεθοδολογική προσέγγιση Για τον προσδιορισμό των οικονομικών κλάδων δραστηριοτήτων που θα επιλεγούν, με σκοπό να επιτευχθούν οι ανωτέρω στόχοι του Επιχειρησιακού Σχεδίου χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος Εισροών Εκροών (Input-Output Model). Η μέθοδος ουσιαστικά αποτελεί ένα σύστημα ανάλυσης που απεικονίζει τις αλληλεξαρτήσεις μεταξύ των οικονομικών κλάδων μιας περιοχής και οδηγεί στην εκτίμηση των πολλαπλασιαστών παραγωγής, εισοδήματος και απασχόλησης αυτών.

Πίνακας Εισροών Εκροών (Ι-Ο) Ελλάδας 2010 (ΕΛΣΤΑΤ) Διαμόρφωση προσαρμοσμένου Πίνακα Εισροών Εκροών (Ι-Ο) Ελλάδας με ομαδοποίηση σε 11 κλάδους οικονομικής δραστηριότητας Υπολογισμός Τεχνολογικών Συντελεστών ή Συντελεστών Εισροών Ελλάδας Διαμόρφωση Μήτρας Τεχνολογικών Συντελεστών Ελλάδας Διαμόρφωση Πίνακα Ακαθάριστης Προστιθέμενης Αξίας για Σύνολο Χώρας, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και Περιφερειακές Ενότητες στους 11 κλάδους (επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2011) Διαμόρφωση Πίνακα Απασχόλησης για Σύνολο Χώρας, Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας και Περιφερειακές Ενότητες στους 11 κλάδους (επεξεργασία στοιχείων ΕΛΣΤΑΤ 2011) Υπολογισμός Τεχνολογικών Συντελεστών ή Συντελεστών Εισροών Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και Περιφερειακών Ενοτήτων Διαμόρφωση Μήτρας Τεχνολογικών Συντελεστών Περιφέρειας και Περιφερειακών Ενοτήτων με βάση την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία Υπολογισμός Απλών (LSQs) και Διακλαδικών Πηλίκων (LDQs) Εγκατάστασης Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας και Περιφερειακών Ενοτήτων των 11 κλάδων Διαμόρφωση αντίστροφης Μήτρας Leontief (I - A) -1 Περιφέρειας και Περιφερειακών Ενοτήτων με βάση την Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία: του Ανοικτού Περιφερειακού Συστήματος Εισροών Εκροών και του Κλειστού Περιφερειακού Συστήματος Εισροών Εκροών Υπολογισμός Κλαδικών Περιφερειακών Πολλαπλασιαστών Παραγωγής Εισοδήματος Απασχόλησης

Ορισμοί Ολικοί Περιφερειακοί Κλαδικοί Πολλαπλασιαστές Παραγωγής Μετρούν τις άμεσες, έμμεσες και δευτερογενείς επιδράσεις στη συνολική αξία παραγωγής όλων των κλάδων που έχει η μοναδιαία ζήτηση ενός κλάδου. n Π * j = i 1 1 Ολικοί Περιφερειακοί Κλαδικοί Πολλαπλασιαστές Εισοδήματος Τύπου ΙΙ * r ij Αποτυπώνουν τις άμεσες, έμμεσες και δευτερογενείς επιδράσεις πάνω στα εισοδήματα των νοικοκυριών της Περιφέρειας ως αποτέλεσμα της μοναδιαίας μεταβολής του εισοδήματος ενός κλάδου. n 1 * n 1, irij i 1 T IΙ,j = = a n 1, j * N j n 1, j Ολικοί Περιφερειακοί Κλαδικοί Πολλαπλασιαστές Απασχόλησης Τύπου ΙΙ Αποτυπώνουν τις άμεσες, έμμεσες και δευτερογενείς επιδράσεις πάνω στην απασχόληση από την αρχική μεταβολή της απασχόλησης ενός κλάδου. n 1 i 1 r * i ij Ε IΙ,j = = j * j j

ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΕΣ ΚΛΕΙΣΤΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ Ε-Ε ΚΛΑΔΟΙ ΤΥΠΟΙ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΤΩΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ Π.Ε. ΚΟΖΑΝΗΣ Π.Ε. ΦΛΩΡΙΝΑΣ Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 2,618 2,738 2,388 Ορυχεία και λατομεία, ενέργεια, παροχή νερού, επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων, εξυγίανση 3,903 3,821 3,876 Μεταποίηση Παραγωγής Τύπου ΙΙ 4,966 4,803 4,910 Κατασκευές 4,182 3,989 3,927 Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες 5,941 5,792 5,860 Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 3,634 3,884 3,200 Ορυχεία και λατομεία, ενέργεια, παροχή νερού, επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων, εξυγίανση 2,807 2,755 2,790 Μεταποίηση Εισοδήματος Τύπου ΙΙ 4,585 4,456 4,910 Κατασκευές 3,369 3,226 3,165 Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες 2,607 2,556 2,578 Γεωργία, δασοκομία και αλιεία 1,666 1,779 1,575 Ορυχεία και λατομεία, ενέργεια, παροχή νερού, επεξεργασία λυμάτων, διαχείριση αποβλήτων, εξυγίανση 8,127 8,136 8,432 Μεταποίηση Απασχόλησης Τύπου ΙΙ 2,709 2,510 2,687 Κατασκευές 2,334 2,098 2,146 Τέχνες, διασκέδαση και ψυχαγωγία, επισκευές ειδών νοικοκυριού και άλλες υπηρεσίες 5,390 5,553 4,835

Συμπεράσματα ανάλυσης (1) Με βάση τις υπάρχουσες διακλαδικές σχέσεις της περιοχής, κομβικό ρόλο για την αύξηση του εισοδήματος και της απασχόλησης διαδραματίζουν οι κλάδοι της μεταποίησης και της εξόρυξης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Ειδικότερα, στην περίπτωση του κλειστού Περιφερειακού Συστήματος Εισροών Εκροών, η μοναδιαία μεταβολή του εισοδήματος του κλάδου της μεταποίησης προκαλεί υπερτετραπλάσιες άμεσες, έμμεσες και δευτερογενείς επιπτώσεις στο συνολικό εισόδημα της περιοχής, ενώ μοναδιαία μεταβολή της απασχόλησης στον κλάδο των ορυχείων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας οδηγεί σε οκταπλάσιες άμεσες, έμμεσες και δευτερογενείς επιπτώσεις στη συνολική απασχόληση της περιοχής.

Συμπεράσματα ανάλυσης (2) Ειδική αναφορά θα πρέπει να γίνει στον κλάδο «Γεωργία, δασοκομία και αλιεία», στον οποίο η Περιφέρεια παρουσιάζει μεγάλη κλαδική ειδίκευση (1,72 με βάση την παραγόμενη Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία), αποτελεί βασικό κρίκο στην παραγωγική αλυσίδα της και έχει να διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην επιχειρούμενη αλλαγή του παραγωγικού της προτύπου, παρέχοντας πρώτες ύλες και συμβάλλοντας στην καθετοποίηση της τοπικής οικονομίας. Οι σχετικά χαμηλότεροι πολλαπλασιαστές του κλάδου τόσο στο ανοικτό όσο και στο κλειστό περιφερειακό σύστημα εισροών εκροών επιβάλλουν την αναδιάρθρωσή του προς νέες με υψηλή προστιθέμενη αξία δραστηριότητες που να συνδέονται άμεσα με τον τομέα της μεταποίησης.

Συμπεράσματα ανάλυσης (3) Συνεπώς με βάση την υφιστάμενη κατάσταση της τοπικής οικονομίας, όπως αποτυπώνεται στους κλαδικούς πολλαπλασιαστές παραγωγής, εισοδήματος και απασχόλησης και την αναγκαιότητα η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας να μεταβεί σε ένα νέο βιώσιμο παραγωγικό μοντέλο εν όψει της Μεταλιγνιτικής Περιόδου, ο τομέας της μεταποίησης σε συνδυασμό με την αναδιάρθρωση του πρωτογενή τομέα σε πρώτο επίπεδο και ο τομέας της εξόρυξης παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με τη διατήρηση της δυναμικής του και αξιοποιώντας τις νέες προκλήσεις σε δεύτερο επίπεδο μπορούν να δώσουν σε ένα βάθος χρόνου λύσεις για την ανάκαμψη της οικονομίας της περιοχής.

Επιχειρησιακό Σχέδιο Το Επιχειρησιακό Σχέδιο Ανάπτυξης για τη Μεταλιγνιτική Περίοδο αποτελεί το μεθοδολογικό εργαλείο για την ποιοτική και ποσοτική αποτύπωση των αναγκών της περιοχής και του τρόπου αντιμετώπισής τους για μια βιώσιμη προοπτική στο πλαίσιο των υπαρχόντων ή μελλοντικών χρηματοδοτικών μέσων. Αποτελεί υπερσύνολο των διαφόρων αναπτυξιακών προγραμμάτων που αφορούν στον Ενεργειακό Άξονα και ταυτόχρονα είναι πολυταμειακό προτείνοντας την αξιοποίηση, προς συγκεκριμένες κατευθύνσεις, χρηματοδοτικών πόρων άλλων προγραμμάτων που έχουν ως πεδίο εφαρμογής την περιοχή. Πρωταρχικό ζητούμενο είναι οι άμεσες, έμμεσες και δευτερογενείς απώλειες στο παραγόμενο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν και την Απασχόληση, εξαιτίας της μείωσης των εξορυκτικών και ηλεκτροπαραγωγικών δραστηριοτήτων, να μπορέσουν να αντισταθμιστούν μέσω της υλοποίησης των παρεμβάσεων του Επιχειρησιακού Σχεδίου, με μια παράλληλη αντιμετώπιση των επιπτώσεων στο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον.

Κεντρικός Στόχος Άξονες Παρέμβασης Κεντρικός Στόχος του Επιχειρησιακού Σχεδίου είναι η ομαλή μετάβαση της περιοχής του ενεργειακού άξονα «Κοζάνη Πτολεμαΐδα Αμύνταιο Φλώρινα» στη μεταλιγνιτική περίοδο με όρους βιώσιμης ανάπτυξης. Άξονας 1 - Ενίσχυση της επιχειρηματικής δραστηριότητας και εμπλουτισμός της παραγωγικής βάσης της περιοχής με καινοτόμες και ανταγωνιστικές δραστηριότητες. Άξονας 2 - Ανάπτυξη των ικανοτήτων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού σε τομείς που συνδέονται άμεσα με το εν δυνάμει παραγωγικό περιβάλλον της περιοχής. Άξονας 3 - Προστασία, ανάδειξη και αξιοποίηση του φυσικού και ανθρωπογενούς περιβάλλοντος και διαμόρφωση ευνοϊκών συνθηκών διαβίωσης. Άξονας 4 - Τεχνική υποστήριξη για την υλοποίηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος.

Συμπληρωματικότητα Σχεδιασμού Άξονας 1

Συμπληρωματικότητα Σχεδιασμού Άξονας 2

Συμπληρωματικότητα Σχεδιασμού Άξονας 3

Μεταφορά εμπειριών και πετυχημένων πρακτικών Η Ευρωπαϊκή εμπειρία Αξιοποιήθηκαν καλές πρακτικές από τη Γερμανία, την Ισπανία, τη Μ. Βρετανία, την Φινλανδία, την Πολωνία, την Τσεχία και την Αυστρία, ενώ αναλύθηκαν διεξοδικότερα δύο περιπτώσεις από τη Γερμανία, αναφορικά με την αναδιάρθρωση των τοπικών οικονομιών και την αποκατάσταση ορυχείων: Η διαρθρωτική αναπροσαρμογή της οικονομίας του Ruhr Η εξόρυξη λιγνίτη και η αποκατάσταση γης στην περιοχή της Lusatia

Καλές πρακτικές

Ανάλυση Άξονα 1 Μέτρο 1.1 Πρωτογενής τομέας Δράση 1.1.1 Ενίσχυση υποδομών πρωτογενή τομέα Δράση 1.1.2 Ενίσχυση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στον πρωτογενή τομέα Μέτρο 1.2 Δευτερογενής Τομέας (μεταποίηση, κατασκευές, ενέργεια) Δράση 1.2.1 Ενίσχυση υποδομών δευτερογενή τομέα Δράση 1.2.2 Ενίσχυση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στο δευτερογενή τομέα Μέτρο 1.3 Τριτογενής Τομέας (εμπόριο, υπηρεσίες, τουρισμός) Δράση 1.3.1 Ενίσχυση υποδομών τριτογενή τομέα Δράση 1.3.2 Ενίσχυση επιχειρηματικών δραστηριοτήτων στον τριτογενή τομέα Μέτρο 1.4 Θεσμικές και οριζόντιου χαρακτήρα παρεμβάσεις στον τομέα της επιχειρηματικότητας Δράση 1.4.1 Διαμόρφωση και εφαρμογή νέων χρηματοδοτικών μηχανισμών και εργαλείων Δράση 1.4.2 Υποστήριξη, ανάδειξη και προβολή επιχειρήσεων, προϊόντων και επενδυτικών ευκαιριών Δράση 1.4.3 Ενίσχυση των δομών στήριξης της επιχειρηματικότητας

Ανάλυση Άξονα 2 Μέτρο 2.1 Διασύνδεση της εκπαίδευσης με την επιχειρηματική κοινότητα Δράση 2.1.1 Ανάπτυξη αναβάθμιση των υποδομών εκπαίδευσης κατάρτισης. Δράση 2.1.2 Ανάπτυξη προγραμμάτων εκπαίδευσης κατάρτισης του ανθρώπινου δυναμικού, προσαρμοσμένων στις ανάγκες της τοπικής οικονομίας. Δράση 2.1.3 Ενίσχυση της έρευνας και της νέας τεχνολογίας Μέτρο 2.2 Στήριξη της απασχόλησης Δράση 2.2.1 Ενίσχυση επιχειρήσεων για τη διατήρηση αύξηση των θέσεων εργασίας. Δράση 2.2.2 Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ανέργων. Δράση 2.2.3 Ενίσχυση της έρευνας και της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών Δράση 2.2.4 Εφαρμογή προγράμματος κινήτρων για την παραμονή αλλά και την προσέλκυση επιστημονικού δυναμικού στην περιοχή Μέτρο 2.3 Θεσμικές παρεμβάσεις στον τομέα της ανάπτυξης των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού

Ανάλυση Άξονα 3 Μέτρο 3.1 Φυσικό περιβάλλον Δράση 3.1.1 Προστασία, αποκατάσταση και αναβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος Δράση 3.1.2 Ανάδειξη - αξιοποίηση, προβολή του φυσικού περιβάλλοντος Μέτρο 3.2 Ανθρωπογενές περιβάλλον Δράση 3.2.1 Συμπλήρωση και βελτίωση των βασικών τεχνικών υποδομών στα αστικά κέντρα και την ύπαιθρο Δράση 3.2.2 Ενίσχυση, προβολή της ιστορίας και του πολιτισμού Δράση 3.2.3 Προώθηση της κοινωνικής ένταξης, βελτίωση της κοινωνικής πρόνοιας και καταπολέμησης της φτώχειας Δράση 3.2.4 Βελτίωση των συνθηκών υγειονομικής περίθαλψης και ποιότητας ζωής Μέτρο 3.3 Θεσμικές παρεμβάσεις στον τομέα του περιβάλλοντος

Ανάλυση Άξονα 4 Μέτρο 4.1 Παρακολούθηση και αξιολόγηση Δράση 4.1.1 Παρακολούθηση του προγράμματος Δράση 4.1.2 Μελέτες και υπηρεσίες ανάπτυξης (βελτίωση της ετοιμότητας του αναπτυξιακού σχεδιασμού της περιοχής) Δράση 4.1.3 Αξιολόγηση του Επιχειρησιακού Προγράμματος (ex-ante, ongoing, ex-post) Μέτρο 4.2 Προβολή δημοσιοποίηση

Πλαίσιο παρεμβάσεων στους τομείς πρωτογενούς παραγωγής και μεταποίησης Υλοποίηση του Στρατηγικού Σχεδιασμού αναφορικά με το «Καλάθι αγροτικών προϊόντων της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας», το οποίο δίνει έμφαση στη διεύρυνση της παραγωγής των ιδιαίτερων γεωργικών και κτηνοτροφικών προϊόντων ποιότητας της περιοχής. Εξειδίκευση και υλοποίηση της Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης της Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, η οποία καθόρισε ως τομείς προτεραιότητας: τον κλάδο Ενέργειας/ΑΠΕ-Τηλεθέρμανσης, κυρίως στις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης και Φλώρινας. τον κλάδο της Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Απορριμμάτων σε όλες τις Περιφερειακές ενότητες. τους παραδοσιακούς κλάδους Αγροτικής Ανάπτυξης και Μεταποίησης: μεταποίηση τυποποίηση χαρακτηριστικών αγροτικών προϊόντων σε όλες τις Π.Ε. εκτροφή γουνοφόρων ζώων παραγωγή δερμάτινων προϊόντων (στις Π.Ε. Καστοριάς και Κοζάνης τρόφιμα, ποτά, μεταλλικές κατασκευές σε όλες τις Π.Ε. τον κλάδο του Τουρισμού σε όλες τις Περιφερειακές ενότητες.

Ενδεικτικές παρεμβάσεις στον ενεργειακό τομέα Συνδυασμένη καύση λιγνίτη και φυσικού αερίου σε υπάρχοντες λιγνιτικούς σταθμούς (lignite to gas). Συνδυασμένη καύση λιγνίτη και βιομάζας φυσικού αερίου σε υπάρχοντες λιγνιτικούς σταθμούς (lignite to biomass). Παραγωγή και χρήση ξηρού λιγνίτη (dry lignite) Αξιοποίηση λιγνίτη για παραγωγή καυσίμων κίνησης (lignite to liquid LTL) Δέσμευση και αξιοποίηση CO 2 σε υπάρχοντες λιγνιτικούς σταθμούς (CCU) Αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας αναδυόμενες ενεργειακές τεχνολογίες (Smart Technologies)

Η λιγνιτική δραστηριότητα είναι εθνική υπόθεση Η εξόρυξη του λιγνίτη και η παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αποτελεί υπερπεριφερειακή δραστηριότητα και επομένως είναι εθνική υπόθεση η οποία ξεπερνά τα διοικητικά και γεωγραφικά όρια της Δυτικής Μακεδονίας. Η επίλυση των προβλημάτων στο πλαίσιο της μετάβασης της περιφερειακής οικονομίας στη μεταλιγνιτική περίοδο προϋποθέτει την ενεργό θεσμική και οικονομική στήριξη σε κεντρικό επίπεδο. Ο ορθολογικός σχεδιασμός και η επιτυχής υλοποίηση του προγράμματος προς όφελος της τοπικής κοινωνίας μπορεί να διασφαλιστεί μόνο με την εποικοδομητική συνεργασία της πολιτείας, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των φορέων.

Πηγές Χρηματοδότησης α) Τέλος Ανάπτυξης Βιομηχανικών Περιοχών β) Πόροι από το ΣΕΔΕ (Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπών) της ΕΕ γ) Εθνικοί Πόροι δ) Νέο ΕΣΠΑ 2014-2020 ε) Ιδιωτικά κεφάλαια στ) Πόροι της ΔΕΗ ζ) Δανειακά κεφάλαια η) Νέα χρηματοδοτικά μέσα (ανακυκλούμενα κεφάλαια, μόχλευση, κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών).

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας Αναπτυξιακή Δυτικής Μακεδονίας ΑΝΚΟ Α.Ε. Αναστάσιος Σιδηρόπουλος Διευθυντής Προγραμμάτων Φον Καραγιάννη 1-3, 50130, Κοζάνη τηλ. 24610 24022, fax: 26410 38628 E-mail: anko@anko.gr, tsidiropoulos@anko.gr url: www.anko.gr