Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Ενότητα 1: ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Eαρινό 2013-2014 28/4/2015 Το περιεχόμενο του μαθήματος διατίθεται με άδεια Creative Commons εκτός και αν αναφέρεται διαφορετικά Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Τι είναι η διαχείριση; Η εφαρμογή χειρισμών επί ενός γνωστού και συγκεκριμένου μέσου (εργαλείου, μεθόδου, πρακτικής, δράσης, κτλ) ώστε να επιτευχθεί ένας γνωστός και συμφωνημένος στόχος.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Ποιός είναι ο συμφωνημένος στόχος στους υγροτόπους; Η αειφορική χρήση των πόρων του υγροτόπου Δηλαδή; Η πλήρης και συνεχής λειτουργίας του οικοσυστήματος
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Η διαχείριση ενός υγροτόπου επιτυγχάνεται διαμέσου της κατάρτισης ενός διαχειριστικού σχεδίου.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Τι είναι Σχέδιο; Τι; Πως; Που; Πότε; Πόσο συχνά; Για πόσο διάστημα;
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Τι είναι διαχείριση ; Το διαχειριστικό σχέδιο είναι σαν ένας οδικός χάρτης που μας καθοδηγεί πως να φτάσουμε στον προορισμό μας.
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Τι είναι διαχείριση ; Ως σχέδιο διαχείρισης μπορεί να θεωρηθεί ένα διανεμημένο και εγκεκριμένο κείμενο το οποίο: 1. περιγράφει τον υγρότοπο 2. τα προβλήματα του 3. και τις ευκαιρίες και εργασίες Για μια συγκεκριμένη περίοδο του σχεδίου. επίτευξη των σκοπών
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Το διαχειριστικό σχέδιο Διευθετεί τις υφιστάμενες χρήσεις του υγροτόπου Ρυθμίζει τις πάσης φύσεως εργασίες Καλλιέργειες Βοσκή Ξύλευση Αλιεία Κυνήγι κλπ Κατάλληλες επεμβάσεις = μέτρα διαχείρισης
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΥΓΡΟΤΟΠΩΝ Το διαχειριστικό σχέδιο Ολοκληρωμένα διαχειριστικά Με βάση την εθνική νομοθεσία Ειδικά διαχειριστικά Με βάση την κοινοτική οδηγία 92/43/ΕΟΚ Προστασία ενδιαιτημάτων και ειδών της οδηγίας με παράλληλη εξασφάλιση του μέγιστου δυνατού οφέλους για το κοινωνικό σύνολο
Αρχές διαχειριστικού σχεδίου Διεπιστημονικότητα Ορθολογισμός και τεκμηρίωση Σαφήνεια και συμβατότητα σκοπών Ιεράρχηση προτεραιοτήτων Αειφορία Διαφάνεια και... Κοινωνική αποδοχή.
Αρχές διαχειριστικού σχεδίου Όμως αν υπάρχουν πολλές ομάδες ανθρώπων με διαφορετικά συμφέροντα Η ομόφωνη κοινωνική αποδοχή = δύσκολο εγχείρημα.
Εκπόνηση Διαβούλευση με τις ενδιαφερόμενες κοινωνικές ομάδες Έγκριση από τις διοικητικές αρχές Εφαρμογή Αξιολόγηση εφαρμογής Αναθεώρηση
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 1. Περίληψη Αντικείμενο Σκοποί Τρόπος εργασίας Γενικός σκοπός διαχείρισης Επί μέρους σκοποί Τρόπος εκπλήρωσης αυτών
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 2. Εισαγωγή Περιοχή προς διαχείριση Σύντομο ιστορικό της περιοχής Γεωγραφία Νομικό πλαίσιο προστασίας της περιοχής Φορέας ανάθεσης ανάδοχος ομάδα
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 3. Μέθοδοι και μέσα Πηγές πληροφοριών Δημοσιευμένες εργασίες Χάρτες κλπ
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 4. Γενικά στοιχεία της περιοχής μελέτης Γεωγραφική θέση, όρια, έκταση και διαίρεση του χώρου Ιστορικό διαχείρισης της περιοχής Θεσμικό πλαίσιο, καθεστώς ιδιοκτησίας, κλπ
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 5. Περιγραφή της περιοχής: Φυσικό περιβάλλον Κλιματικές συνθήκες Γεωλογία Έδαφος Γεωμορφολογία Υδρολογία Βλάστηση Πανίδα Τοπίο Κίνδυνοι για το φυσικό περιβάλλον
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 5. Περιγραφή της περιοχής: Κοινωνικές, οικονομικές και πολιτιστικές συνθήκες Πληθυσμιακά Δημογραφικά Πολιτιστικά στοιχεία Παραγωγικές δραστηριότητες Ιστορικά και αρχαιολογικά μνημεία Λοιπές πληροφορίες
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 6. Αξιολόγηση Αξιολόγηση των λειτουργιών και αξιών του υγροτόπου Αξιολόγηση ειδών και ενδιαιτημάτων Αξιολόγηση του ανθρωπογενούς περιβάλλοντος Αξιολόγηση των δυνατοτήτων της περιοχής Αξιολόγηση των κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών επιπτώσεις στα φυσικά οικοσυστήματα
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 7. Σχεδιασμός διαχείρισης Εξειδίκευση αρχών (αειφορία, φυσική εξέλιξη, οικονομικότητα) και σκοπών της διαχείρισης
Επιλογή των σκοπών της διαχείρισης Με βάση την περιγραφή και αξιολόγηση Διατυπώνονται οι σκοποί της διαχείρισης Σαφείς και πραγματοποιήσιμοι Υπόψη οικολογικών, κοινωνικών και οικονομικών συνθηκών Θεσμικό πλαίσιο και οικονομικές δραστηριότητες Ορθή διατύπωση = επιτυχή εφαρμοφή του ΔΣ
Επιλογή των σκοπών της διαχείρισης Μέτρα που είναι απαραίτητα για την επίτευξη των σκοπών διαχείρισης Ρύθμιση άσκησης δραστηριοτήτων Διαχείριση υδάτων Διαχείριση τύπων οικοτόπων και ειδών Ανόρθωση και αποκατάσταση οικοτόπων και ειδών Περιβαλλοντική ενημέρωση και εκπαίδευση Διαχείριση επισκεπτών κλπ.
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 7. Σχεδιασμός διαχείρισης Εξειδίκευση αρχών (αειφορία, φυσική εξέλιξη, οικονομικότητα) και σκοπών της διαχείρισης Στρατηγική και μέσα παρέμβασης (ζώνωση) Διατύπωση των μέτρων διαχείρισης Πρόγραμμα παρακολούθησης Πρόγραμμα Δράσης
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ 7. Σχεδιασμός διαχείρισης Πρόγραμμα παρακολούθησης Η παρακολούθηση αποτελεί εργαλείο διαχείρισης. ΓΙΑΤΙ; Παρέχει τον τρόπο να γίνει εκτίμηση των αποτελεσμάτων της διαχείρισης, δηλαδή
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ Πρόγραμμα παρακολούθησης ΓΙΑΤΙ; Παρέχει τον τρόπο να γίνει εκτίμηση των αποτελεσμάτων της διαχείρισης, δηλαδή Κατά πόσο η διαχείριση που ασκούμε επιφέρει τα επιθυμητά αποτελέσματα
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ Πρόγραμμα δράσης Προγραμματισμός εργασιών Αφορά τον προγραμματισμό των μέτρων διαχείρισης και του προγράμματος παρακολούθησης σε σχέση με: τις προτεραιότητες, το κόστος, τις πηγές, τους φορείς υλοποίησης και χρημοτοδότησης.
Εκπόνηση Περιεχόμενα του ΔΣ Πρόγραμμα δράσης Προγραμματισμός εργασιών Ο προγραμματισμός εξειδικεύεται στο πρόγραμμα δράσης.
Εκπόνηση Διαβούλευση με τις ενδιαφερόμενες κοινωνικές ομάδες Έγκριση από τις διοικητικές αρχές Εφαρμογή Αξιολόγηση εφαρμογής Αναθεώρηση
Διαβούλευση με τις ενδιαφερόμενες κοινωνικές ομάδες Προάγουν την κοινωνική συναίνεση για την εφαρμογή του σχεδίου Η διαβούλευση αποτελεί εργαλείο διαχείρισης Υπάρχει ένα εύρος μεθόδων που μπορεί να χρησιμοποιηθούν και που εξαρτώνται από τις ειδικές συνθήκες σε κάθε περιοχή.
Ποιες είναι οι ομάδες με τις οποίες γίνεται διαβούλευση και ποια είναι τα οφέλη από τη διαβούλευση μαζί τους; 1. Παραγωγικές ομάδες που δραστηριοποιούνται στο χώρο του υγροτόπου Κατανόηση των συμφερόντων και των δράσεων της κάθε ομάδας Οικοδόμηση ενός κλίματος κατανόησης και εμπιστοσύνης ως προς το ΔΣ Δημιουργία νέων ευκαιριών για συνεργασία Διασφάλιση της επιτυχίας του ΔΣ
Ποιες είναι οι ομάδες με τις οποίες γίνεται διαβούλευση και ποια είναι τα οφέλη από τη διαβούλευση μαζί τους; 2. Κυβερνητικοί φορείς και φορείς της Τοπικής Αυτ. Πιθανή ενσωμάτωση της διαχείρισης στην ευρύτερη πολιτική για την περιοχή Διευκολύνσεις από τον κυβερνητικό μηχανισμό για την υλοποίηση του διαχειριστικού Καλύτερος συντονισμός των δράσεων
Ποιες είναι οι ομάδες με τις οποίες γίνεται διαβούλευση και ποια είναι τα οφέλη από τη διαβούλευση μαζί τους; 2. Κυβερνητικοί φορείς και φορείς της Τοπικής Αυτ. ΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΘΥΜΟΥΝΤΑΙ: 10% αυτών που ακούνε 30% αυτών που διαβάζουν 50% αυτών που βλέπουν 90% αυτών που κάνουν
Εκπόνηση Διαβούλευση με τις ενδιαφερόμενες κοινωνικές ομάδες Έγκριση από τις διοικητικές αρχές Εφαρμογή Αξιολόγηση εφαρμογής Αναθεώρηση
Αρχές διαχειριστικού σχεδίου Διεπιστημονικότητα Ορθολογισμός και τεκμηρίωση Σαφήνεια και συμβατότητα σκοπών Ιεράρχηση προτεραιοτήτων Αειφορία Διαφάνεια και... Κοινωνική αποδοχή.
Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Μη Εμπορική Χρήση Παρόμοια Διανομή 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό. Οι όροι χρήσης των έργων τρίτων επεξηγούνται στη διαφάνεια «Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων». Τα έργα για τα οποία έχει ζητηθεί άδεια αναφέρονται στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] http://creativecommons.org/licenses/από-nc-sa/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου, για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό όφελος (π.χ. διαφημίσεις) από την προβολή του έργου σε διαδικτυακό τόπο Ο δικαιούχος μπορεί να παρέχει στον αδειοδόχο ξεχωριστή άδεια να χρησιμοποιεί το έργο για εμπορική χρήση, εφόσον αυτό του ζητηθεί.
Επεξήγηση όρων χρήσης έργων τρίτων διαθέσιμο με άδεια CC-BY διαθέσιμο με άδεια CC-BY-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-ND διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-SA διαθέσιμο με άδεια CC-BY-NC-ND διαθέσιμο με άδεια CC0 Public Domain διαθέσιμο ως κοινό κτήμα χωρίς σήμανση Δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, παρά μόνο εάν ζητηθεί εκ νέου άδεια από το δημιουργό. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου και η δημιουργία παραγώγων αυτού με απλή αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού, και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η δημιουργία παραγώγων του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού και διάθεση του έργου ή του παράγωγου αυτού με την ίδια άδεια. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου με αναφορά του δημιουργού. Δεν επιτρέπεται η εμπορική χρήση του έργου και η δημιουργία παραγώγων του. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου, η δημιουργία παραγώγων αυτού και η εμπορική του χρήση, χωρίς αναφορά του δημιουργού. Συνήθως δεν επιτρέπεται η επαναχρησιμοποίηση του έργου.
Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους.
Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο ΤΕΙ Ιονίων Νήσων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο την αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.