ΕΚΦΩΝΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ (µεγάλες τάξεις ηµοτικού) Σχεδιασµός σεναρίου µε θέµα «Αγωγοί και µονωτές» µε τη χρήση λογισµικών γενικής χρήσης, οπτικοποίησης, διαδικτύου και λογισµικών εννοιολογικής χαρτογράφησης.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΘΕΜΑΤΟΣ 1. Τίτλος Γράψτε ένα τίτλο για το σενάριο ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΑΓΩΓΟΥΣ ΚΑΙ ΜΟΝΩΤΕΣ. «ΝΑ ΠΕΡΑΣΩ Ή ΌΧΙ» 2. Εµπλεκόµενες γνωστικές περιοχές Σε περίπτωση που προτείνετε διαθεµατικό σενάριο, αναφέρετε ποια γνωστικά αντικείµενα ή γνωστικές περιοχές εµπλέκονται στο σενάριο. Το γνωστικό αντικείµενο που εµπλέκεται στο συγκεκριµένο σενάριο είναι το «Ερευνώ και ανακαλύπτω» της Ε Τάξης αλλά και η Γλώσσα και είναι συµβατό µε τα.ε.π.π.σ και το Αναλυτικό Πρόγραµµα Σπουδών. 3. Γνώσεις και πρότερες ιδέες ή αντιλήψεις των µαθητών Αναφέρετε προηγούµενες γνώσεις που πρέπει να διαθέτουν οι µαθητές καθώς και πιθανές ιδέες ή αντιλήψεις για τις υπό µελέτη έννοιες, διαδικασίες και φαινόµενα. Οι µαθητές πρέπει να γνωρίζουν τι είναι το ηλεκτρικό ρεύµα και ποιους κινδύνους εγκυµονεί η χρήση του ( π.χ. ηλεκτροπληξία). Επίσης θα πρέπει να κατανοούν τη σηµασία των καλωδίων για τη ροή του ηλεκτρικού ρεύµατος αλλά και για την καθηµερινή χρήση τους στο σπίτι, στο σχολείο και αλλού. 4. Σκοπός και στόχοι ιατυπώστε τον σκοπό και τους στόχους του σεναρίου. Οι στόχοι µπορεί να είναι γνωστικοί, όπως η κατανόηση εννοιών ή η οικοδόµηση γνώσεων, µπορεί να αναφέρονται σε δεξιότητες ή να αφορούν σε στάσεις και αξίες. Οι µαθητές πρέπει:
Να διαπιστώσουν πειραµατικά την ύπαρξη υλικών που άγουν το ηλεκτρικό ρεύµα και υλικών που δεν άγουν το ηλεκτρικό ρεύµα. Να αναγνωρίσουν το µέρος των καλωδίων που είναι κατασκευασµένο µε αγωγούς και µονωτές. Να εξοικειωθούν µε το διερευνητικό µοντέλο µάθησης. Να προσεγγίσουν τις Τ.Π.Ε ως πηγές και εργαλεία µάθησης. Να εξασκηθούν σε δεξιότητες της επιστηµονικής έρευνας π.χ καταγραφή ανάλυση, ερµηνεία και αξιολόγηση των πληροφοριών. Να οικοδοµήσουν τη γνώση από µόνοι τους µέσω ανακάλυψης και διερεύνησης. Να αναπτύξουν δεξιότητες συνεργατικής µάθησης. Να καλλιεργήσουν την κριτική και δηµιουργική σκέψη. 5. Κατηγορία λογισµικού συνδυασµός κατηγοριών λογισµικού Αναφέρετε ποια ή ποιες κατηγορίες λογισµικού θα χρησιµοποιήσετε κατά τη διεξαγωγή του σεναρίου σας. Αιτιολογήστε σύντοµα την επιλογή σας. Μπορείτε επίσης να αναφερθείτε σε συγκεκριµένα λογισµικά αλλά είναι απαραίτητο να προσδιορίσετε την ή τις κατηγορίες στις οποίες ανήκουν (π.χ. λογισµικά γενικής χρήσης όπως επεξεργασία κειµένου ή λογιστικά φύλλα, υπολογιστικά περιβάλλοντα όπως οπτικοποιήσεις, προσοµοιώσεις ή µοντελοποιήσεις, εφαρµογές διαδικτύου, λογισµικά κλειστού τύπου, κλπ.). Τα λογισµικά που θα χρησιµοποιηθούν στο συγκεκριµένο σενάριο είναι Α) Λογισµικό γενικής χρήσης όπως επεξεργασία κειµένου και λογισµικό παρουσίασης για να καταγράψουν αλλά και για να παρουσιάσουν τις απόψεις και τα ευρήµατά τους µέσα από την πειραµατική διαδικασία. Β) Λογισµικό ανοικτού τύπου, όπως αυτό της εννοιολογικής χαρτογράφησης (inspiration) για να καταγραφούν οι πρότερες αντιλήψεις και ιδέες των µαθητών. Γ) Επίσης το λογισµικό ανοικτού τύπου Hot Potatoes για να δηµιουργήσουν σταυρόλεξα και ακροστιχίδες µε τις καινούριες γνώσεις που δηµιούργησαν µόνοι τους. ) Ακόµη µπορούν να χρησιµοποιήσουν το διαδίκτυο και τις ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες για να βρουν περισσότερα υλικά που είναι ή αγωγοί ή µονωτές. Ε) Ακόµη να µοντελοποιήσουν για να εξακριβώσουν τις υποθέσεις τους µε το ανοιχτού τύπου λογισµικό ηµιουργό Μοντέλων ΙΙ.
6. ιάρκεια Σηµειώστε πόσες περίπου διδακτικές ώρες απαιτούνται για την υλοποίηση του σεναρίου. Ο χρόνος που απαιτείται είναι δύο διδακτικές ώρες 7. Οργάνωση τάξης & απαιτούµενη υλικοτεχνική υποδοµή Εξηγήστε πως θα οργανώσετε την τάξη σας (π.χ. οργάνωση σε οµάδες, κάθε παιδί σε ένα υπολογιστή, χρήση ενός µόνου υπολογιστή στην τάξη κλπ.) και αιτιολογείστε σύντοµα την επιλογή σας. Αναφέρετε την υλικοτεχνική υποδοµή που κρίνετε απαραίτητη για την υλοποίηση του σεναρίου. Οι µαθητές θα χωριστούν σε οµάδες των δύο ή τριών ατόµων. Θα υπάρχουν Η/Υ, ένας για κάθε οµάδα µαθητών και θα υπάρχει καθ όλη τη διαδικασία ανοιχτό internet. Ακόµη θα χρησιµοποιηθούν και φύλλα εργασίας. 8. Περιγραφή και αιτιολόγηση του σεναρίου Αναφέρετε την ακολουθούµενη διδακτική µέθοδο και τις προτεινόµενες δραστηριότητες για τους µαθητές στο πλαίσιο του σεναρίου αναδεικνύοντας την προστιθέµενη αξία από την ενσωµάτωση του/των λογισµικών στο σενάριο. Περιγράψτε τις δυνατές ενέργειες του εκπαιδευτικού, τη συναρµογή τους µε τις ενέργειες των µαθητών και τους διδακτικούς στόχους. Με το λογισµικό που προαναφέρθηκε και µε τα φύλλα εργασίας που θα δοθούν προσωπικά σε καθένα µαθητή αλλά θα δουλευτούν συλλογικά, σίγουρα προωθείται το µαθητοκεντρικό µοντέλο στα πλαίσια της διερευνητικής και ανακακαλυπτικής µάθησης. Επίσης οι µαθητές αυτενεργούν και δηµιουργούν µόνοι τους τη γνώση κάνοντας φανερό τον ενεργό αλλά και σηµαντικό ρόλο των Τ.Π.Ε. στη σχολική τάξη. Ο ρόλος του δασκάλου είναι υποστηρικτικός δίνει οδηγίες όπου χρειαστεί και τους ενηµερώνει για το χρόνο, χωρίς να τους εξηγεί αλλά βοηθώντας τους να λύσουν τις τυχόν απορίες µέσω της οµαδοσυνεργατικής διδασκαλίας µε τη χρήση
του λογισµικού. Επίσης τους ενηµερώνει ότι µπορούν να ανατρέξουν και στο σχολικό εγχειρίδιο. Με την επεξεργασία κειµένου καταγράφονται υλικά της καθηµερινής ζωής για να διαπιστωθεί αν είναι µονωτές ή αγωγοί. Με το inspiration στον εννοιολογικό χάρτη γράφουν τι πιστεύουν αυτοί ότι είναι µονωτής ή αγωγός και τα αντίστοιχα υλικά. Ακόµη µπορούν να ανατρέξουν στο διαδίκτυο και στις ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες για να ενηµερωθούν για το τι είναι µονωτής ή αγωγός και να συλλέξουν και αλλά υλικά για να πειραµατιστούν µέσω του κατάλληλου λογισµικού. Με το λογισµικό της µοντελοποίησης µπορούν να δουν τα υλικά που κατέγραψαν στο λογισµικό της επεξεργασίας κειµένου αν είναι αγωγοί ή µονωτές δηλαδή αν επιτρέπουν αυτά τα υλικά να περάσει από µέσα τους το ηλεκτρικό ρεύµα ή όχι. Επίσης µε το Hot Potatoes µπορούν να δηµιουργήσουν σταυρόλεξα και ακροστιχίδες µε λέξεις και έννοιες από την ενότητα συµβάλλοντας έτσι και στη διαθεµατικότητα της γνώσης (σύνδεση µε Γλώσσα). Όλες αυτές οι δραστηριότητες και τα συµπεράσµατα των µαθητών µπορούν να καταγραφούν και να παρουσιαστούν µε εικόνα και ήχο µέσα από ένα λογισµικό παρουσίασης. 9. Φύλλα εργασίας Περιγράψτε συνοπτικά τα βασικά σηµεία ενδεικτικού φύλλου εργασίας για τους µαθητές, το οποίο καλύπτει µέρος του σεναρίου και περιέχει δύο ή τρεις το πολύ δραστηριότητες. 1 η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ίνεται ένας πίνακας µε τρεις στήλες όπου είναι καταγραµµένα διαφορά υλικά και να προσπαθήσουν να βρουν και να σηµειώσουν µε Χ αν είναι µονωτές ή αγωγοί. π.χ. φελιζόλ σίδερο χαλκός Κερί Πλαστικό πιρούνι ΥΛΙΚΑ ΜΟΝΩΤΕΣ ΑΓΩΓΟΙ
2 η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ίνεται η εικόνα ενός καλωδίου για να αναγνωρίσουν τα µέρη του καλωδίου που είναι µονωτές ή αγωγοί. 3 η ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ Επίσης δίνονται εικόνες από το διαδίκτυο για να κατανοήσουν ότι οτιδήποτε είναι καλό για τον ηλεκτρισµό είναι κακό και επικίνδυνο για τον άνθρωπο. Ακόµη ότι οι µονωτές λέγονται κακοί αγωγοί του ηλεκτρισµού. 10. Πρόσθετες πληροφορίες Σηµειώστε πρόσθετες πληροφορίες που θεωρείτε αναγκαίες για την αξιολόγηση του σεναρίου. Για παράδειγµα, προσαρµογές, επεκτάσεις ή άλλες αλλαγές στο περιεχόµενο ή στις διαδικασίες που θεωρήσατε αναγκαίες µε σύντοµη αιτιολόγηση. Η αξιολόγηση του σεναρίου µπορεί να είναι διαµορφωτική και τελική. Στη διαµορφωτική αν διαπιστωθεί ότι οι στόχοι του σεναρίου δεν επιτεύχθηκαν ο δάσκαλος µε επανατροφοδότηση και µε εξατοµικευµένη διδασκαλία, πάντα µε τη χρήση των λογισµικών προσπαθεί να άρει τις λάθος αντιλήψεις του µαθητή και να τον οδηγήσει στην οικοδόµηση της γνώσης. Αν δια πιστωθεί ότι πραγµατοποιήθηκαν όλοι οι στόχοι του σεναρίου τότε η αξιολόγηση είναι τελική. Παρατήρηση: το σενάριο µπορεί να σχεδιαστεί µε τη χρήση κάποιου ή κάποιων από τα παρακάτω, που εσείς θεωρείτε κατάλληλο/α για την περίσταση: Α) ιαδίκτυο (ανίχνευση πληροφοριών / online δραστηριότητες) Β) λογισµικό ανάπτυξης δηµιουργικότητας και ζωγραφικής (αποτύπωση ιδεών / έκθεση υλικού) Γ) Λογισµικό εννοιολογικής χαρτογράφησης (ανίχνευση ιδεών / ανάπτυξη θέµατοςεξακτίνωση / οµαδοποιήση / ταξινόµηση) ) Ψηφιακές εγκυκλοπαίδειες (ανίχνευση / παρουσίαση υλικού) και λογισµικά οπτικοποίησης Ε) Λογισµικά γενικής χρήσης, όπως επεξεργασία κειµένου, λογιστικό φύλλο, λογισµικό παρουσίασης, κλπ. (π.χ. παραγωγή γραπτού λόγους, πίνακες διπλής εισόδου, κατασκευή παρουσίασης) ΣΤ) λογισµικά κλειστού τύπου