ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΜΕΛΕΤΗ ΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ ΑΠΟΦΟΙΤΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ Επιστημονικός Υπεύθυνος Έρευνας: Σταθακόπουλος Βλάσης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΟΠΑ Επιστημονικός Υπεύθυνος Γραφείου Διασύνδεσης: Χαλικιάς Ιωάννης, Αναπληρωτής Καθηγητής ΟΠΑ Πρ. Επιστημονική Υπεύθυνη-Σύμβουλος Γραφείου Διασύνδεσης: Παπαλεξανδρή Νάνσυ, Ομότιμη Καθηγήτρια ΟΠΑ ΑΘΗΝΑ ΜΑΪΟΣ 2012 To ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗΣ ΟΠΑ συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από Εθνικούς Πόρους μέσω του Ε.Π. Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθησης

ΣΥΝΟΨΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Στην προσπάθεια για τη συνεχή βελτίωση των υπηρεσιών που προσφέρει το Γραφείο Διασύνδεσης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών στους φοιτητές και αποφοίτους του αλλά και σε ολόκληρη την ακαδημαϊκή κοινότητα του πανεπιστήμιου, διεξήχθη σχετική έρευνα μεταξύ των αποφοίτων του. Σκοπός της ήταν ο προσδιορισμός των συνθηκών της επαγγελματικής τους απασχόλησης και της ικανοποίησής τους από το αντικείμενο και το επίπεδο των σπουδών τους, καθώς και η αποτύπωση της γνώμης τους πάνω σε μία σειρά θεμάτων που κρίνονται κρίσιμα για την ποιότητα των προσφερόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών του πανεπιστημίου. Τα κυριότερα συμπεράσματα από τη έρευνα αυτή έχουν ως εξής: Στο σύνολο των αποφοίτων του πανεπιστημίου, ένας στους δύο αποφοίτους έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές. Οι βασικοί λόγοι πραγματοποίησης μεταπτυχιακών σπουδών από τους αποφοίτους είναι η επαγγελματική εξειδίκευση και το γεγονός ότι τους ενδιέφερε το θέμα. Στο σύνολο των αποφοίτων του πανεπιστημίου σχεδόν οι επτά στους δέκα αποφοίτους εργάζονται. Η απασχόληση των αποφοίτων έχει τα υψηλότερα ποσοστά για το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής (80%) και το χαμηλότερο για το τμήμα της Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων (57%). Η συντριπτική πλειοψηφία των αποφοίτων που εργάζονται είναι πλήρους απασχόλησης. Αναφορικά με τους κλάδους απασχόλησης των αποφοίτων, τις τρεις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν οι τράπεζες, ο εμπορικός κλάδος και η εκπαίδευση. Όσον αφορά το τμήμα στο οποίο απασχολούνται οι απόφοιτοι, μεγάλο μέρος τους εργάζεται στο οικονομικό τμήμα, ενώ ακολουθεί το τμήμα μάρκετινγκ. Πολλοί λίγοι απόφοιτοι απασχολούνται σε οικογενειακή επιχείρηση ή επιχείρηση δικής τους ιδιοκτησίας. Η συντριπτική πλειοψηφία των αποφοίτων (83%) βρήκε απασχόληση μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο αναζήτησης. Οι βασικοί τρόποι εύρεσης εργασίας από τους αποφοίτους είναι οι αγγελίες και οι γνωστοί. Χαμηλά είναι τα σχετικά ποσοστά για το γραφείο σταδιοδρομίας του ΟΠΑ, τη συνέχιση πρακτικής άσκησης και το γραφείο εύρεσης εργασίας. Οι περισσότεροι απόφοιτοι είναι αρκετά ή πολύ ικανοποιημένοι από την τωρινή τους θέση. Το υψηλότερο ποσοστό ικανοποίησης έχουν οι απόφοιτοι του τμήματος Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας (85%) ενώ το χαμηλότερο οι 2

απόφοιτοι του τμήματος ΔΕΟΣ (68%). Τον υψηλότερο μέσο όρο ικανοποίησης τον έχουν οι απόφοιτοι του τμήματος Πληροφορικής (7,52). Όσον αφορά τις καθαρές μηνιαίες αποδοχές των αποφοίτων, η πλειοψηφία έχει απολαβές από 901 έως 1200, ενώ λίγοι είναι αυτοί οι οποίοι αμείβονται με ποσά κάτω των 700 και άνω των 1.500 Η πλειοψηφία των αποφοίτων δεν έχει σκεφτεί να κάνει δική της επιχείρηση. Από το ποσοστό όσων σκέφτηκαν να κάνουν δική τους επιχείρηση, σημαντικό μέρος σκέφτεται να δραστηριοποιηθεί στον τομέα παροχής υπηρεσιών, τον εμπορικό τομέα, τα λογιστικά και τον τουριστικό τομέα. Τα σημαντικότερα τα εμπόδια που απέτρεψαν τους ερωτώμενους από την υλοποίηση της επιχειρηματικής τους ιδέας ήταν το μεγάλο ρίσκο, η έλλειψη κεφαλαίων, η έλλειψη εμπειρίας και η οικονομική κατάσταση της χώρας. Η πλειοψηφία των αποφοίτων (66%), ανεξάρτητα από το τμήμα προέλευσή τους, χαρακτήρισαν τα εφόδια που απέκτησαν σε σχέση με τις ικανότητες που απαιτεί η επαγγελματική τους ενασχόληση ως επαρκή. Η πλειοψηφία των αποφοίτων (70%) θεωρεί ότι οι απόφοιτοι του Ο.Π.Α. υπερτερούν σε σχέση με τους συναδέλφους τους από άλλα ΑΕΙ του εσωτερικού και ότι δεν υστερούν σε σχέση με τους συναδέλφους τους από άλλα Πανεπιστήμια του εξωτερικού. Το 80% των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσε ότι είναι πολύ ικανοποιημένο από τις σπουδές του στο Ο.Π.Α. Το 90% δήλωσε ότι θα επέλεγε και πάλι το Ο.Π.Α. αν ξεκινούσε τώρα τις σπουδές του. Από τους αποφοίτους που δήλωσαν ότι θα επέλεγαν και πάλι το Ο.Π.Α για τις σπουδές τους, το 72% δήλωσε ότι θα επέλεγε το ίδιο τμήμα. Από τους αποφοίτους που δήλωσαν ότι θα επέλεγαν κάποιο άλλο τμήμα του Ο.Π.Α. αν ξεκινούσαν τώρα τις σπουδές τους, η πιο δημοφιλής επιλογή ήταν το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής. Το 90% των ερωτώμενων δήλωσε ότι θα συνιστούσε το τμήμα από το οποίο αποφοίτησε για προπτυχιακές σπουδές σε συγγενείς και φίλους. Το 78% των ερωτώμενων θεωρεί ότι το τμήμα σπουδών τους είναι γνωστό στην αγορά εργασίας. Το 67% των αποφοίτων του τμήματος Οικονομικής Επιστήμης και το 43% των αποφοίτων του τμήματος ΔΕΟΣ χαρακτηρίζουν ως θεωρητικό το τμήμα τους, ενώ οι απόφοιτοι των άλλων τμημάτων κατά πλειοψηφία δεν πιστεύουν κάτι τέτοιο. Το 44% των αποφοίτων του τμήματος Οικονομικής Επιστήμης και το 34% των αποφοίτων του τμήματος ΔΕΟΣ πιστεύουν ότι το πρόγραμμα σπουδών 3

του τμήματος που φοίτησαν δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς. Αντίθετα, το αντίστοιχο ποσοστό για το τμήμα ΔΕΤ είναι 1% και για τα τμήματα ΛΟΧΡΗ και ΟΔΕ είναι 9%. Η πλειοψηφία των αποφοίτων (77%) ανέφερε ως πιο σημαντική πηγή πληροφόρησης της αγοράς εργασίας για την ύπαρξη του εκάστοτε τμήματος τους ίδιους τους αποφοίτους του Ο.Π.Α.. Οι ημερίδες, τα φυλλάδια του Ο.Π.Α. και των τμημάτων του, το γραφείο σταδιοδρομίας του Ο.Π.Α. και τα Μ.Μ.Ε. συγκέντρωσαν μέτρια έως χαμηλά ποσοστά ως αναφερόμενες πηγές πληροφόρησης της αγοράς εργασίας για την ύπαρξη του εκάστοτε τμήματος από τους ερωτώμενους. Η πλειοψηφία (48%) των ερωτώμενων πιστεύει ότι η αγορά εργασίας θεωρεί ότι οι απόφοιτοι του τμήματος είναι άριστα καταρτισμένοι. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην έρευνα (57%) θεωρεί ότι η αγορά εργασίας πιστεύει ότι οι απόφοιτοι του τμήματος δεν υστερούν στις ζητούμενες γνώσεις και δεξιότητες (π.χ. χρήση Η/Υ, επικοινωνία, ανάλυση πραγματικών περιπτώσεων κτλ.). 4

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 6 ΙΙ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ... 6 ΙΙΙ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ.. 7 ΕΝΟΤΗΤΑ Α: Γενικά Χαρακτηριστικά...... 7 ΕΝΟΤΗΤΑ Β: Απασχόληση... 19 ΕΝΟΤΗΤΑ Γ: Αγορά Εργασίας.... 23 ΕΝΟΤΗΤΑ Δ: Εντυπώσεις από τις σπουδές σας στο ΟΠΑ... 30 ΕΝΟΤΗΤΑ Ε: Τμήμα του ΟΠΑ που φοιτήσατε και Αγορά Εργασίας... 38 IV. ΕΠΙΛΟΓΟΣ..... 45 5

Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ο.Π.Α.), αποφάσισε τη διενέργεια επαναληπτικής έρευνας μεταξύ των αποφοίτων του με αντικείμενο τις συνθήκες της επαγγελματικής τους απασχόλησης και την ικανοποίησή τους από το αντικείμενο και το επίπεδο των σπουδών τους. Πιο συγκεκριμένα, αντικείμενο της έρευνας αυτής όπως και εκείνης που προηγήθηκε πριν από μερικά χρόνια, είναι η ανάλυση των επαγγελματικών ευκαιριών των αποφοίτων (χρόνος αναζήτησης εργασίας, βαθμός ικανοποίησης από την εργασία, κλπ.), ιδέες και ανασταλτικοί παράγοντες για τη δημιουργία της δικής τους επιχείρησης, εντυπώσεις και βαθμός ικανοποίησης από τις σπουδές τους στο Ο.Π.Α. καθώς και δυσκολίες που αντιμετώπισαν ως απόφοιτοι στην αγορά εργασίας. ΙΙ. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ Η παρούσα έρευνα έλαβε χώρα από το Σεπτέμβριο του 2011 μέχρι και τον Ιανουάριο του 2012 και απευθυνόταν σε όλους τους αποφοίτους των οχτώ προπτυχιακών τμημάτων του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών από το 2001 έως και το Α εξάμηνο του 2011 (απόφοιτοι Ιανουαρίου και Ιουνίου 2011) βάσει των στοιχείων που δόθηκαν από την κεντρική υπηρεσία μηχανοργάνωσης του πανεπιστημίου. Τα τμήματα είναι τα εξής: Πληροφορικής, Μάρκετινγκ, Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων (ΟΔΕ), Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών (ΔΕΟΣ), Στατιστικής, Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής (ΛΟΧΡΗ), Οικονομικών Σπουδών και Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας (ΔΕΤ). Εξαίρεση αποτέλεσαν τα τμήματα ΔΕΤ και ΛΟΧΡΗ των οποίων οι πρώτες ανακηρύξεις αποφοίτων έγιναν το 2004 και το 2003 αντίστοιχα, οπότε το δείγμα των συγκεκριμένων τμημάτων προσαρμόστηκε αναλόγως. Ο πληθυσμός της έρευνας ανερχόταν σε 13.537 αποφοίτους. Επιδιώχθηκε στρωματοποίηση η οποία αφορούσε τη συλλογή δέκα (10) ερωτηματολογίων ανά έτος ανακήρυξης και ανά τμήμα και στο δειγματοληπτικό αυτό πλαίσιο επετεύχθη εντοπισμός 1.545 αποφοίτων. Στους 1.545 αποφοίτους που εντοπίστηκαν έγινε τηλεφωνική επικοινωνία τριών ερευνητών, οι οποίοι συμπλήρωσαν τα ερωτηματολόγια σε ηλεκτρονική βάση. Συνολικά, συμπληρώθηκαν 785 ερωτηματολόγια, συνεπώς, το ποσοστό ανταπόκρισης (response rate) ανέρχεται στο 50,9%. 6

ΙΙΙ. ΑΝΑΛΥΣΗ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΝΟΤΗΤΑ Α ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ Η πρώτη ενότητα του ερωτηματολογίου αποτελείται από ερωτήσεις που αφορούν τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των ερωτώμενων και από ερωτήσεις γενικού περιεχομένου. Σκιαγραφείται έτσι το προφίλ του δείγματος που εξετάστηκε. ΦΥΛΟ 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 82% 77% 58% 42% 23% 18% 40% 60% 17% 83% 66% 62% 60% 53% 47% 38% 40% 34% Άρρεν Θήλυ Διάγραμμα Α.1 Αναφορικά με το φύλο των ερωτώμενων, για το σύνολο του πανεπιστημίου, το 66% του δείγματος ήταν γυναίκες, ενώ το 34% άνδρες. Για όλα τα τμήματα του πανεπιστημίου, η πλειοψηφία των ερωτώμενων ήταν γυναίκες με ποσοστά που κυμαίνονται από 53% (για το τμήμα της Στατιστικής) έως και 83% (για το τμήμα Μάρκετινγκ). 7

Διάγραμμα Α.2 16,00% 14,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% 0,10% 0,10% 0,30% 0,30% 0,60% 1,70% Το μεγαλύτερο μέρος των ερωτώμενων εγγράφηκε στο Ο.Π.Α. τα έτη 2000 έως 2006, ενώ τα έτη 1993 έως 1998 και 2008 συγκεντρώνουν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά. Διάγραμμα Α.3 Έτος Εγγραφής 9,30% Έτος Αποφοίτησης 12% 12,60% 14,60% 12,50% 12% 13,70% 10,10% 0,10% 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2008 16,00% 14,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00% 14,70% 11,50% 12,40% 11,70% 12,50% 12,20% 9,10% 9,30% 5,40% 0,60% 0,50% 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 8

Αναφορικά με το έτος αποφοίτησης των ερωτώμενων, τα μεγαλύτερα ποσοστά αποφοίτησης παρατηρούνται στα έτη 2005 έως 2010. Τα έτη 2001 και 2002 έχουν ιδιαίτερα χαμηλά ποσοστά. ΤΜΗΜΑ 13% 13% 13% 12% ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΟΔΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 13% 12% ΔΕΟΣ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ 11% 13% ΛΟ-ΧΡΗ ΔΕΤ Διάγραμμα Α.4 Όσον αφορά τη σύνθεση του δείγματος με βάση τα τμήματα του πανεπιστημίου, παρατηρούμε ότι τα 8 τμήματα εκπροσωπούνται σχεδόν ισόποσα, με ποσοστά που κυμαίνονται από 11% έως 13% στο σύνολο του δείγματος. Διάγραμμα Α.5 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 7% 6% Οικονομικής Θεωρίας & Πολιτικής Οικονομικής Επιχειρήσεων & Χρηματοοικονομικής 87% Διεθνών & Ευρωπαϊκών Οικονομιών 9

Αναφορικά με τις κατευθύνσεις, στο τμήμα Οικονομικής Επιστήμης σχεδόν οι 9 στους 10 αποφοίτους είχαν επιλέξει της κατεύθυνση Οικονομικής Επιχειρήσεων και Χρηματοοικονομικής. Διάγραμμα Α.6 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ - ΟΔΕ 32% 19% Λογιστική & Χρηματοοικονομική Διοίκηση Μάρκετινγκ 20% Διοίκηση Επιχειρήσεων 29% Διοίκηση Πληροφοριακών Συστημάτων Στο τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, η πλειοψηφία των αποφοίτων είχε επιλέξει την κατεύθυνση Διοίκησης Πληροφοριακών Συστημάτων με ποσοστό 32%. Ακολουθούν οι κατευθύνσεις της Διοίκησης Επιχειρήσεων με ποσοστό 29%, και οι κατευθύνσεις του Μάρκετινγκ και της Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής Διοίκησης με ποσοστά 20% και 19% αντιστοίχως. Διάγραμμα Α.7 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ Θεωρητική Πληροφορική 50% 7% 5% 21% Συστήματα & Δίκτυα Υπολογιστών Πληροφοριακά Συστήματα & Ασφάλεια Βάσεις Δεδομένων & Διαχείριση Γνώσης 9% 8% Επιχειρησιακή Έρευνα & Οικονομική Πληροφορικής Υπολογιστικά Μαθηματικά & Επιστημονικοί Υπολογισμοί 10

Στο τμήμα της Πληροφορικής, ένας στους δύο ερωτώμενους είχε επιλέξει την κατεύθυνση των Υπολογιστικών Μαθηματικών και Επιστημονικών Υπολογισμών. Ακολουθούν η κατεύθυνση των Πληροφοριακών Συστημάτων και Ασφάλειας με ποσοστό 21% και οι υπόλοιπες κατευθύνσεις με χαμηλότερα ποσοστά. Διάγραμμα Α.8 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ - ΔΕΟΣ 21% 76% 3% Διεθνής Οικονομική & Χρηματοδοτική Διεθνής & Ευρωπαϊκή Πολιτική Οικονομία Γενική Στο τμήμα Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών Σπουδών, σχεδόν 3 στους 4 ερωτώμενους είχαν επιλέξει τη Γενική κατεύθυνση. Ακολουθεί η κατεύθυνση Διεθνούς Οικονομικής και Χρηματοδοτικής με ποσοστό 21%, ενώ μόλις 3% των αποφοίτων είχαν επιλέξει την κατεύθυνση της Διεθνούς και Ευρωπαϊκής Πολιτικής Οικονομίας. 11

Διάγραμμα Α.9 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ - ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ 23% 70% 7% Μάρκετινγκ Επικοινωνία Μικτή Στο τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας, οι 7 στους 10 αποφοίτους επέλεξαν τη Μικτή κατεύθυνση, ενώ ακολουθούν η κατεύθυνση Μάρκετινγκ με ποσοστό 23% και η κατεύθυνση Επικοινωνίας με ποσοστό 7%. Διάγραμμα Α.10 ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ - ΛΟ - ΧΡΗ 52% 48% Λογιστικής Χρηματοοικονομικής Στο τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, οι προτιμήσεις των αποφοίτων για τις δύο κατευθύνσεις ήταν μοιρασμένες, με ποσοστά 52% για την κατεύθυνση της Χρηματοοικονομικής και 48% για την κατεύθυνση της Λογιστικής. Διάγραμμα Α.11 12

ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ - ΔΕΤ Διοικητική των Επιχειρήσεων 20% 17% 12% 18% Πληροφοριακά Συστήματα & Ηλεκτρονικό Επιχειρείν Στρατηγική & Ανθρώπινοι Πόροι Εφοδιαστική Αλυσίδα & Πωλήσεις 33% Ποσοτικές Μέθοδοι στα Οικονομικά & τη Διοίκηση Στο τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, η πλειοψηφία των ερωτώμενων επέλεξε την κατεύθυνση Στρατηγικής και Ανθρώπινων Πόρων με ποσοστό 33%. Ακολουθούν οι κατευθύνσεις Εφοδιαστικής Αλυσίδας και Πωλήσεων με ποσοστό 20% και οι υπόλοιπες κατευθύνσεις με μικρότερα ποσοστά. Διάγραμμα Α.12 ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ - ΣΥΝΟΛΟ ΟΠΑ 10% 1% 3% M.O. = 7,08 43% 43% κάτω από 6 6-6,99 7-7,99 8-8,99 πάνω από 9 Αναφορικά με το βαθμό πτυχίου των ερωτώμενων, για το σύνολο του πανεπιστημίου, ο μέσος όρος ήταν 7,08, ενώ ποσοστό 86% των αποφοίτων είχαν βαθμό πτυχίου από 6 έως 7,99. Μόλις το 1% των αποφοίτων συγκέντρωσε βαθμολογία πάνω του 9. Διάγραμμα Α.13 13

ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ - ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 7% 0% 6% M.O. = 6,86 35% 52% κάτω από 6 6-6,99 7-7,99 8-8,99 πάνω από 9 Για το τμήμα Οικονομικής Επιστήμης ο μέσος όρος βαθμολογίας ήταν 6,86 και σχεδόν ένας στους δύο αποφοίτους είχε βαθμό πτυχίου από 6 έως 6,99. Κανένας απόφοιτος δεν συγκέντρωσε βαθμολογία ανώτερη του 9. Διάγραμμα Α.14 ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ - ΟΔΕ 5% 0% 0% M.O. = 7,21 33% κάτω από 6 6-6,99 62% 7-7,99 8-8,99 πάνω από 9 Για το τμήμα Οργάνωσης και Διοίκησης επιχειρήσεων, ο μέσος όρος βαθμού πτυχίου ήταν 7,21, ενώ το 62% των αποφοίτων είχε βαθμό πτυχίου από 7 έως 7,99. Κανένας απόφοιτος δεν συγκέντρωσε βαθμολογία κάτω του 6 ή άνω του 9. Διάγραμμα Α.15 14

ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ - ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ 8% 4% 1% M.O. = 6,99 κάτω από 6 31% 56% 6-6,99 7-7,99 8-8,99 πάνω από 9 Στο τμήμα Πληροφορικής, ο μέσος όρος βαθμολογίας των ερωτώμενων ήταν 6,99 και το 56% των αποφοίτων του τμήματος έχουν βαθμολογία από 6 έως 6,99. Μόλις το 1% των αποφοίτων είχαν βαθμό πτυχίου κάτω του 6. Διάγραμμα Α.16 ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ - ΔΕΟΣ Σ το τμή 1% 0% 4% M.O. = 6,84 μα 43% κάτω από 6 Διε 6-6,99 θν ών και Ευ ρω παϊ κώ 52% 7-7,99 8-8,99 πάνω από 9 ν Οικονομικών Σπουδών, ο μέσος όρος βαθμολογίας ήταν 6,84 και ένα συντριπτικό ποσοστό της τάξης του 95% των αποφοίτων έχουν βαθμό πτυχίου από 6 έως 7,99. Μόλις 1% των αποφοίτων συγκέντρωσε βαθμολογία πάνω του 8, ενώ κανένας απόφοιτος δεν είχε βαθμό άνω του 9. Διάγραμμα Α.17 15

ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ - ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ 21% 0% 0% 22% M.O. = 7,46 κάτω από 6 6-6,99 7-7,99 8-8,99 πάνω από 9 57% Στο τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας ο μέσος όρος βαθμολογίας είναι 7,46 και η πλειοψηφία των αποφοίτων (το 57%) έχει βαθμολογία από 7 έως 7,99. Κανείς από τους ερωτώμενους δε συγκέντρωσε βαθμολογία κάτω του 6 ή άνω του 9. Διάγραμμα Α.18 ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ - ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ 5% 0% 11% M.O. = 6,74 26% κάτω από 6 6-6,99 7-7,99 8-8,99 πάνω από 9 58% Σ το τμήμα Στατιστικής, ο μέσος όρος βαθμολογίας είναι 6,74 ενώ η πλειοψηφία των αποφοίτων (το 58%) συγκέντρωσαν βαθμολογία μεταξύ του 6 και του 6,99. Κανείς από τους αποφοίτους δεν είχε βαθμό πτυχίου άνω του 9. Διάγραμμα Α.19 16

ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ - ΛΟ - ΧΡΗ 11% 0% 2% M.O. = 7,08 43% 44% κάτω από 6 6-6,99 7-7,99 8-8,99 πάνω από 9 Στο τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής ο μέσος όρος βαθμολογίας των αποφοίτων ήταν 7,08, ενώ ποσοστό 87% συγκέντρωσε βαθμολογία μεταξύ του 6 και του 7,99. Κανείς από τους ερωτώμενους δεν είχε βαθμό πτυχίου μεγαλύτερο του 9. Διάγραμμα Α.20 ΒΑΘΜΟΣ ΠΤΥΧΙΟΥ - ΔΕΤ 22% 3% 0% 20% M.O. = 7,55 κάτω από 6 6-6,99 7-7,99 8-8,99 πάνω από 9 55% Στο τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας, ο μέσος όρος βαθμολογίας ήταν 7,55 και ποσοστό 55% των ερωτώμενων είχαν βαθμό πτυχίου από 7 έως 7,99. Κανείς από τους ερωτώμενους δεν είχε βαθμολογία χαμηλότερη του 6. 17

Διάγραμμα Α.21 80% 70% 60% 50% 40% 30% 62% 59% 41% 38% 59% 59% 60% 68% 60% 51% 49% 50% 41% 41% 40% 40% 32% 50% Πραγματοποίηση Μεταπτυχιακών Σπουδών 20% 10% Μη Πραγματοποίηση Μεταπτυχιακών Σπουδών 0% Αναφορικά με την πραγματοποίηση μεταπτυχιακών σπουδών, στο σύνολο του πανεπιστημίου, οι επιλογές των ερωτώμενων είναι σε απόλυτη ισορροπία καθώς οι μισοί έχουν κάνει μεταπτυχιακές σπουδές, ενώ οι υπόλοιποι μισοί όχι. Παράλληλα, στο τμήμα Οικονομικής Επιστήμης εμφανίζεται το μεγαλύτερο ποσοστό πραγματοποίησης μεταπτυχιακών σπουδών (62% των ερωτώμενων), ενώ στο τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής το χαμηλότερο (32% των αποφοίτων). 18

Διάγραμμα Α.22 Όσον αφορά τους λόγους πραγματοποίησης μεταπτυχιακών σπουδών, στο σύνολο του πανεπιστημίου, η πλειοψηφία των αποφοίτων που έχουν κάνει μεταπτυχιακές σπουδές ανέφερε ως βασικό λόγο την επαγγελματική εξειδίκευση και το γεγονός ότι τους ενδιέφερε το θέμα, με ποσοστά 54% και 36% αντιστοίχως. Παρόμοια είναι και η εικόνα που προκύπτει και από κάθε επιμέρους τμήμα του πανεπιστημίου. Κάποιοι από τους άλλους λόγους που αποτυπώθηκαν στη σχετική ανοιχτή ερώτηση είναι η «κατάρτιση» και οι «επιλογές στην αγορά εργασίας», ωστόσο με χαμηλές συχνότητες εμφάνισης. 19

ΕΝΟΤΗΤΑ Β ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗ Η δεύτερη ενότητα του ερωτηματολογίου περιελάμβανε ερωτήσεις σχετικές με την απασχόληση των αποφοίτων. Διάγραμμα Β.1 80% 80% 69% 71% 76% 70% 69% 65% 70% 57% 60% 60% 50% 43% 40% 35% 40% 31% 29% 30% 31% 30% 24% 20% 20% 10% 0% Εργάζεστε; Εργάζομαι Δεν εργάζομαι Αναφορικά με το κατά πόσο εργάζονται, στο σύνολο του πανεπιστημίου σχεδόν οι 7 στους 10 ερωτώμενους εργάζονται. Η απασχόληση των αποφοίτων έχει τα υψηλότερα ποσοστά για το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής (80% των αποφοίτων) και το χαμηλότερο για το τμήμα της Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων (57% των ερωτώμενων). Διάγραμμα Β.2 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 94% 94% 92% 86% 86% 88% 94% 91% 91% 14% 14% 12% 6% 6% 8% 6% 9% 9% Είστε πλήρους ή μερικής απασχόλησης; Πλήρους Απασχόλησης Μερικής Απασχόλησης 20

Η συντριπτική πλειοψηφία των αποφοίτων που εργάζονται είναι πλήρους απασχόλησης, σχεδόν με ποσοστό της τάξης του 90%, τόσο για το σύνολο του ΟΠΑ όσο και για τα επιμέρους τμήματα. Διάγραμμα Β.3 ΚΛΑΔΟΣ Λοιποί Κλάδοι Διαφημιστικός Κλάδος Τομέας Πληροφορικής Συμβουλευτικός Τομέας Εκπαίδευση Λογιστικά Γραφεία Ασφαλιστικός Κλάδος Ελεγκτικός Τομέας Βιομηχανία Τράπεζες Εμπορικός Τομέας 3% 4% 3% 5% 4% 6% 4% 9% 13% 12% 37% Αναφορικά με τους κλάδους απασχόλησης των αποφοίτων, το 37% των εργαζομένων έχει βρει απασχόληση σε τράπεζες, σε σύνολο 337 απαντήσεων. Υψηλά ποσοστά εμφανίζουν ακόμη ο εμπορικός κλάδος καθώς και η εκπαίδευση. Διάγραμμα Β.4 ΤΜΗΜΑ Λοιπά Τμήματα Εξυπηρέτηση Πελατών Τμήμα Δανείων (Τράπεζες) Ελεγκτικό Οικονομικό Logistics Πληροφορικής Πωλήσεις Μάρκετινγκ Λογιστήριο 5% 5% 8% 5% 7% 6% 10% 12% 20% 22% 21

Όσον αφορά το τμήμα στο οποίο απασχολούνται οι ερωτώμενοι, η πλειοψηφία τους εργάζεται σε λογιστήριο με ποσοστό 22%, ενώ ακολουθούν το τμήμα μάρκετινγκ και το οικονομικό τμήμα με ποσοστά 12% και 10% αντίστοιχα. Διάγραμμα Β.5 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 94% 90% 6% 10% 100% 91% 87% 13% 9% 0% 92% 95% 94% 93% 8% 5% 6% 7% Είναι οικογενειακή επιχείρηση; Οικογενειακή Επιχείρηση Μη Οικογενειακή Επιχείρηση Στη συντριπτική πλειοψηφία των απαντήσεων η επιχείρηση στην οποία εργάζονται οι απόφοιτοι δεν είναι οικογενειακή. Το γεγονός αυτό ισχύει τόσο για το σύνολο του πανεπιστημίου (93% των απαντήσεων), όσο και για τα επιμέρους τμήματα. Διάγραμμα Β.6 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 93% 95% 94% 94% 83% 89% 17% 7% 5% 6% 6% 11% 99% 97% 94% 1% 3% 6% Είναι δική σας επιχείρηση; Δική μου επιχείρηση Δεν είναι δική μου επιχείρηση 22

Επιπλέον, στην πλειοψηφία των απαντήσεων η επιχείρηση στην οποία εργάζονται οι απόφοιτοι δεν είναι δικής τους ιδιοκτησίας. Το γεγονός αυτό ισχύει τόσο για το σύνολο του πανεπιστημίου (94% των απαντήσεων), όσο και για τα επιμέρους τμήματα. 23

ΕΝΟΤΗΤΑ Γ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η τρίτη ενότητα του ερωτηματολογίου καταγράφει χαρακτηριστικά που αφορούν την κατάσταση των αποφοίτων ως προς την πορεία τους στην αγορά εργασίας. Διάγραμμα Γ.1 ΣΥΝΟΛO ΔΕΤ ΛΟΧΡΗ 83% 89% 80% 10% 5% 6% 2% 8% 9% Πόσο χρόνο αναζητήσατε την πρώτη σας απασχόληση; ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΚΤ ΔΕΟΣ 86% 80% 85% 5% 8% 5% 11% 11% 2% Λιγότερο από ένα χρόνο Ένα χρόνο ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΟΔΕ 81% 95% 13% 5% 4% Δύο χρόνια ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 76% 18% 4% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Περισσότερο από δύο χρόνια Αρχικά, η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτώμενων βρήκε απασχόληση μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο αναζήτησης. Το γεγονός αυτό ισχύει τόσο για το σύνολο του ΟΠΑ (σε ποσοστό 83%) όσο και για τα επιμέρους τμήματα (ποσοστά μεταξύ του 76% και του 95%). Διάγραμμα Γ.2 24

Σημαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων δεν έχουν βρει ικανοποιητική εργασία (33% για το σύνολο του ΟΠΑ και ποσοστά έως 48% για τα επιμέρους τμήματα). Παράλληλα, αρκετοί δεν άλλαξαν καμία θέση μέχρι να βρουν, συνεπώς η πρώτη τους εργασία είναι ικανοποιητική (31% στο σύνολο του ΟΠΑ και έως 54% για τα τμήματά του). Διάγραμμα Γ.3 ΣΥΝΟΛO ΔΕΤ ΛΟΧΡΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ 58% 61% 65% 55% 20% 10% 12% 21% 10% 8% 6% 10% 19% 13% 14% 18% Αν έχετε βρει ικανοποιητική απασχόληση, πόσο χρόνο χρειαστήκατε; ΜΚΤ ΔΕΟΣ 54% 91% 36% 9% 2% 8% Λιγότερο από ένα χρόνο Ένα χρόνο ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΟΔΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 39% 58% 77% 43% 22% 10% 10% 8% 15% 0% 8% 10% Δύο χρόνια Περισσότερο από δύο χρόνια 0% 20% 40% 60% 80% 100% Επίσης, σημαντικό ποσοστό των ερωτώμενων χρειάστηκε λιγότερο από ένα χρόνο για να βρει ικανοποιητική απασχόληση (58% στο σύνολο του πανεπιστημίου και ποσοστά από 39% έως 91% στα επιμέρους τμήματα). Παράλληλα χαμηλά είναι τα ποσοστά όσων χρειάστηκαν 2 ή και περισσότερα από 2 έτη για να βρουν ικανοποιητική απασχόληση. 25

Διάγραμμα Γ.4 Ο βασικός τρόπος με τον οποίο οι απόφοιτοι βρήκαν δουλειά είναι οι αγγελίες (ποσοστά 37% στο σύνολο του ΟΠΑ και από 34% έως 39% στα επιμέρους τμήματα). Ο δεύτερος βασικός τρόπος εύρεσης εργασίας είναι οι γνωστοί (ποσοστά 33% στο σύνολο του πανεπιστημίου και από 20% έως 42% στα επιμέρους τμήματα). Ιδιαίτερα χαμηλά είναι τα ποσοστά για το γραφείο σταδιοδρομίας του ΟΠΑ, τη συνέχιση πρακτικής άσκησης και το γραφείο εύρεσης εργασίας. Διάγραμμα Γ.5 26

Αναφορικά με την ικανοποίηση των ερωτώμενων από την τωρινή τους θέση, η πλειοψηφία είναι πολύ ικανοποιημένη από αυτή (ποσοστό 76% για το σύνολο του πανεπιστημίου, μέσος όρος 7,31). Τον υψηλότερο μέσο όρο ικανοποίησης τον έχουν οι απόφοιτοι του τμήματος Πληροφορικής (7,52), ενώ το χαμηλότερο μέσο όρο ικανοποίησης τον έχουν οι απόφοιτοι του τμήματος ΔΕΟΣ (6,88). Διάγραμμα Γ.6 Όσον αφορά τις καθαρές μηνιαίες αποδοχές των ερωτώμενων, η πλειοψηφία έχει απολαβές από 901 έως 1200 (ποσοστά 46% για το σύνολο του ΟΠΑ και από 29% έως 63% για τα επιμέρους τμήματα). Παράλληλα, λίγοι είναι αυτοί οι οποίοι αμείβονται με ποσά κάτω των 700 και άνω των 1.500. Διάγραμμα Γ.7 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 89% 82% 70% 63% 66% 61% 55% 58% 51% 45% 49% 37% 39% 42% 34% 30% 18% 11% Έχετε ποτέ σκεφθεί να κάνετε δική σας επιχείρηση; Έχω σκεφτεί να κάνω δική μου επιχείρηση Δεν έχω σκεφτεί να κάνω 27

Στο σύνολο του πανεπιστημίου, η πλειοψηφία των ερωτώμενων δεν έχει σκεφτεί να κάνει δική της επιχείρηση (ποσοστό 66%). Για τα επιμέρους τμήματα τα ποσοστά των αρνητικών απαντήσεων κυμαίνονται από 49% (τμήμα Διοικητικής Επιστήμης και Τεχνολογίας) έως 89% (τμήμα Πληροφορικής). Διάγραμμα Γ.8 Είδος Δραστηριότητας Λοιπές Δραστηριότητες Πρωτογενής Τομέας Εταιρία Ηλεκτρονικού Εμπορίου Εταιρία Πληροφορικής 4% 6% 7% 5% Εμπορική Επιχείρηση 18% Τουριστική Επιχείρηση 10% Εταιρία Παροχής Υπηρεσιών/ Συμβουλευτική 39% Λογιστικά/ Φοροτεχνικά 11% Από το ποσοστό όσων σκέφτηκαν να κάνουν δική τους επιχείρηση, η πλειοψηφία σκέφτεται να δραστηριοποιηθεί στον τομέα παροχής υπηρεσιών (ποσοστό 39% σε σύνολο 190 απαντήσεων). Άλλες επιλογές με διψήφιες συχνότητες είναι ο εμπορικός τομέας, τα λογιστικά και ο τουριστικός τομέας. 28

Διάγραμμα Γ.9 60% 50% 44% 54% Εμπόδια: Μεγάλο ρίσκο Πολλά κεφάλαια που δεν είχα 40% 30% 20% 10% 0% 32% 28% 24% 21% 20% 18% 18% 14% 13% 14% 14% 12% 10% 10% 7% 7% 6% 6% 5% 5% 4% 4% 3% 2% 2% 1% 1% 0% 22% 18% 16% 13% 27% 24% 22% 22% 19% 25% 21% 15% 15% 14% 14% 13% 11% 10% 11% 10% 7% 7% 7% 4% ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΟΔΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΔΕΟΣ ΜΚΤ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΛΟΧΡΗ ΔΕΤ ΣΥΝΟΛO Δυσκολία άντλησης κεφαλαίων Δεν είχα τις κατάλληλες γνώσεις Νομικές δυσκολίες Διαφωνούσαν οι δικοί μου Έλλειψη ικανών συνεργατών Η πολιτεία δεν υποστηρίζει Άλλο 29

Όπως φαίνεται και στον Πίνακα Γ.9, αναφορικά με τα εμπόδια που απέτρεψαν τους ερωτώμενους από την υλοποίηση της επιχειρηματικής τους ιδέας, τα σημαντικότερα εμπόδια ήταν το μεγάλο ρίσκο και η έλλειψη κεφαλαίων (ποσοστά 25% και 21% αντίστοιχα για το σύνολο του πανεπιστημίου). Τα εμπόδια με τα χαμηλότερα ποσοστά είναι οι νομικές δυσκολίες, η διαφωνία της οικογένειας και η έλλειψη ικανών συνεργατών. Παρόμοια είναι και η εικόνα που προκύπτει για τα επιμέρους τμήματα του πανεπιστημίου. Διάγραμμα Γ.10 Άλλο Εμπόδιο Λοιπά Εμπόδια 15% Οικονομική Κατάσταση Ελλάδας 36% Έλλειψη Εμπειρίας 40% Γραφειοκρατία 9% Από τους ερωτώμενους που ανέφεραν και άλλα εμπόδια (σύνολο 65 απαντήσεων), σημαντικά ποσοστά συγκέντρωσαν η έλλειψη εμπειρίας (ποσοστό 40%) και η οικονομική κατάσταση της χώρας (ποσοστό 36%). 30

ΕΝΟΤΗΤΑ Δ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΣΠΟΥΔΕΣ ΣΑΣ ΣΤΟ ΟΠΑ Η τέταρτη ενότητα σκοπό είχε να διερευνήσει τις εντυπώσεις των αποφοίτων από τις σπουδές τους στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάγραμμα Δ.1 ΣΥΝΟΛO ΔΕΤ ΛΟΧΡΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΚΤ ΔΕΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΟΔΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 9% 7% 9% 8% 13% 7% 2% 3% 13% 25% 20% 24% 30% 27% 21% 26% 32% 33% 52% 54% 66% 73% 67% 62% 80% 72% 65% Μ.Ο 3,69. 3,82 3,68 3,67 3,91 3,43 3,86 3,72 3,47 Τα εφόδια που αποκτήσατε είναι (5βάθμια κλίμακα): Επαρκή - Πολύ Επαρκή (4-5) Ούτε Ανεπαρκή Ούτε Επαρκή (3) Πλήρως Ανεπαρκή - Ανεπαρκή (1-2) 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% Η πρώτη ερώτηση ζητούσε από τους αποφοίτους να χαρακτηρίσουν τα εφόδια που απέκτησαν σε σχέση με τις ικανότητες που απαιτεί η επαγγελματική τους ενασχόληση. Η πλειοψηφία των ερωτώμενων ανεξάρτητα από το τμήμα προέλευσή τους χαρακτήρισε τα εφόδια που απέκτησαν ως επαρκή. Τα μεγαλύτερα ποσοστά σημειώθηκαν στο τμήμα Μάρκετινγκ (80%), στο τμήμα ΔΕΤ (73%) και στο τμήμα Πληροφορικής (72%). 31

Διάγραμμα Δ.2 ΣΥΝΟΛO ΔΕΤ ΛΟΧΡΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΚΤ ΔΕΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΟΔΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 2% 1% 1% 5% 0% 5% 3% 0% 5% 28% 22% 26% 38% 19% 33% 37% 18% 27% 70% 77% 73% 57% 81% 62% 60% 82% 68% Μ.Ο. 3,88 4,05 3,98 3,76 4,09 3,74 3,65 3,94 3,88 Σε σχέση με συναδέλφους από άλλα ΑΕΙ του εσωτερικού (5βάθμια κλίμακα): Υπερτερώ Λίγο- Σαφώς Υπερτερώ (4-5) Ούτε Υστερώ Ούτε Υπερτερώ (3) Σαφώς Υστερώ- Υστερώ Λίγο (1-2) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Στη συνέχεια ζητήθηκε από τους αποφοίτους του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών να εκφράσουν την άποψή τους για το εάν υστερούν ή υπερτερούν σε σχέση με τους συναδέλφους τους που προέρχονται από άλλα ΑΕΙ του εσωτερικού. Σε επίπεδο συνόλου απαντήσεων, το 70% δήλωσε πως πιστεύει ότι υπερτερεί, το 28% διατύπωσε ουδέτερη θέση, ενώ μόλις το 2% δήλωσε ότι πιστεύει πως υστερεί. Διάγραμμα Δ.3 32

Ακολούθως, ζητήθηκε από τους αποφοίτους του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών να εκφράσουν την άποψή τους για το εάν υστερούν ή υπερτερούν σε σχέση με τους συναδέλφους τους που προέρχονται από ΑΕΙ του εξωτερικού. Σε επίπεδο συνόλου απαντήσεων, το 59% διατύπωσε ουδέτερη θέση, το 28% δήλωσε ότι υπερτερεί, ενώ το 13% δήλωσε ότι πιστεύει πως υστερεί. Διάγραμμα Δ.4 Στο ερώτημα πόσο ικανοποιημένος/-η είστε από τις σπουδές σας στο Ο.Π.Α. η πλειοψηφία των ερωτώμενων ανεξάρτητα από το τμήμα σπουδών δήλωσε πολύ ικανοποιημένη. Σε επίπεδο συνόλου απαντήσεων το 80% των ερωτώμενων δήλωσε ότι είναι πολύ ικανοποιημένο, το 18% ότι είναι αρκετά ικανοποιημένο και το 2% ότι είναι λίγο ικανοποιημένο. Διάγραμμα Δ.5 33

Στη συνέχεια οι ερωτώμενοι απάντησαν στο υποθετικό ερώτημα αν ήταν νέοι και ετοιμαζόντουσαν για σπουδές, αν θα επέλεγαν και πάλι το Ο.Π.Α. Στο σύνολο των απαντήσεων το 90% δήλωσε ότι σίγουρα ή μάλλον θα το επέλεγε, ενώ το 10% δήλωσε ότι σίγουρα ή μάλλον δε θα το επέλεγε. ΣΥΝΟΛO ΔΕΤ ΛΟΧΡΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΚΤ ΔΕΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΟΔΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 14% 9% 15% 13% 24% 28% 39% 41% 45% 55% 61% 59% 72% 76% 86% 91% 85% 87% Θα επιλέγατε το ίδιο τμήμα ή κάποιο άλλο; Θα επέλεγα άλλο τμήμα Θα επέλεγα το ίδιο τμήμα Διάγραμμα Δ.6 0% 20% 40% 60% 80% 100% Οι απόφοιτοι που δήλωσαν ότι σίγουρα ή μάλλον θα επέλεγαν το Ο.Π.Α. για τις σπουδές τους ρωτήθηκαν για το αν θα επέλεγαν το ίδιο ή άλλο τμήμα. Το 72% δήλωσε ότι θα επέλεγε το ίδιο τμήμα και το 28% ότι θα επέλεγε κάποιο άλλο τμήμα του Ο.Π.Α. για τις σπουδές του. Το υψηλότερο ποσοστό συγκέντρωσε το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής με το 91% να σημειώνει ότι θα επέλεγε το ίδιο τμήμα και το χαμηλότερο ποσοστό το τμήμα ΔΕΟΣ με το 39% να δηλώνει θα επέλεγε και πάλι το ΔΕΟΣ για τις σπουδές του σε σχέση με τα άλλα τμήματα του Ο.Π.Α. 34

Διάγραμμα Δ.7 Από τους ερωτώμενους που απάντησαν ότι θα επέλεγαν άλλο τμήμα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, αν ετοιμαζόντουσαν τώρα να ξεκινήσουν τις σπουδές τους, ζητήθηκε να προσδιορίσουν ποιο τμήμα θα επέλεγαν. Το πιο δημοφιλές τμήμα στο σύνολο των απαντήσεων ήταν το τμήμα Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, με το 39% να δηλώνει ότι θα το επέλεγε. Ανάλογα με το τμήμα προέλευσης των ερωτώμενων, παρατηρήθηκε αρκετή διαφοροποίηση των απαντήσεων, όπως φαίνεται και στο σχήμα που ακολουθεί. Διάγραμμα Δ.8 ΠΟΙΟ ΑΛΛΟ ΑΕΙ ΘΑ ΕΠΙΛΕΓΑΤΕ; ΕΜΠ 26% ΑΕΙ Εξωτερικού 28% ΕΚΠΑ 24% Λοιπά ΑΕΙ 22% 35

Οι απόφοιτοι που δήλωσαν ότι σίγουρα ή μάλλον δε θα επέλεγαν το Ο.Π.Α. για τις σπουδές τους ρωτήθηκαν ποιο άλλο ΑΕΙ θα επέλεγαν και ποιο άλλο τμήμα. Σε σύνολο 54 παρατηρήσεων, δημοφιλείς απαντήσεις ήταν κάποιο ανώτερο ίδρυμα του εξωτερικού, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Διάγραμμα Δ.9 ΠΟΙΟ ΑΛΛΟ ΤΜΗΜΑ ΘΑ ΕΠΙΛΕΓΑΤΕ; Ιατρική 12% Θετικές Επιστήμες 12% Μηχανικοί 29% Οικονομικά/ Management 25% ΛοιπάΤμήματα 22% Σε σύνολο 41 παρατηρήσεων, οι απαντήσεις σχετικά με το τμήμα σπουδών αφορούσαν τα τμήματα μηχανικών, τα τμήματα οικονομικών και διοικητικών σπουδών καθώς και την ιατρική και τις θετικές επιστήμες. Διάγραμμα Δ.10 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 99% 100% 84% 71% 68% 68% 62% 53% 47% 38% 29% 32% 32% 16% 62% 38% Συμμετείχατε στο πρόγραμμα πρακτικής άσκησης; Συμμετείχα 10% 0% 1% 0% Δε συμμετείχα 36

Στη συνέχεια οι συμμετέχοντες στην έρευνα ρωτήθηκαν για το αν πήραν μέρος στο πρόγραμμα πρακτικής άσκησης του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Στο σύνολο των απαντήσεων το 62% δήλωσε ότι δε συμμετείχε και το 38% ότι συμμετείχε. Υπήρξαν όμως, πολύ μεγάλες διαφοροποιήσεις στις απαντήσεις από τμήμα σε τμήμα. Για παράδειγμα, όλοι οι ερωτώμενοι από το τμήμα ΔΕΤ είχαν πάρει μέρος στην πρακτική άσκηση, ενώ από το Οικονομικό τμήμα μόνο το 1% είχε συμμετοχή και από το τμήμα ΟΔΕ οι μισοί περίπου ερωτώμενοι συμμετείχαν. Διάγραμμα Δ.11 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 34% 66% 72% 66% 59% 59% 51% 53% 55% 52% 49% 47% 48% 45% 41% 41% 34% 28% Κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών σας εργαζόσαστε; Εργαζόμουν 10% 0% Δεν εργαζόμουν Η επόμενη ερώτηση διερευνούσε το αν κατά τη διάρκεια των προπτυχιακών σπουδών ο ερωτώμενος εργαζόταν. Στο σύνολο του δείγματος το 59% των ερωτώμενων δήλωσε ότι δεν εργαζόταν. 37

Διάγραμμα Δ.12 Η τελευταία ερώτηση της ενότητας αυτής, σχετικά με τις εντυπώσεις από τις σπουδές στο Ο.Π.Α., διερευνούσε το κατά πόσο οι ερωτώμενοι θα συνιστούσαν το τμήμα από το οποίο αποφοίτησαν για προπτυχιακές σπουδές σε συγγενείς και φίλους. Στο σύνολο του δείγματος, το 90% των ερωτώμενων σίγουρα ή πιθανώς θα συνιστούσε το τμήμα από το οποίο αποφοίτησε και το 10% σίγουρα ή πιθανώς δε θα το συνιστούσε. 38

ΕΝΟΤΗΤΑ Ε ΤΜΗΜΑ ΤΟΥ Ο.Π.Α. ΠΟΥ ΦΟΙΤΗΣΑΤΕ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ Η τελευταία ενότητα του ερωτηματολογίου αφορούσε τη σχέση του εκάστοτε τμήματος σπουδών με την αγορά εργασίας. Η πρώτη σειρά ερωτήσεων αφορούσε τη διερεύνηση των αιτιών που οδηγούν ενδεχομένως σε δυσκολία εύρεσης απασχόλησης. ΣΥΝΟΛO ΔΕΤ ΛΟΧΡΗ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΚΤ ΔΕΟΣ 27% 78% 66% 61% 17% 96% 93% 9% 22% 18% 56% 13% 12% 4% 21% 4% 3% Μ.Ο. 2,03 2,19 1,42 2,38 1,83 3,34 Το τμήμα δεν είναι γνωστό στην αγορά εργασίας (5βάθμια κλίμακα): Διαφωνώ (1-2) ΠΛΗΡΟΦΟΡΙ ΟΔΕ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 97% 94% 92% 1% 6% 2% 6% 1,59 1,91 1,47 Ούτε Διαφωνώ Ούτε Συμφωνώ (3) Συμφωνώ (4-5) 0% 20% 40% 60% 80% 100% Διάγραμμα Ε.1 Αρχικά οι ερωτώμενοι καλούνταν να σχολιάσουν την πρόταση ότι το τμήμα στο οποίο φοίτησαν δεν είναι γνωστό στην αγορά εργασίας. Η πλειοψηφία των ερωτώμενων από όλα τα τμήματα με εξαίρεση το τμήμα ΔΕΟΣ διαφώνησε με αυτή την πρόταση. Σε επίπεδο συνόλου ερωτώμενων αποφοίτων Ο.Π.Α. μάλιστα, το 78% διαφώνησε και θεωρεί ότι το τμήμα σπουδών τους είναι γνωστό στην αγορά εργασίας. 39

ΣΥΝΟΛO 48% 22% ΔΕΤ 80% ΛΟΧΡΗ 68% ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ 67% ΜΚΤ 28% ΔΕΟΣ 32% ΠΛΗΡΟΦΟΡΙ 52% ΟΔΕ 43% ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 13% 20% Διάγραμμα Ε.2 38% 25% 30% 36% 67% 14% 12% 30% 9% 11% 18% 21% 34% 43% 18% 21% 0% 20% 40% 60% 80% 100% Μ.Ο. 2,70 1,91 2,21 2,21 3,10 3,12 2,59 2,74 3,74 Το τμήμα που φοίτησα είναι πολύ θεωρητικό (5βάθμια κλίμακα): Διαφωνώ (1-2) Ούτε Διαφωνώ Ούτε Συμφωνώ (3) Συμφωνώ (4-5) Στη συνέχεια ζητήθηκε από τους ερωτώμενους να σχολιάσουν το κατά πόσο θεωρούν ότι το τμήμα στο οποίο φοίτησαν είναι πολύ θεωρητικό. Εδώ παρατηρήθηκε μία απόκλιση στις απαντήσεις των ερωτώμενων, ανάλογα με το τμήμα από το οποίο προέρχονταν. Το 67% των αποφοίτων για παράδειγμα του Οικονομικού τμήματος συμφώνησε με αυτή την πρόταση, ενώ το 80% των αποφοίτων του τμήματος ΔΕΤ διαφώνησε. Διάγραμμα Ε.3 40

Η επόμενη πρόταση που ζητήθηκε να σχολιάσουν οι ερωτώμενοι είναι το κατά πόσο πιστεύουν ότι το πρόγραμμα σπουδών του τμήματος που φοίτησαν δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς. Και πάλι παρατηρήθηκαν σημαντικές αποκλίσεις στις απαντήσεις από τμήμα σε τμήμα. Για παράδειγμα, μόλις το 18% των ερωτώμενων από το Οικονομικό τμήμα και το 23% των ερωτώμενων από το ΔΕΟΣ διαφώνησαν με την παραπάνω πρόταση, ενώ η πλειοψηφία 89% των ερωτώμενων του τμήματος ΔΕΤ και το 73% του τμήματος Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής διαφώνησε. Διάγραμμα Ε.4 Η τελευταία ερώτηση της πρώτης σειράς ερωτήσεων στην ενότητα αυτή, που ζητήθηκε να σχολιαστεί από τους ερωτώμενους ήταν το αν πιστεύουν πως οι γνώσεις που απέκτησαν από το τμήμα που φοίτησαν δεν επαρκούν και πως απαιτούνται μεταπτυχιακές σπουδές. Σε επίπεδο συνόλου αποφοίτων Ο.Π.Α. το 40% των ερωτώμενων συμφώνησε με αυτή την ερώτηση, το 32% διαφώνησε και το 28% τήρησε ουδέτερη θέση. 41

Διάγραμμα Ε.5 Ακολούθως, ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες στην έρευνα να απαντήσουν στο ερώτημα από πού πιστεύουν ότι η αγορά εργασίας γνωρίζει το τμήμα από το οποίο αποφοίτησαν. Η πλειοψηφία των ερωτώμενων από όλα τα τμήματα ανέφερε ως πιο σημαντική πηγή πληροφόρησης της αγοράς εργασίας για την ύπαρξη του εκάστοτε τμήματος τους ίδιους τους αποφοίτους του Ο.Π.Α. γενικά και τους αποφοίτους του κάθε συγκεκριμένου τμήματος. Μέτρια ποσοστά απαντήσεων συγκέντρωσαν τα Μ.Μ.Ε., το γραφείο σταδιοδρομίας του Ο.Π.Α. καθώς και οι ημερίδες και τα φυλλάδια του Ο.Π.Α. και των τμημάτων του. 42

Στο τέλος ζητήθηκε από τους ερωτώμενους να πουν την άποψή τους για την εικόνα που πιστεύουν ότι έχει σχηματίσει η αγορά εργασίας για τους αποφοίτους του τμήματος που σπούδασαν. Αυτό διερευνήθηκε με τρεις επιμέρους ερωτήσεις. ΣΥΝΟΛO ΔΕΤ ΛΟΧΡΗ 11% 10% 15% 41% 44% 31% 48% 46% 54% Μ.Ο. 3,39 3,39 3,43 Οι απόφοιτοι του τμήματος είναι άριστα καταρτισμένοι (5βάθμια κλίμακα): ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΗ ΜΚΤ 5% 20% 43% 35% 45% 52% 3,25 3,51 Διαφωνώ (1-2) ΔΕΟΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ ΟΔΕ 3% 18% 41% 44% 50% 53% 59% 32% 3,15 3,52 3,59 Ούτε Διαφωνώ Ούτε Συμφωνώ (3) Συμφωνώ (4-5) ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ 17% 35% 48% 3,34 Διάγραμμα Ε.6 0% 20% 40% 60% 80% 100% Η πρώτη ερώτηση αφορούσε το αν η αγορά εργασίας πιστεύει ότι οι απόφοιτοι του τμήματος είναι άριστα καταρτισμένοι. Σε επίπεδο συνόλου του δείγματος, το 48% των ερωτώμενων συμφώνησε με αυτή την πρόταση, το 41% τήρησε ουδέτερη στάση και το 11% διαφώνησε, γεγονός που δείχνει ότι οι απόφοιτοι έχουν την αίσθηση ότι η αγορά εργασίας πιστεύει στην πολύ καλή κατάρτισή τους. 43

Διάγραμμα Ε.7 Η δεύτερη ερώτηση διερευνούσε αν η αγορά εργασίας πιστεύει ότι οι απόφοιτοι του τμήματος έχουν μόνο θεωρητική κατάρτιση. Σε επίπεδο συνολικού δείγματος, το 42% των ερωτώμενων διαφώνησε με αυτή την πρόταση, το 34% τήρησε ουδέτερη στάση και το 24% συμφώνησε. Υπήρξαν, όμως, αποκλίσεις στις απαντήσεις ανάλογα με το τμήμα προέλευσης των ερωτώμενων. Είναι ενδεικτικό ότι το τμήμα ΔΕΤ έχει 79% ποσοστό διαφωνίας, ενώ το Οικονομικό τμήμα έχει 17% ποσοστό διαφωνίας στο ερώτημα αυτό. Διάγραμμα Ε.8 44

Η τρίτη και τελευταία ερώτηση εξέταζε το αν η αγορά εργασίας πιστεύει ότι οι απόφοιτοι του τμήματος υστερούν στις ζητούμενες γνώσεις και δεξιότητες (π.χ. χρήση Η/Υ, επικοινωνία, ανάλυση πραγματικών περιπτώσεων - case studies κτλ.). Το 57% του συνόλου των ερωτώμενων διαφώνησε με την πρόταση αυτή, το 28% είχε ουδέτερη άποψη, ενώ το 15% συμφώνησε. Τα μεγαλύτερα ποσοστά διαφωνίας παρατηρήθηκαν στα τμήματα ΔΕΤ (91%) και Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής (72%), ενώ τα μεγαλύτερα ποσοστά συμφωνίας σημειώθηκαν στο Οικονομικό τμήμα (30%) και στο τμήμα Μάρκετινγκ και Επικοινωνίας (25%). 45

IV. ΕΠΙΛΟΓΟΣ ΚΥΡΙΑ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Ακολουθούν τα κυριότερα συμπεράσματα της παρούσας έρευνας: Στο σύνολο των αποφοίτων του πανεπιστημίου, ένας στους δύο αποφοίτους έχει κάνει μεταπτυχιακές σπουδές. Οι βασικοί λόγοι πραγματοποίησης μεταπτυχιακών σπουδών από τους αποφοίτους είναι η επαγγελματική εξειδίκευση και το γεγονός ότι τους ενδιέφερε το θέμα. Στο σύνολο των αποφοίτων του πανεπιστημίου σχεδόν οι επτά στους δέκα αποφοίτους εργάζονται. Αναφορικά με τους κλάδους απασχόλησης των αποφοίτων, τις τρεις πρώτες θέσεις καταλαμβάνουν οι τράπεζες, ο εμπορικός κλάδος και η εκπαίδευση. Η συντριπτική πλειοψηφία των αποφοίτων (83%) βρήκε απασχόληση μέσα σε λιγότερο από ένα χρόνο αναζήτησης. Η πλειοψηφία των αποφοίτων (66%), ανεξάρτητα από το τμήμα προέλευσή τους, χαρακτήρισαν τα εφόδια που απέκτησαν σε σχέση με τις ικανότητες που απαιτεί η επαγγελματική τους ενασχόληση ως επαρκή. Το 80% των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσε ότι είναι πολύ ικανοποιημένο από τις σπουδές του στο Ο.Π.Α. Το 90% δήλωσε ότι θα επέλεγε και πάλι το Ο.Π.Α. αν ξεκινούσε τώρα τις σπουδές του. Από τους αποφοίτους που δήλωσαν ότι θα επέλεγαν και πάλι το Ο.Π.Α για τις σπουδές τους, το 72% δήλωσε ότι θα επέλεγε το ίδιο τμήμα. Το 90% των ερωτώμενων δήλωσε ότι θα συνιστούσε το τμήμα από το οποίο αποφοίτησε για προπτυχιακές σπουδές σε συγγενείς και φίλους. Το 78% των ερωτώμενων θεωρεί ότι το τμήμα σπουδών τους είναι γνωστό στην αγορά εργασίας. Το 67% των αποφοίτων του τμήματος Οικονομικής Επιστήμης και το 43% των αποφοίτων του τμήματος ΔΕΟΣ χαρακτηρίζουν ως θεωρητικό το τμήμα τους, ενώ οι απόφοιτοι των άλλων τμημάτων κατά πλειοψηφία δεν πιστεύουν κάτι τέτοιο. Το 44% των αποφοίτων του τμήματος Οικονομικής Επιστήμης και το 34% των αποφοίτων του τμήματος ΔΕΟΣ πιστεύουν ότι το πρόγραμμα σπουδών του τμήματος που φοίτησαν δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς. Αντίθετα, το αντίστοιχο ποσοστό για το τμήμα ΔΕΤ είναι 1% και για τα τμήματα ΛΟΧΡΗ και ΟΔΕ είναι 9%. 46

Η πλειοψηφία των αποφοίτων (77%) ανέφερε ως πιο σημαντική πηγή πληροφόρησης της αγοράς εργασίας για την ύπαρξη του εκάστοτε τμήματος τους ίδιους τους αποφοίτους του Ο.Π.Α.. Οι ημερίδες, τα φυλλάδια του Ο.Π.Α. και των τμημάτων του, το γραφείο σταδιοδρομίας του Ο.Π.Α. και τα Μ.Μ.Ε. συγκέντρωσαν μέτρια έως χαμηλά ποσοστά ως αναφερόμενες πηγές πληροφόρησης της αγοράς εργασίας για την ύπαρξη του εκάστοτε τμήματος από τους ερωτώμενους. Η πλειοψηφία των συμμετεχόντων στην έρευνα (57%) θεωρεί ότι η αγορά εργασίας πιστεύει ότι οι απόφοιτοι του τμήματος δεν υστερούν στις ζητούμενες γνώσεις και δεξιότητες (π.χ. χρήση Η/Υ, επικοινωνία, ανάλυση πραγματικών περιπτώσεων κτλ.). ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Με βάση τα αποτελέσματα που προέκυψαν από την ανάλυση των στοιχείων, προτείνονται τα ακόλουθα, τα οποία μπορεί να αξιοποιηθούν από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, για την περαιτέρω αναβάθμιση και βελτίωση του προγράμματος σπουδών του: Ενδυνάμωση του γραφείου σταδιοδρομίας ΟΠΑ και του θεσμού της πρακτικής άσκησης των φοιτητών, με απώτερο σκοπό την ενίσχυση της σύνδεσης των αποφοίτων με την αγορά εργασίας. Εκσυγχρονισμός του προγράμματος σπουδών σε ορισμένα τμήματα του πανεπιστημίου (όπως π.χ. στο τμήμα Οικονομικής Επιστήμης) σε περισσότερο πρακτικές κατευθύνσεις και μεταστροφή της θεωρητικής φύσης των σπουδών. Σύνδεση του προγράμματος σπουδών ορισμένων τμημάτων (όπως π.χ. τα τμήματα Οικονομικής Επιστήμης και ΔΕΟΣ) με τις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς εργασίας. Εντονότερη παρουσία και προβολή του πανεπιστημίου μέσα από ημερίδες, φυλλάδια, το γραφείο σταδιοδρομίας και τα ΜΜΕ. 47