1 ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Κεφάλαιο 1 Η κατανόηση των συστημάτων επικοινωνιών... 2 Στο κεφάλαιο αυτό αρχικά εξετάζεται το γενικό μοντέλο-υπόδειγμα με το οποίο συμμορφώνονται όλα τα τεχνολογικά συστήματα και στη συνέχεια το αντίστοιχο εξειδικευμένο μοντέλο στο οποίο υπόκεινται τα συστήματα επικοινωνίας. Επίσης γίνεται επεξήγηση όρων - εννοιών της επικοινωνίας και γίνεται εισαγωγή σε τεχνικά συστήματα επικοινωνίας που εξετάζονται στο συγκεκριμένο μάθημα: επικοινωνίες δεδομένων, τεχνικός σχεδιασμός, οπτική, γραφική επικοινωνία, συστήματα ήχου και εικόνας. (σελ. 6-21) Κεφάλαιο 2 Οι μεταβολές ως χαρακτηριστικό γνώρισμα της τεχνολογίας επικοινωνιών.... 7 Στο κεφάλαιο αυτό εξετάζονται ορισμένες από τις αλλαγές που έχουν συντελεστεί στους διάφορους τομείς της τεχνολογίας επικοινωνιών και τις τάσεις που υπάρχουν, απόρροια της χρήσης των υπολογιστών. Δίνονται παραδείγματα υπηρεσιών που προσφέρονται πλέον στον οικιακό χρήστη κι εξηγούνται έννοιες όπως η ψηφιοποίηση και η ενοποίηση. (σελ. 22-39) Κεφάλαιο 3 Οι επιπτώσεις της τεχνολογίας επικοινωνιών.... 12 Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται ορισμένοι από τους τρόπους με τους οποίου η χρήση της τεχνολογίας επικοινωνιών επηρεάζει τον κόσμο μας σε πολιτικό, κοινωνικό, οικονομικό, πολιτιστικό, περιβαλλοντικό και ηθικό επίπεδο (θετικά ή αρνητικά). (σελ. 40-55) Κεφάλαιο 6 Οι εφαρμογές των υπολογιστών.... 6.1 Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται κάποιες εφαρμογές των υπολογιστών στις επιχειρήσεις, στη βιομηχανία, στη λιανική πώληση και στις τραπεζικές συναλλαγές. (σελ. 121-126) Κεφάλαιο 16 Αρχές επικοινωνίας με ήχο και εικόνα.... 20 Στο κεφάλαιο αυτό εξηγούνται κι εξετάζονται οι επιστημονικές αρχές πάνω στις οποίες βασίζονται οι επικοινωνίες με ήχο και εικόνα. Εξετάζονται τα κύματα, τα χαρακτηριστικά τους, η διαμόρφωσή τους και οι δίαυλοι μέσω των οποίων μεταφέρονται. (σελ. 366-377) Κεφάλαιο 17 Εξοπλισμός ήχου και εικόνας.... 25 Στο κεφάλαιο αυτό εξετάζεται η λειτουργία διαφόρων συσκευών ήχου και εικόνας σε τεχνικό επίπεδο, όπως το τηλέφωνο, το ραδιόφωνο, η τηλεόραση, τα ηχεία, το μικρόφωνο καθώς και οι τύποι των διαύλων μετάδοσης και των κυμάτων που χρησιμοποιούνται για τη λειτουργία των συσκευών αυτών.(σελ. 378-400) Κεφάλαιο 18 Εφαρμογές Συστημάτων Ήχου και Εικόνας.... 42 Στο κεφάλαιο αυτό παρουσιάζονται ορισμένες από τις συνήθεις και εξειδικευμένες χρήσεις του τηλεφώνου και του ραδιοφώνου και της τηλεόρασης. (408-415, 418-420)
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 1) Κεφάλαιο 1 Η κατανόηση των συστημάτων επικοινωνιών 1. Δώστε έναν απλό ορισμό για την τεχνολογία. Τεχνολογία είναι η αξιοποίηση γνώσεων εργαλείων και δεξιοτήτων για την επίλυση προβλημάτων. 2. Δώστε έναν απλό ορισμό για την τεχνολογία επικοινωνιών. Τεχνολογία επικοινωνιών είναι η αξιοποίηση γνώσεων συσκευών και δεξιοτήτων για να επικοινωνούμε. 3. Τι περιγράφει το καθολικό υπόδειγμα συστημάτων; Δώστε παράδειγμα καθολικού υποδείγματος συστήματος. Το καθολικό υπόδειγμα συστημάτων περιγράφει κάθε σύστημα εξετάζοντας τις εισόδους, τη διαδικασία, τις εξόδους του και την πιθανή ανάδραση των εξόδων. Οι όροι που περιγράφουν το καθολικό υπόδειγμα συστημάτων είναι οι εξής: Είσοδοι που απαιτούνται ανεξάρτητα από την χρησιμοποιούμενη τεχνολογία, όπως δεδομένα, πληροφορίες, υλικά, ενέργεια, οικονομικοί πόροι, ανθρώπινη προσπάθεια. Διαδικασία που αναφέρεται στην εκτέλεση των εντολών (εισόδων). Το τμήμα της διαδικασίας του υποδείγματος περιλαμβάνει τεχνικές διαδικασίες καθώς και έννοιες και αρχές στις οποίες βασίζεται η τεχνολογία. Έξοδοι, που είναι τα αποτελέσματα των διαδικασιών είτε αυτά είναι επιθυμητά είτε όχι. Ανάδραση, είναι κάτι που επιτελείται με την ανατροφοδότηση των εξόδων και έχει επίπτωση στο συνολικό σύστημα. Παράδεγμα: παράδειγμα αποτελεί η χρήση του αυτοκινήτου στο οποίο εισάγουμε βενζίνη (είσοδος), που μέσω της διαδικασίας εσωτερικής καύσης κινεί το αυτοκίνητο (έξοδος). Υπάρχει και η περίπτωση ανάδρασης π.χ. όταν δούμε ότι δεν υπάρχει αναμενόμενη απόδοση ή π.χ. έχουμε μεγάλη εκπομπή ρύπων πάμε για σέρβις. Το παραπάνω σύστημα ως γνωστό έχει περισσότερες από μία εισόδους (λάδια, νερό κ.α.), και εξόδους (π.χ. ρύπους). Είσοδος Διαδικασία Έξοδος 2 Ανάδραση 4. Πώς περιγράφεται το υπόδειγμα συστήματος επικοινωνίας; Υπάρχουν πολλές διαφορετικές τεχνολογίες επικοινωνιών αλλά όλες μπορούν να εξετασθούν με βάση τα εξής κύρια μέρη: Το μήνυμα που μπορεί να έχει τη μορφή μιας εικόνας, ήχου ή γραπτής λέξης κ.α. Τη συσκευή αποστολής που θα στέλνει το μήνυμα Το δίαυλο επικοινωνίας μέσω του οποίου θα μεταφέρεται το μήνυμα
Ανάκτηση Αποθήκευση ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 3 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 1) Τον δέκτη που λαμβάνει το μήνυμα Τα παραπάνω μέρη περιγράφουν το υπόδειγμα συστήματος επικοινωνίας καθώς μπορείς να συσχετίσεις κάθε σύστημα επικοινωνίας με αυτό. Το υπόδειγμα συστήματος επικοινωνίας είναι υποσύνολο του καθολικού υποδείγματος συστημάτων. Παράδεγμα: Η τηλεφωνική κλήση μπορεί να περιγραφεί από το υπόδειγμα συστήματος επικοινωνίας. Το μήνυμα (ήχος / ομιλία), αποστέλλεται από την συσκευή αποστολής (τηλεφωνική συσκευή 1 ου συνομιλητή) και μέσω του διαύλου επικοινωνίας (τηλεφωνικό καλώδιο) φτάνει στον δέκτη (τηλεφωνική συσκευή 2 ου συνομιλητή) η απάντηση του οποίου αποτελεί την ανάδραση που επηρεάζει τη λειτουργία της κλήσης. 5. Με ποιους όρους έννοιες περιγράφεται η διαδικασία της επικοινωνίας; Σχεδιάστε σε διάγραμμα τον συσχετισμό αυτών των εννοιών. Δώστε ένα παράδειγμα επικοινωνίας όπου θα αναγνωρίζεται αυτές τις έννοιες. Έννοιες πολύ σημαντικές για τη διαδικασία της επικοινωνίας είναι ο σχεδιασμός, η κωδικοποίηση, η αποθήκευση, η ανάκτηση, η μετάδοση, η λήψη και η αποκωδικοποίηση. Διάγραμμα: Σχεδιασμός Κωδικοποίηση Μετάδοση Λήψη Αποκωδικοποίηση Μέσα αποθήκευσης Παράδειγμα: Ένας λιλιπούτειος θέλει να στείλει στη νονά του μια ζωγραφιά κάρτα για τις γιορτές των Χριστουγέννων. Σκέφτεται στο μυαλό του τι να ζωγραφίσει (σχεδιασμός). Ανοίγει το πρόγραμμα ζωγραφικής και καθώς ζωγραφίζει ο υπολογιστής κωδικοποιεί τη ζωγραφιά του σε δυαδικά ψηφία, bit (κωδικοποίηση). Στη συνέχεια ο μικρός αποθηκεύει τη ζωγραφιά σε αρχείο (αποθήκευση). Ανοίγει το πρόγραμμα ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, γράφει λίγα λόγια και ευχές και επισυνάπτει τη ζωγραφιά του βρίσκοντάς τη στο σκληρό δίσκο (ανάκτηση). Συνδέεται στο διαδίκτυο και αποστέλλει το ηλεκτρονικό μήνυμα (μετάδοση) Η νονά του συνδέεται στο διαδίκτυο και «κατεβάζει» τα μηνύματά της, ένα από τα οποία είναι του λιλιπούτειου (λήψη). Ανοίγει το επισυναπτόμενο αρχείο με τη ζωγραφική και βλέπει τη ζωγραφιά στην οθόνη ή/και την τυπώνει στον εκτυπωτή (αποκωδικοποίηση)
4 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 1) 6. Τι είναι επικοινωνία; Ποιες είναι οι μορφές επικοινωνίας; Πότε έχουμε διαπλοκή; Επικοινωνία είναι η ανταλλαγή / διαμοιρασμός πληροφοριών, σκέψεων, ιδεών μεταξύ των μερών που εμπλέκονται σε αυτή. Οι μορφές επικοινωνίας είναι οι εξής: Ανθρώπινη επικοινωνία Επικοινωνία των ζώων Επικοινωνία με μηχανήματα Διαπλοκή έχουμε όταν πραγματοποιείται συνδυασμός των διαφόρων μορφών επικοινωνίας π.χ. επικοινωνία ανθρώπου με μηχάνημα ή αντίθετα επικοινωνία μηχανήματος με άνθρωπο. 7. Τι είναι η τηλεπικοινωνία; Τηλεπικοινωνία είναι η επικοινωνία από απόσταση. Π.χ. τηλεφωνική κλήση, ταχυδρομείο, ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, σήματα καπνού! 8. Δώστε ένα παράδειγμα επικοινωνίας με μηχανήματα. Όταν ένας άνθρωπος πληκτρολογεί ένα κείμενο στον υπολογιστή, τη στιγμή της πληκτρολόγησης επικοινωνεί με τον υπολογιστή (επικοινωνία ανθρώπου με μηχάνημα). Η εμφάνιση του δακτυλογραφούμενου κειμένου στην οθόνη είναι η επικοινωνία του υπολογιστή με τον άνθρωπο (επικοινωνία μηχανήματος με άνθρωπο). Όταν ο άνθρωπος δώσει εντολή εκτύπωσης του κειμένου, ο υπολογιστής επικοινωνεί με τον εκτυπωτή που είναι ένα άλλο μηχάνημα (επικοινωνία μηχανήματος με μηχάνημα). 9. Τι είναι τα συστήματα ελέγχου με υπολογιστές; Δώστε ένα παράδειγμα. Τα συστήματα ελέγχου με υπολογιστές (computer control systems) είναι τα πιο πολύπλοκα συστήματα επικοινωνίας μεταξύ μηχανημάτων τα οποία περιλαμβάνουν και υπολογιστές. Τα συστήματα αυτά συγκεντρώνουν εισόδους, επεξεργάζονται δεδομένα και κατόπιν παράγουν εξόδους που είναι σήματα ελέγχου άλλων συσκευών. Παράδειγμα συστήματος ελέγχου με υπολογιστή έχουμε σήμερα για τον έλεγχο του περιβάλλοντος μεγάλων κτιρίων. Ένα τέτοιο σύστημα περιλαμβάνει αισθητήρες σε διάφορα σημεία των κτιρίων τα οποία ανιχνεύουν ερεθίσματα όπως φως, θερμοκρασία/θερμότητα, πίεση, ήχο κ.α. Έτσι διαχειρίζονται συστήματα/μηχανήματα θερμάνσεως, ψύξεως, φωτισμού, αλλαγής αέρα κ.α. (κλιματιστικά, καλοριφέρ, φώτα, συστήματα πυρόσβεσης οροφής, συναγερμούς). 10.Τι είναι τα τεχνικά συστήματα επικοινωνίας. Αναφέρετε τους τύπους τεχνικών συστημάτων που γνωρίζετε. Τεχνικά συστήματα επικοινωνίας ονομάζονται τα συστήματα επικοινωνίας που βασίζονται σε συγκεκριμένα εργαλεία και εξοπλισμό. Τύποι τεχνικών συστημάτων είναι οι εξής: Συστήματα επικοινωνιών δεδομένων (ηλεκτρονικοί υπολογιστές) Συστήματα τεχνικού σχεδιασμού (εργαλεία CAD) Οπτικά συστήματα (φωτογραφία, Laser, οπτικές ίνες, ολογραφήματα) Συστήματα γραφικής παραγωγής (εκτυπώσεις, φωτοαντίγραφα) Συστήματα ήχου και εικόνας (τηλεόραση, ραδιόφωνο, τηλέφωνο) Ολοκληρωμένα συστήματα
5 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 1) 11. Τι είναι τα ολοκληρωμένα συστήματα επικοινωνίας; Ολοκληρωμένα συστήματα επικοινωνίας ονομάζονται εκείνα όπου διάφοροι τομείς συστημάτων επικοινωνίας επικαλύπτονται. Για παράδειγμα οι υπολογιστές (επικοινωνίες δεδομένων) χρησιμοποιούνται στον καθένα από τους υπόλοιπους τομείς (οπτική, τεχνική σχεδίαση, γραφική παραγωγή). Επίσης στις συσκευές λήψεως εικόνων (τηλεόραση) εμφανίζονται οι φακοί (οπτικά συστήματα). Κανένα σύστημα επικοινωνίας λοιπόν δεν είναι αυτόνομο και αυτοπροσδιοριζόμενο. Ο συνδυασμός συστημάτων επικοινωνίας που ανήκουν σε διάφορους τομείς δημιουργεί τα ολοκληρωμένα συστήματα επικοινωνίας. 12.Τι είναι έρευνα και τι ανάπτυξη; Έρευνα (research) είναι η αναζήτηση νέας γνώσης. Αυτή η νέα γνώση, που είναι σημαντική ως ανθρώπινη κατάκτηση, μπορεί να αξιοποιηθεί αμέσως προς όφελος της κοινωνίας, μπορεί όμως και να μην γίνει αυτό. Για παράδειγμα αποτέλεσμα έρευνας ήταν η ανακάλυψη του ηλεκτρισμού. Ανάπτυξη (development) ονομάζεται η εφαρμοσμένη έρευνα και γίνεται με σκοπό την επίλυση ενός συγκεκριμένου προβλήματος. Τα αποτελέσματα στα οποία καταλήγει είναι ένα προϊόν ή μια μέθοδος. Παράδειγμα ανάπτυξης ήταν η εφεύρεση του τηλεφώνου που αξιοποίησε τις γνώσεις (αποτέλεσμα έρευνας) περί ηλεκτρισμού. 13.Τι είναι η μέθοδος επίλυσης προβλημάτων και ποια βήματα προβλέπει (αναφορικά); Σχεδιάστε διαγραμματικά τη μέθοδο. Ο τρόπος με τον οποίο ενεργούν οι ερευνητές για να ανακαλύψουν (εφεύρουν) κάτι ονομάζεται μέθοδος επίλυσης προβλημάτων (problem solving method). Η μέθοδος αυτή προβλέπει ορισμένα βήματα: 1. Ορισμός προβλήματος (ξεκάθαρη περιγραφή) 2. Έρευνα (συγκέντρωση και μελέτη σχετικών πληροφοριών) 3. Προσδιορισμός πιθανών λύσεων (διαμόρφωση όσο το δυνατόν περισσότερων) 4. Αξιολόγηση πιθανών λύσεων (δοκιμή μέσω εφαρμογών, κατασκευή πρωτοτύπου) 5. Τροποποίηση προβλήματος 6. Ανακάλυψη καλύτερης λύσης Ορισμός προβλήματος Έρευνα Προσδιορισμός Λύσεων Τροποποίηση προβλήματος Ανάδραση Αξιολόγηση Λύσεων Τελική Λύση Εφεύρεση-Καινοτομία
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 1) ΑΠΟ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε μιας από τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν θεωρείτε ότι η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος, αν θεωρείτε ότι η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Ανάπτυξη ονομάζεται η εφαρμοσμένη έρευνα η οποία γίνεται µε σκοπό την επίλυση ενός συγκεκριμένου προβλήματος. β. Τηλεπικοινωνία είναι η επικοινωνία από απόσταση. γ. Το υπόδειγµα εισόδων/διαδικασιών/εξόδων, που εφαρµόζεται σε συστήµατα µεταφορών, µπορεί να εφαρµόζεται και σε συστήµατα επικοινωνιών. Το υπόδειγμα συστήματος επικοινωνίας περιλαμβάνει κατά σειρά: α. μήνυμα, συσκευή αποστολής, δίαυλο επικοινωνίας και δέκτη β. μήνυμα, συσκευή αποστολής, ανάδραση και έξοδο γ. μήνυμα, ανάδραση, συσκευή αποστολής και δέκτη δ. είσοδο, συσκευή αποστολής, ανάδραση και δίαυλο επικοινωνίας. 6 Να αναφέρετε τα βασικά μέρη που συνθέτουν το υπόδειγμα συστήματος επικοινωνίας. Ποια είναι τα μέρη αυτά σε μια τηλεφωνική επικοινωνία δύο ατόμων; Οι μηχανικοί μιας εταιρίας τηλεπικοινωνιών αντιμετωπίζουν ένα πρόβλημα μετάδοσης μηνυμάτων σε µακρινή απόσταση. Χρησιμοποιώντας την τυπική μέθοδο επίλυσης προβλημάτων, να υποδείξετε τον τρόπο αντιμετώπισης του παραπάνω προβλήματος. Να δώσετε τους ορισμούς των εννοιών έρευνα και ανάπτυξη μαζί µε ένα παράδειγμα για κάθε έννοια. Τι είναι η ανάδραση σε ένα σύστημα; Να δώσετε δύο παραδείγματα συστημάτων που εμπεριέχουν ανάδραση, ένα από τον χώρο του καθολικού υποδείγματος συστήματος και ένα από τον χώρο του υποδείγματος συστήματος επικοινωνίας. Κάποιες βασικές έννοιες επικοινωνίας είναι: ο σχεδιασμός, η κωδικοποίηση, η αποθήκευση, η ανάκτηση, η μετάδοση, η λήψη και η αποκωδικοποίηση. Χρησιμοποιώντας όλες τις παραπάνω έννοιες να περιγράψετε τη διαδικασία σχεδιασμού µε Η/Υ μιας αφίσας για τους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Αθήνα μέχρι και την εκτύπωσή της σε μια άλλη πόλη.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 2) Κεφάλαιο 2 Οι μεταβολές ως χαρακτηριστικό γνώρισμα της τεχνολογίας επικοινωνιών. 1. Αναφέρετε τις αλλαγές που πραγματοποιούνται στην τεχνολογία επικοινωνιών. Μετατροπή συστημάτων ώστε να συνδέονται με υπολογιστές Περιορισμός του όγκου των υπολογιστών Ψηφιοποίηση Ενοποίηση Αυξανόμενη χρήση υπολογιστών στο σπίτι 7 2. Με ποιον τρόπο έχουμε μετατροπή συστημάτων ώστε να μπορούν να συνδέονται με υπολογιστές (computerization); Ποια τα πλεονεκτήματα; Η πιο σημαντική αλλαγή στην τεχνολογία των επικοινωνιών είναι η μετατροπή συστημάτων ώστε να μπορούν να συνδέονται με υπολογιστές (computerization). Ολοένα και περισσότερο τα συστήματα επικοινωνίας βασίζονται στην ισχύ των υπολογιστών που τα καθιστούν ικανά να λειτουργούν. Οι υπολογιστές δεν έχουν μόνο τη μορφή εκείνων που τοποθετούνται πάνω σε ένα γραφείο. Υπάρχουν μικροϋπολογιστές (ολοκληρωμένα κυκλώματα, chips) μέσα στο τηλέφωνό σου, στην τηλεόραση, στο φωτοτυπικό, στο ραδιόφωνο, στο CD/DVD-player στις ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές. Σχεδόν κάθε συσκευή σχετική με την επικοινωνία διαθέτει κάποιο είδος υπολογιστή ή πρόκειται σύντομα να διαθέτει. Πλεονεκτήματα από την αξιοποίηση των υπολογιστών στην τεχνολογία επικοινωνιών: Βελτίωση της ποιότητας (εικόνα παλιάς και σύγχρονης τηλεόρασης, ήχος πικάπ και CD player) Βελτίωση αξιοπιστίας συσκευών επικοινωνίας (οι υπολογιστές παλαιότερα χαλούσαν ευκολότερα από ότι σήμερα, επίσης όλοι αναγνωρίζουν την αξιοπιστία τους στην εκτέλεση εργασιών σε αντίθεση με παλαιότερα) Ταχύτερη διεκπεραίωση εργασιών (αποφυγή χρονοβόρων διαδικασιών επικοινωνίας όπως η επικοινωνία με κοινό ταχυδρομείο) Εξοικονόμηση χρημάτων (επιτάχυνση μιας διαδικασίας επικοινωνίας σημαίνει λιγότερες ώρες εργασίας κι έτσι περιορισμός δαπανών μισθοδοσίας) 3. Τι είναι η ψηφιοποίηση (digitization); Για ποιο λόγο γίνεται; Όλα τα συστήματα επικοινωνίας (γραφική παραγωγή, οπτική, τεχνικός σχεδιασμός, οπτικά και ηχητικά συστήματα) που παραδοσιακά ήταν αναλογικά μετατρέπονται σήμερα σε ψηφιακά. Η αλλαγή από τα αναλογικά στα ψηφιακά συστήματα ονομάζεται ψηφιοποίηση (digitization). Η ψηφιοποίηση γίνεται επειδή οι υπολογιστές που κυριαρχούν στις επικοινωνίες είναι ψηφιακά συστήματα και τα δεδομένα που επεξεργάζονται πρέπει να βρίσκονται σε ψηφιακή μορφή. 4. Τι είναι η ενοποίηση (integration) συστημάτων επικοινωνίας; Ενοποίηση ονομάζεται ο συνδυασμός διαφόρων συστημάτων επικοινωνίας. Επιτυγχάνεται χάρη στο γεγονός ότι τα δεδομένα που χρησιμοποιούν είναι ψηφιακά και μπορούν να μεταφερθούν εύκολα από το ένα σύστημα στο άλλο εφόσον αυτά συνδεθούν μεταξύ τους. Ένα παράδειγμα ολοκλήρωσης είναι οι φωτογραφικοί εκτυπωτές.
8 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 2) Σήμερα υπάρχουν διαθέσιμα διάφορα προϊόντα που υλοποιούν αυτήν την ενοποίηση όπως βιντεοτηλέφωνα, πληκτρολόγια φωνής, διαλογική τηλεόραση κ.α. 5. Δώστε παραδείγματα υπηρεσιών που προσφέρονται σε ένα χρήστη υπολογιστή στο σπίτι. Οι υπολογιστές στο σπίτι μπορούν να χρησιμοποιηθούν για ένα πλήθος από δραστηριότητες. Μερικά παραδείγματα είναι τα εξής: Αγοραπωλησίες αγαθών, ακινήτων, μετοχών στο χρηματιστήριο κ.α. Κλείσιμο εισιτηρίων (αεροπορικών, ακτοπλοϊκών) Αναζήτηση/συλλογή πληροφοριών κάθε είδους Ειδησεογραφική πληροφόρηση Κατέβασμα προγραμμάτων υπολογιστών και στοιχείων πολυμέσων (εικόνες, ήχοι, βίντεο) Τραπεζικές συναλλαγές Ηλεκτρονική αλληλογραφία Συζητήσεις σε forum Ανταλλαγή μηνυμάτων μέσω chat Τηλεδιάσκεψη Τηλεφωνία μέσω διαδικτύου Απομακρυσμένη ξενάγηση Απομακρυσμένη διαχείριση υπολογιστών Ηλεκτρονικός τζόγος 6. Τι αλλαγές αναμένεται να σημειωθούν στην τεχνολογία των επικοινωνιών όσον αφορά τον τομέα των υπολογιστών; Σχολιάστε τις τάσεις που εμφανίζονται. Στον τομέα των υπολογιστών υπάρχουν τρεις σπουδαίες τάσεις και αφορούν: Μέσα αποθήκευσης Σήμερα στον τομέα των υπολογιστών χρησιμοποιούνται ένα πλήθος από μαγνητικά (σκληροί δίσκοι, εύκαμπτοι δίσκοι), οπτικά (CD,DVD) και ηλεκτρικά προγραμματιζόμενα (μνήμες flash) μέσα αποθήκευσης. Οι χωρητικότητες των μέσων αυτών συνεχώς αυξάνονται με αποτέλεσμα και τα προγράμματα που αποθηκεύονται στον υπολογιστή μπορεί να είναι πολύ μεγαλύτερα, μεγαλύτερης ποικιλίας και πιο αποτελεσματικά. Δίκτυα Σήμερα οι περισσότεροι υπολογιστές έχουν τη δυνατότητα και συνδέονται μεταξύ τους στα όρια ενός γραφείου δημιουργώντας τοπικά δίκτυα υπολογιστών καθώς επίσης μπορούν να επικοινωνούν εύκολα και σε μεγάλες αποστάσεις μέσω τηλεφωνικών γραμμών και δορυφόρων. Σπουδαία τεχνολογική κατάκτηση που χρησιμοποιεί τα δίκτυα είναι το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο (e-mail) με το οποίο η ανταλλαγή μηνυμάτων με κείμενο και όχι μόνο, είναι απλή και γρήγορη υπόθεση σε αντίθεση με το συμβατικό ταχυδρομείο. Το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο επίσης εξυπηρετεί κάποιες φορές καλύτερα και από το συμβατικό τηλέφωνο (βλέπε ενημέρωση πολλών ταυτόχρονα) Βάσεις Δεδομένων Σήμερα πολλές πληροφορίες (για διάφορους τομείς) αποθηκεύονται οργανωμένα δημιουργώντας ηλεκτρονικές πηγές πληροφοριών, που λέγονται επιγραμμικές βάσεις
9 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 2) δεδομένων (online databases), με σκοπό την εύκολη και γρήγορη ανάκτησή τους μέσω υπολογιστή. 7. Τι είναι η επιγραμμική βάση δεδομένων (online database); Δώστε παραδείγματα τέτοιων βάσεων δεδομένων. Επιγραμμική βάση δεδομένων (online database) είναι μια ηλεκτρονική πηγή πληροφοριών που μπορεί να αποθηκευθεί και να ανακτηθεί μέσω υπολογιστή. Παραδείγματα online databases: Ηλεκτρονική βιβλιοθήκη, όπου οι καρτέλες όλων των βιβλίων μιας συμβατικής βιβλιοθήκης (γιατί όχι και τα ίδια τα βιβλία αν είναι σε ψηφιακή μορφή!) αποθηκεύονται σε σύστημα υπολογιστών. Σε αυτή την περίπτωση η αναζήτηση τίτλων βιβλίων ή βιβλίων συγγραφέα, είναι παιγνίδι με τη χρήση κατάλληλου λογισμικού. Σύστημα κρατήσεως αεροπορικών εισιτηρίων, όπου μπορεί κανείς να κάνει κράτηση για μια πτήση. Βάση μετεωρολογικών δεδομένων, όπου μπορεί κανείς να πληροφορηθεί τον καιρό ανά τοποθεσία. 8. Ποιες αλλαγές επέρχονται στον τομέα του Τεχνικού Σχεδιασμού; Οι περισσότεροι τεχνικοί σχεδιασμοί βασίζονται σε γεωμετρικά σχήματα τα οποία οι υπολογιστές εύκολα μπορούν να δημιουργήσουν και να παρουσιάσουν με τη βοήθεια κατάλληλου λογισμικού. Οι σχεδιαστές τεχνικών σχεδίων σχεδιάζουν πολλές φορές τα ίδια αντικείμενα π.χ. στα σχέδια σπιτιών περιλαμβάνονται πόρτες, φώτα, κουζίνες, νεροχύτες, μπάνια, ηλεκτρικές εγκαταστάσεις κ.α. Τα σύμβολα που παριστάνουν τα αντικείμενα αυτά είναι πανεύκολο να ανακληθούν από τη μνήμη του υπολογιστή (μέσω του κατάλληλου λογισμικού) και να χρησιμοποιηθούν για τη σχεδίαση. Αυτό το είδος Τεχνικού Σχεδιασμού ονομάζεται σχεδίαση με τη βοήθεια υπολογιστών (CAD, Computer Aided Design). Η τάση σύνδεσης σχεδιασμού και παραγωγής με τους υπολογιστές ονομάζεται μεταποίηση με τη βοήθεια υπολογιστών (CAM, Computer Aided Manufacturing). Η χρήση υπολογιστών για τον έλεγχο της συνολικής διαδικασίας μεταποίησης είναι γνωστή ως ενοποιημένη μεταποίηση με υπολογιστές (CIM, Computer Integrated Manufacturing). Η συνεχής αυτοματοποίηση της παραγωγής κάνει όλο και σπουδαιότερο τον ρόλο των συστημάτων CAD, CAM, CIM. 9. Ποιες αλλαγές επέρχονται στον τομέα της Οπτικής; Οι φωτογραφικές μηχανές συνεχώς εξελίσσονται στις μέρες μας και αυτό είναι αποτέλεσμα των υπολογιστών. Οι φακοί συνεχώς βελτιώνονται επειδή χρησιμοποιούνται υπολογιστές για το σχεδιασμό τους. Οι σύγχρονοι φακοί παράγουν εικόνες καλύτερης ποιότητας, ακόμη και όταν υπάρχει λίγο φως. Σύγχρονη τάση είναι και η παραγωγή πλήρως αυτοματοποιημένων φωτογραφικών μηχανών. Ολοκληρωμένα κυκλώματα στο εσωτερικό τους ρυθμίζουν το διάφραγμα και την εστίαση του φακού αφήνοντας το φωτογράφο να συγκεντρωθεί στο αντικείμενο της φωτογράφησης. Η ψηφιακή φωτογραφία στις μέρες μας βρίσκεται στο απόγειο της χρήσης της. Σ αυτό βοήθησε και ο περιορισμός του μεγέθους των ηλεκτρονικών μέσων αποθήκευσης (κάρτες μνήμης).
10 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 2) 10. Ποιες αλλαγές επέρχονται στον τομέα της Γραφικής Παραγωγής ; Σήμερα η χρήση των υπολογιστών στα συστήματα παραγωγής γραφικών, που ονομάζεται ηλεκτρονική έκδοση ή έκδοση με τη βοήθεια υπολογιστή) είναι σχεδόν καθολική. Επειδή σήμερα πολλοί από τους υπολογιστές που χρησιμοποιούνται είναι μικρού μεγέθους οι άνθρωποι ονομάζουν τη διαδικασία αυτή επιτραπέζια έκδοση (desktop publishing). Η έντονη παρουσία χρώματος επίσης είναι μια αλλαγή που οφείλεται στους υπολογιστές. Σήμερα σπάνια ένα έντυπο μέσο να μην έχει καθόλου χρώμα. Μάλιστα με την πάροδο του χρόνου τα χρώματα αναπαράγονται πιστότερα και οι ανατυπώσεις παλαιών βιβλίων είναι πολύ πιο ποιοτικές από τις παλαιότερες εκδόσεις τους. Μια άλλη τάση είναι η εκτύπωση κατά ζήτηση (printing on demand). Σήμερα η εκτύπωση κειμένων/βιβλίων γίνεται ανάλογα με τις ανάγκες μας, όποτε αυτό χρειαστεί. Τα κείμενα/βιβλία υπάρχουν σε ηλεκτρονική μορφή (σε αρχεία στους υπολογιστές) καταργώντας την σπατάλη χρημάτων για χαρτί και μελάνι εκτύπωσης και το κόστος αποθήκευσης μεγάλης ποσότητας τυπωμένου υλικού σε αποθήκες. Η ανατύπωση γίνεται βάσει της ζήτησης. Τέλος η σχεδίαση με υπολογιστές δίνει στο σχεδιαστή τον απόλυτο έλεγχο αυτού που θέλει να σχεδιάσει, εξοικονομώντας χρόνο και χρήμα, αφού λιγότερες διορθώσεις είναι απαραίτητες. Έτσι η επικοινωνία σχεδιαστή τυπογράφου γίνεται καλύτερη με προφανή την καλύτερη ποιότητα στο αποτέλεσμα. 11. Τι ονομάζουμε επιτραπέζια έκδοση (desktop publishing); Βλέπε 1 η παράγραφο ερώτησης 10. 12. Τι ονομάζουμε εκτύπωση κατά ζήτηση; Βλέπε 3 η παράγραφο ερώτησης 10. 13. Ποιες αλλαγές επέρχονται στον τομέα ήχου - εικόνας; Στον τομέα ήχου-εικόνας η «εισβολή» των CD και DVD έχει εξασφαλίσει την ποιότητα και την ευκολία στον τομέα της διασκεδάσεως (κρυστάλλινος ήχος, ευκρινέστατο βίντεο). Τα οπτικά αυτά μέσα αποθήκευσης είναι τα πλέον επιτυχημένα εμπορικώς ηλεκτρονικά προϊόντα στην ιστορία. Τα οπτικά και ηχητικά συστήματα μας οδηγούν προς την κατεύθυνση της παγκόσμιας επικοινωνίας. Ήχοι και εικόνες μεταδίδονται σε όλο τον κόσμο σε ρυθμό ρουτίνας.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 2) ΑΠΟ ΘΕΜΑΤΑ ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΩΝ Να γράψετε στο τετράδιό σας το γράμμα κάθε μιας από τις παρακάτω προτάσεις και δίπλα του τη λέξη Σωστό, αν θεωρείτε ότι η πρόταση είναι σωστή ή τη λέξη Λάθος, αν θεωρείτε ότι η πρόταση είναι λανθασμένη. α. Η αλλαγή από τα αναλογικά στα ψηφιακά συστήµατα ονοµάζεται ψηφιοποίηση. β.ένας οπτικός δίσκος, που αποθηκεύει δεδοµένα σε υπολογιστή, έχει περίπου την ίδια ικανότητα αποθήκευσης δεδοµένων µε ένα τυπικό εύκαµπτο δίσκο. Επιγραµµική βάση δεδοµένων είναι ένα πακέτο πληροφοριών: α. που περιέχεται σε κάρτες βιβλιοθηκών β. καταγεγραµµένο σε έντυπη µορφή γ. που µπορεί να αποθηκευθεί και να ανακτηθεί από έναν υπολογιστή δ. που δεν αποθηκεύεται στον υπολογιστή Να δώσετε τους ορισµούς των παρακάτω εννοιών ή διαδικασιών: τηλεπικοινωνία, ψηφιοποίηση, ηλεκτρονικό ταχυδροµείο (e-mail). Μία από τις πιο σηµαντικές αλλαγές στην τεχνολογία των επικοινωνιών είναι η µετατροπή συστηµάτων έτσι ώστε να έχουν τη δυνατότητα να συνδέονται µε υπολογιστές. a) Να αναφέρετε πέντε τύπους συσκευών επικοινωνιών όπου χρησιµοποιούνται µικροϋπολογιστές. b) Να αναφέρετε και να σχολιάσετε τρία πλεονεκτήµατα της αξιοποίησης των υπολογιστών στην τεχνολογία επικοινωνιών. Τι είναι εκτύπωση κατά ζήτηση και ποια είναι τα πλεονεκτήματά της; Η τάση που υπάρχει σήµερα για συνδυασµό των συστηµάτων επικοινωνίας ονοµάζεται: α. ψηφιοποίηση β. ενοποίηση γ. µείξη δ. συνδυαστική. 11
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 3) Κεφάλαιο 3 Οι επιπτώσεις της τεχνολογίας επικοινωνιών. 12 1. Τι ονομάζεται αξιολόγηση της τεχνολογίας; Γιατί πολλές κυβερνήσεις έχουν ιδρύσει Γραφεία Αξιολόγησης της Τεχνολογίας και ποιο σκοπό έχουν αυτά τα Γραφεία; Αξιολόγηση της τεχνολογίας ονομάζεται η μελέτη και ο προσδιορισμός του συνόλου των αποτελεσμάτων και των επιπτώσεων μιας νέας τεχνικής συσκευής (technology assessment). Πολλές κυβερνήσεις έχουν ιδρύσει Γραφεία Αξιολόγησης της Τεχνολογίας επειδή οι διάφορες τεχνολογικές αλλαγές έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην κοινωνία μας. Τα γραφεία αυτά έχουν ως σκοπό την αξιολόγηση κάθε νέας εφεύρεσης, συσκευής, διαδικασίας, υπηρεσίας κλπ. καθώς και τη διατύπωση προτάσεων σχετικά με τη χρήση της. 2. Σε σχέση με ποιους τομείς αξιολογείται η τεχνολογία των επικοινωνιών; Η τεχνολογία των επικοινωνιών αξιολογείται σε σχέση με τους εξής τομείς: Πολιτικό: σ αυτόν ανήκει το σύνολο των θεμάτων που έχουν σχέση με τη διακυβέρνηση ενός κράτους αλλά και τις σχέσεις μεταξύ κρατών. Κοινωνικό: αναφέρεται στις σχέσεις μεταξύ ατόμων, ομάδων και τάξεων που συνθέτουν την κοινωνία. Οικονομικό: αναφέρεται στο σύνολο των δραστηριοτήτων, θεσμών και μέσων που σχετίζονται με την παραγωγή και την κατανάλωση αγαθών και υπηρεσιών. Περιβαλλοντικό: σ αυτόν ανήκουν όλα τα θέματα που έχουν σχέση με το φυσικό περιβάλλον. Πολιτιστικό: αναφέρεται στις δεξιότητες και τις τέχνες που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια μια συγκεκριμένης περιόδου. Ηθικό: αναφέρεται στον ηθικό κώδικα, δηλαδή στο σύνολο των κανόνων συμπεριφοράς που υπαγορεύεται από ένα σύστημα ηθικής και το οποίο προσδιορίζει τα όρια εντός των οποίων το άτομα μπορεί να κινείται. 3. Τι είναι τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας (mass media) και πώς επιδρούν θετικά ή αρνητικά στον πολιτικό τομέα; Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας καλούνται οι τρόποι ή οι φορείς διακίνησης ιδεών και πληροφόρησης σε ευρύτατο κοινό (τηλεόραση, ραδιόφωνο, τύπος). Τα ΜΜΕ αναμφισβήτητα διαδραματίζουν έναν ιδιαίτερο ρόλο στο πολιτικό γίγνεσθαι ενός κράτους. Πρωταγωνιστής είναι φυσικά η τηλεόραση, αφού διαθέτει τη δύναμη και την αμεσότητα της εικόνας. ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Γνωστοποίηση των ιδεών, θέσεων και Παραπληροφόρηση γύρω από διάφορα απόψεων διάφορων πολιτικών, θέματα ή πρόσωπα πολιτικού ενδιαφέροντος. συνδικαλιστικών και κοινωνικών φορέων. Π.χ. Μείωση της σημασίας ή η διαστρέβλωση Π.χ. τηλεοπτικές συζητήσεις με άτομα της πραγματικής εικόνας γεγονότων ή διαφορετικών πολιτικών παρατάξεων, καταστάσεων, η οποία γίνεται από διάφορα εφημερίδες κομματικά προσκείμενες κ.α. μέσα, προκειμένου να εξυπηρετηθούν πολιτικά ή οικονομικά συμφέροντα. Διεξαγωγή «πολιτισμένων» προεκλογικών Προσπάθεια επηρεασμού του εκλογικού
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 3) αγώνων μέσα από τα ΜΜΕ σε σχέση με το παρελθόν. Π.χ. τηλεοπτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ πολιτικών προσώπων κατά τη διάρκεια προεκλογικής περιόδου. σώματος κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου με την υιοθέτηση μεθόδων που απευθύνονται περισσότερο στο θυμικό του ψηφοφόρου και λιγότερο στη λογική του. Π.χ. Ο τρόπος με τον οποίο ντύνεται, στέκεται, εκφράζεται και προβάλλει τις θέσεις του ο πολιτικός κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας ή τηλεοπτικής αντιπαράθεσης, σχεδιάζεται από ειδικούς συμβούλους ΜΜΕ. 4. Πώς επιδρούν θετικά ή αρνητικά στον πολιτικό τομέα οι δορυφορικές επικοινωνίες; Οι επικοινωνιακοί δορυφόροι προσφέρουν τη δυνατότητα αμεσότατης επικοινωνίας μεταξύ απομακρυσμένων περιοχών του πλανήτη. Τηλεφωνική επικοινωνία, επικοινωνία δεδομένων, τηλεοπτικές και ραδιοφωνικές εκπομπές μεταφέρονται ταχύτατα σε όλο τον κόσμο. Οι πολιτικές επιπτώσεις των δορυφορικών επικοινωνιών φαίνονται παρακάτω: ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Αμεσότατη επικοινωνία κρατικών και πολιτικών αξιωματούχων διαφόρων χωρών για την επίλυση τακτικών ή στρατηγικών θεμάτων ή για την εξομάλυνση κρίσεων. Π.χ. Η επικοινωνία μεταξύ Αθήνας, Ουάσιγκτον και Άγκυρας κατά τη διάρκεια της κρίσης στα Ίμια το 1996 οδήγησε σε ομαλό τερματισμό της υπόθεσης. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Οι οικονομικά και στρατιωτικά ισχυρές χώρες, που διαθέτουν τους δορυφόρους, μπορούν να τους χρησιμοποιήσουν για κατασκοπεία. Π.χ. Υποκλοπή απόρρητης επικοινωνίας ή χαρτογράφηση εδαφών με στόχο την ανακάλυψη μελλοντικών απειλών. 5. Πώς επιδρά θετικά ή αρνητικά στον κοινωνικό τομέα η τεχνολογία επικοινωνιών; Οι επιπτώσεις της τεχνολογίας επικοινωνιών στον κοινωνικό τομέα στρέφονται κυρίως γύρω από το θέμα της συγκέντρωσης και αξιοποίησης προσωπικών πληροφοριών που αφορούν τα μέλη μιας κοινωνίας. Τέτοιου είδους πληροφορίες συνήθως συγκεντρώνονται σε Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (δημοτολόγια και μητρώα), οικονομικές υπηρεσίες (αρχεία φορολογουμένων), χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (τραπεζικοί λογαριασμοί), ασφαλιστικούς φορείς (μητρώα ασφαλισμένων) κ.α. Οι επιπτώσεις από τη συσσώρευση προσωπικών στοιχείων σε ηλεκτρονικά αρχεία είναι ποικίλες και παρουσιάζονται παρακάτω: ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Μείωση της γραφειοκρατίας και άρα ταχύτερη εξυπηρέτηση του συναλλασσόμενου. Π.χ. έκδοση πιστοποιητικών οικογενειακής κατάστασης με μια απλή αίτηση, ανάληψη χρημάτων από ATM με χρήση κάρτας, έκδοση φορολογικής ενημερότητας μέσω του Διαδικτύου κ.α. 13 ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Κίνδυνος καταπάτησης ατομικών ελευθεριών και ελέγχου του πολίτη από το κράτος. Ο κίνδυνος είναι έντονος σε απολυταρχικά καθεστώτα, ενώ κατά το δυνατόν αποτελεσματικότερη λειτουργία των δημοκρατικών θεσμών ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο. Π.χ. Παρακολούθηση των οικονομικών συναλλαγών των πολιτών με τις τράπεζες, το
14 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 3) Δημόσιο, το χρηματιστήριο κλπ. Γρήγορη και ακριβής πιστοποίηση της φερεγγυότητας του συναλλασσόμενου. Π.χ. Σύναψη καταναλωτικών δανείων με τράπεζες με απλές και γρήγορες διαδικασίες. Κίνδυνος εκμετάλλευσης των προσωπικών δεδομένων από ανθρώπους που έχουν πρόσβαση σε αυτά με παράνομους και ανήθικους σκοπούς. Π.χ. Η υπεξαίρεση χρημάτων από τραπεζικούς λογαριασμούς που γίνεται από άτομα που έχουν πρόσβαση ή απέκτησαν παράνομα πρόσβαση στο πληροφοριακό σύστημα μιας τράπεζας. 6. Ποιες είναι οι αλλαγές και τα πλεονεκτήματα στην εκπαίδευση και κατάρτιση από την εισαγωγή και εφαρμογή της τεχνολογίας επικοινωνιών; Οι αλλαγές στην εκπαίδευση και κατάρτιση είναι οι εξής: 1. Καθιέρωση μαθημάτων Πληροφορικής σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης με σκοπό την ανάπτυξη δεξιοτήτων εκ μέρους των μαθητών πάνω στη χρήση υπολογιστή ως εργαλείου διεκπεραίωσης πλήθους εργασιών. 2. Εμφάνιση νέων τρόπων μετάδοσης γνώσης με την παραγωγή και διανομή εκπαιδευτικών ταινιών και τηλεοπτικών προγραμμάτων. 3. Χρήση εκπαιδευτικών multimedia CD ως εκπαιδευτικού μέσου, όπου ο μαθητής καθορίζει ο ίδιος την πορεία της μάθησης. 4. Εφαρμογή εξομοιωτών στην εκπαίδευση, για το χειρισμό σύνθετων συστημάτων όπως αεροσκάφη πυρηνικοί σταθμοί παραγωγής ενέργειας. 5. Ανάπτυξη συστημάτων εκπαίδευσης από απόσταση, όπου εκπαιδευτής και εκπαιδευόμενοι βρίσκονται σε διαφορετικό τόπο κι επικοινωνούν μέσω δικτύων υπολογιστών. Τα κυριότερα πλεονεκτήματα: 1. Η διαδικασία της μάθησης γίνεται αμεσότερη και το ενδιαφέρον των μαθητών είναι αυξημένο κατά τη διάρκεια του μαθήματος με την παρουσίαση πληροφοριών σε διάφορες μορφές, όπως ήχος, ακίνητη και κινούμενη εικόνα, τρισδιάστατα κινούμενα γραφικά κλπ. 2. Ο εκπαιδευτικός έχει περισσότερο χρόνο και μέσα ώστε να οργανώσει πιο αποτελεσματικά την εργασία του, αλλά και να παρακολουθήσει τους μαθητές του καλύτερα. 7. Ποιες είναι οι αλλαγές στην αποθήκευση και την ανάκτηση πληροφορίας από την εισαγωγή και εφαρμογή της τεχνολογίας επικοινωνιών; Οι παραδοσιακοί τρόποι αποθήκευσης δεδομένων (χειρόγραφα και έντυπα κείμενα) έχουν εμπλουτιστεί σημαντικά με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Σήμερα χρησιμοποιούνται μέσα, όπως
15 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 3) οι μαγνητικές ταινίες, οι μαγνητικοί δίσκοι, οι οπτικοί δίσκοι κ.α. Οι σημαντικότερες επιπτώσεις των τεχνολογικών εφαρμογών στο χώρο της αποθήκευσης και της ανάκτησης πληροφορίας είναι: ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Δραστική μείωση του όγκου των αποθηκευμένων πληροφοριών. Π.χ. Ολόκληρη εγκυκλοπαίδεια μπορεί να χωρέσει σε ένα CD-ROM. Π.χ. Ο εντοπισμός κάποιου λήμματος σε ηλεκτρονικό λεξικό γίνεται άμεσα, με την πληκτρολόγηση μόνο των πρώτων γραμμάτων του. Με τη βοήθεια των δικτύων υπολογιστών ο τόπος όπου ανακτώνται οι πληροφορίες μπορεί να είναι διαφορετικός από τον τόπο όπου είναι αποθηκευμένες. Π.χ. Ο εντοπισμός πληροφοριών γύρω από κάποιο θέμα σε τράπεζες πληροφοριών μέσω του Διαδικτύο. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Κίνδυνος υπερπληροφόρησης επειδή οι διατιθέμενες πληροφορίες στο μέσο άνθρωπο είναι πάρα πολλές. Αυτό σημαίνει ότι ο σύγχρονος πολίτης πρέπει να μπορεί να απομονώνει τις πληροφορίες που τον ενδιαφέρουν από το σύνολο των πληροφοριών που τον βομβαρδίζουν καθημερινά. 8. Ποιες είναι οι αλλαγές στην στον τρόπο ψυχαγωγίας από την εισαγωγή και εφαρμογή της τεχνολογίας επικοινωνιών; Ο σύγχρονος άνθρωπος αφιερώνει μεγάλο μέρος από τον ελεύθερο χρόνο του στην παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων, ή ασχολούμενος με τον οικιακό του υπολογιστή. Σε αντίθεση με το παρελθόν, αφιερώνει πολύ λιγότερο χρόνο στα μέλη της οικογένειάς του ή σε φιλικές επισκέψεις. 9. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της τεχνολογίας επικοινωνιών στον οικονομικό τομέα όσον αφορά την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας; Οι εξελίξεις στον τομέα της επικοινωνίας (σταθερή και κινητή τηλεφωνία, fax, δίκτυα υπολογιστών κλπ.) λειτουργούν ως υπόβαθρο για την επέκταση και τη σύνδεση των εθνικών οικονομιών σε παγκόσμιο επίπεδο. Μερικές από τις επιπτώσεις της τεχνολογίας επικοινωνιών στην παγκόσμια οικονομία είναι οι ακόλουθες. ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Άμεση επικοινωνία επιχειρήσεων με υποκαταστήματά τους ή άλλες επιχειρήσεις για την επίλυση τακτικών ή στρατηγικών θεμάτων. Π.χ. Η επικοινωνία δυο επιχειρήσεων σε δυο διαφορετικά σημεία του πλανήτη μέσω ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Λόγω της ταχύτατης μετάδοσης ειδήσεων σε όλο τον κόσμο, η πτώση του δείκτη τιμών σε κάποιο χρηματιστήριο του κόσμου μπορεί, λόγω πανικού, να οδηγήσει σε ανάλογες πτώσεις του δείκτη στα χρηματιστήρια άλλων χωρών που επηρεάζονται από το πρώτο.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 3) τηλεφώνου ή fax ή τηλεδιάσκεψη των στελεχών διάφορων επιχειρήσεων που βρίσκονται σε διαφορετικά σημεία του κόσμου, μέσω ειδικών συστημάτων που συνδυάζουν επικοινωνία δεδομένων, ήχου και εικόνας. Δυνατότητα προβολής των προϊόντων μιας επιχείρησης αλλά και πραγματοποίηση πωλήσεων σε όλο τον κόσμο μέσω δικτύων υπολογιστών. Π.χ. Διαφημίσεις προϊόντων κρατήσεις αεροπορικών εισιτηρίων ηλεκτρονικό εμπόριο στο Διαδίκτυο. 16 10.Ποιες είναι οι διαρθρωτικές αλλαγές στην οικονομία από την εισαγωγή και εφαρμογή της τεχνολογίας επικοινωνιών; Η εξέλιξη της τεχνολογίας είναι υπεύθυνη για τη μεταστροφή ολοένα μεγαλύτερου μέρους του εργατικού δυναμικού μιας χώρας από την παραγωγή αγαθών στην παροχή υπηρεσιών. Αυτό οφείλεται στην υιοθέτηση νέων μηχανών και αυτοματοποιημένων διαδικασιών και μεθόδων σε όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας. Οι επιπτώσεις από αυτό το φαινόμενο είναι πολύπλευρες: ΘΕΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Η παραγωγή αγαθών γίνεται ταχύτερη, ποιοτικότερη και με χαμηλότερο κόστος. Π.χ. Πολλές αυτοκινητοβιομηχανίες σήμερα έχουν αυτοματοποιήσει σε τέτοιο βαθμό τις γραμμές παραγωγής τους, ώστε να απασχολούνται σε αυτές ελάχιστοι εργάτες. Οι τεχνολογικές εξελίξεις και οι καινοτομίες οδηγούν στη δημιουργία καινούριων επαγγελμάτων ή επαγγελματικών εξειδικεύσεων, κυρίως στο χώρο της παροχής υπηρεσιών. Π.χ. Τα σχετικά με τους υπολογιστές και την Πληροφορική επαγγέλματα δεν υπήρχαν καν πριν το 1950. ΑΡΝΗΤΙΚΕΣ ΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ Η αντικατάσταση του ανθρώπου από τη μηχανή στην παραγωγική διαδικασία δημιουργεί βραχυπρόθεσμα έντονα προβλήματα ανεργίας. Τα τελευταία επιλύονται σε ένα βαθμό με την επανακατάρτιση των εργαζομένων σε άλλες επαγγελματικές ειδικότητες, που ανήκουν κυρίως στη σφαίρα της παροχής υπηρεσιών. Οι συνεχείς εξελίξεις και οι αλλαγές που επιφέρει η τεχνολογία στις μεθόδους και τις διαδικασίες σε πλήθος επαγγελμάτων οδηγούν έντονα στην ανάγκη της δια βίου κατάρτισης των εργαζομένων, προκειμένου να παραμείνουν ανταγωνιστικοί και να μη χάσουν τις θέσεις εργασίας που κατέχουν. 11.Πώς επηρεάζει η τεχνολογία επικ. την πιστωτική φερεγγυότητα των πολιτών; Οι διαφημίσεις στα ΜΜΕ επηρεάζουν πλήθος ανθρώπων δημιουργώντας τους ή υπερτονίζοντας διάφορες ανάγκες, προκειμένου να καταναλώσουν τα προϊόντα που
17 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 3) προβάλλουν. Από την άλλη πλευρά, πολλά, ακριβά συνήθως, προϊόντα προσφέρονται με δόσεις μέσω πιστωτικών καρτών. Τα παραπάνω οδηγούν στην υπέρμετρη κατανάλωση αγαθών, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να ξοδεύουν περισσότερα από ότι κερδίζουν. 12.Ποιες είναι οι επιπτώσεις της τεχνολογίας επικοινωνιών στον περιβαλλοντικό τομέα; Η τεχνολογία επικοινωνιών σε σχέση με άλλες τεχνολογικές κατηγορίες έχει τη μικρότερη επίδραση στο περιβάλλον. Οι κυριότερες από αυτές τις επιπτώσεις συνοψίζονται παρακάτω: 1. Τις τελευταίες δεκαετίες έχει αυξηθεί παγκόσμια, σε μεγάλο βαθμό, η παραγωγή έντυπου υλικού. Αυτό έρχεται ως αποτέλεσμα της ευκολίας παραγωγής εντύπων που προσφέρει η τεχνολογία των υπολογιστών και των συστημάτων γραφικής παραγωγής. Η αύξηση όμως του όγκου των εκτυπώσεων ανεβάζει τη ζήτηση για χαρτί και κατά συνέπεια αυξάνεται η υλοτόμηση των δασών αφού το χαρτί προέρχεται από το ξύλο. Παράλληλα η ρύπανση του αέρα και των υδάτων αυξάνεται από τα απόβλητα της χημικής βιομηχανίας κατεργασίας χάρτου. 2. Τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα, τα οποία εκπέμπονται από πλήθος συσκευών ασύρματης επικοινωνίας, μπορεί να προκαλέσουν ηλεκτρομαγνητικές παρεμβολές σε άλλες συσκευές, προκαλώντας λιγότερο ή περισσότερεο σοβαρά προβλήματα. 3. Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία επίσης ενδέχεται να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία, με την πρόκληση όγκων, σε ορισμένες περιπτώσεις. 13. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της τεχνολογίας επικοινωνιών στον πολιτιστικό τομέα; Η τηλεόραση αλλά και τα υπόλοιπα τεχνολογικά επιτεύγματα στο χώρο της επικοινωνίας έχουν προκαλέσει σημαντικές αλλαγές σε πολιτιστικό επίπεδο. Μερικές από αυτές είναι: 1. Ο σημερινός άνθρωπος παρακολουθεί πολύ περισσότερο τηλεόραση και διαβάζει πολύ λιγότερο, σε σχέση με τον άνθρωπο του παρελθόντος. Αυτό έχει ως συνέπεια ο σύγχρονος άνθρωπος: α) να είναι λιγότερο καλλιεργημένος και β) να πλήττει πιο εύκολα, καθώς η τηλεόραση τον έχει εθίσει σε γρήγορες και συνεχείς αλλαγές προγραμμάτων. 2. Η αύξηση της βίας και της επιθετικότητας που παρατηρείται στις αναπτυγμένες χώρες συνδέεται ως ένα βαθμό με την προβολή αντίστοιχων θεμάτων από την τηλεόραση. 3. Η διόγκωση της καταναλωτικής μανίας του σύγχρονου ανθρώπου σχετίζεται λιγότερο ή περισσότερο με την επιρροή που ασκεί η τηλεοπτική διαφήμιση στον άνθρωπο. 14.Τι είναι η ψηφιακή συνάρμοση. Ποια είναι τα ηθικά προβλήματα που οφείλονται σ αυτή; Ψηφιακή συνάρμοση ονομάζεται η επεξεργασία και η τροποποίηση πληροφοριών που βρίσκονται αποθηκευμένες σε ψηφιακή μορφή. Σήμερα τα περισσότερα έργα ανθρώπινης δημιουργίας στο χώρο των εικαστικών τεχνών (ζωγραφική, φωτογραφία, κινηματογράφος) και της μουσικής μπορούν να ψηφιοποιηθούν, να αποθηκευτούν και να τύχουν ψηφιακής συνάρμοσης. Η δυνατότητα αυτή συχνά εγείρει πλήθος προβλημάτων, τα οποία σχετίζονται με τα πνευματικά δικαιώματα του δημιουργού, αλλά και με τα δικαιώματα εκμετάλλευσης (εμπορικά δικαιώματα). Για παράδειγμα, μια φωτογραφία μπορεί να αλλάξει εντελώς, σε σημείο που να μη θυμίζει καθόλου την αρχική. Το ίδιο ακριβώς μπορεί
18 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 3) να συμβεί κι με μια μουσική σύνθεση. Σε αυτές τις περιπτώσεις τι δικαιώματα έχουν οι τεχνικοί ή οι παραγωγοί που πραγματοποίησαν τις αλλαγές και τι γίνεται με τα δικαιώματα του δημιουργού του πρωτότυπου έργου; 15. Ποια είναι τα ηθικά προβλήματα σχετικά με την ασφάλεια δεδομένων; Στο χώρο της επικοινωνίας δεδομένων ανακύπτουν ηθικής αλλά και νομικής φύσεως προβλήματα. 1. Το λογισμικό των ηλεκτρονικών υπολογιστών που κατασκεύασε μια ομάδα πληροφορικών μπορεί (λιγότερο ή περισσότερο εύκολα) να τροποποιηθεί από κάποιον άλλο. Κατά πόσο αυτό είναι επιτρεπτό; 2. Η αντιγραφή και η χρήση του λογισμικού πρέπει να επιτρέπονται και, αν ναι, σε ποιο βαθμό; 3. Σε ποιον θα επιτρέπεται η πρόσβαση στα δεδομένα που είναι αποθηκευμένα σε έναν υπολογιστή. 16. Τι είναι οι ιοί υπολογιστών; Ιοί των υπολογιστών ονομάζονται προγράμματα που είναι κρυμμένα μέσα σε άλλα προγράμματα ή αρχεία δεδομένων και τα οποία αντιγράφονται αυτόματα στους σκληρούς δίσκους των υπολογιστών μέσω μεταφέρσιμών μέσων (δισκετών ή CDs) ή μέσω δικτύων (π.χ. Διαδίκτυο). Στόχο έχουν την πρόκληση δυσλειτουργιών στον υπολογιστή όπου εγκαθίστανται ή την αλλοίωση και καταστροφή αποθηκευμένων σε αυτόν δεδομένων.
6.1 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 6) Κεφάλαιο 6 Οι εφαρμογές των υπολογιστών. 1. Αναφέρετε βασικές χρήσεις των υπολογιστών στις επιχειρήσεις. Οι υπολογιστές έχουν αλλάξει τον τρόπο με τον οποίο γίνονται πολλές εργασίες, ιδιαίτερα λογιστικής και γραμματειακής υποστήριξης, στα γραφεία των επιχειρήσεων. Τέτοιες είναι οι: Επεξεργασία κειμένου Παρουσιάσεις Λογιστική Διαχείριση βάσης δεδομένων Τηλεμοιοτυπική μετάδοση (FAX) 2. Πώς έχει ωφελήσει η χρήση των υπολογιστών τις επιχειρήσεις όσον αφορά τη γραμματειακή υποστήριξή τους; Η χρήση των προγραμμάτων επεξεργασίας κειμένου στους υπολογιστές έχει κάνει πολύ πιο αποδοτική την γραμματειακή υποστήριξη των επιχειρήσεων. Κι αυτό γιατί η αποθήκευση των δακτυλογραφούμενων κειμένων (εμπλουτισμένων πλέον και με εικόνες και διαγράμματα) στη μνήμη των υπολογιστών επιτρέπει την ανά πάσα στιγμή ανάκτηση, τροποποίηση και επανεκτύπωση καθαρών αντιγράφων χωρίς καθόλου κόπο. Σκεφτείτε τι συνέβαινε την περίοδο των γραφομηχανών! Ο συνδυασμός των υπολογιστών που «τρέχουν» εφαρμογές (προγράμματα) γραφείου με τους έγχρωμους εκτυπωτές laser υψηλής ποιότητας έχει κάνει πραγματικότητα την επιτραπέζια έκδοση (desktop publishing). Οι διάφοροι οργανισμοί μπορούν να παράγουν ενημερωτικές επιστολές, φυλλάδια ή άλλες απλές δημοσιεύσεις με τη βοήθεια των υπολογιστών. Επίσης η παρουσίαση θεμάτων σε διασκέψεις και συνεδριάσεις διοικητικών συμβουλίων με κατασκευή διαφανειών είναι πλέον ρουτίνα με τις εφαρμογές γραφείου. Υψηλής ποιότητας διαφάνειες με πλούσιο πληροφοριακό υλικό σε εικόνες, διαγράμματα και με το απαραίτητο επεξηγηματικό κείμενο έχουν καταστήσει την παρουσίαση διαφόρων θεμάτων ελκυστική και αποτελεσματική. 3. Πώς έχει βοηθήσει η χρήση των υπολογιστών τις επιχειρήσεις όσον αφορά τα λογιστικά τους; Οι υπολογιστές μπορούν να χρησιμοποιηθούν για λογιστική υποστήριξη των επιχειρήσεων με χρήση των προγραμμάτων spreadsheets (λογιστικά φύλλα). Τα προγράμματα αυτά είναι αρκετά ελαστικά και μπορούν να εκτελούν ένα ευρύ φάσμα λογιστικών και όχι μόνο εργασιών. Τέτοιες μπορεί να είναι η παρακολούθηση προϋπολογισμών εσόδων εξόδων, δόσεων και χρεολυσίων δανείων, μισθοδοτικών καταστάσεων, χρηματοδοτικά θέματα κλπ. Για την εκτέλεση τέτοιου είδους εργασιών απαιτούνται υπολογισμοί επί αριθμητικών δεδομένων με χρήση τύπων και συναρτήσεων, δυνατότητες που παρέχονται από τα λογιστικά φύλλα. 4. Τι γνωρίζετε για τη διαχείριση βάσεων δεδομένων; Μια διαδεδομένη χρήση των υπολογιστών είναι η διαχείριση βάσεων δεδομένων. Μια βάση δεδομένων είναι μια συλλογή από συσχετιζόμενα δεδομένα που είναι οργανωμένα σε αρχεία (πίνακες). Παραδείγματα βάσεων δεδομένων είναι οι τηλεφωνικός κατάλογοι, οι κατάλογοι διευθύνσεων, πελατολόγια και προμηθευτές επιχειρήσεων, λογαριασμοί τραπεζών, πτήσεις αεροπορικών εταιρειών κλπ. Η διαχείριση των βάσεων δεδομένων γίνεται με τη χρήση ειδικού
6.2 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 6) λογισμικού επεξεργασίας ερωτήσεων και προσπέλασης αποθηκευμένων δεδομένων το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί από χρήστες μέσα από έτοιμες εφαρμογές ή από προγραμματιστές με χρήση γλωσσών επερωτήσεων (π.χ. SQL) μέσα από γλώσσες προγραμματισμού υψηλού επιπέδου. Όλα τα σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα στηρίζονται σε συστήματα διαχείρισης βάσεων δεδομένων. 5. Τι γνωρίζετε για την τηλεμοιοτυπική μετάδοση (FAX); Ένας από τους τρόπους αποστολής κειμένου ή φωτογραφιών που δεν προϋποθέτει υπολογιστή και σύνδεση στον παγκόσμιο ιστό ή με εξυπηρετητές ηλεκτρονικής αλληλογραφίας (email servers) είναι η τηλεμοιοτυπία ή fax. Η ιδέα στην οποία στηρίζεται το fax δεν είναι καινούρια. Μια σελίδα κειμένου ή εικόνας πρώτα ψηφιοποιείται ή μετατρέπεται σε έναν αριθμητικό κώδικα. Αυτό γίνεται με σαρωτή που είναι ενσωματωμένος στις συσκευές fax. Τα δεδομένα κατόπιν στέλνονται μέσω τηλεφωνικών γραμμών σε ένα ή περισσότερα fax δέκτες. Τα fax δέκτες λαμβάνοντας τα ψηφιακά δεδομένα παράγουν ως έξοδο το κείμενο που έχει αποσταλεί μέσω θερμικής εκτυπώσεως ή εκτυπώσεως με laser. Τα σημερινά fax αποστέλλουν μια σελίδα σε μερικά δευτερόλεπτα (συνήθως λιγότερο από μισό λεπτό). Η ευκρίνεια ή ανάλυση του fax συνήθως είναι μέχρι 300x300 (κουκίδες ανά τετραγωνική ίντσα). 6. Αναφέρετε βασικές χρήσεις των υπολογιστών στη βιομηχανία. Σχεδιασμός με τη βοήθεια του υπολογιστή (CAD) Μεταποίηση με τη βοήθεια του υπολογιστή (CAM) Ενοποιημένη μεταποίηση με υπολογιστές (CIM) Ανάδραση στα δεδομένα αισθητήρων 7. Τι περιλαμβάνει ένα τυπικό σύστημα σχεδιασμό με τη βοήθεια του υπολογιστή (CAD). Ποια είναι τα πλεονεκτήματά του συγκρινόμενα με τη σχεδίαση με το χέρι; Ένα τυπικό σύστημα σχεδιασμού με τη βοήθεια του υπολογιστή περιλαμβάνει ένα προσωπικό υπολογιστή, πληκτρολόγιο, οθόνη, σκληρό δίσκο, οδηγό οπτικού δίσκου/μνήμης flash/εύκαμπτου δίσκου, ποντίκι ή/και ταμπλέτα ψηφιοποιήσεως με λεπτή πένα, σχεδιογράφο και κατάλληλο λογισμικό. Ο χρήστης επιλέγει διάφορες λειτουργίες του λογισμικού με το ποντίκι ή την πένα της ταμπλέτας. Επίσης του δίνεται η δυνατότητα να επιλέξει σύμβολα που παριστάνουν αντικείμενα από το εκάστοτε πεδίο εφαρμογής (π.χ. για αρχιτεκτονικά σχέδια: πόρτες, σκάλες, τραπέζια και πολλά άλλα) και να τα τοποθετήσει σε οποιαδήποτε θέση του σχεδίου του επιθυμεί τροποποιώντας παράλληλα και πλήθος ιδιοτήτων που αυτά διαθέτουν. Τα συστήματα CAD πλεονεκτούν στα εξής: τα σχέδια που παράγουν μπορούν να αλλάξουν ανά πάσα στιγμή χωρίς να χρειαστεί να γίνει εξαρχής σχεδιασμός. ο προσδιορισμός των διαστάσεων των διαφόρων αντικειμένων είναι αυτόματος γλιτώνοντας το σχεδιαστή από πολύ κόπο και μετρήσεις για σωστή απόδοση του σχεδίου υπό κλίμακα. οι αυτόματοι σχεδιογράφοι (CAD plotters) παράγουν ταχύτερα, ακριβέστερα και ποιοτικότερα σχέδια ως έξοδο.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 6) 8. Τι γνωρίζετε για τη μεταποίηση με τη βοήθεια υπολογιστή (CAM); Δώστε ένα παράδειγμα. Η χρήση υπολογιστών εφοδιασμένων με προγράμματα για την κατασκευή και τον έλεγχο (ρύθμιση, σωστή τοποθέτηση) εργαλείων, ειδικών μηχανημάτων, εξαρτημάτων, καλουπιών κλπ, που θα χρησιμοποιηθούν για εργασίες ή επεξεργασία πρώτων υλών κατά την παραγωγή αγαθών ονομάζεται μεταποίηση με τη βοήθεια υπολογιστή. Στη σύγχρονη παραγωγή η χρήση τέτοιων συστημάτων στα διάφορα βήματα της παραγωγικής διαδικασίας είναι αυξανόμενη αντικαθιστώντας εν μέρει τον παραδοσιακό υπεύθυνο παραγωγής. Στις περιπτώσεις που ο σχεδιασμός ενός προϊόντος έχει γίνει με σύστημα CAD οι πληροφορίες που αυτό παρέχει μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την ανάπτυξη προγραμμάτων που θα ελέγχουν μηχανήματα για την πραγματική παραγωγή του προϊόντος. Παράδειγμα συστήματος μεταποίησης με τη βοήθεια υπολογιστή είναι το σύστημα που χρησιμοποιείται στα χρωματοπωλεία για την παρασκευή χρωμάτων όπως αυτά είναι κωδικοποιημένα σε χρωματολόγια. Σε ειδικό πρόγραμμα στον υπολογιστή δίνονται ο κωδικός χρώματος και η επιθυμητή ποσότητα και ο υπολογιστής στη συνέχεια ελέγχει ένα μηχάνημα που με ακρίβεια προσθέτει τις απαραίτητες ποσότητες από τα βασικά χρώματα και προχωρεί στην ανάδευση για την παρασκευή του επιλεγμένου χρώματος. 9. Τι περιλαμβάνει η ενοποιημένη μεταποίηση με υπολογιστές (CΙM); Ο πλήρης έλεγχος της διαδικασίας παραγωγής αγαθών στα σύγχρονα εργοστάσια από υπολογιστές ονομάζεται ενοποιημένη μεταποίηση με υπολογιστές. Στην πραγματικότητα οι υπολογιστές ελέγχουν ολόκληρες τις πλατφόρμες παραγωγής προϊόντων. Αυτό εκτός από τον σχεδιασμό CAD, τον έλεγχο μηχανημάτων-ρομπότ CAM στα διάφορα σημεία της πλατφόρμας περιλαμβάνει και άλλες διαδικασίες που συνοψίζονται στο παρακάτω σχήμα. Σχεδίαση με τη βοήθεια του υπολογιστή 6.3 Σύστημα διαχείρισης υλικών Σύστημα προγραμματισμού και ελέγχου παραγωγής Σύστημα συναρμολογήσεως Σύστημα ποιοτικού ελέγχου Σύστημα παραγωγής 10. Ποια η σχέση αισθητήρων και υπολογιστών; Οι αισθητήρες είναι για τους υπολογιστές ότι είναι οι αισθήσεις ή οι νευρικές απολήξεις για τον άνθρωπο. Οι αισθητήρες συγκεντρώνουν στοιχεία όπως θερμότητα, υγρασία, φως, πίεση, βάρος κ.α. τα μεταφέρουν σε υπολογιστές ή μικροεπεξεργαστές ειδικού σκοπού, που τα επεξεργάζονται και προβαίνουν σε ενέργειες-έλεγχο άλλων συσκευών (βλ. ερώτηση 9 κεφ. 1). Αυτές οι ενέργειες, η ανταπόκριση των υπολογιστών στα «ερεθίσματα» από τους αισθητήρες αποτελούν την ανάδραση.
6.4 ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ (ΚΕΦ 6) Συστήματα αισθητήρων-υπολογιστών χρησιμοποιούνται κατά κόρον στις βιομηχανίες για τον έλεγχο συνθηκών θερμοκρασίας, φωτισμού κλπ. χώρων, αλλά και για τον έλεγχο βιομηχανικών ρομπότ κατά το χειρισμό πρώτων υλών. 11. Τι γνωρίζετε για τον έλεγχο αποθεμάτων στον τομέα λιανικής πώλησης; Οι υπολογιστές χρησιμοποιούνται στον τομέα της λιανικής πώλησης για να παρακολουθούν την κίνηση των εμπορευμάτων. Σήμερα στα περισσότερα καταστήματα τα ταμεία είναι εφοδιασμένα με υπολογιστές-ταμειακές μηχανές που συνδέονται με βάσεις δεδομένων για την παρακολούθηση των αποθεμάτων των καταστημάτων. Όλα τα προϊόντα φέρουν πάνω τους έναν κωδικό (είτε ραβδωτό κωδικό (barcode) είτε μια ακολουθία αριθμών) που καθιστά το προϊόν αυτό μοναδικό σε μια επιχείρηση ή σε ένα σύνολο συνεργαζόμενων επιχειρήσεων. Όταν το προϊόν περάσει από τον σαρωτή barcode που είναι ενσωματωμένος στον πάγκο των ταμείων ή τον σαρωτή χειρός (για τα μεγάλα προϊόντα) τότε γίνονται οι εξής ενέργειες: Ο κωδικός αποστέλλεται στη βάση δεδομένων της επιχείρησης Ανασύρεται η τιμή του προϊόντος που εμφανίζεται στην ταμειακή-υπολογιστή Όταν πια σαρωθούν όλα τα προϊόντα που έχει αγοράσει ο πελάτης και πρόκειται να οριστικοποιηθεί η συναλλαγή: Οι κωδικοί, οι ποσότητες και άλλα στοιχεία για κάθε προϊόν αποστέλλονται στη βάση δεδομένων Ενημερώνονται οι πίνακες της βάσης δεδομένων με τα παραστατικά πωλήσεων (αποδείξεις, τιμολόγια) Ενημερώνονται οι πίνακες της βάσης που περιέχουν ως πεδίο τη διαθέσιμη υπόλοιπη ποσότητα κάθε προϊόντος στο κατάστημα. Ενημερώνεται ο υπεύθυνος παραγγελιών από το λογισμικό όταν τα διαθέσιμα υπόλοιπα κάποιων προϊόντων πέσουν κάτω από συγκεκριμένα όρια ασφαλείας για να προβεί σε παραγγελίες. 12. Τι γνωρίζετε για τις πιστωτικές και τις χρεωστικές κάρτες; Όλες οι τράπεζες στις μέρες μας εκδίδουν πλαστικές κάρτες (πιστωτικές, χρεωστικέςανάληψης μετρητών) για την καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών τους στις συναλλαγές τους με επιχειρήσεις που δέχονται τέτοιου είδους κάρτες (που έχουν τα απαραίτητα μηχανήματα και τη διασύνδεση με τις τράπεζες). Οι πιστωτικές κάρτες επιτρέπουν στους κατόχους τους την αγορά αγαθών ή υπηρεσιών με καταβολή της αξίας τους ή μέρους αυτής (αν η αγορά είναι σε δόσεις) από την τράπεζα που την έχει εκδόσει. Η πίστωση αυτή καταγράφεται ως πιστωτικό υπόλοιπο του κατόχου και τα δανεικά που του έδωσε η τράπεζα πρέπει να τα επιστρέψει χωρίς τόκο εντός κάποιων ημερών (εξυπηρέτηση) ή με τσουχτερό επιτόκιο πέραν αυτών (κίνδυνος). Οι χρεωστικές κάρτες, που στις περισσότερες περιπτώσεις πλέον ταυτίζονται με τις κάρτες ανάληψης μετρητών, δίνουν τη δυνατότητα στους κατόχους τους να μην κουβαλούν μετρητά στην τσέπη τους αλλά να πληρώνουν ό,τι αγοράζουν εφόσον ο λογαριασμός τους στην τράπεζα με τον οποίο συνδέεται η κάρτα, έχει το απαραίτητο υπόλοιπο. Ενδείκνυνται και για αγορές μέσω διαδικτύου, αρκεί ο λογαριασμός με τον οποίο συνδέονται να έχει το απαραίτητο υπόλοιπο λίγο πριν γίνει μια αγορά και μόνο τότε. Πιστωτικές και χρεωστικές κάρτες συνδέονται με υπολογιστές και βάσεις δεδομένων τραπεζών