ΗΜΕΡΙ Α ΤΕΕ ΜΕ ΘΕΜΑ «ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕ ΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΞΟΡΥΚΤΙΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ» ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ Κ. ΜΕΛΑ, ΓΕΝΙΚΟΥ ΙΕΥΘΥΝΤΗ ΟΡΥΧΕΙΩΝ, ΕΗ Α.Ε. Κυρίες και κύριοι σύνεδροι Θα ήθελα να απευθύνω έναν χαιρετισµό εκ µέρους της Γενικής ιεύθυνσης Ορυχείων της ΕΗ η οποία έχει υπό την ευθύνη της την ογκωδέστερη θα έλεγα εξορυκτική δραστηριότητα του Κλάδου, τη λιγνιτική παραγωγή στα Λιγνιτωρυχεία της Επιχείρησης. Η κύρια αποστολή της Γενικής ιεύθυνσης Ορυχείων, µιας από τις τέσσερις βασικές Επιχειρησιακές Μονάδες της ΕΗ, είναι η αξιόπιστη και ασφαλής τροφοδοσία µε λιγνίτη των λιγνιτικών Ατµοηλεκτρικών Σταθµών µε το ελάχιστο δυνατό κόστος και η διαµόρφωση της στρατηγικής ανάπτυξης των Ορυχείων για τη βέλτιστη αξιοποίηση των λιγνιτικών κοιτασµάτων, βασιζόµενη στο τρίπτυχο της αειφόρου ανάπτυξης, οικονοµία-κοινωνία-περιβάλλον. Μέσα σ αυτό το πλαίσιο, τα λιγνιτωρυχεία της ΕΗ στην Πτολεµαίδα και τη Μεγαλόπολη, εξασφαλίζουν το σηµαντικότερο για την ελληνική οικονοµία ενεργειακό καύσιµο, το λιγνίτη, διαµορφώνοντας συγχρόνως µια διευρυµένη πλατφόρµα φέροντος δυναµικού βιωσιµότητας και ανάπτυξης. Με βάση τον εξορυσσόµενο λιγνίτη, η ΕΗ κατέχει τη δεύτερη θέση ανάµεσα στις λιγνιτοπαραγωγούς επιχειρήσεις της Ευρωπαικής Ένωσης και την πέµπτη στον κόσµο µε µέση ετήσια παραγωγή κατά την τελευταία τριετία 70 εκατοµµύρια τόνους λιγνίτη και αντίστοιχες συνολικές εκσκαφές 280 εκ. κυβικά µέτρα. Για 50 και πλέον χρόνια ο λιγνίτης αποτέλεσε και εξακολουθεί και σήµερα να παραµένει ο βασικός πυλώνας της ηλεκτροπαραγωγής εξασφαλίζοντας το λιγνιτικό ισοζύγιο, παρέχοντας ασφάλεια εφοδιασµού, το φθηνότερο µέχρι σήµερα κόστος κιλοβατώρας σε σχέση µε τα άλλα καύσιµα, σταθερότητα τιµών και καταλυτική συνεισφορά στην περιφερειακή ανάπτυξη.: Κατά την τελευταία 5ετία η συµµετοχή των λιγνιτικών σταθµών στην παραχθείσα ενέργεια από το διασυνδεδεµένο δίκτυο κυµάνθηκε µεταξύ 66,2 % και 72,8% µε µέγιστη τιµή παραχθείσας ενέργειας από λιγνίτη 31731 GWh κατά το 2003. 1
Θα µου επιτρέψετε να εστιαστώ λεπτοµερέστερα στα όσα µόλις σας ανέφερα για το λιγνίτη, ο οποίος αποτελεί καύσιµo στρατηγικής σηµασίας: 1. Είναι προφανές το συγκριτικό πλεονέκτηµα του λιγνίτη όσον αφορά την ασφάλεια του εφοδιασµού αλλά και τη σταθερότητα τιµών για τη χώρα µας, παράγοντες οι οποίοι συνθέτουν έναν από τους κύριους άξονες χάραξης της ενεργειακής πολιτικής. Επισηµαίνεται ότι η χρήση του λιγνίτη, για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αποφέρει στην Ελλάδα τεράστια εξοικονόµηση συναλλάγµατος (περίπου 1 δις. ολάρια ετησίως). Ο λιγνίτης έχει συντελέσει τα µέγιστα στην αύξηση του εθνικού προϊόντος. Συγχρόνως αποσοβεί διακυµάνσεις τιµών καθώς και άλλες αστάθµητες παραµέτρους κινδύνου που εµπεριέχονται στα εισαγόµενα καύσιµα, τόσο σε επίπεδο εθνικό όσο και σε επίπεδο Ευρωπαικής Ένωσης. 2. Το γεγονός ότι συνήθως οι δραστηριότητες εξόρυξης αναπτύσσονται κυρίως σε αποµακρυσµένες περιοχές της ελληνικής γης, συνηγορεί στο να µετατοπίζεται το κέντρο βάρους της οικονοµικής και βιοµηχανικής ζωής προς την περιφέρεια, διευρύνοντας τόσο την πολυµορφία της υπαίθρου µε πολύπλευρη ανάπτυξη πέραν της γεωργίας ή του τουρισµού, όσο και τις προοπτικές της ποικιλότητας στην αγορά εργασίας. Συγχρόνως, η δηµιουργία κέντρων απασχόλησης στην επαρχία, συµβάλλει στην αναζωογόνηση και αναβάθµιση της ζωής των τοπικών κοινωνιών και στη µείωση των χωρικών ανισορροπιών, διαµορφώνοντας έτσι τους σηµαντικότερους πυλώνες της αειφόρου ανάπτυξης της χώρας και κυρίως της Ελληνικής Περιφέρειας, που µαστίζεται από την εγκατάλειψη και το µαρασµό λόγω πληθυσµιακών µετακινήσεων προς τα αστικά κέντρα. Ειδικότερα, θα ήθελα να επισηµάνω προς πληροφόρησή σας ότι το συνολικό προσωπικό που σήµερα απασχολείται στα Ορυχεία και τις λοιπές Μονάδες της Γενικής ιεύθυνσης Ορυχείων της ΕΗ, ανέρχεται περίπου σε 6.000 άτοµα, µόνιµο και έκτακτο, σύµφωνα µε στοιχεία του τέλους του πρώτου εξαµήνου του 2006. Εκτός αυτού, στα ορυχεία απασχολείται ένας σηµαντικός αριθµός εργαζοµένων σε εργολάβους οι οποίοι υποστηρίζουν την εξορυκτική δραστηριότητα µε χωµατουργικά έργα, συντήρηση και επισκευή εξοπλισµού κλπ, και σε επιχειρήσεις κατασκευής εξοπλισµού και αναλώσιµων τµηµάτων αυτού (όπως ράουλα, ιµάντες κλπ.). Αν συνυπολογισθούν και οι θέσεις εργασίας που συνδέονται άµεσα και έµµεσα µε τη λειτουργία των θερµοηλεκτρικών σταθµών, 2
τότε η συνολική απασχόληση που εξαρτάται από τα λιγνιτωρυχεία και τους λιγνιτικούς ΑΗΣ της ΕΗ ξεπερνά τα 15.000 άτοµα. 3. Η Λιγνιτική παραγωγή, τµήµα του εξορυκτικού κλάδου, έχει σηµαντική και πολύχρονη παρουσία στην οικονοµική δραστηριότητα της χώρας µε συµβολή στην ευρύτερη βιοµηχανική ανάπτυξη, µε την διάθεση του προιόντος εξόρυξης ως βιοµηχανικού και κοινωνικού αγαθού. Γι αυτό και τα διάφορα ρυθµιστικά πλαίσια τα οποία διαµορφώνονται θα πρέπει να στηρίζονται στην αρχή ότι η εξόρυξη θα πρέπει να έχει χωροταξική προτεραιότητα. 4. Ο λιγνίτης βρίσκεται σε αφθονία στο υπέδαφος της Ελλάδας. Με βάση τα συνολικά αποθέµατα και τον προγραµµατιζόµενο ρυθµό κατανάλωσης στο µέλλον, υπολογίζεται ότι στην Ελλάδα οι υπάρχουσες ποσότητες λιγνίτη επαρκούν για τα επόµενα 38 περίπου χρόνια για την περιοχή Πτολεµαίδας και 18 χρόνια για την περιοχή Μεγαλόπολης. 5. Οι περιοχές ανάπτυξης και λειτουργίας των ορυχείων και των ατµοηλεκτρικών σταθµών παραγωγής χωροθετούν βιοµηχανικές τεχνολογικές νησίδες: Για την επίτευξη της επίπονης και εντάσεως εργασίας δραστηριότητας εξόρυξης του λιγνίτη χρησιµοποιούνται 42 καδοφόροι εκσκαφείς, 16 αποθέτες, 225 km περίπου ταινιόδροµοι (µε πλάτος 1,0 2,4µέτρα) και 1.000 περίπου ντηζελοκίνητα µηχανήµατα. Ο λιγνίτης τροφοδοτεί σήµερα 21 Ατµοηλεκτρικούς Σταθµούς µε συνολική εγκατεστηµένη ισχύ 5.287 MW. Οι πολιτικές που αναπτύσσονται στη ΕΗ και ειδικότερα, ο εστιασµός στη βέλτιστη και ορθολογική αξιοποίηση του ορυκτού αυτού πλούτου, µε συνακόλουθη αύξηση της παραγωγικότητας αφ ενός, η έµφαση στην υγιεινή και ασφάλεια στην εργασία αφετέρου, επιδιώκοντας τη διασφάλιση ποιότητας στην εργασία και την ουσιαστική προστασία των εργαζοµένων, παρέχουν έδαφος και αποτελούν κινητήριο µοχλό για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, παράµετρο άρρηκτα συνδεµένη µε την αειφορία. Κυρίες και κύριοι σύνεδροι Και βέβαια παραµένει, για να συµπληρωθεί το τρίπτυχο της αειφορίας, ο πυλώνας που λέγεται περιβάλλον. Είναι γεγονός ότι η επιφανειακή εκµετάλλευση των λιγνιτικών κοιτασµάτων οδήγησε σε χωροταξικές αναµορφώσεις και διαφοροποιήσεις: δεσµεύτηκαν µεγάλες εκτάσεις 3
µέσω απαλλοτριώσεων, αλλοιώθηκε η µορφολογία του εδάφους διαταράσσοντας τη χλωρίδα και την πανίδα, δηµιουργήθηκε η αναγκαιότητα µετακίνησης οικισµών. Πέραν των παραπάνω επιβαρύνθηκε η ατµόσφαιρα (σκόνη) και συσσώρευθηκε πλήθος άλλων ρύπων, ηχητικών (θόρυβος), στερεών και υγρών (απόβλητα). Για τη ΕΗ Α.Ε. το περιβάλλον αποτελεί σηµαντική κληρονοµιά, την οποία όχι µόνο διαφυλάττει, αλλά αναπτύσσει και αξιοποιεί. Με γνώµονα την τήρηση ισορροπίας µεταξύ οικολογίας, οικονοµίας και παραγωγής, οι βασικοί στόχοι της Επιχείρησης είναι ο περιορισµός στο ελάχιστο δυνατό των περιβαλλοντικών επιπτώσεων από την εξόρυξη του λιγνίτη και τη λειτουργία των Ορυχείων και η συνεχής αναβάθµιση του περιβάλλοντος. Με βάση το νοµοθετικό πλαίσιο το οποίο τέθηκε και τις συναφείς επιταγές για την περιβαλλοντική µέριµνα και προστασία, γίνεται σχεδιασµός, εκπονούνται µελέτες και καθορίζονται χρονοδιαγράµµατα ενεργειών, σχετικά µε τη χρήση γης, τη διαµόρφωση των τοπίων, την αξιοποίηση της φυτικής γης, τις πειραµατικές καλλιέργειες, την προστασία των υδάτων και της πανίδας, τη δηµιουργία λιµνών και υδροβιοτόπων, τα έργα αναβάθµισης του περιβάλλοντος και την αντιµετώπιση των ρύπων, σκόνης, θορύβου, στερεών και υγρών αποβλήτων. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι στα δύο Λιγνιτικά Κέντρα της ΕΗ από την έναρξη εκµετάλλευσής τους ως σήµερα έχουν αποκατασταθεί περίπου 45.000 στρέµµατα από τα οποία 25.500 µετατράπηκαν σε δάση και τα 19.500 αποδόθηκαν για αγροτική χρήση. Σήµερα τα µεγάλα ορυχεία Πτολεµαΐδας, Αµυνταίου, και Μεγαλόπολης λειτουργούν µε εγκεκριµένους από το ΥΠΕΧΩ Ε περιβαλλοντικούς όρους. Αξίζει να σηµειωθεί ότι πέραν των υποχρεώσεων που απορρέουν από τις επιταγές της νοµοθεσίας, η περιβαλλοντική πολιτική στο πλαίσιο ανάπτυξης αρχών εταιρικής κοινωνικής ευθύνης της Επιχείρησης, επεκτείνεται και µε την ανάπτυξη συστήµατος περιβαλλοντικής διαχείρησης µε εκκίνηση από το Λιγνιτικό Κέντρο υτικής 4
Μακεδονίας: τα επόµενα χρόνια ολοκληρώνεται η διαδικασία και τα λιγνιτωρυχεία θα πιστοποιηθούν κατά ISO 14001/96, µια διαδικασία πρωτοποριακή για την έκτασή της για τα ελληνικά δεδοµένα. Η ΕΗ κινείται προς την κατεύθυνση της ανάπλασης των εδαφών και την αναβάθµιση του περιβάλλοντος των περιοχών όπου αναπτύσσει τις δραστηριότητες των ορυχείων της, µε στόχο στο τέλος της εκµετάλλευσης, να επιστρέψει έναν νέο χώρο, βελτιωµένο, που να συνδέεται αισθητικά και αρµονικά µε το υπόλοιπο τοπίο. Αγαπητοί Σύνεδροι εν θα ήθελα να δαπανήσω άλλο από τον πολύτιµο χρόνο αυτής της ηµερίδα ς που πραγµατεύεται το τόσο σηµαντικό θέµα του χωροταξικού σχεδιασµού στην εξορυκτική δραστηριότητα. Κλείνοντας, θα ήθελα να εκφράσω την προσδοκία, µέσω των παρουσιάσεων και στη συνέχεια µέσω ενός εποικοδοµητικού διαλόγου να εντοπιστούν, να σχηµατοποιηθούν και αποσαφηνιστούν τα συναφή προβλήµατα, ώστε να τεθούν υπόψη των αρµόδιων Αρχών. Φρονώ ότι τελικός στόχος όλων είναι η εφαρµογή ενός χωροταξικού ρυθµιστικού πλαισίου το οποίο να προωθεί τη βιώσιµη ανάπτυξη του εξορυκτικού κλάδου στη χώρα µας. 5