Το έτος 2011 ορόσηµο για την συνέχεια ύπαρξης θαλασσίων συγκοινωνιών από και προς τα Ελληνικά νησιά µας. Κυρίες και κύριοι σύνεδροι καλησπέρα σας, Ο ρόλος του τελευταίου οµιλητού είναι µερικές φορές άχαρος δεδοµένου ότι πολλά θέµατα έχουν ήδη καλυφθεί από τους προλαλήσαντες αλλά και διότι µερικές φορές ο τελευταίος πρέπει να διαφωνήσει και µε τους προηγούµενους. Η Ένωση Επιχειρήσεων Ναυτιλίας, της οποίας έχω την τιµή να είµαι Πρόεδρος και την οποία εκπροσωπώ σήµερα εδώ, έχει ως µέλη της κυρίως εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην ακτοπλοΐα αλλά και σε άλλους κλάδους της επιβατηγού ναυτιλίας όπως τα πορθµεία, ηµερόπλοια, κρουαζιερόπλοια κλπ. Με την ανοχή και πολλές φορές µε την ευθύνη της πολιτείας, ο µέσος άνθρωπος έχει αρνητική γνώµη και αρνητική εντύπωση για τα µέλη µας και για τις υπηρεσίες που προσφέρουν. Καλλιεργείται δυστυχώς η εντύπωση ότι είµαστε οι «κακοί» της παρέας, είµαστε αυτοί που βγάζουν υπερκέρδη, που επίτηδες αφήνουν τα πλοία τους να καθυστερούν, που επίτηδες εξυπηρετούν τους επιβάτες µε πλοία κατώτερης ποιότητας ενώ θα µπορούσαν να τους εξυπηρετούν µε καλύτερα πλοία, παραβλέποντας την ανανέωση του επιβατηγού µας στόλου και την ανάδειξη του ως τον ταχύτερο ασφαλέστερο και νεώτερο ηλικιακά στόλο της Ευρώπης. Η πραγµατικότητα είναι πολύ διαφορετική και είναι καθήκον µας να την παρουσιάσουµε και να πείσουµε τους ακροατές µας και τους συνοµιλητές µας γι αυτό. 1
Τα κύριο θέµα που απασχολεί τον κλάδο, τους νησιώτες, τους ταξιδιώτες, τους τουρίστες αλλά και όλους όσους ζουν από τον τουρισµό είναι το αν ο κλάδος είναι βιώσιµος, είναι αν στο τέλος του φετινού καλοκαιριού θα βιώσουµε το τέλος του κλάδου. Ίσως να σκέφτεστε ότι τα λέω πολύ τραγικά και ότι κινδυνολογώ. υστυχώς δεν είναι έτσι. εν κινδυνολογώ. Ο κίνδυνος είναι υπαρκτός και ορατός. Οι ζηµιές του κλάδου για το 2009, οι ζηµιές για το 2010 και οι ζηµιές που φαίνεται ότι θα έχουµε φέτος είναι αρκετές για να τον γονατίσουν. Εµείς τι κάνουµε για όλα αυτά; Η Ένωσή µας από πολλών ετών αλλά και ιδιαίτερα τα τρία τελευταία έτη µε δελτία τύπου, συνεντεύξεις τύπου, παραστάσεις και µελέτες πανεπιστηµιακού επιπέδου κατέγραψε τα προβλήµατα της ακτοπλοΐας και στην συνέχεια υπέβαλε συγκεκριµένες προτάσεις για την επίλυσή τους. Τα προβλήµατά µας είναι συγκεκριµένα και έχουν κατ επανάληψη επισηµανθεί στο σύνολό τους προς τα µέσα µαζικής ενηµέρωσης. Κανείς δεν µας έχει πει αντίλογο σε όσα λέµε, κανείς δεν µας έχει πει ότι κάνουµε λάθος. Όλοι τα αντελήφθησαν πλην των αρχόντων του πρώην Υπουργείου Εµπορικής Ναυτιλίας, που προτιµούν την αδράνεια και εξακολουθούν να συντηρούν ένα νόθο σύστηµα κρατικού παρεµβατισµού, που δολοφονεί την επιχειρηµατικότητα. Το σύστηµα αυτό έχει τις ρίζες του στις «άδειες σκοπιµότητας» ένα αµαρτωλό αλισβερίσι που έσβησε µε την νοµοθέτηση του ν. 2932/2001. Ο νόµος αυτός ήταν καλός ως ένα µεταβατικό στάδιο από τις άδειες σκοπιµότητας στην απελευθέρωση, πλην όµως µε την συνεχιζόµενη εφαρµογή του µεταµόρφωσε το κράτος σε ένα κακό συνέταιρο, που δεν βάζει λεφτά στην επιχείρηση αλλά επιθυµεί αυτό 2
δηλαδή το κράτος να έχει το πάνω χέρι σε κάθε θέµα διαχείρισης των εταιρειών πλοιοκτησίας. Το σύστηµα του άκρατου παρεµβατισµού κατέστρεψε την Ελληνική κρουαζιέρα, το ελληνικό yachting και οδεύει ακάθεκτο για την άλωση και της ακτοπλοΐας. Κανένας από τους Έλληνες πολιτικούς και κυρίως τους διατελέσαντες Υπουργούς Ναυτιλίας και Μεταφορών της τελευταίας δεκαετίας δεν έκανε το αυτονόητο. Να εξισώσει τις ακτοπλοϊκές συγκοινωνίες µε τις λοιπές συγκοινωνίες της ξηράς, σιδηροδροµικές, εναέριες, οδικές, επίγειες και υπόγειες Στη συνέχεια θα ήθελα να σας εκθέσω ένα - ένα τα προβλήµατα που βιώνει η ακτοπλοϊκή µας οικογένεια, να εµβαθύνουµε σε κάποια από αυτά και να σας προτείνουµε εφικτές λύσεις για την έξοδο των πλοιοκτητριών εταιρειών από την οικονοµική κρίση. 1. ΑΠΟ ΡΟΜΟΛΟΓΗΣΕΙΣ ΠΛΟΙΩΝ Ήδη αποδροµολογήθηκαν και παροπλίσθηκαν τα πλοία Blue Horizon, Νήσος Ρόδος, Κρήτη Ι και Κρήτη ΙΙ, ενώ υπό διερεύνηση πώλησης είναι δύο ταχύπλοα πλοία. Και µόνο αυτό το γεγονός, της κατ έτος απώλειας 5-6 πλοίων σε συνδυασµό µε την κατά τα τελευταία έτη απώλεια πλέον των 36 επιβατηγών πλοίων (εταιρείες Καλλίστη Ferries, G.A. Ferries, SAOS Ferries, ANEN) χωρίς αναπλήρωση τους αναδεικνύει τον προβληµατισµό µας και την προδιαγεγραµµένη πορεία της ακτοπλοΐας προς την καταστροφή. 2. ΦΠΑ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ Ο ΦΠΑ εισιτηρίων είναι 13% για εισιτήρια επιβατών και 23% για εισιτήρια οχηµάτων. Το ποσοστό ΦΠΑ υπολογίζεται επί του αθροίσµατος ναύλου και των πάσης φύσεων κρατήσεων πχ 3
επίναυλος 3%, λιµενικά τέλη 5,5% µε αποτέλεσµα τα εισιτήρια να κοστίζουν ακριβά και την ίδια στιγµή οι εταιρείες να έχουν χαµηλά έσοδα. Ζητάµε την εξοµοίωση του ΦΠΑ εισιτηρίων πλοίων µε τον ΦΠΑ ξενοδοχείων. 3. ΕΛΛΗΝΟΜΑΘΕΙΑ ΝΑΥΤΙΚΩΝ Τόσο από τις διατάξεις του Ν. 2932/01 όσο και από το Π 38/2011 προκύπτει η µοναδικότητα σε ολόκληρη της ΕΕ, οι ναυτικοί που υπηρετούν σε ευρωπαϊκά πλοία δροµολογηµένα στην Ελληνική Επικράτεια να είναι αποκλειστικά Έλληνες πολίτες ή κοινοτικοί που να κατέχουν πιστοποιητικό ελληνοµάθειας του ΑΠΘ. Από όσο γνωρίζουµε, σε κανένα άλλο κλάδο δεν υπάρχει παρόµοια υποχρέωση. 4. ΑΣΦΑΛΗΣ ΕΠΑΝ ΡΩΣΗ ΠΛΟΙΩΝ Σε όλες τις χώρες της Ευρώπης αλλά και διεθνώς τα της συνθέσεως του πληρώµατος για την ασφαλή στελέχωση των επιβατηγών πλοίων καθορίζονται βάσει πιστοποιητικού safe manning της χώρας, της σηµαίας που φέρει το πλοίο, πλην της Ελλάδος όπου ισχύει το Π 177/74, για την στελέχωση ολοκλήρου του πλοίου. Έτσι ένα ταχύπλοο πλοίο που δραστηριοποιείται σε ευρωπαϊκό χώρο απασχολεί βάσει ισχύοντος safe manning 18 ναυτικούς συγκεκριµένων ειδικοτήτων, ενώ όταν δροµολογηθεί στην Ελλάδα το ίδιο πλοίο πρέπει να στελεχωθεί µε 28 άτοµα. Στα 28 αυτά άτοµα περιλαµβάνονται και µάγειροι, την στιγµή που το πλοίο δεν έχει ούτε κουζίνα, ούτε τραπεζαρία!!! 4
5. ΕΚΑΜΗΝΗ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΡΟΜΟΛΟΓΗΣΗ Σύµφωνα µε το Ν. 2932/01 προβλέπεται δεκάµηνη υποχρεωτική δροµολόγηση των επιβατηγών πλοίων µας. ηλαδή έχει δεν έχει µεταφορικό έργο το πλοίο, πρέπει να εκτελεί δροµολόγια µε αποτέλεσµα να πετάµε στην θάλασσα χρήµατα, από την αλόγιστη κατανάλωση καυσίµων και ταυτόχρονα να επιβαρύνουµε σηµαντικά το περιβάλλον. 6. ΕΚΑΜΗΝΗ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ ΣΤΕΛΕΧΩΣΗ Με την διάταξη του Ν. 2932/01 τα δροµολογηµένα πλοία πρέπει να στελεχώνονται επί 10 µήνες ετησίως µε ολόκληρη την οργανική σύνθεσή τους, όπως αυτή προβλέπεται από το Π 177/74 και ειδική Υπηρεσία του Υπουργείου (ΓΕΝΕ) παρακολουθεί επακριβώς τυχόν αντικανονική στελέχωση και επιβάλλει αυστηρότατα και εξοντωτικά πρόστιµα. Αυτό σηµαίνει ότι το ξενοδοχειακό προσωπικό δεν µειώνεται την χειµερινή περίοδο όπως συµβαίνει σε άλλους κλάδους ξηράς. Μοναδικό φαινόµενο παγκοσµίως αποτελεί το παράλογο φαινόµενο τα ταχύπλοα πλοία να δροµολογούνται για 7,5 µήνες ετησίως και να διατηρούν πλήρες πλήρωµα για 10 µήνες ετησίως. 7. ΣΣΕ ΜΙΣΘΟΛΟΓΙΟ Το µισθολόγιο των Ελλήνων ναυτικών είναι το υψηλότερο της Ευρώπης. Συγκρινόµενο δε µε το µισθολόγιο της ξηράς στο ξενοδοχειακό προσωπικό είναι διεθνώς το υψηλότερο, χωρίς οι ναυτικοί του ξενοδοχειακού τοµέα να προσφέρουν τις άριστες και πιστοποιηµένες ανάλογες υπηρεσίες ξενοδοχείων 5 αστέρων (Βλέπε 5
απόφοιτοι ξενοδοχειακών σχολών ΗΠΑ και Ελβετίας Πέντε σκούφοι κλπ.). 8. ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΜΕΝΗ ΓΝΩΜΗ ΕΕ ΣτΕ Τα πολλαπλά προβλήµατα που αντιµετώπισε ο κλάδος µας από την αρχή εφαρµογής των διατάξεων του Ν. 2932/01 καταγγέλθηκαν από την Ένωσή µας στην ιεύθυνση Μεταφορών της Ε.Ε. η οποία εξέδωσε δύο «Αιτιολογηµένες Γνώµες» ως προειδοποιητική ενέργεια της διοίκησης της ΕΕ προς το κράτος µέλος (Ελλάδα) πριν της επιβληθεί βαρύτατο πρόστιµο λόγω µη συµµόρφωσης. Παράλληλα προσφύγαµε για το θέµα των υποχρεωτικών εκπτώσεων και για άλλα θέµατα εφαρµογής του Ν. 2932/01 στο Συµβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ). Τα αίτια και ο τρόπος της µη έκδοσης συγκεκριµένων αποφάσεων για µία οκταετία από το Συµβούλιο της Επικρατείας δεν µπορούµε ούτε να τα αιτιολογήσουµε ούτε είναι στην αρµοδιότητά µας η κριτική τους. Όσον αφορά όµως τη ιεύθυνση Μεταφορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης τα πράγµατα είναι διαφορετικά. Ο ιευθυντής της ιεύθυνσης Μεταφορών της ΕΕ αλλά και ο Τµηµατάρχης είναι Έλληνες και για τον λόγο αυτό θα έπρεπε να καταλαβαίνουν καλύτερα τα προβλήµατα της Ελληνικής πολυνησίας. υστυχώς όµως έχουµε παράπονα και από τους δύο. Οι συνεννοήσεις µεταξύ ΕΕ και αρµοδίου Υπουργείου κρατούν για χρονικό διάστηµα 7 ετών. Εµείς θα θέλαµε από τη ιεύθυνση Μεταφορών της ΕΕ πιο γρήγορες αποφάσεις, να µην υπάρχουν µονοµερείς συζητήσεις µεταξύ /νσης Μεταφορών ΕΕ και Ελλήνων Αξιωµατούχων του πρώην ΥΕΝ. Ίσως η τύχη των Ελλήνων ακτοπλόων να ήταν διαφορετική και οι οποιεσδήποτε αποφάσεις 6
τους θα ήταν ταχύτερες, αν οι επικεφαλής της ιεύθυνσης Μεταφορών της ΕΕ δεν ήταν Έλληνες και η παραµονή τους στα αξιώµατά τους δεν είχε σχέση µε αυτούς µε τους οποίους συνοµιλούν. Πάνω απ όλα ευχόµαστε και επιθυµούµε να επιβιώσει ο κλάδος παρά τις δυσκολίες και παρά τις αντιξοότητες. Σε κάθε περίπτωση όµως εµείς δεν έχουµε άλλο δρόµο παρά να ζητήσουµε ευθύνες από όσους κρίνουµε ότι µας βλάπτουν. 9. ΕΠΙ ΟΤΗΣΗ Μέσων Μαζικής Μεταφοράς Είναι γνωστό ότι η Ελληνική Πολιτεία επιδοτεί µε τεράστια ποσά όλα τα µέσα µαζικής µεταφοράς (ΟΣΕ, ΜΕΤΡΟ, ΗΣΑΠ, ΗΛΠΑΠ, ΟΑΣΑ, ΕΘΕΛ κλπ) και µέχρι πρόσφατα την ΟΛΥΜΠΙΑΚΗ. Την ακτοπλοΐα δεν την επιδοτεί αλλά µισθώνει υπηρεσίες βάσει διεθνών µειοδοτικών διαγωνισµών. Τα ποσά των µισθώσεων αυτών προέρχονται από το ΦΠΑ εισιτηρίου επιβατών και οχηµάτων, του επιναύλου, των ποσοστιαίων ποσών λιµενικών τελών, οπότε εύκολα κανείς αντιλαµβάνεται ότι οι ίδιοι οι επιβάτες επιδοτούν µε τις υπέρ τρίτων κρατήσεις τους και τον ΦΠΑ σε υπέρτατο βαθµό τις ακτοπλοϊκές συνδέσεις για την εκτέλεση δηµόσιας υπηρεσίας (άγονες) και όχι το κράτος ως όφειλε. 10. ΓΕΝΕ ΕΠΙ ΟΜΑ ΑΝΕΡΓΙΑΣ ΟΑΕ Ενώ τα επαγγέλµατα ξηράς για το χρόνο ανεργίας επιδοτούνται από τον ΟΑΕ, (όπως π.χ. οι εργαζόµενοι στα ξενοδοχεία), στην ακτοπλοΐα λόγω της υποχρεωτικής δεκάµηνης απασχόλησης τα καταβαλλόµενα ποσά ανεργίας είναι ελαχιστότατα. 11. ΠΟΙΝΙΚΟΠΟΙΗΣΗ - ΠΡΟΣΤΙΜΑ 7
Άφησα τελευταίο ένα σηµαντικό ζήτηµα που απασχολεί τον κλάδο µας και τους εργαζόµενους σε αυτόν. Κυριαρχεί δυστυχώς η νοοτροπία ότι πρέπει στον κλάδο µας να επιβάλλονται σοβαρές ποινικές κυρώσεις και υψηλά πρόστιµα για ασήµαντες αιτίες και αφορµές. Κανένας άλλος κλάδος δεν έχει παρόµοια αντιµετώπιση. Σε κανένα άλλο κλάδο δεν επιβάλλονται παρόµοια πρόστιµα και ποινές, κανείς άλλος δεν καλείται στην κυριολεξία καθηµερινά για παροχή εξηγήσεων, απολογίες, υποµνήµατα, δικογραφίες κλπ. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Κλείνοντας θα ήθελα να επαναλάβω ότι ο κλάδος της ακτοπλοΐας βρίσκεται σε άµεσο και µεγάλο κίνδυνο. Από την πλευρά µας θεωρώ ότι έχουµε κάνει όσα µπορούσαµε να κάνουµε για επισηµάνουµε τα προβλήµατα στους αρµόδιους και για να τους ενηµερώσουµε. Αυτό δεν σηµαίνει ότι θα πάψουµε να διεκδικούµε όσα πιστεύουµε ότι µας ανήκουν και µας αναλογούν, πιστεύουµε όµως ότι ήρθε η ώρα να αναλάβει δράση η πολιτεία. Και πρέπει να το κάνει, ΤΩΡΑ και ΑΜΕΣΑ. Αλλιώς θα είναι πια πολύ αργά και οι Έλληνες φορολογούµενοι θα κληθούν να καταβάλλουν περίπου 1,5 δις ευρώ ετησίως για να συνεχίσουν να έχουν αυτό που σήµερα έχουν σχεδόν δωρεάν. Εδώ εµφανίζεται και η διαφορά των δύο Ελληνικών Ναυτιλιών, της ποντοπόρου και της επιβατηγού. Η πρώτη λειτουργεί ανεξάρτητα και µεγαλουργεί, ενώ η δεύτερη έχοντας δίπλα και από πάνω της τον κρατικό παρεµβατισµό καταστρέφεται χρόνο µε τον χρόνο. 8
Τελειώνοντας θα ήθελα να σας υπενθυµίσω ότι πριν είναι αργά όλοι µαζί θα πρέπει να δείξουµε περισυλλογή, υπευθυνότητα και πρωτοβουλία, ώστε ο καθένας να βάλει ένα λιθαράκι για την επιβίωση της ακτοπλοΐας και να σταµατήσει επιτέλους το αντίθετο σύστηµα, αυτό του λιθοβολισµού της. Ο χρόνος λοιπόν θα δείξει εάν το έτος 2011 θα είναι έτος επιβίωσης των ακτοπλοϊκών συγκοινωνιών ή ολοκληρωτικής καταστροφής τους. 9