ΚΕΦ.3 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΙΣ ΧΗΜΙΚΕΣ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ Α. ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΓΝΩΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 3.1 Τί είναι «χημική αντίδραση»; Αναφέρατε 5 φαινόμενα της καθημερινής ζωής που εκδηλώνονται με χημικές αντιδράσεις. (Εδώ σημειώνετε τις απαντήσεις σας, ή άλλα χρήσιμα σχόλια ή επισημάνσεις) 3.2 Ποιες προϋποθέσεις πρέπει να ισχύουν για να είναι μια σύγκρουση μεταξύ μορίων αντιδρώντων αποτελεσματική; 3.3 Τί είναι ενδόθερμη και τί εξώθερμη αντίδραση; Δώστε από ένα παράδειγμα. 3.4 Πώς ορίζεται η ταχύτητα μιας αντίδρασης; Πως μεταβάλλεται όταν αυξάνεται το ποσοστό των ενεργών συγκρούσεων μεταξύ αντιδρώντων; 3.5 Mε ποιους τρόπους μπορούμε να αυξήσουμε τη ταχύτητα μιας αντίδρασης; 3.6 Τί εκφράζει η απόδοση μιας αντίδρασης, και με ποιους τρόπους μπορεί να αυξηθεί 3.7 Ποια είναι η κυρίαρχη διαφορά μεταξύ μιας οξειδοαναγωγικής και μιας μεταθετικής αντίδρασης; 3.8 Γράψτε 5 παραδείγματα αντιδράσεων σύνθεσης και συγκεκριμένα: α) Οξυγόνο + μέταλλο: β) Μέταλλο + αμέταλλο: γ) Υδρογόνο + αμέταλλο: δ) Νερό + οξείδιο αμέταλλου: ε) Νερό + οξείδιο μετάλλου:
3.9 Γράψτε 4 παραδείγματα αντιδράσεων τύπου «οξέος-βάσης» και συγκεκριμένα: α) Οξύ + βάση : β) Όξινο οξείδιο + βάση: γ) Βασικό οξείδιο + οξύ: δ) Όξινο οξείδιο + βασικό οξείδιο: 3.10 Πότε είναι δυνατή η πραγματοποίηση μιας αντίδρασης διπλής αντικατάστασης; 3.11 Γράψτε 2 παραδείγματα αντιδράσεων διπλής αντικατάστασης, ένα στο οποίο να σχηματίζεται αέριο και ένα στο οποίο να σχηματίζεται ίζημα Α) Β). 3.12 Τί είναι οι οξειδοαναγωγικές αντιδράσεις; Αναφέρατε δύο παραδείγματα οξειδοαναγωγικών αντιδράσεων. 3.13 Στην κατηγορία των ηλεκτρολυτών ανήκουν τα.., οι...και τα.. 3.14 Ποιες αντιδράσεις θεωρούνται αντιδράσεις εξουδετέρωσης; Δώστε από ένα σχετικό παράδειγμα. 3.15 Τί είναι η «όξινη βροχή» και πώς σχηματίζεται; 3.16 Αναφέρατε επιπτώσεις της όξινης βροχής στους παρακάτω τομείς: α) Στην υγεία του ανθρώπου. β) Στους υδρόβιους οργανισμούς. γ) Στα φυτά και το έδαφος. δ) Στα διάφορα οικοδομικά και άλλα υλικά. 3.17 Πώς επηρεάζει η τιμή του pη τις γεωργικές καλλιέργειες;
3.18 Πώς εξουδετερώνονται τα τσιμπήματα μέλισσας και σφήκας; 3.19 Τί είναι η «οξέωση» και η «αλκάλωση»; Β ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ 3.20 Για την αντίδραση Ν 2 + 3 Η 2 2 ΝΗ 3 είναι σωστές,ή λανθασμένες οι παρακάτω προτάσεις; α) 0 αριθμός των ατόμων κάθε στοιχείου είναι σταθερός. β) 0 αριθμός των μορίων κάθε σώματος είναι σταθερός. γ) Η μάζα των αντιδρώντων είναι ίση με τη μάζα των προϊόντων. 3.21 Είναι σωστές, ή λανθασμένες οι παρακάτω θέσεις; α) Μια σιδερένια πλάκα θα διαλυθεί πιο γρήγορα σε πυκνό διάλυμα οξέος ΗΑ παρά σε αραιό του ίδιου οξέος. β) Οι καταλύτες είναι σώματα τα οποία πρακτικά παραμένουν αναλλοίωτα κατά την διάρκεια των χημικών αντιδράσεων. γ) Η απόδοση μιας αντίδρασης αυξάνεται με τη παρουσία των καταλυτών. 3.22 Συμπληρώστε τις αντιδράσεις: α) Ν 2 +... ΝΟ 2 β) Fe + Cl 2 (χλωρίδιο σιδήρου II) γ) Να 2 Ο + Η 2 Ο... δ) + Η 2 Ο Η 3 ΡΟ 4 ε) BaCO 3 (θέρμανση)... στ) AgNΟ 3 + CaCl 2... z) CaCO 3 + HCl...
η) Η 3 ΡΟ 4 + Ca(ΟH) 2... θ) CaO + Ρ 2 Ο 5... ι) Κ 2 Ο + Ν 2 Ο 5... ια) Να 2 Ο + Η 3 ΡΟ 4... ιβ) SΟ 3 + Ca(ΟH) 2... ιγ) Zn + HCI... ιδ) F 2 + KCI... ιε) HCI + Ca(ΟH) 2. ιστ) H 2 SO 4 + NaOH 3.23 Για την αντίδραση S + Ο 2 SΟ 2 συμπληρώστε τις προτάσεις: α) Οξειδωτικό στοιχείο είναι το... ενώ αναγωγικό στοιχείο είναι το... β) Οξειδώνεται το... ενώ ανάγεται το γ) Αυξάνεται ο αριθμός οξείδωσης του... ενώ ελαττώνεται ο αριθμός οξείδωσης του... 3.24 Είναι σωστές ή λανθασμένες οι προτάσεις που ακολουθούν; α) Όξινη βροχή δημιουργείται κυρίως σε βιομηχανικές περιοχές, β) Η «καθαρή βροχή» έχει ρη=7. γ) Όταν πονάει το στομάχι μας μπορούμε να ανακουφισθούμε με ασπιρίνη. δ) Το ιδανικό ρη για σαπούνι είναι 7 διότι τότε το σαπούνι είναι ουδέτερο και δεν ερεθίζει το δέρμα. 3.25 Σε ερώτηση καθηγητού γιατί το Να και το Κ φυλάσσονται στο σχολικό εργαστήριο σε φιάλες με πετρέλαιο, τέσσερεις μαθητές έδωσαν τις εξής απαντήσεις: ΜΑΘΗΤΗΣ Α: Γιατί με το οξυγόνο του αέρα εκρήγνυνται. ΜΑΘΗΤΗΣ B: Γιατί είναι πολύ δραστικά και αντιδρούν με το οξυγόνο του αέρα. ΜΑΘΗΤΗΣ Γ: Γιατί το πετρέλαιο είναι πολύ καλός διαλύτης. ΜΑΘΗΤΗΣ Δ: Γιατί το πετρέλαιο τα προστατεύει από την αλλοίωση τους από μικροοργανισμούς. Ποιος από όλους είχε δίκιο κατά τη γνώμη σας;
3.26 Ποιες από τις παρακάτω προτάσεις είναι ορθές; Η απάντηση να αιτιολογηθεί. α) 1 μόριο υδροξειδίου του ασβεστίου εξουδετερώνεται πλήρως από 2 μόρια νιτρικού οξέος. β) Κατά την επίδραση Αργύρου σε διάλυμα υδροχλωρικού οξέος ελευθερώνεται υδρογόνο. γ) Από την εξουδετέρωση βάσης από οξύ παράγεται πάντοτε νερό. 3.27 Σε βασικό διάλυμα προσθέτουμε σταδιακά νερό. Ποιο από τα διαγράμματα που ακολουθούν εκφράζει την μεταβολή του ρη, μετά του όγκου του προστιθέμενου νερού;