ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ AΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014

ΕΚΘΕΣΗ ΠΕΠΡΑΓΜΕΝΩΝ AΥΓΟΥΣΤΟΥ 2014 ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΜΕΤΑΛΛΕΥΤΙΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ Βασιλέως Γεωργίου Β 10 και Ρηγίλλης, 10674, Αθήνα. Τηλ. 210-7215900-2-3, Fax 210-7215950, e-mail: info@sme.gr

Ενημερωτική Έκθεση Πεπραγμένων Αυγούστου 2014 Αριθμός 140 Ο Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων είναι το επαγγελματικό σωματείο των ελληνικών εξορυκτικών επιχειρήσεων από το 1924, με έδρα την Αθήνα. Φέτος κλείνουµε 90 χρόνια συνεχούς και αδιάκοπης λειτουργίας, στην αρχή ως «Ένωσις των εν Ελλάδι Μεταλλευτικών και Μεταλλουργικών Επιχειρήσεων» και στη συνέχεια ως «Σύνδεσµος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων». Υποχρέωση όλων µας που µετέχουµε στο Σύνδεσµο, είναι η ανάδειξη αυτής της µοναδικής, για τα ελληνικά δεδοµένα, ιστορικής κληρονοµιάς, πορείας συνεχών προσπαθειών και αγώνων για την ανάπτυξη της εξορυκτικής Τα θέματα που απασχόλησαν το ΣΜΕ ήταν τα εξής: Α. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Β. ΣΜΕ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Α. ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ Προεδρικό Διάταγμα Υπ αριθμ. 100 (Αρ. φύλλου 167): Οργανισμός Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής Στον υπηρεσιακό οργανισμό του ΥΠΕΚΑ που δημοσιεύτηκε στις 28/8/2014, μέσα στο πνεύμα σύντμησης των δημόσιων υπηρεσιών, υπάρχουν θετικά όπως και αρνητικά για τον κλάδο μας. Τα θετικά, για τα οποία ο ΣΜΕ προσπάθησε ιδιαίτερα, είναι: Παραμένει Γενική Γραμματεία Ενέργειας και Ορυκτών Πρώτων Υλών Παραμένει η Γενική Δν/ση Ορυκτών Πρώτων Υλών Η Γενική Δν/ση Ορυκτών Πρώτων Υλών διατηρεί τρεις διευθύνσεις, τη Δν/ση Πολιτικής και Ερευνών, τη Δν/ση Μεταλλευτικών, Ενεργειακών και Βιομηχανικών Ορυκτών, τη Δν/ση Λατομείων Μαρμάρων και Αδρανών Υλικών Στη Δν/ση Χωροταξικού Σχεδιασμού ανήκουν τα τμήματα: Εθνικού Χωροταξικού Σχεδιασμού, Τομεακού Χωροταξικού Σχεδιασμού, 1

βιοµηχανίας στην Ελλάδα και την αξιοποίηση του ορυκτού πλούτου της χώρας. Περιφερειακού Χωροταξικού Σχεδιασμού, Ειδικών Χωρικών Παρεμβάσεων Τοπικού Επιπέδου Συστήνεται Δν/ση Περιβαλλοντικής Αδειοδότησης με τα εξής τμήματα: Εκτός από τα 90 χρόνια του Συνδέσµου, γιορτάζουµε φέτος και τη µοναδική πορεία της ελληνικής µεταλλείας, της ελληνικής εξορυκτικής µεταλλευτικής- µεταλλουργικής βιοµηχανίας από τις αρχές του 20ού αιώνα µέχρι τις ηµέρες µας. Μία ιστορία σκληρής προσπάθειας και µόχθου όλων των συµµετεχόντων, από το µεταλλειοκτήτη και τον ιδιοκτήτη λατοµείου µέχρι τον τελευταίο εργάτη, µε όραµα την προκοπή του τόπου. Έτσι, το αφιέρωµα αυτό, αναφέρεται και στην ιστορική αυτή διαδροµή που είναι άρρηκτα δεµένη µε την πορεία και εξέλιξη του ΣΜΕ. (Απόσπασμα από την ομιλία του Προέδρου του ΣΜΕ για τον Εορτασμό «90 χρόνια ΣΜΕ 90 χρόνια Ελληνική Μεταλλεία») α Τμήμα Βιομηχανικών Δραστηριοτήτων και Ειδικών Έργων β Τμήμα Έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, Υποδομών Διαχείρισης Στερεών Αποβλήτων, Καυσίμων και Χημικών Ουσιών γ Τμήμα Έργων Μεταφορών, Υποδομών και Διαχείρισης Υγρών Αποβλήτων δ Τμήμα Λοιπών Αδειοδοτήσεων και Εκτιμήσεων στο οποίο ανήκουν και τα δικά μας έργα. Στο τμήμα αυτό, ανήκει και η διαδικασία έγκρισης Σ.Μ.Π.Ε, όπως και η υποστήριξη και παροχή κατευθυντήριων οδηγιών σε φορείς έργων και δραστηριοτήτων, όπως και στις περιβαλλοντικές υπηρεσίες της Αποκεντρωμένης Διοίκησης και των Περιφερειών σχετικά με την περιβαλλοντική αδειοδότηση έργων (κάτι που ζητούσε ο ΣΜΕ να εφαρμοστεί από το 2012) Συστήνεται Δν/ση Προστασίας Βιοποικιλότητας, Εδάφους και Διαχείρισης Αποβλήτων με τα εξής τμήματα: α Τμήμα Βιοποικιλότητας και Προστατευόμενων Περιοχών (στο οποίο ανήκουν και δικές μας ανάλογες υποθέσεις) β Τμήμα Διαχείρισης Αστικών και Βιομηχανικών Αποβλήτων γ Τμήμα Ανακύκλωσης-Εναλλακτικής Διαχείρισης δ Τμήμα Περιβαλλοντικών Πιστοποιήσεων Παραμένει ως έχει η Γενική Δν/ση Χωρικού Σχεδιασμού Τα κατά τη γνώμη μας αρνητικά: Καταργείται η αυτοτελής λειτουργία, σε επίπεδο Δν/σης, των Επιθεωρήσεων Μεταλλείων. Εντάσσονται στο Σώμα Επιθεώρησης Περιβάλλοντος, Δόμησης, Ενέργειας και Μεταλλείων, ως τμήματα, οι Επιθεωρήσεις Βορείου και Νοτίου Ελλάδος. Παρά τις έντονες προσπάθειες του ΣΜΕ που ξεκινούν από το 2012, να αναδείξει τη σημασία της αυτοτελούς λειτουργίας των Επιθεωρήσεων και σε αναβαθμισμένο επίπεδο, η πολιτική ηγεσία δεν πείστηκε, προχωρώντας ουσιαστικά σε υποβάθμισή τους. Παρά τις συγχωνεύσεις, η Γενική Διεύθυνση Ανάπτυξης και Προστασίας Δασών, διατηρεί 4 Διευθύνσεις. Στη διεύθυνση Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος και ιδιαίτερα στο Τμήμα Επιτρεπτών Επεμβάσεων στα Δασικά Εδάφη, ανήκουν οι δικές μας υποθέσεις. Δυστυχώς, κατά τη γνώμη μας, υπάρχει επικάλυψη αρμοδιοτήτων με τη Διεύθυνση Διαχείρισης Δασών και Δασικού Περιβάλλοντος, που μπορεί να δημιουργήσει εμπλοκές όσον αφορά στα δικά μας έργα 2

Στη Γενική Δν/ση Χωρικού Σχεδιασμού υπάγεται η Δν/ση Σχεδίων Προστατευόμενων Περιοχών με ασαφές περιεχόμενο. Η ασάφεια αυτή μπορεί να εμπλέξει και τις δικές μας υποθέσεις. «Ό,τι είναι παρελθόν, είναι πρόλογος για το παρόν και το µέλλον». Ουίλιαµ Σαίξπιρ Νόμος 4280 (8-8-2014 Αρ. Φύλλου 159) κεφ. Γ, Ρυθμίσεις Δασικής Νομοθεσίας Το κεφ. Γ αυτού του νόμου, που αναφέρεται σε ρυθμίσεις δασικής νομοθεσίας, αφορά και στα εξορυκτικά έργα. Στην επεξεργασία των αρχικών σχεδίων, στα πλαίσια της διαβούλευσης, είχε μετάσχει ο ΣΜΕ, προβάλλοντας τις θέσεις του και τα επιχειρήματά του, όπως και σε απευθείας συναντήσεις με την Ειδική Γραμματεία και τη Γενική Διεύθυνση Δασών. Σε αρκετά σημεία, υπήρξαν συγκλίνουσες απόψεις με τα στελέχη του ΥΠΕΚΑ όπως και βασικές διαφωνίες. Οι τελικές ρυθμίσεις που πέρασαν στο νόμο 4280, είναι σαφώς βελτιωμένες έναντι των αρχικών σχεδίων. 3

Παραθέτουμε μερικά βασικά σημεία θετικών και αρνητικών, για τον κλάδο, ρυθμίσεων: Στο άρθρο 35 αναφέρει ότι συνέπεια πυρκαγιάς ή άλλης βίαιης αιτίας, δασικές εκτάσεις κηρύσσονται αναδασωτέες, εκτός των τμημάτων τους, που προηγούμενα έχουν εγκριθεί εκχερσωτέα Η κήρυξη αναδασωτέας έκτασης αίρεται όταν συντελείται η επαναφορά της καταστραφείσας βλάστησης, χωρίς να απαιτείται η πλήρης μορφολογική και οικολογική αποκατάσταση της έκτης προ της καταστροφής της. Αυτό κρίνεται θετικό. Στοιχεία Επικοινωνίας: Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων Βασιλέως Γεωργίου β10 και Ρηγίλλης, Αθήνα, 10674 Τηλέφωνο: 210-7215900 Φαξ: 210-7215950 E-mail: info@sme.gr We re on the Web! www.sme.gr Στο άρθρο 45, αναφέρεται ότι εξαιρούνται έργα εκμετάλλευσης ορυκτών πρώτων υλών, η διάνοιξη οδών προσπέλασης και οι εγκαταστάσεις που την εξυπηρετούν, από την προϋπόθεση ότι για τη συγκεκριμένη χρήση δασικής γης, πρέπει να βεβαιώνεται ότι δεν είναι δυνατή η διάθεση άλλων δημόσιων εγκαταστάσεων, μη προστατευόμενων, ως βασική εναλλακτική λύση. Κρίνεται ως θετική ρύθμιση Στο ίδιο άρθρο εισάγεται νέος όρος για τη χρήση δασικών εκτάσεων. Πέραν του ανταλλάγματος χρήσης, υποχρεούται ο φορέας σε αναδάσωση ή δάσωση ίδιας έκτασης ίδιου εμβαδού με εκείνης στην οποία εγκρίθηκε η επέμβαση. Αυτό φυσικά είναι αρνητική εξέλιξη Υπάρχει ασάφεια για τον προσδιορισμό του ανταλλάγματος χρήσης Συνεχίζει, όπως και προηγούμενα, η απαγόρευση εξορυκτικών έργων σε αναδασωτέες εκτάσεις (άρθρο 46) Στο άρθρο 52 που αναφέρεται ειδικά στα μεταλλεία και λατομεια, υπάρχει γενικότερα βελτίωση διατύπωσης έναντι παλαιότερων ρυθμίσεων και σημαντική βελτίωση έναντι των αρχικών σχεδίων Διευκρινιστικές εγκύκλιοι ΥΠΕΚΑ σχετικά με την παράταση ΑΕΠΟ μέχρι 10 έτη και τη γνωμοδότηση φορέων κατά τη διαδικασία ανανέωσης και τροποποίησης ΑΕΠΟ Τα θέματα αυτά, είχαν τεθεί από την Ομάδα Περιβάλλοντος του ΣΜΕ στη συνάντηση με στελέχη του ΥΠΕΚΑ που πραγματοποιήθηκε το Φεβρουάριο του 2014. Σε ο,τι αφορά τη διάρκεια των ΑΕΠΟ μέχρι συμπλήρωσης της 10ετίας, αναφέρθηκε από την Ομάδα ότι με τις προηγούμενες ρυθμίσεις, δινόταν αυτοδίκαιη παράταση. Με την απόφαση 170225, φάνηκε αυτό να 4

ανατρέπεται και ότι ο φορέας υποχρεώνεται στην υποβολή νέας μελέτης ή φακέλου. Τα στελέχη του ΥΠΕΚΑ δεσμεύτηκαν ότι θα εκδοθεί εγκύκλιος που θα διευθετεί το θέμα. Η εγκύκλιος κυκλοφόρησε στις 13-8-2014 και αναφέρει ότι η παράγραφος 5 της με αρ. πρωτ. 161486/10.3.2014 (ΑΔΑ: ΒΙΚ50-06Μ) εγκυκλίου της Γεν. Γραμματέως του ΥΠΕΚΑ, αντικαθίσταται ως εξής: «Φορείς έργων ή δραστηριοτήτων που διαθέτουν Αποφάσεις Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) των οποίων η ισχύς έχει λήξει και θεωρήθηκε με βάση τα αναφερόμενα στο άρθρο 2, παραγρ. 8γ, το ν. 4014/2011 ή στην υπ αρ. 183745/26.6.2013 εγκύκλιο, ότι έχει παραταθεί μέχρι τη συμπλήρωση δεκαετίας, χωρίς όμως να έχουν εκδοθεί σχετικές πράξεις από την αρμόδια περιβαλλοντική αρχή, οφείλουν έως τις 31.3.2015 να υποβάλουν τα προβλεπόμενα από την παρούσα, προκειμένου να εκδοθεί η πράξη παράτασης της ΑΕΠΟ μέχρι τη συμπλήρωση δεκαετίας». Στην ίδια συνάντηση της Ομάδας Περιβάλλοντος με τα στελέχη του ΥΠΕΚΑ, ετέθη το θέμα των γνωμοδοτήσεων φορέων κατά τη διαδικασία ανανέωσης και τροποποίησης των ΑΕΠΟ, ζητώντας απλοποίηση. Με αντίστοιχη εγκύκλιο της Γεν. Γραμματέως Περιβάλλοντος στις 13-8- 2014(Α-Π οικ. 174404), αναφέρονται τα εξής: Το θέμα πρέπει να αντιμετωπίζεται με βάση το άρθρο 3 παρ. 6 α της ΚΥΑ 1649/45/2014. Οι γνωμοδοτούντες φορείς περιορίζονται σε αυτούς, που λόγω της ειδικής τους αρμοδιότητας, σχετίζονται με την τροποποίηση της ΑΕΠΟ ή την ανανέωση (παράταση) ισχύος της Η γνωμοδότηση των ανώτερων φορέων αφορά αποκλειστικά τα θέματα τροποποίησης ΑΕΠΟ ή ανανέωσης ΜΠΕ ή εκσυγχρονισμού ή επέκτασης ή βελτίωσης έργου Σε περίπτωση που η γνωμοδότηση αφορά ΜΠΕ, αυτή πρέπει να έχει ολοκληρωθεί εντός 45 εργάσιμων ημερών για έργα κατηγορίας Α1 και εντός 35 ημερών για έργα Α2, ενώ εάν η γνωμοδότηση αφορά φάκελο Ανανέωσης ή Τροποποίησης, η προθεσμία ολοκλήρωσης ανέρχεται σε 25 εργάσιμες ημέρες. Β. ΣΜΕ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ Υγεία και ασφάλεια στην εργασία: ένα στρατηγικό πλαίσιο που καθορίζει τους στόχους της ΕΕ για την περίοδο 2014-2020 (Στρατηγική της Ε.Ε. για την ΑΥΕ) 5

Με στόχο να βελτιωθεί η προστασία περισσότερων από 217 εκατομμυρίων εργαζομένων στην ΕΕ από τα εργατικά ατυχήματα και τις επαγγελματικές ασθένειες, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε ένα νέο στρατηγικό πλαίσιο για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία 2014-2020, στο οποίο προσδιορίζονται οι βασικές προκλήσεις και οι στρατηγικοί στόχοι για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία, παρουσιάζονται οι κύριες δράσεις και προσδιορίζονται τα μέσα για την αντιμετώπισή τους. Σκοπός του νέου αυτού πλαισίου είναι να εξασφαλιστεί ότι η ΕΕ θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει ηγετικό ρόλο στην προώθηση υψηλών προτύπων για τις συνθήκες εργασίας, τόσο εντός της Ευρώπης όσο και σε διεθνές επίπεδο, σύμφωνα με τη στρατηγική «Eυρώπη 2020». Το στρατηγικό πλαίσιο προσδιορίζει τρεις μείζονες προκλήσεις για την υγεία και την ασφάλεια στην εργασία: βελτίωση της εφαρμογής των υφιστάμενων κανόνων για την υγεία και την ασφάλεια, ιδίως με την αναβάθμιση της ικανότητας των πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων να εφαρμόζουν αποτελεσματικές και αποδοτικές στρατηγικές πρόληψης κινδύνου 6

βελτίωση της πρόληψης των επαγγελματικών ασθενειών με την αντιμετώπιση των νέων και αναδυόμενων κινδύνων, χωρίς να παραβλέπονται οι υφιστάμενοι κίνδυνοι η γήρανση του εργατικού δυναμικού της ΕΕ. και οι συνέπειές της στην ΑΥΕ Το στρατηγικό πλαίσιο προτείνει την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων με μια δέσμη δράσεων στο πλαίσιο επτά βασικών στρατηγικών στόχων: Περαιτέρω ενοποίηση των εθνικών στρατηγικών στον τομέα της υγείας και της ασφάλειας, για παράδειγμα μέσω του συντονισμού των πολιτικών και της αμοιβαίας μάθησης Παροχή πρακτικής υποστήριξης στις μικρές και στις πολύ μικρές επιχειρήσεις, που θα τις βοηθήσει να αυξήσουν τη συμμόρφωσή τους με τους κανόνες ασφάλειας και υγιεινής. Οι επιχειρήσεις θα ωφεληθούν από την παροχή τεχνικής βοήθειας και πρακτικών εργαλείων, όπως είναι το διαδικτυακό διαδραστικό εργαλείο εκτίμησης κινδύνου (Online Interactive Risk Assessment- OiRA), μια διαδικτυακή πλατφόρμα για την παροχή εργαλείων εκτίμησης τομεακών κινδύνων 7

Βελτίωση της επιβολής από τα κράτη μέλη, για παράδειγμα με την αξιολόγηση των επιδόσεων των εθνικών επιθεωρήσεων εργασίας Απλούστευση της ισχύουσας νομοθεσίας, όπου ενδείκνυται για την εξάλειψη περιττού διοικητικού φόρτου, ενώ παράλληλα θα διατηρείται το υψηλό επίπεδο προστασίας της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων Αντιμετώπιση της γήρανσης του ευρωπαϊκού εργατικού δυναμικού και βελτίωση της πρόληψης των επαγγελματικών ασθενειών για να 8

αντιμετωπίζονται υφιστάμενοι και νέοι κίνδυνοι σε τομείς όπως τα νανοϋλικά, η πράσινη τεχνολογία και οι βιοτεχνολογίες Βελτίωση της συλλογής στατιστικών στοιχείων για να υπάρχουν καλύτερα αποδεικτικά στοιχεία, και ανάπτυξη εργαλείων παρακολούθησης Ενίσχυση του συντονισμού με διεθνείς οργανισμούς [όπως η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ), η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ)] και εταίρους με σκοπό τη συμβολή στη μείωση των εργατικών ατυχημάτων και των επαγγελματικών ασθενειών και τη βελτίωση των συνθηκών εργασίας σε παγκόσμιο επίπεδο. Το στρατηγικό πλαίσιο προσδιορίζει τα μέσα για την εφαρμογή των εν λόγω δράσεων: ο κοινωνικός διάλογος, η ευαισθητοποίηση, η επιβολή της ενωσιακής νομοθεσίας, οι συνέργειες με άλλους τομείς πολιτικής (π.χ. δημόσια υγεία, παιδεία) και τα ταμεία της ΕΕ, όπως το Eυρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (EΚΤ) και το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα για την απασχόληση και την κοινωνική καινοτομία (EaSI), είναι διαθέσιμα μέσα για την υποστήριξη της εφαρμογής των κανόνων για την υγεία και την ασφάλεια. Το πλαίσιο θα επανεξεταστεί το 2016 προκειμένου να γίνει απολογισμός της εφαρμογής του και να ληφθούν υπόψη τα αποτελέσματα της εν εξελίξει πλήρους αξιολόγησης της νομοθεσίας της ΕΕ για την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια, που θα είναι διαθέσιμα στα τέλη του 2015. Ορίζει ότι η επιτυχία κάθε πολιτικής για την ΑΥΕ εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αποτελεσματικότητα των διαύλων επικοινωνίας και των μέσων που 9

χρησιμοποιούνται για την προσέγγιση των διάφορων εμπλεκομένων, από τους υπεύθυνους για τη χάραξη πολιτικής έως τους ίδιους τους εργαζομένους. Τα μέσα επικοινωνίας, όπως το διαδίκτυο, οι διαδικτυακές εφαρμογές και τα κοινωνικά δίκτυα αποτελούν ένα φάσμα πιθανών εργαλείων τα οποία πρέπει να διερευνηθούν περαιτέρω και τα οποία ενδέχεται να είναι πιο αποτελεσματικά, σε σχέση με συμβατικά μέσα, για την προσέγγιση των νέων σε ηλικία εργαζομένων. Η Επιτροπή θα ενθαρρύνει την ευρύτερη συμμετοχή των ενδιαφερόμενων μερών, συμπεριλαμβανομένων των κοινωνικών εταίρων, των εμπειρογνωμόνων σε θέματα ΑΥΕ, των εκπροσώπων πολύ μικρών και μικρών επιχειρήσεων και επαγγελματικών ενώσεων, στην εφαρμογή της νομοθεσίας για την ΑΥΕ. Για την υλοποίηση της στρατηγικής, δίνεται ιδιαίτερο βάρος στο ρόλο του ευρωπαϊκού οργανισμού για την ασφάλεια και υγιεινή στην εργασία (EU- OSHA), ιδιαίτερα τη συλλογή και τη διάδοση των σχετικών πληροφοριών για την ΑΥΕ, τη διευκόλυνση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών και την ανάπτυξη εκστρατειών ευαισθητοποίησης και, συνεπώς, συμβάλλει στην αποτελεσματικότερη εφαρμογή της πολιτικής για την ΑΥΕ σε επίπεδο ΕΕ. Η δημιουργία από τον EU-OSHA μιας βάσης δεδομένων ορθών πρακτικών σχετικά με την ΑΥΕ θα συμβάλει στην καλύτερη εφαρμογή των πολιτικών για την ΑΥΕ από τις επιχειρήσεις. Ο EU-OSHA θα συνεχίσει να διενεργεί πανευρωπαϊκές εκστρατείες ευαισθητοποίησης σχετικά με την ΑΥΕ και θα εξασφαλίσει καλύτερη αλληλεπίδραση με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 10

«Εάν κοιτάξει κανείς προς τα πίσω, σε όλη αυτή τη διαδροµή, θα του φανεί πως δεν έχει περάσει µέρα, πως παρόµοιας φύσης µεγάλα προβλήµατα κατατρύχουν τον κλάδο. Και όµως, όπως έλεγε ο Άγγλος συγγραφέας Adlous Huxley «η γοητεία της ιστορίας και το αινιγµατικό της δίδαγµα, είναι ότι από εποχή σε εποχή, τίποτα δεν αλλάζει και όµως τα πάντα είναι διαφορετικά». Ο εορτασµός των 90 χρόνων του ΣΜΕ αλλά και της ελληνικής εξορυκτικής- µεταλλουργικής βιοµηχανίας, ας αποτελέσει εφαλτήριο νέων αγώνων και προσπαθειών για πρόοδο και εξέλιξη, για ανάπτυξη σε αυτόν τον τόπο. «Η ιστορία δεν είναι χρήσιµη επειδή διαβάζει κανείς εκεί το παρελθόν, αλλά επειδή διαβάζει το µέλλον» (Jean Baptiste Say). Και εµείς, ως ΣΜΕ και ως επιχειρήσεις, έχουµε όλες τις προϋποθέσεις να συνεχίσουµε για πολλές δεκαετίες ακόµη, την πορεία προς τα µπρος, προς το µέλλον. 11

Α Αποσπάσματα από την πρώτη περίοδο 1924-1952 του ιστορικού αφιερώματος για το ΣΜΕ και την Ελληνική Μεταλλεία Αποσπ Στην πρώτη Συνεδρίαση του προσωρινού Διοικητικού Συμβουλίου που πραγματοποιήθηκε στις 28 Μαρτίου 1924 στα γραφεία της εταιρείας «Ελληνική Εταιρεία Μεταλλουργείων Λαυρίου», ανατίθεται στον προσωρινό πρόεδρο και προσωρινό γραμματέα να προχωρήσουν σε όλες τις απαραίτητες ενέργειες για την αναγνώριση του σωματείου με την υποβολή σχετικής αίτησης στο Πρωτοδικείο Αθηνών. Στο πρώτο καταστατικό της Ένωσης που εγκρίθηκε με την υπ αριθμ. 1358/1924 απόφαση του πρωτοδικείου Αθηνών, προβλέπεται ως σκοπός: «Η οργάνωση των εν Ελλάδι, εις Μεταλλευτικάς και Μεταλλουργικάς εν γένει εργασίας ασχολουμένων εργοδοτών, προς προστασίαν των κοινών αυτών συμφερόντων». «Προς εκπλήρωσιν του σκοπού τούτου, η Ένωσις θα επιδιώκει ιδίως τα ακόλουθα: 1ον ) - Να διαφωτίζει εκάστοτε την Κυβέρνησιν περί της σκοπιμοτέρας ρυθμίσε- ως της Μεταλλευτικής και Μεταλλουργικής Πολιτικής του κράτους και των προς τούτο ληπτέων νομοθετικών ή άλλων μέτρων». Στις 28 Μαΐου 1924, πραγματοποιείται η πρώτη έκτακτη Γενική Συνέλευση της Ένωσης με προσωρινό προεδρείο τους Φ. Σερπιέρη, Σ.Π. Παπαφράγκο και το Γ. Μαρίνο. Eκλέγεται ως πρόεδρος της Ένωσης, ο Φ. Σερπιέρης και ως Γενικός Γραμματέας ο Ηλ. Γούναρης Άνθρωποι διορατικοί και πρωτοπόροι οι μεταλλευτές, συνέλαβαν τα μηνύματα των καιρών για συλλογική δράση των παραγωγικών τάξεων και έτσι στη δεύτερη Γενική τους Συνέλευση το Νοέμβριο του 1924, αποφάσισαν να εκπροσωπηθούν στο «Πανελλήνιο Συνέδριο της Βιομηχανίας και Ναυτιλίας» που διοργάνωσε η υπό σύσταση «αντίστοιχος Ομοσπονδία». 12

Η συλλογική αυτή προσπάθεια των μεταλλευτών, συμπίπτει με το τέλος μιας πολυκύμαντης αλλά συνάμα παραγωγικής περιόδου για την Ελλάδα η οποία αρχίζει με δυο νικηφόρους βαλκανικούς πολέμους και καταλήγει με περιπετειώδη πορεία, στην οποία εναλλάσσεται η δόξα με τη συμφορά, στην μικρασιατική καταστροφή του 1922 και στην αναγκαστική ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Οι περιπέτειες της χώρας λήγουν τυπικά με την υπογραφή της συνθήκης της Λοζάνης το 1923 και την αλλαγή του πολιτεύματος σε αβασίλευτη δημοκρατία, μετά από δημοψήφισμα, το 1924. Στη Γενική Συνέλευση της Ένωσης στις 31/5/1925, αναφέρεται ότι το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας αναγνωρίζει εμπράκτως την Ένωση, ζητώντας τη συμμετοχή εκπροσώπων της σε διάφορες επιτροπές ή τη συμμετοχή εκπροσώπων της στο ΔΣ του ταμείου μεταλλευτών. Την πολιτική ομαλότητα των επομένων ετών διαταράσσουν στρατιωτικά κινήματα, δικτατορικές επιδιώξεις, έντονη κοινωνική αντιπαράθεση και ο αντίκτυπος της διεθνούς οικονομικής κρίσης, χωρίς βέβαια να λείπουν χρονικά διαστήματα δημοκρατικής διακυβέρνησης. Πολλά και διάφορα ήταν τα προβλήματα που αντιμετώπιζαν οι μεταλλευτι- κές επιχειρήσεις από τη χρονιά της δημιουργίας της ένωσής τους μέχρι το 2 ο Παγκόσμιο πόλεμο και στα οποία προσπάθησαν οι τότε εκπρόσωποι των εταιρειών στην Ένωση να παρέμβουν για την επίλυσή τους. Από τα πρακτικά των συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου 13

14

15