ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΥΒΕΛΗ

6/ΘΕΣΙΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΠΑΔΙΑΝΙΚΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ Α ΚΑΙ Β ΤΑΞΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ:ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΥΒΕΛΗ

Γεια σας! Είμαι η κυρία «Γραμματικούλα». Με λένε έτσι γιατί έχω πάρα πολλές γνώσεις γραμματικής. Ήρθα κοντά σας για να σας βοηθήσω να καταλάβετε πόσο εύκολη και διασκεδαστική είναι η γραμματική. Χωρίς αυτή θα επικρατούσε χάος στη «Χώρα των γραμμάτων». Τα παιδάκια μου τα γραμματάκια θα έκαναν ό,τι ήθελαν και θα ήταν αδύνατο να καταλάβουμε τι θέλουν να πουν κάθε φορά. Καλό ταξίδι στη «Χώρα των γραμμάτων». 2

Περιεχόμενα Σελίδα 1. Η Αλφαβήτα... 5 2. Φωνήεντα... 5 3. Σύμφωνα.... 5 4. Δίψηφα φωνήεντα Δίψηφα σύμφωνα... 6 5. Αρχικά και τελικά γράμματα... 6 6. Τελικά σύμφωνα 6 7. Οι συνδυασμοί αυ και ευ 6 8. Οι δίφθογγοι... 7 9. Μονοσύλλαβες, Δισύλλαβες.λέξεις. 7 10. Ο τόνος... 7 11. Λέξεις με δύο τόνους 8 12. Η απόστροφος 8 13. Τα διαλυτικά... 8 14. Τα σημεία στίξης.. 9 15. Το ενωτικό... 11 16. Συνώνυμες Αντίθετες λέξεις. 11 17. Ποιος, ποια, ποιο, Ποιοι, ποιες, ποια.. 11 18. Κανόνες συλλαβισμού... 12 19. Ένα - Πολλά (Ενικός - Πληθυντικός)... 12 20. Οι πτώσεις.. 13 21. Το οριστικό άρθρο.. 13 22. Το αόριστο άρθρο.. 14 23. Το τελικό «ν»... 14 24. Ουσιαστικά... 15 25. Κύρια και Κοινά Ουσιαστικά... 15 26. Ισοσύλλαβα Ουσιαστικά 16 27. Ανισοσύλλαβα Ουσιαστικά... 16 28. Αρσενικά Ουσιαστικά. 16 29. Τα άρθρα τον και των 17 30. Αρσενικά ουσιαστικά σε ος 17 31. Αρσενικά ουσιαστικά σε -ης.. 18 32. Αρσενικά ουσιαστικά σε ης ανισοσύλλαβα 18 33. Αρσενικά ουσιαστικά σε -ας 19 34. Αρσενικά ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε -ας... 19 35. Θηλυκά Ουσιαστικά.. 20 36. Τα άρθρα της και τις 20 37. Θηλυκά ουσιαστικά σε α 20 38. Θηλυκά ουσιαστικά σε η.. 21 39. Θηλυκά ουσιαστικά σε η Ιδιόκλιτα. 21 40. Θηλυκά ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε ου. 22 41. Ουδέτερα Ουσιαστικά.. 22 3

42. Ουδέτερα ουσιαστικά σε ι.. 23 43. Ουδέτερα ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε μα... 23 44. Ουδέτερα ουσιαστικά σε ο.. 24 45. Τα ρήματα... 24 46. Το ρήμα είμαι... 25 47. Οι Χρόνοι των ρημάτων.. 25 48. Ενεστώτας... 26 49. Ο Ενεστώτας των ρημάτων σε -ώ... 27 50. Αόριστος.... 27 51. Αόριστος -ισα ή -ησα;.. 28 52. Παρατατικός.... 29 53. Ο Παρατατικός του ρήματος.. 29 54. Καταλήξεις Ρημάτων... 29 55. Μετοχές... 30 56. Τα Επίθετα... 31 57. Η κλίση των επιθέτων... 31 58. Τα αριθμητικά... 32 59. Τα Επιρρήματα.. 33 4

1.Η Αλφαβήτα Σήμερα θα σας μιλήσω για τα παιδάκια μου τα γραμματάκια. Είναι 24. Σε κάθε γράμμα είναι 2 αδελφάκια 1 μεγάλο (κεφαλαίο) και 1 μικρό. Δεν ξεχνάμε βέβαια τα 3 αδελφάκια τα: Σ κεφαλαίο, σ μικρό και ς τελικό (που μπαίνει πάντα στο τέλος). Τα γραμματάκια τα γράφουμε στην παρακάτω σειρά που τη λέμε αλλιώς αλφαβητική σειρά. Αλφαβητική σειρά Α α άλφα Η η ήτα Ν ν νι Τ τ ταυ Β β βήτα Θ θ θήτα Ξ ξ ξι Υ υ ύψιλον Γ γ γάμα Ι ι γιώτα Ο ο όμικρον Φ φ φι Δ δ δέλτα Κ κ κάπα Π π πι Χ χ χι Ε ε έψιλον Λ λ λάμδα Ρ ρ ρο Ψ ψ ψι Ζ ζ ζήτα Μ μ μι Σ σ ς σίγμα Ω ω ωμέγα 2.Φωνήεντα Μερικά γραμματάκια φωνάζουν δυνατά. Αυτά τα ονομάσαμε φωνήεντα. Τα φωνήεντα είναι 7 και φωνάζουν δυνατά: Α α άλφα Η η ήτα Ο ο όμικρον Ε ε έψιλον Ι ι γιώτα Ω ω ωμέγα Υ υ ύψιλον 3.Σύμφωνα Τα υπόλοιπα γραμματάκια που δε φωνάζουν δυνατά, τα ονομάσαμε σύμφωνα και είναι 17 τα: Τα σύμφωνα είναι δεκαεπτά και σου μιλούν ψιθυριστά. Β β βήτα Θ θ θήτα Ν ν νι Σ σ ς σίγμα Γ γ γάμα Κ κ κάπα Ξ ξ ξι Τ τ ταυ Δ δ δέλτα Λ λ λάμδα Π π πι Φ φ φι Ζ ζ ζήτα Μ μ μι Ρ ρ ρο Χ χ χι Ψ ψ ψι Τα μαθαίνουμε εύκολα με το τραγουδάκι: Βι γα δε ζι θί Κα λα μι νι ξί Πί ρο Σίγμα ταυ 5

Φι χι ψι 4.Δίψηφα φωνήεντα Δίψηφα σύμφωνα Πολλές φορές, όταν γράφουμε, χρησιμοποιούμε δύο φωνήεντα ή δύο σύμφωνα τα οποία διαβάζονται μαζί σαν μία φωνή. Αυτά στη «Χώρα των γραμμάτων» τα ονομάσαμε δίψηφα. Και τώρα ας τα μάθουμε: Τα δίψηφα φωνήεντα είναι: Τα δίψηφα σύμφωνα είναι: αι (=ε) παιδί ει (=ι) εικόνα οι (=ι) πλοίο ου(=ου) κουνούπι υι (=ι) υιός μπ μπότα ντ ντομάτα γκ σαλιγκάρι γγ φεγγάρι τσ τσάντα τζ τζάκι 5.Αρχικά και τελικά γράμματα Το πρώτο γράμμα κάθε λέξης λέγεται αρχικό και το τελευταίο τελικό. Στη λέξη γραφείο το γ είναι το αρχικό και το ο το τελικό. 6.Τελικά σύμφωνα Τα τελικά σύμφωνα στην ελληνική γλώσσα είναι τα ν και ς. π.χ. άνθρωπος, φεύγουν. Πολλές ξένες λέξεις και ορισμένα επιφωνήματα τελειώνουν σε άλλα σύμφωνα. π.χ. μίξερ, μπάσκετ, άλμπουμ, φερμουάρ, αχ. 6

7.Οι συνδυασμοί αυ και ευ Το α και το ε συνδυάζονται με το υ και δημιουργούν τους συνδυασμούς αυ και ευ. Οι συνδυασμοί αυτοί άλλοτε προφέρονται αβ και εβ και άλλοτε αφ και εφ. Πχ. αυγή (αβ),αυτοκίνητο(αφ), μαζεύω(εβ), ευχή(εφ) 8.Οι δίφθογγοι Το αϊ, άι, αη, οϊ, όι, όη λέγονται δίφθογγοι, γιατί όταν τα διαβάζουμε ακούγονται δυο φθόγγοι, δηλαδή δυο φωνές. Πχ. αϊτός, γάιδαρος, αηδόνι, κοροϊδεύω, σόι, βοηθώ 9.Μονοσύλλαβες, Δισύλλαβες.λέξεις Μονοσύλλαβες λέξεις είναι αυτές που χουν μία συλλαβή. Π.χ.:και Δισύλλαβες λέξεις είναι αυτές που χουν δύο συλλαβές. Π.χ.: νε-ρό Τρισύλλαβες λέξεις είναι αυτές που χουν τρεις συλλαβές. Π.χ.:κα-λά-θι Πολυσύλλαβες λέξεις είναι αυτές που χουν περισσότερες από τρεις συλλαβές. Π.χ.:πα-πα-ρού-να 10.Ο τόνος Σήμερα θα σας μιλήσω για τον τόνο. Θυμάστε το σημαδάκι που αναγκάζει μια συλλαβή να προφέρεται πιο δυνατά; Αυτός είναι ο τόνος ( ). Έβαλα και σ αυτόν κανόνες γιατί ήταν πολύ ζωηρός!!!! Κανόνες τονισμού 1. Οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν τονίζονται. Π.χ με, το, ποιος κ.ά. Εξαιρούνται και τονίζονται α)το ή που χρησιμοποιούμε για να διαλέξουμε ανάμεσα σε δύο πράγματα. Π.χ. Θα φας μακαρόνια ή πατάτες; β) το πού και το πώς όταν ρωτάμε. Π.χ Πού πας; Πώς σε λένε; 2. Οι λέξεις που γράφονται με κεφαλαία γράμματα δεν τονίζονται. Π.χ. ΣΧΟΛΕΙΟ Εξαιρείται το διαζευκτικό ή. Π.χ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Ή ΘΑΝΑΤΟΣ 7

3.Αν η συλλαβή που τονίζεται έχει δίψηφο φωνήεν ή συνδυασμό αυ / ευ, ο τόνος μπαίνει στο δεύτερο φωνήεν. Π.χ αίμα, λουλούδι, νεύρο 4. Στα κεφαλαία φωνήεντα όταν τονίζονται ο τόνος μπαίνει αριστερά κι επάνω(στο αυτί). Π.χ Άρης 11.Λέξεις με δύο τόνους Σήμερα θα μάθουμε γιατί κάποιες λέξεις παίρνουν δύο τόνους: Όταν έχουμε λέξεις με πολλές φωνούλες (συλλαβές) και αυτές τονίζονται στην τρίτη φωνούλα (συλλαβή) από το τέλος, όταν ακολουθούν οι λέξεις: μου, σου, του, μας, σας, τους, η τελευταία φωνούλα της λέξης παίρνει άλλο ένα τόνο. Π.χ. το ποδήλατο τονίζεται στην τρίτη φωνούλα από το τέλος το ποδή (3) λα (2) το (1) έτσι όταν πίσω μπαίνει το μου. βάζουμε και δεύτερο τόνο. το ποδήλατό μου, ο δάσκαλός σας 12.Η απόστροφος Η απόστροφος ( ) είναι ένα σημαδάκι που μοιάζει με κόμμα, αλλά μπαίνει στο πάνω μέρος των γραμμάτων. Τη βάζουμε στο τέλος ή στην αρχή μιας λέξης για να δείξουμε ότι εκεί που βρίσκεται η απόστροφος υπήρχε πριν κάποιο φωνήεν που τώρα λείπει (γιατί ήταν άτακτο και μπήκε τιμωρία). Π.χ. μου είπε μου πε το άφησα τ άφησα Προσοχή Το και χάνει το α και γίνεται κι όταν η επόμενη λέξη αρχίζει από φωνήεν. Δεν βάζουμε, όμως, απόστροφο. Π.χ. και άλλο κι άλλο 8

13.Τα διαλυτικά Τα διαλυτικά είναι δυο μικρές τελείες ( ) και διαλύουν τα δίψηφα φωνήεντα (αι, ει, οι, ου) και τους συνδυασμούς (αυ, ευ). Μπαίνουν πάντα πάνω στο ι ή στο υ. Π.χ. γαϊδούρι, αϋπνία, φαΐ Τα διαλυτικά φοβούνται, όμως, τον τόνο που μπαίνει στο γραμματάκι που προηγείται γι αυτό όταν τον βλέπουν τρέχουν μακριά. Π.χ. ρολόι, κορόιδο 14.Τα σημεία στίξης Τα σημεία στίξης είναι κάποια σημαδάκια που τα χρησιμοποιούμε όταν γράφουμε, για να δείξουμε καλύτερα αυτό που θα λέγαμε με λόγια. Επίσης, τα σημεία στίξης μας βοηθούν να διαβάζουμε σωστά ένα κείμενο. Τα σημεία στίξης που θα μάθουμε φέτος είναι τα εξής: Η τελεία (.) Η τελεία (.) είναι μια μικρή κουκίδα που μπαίνει στο τέλος της πρότασης, όταν έχει ολοκληρωθεί το νόημά της. Στην τελεία σταματάμε τη φωνή μας (και παίρνουμε ανάσα). 9

Π.χ. Χθες πήγαμε εκδρομή. ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ Μετά από την τελεία αρχίζουμε πάντα με κεφαλαίο γραμματάκι. Το κόμμα (,) Το κόμμα (,) είναι ένα σημαδάκι που το χρησιμοποιούμε για να χωρίσουμε λέξεις ή προτάσεις που τις γράφουμε στη σειρά και δε συνδέονται μεταξύ τους. Στο κόμμα σταματάμε για λίγο τη φωνή μας. Μετά το κόμμα συνεχίζουμε με μικρό γράμμα. Π.χ. Στο μανάβη αγοράσαμε μήλα, αχλάδια, πορτοκάλια και μανταρίνια. ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ Πριν από το και δε βάζουμε κόμμα Τα εισαγωγικά ( ) Τα εισαγωγικά ( ) τα χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να γράψουμε τα λόγια κάποιου έτσι όπως ακριβώς τα έχει πει. Π.χ. Η δασκάλα είπε: «Διαβάστε το πρόβλημα». Το θαυμαστικό (!) Το θαυμαστικό (!) το χρησιμοποιούμε στο τέλος μιας πρότασης όταν θέλουμε να δείξουμε θαυμασμό, έκπληξη, χαρά, λύπη, πόνο, απορία. Π.χ. Τι ωραίος πίνακας! ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ Μετά από το θαυμαστικό αρχίζουμε πάντα με κεφαλαίο γραμματάκι. Το ερωτηματικό (;) Το ερωτηματικό (;) το χρησιμοποιούμε στο τέλος μιας πρότασης με την οποία ρωτάμε. Π.χ. Πώς πέρασες στη γιορτή του Κώστα; ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ Μετά από το ερωτηματικό αρχίζουμε πάντα με κεφαλαίο γραμματάκι. 10

Η διπλή τελεία (:) Τη διπλή τελεία ( : ) την χρησιμοποιούμε πριν γράψουμε τα λόγια κάποιου όπως ακριβώς τα είπε, δηλαδή πριν από τα εισαγωγικά, ή πριν εξηγήσουμε κάτι. Π.χ. Ο διευθυντής είπε : «Αύριο θα πάμε εκδρομή». Η παύλα (-) Την παύλα ( - ) τη χρησιμοποιούμε στο διάλογο για να δείξουμε ότι κάποιος αρχίζει να μιλά. Κάθε φορά που αλλάζει το πρόσωπο που μιλάει, βάζουμε παύλα πριν από τα λόγια του. Π.χ. -Δανάη, θα έρθεις μαζί μας το βράδυ; - Πού θα πάτε; Τα αποσιωπητικά ( ) Τα αποσιωπητικά ( ) είναι τρεις τελείες μαζί, που τις χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε αποσιωπήσουμε κάτι, δηλαδή όταν δε θέλουμε να γράψουμε κάτι, αλλά αντίθετα να το κρύψουμε. Π.χ. Έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που 15.Το ενωτικό Το ενωτικό (-) είναι μια μικρή γραμμούλα που την βάζουμε : Για να χωρίσουμε μια λέξη, όταν δε χωράει να γραφτεί ολόκληρη στο τέλος της σειράς του τετραδίου. Π.χ. Η Άννα και ο Νίκος είναι γειτονόπουλα. Ακόμα, χρησιμοποιούμε το ενωτικό για να ενώσουμε δυο λέξεις που διαβάζονται μαζί. Οι λέξεις Αϊ-, Αγια-, γερο-, γρια-, θεια-, κυρα-, παπα-, μπαρμπα-, μαστρο-, χατζη-, παίρνουν πάντα ενωτικό όταν συνδέονται με κύρια ονόματα, αλλά δεν παίρνουν τόνο. Π.χ κυρα-λένη, μπαρμπα-γιάννης, Αϊ- Βασίλης. Παρατήρηση Οι λέξεις κυρ, καπετάν και πάτερ δεν παίρνουν ενωτικό. Π.χ. κυρ Κώστας, καπετάν Μιχάλης, πάτερ Νικόλαος 11

16.Συνώνυμες Αντίθετες λέξεις Όσες λέξεις έχουν την ίδια σημασία, δηλαδή σημαίνουν περίπου το ίδιο πράγμα λέγονται συνώνυμες. Π.χ. ωραίος = όμορφος Όσες λέξεις έχουν την αντίθετη σημασία, λέγονται αντίθετες. Π.χ καλός κακός 17.Ποιος, ποια, ποιο, Ποιοι, ποιες, ποια Τις λέξεις ποιος, ποια, ποιο τις χρησιμοποιούμε όταν ρωτάμε για κάποιον ή για κάτι. Όταν μιλάμε για έναν ποιος, ποια, ποιο Όταν μιλάμε για πολλούς ποιοι, ποιες, ποια Δεν μπερδεύουμε: το ποιο με το πιο. Χρησιμοποιούμε το ποιο με οι (όμικρον γιώτα) όταν ρωτάμε και το πιο με ι ( γιώτα ) όταν συγκρίνουμε πρόσωπα ή πράγματα. Π.χ Ποιο παιδί σε χτύπησε; Αυτό το παιδί είναι πιο μεγάλο από μένα. το ποια με το πια. Χρησιμοποιούμε το ποια με οι (όμικρον γιώτα) όταν ρωτάμε και το πια με ι ( γιώτα ) όταν δε μιλάμε για πρόσωπα ή πράγματα. Π.χ Ποια είναι η μητέρα σου; Δεν υποφέρεσαι πια 18.Κανόνες συλλαβισμού Οι κάτοικοι της ΣΥΛΛΑΒΟΧΩΡΑΣ έχουν ορισμένους νόμους για να ζουν αρμονικά: 1. Δύο συνεχόμενα φωνήεντα κάνουν χωριστές συλλαβές π.χ. α-έ-ρας 2. Ένα σύμφωνο ανάμεσα σε δυο φωνήεντα πηγαίνει με το δεύτερο φωνήεν π.χ. κο-πέ-λα 3. Τα δίψηφα φωνήεντα (αι,ει,οι,υι,ου), οι συνδυασμοί αυ, ευ και τα δίψηφα σύμφωνα (μπ,ντ,γκ,τσ,τζ) δε χωρίζονται ποτέ π.χ. εί-ναι, αυ-τί, λα-μπε-ρός. 4. Τα ια,οια,εια (που ακούγονται για) δε χωρίζονται π.χ. πιά-νω, πόδια. 5. Αν υπάρχουν δυο όμοια σύμφωνα μέσα σε μια λέξη χωρίζονται π.χ. Άν-να, θά-λασ-σα 12

6. Δυο σύμφωνα ανάμεσα σε δύο φωνήεντα δε χωρίζονται αν απ αυτά τα σύμφωνα αρχίζει λέξη ελληνική π.χ. Α-πρί-λης (πρώτος) 7. Δύο σύμφωνα ανάμεσα σε δυο φωνήεντα τα χωρίζουμε αν απ αυτά τα σύμφωνα δεν αρχίζει λέξη ελληνική π.χ. καρ-διά 19. Ένα - Πολλά (Ενικός - Πληθυντικός) Άλλοτε μιλάμε και γράφουμε για ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα και άλλοτε για πολλά, δύο ή περισσότερα, πρόσωπα, ζώα ή πράγματα. Π.χ. ο κήπος οι κήποι. Πρόσεξε τώρα: Για το ένα βάζουμε στην αρχή τα άρθρα ο, η, το Πχ. ο λαγός, η δασκάλα, το άλογο Για τα πολλά βάζουμε στην αρχή τα άρθρα οι, τα Πχ. οι λαγοί, οι δασκάλες, τα άλογα 20.Οι πτώσεις Όταν μιλάμε ή γράφουμε, τα ουσιαστικά παίρνουν διάφορες μορφές. Οι μορφές αυτές λέγονται πτώσεις. Οι πτώσεις είναι τέσσερις η Ονομαστική, η Γενική, η Αιτιατική και η Κλητική. - Πώς βρίσκουμε σε ποια πτώση είναι το ουσιαστικό; - Είναι απλό. Μαθαίνουμε σε ποια ερώτηση απαντάμε. 1. Ονομαστική: Απαντάμε στην ερώτηση ποιος; τι; Π.χ. Ποιος έρχεται; Ο Γιώργος. Τι ακούγεται; Το αεροπλάνο. 2. Γενική: Απαντάμε στην ερώτηση τίνος; ποιανού; 13

Π.χ. Τίνος είναι η τσάντα; Του Κώστα. Ποιανού είναι αυτό; Του μαθητή. 3. Αιτιατική: Απαντάμε στην ερώτηση ποιον; Π.χ. Ποιον θέλεις; Τον γιατρό. 4. Κλητική : Με την κλητική προσφωνούμε ή καλούμε κάποιον. Π.χ. Κατερίνα, έλα γρήγορα. - Γιάννη, πάρε τα πράγματά σου. 21.Το οριστικό άρθρο Θυμάσαι ότι μπροστά από τα ουσιαστικά μπαίνουν κάποιες μονοσύλλαβες λεξούλες; Αυτές τις λέμε οριστικά άρθρα. Τα οριστικά άρθρα τα χρησιμοποιούμε όταν μιλάμε για ένα ορισμένο πρόσωπο ζώο ή πράγμα. Π.χ. ο κήπος του σπιτιού. Το οριστικό άρθρο Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ενικός Αριθμός Ονομαστική ο η το Γενική του της του Αιτιατική τον τη(ν) το Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι οι τα Γενική των των των Αιτιατική τους τις τα 22.Το αόριστο άρθρο Έχουμε μάθει το οριστικό άρθρο έτσι δεν είναι; Σήμερα θα μάθουμε το αόριστο άρθρο. Είναι εύκολο όταν θέλουμε να γράψουμε αόριστα για ένα πρόσωπο, ζώο ή πράγμα χρησιμοποιούμε το αόριστο άρθρο ένας, μία, ένα. Π.χ. ένας λαγός, μία κούκλα, ένα παπί. 14

Μαθαίνω να κλίνω το αόριστο άρθρο: Ενικός Αριθμός Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομαστική ένας μια ένα Γενική ενός μιας ενός Αιτιατική έναν μια ένα Κλητική - - - 23.Ουσιαστικά Οι λέξεις που δείχνουν πρόσωπα, ζώα ή πράγματα ονομάζονται ουσιαστικά. Πχ. Ο πατέρας, ο καναπές, ο σκύλος, η μαμά, η γάτα, η κασετίνα, το παιδί, το φλιτζάνι, το κοτόπουλο.. Μπροστά από τα ουσιαστικά μπαίνουν κάποιες μονοσύλλαβες λεξούλες, αυτές τις λέμε άρθρα Τα ουσιαστικά τα χωρίζουμε σε: Αρσενικά (παίρνουν μπροστά το άρθρο ο) πχ. ο μπαμπάς, ο υπολογιστής, ο κόκορας Θηλυκά (παίρνουν μπροστά το άρθρο η) πχ. η Μαρία, η κότα, η τσάντα Ουδέτερα (παίρνουν μπροστά το άρθρο το) πχ. το μωρό, το φορτηγό, το λιοντάρι 24.Κύρια και Κοινά Ουσιαστικά Κύρια ουσιαστικά λέγονται τα ουσιαστικά που φανερώνουν ένα ορισμένο πρόσωπο, ζώο, πράγμα ή τόπο. Π.χ η Μαρία, ο Μάρτιος κ.ά. Κοινά ουσιαστικά λέγονται τα ουσιαστικά που φανερώνουν όλα τα πρόσωπα, ζώα ή πράγματα του ίδιου είδους. Π.χ τα λουλούδια, το βουνό. Θυμάμαι Όλα τα κύρια ουσιαστικά γράφονται με κεφαλαίο το πρώτο γράμμα. 15

25.Ισοσύλλαβα Ουσιαστικά Τα ουσιαστικά που έχουν τον ίδιο αριθμό συλλαβών στον ενικό και στον πληθυντικό αριθμό λέγονται ισοσύλλαβα. Π.χ. Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Ο δρό-μος (2 συλλ.) οι δρό-μοι (2 συλλ.) Της θά-λασ-σας (3 συλλ.) των θα-λασ-σών (3 συλλ.) 26.Ανισοσύλλαβα Ουσιαστικά Τα ουσιαστικά που έχουν στον πληθυντικό αριθμό μια συλλαβή παραπάνω απ ό,τι στον ενικό αριθμό λέγονται ανισοσύλλαβα. Π.χ. Ενικός αριθμός Πληθυντικός αριθμός Ο βαρ-κά-ρης (3 συλλ.) οι βαρ-κά-ρη-δες (4 συλλ.) Τη για-γιά (2 συλλ.) τις για-γιά-δες (3 συλλ) Το κύ-μα (2 συλλ.) τα κύ-μα-τα (3 συλλ.) 27.Αρσενικά Ουσιαστικά Έχουμε μάθει ότι τα Αρσενικά Ουσιαστικά παίρνουν μπροστά το άρθρο ο. Πχ. ο μπαμπάς, ο υπολογιστής, ο κόκορας. Σήμερα θα μάθουμε πως γράφεται η κατάληξη (το τέλος, δηλαδή) της λέξης: Τα Αρσενικά Ουσιαστικά που τελειώνουν σε ος γράφονται με όμικρον (ο) και αυτά που τελειώνουν σε ης με ήτα (η) Π.χ. ο δάσκαλ-ος, ο μαθητ-ής Πρόσεξε τώρα: Ο ένας θέλει ο ο δάσκαλος, ο μαθητής Οι πολλοί θέλουν οι οι δάσκαλοι, οι μαθητές 16

28.Τα άρθρα τον και των Μπερδεύτηκες; Δεν πρέπει γιατί τα πράγματα είναι απλά. Πρόσεξε και θα καταλάβεις. Πολλές φορές όταν γράφουμε βάζουμε μπροστά από τα αρσενικά ουσιαστικά τα άρθρα τον ή των. Το τον με όμικρον το χρησιμοποιούμε όταν μιλάμε για έναν π.χ. τον άνθρωπο, ενώ το των με ωμέγα όταν μιλάμε για πολλούς π.χ. των ανθρώπων Ένας τον φίλο Πολλοί των φίλων 29.Αρσενικά ουσιαστικά σε ος Σήμερα θα μάθεις να κλίνεις τα αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ος. Ενικός Αριθμός Ονομαστική ο ουρανός ο έμπορος Γενική του ουρανού του εμπόρου Αιτιατική τον ουρανό τον έμπορο Κλητική - ουρανέ - έμπορε Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι ουρανοί οι έμποροι Γενική των ουρανών των εμπόρων Αιτιατική τους ουρανούς τους εμπόρους Κλητική - ουρανοί - έμποροι Μαθαίνω Τα αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε ος είναι όλα ισοσύλλαβα. Η Κλητική ενικού σχηματίζεται σε ε. Μερικά αρσενικά κατεβάζουν τον τόνο στη γενική ενικού και στη γενική και αιτιατική πληθυντικού. 17

30.Αρσενικά ουσιαστικά σε -ης Σήμερα θα μάθεις τα ισοσύλλαβα αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ης. Ενικός Αριθμός Ονομαστική ο μαθητής ο επιβάτης Γενική του μαθητή του επιβάτη Αιτιατική τον μαθητή τον επιβάτη Κλητική - μαθητή - επιβάτη Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι μαθητές οι επιβάτες Γενική των μαθητών των επιβατών Αιτιατική τους μαθητές τους επιβάτες Κλητική - μαθητές - επιβάτες 31.Αρσενικά ουσιαστικά σε ης Ανισοσύλλαβα Σήμερα θα μάθεις να κλίνεις τα ανισοσύλλαβα αρσενικά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ης. Ενικός Αριθμός Ονομαστική ο καφετζής ο μανάβης Γενική του καφετζή του μανάβη Αιτιατική τον καφετζή τον μανάβη Κλητική - καφετζή - μανάβη Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι καφετζήδες οι μανάβηδες Γενική των καφετζήδων των μανάβηδων Αιτιατική τους καφετζήδες τους μανάβηδες Κλητική - καφετζήδες - μανάβηδες Μαθαίνω Η κατάληξη ηδες γράφεται με ήτα (η) 18

32.Αρσενικά ουσιαστικά σε -ας Πρέπει να μάθεις να κλίνεις σωστά και γρήγορα τα ουσιαστικά. Έτσι δε θα κάνεις λάθη. Σήμερα θα μάθεις αυτά που τελειώνουν σε ας και έχουν τον ίδιο αριθμό συλλαβών και στον ενικό αριθμό και στον πληθυντικό. Ενικός Αριθμός Ονομαστική ο πίνακας ο μήνας ο αγώνας Γενική του πίνακα του μήνα του αγώνα Αιτιατική τον πίνακα τον μήνα τον αγώνα Κλητική - πίνακα - μήνα - αγώνα Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι πίνακες οι μήνες οι αγώνες Γενική των πινάκων των μηνών των αγώνων Αιτιατική τους πίνακες τους μήνες τους αγώνες Κλητική - πίνακες - μήνες - αγώνες 33.Αρσενικά ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε -ας Σήμερα θα μάθεις αυτά που τελειώνουν σε ας και δεν έχουν τον ίδιο αριθμό συλλαβών και στον ενικό αριθμό και στον πληθυντικό (ανισοσύλλαβα). Ενικός Αριθμός Ονομαστική ο ψαράς Γενική Αιτιατική του ψαρά τον ψαρά Κλητική - ψαρά Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι ψαράδες Γενική Αιτιατική Κλητική των ψαράδων τους ψαράδες - ψαράδες 19

34.Θηλυκά Ουσιαστικά Έχουμε μάθει ότι τα Θηλυκά Ουσιαστικά παίρνουν μπροστά το άρθρο η. Πχ. η μαμά, η κλωστή, η γάτα. Σήμερα θα μάθουμε πως γράφεται η κατάληξη (το τέλος, δηλαδή) της λέξης: Τα Θηλυκά Ουσιαστικά που τελειώνουν σε η γράφονται με ήτα (η) Π.χ. η στάση Πρόσεξε τώρα: Η μία θέλει η η βρύση Οι πολλές θέλουν οι οι βρύσες 35.Τα άρθρα της και τις Το ίδιο γίνεται και στα άρθρα της και τις. Δηλαδή, όταν γράφουμε θηλυκά ουσιαστικά βάζουμε, πολλές φορές, τα άρθρα της ή τις. Το της με ήτα το χρησιμοποιούμε όταν μιλάμε για μία π.χ. της κότας, ενώ το τις με γιώτα όταν μιλάμε για πολλές π.χ. τις κότες. Μία της γάτας Πολλές τις γάτες 36.Θηλυκά ουσιαστικά σε α Σήμερα θα μάθεις να κλίνεις τα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε α. Ενικός Αριθμός Ονομαστική η ζημιά η χώρα η θάλασσα Γενική της ζημιάς της χώρας της θάλασσας Αιτιατική τη ζημιά τη χώρα τη θάλασσα Κλητική - ζημιά - χώρα - θάλασσα Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι ζημιές οι χώρες οι θάλασσες Γενική των ζημιών των χωρών των θαλασσών Αιτιατική τις ζημιές τις χώρες τις θάλασσες Κλητική - ζημιές - χώρες - θάλασσες Μαθαίνω Τα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε α στην γενική πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο στη λήγουσα. Π.χ η γλώσσα των γλωσσών 20

37.Θηλυκά ουσιαστικά σε η Ας μάθουμε πώς κλίνονται τα ισοσύλλαβα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε -η. Ενικός Αριθμός Ονομαστική η φωνή η λίμνη η ζάχαρη Γενική της φωνής της λίμνης της ζάχαρης Αιτιατική τη φωνή τη λίμνη τη ζάχαρη Κλητική - φωνή - λίμνη - ζάχαρη Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι φωνές οι λίμνες οι ζάχαρες Γενική των φωνών των λιμνών - Αιτιατική τις φωνές τις λίμνες τις ζάχαρες Κλητική - φωνές - λίμνες - ζάχαρες Μαθαίνω Μερικά θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε η στην γενική πληθυντικού κατεβάζουν τον τόνο στη λήγουσα. Π.χ η ζώνη- των ζωνών Ορισμένα θηλυκά ουσιαστικά που τελειώνουν σε η δεν έχουν γενική πληθυντικού. Π.χ. η ζάχαρη- οι ζάχαρες (χωρίς γενική πληθυντικού) 38.Θηλυκά ουσιαστικά σε η Ιδιόκλιτα Υπάρχουν και κάποια ακόμα ουσιαστικά που τελειώνουν σε η και ο πληθυντικός αριθμός τελειώνει σε εις. Αυτά κλίνονται έτσι: Ενικός Αριθμός Ονομαστική η πόλη η ερώτηση Γενική της πόλης της ερώτησης Αιτιατική την πόλη την ερώτηση Κλητική - πόλη - ερώτηση Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι πόλεις οι ερωτήσεις Γενική των πόλεων των ερωτήσεων Αιτιατική τις πόλεις τις ερωτήσεις Κλητική - πόλεις - ερωτήσεις 21

39.Θηλυκά ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε ου Σήμερα θα μάθεις να κλίνεις τα θηλυκά ανισοσύλλαβα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ου. Ενικός Αριθμός Ονομαστική η αλεπού Γενική της αλεπούς Αιτιατική την αλεπού Κλητική - αλεπού Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι αλεπούδες Γενική των αλεπούδων Αιτιατική τις αλεπούδες Κλητική - αλεπούδες 40.Ουδέτερα Ουσιαστικά Έχουμε μάθει ότι τα Ουδέτερα Ουσιαστικά παίρνουν μπροστά το άρθρο το. Πχ. το μωρό, το παπί, το θρανίο. Σήμερα θα μάθουμε πως γράφεται η κατάληξη (το τέλος, δηλαδή) της λέξης: Τα Ουδέτερα Ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ι γράφονται με γιώτα (ι) και αυτά που τελειώνουν σε ο με όμικρον (ο) Π.χ. το παιδί, το δέντρο Πρόσεξε τώρα: Το ένα θέλει το Τα πολλά θέλουν τα το παιδί τα παιδιά 22

41.Ουδέτερα ουσιαστικά σε ι Ας μάθουμε πώς κλίνονται τα ισοσύλλαβα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ι. Ενικός Αριθμός Ονομαστική το παιδί το τραγούδι Γενική του παιδιού του τραγουδιού Αιτιατική το παιδί το τραγούδι Κλητική - παιδί - τραγούδι Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική τα παιδιά τα τραγούδια Γενική των παιδιών των τραγουδιών Αιτιατική τα παιδιά τα τραγούδια Κλητική - παιδιά - τραγούδια Πρόσεξε τώρα: Τα ουδέτερα βράδυ, δάκρυ, δόρυ, δίχτυ, στάχυ και οξύ γράφονται με υ (ύψιλον) 42.Ουδέτερα ανισοσύλλαβα ουσιαστικά σε μα Ας μάθουμε πώς κλίνονται τα ανισοσύλλαβα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -μα. Ενικός Αριθμός Ονομαστική το αίμα το άγαλμα Γενική του αίματος του αγάλματος Αιτιατική το αίμα το άγαλμα Κλητική - αίμα - άγαλμα Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική τα αίματα τα αγάλματα Γενική των αιμάτων των αγαλμάτων Αιτιατική τα αίματα τα αγάλματα Κλητική - αίματα - αγάλματα 23

43.Ουδέτερα ουσιαστικά σε ο Ας μάθουμε πώς κλίνονται τα ισοσύλλαβα ουδέτερα ουσιαστικά που τελειώνουν σε -ο. Ενικός Αριθμός Ονομαστική το βουνό το πιάτο το άτομο Γενική του βουνού του πιάτου του ατόμου Αιτιατική το βουνό το πιάτο το άτομο Κλητική - βουνό - πιάτο - άτομο Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική τα βουνά τα πιάτα τα άτομα Γενική των βουνών των πιάτων των ατόμων Αιτιατική τα βουνά τα πιάτα τα άτομα Κλητική - βουνά - πιάτα τα άτομα Μαθαίνω Τα ουδέτερα ουσιαστικά σε ο τελειώνουν σε όμικρον (ο) Τα ουδέτερα ουσιαστικά σε ο που τονίζονται στην τρίτη από το τέλος συλλαβή κατεβάζουν τον τόνο του κατά μια συλλαβή στη γενική του ενικού αριθμού και του πληθυντικού. Π.χ. το άτομο - του ατόμου, τα άτομα - των ατόμων 44.Τα ρήματα Σήμερα θα σας μιλήσω για τα ρήματα. Οι λεξούλες που μας δείχνουν τι κάνει ή τι παθαίνει κάποιος λέγονται ρήματα. Π.χ Η μητέρα χτενίζεται. Τα παιδιά παίζουν. Πρόσεξε τώρα: Τα ρήματα, όταν τελειώνουν σε ω, τα γράφουμε με ωμέγα και όταν τελειώνουν σε ει, τα γράφουμε με έψιλον γιώτα. Οι λεξούλες εγώ, εσύ, αυτός, εμείς, εσείς, αυτοί είναι τα πρόσωπα που βοηθούν να κλίνουμε ένα ρήμα. 24

45.Το ρήμα είμαι Το ρήμα είμαι, είναι βοηθητικό και το χρησιμοποιούμε καθημερινά. Μαθαίνω να το κλίνω σωστά Εγώ είμαι Εσύ είσαι Αυτός είναι Εμείς είμαστε Εσείς είστε Αυτοί είναι 46.Οι Χρόνοι των ρημάτων Όταν μιλάμε ή κάνουμε κάτι χρησιμοποιούμε χρόνους, όπως: τώρα, πριν, μετά. Οι 8 ΧΡΟΝΟΙ των ρημάτων είναι: Ενεστώτας Παρατατικός Αόριστος Μέλλοντας Εξακολουθητικός Μέλλοντας Συνοπτικός Παρακείμενος Υπερσυντέλικος Μέλλοντας Συντελεσμένος Οι 8 χρόνοι μας δείχνουν: 1. ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ: κάτι που γίνεται ΤΩΡΑ. Π.χ. Εγώ γράφω την άσκηση. 2. ΠΑΡΑΤΑΤΙΚΟΣ: κάτι που γινόταν ΧΤΕΣ συνέχεια, για πολλή ώρα. Π.χ. Εγώ όλο το πρωί έγραφα την άσκηση. 3. ΑΟΡΙΣΤΟΣ: κάτι που έγινε ΧΤΕΣ για μια στιγμή. Π.χ. Εγώ έγραψα την άσκηση γρήγορα. 25

4.ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΕΞΑΚΟΛΟΥΘΗΤΙΚΟΣ:κάτι που θα γίνεται ΑΥΡΙΟ για πολλή ώρα. Π.χ. Εγώ θα γράφω την άσκηση όλη μέρα. 5. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΟΠΤΙΚΟΣ: κάτι που θα γίνει ΑΥΡΙΟ για μια στιγμή. Π.χ. Εγώ θα γράψω γρήγορα την άσκηση. 6. ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ: κάτι που έχει γίνει ΩΣ ΤΩΡΑ. Π.χ. Εγώ έχω γράψει την άσκηση και παίζω. 7. ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ: κάτι που είχε γίνει ΧΤΕΣ πριν γίνει κάτι άλλο. Π.χ. Εγώ είχα γράψει την άσκηση πριν έρθεις. 8. ΜΕΛΛΟΝΤΑΣ ΣΥΝΤΕΛΕΣΜΕΝΟΣ: κάτι που θα γίνει ΑΥΡΙΟ μετά από κάτι άλλο. Π.χ.Εγώ θα έχω γράψει την άσκηση μέχρι να μιλήσεις. 47.Ενεστώτας Ο Ενεστώτας φανερώνει κάτι που γίνεται τώρα συνέχεια χωρίς διακοπή ή κάτι που επαναλαμβάνεται καθημερινά. Π.χ. Ο Κώστας κοιτάζει τη θάλασσα. Κάθε πρωί πίνω γάλα. Μαθαίνω να τον κλίνω: Ενεστώτας Εγώ παίζ-ω Εσύ παίζ-εις Αυτός παίζ-ει Εμείς παίζ-ουμε Εσείς παίζ-ετε Αυτοί παίζ-ουν 26

48. Ο Ενεστώτας των ρημάτων σε -ώ Για προσέξτε τώρα τα ρήματα πετώ και συμφωνώ. Και τα δύο τονίζονται στο -ώ σωστά; Δεν κλίνονται όμως το ίδιο. Θέλετε να τα μάθουμε; Εγώ πετ-ώ Εγώ συμφων-ώ Εσύ πετ-άς Αυτός πετ-ά (ή πετάει) Εμείς πετ-ούμε (ή πετάμε) Εσείς πετ-άτε Αυτοί πετ-ούν (ή πετάν ή πετάνε) Εσύ συμφων -είς Αυτός συμφων-εί Εμείς συμφων-ούμε Εσείς συμφων-είτε Αυτοί συμφων-ούν 50.Αόριστος Στα ρήματα όταν θέλουμε να μιλήσουμε για το πριν (χτες) για μια στιγμή χρησιμοποιούμε έναν χρόνο που λέγεται Αόριστος. Πχ. Χθες έτρεξα για να προλάβω το λεωφορείο. Μαθαίνουμε να κλίνουμε ρήματα στον Αόριστο. Σας γράφω ένα παράδειγμα: Αόριστος Εγώ κοίταξ-α Εσύ κοίταξ-ες Αυτός κοίταξ-ε Εμείς κοιτάξ-αμε Εσείς κοιτάξ-ατε Αυτοί κοίταξ-αν 27

Σε ορισμένα ρήματα ο Αόριστος σχηματίζεται με διαφορετική ορθογραφία. Αυτά είναι: Ενεστώτας Αόριστος Γίνεται με η (ήτα) βρίσκω βρήκα βγαίνω βγήκα μπαίνω μπήκα έρχομαι ήρθα πίνω ήπια παίρνω πήρα πηγαίνω πήγα Γίνεται με ει (έψιλον γιώτα) βλέπω είδα λέω είπα έχω είχα Γίνεται με υ (ύψιλον) φεύγω έφυγα 51.Αόριστος -ισα ή -ησα; Μπερδευτήκατε; Δεν πρέπει. Προσέξτε! Τα ρήματα που στον Ενεστώτα έχουν κατάληξη ιζω κρατούν το ι (γιώτα) και στον Αόριστο, όπου η κατάληξη γίνεται ισα. Πχ. καθαρίζω- καθάρισα Τα ρήματα που στον Ενεστώτα τονίζονται στην κατάληξη -ώ, στον Αόριστο γράφονται με η δηλαδή -ησα Πχ. σταματώ- σταμάτησα 28

52.Παρατατικός Ο Παρατατικός είναι ο χρόνος που μας δείχνει κάτι που έγινε πριν (χθες) συνέχεια. Π.χ διαβάζω Χθες διάβαζα όλο το απόγευμα. Μαθαίνω να κλίνω ρήματα στον Παρατατικό: Παρατατικός Εγώ έπαιζ-α εγώ μπορ-ούσα Εσύ έπαιζ-ες εσύ μπορ-ούσες Αυτός έπαιζ-ε αυτός μπορ-ούσε Εμείς παίζ-αμε εμείς μπορ-ούσαμε Εσείς παίζ-ατε εσείς μπορ-ούσατε Αυτοί έπαιζ-αν αυτοί μπορ-ούσαν 53.Ο Παρατατικός του ρήματος Είμαι Τώρα ας μάθουμε και τον Παρατατικό του βοηθητικού ρήματος είμαι: εγώ ήμουν εσύ ήσουν αυτός ήταν εμείς ήμαστε εσείς ήσαστε αυτοί ήταν 54.Καταλήξεις Ρημάτων Όταν γράφουμε ρήματα θα πρέπει να θυμόμαστε κάποιες καταλήξεις και έτσι δε θα κάνουμε ποτέ λάθος. Αυτές είναι: Τα ρήματα που έχουν κατάληξη -αίνω γράφονται πάντοτε με αι (άλφα γιώτα), εκτός από τα μένω, δένω, πλένω. Πχ. μπαίνω, βγαίνω 29

Τα ρήματα που έχουν κατάληξη -ευω γράφονται πάντοτε με ευ (έψιλον ύψιλον), εκτός από το κλέβω. Πχ. μαζεύω, χορεύω Τα ρήματα που έχουν κατάληξη ίζω γράφονται πάντοτε με ι (γιώτα), εκτός από τα δανείζω, δακρύζω, αθροίζω. Πχ. ζωγραφίζω, χαρίζω Τα ρήματα που έχουν κατάληξη -ωνω γράφονται πάντοτε με ω(ωμέγα). Πχ. κρυώνω, μπαλώνω 55.Μετοχές Ας μάθουμε για τις μετοχές. Είναι λέξεις που συνοδεύουν τα ρήματα και μας δείχνουν τον τρόπο με τον οποίο γίνεται κάτι. Για να φτιάξουμε μία μετοχή, βγάζουμε από το ρήμα την κατάληξη ω και βάζουμε την κατάληξη οντας ή ώντας. -Παρατηρήσατε κάτι; -Ναι, καλά το καταλάβατε. - Από τότε ξέρουμε όταν το ώντας τονίζεται θέλει ωμέγα.. Π.χ. τραγουδ-ώ τραγουδ-ώντας παίζ-ω παίζ-οντας Άλλες πάλι μετοχές μοιάζουν με επίθετα και έχουν την κατάληξη μένος,- μένη,- μένο. Π.χ διψώ: διψασ-μένος, διψασ-μένη, διψασ-μένο 30

56.Τα Επίθετα -Ξέρετε τι είναι τα επίθετα; -Όχι!!! Επίθετα είναι οι λέξεις που μπαίνουν μπροστά από τα ουσιαστικά και μας δείχνουν διάφορα χαρακτηριστικά των ουσιαστικών αυτών. Π.χ. η καινούρια ζακέτα το φρόνιμο παιδί -Θα με ρωτήσετε: «Πώς καταλαβαίνουμε αν μια λέξη είναι επίθετο;» - Είναι πανεύκολο Στα επίθετα ταιριάζουν και τα τρία άρθρα. Το ο, το η και το το. Έτσι λέμε: ο καλός, η καλή, το καλό ο όμορφος, η όμορφη, το όμορφο 57.Η κλίση των επιθέτων Επίθετα σε ος,-η,-ο -Τώρα ας δούμε πώς κλίνονται τα επίθετα. Είναι απλό κλίνονται όπως τα ουσιαστικά. - Και κάτι ευχάριστο τα επίθετα τονίζονται σε όλες τις πτώσεις όπως τονίζεται και η ονομαστική του αρσενικού του ενικού αριθμού! - Ας δούμε πως κλίνονται: Ενικός Αριθμός Ονομαστική ο μικρός η μικρή το μικρό Γενική του μικρού της μικρής του μικρού Αιτιατική το μικρό τη μικρή το μικρό Κλητική - μικρέ - μικρή - μικρό Πληθυντικός Αριθμός Ονομαστική οι μικροί οι μικρές τα μικρά Γενική των μικρών των μικρών των μικρών 31

Αιτιατική τους μικρούς τις μικρές τα μικρά Κλητική - μικροί - μικρές - μικρά 58.Τα αριθμητικά Ας μάθουμε και τα αριθμητικά. Οι λεξούλες που μας δείχνουν ένα συγκεκριμένο αριθμό από πρόσωπα, ζώα ή πράγματα και τις οποίες μπορούμε να γράψουμε και με αριθμούς λέγονται αριθμητικά. Π.χ ένα, δύο, τρία.. Πρόσεξε τώρα: Το αριθμητικό ένα κλίνεται και στα τρία γένη αλλά μόνο στον ενικό αριθμό, ενώ τα αριθμητικά τρία και τέσσερα κλίνονται μόνο στον πληθυντικό αριθμό και έχουν τους ίδιους τύπους για το αρσενικό και το θηλυκό. ένας Αρσενικό Θηλυκό Ουδέτερο Ονομαστική ένας μια ένα Γενική ενός μιας ενός Αιτιατική ένα(ν) μια ένα τρεις, τέσσερις Αρσενικό και Θηλυκό Ουδέτερο Ονομ. τρεις τέσσερις τρία τέσσερα Γεν. τριών τεσσάρων τριών τεσσάρων Αιτ. τρεις τέσσερις τρία τέσσερα Μαθαίνω Τους αριθμούς από το 13 ως το 19 τους γράφουμε με μια λέξη. Π.χ. 13 δεκατρία 14 δεκατέσσερα 15 δεκαπέντε Όμως από το 21 και μετά τους γράφουμε με δύο ή τρεις λέξεις. Π.χ. 25 είκοσι πέντε 33 τριάντα τρία 32

161 εκατόν εξήντα ένα Ο αριθμός εννιά (9) γράφεται με δύο ν, ο αριθμός ενενήντα (90) με ένα ν, ο αριθμός εννιακόσια (900) με δύο ν, ενώ το αριθμητικό ένατος γράφεται με ένα ν. (Θα σκέφτομαι αν η λεξούλα περιέχει όλο το εννιά και θα ξέρω ότι θέλει δύο ν) 59.Τα Επιρρήματα Τέλος θα μάθουμε για τα επιρρήματα. Είναι λέξεις άκλιτες, πάνε παρέα, συνήθως, με τα ρήματα και φανερώνουν τόπο, χρόνο, τρόπο, ποσό. Π.χ. Το σκαμνί είναι κάτω από το τραπέζι. Θα σου απαντήσω αύριο. Τα επιρρήματα ανάλογα με τη σημασία τους χωρίζονται σε: 1. τοπικά (δείχνουν τόπο και απαντούν στη ερώτηση πού; Π.χ. Το σχολείο είναι δίπλα στο φούρνο.) 2. χρονικά (δείχνουν χρόνο και απαντούν στη ερώτηση πότε; Π.χ. Ήρθε νωρίς.) 3. τροπικά (δείχνουν τρόπο και απαντούν στη ερώτηση πώς; Π.χ. Περάσαμε ωραία.) 4. ποσοτικά (δείχνουν ποσό και απαντούν στη ερώτηση πόσο; Π.χ. Το μωρό έφαγε αρκετά.) 5. βεβαιωτικά, αρνητικά ή διστακτικά. 33

Η γραμματική δεν τελειώνει εδώ, υπάρχουν πολλά ακόμα που θα τα μάθουμε στις επόμενες τάξεις. Σας εύχομαι καλό ταξίδι στον κόσμο της γνώσεις. Κυρία γραμματικούλα 34