Πρώτη ωκεανογραφική μέλετη ΙΩΚΑΕ αρχές δεκαετίας 70 1986-2004: «Παρακολούθηση ρύπανσης στο Σαρωνικό Κόλπο (MED-



Σχετικά έγγραφα
ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Μ.Δασενάκης ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ

ιαχείριση υδατικών οικοσυστηµάτων: η περίπτωση του Σαρωνικού κόλπου Π. Παναγιωτίδης, ΕΛΚΕΘΕ

ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΤΗΣ ΒΙΟΜΑΖΑΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΖΩΟΠΛΑΓΚΤΟΥ ΣΤΟ ΣΑΡΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΘΕΡΜΑΪΚΟ ΚΟΛΠΟ

Πρόγραμμα Παρακολούθησης Υδάτων Λίμνης Παμβώτιδας. (Lake Pamvotis Water Monitoring Programm) ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

ΕΘΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΥΓΕΙΑΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΕΞΕΛΙΞΗ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΕΩΝ ΒΑΡΕΩΝ ΜΕΤΑΛΛΩΝ ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΟΥ ΧΡΩΜΙΟΥ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύποι. Αντίδραση βιολογικών συστημάτων σε παράγοντες αύξησης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ. Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης. Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη

Ενεργοποίησηκινδύνουγιαεπιβλαβήμικροφύκη: Το παράδειγμα του Μαλιακού κόλπου

ΦΑΣΗ 5. Ανάλυση αποτελεσμάτων αλιευτικής και περιβαλλοντικής έρευνας- Διαχειριστικές προτάσεις ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ

Η οδηγία για τα νερά κολύμβησης και η επίδραση της μυδοκαλλιέργειας στην ποιότητα νερών του Θερμαϊκού κόλπου (Βόρειο. Αιγαίο)

Περιβαλλοντική Διαχείριση Εκβολών & Παράκτιας Ζώνης π. Νέστου

Και οι τρεις ύφαλοι βρίσκονται κοντά στην ακτογραμμή. Τα βάθη κυμαίνονται από 31 έως 35 m για τους Τ.Υ. Ιερισσού και Πρέβεζας και 20 έως 30 m για τον

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑ ΦΥΣΙΚΗ ΧΗΜΕΙΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΩΛΟΓΙΑ

Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη θέση Βούδια, Ν. Μήλου, για τα έτη

Παναγιώτης Γ. Κοσμόπουλος 1, Παναγιώτης Θ. Νάστος 1,

Εργασία στο μάθημα: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ. Θέμα: ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ

ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ( ).

Ρύπανση από πετρελαιοειδή στο θαλάσσιο περιβάλλον. Η περίπτωση του πρόσφατου ατυχήματος στο Σαρωνικό κόλπο

Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη θέση Τσιγκράδο, Ν. Μήλου, για τα έτη

«το νερό δεν αποτελεί ένα απλό εμπορικό προϊόν όπως οποιοδήποτε άλλο, αλλά, είναι μια κληρονομιά που πρέπει να προστατευθεί...»

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΡΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ: ΚΗΦΙΣΟΣ- ΠΟΔΟΝΙΦΤΗΣ- ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΗ

ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ

Υδατικοί Πόροι -Ρύπανση

Εφαρμογή Ολοκληρωμένου Προγράμματος Παρακολούθησης Θαλασσίων Υδάτων στο πλαίσιο υλοποίησης της Ευρωπαϊκής οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική

Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά 2000/60/ΕΕ και ευτροφισμός

ΔΙΑΛΥΤΟΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΔΙΑΚΟΣ ΧΑΛΚΟΣ ΣΤΟ ΣΑΡΩΝΙΚΟ ΚΟΛΠΟ: ΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 25 ΕΤΩΝ ( )

ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΡΕΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΛΕΚΑΝΟΠΕΔΙΟΥ ΑΘΗΝΩΝ: ΚΗΦΙΣΟΣ- ΠΟΔΟΝΙΦΤΗΣ- ΠΙΚΡΟΔΑΦΝΗ

Συμβολή στα επίπεδα σωματιδιακής ρύπανσης της Θεσσαλονίκης από απομακρυσμένες πηγές. Δ. Μελάς Τμήμα Φυσικής ΑΠΘ, μέλος της Ομάδας Εργασίας ΤΕΕ/ΤΚΜ

Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα INTERREG IIIB- MEDOCC Reseau Durable d Amenagement des Ressources Hydrauliques (HYDRANET) (

Ανθρωπογενής επιβάρυνση της θαλάσσιας περιοχής του κόλπου της Παλαιόχωρας

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥ ΧΩΡΟΥ: η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής στις αρχές της δεκαετίας του 90

Δρ. Γεώργιος Γκίκας. Τηλ./Fax: Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας. Πολυτεχνική Σχολή Δ.Π.Θ.

Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ (WFD 2000/60/ΕΚ) ΓΙΑ ΤΑ ΥΔΑΤΑ ΩΣ ΜΕΣΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛIΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

PRESENT TROPHIC STATE EVALUATION OF LAKE TRICHONIS - COMPARISON WITH PREVIOUS DATA

ΕΠΟΧΙΑΚΗ ΙΑΚΥΜΑΝΣΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΝΕΩΝ ΜΟΥ ΑΝΙΩΝ ΧΑΛΚΙ ΙΚΗΣ

GEOCHEMISTRY OF MAJOR AND MINOR ELEMENTS FROM SURFACE SEDIMENTS OF LAKONIKOS GULF, GREECE

ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ ΟΞΕΙΔΟ-ΑΝΑΓΩΓΗΣ ΣΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΝΟ ΝΕΡΟ

Επιπτώσεις της διάθεσης απόβλητων ελαιοτριβείων στο έδαφος και στο περιβάλλον

ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ. Εκθεση χώρας - Κύπρος {COM(2015) 85 final}

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΠΕΖΩΝ & ΜΕΡΑΜΒΕΛΛΟΥ, 2011 και 2013)

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΘΕΡΜΑΙΚΟ ΚΟΛΠΟ Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΗΣ

Περιεχόµενα. 1. Γενικό πλαίσιο. 2. Η ΚΑΠ σήµερα. 3. Γιατί χρειαζόµαστε τη µεταρρύθµιση; 4. Νέοι στόχοι, µελλοντικά εργαλεία και πολιτικές επιλογές

Μελετη της εαρινης δυναμικης και παραγωγικοτητας του φυτοπλαγκτου σε σχέση με φυσικοχημικους παραγοντες σε ενα παρακτιο ολιγοτροφικο οικοσυστημα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΓΕΩΧΗΜΕΙΑ

ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΗ

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O O2

Ολοκληρωµένη διαχείριση υγροτόπων: Το παράδειγµα του Ιχθυοτροφικού Οικοτουριστικού πάρκου«τηθυσ» στην αύλακα Παπαπουλίου Πιερίας

Περιγραφή θέσης ήλιου

ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΥΔΡΟΓΟΝΑΝΘΡΑΚΩΝ ΚΑΙ ΟΡΓΑΝΟΧΛΩΡΙΩΜΕΝΩΝ ΕΝΩΣΕΩΝ ΣΤΑ ΙΖΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ

15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ

ιαχείριση Παράκτιων Υδατικών Συστημάτων

Διαταραχές των βιογεωχημικών κύκλων των στοιχείων από την απελευθέρωση χημικών ουσιών στο περιβάλλον

ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΘΑΛΑΣΣΙΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΣΗΝΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΥΤΙΚΩΝ ΑΚΤΩΝ ΤΟΥ Ν. ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ

Xρήση. μακροφυκών ως βιοφίλτρων θρεπτικών αλάτων και βαρέων μετάλλων σε συστήματα επεξεργασίας νερού

Ποιότητα αρδευτικών πόρων της καλλιέργειας ελιάς (περίπτωση ΝΗΛΕΑΣ, 2011 και 2013)

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΗΣΥΣΤΑΣΗΤΩΝΑΣ2.5 ΣΤΗΝ ΑΤΜΟΣΦΑΙΡΑ ΤΩΝ

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΣΤΟ ΛΙΜΑΝΙ ΝΕΩΝ ΜΟΥΔΑΝΙΩΝ ΧΑΛΚΙΔΙΚΗΣ WATER QUALITY ΙΝ THE HARBOR OF NEA MOUDANIA HALKIDIKI, GREECE

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ

Θρεπτικά συστατικά στο θαλάσσιο οικοσύστημα 51. Πηγή: Raven, Berg & Johnson, 1993, σ.486.

«Η επίδραση του ανθρώπου σε αστικά ποτάμια οικοσυστήματα»

ιαχείριση Παράκτιων Υδατικών Συστημάτων

North Aegean Sea (Eastern Mediterranean)

μελετά τις σχέσεις μεταξύ των οργανισμών και με το περιβάλλον τους

ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ ΜΑΡΙΛΕΝΑ ΕΠΙΒΛΕΠΟΥΣΑ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ: Δρ. ΑΜΑΛΙΑ ΜΩΡΙΚΗ

Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς

ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ. Ερευνητικό Έργο:

Βιολογία Γενικής Παιδείας Κεφάλαιο 2 ο : Άνθρωπος και Περιβάλλον

ΕΠΟΧΙΚΕΣ ΔΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΦΩΣΦΟΡΟΥ ΣΤΗ ΔΥΤΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ SEASONAL FLUCTUATIONS OF PHOSPHORUS IN THE WESTERN BASIN OF SARONIC GULF

E1K206. ΧΩΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΠΑΠΠΑ (Β /κή ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Η σημασία του θείου για τους υδρόβιους οργανισμούς?

1. Δομή του μορίου : (δεσμοί υδρογόνου)

4 Μαρτίου Ελευσίνα

ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ Γ ΤΑΞΗΣ ΗΜΕΡΗΣΙΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΤΗ 18 ΙΟΥΝΙΟΥ 2019 ΕΞΕΤΑΖΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ: ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ

ΒΑΡΙΑ ΜΕΤΑΛΛΑ ΚΑΙ ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ (Λύσεις και αντιμετώπιση της ρύπανσης από βαριά μέταλλα) ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ σ.

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΟΥ ΘΕΡΜΑΪΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ

ΡΥΠΑΝΣΗ. Ρύπανση : η επιβάρυνση του περιβάλλοντος με κάθε παράγοντα ( ρύπο ) που έχει βλαπτικές επιδράσεις στους οργανισμούς ΡΥΠΟΙ

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΙΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ (.Π.Μ.Σ.) «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ»

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3. Κύκλοι Βαρέων Μετάλλων. Βαρέα Μέταλλα στα Παράκτια Συστήματα

Ασκηση 10 η : «ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΩΚΕΑΝΩΝ» Φυσικές ιδιότητες θαλασσινού νερού Θερμοκρασία Αλατότητα Πυκνότητα Διαγράμματα Τ-S

Γ ΚΠΣ ΕΠΕΑΕΚ ΙΙ ΜΕΤΡΟ 2.2, ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ ΠΡΑΞΗΣ ια. ΕΡΓΟ: «ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ - ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ-Ενίσχυση ερευνητικών ομάδων του ΤΕΙ ΚΡΗΤΗΣ»

2006 ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΓΟΥΝΑΡΗ

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΕ ΑΠΟΔΕΚΤΕΣ

ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΕΔΑΦΟΛΟΓΙΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ 4 ΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ ΑΠΡΙΛΙΟΣ 2012

ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ

ΜΑΘΗΜΑ / ΤΑΞΗ : ΒΙΟΛΟΓΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ / Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΣΕΙΡΑ: ΘΕΡΙΝΑ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 08/01/2012

Εργαστήριο Ελέγχου Ρύπανσης Περιβάλλοντος, Τμήμα Χημείας Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

«Ο ΤΥΠΟΣ ΤΟΥ HIRAYAMA

ΑΡΙΘΜΟΣ ΟΞΕΙΔΩΣΗΣ - ΓΡΑΦΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΤΥΠΩΝ- ΟΝΟΜΑΤΟΛΟΓΙΑ

ΤΕΧΝΙΚΟ ΕΛΤΙΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΠΟΣΙΜΟΥ ΝΕΡΟΥ ΤΜΗΜΑ 1. Πληθυσµός οικισµού Αριθµός πηγών

Διδακτικά μέσα και υλικά: φύλλο εργασίας, μολύβια, Η/Υ για πρόσβαση στο διαδίκτυο.

Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου. Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2)

Παράκτια Βιογεωχημικά Μαθηματικά Ομοιώματα. ρ. Γιώργος Συλαίος Ωκεανογράφος Επ. Καθηγητής ΤΜΠ- ΠΘ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΥ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ

Διαχείριση επιφανειακών υδατικών συστημάτων

Transcript:

Σκιαγράφηση της περιβαλλοντικής κατάστασης του Κόλπου της Ελευσίνας Ε. Κρασακοπούλου 1

Μελέτες ΕΛΚΕΘΕ στον κόλπο Ελευσίνας Πρώτη ωκεανογραφική μέλετη ΙΩΚΑΕ αρχές δεκαετίας 7 1986-24: «Παρακολούθηση ρύπανσης στο Σαρωνικό Κόλπο (MED- POL) 1987: καταγραφή βιολογικών παραμέτρων στο Σαρωνικό κόλπο (Παναγιωτίδης και συν., 1988) 1989-199: καταγραφή βιολογικών παραμέτρων στο Σαρωνικό κόλπο (Σιώκου-Φράγκου και συν., 1991) 1989-1991: διερεύνηση η επίδρασης ρύπανσης στο πλαγκτόν (Pagou et coll., 1995) 1998-99 και 2-24: «Παρακολούθηση οικοσυστήματος Σαρωνικού κόλπου υπό την επίδραση της εκβολής των λυμάτων του αγωγού της Ψυττάλειας» χρηματοδότηση ΕΥΔΕ/ΑΕΛΜΠ 25-6: «Παρακολούθηση οικοσυστήματος Εσ. Σαρωνικού Κόλπου υπό την επίδραση του ΚΕΛΨ» χρηματοδότηση ΕΥΔΑΠ 27: «Παρακολούθηση οικοσυστήματος Εσ.Σαρωνικού Κόλπου υπό την επίδραση του ΚΕΛΨ Β Περίοδος» χρηματοδότηση ΕΥΔΑΠ 28-9: 9 «Παρακολούθηση Π λ οικοσυστήματος Εσ. Σαρωνικού Κόλπου υπό την επίδραση του ΚΕΛΨ Γ Περίοδος» χρηματοδότηση ΕΥΔΑΠ 2

Φυσιογραφία κόλπου Ελευσίνας Εγκόλπωση του Β.Σαρωνικού επίμηκες λοβοειδές τεκτονικό βύθισμα σχετικά αβαθής ημίκλειστος κόλπος (μέγιστο βάθος 35m) δυτικός ς δίαυλος επικοινωνίας: ~7m - ανατολικός δίαυλος : ~1m μορφολογία του βυθού: το Δ τμήμα του Κ. Ελευσίνας χαρακτηρίζεται από την ύπαρξη ενός βυθίσματος με απότομα πρανή - το Α τμήμα του κόλπου παρουσιάζει βυθό ομαλό και ρηχό (βάθη γύρω στα 2-25 25 μέτρα). Οι Β ακτές του κόλπου σχηματίστηκαν από προσχώσεις ποταμοχειμάρων και σήμερα καλύπτονται από τη Βιομηχανική Περιοχή, το λιμάνι της Ελευσίνας και την αντίστοιχη αστική περιοχή. Χρόνος ανανέωσης Χειμερινή περίοδος: ~7ημέρες Θερινή περίοδος: ~5ημέρες 3

Πλέγμα σταθμών μελέτης ζωοβενθικών βιοκοινωνιών Πλέγμα σταθμών μελέτης φυσικών & χημικών παραμέτρων υδάτινης στήλης 4

Υδρολογία - Χ. Κοντογιάννης Jul-7 Άμεση απόκριση υδρολογίας σε θερμοκρασιακές αλλαγές ατμόσφαιρας με αποτέλεσμα: -χειμώνας Έντονη ψύξη-σχηματισμός πυκνού νερού-εντονότερη ρη κινητικότητα υδάτινων μαζών -καλοκαίρι Έντονη στρωμάτωση-ισχυρό θερμοκλινές (Μάιος- Σεπτέμβριος)-μειωμένη κινητικότητα υδάτινων μαζών- δημιουργία ανοξικών συνθηκών σε d>2m Sep- 7 Oct-7 Aug- 7 Nov- 7 Dec- 7 5

Διαλ.Οξυγόνο-Θρεπτικά Α. Παυλίδου Στρωμάτωση κατα τη θερμή περίοδο και συγκέντρωση μεγάλης ποσότητας οργαν.ύλης στο βαθύ στρώμα έχει ως αποτέλεσμα την κατανάλωση-μείωση διαλυμένου οξυγόνου, ανοξία Dissolved Oxygen (ml/l)..5 1. 1.5 2. 2.5 3. 3.5 4. 4.5 5. 5.5 Dissolved Oxygen 1 2 3 4 5 6 7 5 October 23 October 22 October 21 1 September 2 September 1987 5 1 March 24 March 23 February 22 March 21 Dept th (m) 15 2 De epth (m) 15 2 25 25 3 3 35 35 Θερινή περίοδος Χειμερινή περίοδος 6

Αμμωνιακά άλατα στον κόλπο της Ελευσίνας Ammonium 2 4 6 8 1 12 14 Ammonium 2 4 6 8 1 12 14 5 1 October 23 October 22 October 21 September 2 September 1987 5 1 March 24 March 23 February 22 March 21 Depth D (m) 15 2 Depth (m) 15 2 25 25 3 3 35 35 Θερινή περίοδος Χειμερινή περίοδος 7

Διαχρονική εξέλιξη βιομάζας διαλ.οξυγόνου και θρεπτικών αλάτων (1987-24) 7. 6. 5. DO S2 NO2 2,5 Linear (NO2) 2, ΝΟ 2 1,5 L) 4. 1,,5, y =,6x -,4319 R 2 =,16 DO (ml/l 3. 2. Ιαν-87 Ιαν-88 Ιαν-89 Ιαν-9 Ιαν-91 Ιαν-92 Ιαν-93 Ιαν-94 Ιαν-95 Ιαν-96 Ιαν-97 Ιαν-98 Ιαν-99 Ιαν- Ιαν-1 Ιαν-2 Ιαν-3 Ιαν-4 4, 3,5 3, 2,5 2, 1. S2 2-4 PO4 Linear (PO4) y = -6E-5x + 2,6544 R 2 =,571 9, 8, 7, 6, 5, NO3 Linear (NO3) y =,73x - 7,1252 R 2 =,1532 S2 Στατ.σημαντ. 9% May- Jul- Sep- Nov- Jan-1 Mar-1 May-1 Jul-1 Sep-1 Nov-1 Jan-2 Mar-2 May-2 Jul-2 Sep-2 Nov-2 Jan-3 Mar-3 May-3 Jul-3 Sep-3 Nov-3 Jan-4 Mar-4 May-4 1,5 1,,5, ΡΟ 4 4, 3, 2, 1,, ΝΟ 3 Ιαν-87 Ιαν-88 Ιαν-89 Ιαν-9 Ιαν-91 Ιαν-92 Ιαν-93 Ιαν-94 Ιαν-95 Ιαν-96 Ιαν-97 Ιαν-98 Ιαν-99 Ιαν- Ιαν-1 Ιαν-2 Ιαν-3 Ιαν-4 Στατ.σημαντ. 99% 1/1/87 1/1/88 1/1/89 1/1/9 1/1/91 1/1/92 1/1/93 1/1/94 1/1/95 1/1/96 1/1/97 1/1/98 1/1/99 1/1/ 1/1/1 1/1/2 1/1/3 1/1/4 5, 45, 4, 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5,, ΣΝ/P Linear (ΣΝ/P) y =,419x - 39,75 R 2 =,1377 S2 S2 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, ΝΗ 4 Στατ.σημαντ. 99% NH4 Linear (NH4) y = -,39x + 5,6643 R 2 =,446 Ιαν-87 Ιαν-88 Ιαν-89 Ιαν-9 Ιαν-91 Ιαν-92 Ιαν-93 Ιαν-94 Ιαν-95 Ιαν-96 Ιαν-97 Ιαν-98 Ιαν-99 Ιαν- Ιαν-1 Ιαν-2 Ιαν-3 Ιαν-4 Στατ.σημαντ. 95% Ιαν-87 Ιαν-88 Ιαν-89 Ιαν-9 Ιαν-91 Ιαν-92 Ιαν-93 Ιαν-94 Ιαν-95 Ιαν-96 Ιαν-97 Ιαν-98 Ιαν-99 Ιαν- Ιαν-1 Ιαν-2 Ιαν-3 Ιαν-4 Στατ.σημαντ. 99% 8

Χλωροφύλλη-Φυτοπλαγκτό Κ.Πάγκου & Γ.Ασημακοπούλου 2.5 Chlα (mg.m -3 ) 2. 1.5 1..5 Κόλπος Ελευσίνας S2 Εποχιακές διακυμάνσεις των συγκεντρώσεων της χλωροφύλλης α (mg.m -3 ), την περίοδο Μαίου 1998- Ιουνίου 24. M J J A S O N D J F M A M J Months 2.5 2. Εσωτερικός Σαρωνικός S11 2.5 2. S16 Ορια Εσωτ.-Εξωτ. Σαρωνικού Chlα (mg.m -3 ) 1.5 1. Chlα (mg.m -3 ) 1.5 1..5.5. M J J A S O N D J F M A M J Months. M J J A S O N D J F M A M J Months 1998-1999 2-21 21-22 22-23 23-24 9

Εποχιακές διακυμάνσεις των φυτοπλαγκτονικών ομάδων την περίοδο 1998-24 14 14 12 Κόλπος Ελευσίνας S2 12 Εσωτερικός Σαρωνικός S11 1 1 1 3 cells.l -1 8 6 1 3 cells.l -1 8 6 4 4 2 2 Aug98 Dec98 Feb99 May99 May Aug Dec Mar1 May1 Aug1 Dec1 Feb2 Jun2 Sep2 Dec2 Feb3 Jun3 Aug3 Jan4 Mar4 Month Aug98 Dec98 Feb99 May99 May Aug Dec Mar1 May1 Aug1 Dec1 Feb2 Jun2 Sep2 Dec2 Feb3 Jun3 Aug3 Jan4 Mar4 Month Diatoms Dinoflagellates Coccolithophores Other groups Silicoflagellates Τέλος ς Αυγούστου 23 παρατηρήθηκε η ένα φαινόμενο «έντονης άνθισης φυτοπλαγκτού (bloom)» στον κόλπο της Ελευσίνας Σε δείγματα φυτοπλαγκτού από τις περιοχές Πέραμα, Λιμάνι Ελευσίνας, Λουτρόπυργος και Σαλαμίνα καταγράφηκαν αυξημένες συγκεντρώσεις κυρίως των διατόμων (>77 κυτ.λ -1 ) και δινομαστογωτών (25 κυτ.λ -1 ), συγκριτικά με προηγούμενες μελέτες. Ανάμεσα στα διατόμα επικρατούσαν τα είδη Nitzschia closterium και Pseudonitzschia spp. (είδος δυνητικά τοξικό) Συχνό φαινόμενο η εμφάνιση blooms (red tides) στον Κ. Ελευσίνας 1

Ζωοπλαγκτό Ι.Σιώκου,, Ε.Χρήστου & Σ.Ζερβουδάκη Εποχιακή διακύμανση της βιομάζας του ζωοπλαγκτού στην υδάτινη στήλη ήηστους σταθμούς S2 & S16 (1998 24) m -3 mg m 12 1 8 6 4 2 S2 Κόλπος Ελευσίνας M J J A S O N D J F M A M J 1998-1999 2-21 21-22 22-23 23-24 mg m-3 12 1 8 6 4 2 S16 Ορια Εσωτ.-Εξωτ. Σαρωνικού M J J A S O N D J F M A M J 1998-1999 2-21 21-22 22-23 23-24 S2: δύο μέγιστα στις τιμές της βιομάζας - Το πρώτο τη θερινή περίοδο (Ιούνιος) και το δεύτερο την εαρινή (Φεβρουάριος-Μάρτιος). Επιπλέον, σποραδικά μέγιστα εμφανίζονται στη διάρκεια του έτους. Έντονες διαφορές στον ετήσιο κύκλο του μεσοζωοπλαγκτού μεταξύ των ετών. S16: Mικρές διαφορές μεταξύ των ετών, μέγιστο την άνοιξη. Οι διαφορές μεταξύ των ετών είναι μικρότερες για τον S16. 11

Διαχρονική εξέλιξη βιομάζας φυτοπλαγκτού (Chla-a) και ζωοπλαγκτού (1987-24) 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, 2, 1,, S2 chla Linear (chla) Στατ.σημαντ. 99% y = -,128x + 16,637 R 2 =,3229 Ιαν-87 Ιαν-88 Ιαν-89 Ιαν-9 Ιαν-91 Ιαν-92 Ιαν-93 Ιαν-94 Ιαν-95 Ιαν-96 Ιαν-97 Ιαν-98 Ιαν-99 Ιαν- Ιαν-1 Ιαν-2 Ιαν-3 Ιαν-4 12 8 1 6 S2-biomass mg m-3 4 2 Στατ.σημαντ. 99% /87 /88 /88 /89 /9 /91 /92 /93 /94 /95 /96 /97 /98 /99 / /1 /2 /3 /4 12 1/1/ 1/1/ 31/12/ 31/12/ 31/12/ 31/12/ 3/12/ 3/12/ 3/12/ 3/12/ 29/12/ 29/12/ 29/12/ 29/12/ 28/12/ 28/12/ 28/12/ 28/12/ 27/12/

Occurence of Aurelia in Elefsis Bay during 1983-1985 Project: Ecology and biology of medusae in Greek Seas (1983-1985) Papathanassiou et al. HCMR Abundance of A. aurita (>4 mm) Occasionally many ships are anchored in the area for long time Ideal substratum for polyps Medusae Population increased around the ships Patahanassiou et al. 1987 13

Relationship between Chla, T, zooplankton biomass and medusae biomass medusae Phyto+zoo Patahanassiou et al. 1987 14

Presence of Aurelia in Elefsis Bay Western Eastern Eastern Western Elefsis bay Bay Elefsis bay Bay 1987 June many 1988 June many many 1991 May few September many few 1992 March few (2-1cm) 1993 May very few many (12cm) 1994 June few small September few small 1995 April few few small 2 June many July many (1-2 cm) September many (15-2 cm) few 21 May many (4-6 cm) June many 15

υδρογονάνθρακες και οργανοχλωριωμένες ενώσεις στα ιζήματα- Ι. Χατζηανέστης, Ε. Σλβά Σκληβάγκου, Φ.Μπότσου May 24 May 24 UN5 UN6 UN11 UN4 UN2 UN3 UN1 Aliphatic hydrocarbons (μg/g) UN7: 1595 UN14: 1264 UN15: 716 UN1: 415 UN2: 887 UN14 UN3: 68 UN15 16 UN8B: 126.3 UN7 UN1: 96.5 UN8B UN8A: 84.6 UN8A UN9: 69.1 UN9 UN1 8 UN4: 56.6 UN5: 31.2 UN6: 6.8 UN13 UN11: 44.7 UN13: 21.5 16

Μάιος 24 PAH (ng/g) UN7: 4564 1 UN14: 8417 UN15: 1727 UN2 UN1 UN1: 1616 UN3 UN2: 3569 UN14 UN15 UN3: 1668 UN4 UN7 UN8B: 479.1 UN5 UN6 UN8B 5 UN1: 222. UN8A UN8A: 115. UN1 UN9 UN9: 244.9 UN4: 195.3 UN5: 18.5 UN11 UN13 UN6: 224.1 UN11: 155.4 UN13: 114.7 17

Aliphatic hydrocarbons 9. 18 8. 16 7. 14 6. 12 5. 1 4. 8 3. 6 2. 4 1. 2. UN1 UN2 UN3 UN8a UN8b UN9 UN1 UN11 UN13 1993 1999 2 24 1993 1999 2 24 6. 5. 4. 3. 2. Κόλπος Ελευσίνας PAH 7. 6. 5. 4. 3. 2. λοιπός Σαρωνικός 1. 1... UN1 UN2 UN3 UN8a UN8b UN9 UN1 UN11 1993 1999 2 24 1993 1999 2 24 18

Μάιος 24 8 PCBs (ng/g) UN3 UN2 UN1 UN7: 68 UN14: 73 UN15: 19 UN1: 2 UN2: 71 4 UN3: 3 UN14 UN15 UN7 19

Μάιος 24 6. PCBs (ng/g) UN5 UN6 UN11 UN4 UN8A UN8B UN9 UN1 UN13 3.. UN8A: 5.3 UN1: 1.4 UN8B: 4. UN9: 1.1 UN4: 1.7 UN5: 1.2 UN6: 1.3 UN11: 7.7 UN13:.2 2

Βαρέα μέταλλα Εργαστήριο περιβαλλοντικής ρβ Χημείας- Παν/μιο Αθηνών Cu (μ g/l ) Pb (μ g/l ) 3, 2,5 2 2, 1,5 1,,5, 2,5 2 1,5 1,5 Dissolved Copper Elesfina Psitalia West East South Dissolved Lead Elesfina Psitalia West East South 199 1992 1994 1996 1998 2 24 199 /L) Cu (μ g /,6,5,4,3,2,1, Particulate Copper Elesfina Psitalia West East South 1992 Particulate Lead 199 1994 1996 1998 2 24 Pb (μ g/l ),45,4,35 3,3,25,2,15,1 5,5, Elesf ina Psitalia West East South 199 1992 1994 1998 2 1992 1994 1998 2 21

Cu (μg/g) Pb (μg/g) 2 18 16 14 12 1 8 6 4 2 35 3 25 2 15 1 5 Cu in surface sediments 1996 Ελευσίνα 11 1 14 15 7 8B Pb in surface sediments Ελευσίνα 11 1 14 15 7 8B 1998 2 24 Αν και διαχρονικά σημειώνεται μείωση των συγκεντρώσεων των βαρέων μετάλλων εξακολουθούν να παραμένουν 1996 σε υψηλά επίπεδα σε σχέση με 1998 τις άλλες περιοχές του 2 24 Σαρωνικού. 22

Οι ρύποι που συναντώνται στο υδάτινο περιβάλλον, εισέρχονται μέσω μεταβολικών διεργασιών στους θαλάσσιους οργανισμούς και συσσωρεύονται στους ιστούς τους. Το φαινόμενο αυτό είναι ευρύτερα γνωστό σαν βιοσυσσώρευση 23

3 2 C3 1 14 ATHENS 5 6 4 8A C8A 15 7 8B C8B C1 1 9 11 13 C11 από το 1985 παρακολούθηση μετάλλων στα μύδια (οργανισμός-δείκτης) σε 4 σημεία (το C3 στην Ελευσίνα) 24

LOG1(Ni+1) LOG1 (Zn+1) LOG1(Fe+1 1) Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας M eans and 95, Percent LSD Intervals,79, 76,73,7,67, 64,61 C1 C3 C8A C8B station M eans and 95, Percent LSD Intervals 2,3 2,25 2,2 2,15 2,1 2,5 2 C1 C3 C8A C8B station M eans and 95, Percent LSD Intervals LOG1(Cu+1) LOG1 (Mn+1) M eans and 95, Percent LSD Interva,92, 87,82,77,72, 67,62 C1 C3 C8A C8B station M eans and 95, Percent LSD Interva 1,9,99,89,79,69 C1 C3 C8A C8B station 2,4 Διερεύνηση στατιστικών 2,3 διαφορών των 2,2 συγκεντρώσεων 2,1 2 μετάλλων στα μύδια από τους 4 σταθμούς 1, 9 C1 C3 C8A C8B station δειγματοληψίας 25

Εξέλιξη της βιοσυσσώρευσης μετάλλων σε μύδια 12 2 9 15 1 Ni Cu 6 3 5 1/1/85 1/1/86 1/1/87 1/1/88 31/12/88 31/12/89 31/12/9 31/12/91 3/12/92 3/12/93 3/12/94 3/12/95 29/12/96 29/12/97 29/12/98 29/12/99 28/12/ 28/12/1 28/12/2 28/12/3 27/12/4 27/12/5 27/12/6 1/1/85 1/1/86 1/1/87 1/1/88 31/12/88 31/12/89 31/12/9 31/12/91 3/12/92 3/12/93 3/12/94 3/12/95 29/12/96 29/12/97 29/12/98 29/12/99 28/12/ 28/12/1 28/12/2 28/12/3 27/12/4 27/12/5 27/12/6 5 12 4 3 2 9 6 Zn Cr 1 3 1/1/85 1/1/86 1/1/87 1/1/88 31/12/88 31/12/89 31/12/9 31/12/91 3/12/92 3/12/93 3/12/94 3/12/95 29/12/96 29/12/97 29/12/98 29/12/99 28/12/ 28/12/1 28/12/2 28/12/3 27/12/4 27/12/5 27/12/6 1/1/85 1/1/86 1/1/87 1/1/88 31/12/88 31/12/89 31/12/9 31/12/91 3/12/92 3/12/93 3/12/94 3/12/95 29/12/96 29/12/97 29/12/98 29/12/99 28/12/ 28/12/1 28/12/2 28/12/3 27/12/4 27/12/5 27/12/6 26

ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΡΟΦΙΚΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ - Κ. Πάγκου, Ι. Σιώκου, Α. Παυλίδου, Γ. Ασημακοπούλου, Σ. Ζερβουδάκη βάσει των κριτηρίων που προέκυψαν από ειδική στατιστική επεξεργασία δεδομένων από ελληνικές θάλασσες (Καρύδης, 1999) Μέσες ετήσιες τιμές που προέκυψαν από την επεξεργασία των μέσων ολοκληρωμένων τιμών των μελετούμενων παραμέτρων στην υδάτινη στήλη Παράμετρος Ολιγότροφο Κατώτερο Ανώτερο Εύτροφο μεσότροφο μεσότροφο Φωσφορικά (ΡΟ 4 ) μmol/l Νιτρικά (ΝΟ 3 ) μmol/l <.7.7-.14.14-.68 >.68 <.62.62-.65.65-1.19 >1.19 αμμωνιακά (ΝΗ 4 ) <.55.55-1.5 1.5-2.22 >2.22 μmol/l Chlorophyll-aμg/Lg <.1.1-.6.6-2.21 >2.21 27

1982: pas de traitement, emissaire en surface, donnees par Karydis et al. Cartes thematiques Eutrophe Mesotr. haut Mesotr. bas oligotrophe 23-4 Traitement primaire, Emissaire profond Με την έναρξη λειτουργίας της Ψυττάλειας μείωση της εύτροφης περιοχής & επέκταση της μεσότροφης και στην Ελευσίνα σχετική βελτίωση στο ανατολικό τμήμα 28

Συνοψίζοντας: Η φυσιογραφία του κόλπου έχει άμεση επίδραση στις αβιοτικές και βιοτικές παραμέτρους του οικοσυστήματος. Η Η έντονη στρωμάτωση τη θερμή περίοδο οδηγεί στη δημιουργία συνθηκών έλλειψης-απουσίας οξυγόνου στο στρώμα νερού d>2m επηρεάζοντας τους κύκλους των θρεπτικών αλάτων και ιδιαίτερα του αζώτου Η καθίζηση μεγάλης ποσότητας οργανικής ύλης (αυτόχθονης+αλλόχθονης) συντείνει στη δημιουργία ανοξικών συνθηκών λόγω μεγάλης κατανάλωσης οξυγόνου για την αποδόμηση της οργανικής ύλης. 29

Ο κόλπος Ελευσίνας μπορεί να χαρακτηρισθεί ως εύτροφη περιοχή με μέτρια ως πολύ διαταραγμένες βιοκοινωνίες (υψηλές συγκεντρώσεις θρεπτικών αλάτων - φυτοπλαγκτό: μεγάλο εύρος Chl-a και αφθονίας φυτοπλαγκτονικών κυττάρων, μικρότερη ποικιλότητα σε σχέση με λοιπό Σαρωνικό, εποχικές διακυμάνσεις χωρίς συγκεκριμένο ετήσιο κύκλο, συχνή εμφάνιση φυτοπλαγκτονικών εξάρσεων (red tides) ζωοπλαγκτό: μεγάλο εύρος τιμών βιομάζας και αφθονίας, μικρή ποικιλότητα, κυριαρχία ειδών ανθεκτικών στη ρύπανση που αναπτύσσουν πολυάριθμους πληθυσμούς) ) τα αποτελέσματα των τάσεων για τις χρονοσειρές των παραμέτρων (1987 24) συνοψίζονται στον πίνακα: PO 4 SiO 4 NH 3 NO 2 NO 3 N/P Chla Biomass ratio zooplankton 3

Βελτίωση αρκετών παραμέτρων μετά την έναρξη λειτουργίας του ΚΕΛ Ψυττάλειας Οσον αφορά τη ρύπανση από βαρέα μέταλλα, υδρογονάνθρακες και οργανοχλωριωμένες ενώσεις αν και σε αρκετές περιπτώσεις παρατηρείται σχετική μείωση των συγκεντρώσεων σε σχέση με το παρελθόν, αυτές εξακολουθούν να διατηρούνται σε ιδιαίτερα υψηλά επίπεδα σε σχέση με τον υπόλοιπο Σαρωνικό, με αποτέλεσμα να παραμένει το περισσότερο ρ ρυπασμένο τμήμα του Σαρωνικού. Τι Τ συμβαίνει λοιπόν με τις πηγές ρύπανσης?? Υπάρχει έλεγχος? 31