ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΝΙΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ

ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΝΟΜΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΟΔΗΓΟΣ ΣΠΟΥΔΩΝ ΕΝΙΑΙΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2016-2017 1

ΚΟΣΜΗΤΟΡΑΣ : Καθηγήτρια Διονυσία Δ. Καλλινίκου Μέλη Συντονιστικής Επιτροπής Μεταπτυχιακών Σπουδών (Σ.Ε.Μ.Σ.) Διευθύντρια του ενιαίου Π.Μ.Σ : Καθηγήτρια Γαρυφαλιά Αθανασίου. Μέλη της Σ.Ε.Μ.Σ: Καθηγήτρια Ευγενία Δακορώνια με αναπληρώτρια την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παρασκευή Παπαρσενίου. Αναπληρωτής Καθηγητής Στέφανος Πανταζόπουλος με αναπληρώτρια την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αλεξάνδρα Μικρουλέα. Καθηγήτρια Γλυκερία Σιούτη με αναπληρωτή τον Αναπληρωτή Καθηγητή Γεώργιο Δελλή. Επίκουρος Καθηγητής Αλέξανδρος Δημάκης με αναπληρωτή τον Λέκτορα Ιωάννη Ανδρουλάκη. Καθηγήτρια Ελευθερία Παπαγιάννη με αναπληρωτή τον Επίκουρο Καθηγητή Βασίλειο Βουτσάκη. Καθηγήτρια Φωτεινή Παζαρτζή με αναπληρώτρια την Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Χρυσαφώ Τσούκα. Γραμματέας Σχολής Ελένη Κουρέλη Γραμματεία ΠΜΣ Μαρία Βελλή Δημήτρης Αθανασόπουλος Θεοδόσης Φρύδας 2

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΠΡΟΛΟΓΟΣ.. ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΚΟΠΟΣ.. ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ. ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ. ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ... ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ. ΑΙΘΟΥΣΑ ΠΟΛΥΜΕΣΩΝ. ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ.. ΤΟΜΕΙΣ. 3

ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΣΚΟΠΟΣ Το Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών (Π.Μ.Σ.) αποσκοπεί στην εμβάθυνση και την προαγωγή της γνώσης και στην προώθηση της έρευνας, με συνεκτίμηση των αναγκών ανάπτυξης της χώρας. Ειδικότερα η εκπόνηση διπλωματικής εργασίας αποβλέπει στην παραγωγή επιστημονικής έρευνας υψηλού επιπέδου και στη δημιουργία επιστημόνων ικανών να συμβάλουν στην πρόοδο της επιστήμης και της διδασκαλίας. 4

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟΙ ΤΙΤΛΟΙ Το Π.Μ.Σ. απονέμει Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης (Μ.Δ.Ε.) στις παρακάτω επιμέρους επιστημονικές κατευθύνσεις: 1) Αστικό Δίκαιο 2) Αστικό Δίκαιο & Νέες Τεχνολογίες 3) Αστικό Δίκαιο & Σύγχρονες Οικονομικές Συναλλαγές 4) Εταιρείες & Χρηματοδότηση 5) Άυλα Αγαθά και Ανταγωνισμός 6) Ναυτικό Δίκαιο 7) Εργατικό Δίκαιο 8) Πολιτική Δικονομία 9) Ποινικό Δίκαιο & Ποινική Δικονομία ) Εγκληματολογία & Αντεγκληματική Πολιτική 11) Δημόσιο Δίκαιο 12) Φορολογικό Δίκαιο 13) Δίκαιο Κοινωνικής Προστασίας 14) Δίκαιο του Περιβάλλοντος 15) Φιλοσοφία Δικαίου 16) Ιστορία Δικαίου 17) Κοινωνιολογία Δικαίου 18) Εκκλησιαστικό Δίκαιο 19) Δημόσιο Διεθνές Δίκαιο 20) Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης 21) Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο & Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών 22) Διεθνείς Αντιδικίες 5

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΒΑΘΜΟΣ ΔΙΠΛΩΜΑΤΟΣ Η βαθμολογική κλίμακα για όλα τα μαθήματα και τη διπλωματική εργασία, ορίζεται από το μηδέν (0) έως το δέκα (). Θεωρείται ότι πέτυχε ο φοιτητής που έλαβε βαθμό πέντε (5) και άνω. Για τον υπολογισμό του βαθμού του μεταπτυχιακού διπλώματος πολλαπλασιάζεται ο βαθμός του κάθε μαθήματος και της διπλωματικής εργασίας με τον αντίστοιχο αριθμό πιστωτικών μονάδων και το άθροισμα των επιμέρους γινομένων διαιρείται με τον συνολικό αριθμό πιστωτικών μονάδων που απαιτούνται για τη λήψη του Μ.Δ.Ε. Ο βαθμός υπολογίζεται με ακρίβεια δεύτερου δεκαδικού ψηφίου. Στο μεταπτυχιακό δίπλωμα αναγράφεται «καλώς» [για τους φοιτητές που έχουν μέσο όρο βαθμολογίας μικρότερο από έξι και μισό (6,5)] «λίαν καλώς» [για τους φοιτητές που έχουν μέσο όρο βαθμολογίας μεταξύ έξι και μισό (6,5) και οκτώ και μισό (8,5)] και «άριστα» [για τους φοιτητές που έχουν μέσο όρο βαθμολογίας οκτώ και μισό (8,5) και άνω]. 6

ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Για την απόκτηση Μ.Δ.Ε. απαιτείται η επιτυχής ολοκλήρωση δύο εξαμήνων υποχρεωτικής φοίτησης ενός κύκλου συστηματικών εξειδικευμένων σπουδών με παράλληλη ερευνητική εργασία και η συγγραφή μεταπτυχιακής διπλωματικής εργασίας. 7

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ Η φοίτηση στο Π.Μ.Σ. της Νομικής Σχολής και η απόκτηση του Μ.Δ.Ε. αντιστοιχεί σε 75 πιστωτικές μονάδες. Ειδικότερα, ο φόρτος εργασίας με τον οποίο επιβαρύνεται ο φοιτητής αποτιμάται σε δέκα () πιστωτικές μονάδες ανά μάθημα πρώτου και δεύτερου εξαμήνου. Η μεταπτυχιακή διπλωματική εργασία αποτιμάται σε δεκαπέντε (15) πιστωτικές μονάδες. Με τα δεδομένα αυτά, το Π.Μ.Σ. απεικονίζεται, σε επίπεδο πιστωτικών μονάδων, ως εξής: Α εξάμηνο: Β εξάμηνο: Διπλωματική εργασία ΣΥΝΟΛΟ 3 μαθήματα Χ πιστωτικές μονάδες 3 μαθήματα Χ πιστωτικές μονάδες = 30 πιστωτικές μονάδες = 30 πιστωτικές μονάδες = 15 πιστωτικές μονάδες 75 πιστωτικές μονάδες Στα δύο εξάμηνα διδάσκονται συνολικώς έξι (6) μαθήματα, εκ των οποίων τα τέσσερα (4) ορίζονται ως υποχρεωτικά για την απόκτηση του Μ.Δ.Ε., ενώ δύο (2) είναι μαθήματα επιλογής, τα οποία ο υποψήφιος επιλέγει από τον προτεινόμενο για κάθε κατεύθυνση κατάλογο μαθημάτων. Η διδασκαλία των μαθημάτων ανά κατεύθυνση μπορεί θα γίνεται στην ελληνική ή/και στην αγγλική γλώσσα, ύστερα από πρόταση και έγκριση της Γενικής Συνέλευσης Ειδικής Σύνθεσης. 8

Τα μαθήματα που θα προσφερθούν στις κατευθύνσεις του ΠΜΣ είναι τα ακόλουθα: 1.Κατεύθυνση «ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Αστικό Δίκαιο Ενωσιακής προέλευσης (Κοινοτικό Αστικό Δίκαιο) Ερμηνεία των Νομών και Δικαιοπραξιών Ειδικά θέματα στο σύστημα της Αδικοπρακτικής Ευθύνης Ανώμαλη εξέλιξη των συμβάσεων σε συγκριτική εξέταση ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Θεσμοί Αγγλοσαξονικού και Αμερικανικού Αστικού Δικαίου Ευρωπαϊκό Αδικοπρακτικό Δίκαιο Ζητήματα Αστικού και Αστικού Δικονομικού Δικαίου Η εξασφάλιση των πιστώσεων ιδίως στις σύγχρονες συναλλαγές Δίκαιο του Κτηματολογίου Ζητήματα από την εκ διαθήκης και την αναγκαστική κληρονομική διαδοχή Η Οικονομική Ζημία στο Δίκαιο των Συναλλαγών Δίκαιο Αστικής Ιατρικής Ευθύνης Οικονομική Κρίση και Ιδιωτικό Δίκαιο Δίκαιο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Ζητήματα Ιδιωτικού Δικαίου στις Δημόσιες Συμβάσεις Βιοηθική Η οικογένεια από την Αρχαία στη σύγχρονη Ελλάδα Αθλητικό Δίκαιο Ενέργεια και Αστικό Δίκαιο Φιλοσοφία του Ιδιωτικού Δικαίου Εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 2. Κατεύθυνση «ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Σύγχρονες Εξελίξεις στην Πνευματική Ιδιοκτησία και τα Συγγενικά Δικαιώματα Σύγχρονα Προβλήματα Οικογενειακού Δικαίου Ηλεκτρονικό Αστικό Δίκαιο Δεδομένα Προσωπικού Χαρακτήρα και Αστικό Δίκαιο ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Θεσμοί Αγγλοσαξονικού και Αμερικανικού Αστικού Δικαίου Ευρωπαϊκό Αδικοπρακτικό Δίκαιο Ζητήματα Αστικού και Αστικού Δικονομικού Δικαίου Η εξασφάλιση των πιστώσεων ιδίως στις σύγχρονες συναλλαγές Δίκαιο του Κτηματολογίου Ζητήματα από την εκ διαθήκης και την αναγκαστική κληρονομική διαδοχή Η Οικονομική Ζημία στο Δίκαιο των Συναλλαγών Δίκαιο Αστικής Ιατρικής Ευθύνης Οικονομική κρίση και Ιδιωτικό Δίκαιο Δίκαιο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Ζητήματα Ιδιωτικού Δικαίου στις Δημόσιες Συμβάσεις Βιοηθική Η οικογένεια από την Αρχαία στη σύγχρονη Ελλάδα Αθλητικό Δίκαιο Ενέργεια και Αστικό Δίκαιο Φιλοσοφία του Ιδιωτικού Δικαίου Εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 9

3. Κατεύθυνση «ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΣΥΝΑΛΛΑΓΕΣ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Δίκαιο Τραπεζικών Συναλλαγών Συμβάσεις της Σύγχρονης Οικονομίας Δίκαιο Προστασίας του Καταναλωτή Νομική Μεθοδολογία και Ιδιωτικό Δίκαιο ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Θεσμοί Αγγλοσαξονικού και Αμερικανικού Αστικού Δικαίου Ευρωπαϊκό Αδικοπρακτικό Δίκαιο Ζητήματα Αστικού και Αστικού Δικονομικού Δικαίου Η εξασφάλιση των πιστώσεων ιδίως στις σύγχρονες συναλλαγές Δίκαιο του Κτηματολογίου Ζητήματα από την εκ διαθήκης και την αναγκαστική κληρονομική διαδοχή Η οικονομική Ζημία στο Δίκαιο των Συναλλαγών Δίκαιο Αστικής Ιατρικής Ευθύνης Οικονομική κρίση και Ιδιωτικό Δίκαιο Δίκαιο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Ζητήματα Ιδιωτικού Δικαίου στις Δημόσιες Συμβάσεις Βιοηθική Η οικογένεια από την Αρχαία στη σύγχρονη Ελλάδα Αθλητικό Δίκαιο Ενέργεια και Αστικό Δίκαιο Φιλοσοφία του Ιδιωτικού Δικαίου Εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 4. Κατεύθυνση «ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ &ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Εισαγωγή στο Λογιστικό Δίκαιο Ειδικά θέματα Εταιρικού Δικαίου Δίκαιο Κεφαλαιαγοράς & Τραπεζική Χρηματοδότηση Συλλογικές Διαδικασίες ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Δίκαιο Ελεύθερου Ανταγωνισμού Εταιρική Διακυβέρνηση Δίκαιο Προστασίας του Καταναλωτή Χρηματοπιστωτικών Υπηρεσιών Διεθνής Πτώχευση Εποπτικό Δίκαιο Κεφαλαιαγοράς Νομικό πλαίσιο του Διεθνούς Εμπορίου Ηθική & Δίκαιο Εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο Η εξασφάλιση των πιστώσεων ιδίως στις σύγχρονες συναλλαγές ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 5. Κατεύθυνση «ΑΫΛΑ ΑΓΑΘΑ ΚΑΙ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Δίκαιο Ελεύθερου Ανταγωνισμού Ειδικά Θέματα Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας και Αθέμιτου Ανταγωνισμού Οικονομική Ανάλυση του Δικαίου του Ανταγωνισμού Ανταγωνισμός και Ρύθμιση : τα παραδείγματα της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15

Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Σύγχρονες εξελίξεις στην Πνευματική Ιδιοκτησία και τα Συγγενικά Δικαιώματα Συλλογικές διαδικασίες Ειδικά θέματα εφαρμογής του Δικαίου του Ελεύθερου Ανταγωνισμού Νομικό πλαίσιο του Διεθνούς Εμπορίου Ηθική & Δίκαιο Εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο Διεθνής Πτώχευση Κρατικές Ενισχύσεις ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 6. Κατεύθυνση «ΝΑΥΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Θαλάσσια Μεταφορά & Ναύλωση Ειδικά Θέματα Διεθνούς Ναυτικού Δικαίου (κίνδυνοι θαλάσσιας αποστολής) Επίλυση Ναυτικών Διαφορών Ναυτική Διαιτησία Δίκαιο Θαλάσσιας Ασφάλισης ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Εισαγωγή στο Λογιστικό Δίκαιο Ανταγωνισμός και ρύθμιση: τα παραδείγματα της ενέργειας και των τηλεπικοινωνιών Ναυτιλιακή Οικονομία & Ναυτιλιακή Χρηματοδότηση Διεθνής Πτώχευση Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας Ειδικές μορφές συμβάσεων εργασίας σύμβαση ναυτικής εργασίας Ηθική & Δίκαιο Νομικό Πλαίσιο του Διεθνούς Εμπορίου Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο Η Εξασφάλιση των πιστώσεων ιδίως στις σύγχρονες συναλλαγές ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 11

7. Κατεύθυνση «ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Ειδικά Θέματα από το Δίκαιο της Εκμετάλλευσης Προβλήματα ισορροπίας και οριοθέτησης συλλογικής αυτονομίας και κρατικού παρεμβατισμού Δυναμική Πηγών του Εργατικού Δικαίου Ζητήματα Διεθνούς και Ευρωπαϊκού Εργατικού Δίκαιου ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Δίκαιο προστασίας καταναλωτή χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών Ειδικές μορφές συμβάσεων εργασίας σύμβαση ναυτικής εργασίας Δικονομικά Ζητήματα του Δικαίου της Επιχείρησης Ειδικά θέματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας και αθέμιτου ανταγωνισμού Ηθική & Δίκαιο Εταιρική Διακυβέρνηση Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 8. Κατεύθυνση «ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Θεμελιώδη Ζητήματα Δικονομικού Δικαίου Η δικαστική κρίση ως δικαιοδοτική κρίση και εκτελεστός τίτλος Η Διεθνής Διάσταση του Δικονομικού Δικαίου Επίκαιρα Ζητήματα Πολιτικής Δικονομίας ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Συλλογική Αναγκαστική Εκτέλεση Εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών Σημεία σύμπτωσης και απόκλισης πολιτικής, διοικητικής και ποινικής δίκης Δικονομικά Ζητήματα του Δικαίου της Επιχείρησης Μηχανισμοί δικαιοδοτικής προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Διεθνής Πτώχευση ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 9. Κατεύθυνση «ΠΟΙΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ & ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Ειδικά θέματα Ουσιαστικού Ποινικού Δικαίου (Γενικό και Ειδικό Μέρος ) Ποινική Δικονομία Ι Ένα μάθημα επιλογής Διεθνές και Ευρωπαϊκό Ποινικό Δίκαιο Ειδικά θέματα Ποινικής Δικονομίας [με έμφαση στα Ανθρώπινα Δικαιώματα (ΕΣΔΑ)] ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ειδικοί Ποινικοί Νόμοι Ποινικό Δίκαιο & Φιλοσοφία Δικαίου Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο Θεωρία της Ποινικής Νομοθέτησης Εκτέλεση και Έκτιση της Ποινής Διαφθορά (εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς όψεις) ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45. Κατεύθυνση «ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ & ΑΝΤΕΓΚΛΗΜΑΤΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ 12

ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Θεωρητική Εγκληματολογία Ερευνητική & Μεθοδολογία της Εγκληματολογίας Θεωρία της Ποινής Αντεγκληματική Πολιτική ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Ηθική και Δίκαιο Διαφθορά (εθνικές, ευρωπαϊκές και διεθνείς όψεις) Οικονομικό Ποινικό Δίκαιο Εξαρτήσεις Κοινωνική Θεωρία: Δίκαιο και εφαρμογές ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 11. Κατεύθυνση «ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΚΑΙΟ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Συνταγματικό Δίκαιο Ι Συνταγματικό Δίκαιο ΙΙ Διοικητικό Δίκαιο Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Δημόσιο Δίκαιο και Οικονομική Ανάλυση Διεθνές και Συνταγματικό Δίκαιο της Οικονομίας Δημόσιες Επιχειρήσεις Δημόσιες Συμβάσεις Δημόσιο τραπεζικό δίκαιο δημόσιο δίκαιο της κεφαλαιαγοράς Δίκαιο της ΟΝΕ και η εφαρμογή του στην Ελληνική έννομη τάξη Ευρωπαϊκό και Συγκριτικό Δημόσιο Δίκαιο Ιστορία πολιτικών ιδεών -19 ος αι. Εμβάθυνση στο Γερμανικό ιδεαλισμό Δίκαιο της Ενέργειας Εθνική και ευρωπαϊκή προστασία των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων Δίκαιο Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών Ευρωπαϊκό και Διεθνές Φορολογικό Δίκαιο Μορφές διαλόγου των εθνικών με τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια Δίκαιο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Ζητήματα ελληνικής πολιτικής και συνταγματικής ιστορίας και ιστορίας συνταγματικών θεσμών Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 12. Κατεύθυνση «ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Φορολογικό Δίκαιο Ι Φορολογικό Δίκαιο ΙΙ Δημοσιονομικό Δίκαιο Διοικητική Δικονομία Ένα μάθημα επιλογής ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Δημόσιο Δίκαιο και Οικονομική Ανάλυση Διεθνές και Συνταγματικό Δίκαιο της οικονομίας Δημόσιες Επιχειρήσεις Δημόσιες Συμβάσεις Δημόσιο τραπεζικό δίκαιο δημόσιο δίκαιο της κεφαλαιαγοράς Δίκαιο της ΟΝΕ και η εφαρμογή του στην Ελληνική έννομη τάξη Ευρωπαϊκό και Συγκριτικό Δημόσιο Δίκαιο Ιστορία πολιτικών ιδεών -19 ος αι. Εμβάθυνση στο Γερμανικό ιδεαλισμό Δίκαιο της Ενέργειας Εθνική και ευρωπαϊκή προστασία των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων Δίκαιο Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών Ευρωπαϊκό και Διεθνές Φορολογικό Δίκαιο 13

Μορφές διαλόγου των εθνικών με τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια Φορολογικό Διεθνές Δίκαιο Ζητήματα ελληνικής πολιτικής και συνταγματικής ιστορίας και ιστορίας συνταγματικών θεσμών ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 13. Κατεύθυνση «ΔΙΚΑΙΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ» Δεν θα προσφερθεί το ακαδημαϊκό έτος 2016-17 Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Δίκαιο Κοινωνικής Προστασίας Ι Δίκαιο Κοινωνικής Προστασίας ΙΙ Γενικό Διοικητικό Δίκαιο Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Δημόσιο Δίκαιο και Οικονομική Ανάλυση Διεθνές και Συνταγματικό Δίκαιο της Οικονομίας Δημόσιες Επιχειρήσεις Δημόσιες Συμβάσεις Δημόσιο τραπεζικό δίκαιο δημόσιο δίκαιο της κεφαλαιαγοράς Δίκαιο της ΟΝΕ και η εφαρμογή του στην Ελληνική έννομη τάξη Ευρωπαϊκό και συγκριτικό Δημόσιο Δίκαιο Ιστορία πολιτικών ιδεών -19 ος αι. Εμβάθυνση στο Γερμανικό ιδεαλισμό Δίκαιο της Ενέργειας Ευρωπαϊκό και Διεθνές Φορολογικό Δίκαιο Δίκαιο Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών Εθνική και ευρωπαϊκή προστασία των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων Μορφές διαλόγου των εθνικών με τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια Ζητήματα ελληνικής πολιτικής και συνταγματικής ιστορίας και ιστορίας συνταγματικών θεσμών Μηχανισμοί δικαιοδοτικής προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 14. Κατεύθυνση «ΔΙΚΑΙΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Δίκαιο Περιβάλλοντος Ι Δίκαιο Περιβάλλοντος ΙΙ Γενικό Διοικητικό Δίκαιο Διοικητικό Δικονομικό Δίκαιο Ένα μάθημα επιλογής Δημόσιο Δίκαιο και Οικονομική Ανάλυση ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Διεθνές και Συνταγματικό Δίκαιο της Οικονομίας Δημόσιες Επιχειρήσεις Δημόσιες Συμβάσεις Δημόσιο τραπεζικό δίκαιο δημόσιο δίκαιο της κεφαλαιαγοράς Δίκαιο της ΟΝΕ και η εφαρμογή του στην Ελληνική έννομη τάξη Ευρωπαϊκό και συγκριτικό Δημόσιο Δίκαιο Ιστορία πολιτικών ιδεών -19 ος αι. Εμβάθυνση στο Γερμανικό ιδεαλισμό Δίκαιο της Ενέργειας Εθνική και ευρωπαϊκή προστασία των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων Δίκαιο Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών Ευρωπαϊκό και Διεθνές Φορολογικό Δίκαιο Μορφές διαλόγου των εθνικών με τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια Περιβάλλον και ενέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση 14

Ζητήματα ελληνικής πολιτικής και συνταγματικής ιστορίας και ιστορίας συνταγματικών θεσμών ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 15. Κατεύθυνση «ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΔΙΚΑΙΟΥ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Ηθική και Δίκαιο Φιλοσοφία του Ιδιωτικού Δικαίου Πηγές της Φιλοσοφίας του Δικαίου Φιλοσοφία του Δημοσίου Δικαίου ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Μεθοδολογία του Δικαίου Ι: Θεωρητική θεμελίωση Μεθοδολογία του Δικαίου ΙΙ: Ερμηνεία και εφαρμογή του δικαίου Θεσμοί Αγγλοσαξωνικού και Αμερικανικού Αστικού Δικαίου Βιοηθική Μορφές διαλόγου των εθνικών με τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια Διαφθορά Θέματα Ιδιωτικού /Δημοσίου Δικαίου στη Ρώμη Ερευνητική και Μεθοδολογία της Εγκληματολογίας Θέματα Ιδιωτικού /Δημοσίου Δικαίου στην Ελληνική Αρχαιότητα Εθνική και Ευρωπαϊκή Προστασία των Θεμελιωδών Κοινωνικών Δικαιωμάτων Κοινωνική θεωρία : Δίκαιο και εφαρμογές Θέματα Ιδιωτικού/ Δημοσίου Δικαίου στο Βυζάντιο Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Θέματα Ιδιωτικού/Δημοσίου Δικαίου στη Μεταβυζαντινή Περίοδο και στο Ελληνικό κράτος κατά τον 19 ο αιώνα Ερευνητική Μεθοδολογία της Κοινωνιολογίας του Δικαίου Επιχειρήσεις και Ανθρώπινα Δικαιώματα Προσομοίωση Δίκης ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 16. Κατεύθυνση «ΙΣΤΟΡΙΑ ΔΙΚΑΙΟΥ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Θέματα Ιδιωτικού /Δημοσίου Δικαίου στην Ελληνική Αρχαιότητα Θέματα Ιδιωτικού/Δημοσίου Δικαίου στο Βυζάντιο Θέματα Ιδιωτικού /Δημοσίου Δικαίου στη Ρώμη Θέματα Ιδιωτικού /Δημοσίου Δικαίου στη μεταβυζαντινή περίοδο και στο Ελληνικό κράτος κατά τον 19ο αιώνα ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Ηθική και Δίκαιο Φιλοσοφία του Ιδιωτικού Δικαίου Πηγές της Φιλοσοφίας του Δικαίου Φιλοσοφία του Δημοσίου Δικαίου Κοινωνική θεωρία : Δίκαιο και εφαρμογές Κοινωνία της πληροφορίας και Δίκαιο Θέματα Κοινωνιολογίας του Δικαίου Ερευνητική μεθοδολογία της Κοινωνιολογίας του Δικαίου Πηγές Εκκλησιαστικού Δικαίου Διατοπικό Εκκλησιαστικό Δίκαιο Διαπάλη Νομιμότητας και Κανονικότητας Εκκλησιαστικό Δίκαιο και Δικαστηριακή Πρακτική ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 17. Κατεύθυνση «ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ ΔΙΚΑΙΟΥ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Κοινωνική θεωρία : Δίκαιο και εφαρμογές Κοινωνία της πληροφορίας και Δίκαιο 15

Θέματα Κοινωνιολογίας του Δικαίου Ερευνητική Μεθοδολογία της Κοινωνιολογίας του Δικαίου Ένα μάθημα επιλογής ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Οικονομική κρίση και Ιδιωτικό Δίκαιο Βιοηθική Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών Μηχανισμοί δικαιοδοτικής προστασίας στην Ευρωπαϊκή Διεθνείς συναλλακτικές συνήθειες και διεθνής συμβατική Ένωση πρακτική Διεθνές Δίκαιο Εμπορίου Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών Μορφές διαλόγου των εθνικών με τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια Εξαρτήσεις Ηθική και δίκαιο Φιλοσοφία του Ιδιωτικού Δικαίου Θέματα Ιδιωτικού / Δημοσίου Δικαίου στην Ελληνική Αρχαιότητα Θέματα Ιδιωτικού / Δημοσίου Δικαίου στη Ρώμη Φιλοσοφία του Δημοσίου Δικαίου Θέματα Ιδιωτικού / Δημοσίου Δικαίου στη μεταβυζαντινή περίοδο και στο Ελληνικό κράτος κατά τον 19ο αιώνα Διαπάλη νομιμότητας και κανονικότητας Εκκλησιαστικό Δίκαιο και Δικαστηριακή Πρακτική ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 18. Κατεύθυνση «ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Πηγές Εκκλησιαστικού Δικαίου Διατοπικό Εκκλησιαστικό Δίκαιο Διαπάλη νομιμότητας και κανονικότητας Εκκλησιαστικό Δίκαιο και Δικαστηριακή Πρακτική Μορφές διαλόγου των εθνικών με τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια Κοινωνική θεωρία: Δίκαιο και εφαρμογές Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Συνταγματική θεωρία ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Βιοηθική Εθνική και ευρωπαϊκή προστασία των θεμελιωδών κοινωνικών δικαιωμάτων Ερευνητική μεθοδολογία της κοινωνιολογίας του δικαίου Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ηθική και Δίκαιο Συνταγματική Πράξη Πηγές της Φιλοσοφίας του Δικαίου Συγκριτικό Συνταγματικό Δίκαιο Θέματα Ιδιωτικού /Δημοσίου Δικαίου στην Ελληνική Αρχαιότητα Φιλοσοφία του Ιδιωτικού Δικαίου Θέματα Ιδιωτικού /Δημοσίου Δικαίου στη Ρώμη Φιλοσοφία του Δημοσίου Δικαίου Θέματα Κοινωνιολογίας του Δικαίου Θέματα Ιδιωτικού/Δημοσίου Δικαίου στο Βυζάντιο Θέματα Ιδιωτικού /Δημοσίου Δικαίου στη μεταβυζαντινή περίοδο και στο Ελληνικό κράτος κατά τον 19ο αιώνα Κοινωνία της Πληροφορίας και Δίκαιο Ερευνητική Μεθοδολογία της Κοινωνιολογίας του Δικαίου ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 19. Κατεύθυνση «ΔΗΜΟΣΙΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Διεθνείς Δικαιοδοτική Θεσμοί Η Πρακτική του Διεθνούς Δικαίου 16

Διεθνές Δίκαιο του Ανθρώπου Διεθνές Δίκαιο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας Επιχειρήσεις και Ανθρώπινα Δικαιώματα Διεθνές Δίκαιο Εμπορίου Διεθνής Επενδυτική Διαιτησία Δίκαιο Διεθνών Χώρων Ιστορία Διεθνών Θεσμών Θεσμοί και κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (ΧΕΑΔ) Η εσωτερική αγορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Οικονομικές ελευθερίες, Ανταγωνισμός) Φορολογικό Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Περιβάλλον και ενέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση Εξωτερικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μηχανισμοί δικαιοδοτικής προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Αρμοδιότητα και δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον ποινικό τομέα Η προστασία των καταναλωτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) Διεθνής Εμπορική Διαιτησία Δικονομικό Διεθνές Δίκαιο Συγκριτικό Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών Δίκαιο Ελληνικής Ιθαγένειας Φορολογικό Διεθνές Δίκαιο Διακρατικές Συμβάσεις Διεθνές ομοιόμορφο δίκαιο (πηγές και μέθοδος) Φιλοσοφικές βάσεις ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και διεθνούς διαιτησίας Διεθνείς συναλλακτικές συνήθειες και διεθνής συμβατική πρακτική Δίκαιο Κατάστασης Αλλοδαπών ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 20. Κατεύθυνση «ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Θεσμοί και κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (ΧΕΑΔ) Η εσωτερική αγορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Οικονομικές ελευθερίες, Ανταγωνισμός) Φορολογικό δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Περιβάλλον και ενέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση Εξωτερικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μηχανισμοί δικαιοδοτικής προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Αρμοδιότητα και δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον ποινικό τομέα Η προστασία των καταναλωτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση Διεθνείς Δικαιοδοτικοί Θεσμοί Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) Διεθνές Δίκαιο του Ανθρώπου Η Πρακτική του Διεθνούς Δικαίου Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας Διεθνές Δίκαιο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Διεθνές Δίκαιο Εμπορίου Επιχειρήσεις και Ανθρώπινα Δικαιώματα Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο Διεθνής Επενδυτική Διαιτησία Δίκαιο Διεθνών Χώρων Ιστορία Διεθνών Θεσμών Διεθνής Εμπορική Διαιτησία Δικονομικό Διεθνές Δίκαιο Συγκριτικό Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών Δίκαιο Ελληνικής Ιθαγένειας Φορολογικό Διεθνές Δίκαιο Διακρατικές Συμβάσεις Διεθνές ομοιόμορφο δίκαιο (πηγές και μέθοδος) Φιλοσοφικές βάσεις ιδιωτικού διεθνούς και διεθνούς διαιτησίας Διεθνείς συναλλακτικές συνήθειες και διεθνής συμβατική πρακτική 17

Δίκαιο Κατάστασης Αλλοδαπών ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 21. Κατεύθυνση «ΙΔΙΩΤΙΚΟ ΔΙΕΘΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο Δικονομικό Διεθνές Δίκαιο Διεθνής Εμπορική Διαιτησία Δίκαιο Διεθνών Συναλλαγών ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Συγκριτικό Ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο Φορολογικό Διεθνές Δίκαιο Δίκαιο Ελληνικής Ιθαγένειας Διεθνές ομοιόμορφο δίκαιο (πηγές και μέθοδος) Διακρατικές Συμβάσεις Φιλοσοφικές βάσεις ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και διεθνούς διαιτησίας Διεθνείς συναλλακτικές συνήθειες και διεθνής συμβατική πρακτική Δίκαιο Κατάστασης Αλλοδαπών Διεθνείς Δικαιοδοτικοί Θεσμοί Η Πρακτική του Διεθνούς Δικαίου Διεθνές Δίκαιο του Ανθρώπου Διεθνές Δίκαιο Περιβάλλοντος και Ενέργειας Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας Επιχειρήσεις και Ανθρώπινα Δικαιώματα Διεθνές Δίκαιο Εμπορίου Διεθνής Επενδυτική Διαιτησία Δίκαιο Διεθνών Χώρων Ιστορία Διεθνών Θεσμών Θεσμοί και κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης Χώρος ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης (ΧΕΑΔ) Η εσωτερική αγορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Οικονομικές ελευθερίες, Ανταγωνισμός) Φορολογικό Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων στην Ευρωπαϊκή Ένωση Περιβάλλον και ενέργεια στην Ευρωπαϊκή Ένωση Εξωτερικές σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης Μηχανισμοί δικαιοδοτικής προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Αρμοδιότητα και δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στον ποινικό τομέα Η προστασία των καταναλωτών στην Ευρωπαϊκή Ένωση Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ) ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 22. Κατεύθυνση «ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΑΝΤΙΔΙΚΙΕΣ» Α ΕΞΑΜΗΝΟ Β ΕΞΑΜΗΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ECTS Διεθνής Εμπορική Διαιτησία Διεθνής Επενδυτική Διαιτησία Διεθνείς Δικαιοδοτικοί Θεσμοί Δικονομικό Διεθνές Δίκαιο ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ 15 Ένα μάθημα επιλογής Ένα μάθημα επιλογής Φιλοσοφικές βάσεις ιδιωτικού διεθνούς δικαίου και διεθνούς διαιτησίας Προσομοίωση Δίκης Διεθνές Δίκαιο Εμπορίου Εναλλακτικοί τρόποι επίλυσης διαφορών Μηχανισμοί δικαιοδοτικής προστασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση Διεθνές Δίκαιο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ΣΥΝΟΛΟ 30 ΣΥΝΟΛΟ 45 18

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ 1. Κατεύθυνση ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ Α Εξάμηνο Αστικό Δίκαιο Ενωσιακής προέλευσης (Κοινοτικό Αστικό Δίκαιο) Διδάσκοντες : Καθηγήτρια Δ. Παπαδοπούλου, Καθηγητής Μιχ. Αυγουστιανάκης, Λέκτορας Γ. Λαδογιάννης Syllabus : Εισαγωγικά ζητήματα : Κανόνες αστικού δικαίου με προέλευση το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ισχύς και ενσωμάτωση κανόνων του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο εσωτερικό δίκαιο Γενικές ρήτρες και αρχές δικαίου στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ενδεικτικά θέματα : Προστασία του προσώπου από την επεξεργασία δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα Νομοθετικές εξελίξεις στο δίκαιο των νομικών προσώπων (είδη νομικών προσώπων - εξουσία των οργάνων νομικών προσώπων) - Συμβάσεις από απόσταση και συμβάσεις εκτός εμπορικού καταστήματος Καταχρηστικές ρήτρες των συμβάσεων με καταναλωτές Αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και προστασία των καταναλωτών Προστασία προσωπικότητας από ραδιοτηλεοπτικές διαφημίσεις - Προστασία της υγείας και της ασφάλειας των καταναλωτών Ευθύνη του παραγωγού για ελαττωματικά προϊόντα Συμβάσεις παροχής υπηρεσιών και ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες Αρχή της σχετικότητας των ενοχών και συμβάσεις καταναλωτικής πίστης ή μεταβίβασης επιχειρήσεων Χρονομεριστική μίσθωση Οργανωμένα ταξίδια Αποζημίωση εμπορικού αντιπροσώπου Συλλογική αγωγή των ενώσεων καταναλωτών Μέσα προστασίας αστικού δικαίου, ιδίως η αποζημίωση για παραβάσεις κατά το προσυμβατικό στάδιο σύναψης συμβάσεων δημόσιων έργων κλπ. Εξωσυμβατική ευθύνη της Ευρωπαϊκής Κοινότητας για τη ζημία που προξενούν τα όργανα ή οι υπάλληλοί της Νομοθετικές πρωτοβουλίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε θέματα Οικογενειακού και Κληρονομικού Δικαίου. Ειδικά θέματα στο σύστημα της Αδικοπρακτικής Ευθύνης: θεμελίωση ευθύνης και ζητήματα καθορισμού αποζημίωσης Διδάσκοντες : Καθηγήτρια Κ. Χριστακάκου, Λέκτορες Κ. Καραγιάννης, Β. Παναγιωτόπουλος Syllabus : Σκοπός του μαθήματος είναι η εμβάθυνση σε ζητήματα αδικοπρακτικής ευθύνης μέσα από την έρευνα και ανάλυση ζητημάτων για καθεμία από τις προϋποθέσεις θεμελίωσής της (ιδίως το παράνομο, τον αιτιώδη σύνδεσμο και τη ζημία), όπως προκύπτει και από την ενδεικτική θεματική που ακολουθεί. Η μέθοδος προσέγγισης των ανωτέρω ζητημάτων επιτυγχάνεται κυρίως με έρευνα και κριτική αξιοποίηση της νομολογίας ιδίως σε επίπεδο ελάσσονος προτάσεως μέσω της ανάλυσης των κρίσιμων πραγματικών περιστατικών και σύνθεσης τύπων που θα καθιστούν ευχερέστερη την συγκεκριμενοποίηση των αόριστων νομικών εννοιών, οι οποίες περιλαμβάνονται στις προϋποθέσεις των περί αδικοπρακτικής ευθύνης διατάξεων. Ενδεικτική θεματική 1. Η αντικειμενική ευθύνη του προστήσαντος (άρθρο 922 ΑΚ) και η μη γνήσια αντικειμενική ευθύνη του εποπτεύοντος (άρθρο 923 ΑΚ) 19

α) Ενέργεια του προστηθέντος «κατά την υπηρεσία του»: κρίσιμα για την οριοθέτηση της ευθύνης κριτήρια β) Η παραμέληση εποπτείας ως προϋπόθεση ευθύνης του εποπτεύοντος κατά το άρθρο 923 ΑΚ 2. Ευθύνη νομικού προσώπου για την αδικοπραξία του οργάνου του κατά τη διάταξη του άρθρου 71 ΑΚ 3. Ευθύνη από περισσοτέρους και αναγωγή μεταξύ τους (άρθρ. 926-927 ΑΚ) 4. Ευθύνη για λόγους επιείκειας (βλ. ιδίως άρθρο 918 ΑΚ) α) Η επίδραση της ασφάλισης στη θεμελίωση και την έκταση της ευθύνης του ακαταλόγιστου β) Το συντρέχον πταίσμα του ζημιωθέντος ανηλίκου γ) Η προβλεπόμενη στη διάταξη του άρθρου 931 ΑΚ αποζημίωση. Αποζημίωση για λόγους επιείκειας; 5. Αποκλίσεις από την αρχή του «όλα ή τίποτε» α) Κάμψη της αρχής «όλα ή τίποτε» σε περιπτώσεις συναιτιότητας και απροσδιοριστίας κατά την εξέταση της προϋποθέσεως του αιτιώδους συνδέσμου β) Υπέρβαση του «όλα» σε περιπτώσεις αποζημίωσης με κυρωτικό χαρακτήρα 6. Αποζημίωση τρίτων α) Προσβολή ψυχικής/σωματικής υγείας τρίτου λόγω της αδικοπραξίας: «ζημίες από σοκ» β) Ζημία (αντανακλαστική) μετόχου λόγω πράξεων που ζημίωσαν την εταιρία 7. Η αποζημίωση σε περίπτωση παροχής τρίτου προς τον ζημιωθέντα (άρθρ. 930 3 ΑΚ): σωρευτική λήψη και παροχής και αποζημίωσης; 8. Ζημία στην περιουσία Αντίθεση στα χρηστά ήθη ( άρθρ. 919 ΑΚ) και εκμετάλλευση μονοπωλιακής ή εξουσιαστικής θέσης πιστωτικών ιδρυμάτων ειδικότερα: μη παροχή συνηθισμένων στις τραπεζικές συναλλαγές διευκολύνσεων και μη τήρηση της αρχής της ίσης μεταχείρισης έναντι όλων των οφειλετών Θεσμοί Αγγλοσαξωνικού και Αμερικανικού Αστικού Δικαίου Διδάσκοντες : Ομ. Καθηγητής Ι. Σπυριδάκης, Καθηγήτριες Δ. Παπαδοπούλου, Ε. Δακορώνια, Επίκ. Καθηγητές Γ. Λέκκας, Γ. Γεωργιάδης Syllabus : Ι. Πηγές και νομολογία Μεθοδολογία του Βορειοαμερικανικού Ιδιωτικού Δικαίου. ΙΙ. Law and Economics III. Δίκαιο των συμβάσεων (Contracts) Consideration - Κατάρτιση των συμβάσεων - Άκυρες και ακυρώσιμες συμβάσεις Εκπλήρωση της παροχής Παράβαση συμβατικών υποχρεώσεων (Breach of contract) Ειδικές μορφές συμβάσεων (Trusts, κ.α). IV. Αδικοπραξίες (Torts): Έννοια και διακρίσεις των αδικοπραξιών Αμέλεια (έννοια και βάρος απόδειξης) - Αιτιώδης σύνδεσμος Ο ρόλος του δικαστηρίου και των ενόρκων στη δίκη για αποκατάσταση της ζημίας - Αδικοπραξίες από περισσoτéρους - Λόγοι απαλλαγής από την ευθύνη - Αντικειμενική ευθύνη (ευθύνη παραγωγού ελαττωματικών προϊόντων - Ευθύνη κατόχου πηγής κινδύνου) - Συστήματα αποκατάστασης ζημίας - Multiple Torts (πολλαπλές αδικοπραξίες) - Vicarious Liability (ευθύνη από πρόστηση). 20

Ζητήματα Αστικού και Αστικού Δικονομικού Δικαίου Διδάσκοντες: Επίκ. Καθηγητές Γ. Μεντής, Ζ. Τσολακίδης, Λέκτορας Θ. Λύτρας Συμμετέχουν τα μέλη ΔΕΠ του ΔΠΘ Λ. Κιτσαράς και Σ. Τσαντίνης Syllabus : Το αντικείμενο του μαθήματος εναλλάσσεται κάθε ακαδημαϊκό έτος. Επιλέγεται ετησίως μία ευρύτερη θεματική από τον πυρήνα του περιουσιακού ιδιωτικού δικαίου, με διαστάσεις απτόμενες περισσότερων κλάδων του. Στο πλαίσιο αυτό, επιχειρείται εμβάθυνση στις επί μέρους εκφάνσεις της ερευνώμενης θεματικής και εξετάζονται και δικονομικά ζητήματα συνδεόμενα με αυτήν, με ιδιαίτερη έμφαση στην ανάλυση της συναφούς νομολογίας Δίκαιο του Κτηματολογίου Διδάσκοντες: Καθηγητής Κ. Χριστοδούλου, Επίκ. Καθηγητής Ζ. Τσολακίδης Syllabus : Στόχος του μαθήματος είναι η ανάλυση του συστήματος του Κτηματολογίου ως συστήματος δημοσιότητας των εμπράγματων σχέσεων επί ακινήτων και η ερμηνευτική προσέγγιση της σχετικής νομοθεσίας (ν. 2308/1995 και 2664/1998, όπως ισχύουν). Στο πλαίσιο αυτό εξετάζονται οι αρχές που διέπουν το σύστημα και η σχέση της με τις αρχές του εμπραγμάτου δικαίου, τα τηρούμενα στοιχεία, η διαδικασία και τα αποτελέσματα των κτηματολογικών εγγραφών. Οι επί μέρους θεματικές ενότητες του μαθήματος, μεταξύ άλλων, περιλαμβάνουν: Οργάνωση του Εθνικού Κτηματολογίου- διαδικασία της κτηματογράφησης- έννομα αποτελέσματα των πρώτων και των επιγενόμενων εγγραφών-τεκμήριο ακρίβειας και δημόσια πίστη των εγγραφών-μέσα προστασίας κατά ανακριβειών- δημοσιότητα των κτηματολογικών στοιχείων Η οικονομική ζημία στο Δίκαιο των Συναλλαγών (δεν θα προσφερθεί το 2016-17) Διδάσκ. : Αν. Καθηγητής Κλεάνθης Ρούσσος Syllabus : Αποζημίωση από προσβολές άϋλων οικονομικών αγαθών Αποζημίωση από προσβολές μετοχικού δικαιώματος Αποζημίωση από παραβιάσεις οικονομικών νόμων Περιπτωσιολογία οικονομικής ζημίας βάσει άρθρ. 919 ΑΚ Ευθύνη διαχειριστών εταιρείας ή άλλου νομικού προσώπου Επαγγελματική ευθύνη Οικονομική κρίση και Ιδιωτικό Δίκαιο Διδάσκοντες: Αν. Καθηγητές Δ. Λιάππης, Α. Καραμπατζός, Επίκ. Καθηγητής Γ. Μεντής Syllabus : Η σοβούσα ακόμη στην χώρα μας οικονομική κρίση (αποκύημα μεταξύ άλλων της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης των ετών 2007/2008) φέρνει τον νομικό κόσμο αντιμέτωπο με πληθώρα ζητημάτων ιδιωτικού δικαίου. Η συνεχιζόμενη εποπτεία της χώρας υπό τους μηχανισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΔΝΤ έχει οδηγήσει στη μεταφορά πόρων από την οικονομική δραστηριότητα προς τα κρατικά ταμεία και τελικά τους πιστωτές της χώρας. Αυτή η μακροοικονομική εξέλιξη έχει προκαλέσει σημαντική επιδείνωση των συνθηκών οικονομικής δραστηριότητας. Η προϊούσα ανατροπή των οικονομικών δεδομένων στα οποία στηρίχθηκε η οικονομική ζωή της χώρας τα προηγούμενα χρόνια (εμφανιζόμενη με τις μορφές της έλλειψης ρευστότητας, της μείωσης της ζήτησης και του κύκλου εργασιών, συρρίκνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτών, αύξηση της ανεργίας) οδηγεί πολυάριθμες συμβάσεις σε κρίση και τους συμβαλλόμενους στην αναζήτηση τρόπων για την τροποποίηση ή τη λύση τους. Ακόμη, στο πλαίσιο της οικονομικής κρίσης έκαναν την εμφάνισή τους πρωτόγνωρα και, εν πολλοίς, άγνωστα μέχρι στιγμής στη σύγχρονη ελληνική έννομη τάξη φαινόμενα (π.χ. PSI των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, χρεωκοπία της Lehman Brothers και ζημίες Ελλήνων επενδυτών-αγοραστών των σχετικών επενδυτικών προϊόντων, ανακεφαλοποίηση τραπεζών). 21

Η νομική αντιμετώπιση αυτής της επώδυνης κοινωνικοοικονομικής διαδικασίας γεννά για το ιδιωτικό δίκαιο θεμελιώδεις προκλήσεις. Κυρίαρχο ζήτημα αποτελεί το αν, πώς και κατά πόσο συγχωρείται απόκλιση από την αρχή pacta sunt servanda λόγω της οικονομικής κρίσης. Στο μάθημα θα διερευνηθούν, σε διάλογο και με τη ολοένα και πλουσιότερη σχετική νομολογία, οι επιπτώσεις της κρίσης σε σειρά επιμέρους συμβατικών τύπων, με ιδιαίτερη έμφαση στις συμβάσεις πίστωσης, μίσθωσης, εργασίας, εξαγοράς επιχειρήσεων, ασφάλισης σε αλληλοβοηθητικά ταμεία, παροχής επενδυτικών υπηρεσιών κ.λπ. Η σχετική ανάλυση θα επεκταθεί και σε σύγχρονα ζητήματα του δικαίου της πίστωσης (π.χ. αρχή του υπεύθυνου δανεισμού, υπερχρέωση, ασφάλειες κ.λπ.), του εταιρικού δικαίου και του δικαίου της κεφαλαιαγοράς. Κεντρική θέση θα καταλάβει, επίσης, η μελέτη της συγκεκριμενοποίησης (με δογματική θεώρηση και πρακτικά παραδείγματα) γενικών ρητρών του αστικού δικαίου (καλή πίστη, χρηστά ήθη, ΑΚ 288, 388, 281 κ.ά.) για την αντιμετώπιση ανεπιεικών λύσεων. Η ανάλυση θα επεκταθεί ακόμη και σε βασικά ζητήματα οικονομικής θεωρίας, στο μέτρο που τούτο θα παραστεί απαραίτητο για την κατανόηση των εκδηλώσεων της οικονομικής κρίσης στη συναλλακτική ζωή. Οι επιμέρους θεματικές ενότητες 1. Το γενικό περίγραμμα της προβληματικής: Η εγχώρια και διεθνής οικονομική κρίση, οι μακροοικονομικές παράμετροί της και η αντιμετώπισή της με τα μέσα του σύγχρονου ιδιωτικού δικαίου. 2. Η σχέση μεταξύ των αρχών pacta sunt servanda και της επιείκειας/εξισωτικής συμβατικής δικαιοσύνης Εισαγωγή στους βασικούς διορθωτικούς μηχανισμούς των συμβάσεων (ΑΚ 288, 388, 281). 3. Διαμόρφωση των συμβάσεων και οικονομική κρίση: Η συμβατική κατανομή των κινδύνων Ιδίως οι ρήτρες δυσχέρειας εκπληρώσεως (hardship), ανωτέρας βίας (force majeure), ουσιώδους δυσμενούς μεταβολής των συνθηκών (material adverse effect/change, ρήτρες MAC) κοκ. 4. Αναπροσαρμογή επιμέρους συμβατικών τύπων λόγω της οικονομικής κρίσης. 5. Το ζήτημα των δανείων με ρήτρα συναλλαγματικής ισοτιμίας («δάνεια σε ελβετικό φράγκο»). 6. Η ειδικότερη νομοθετική προστασία του υπερχρεωμένου φυσικού προσώπου (ιδίως N. 3869/20) Σύγκριση του Ν. 3869/20 με τον Πτωχευτικό Κώδικα. 7. Η υπερχρέωση του Ελληνικού Δημοσίου και sui generis μέτρα αντιμετώπισής της. 8. Αξιοποίηση της περιουσίας του Ελληνικού Δημοσίου με σκοπό την αντιμετώπιση των χρεών του (ιδίως τα σχετικά συμβατικά εργαλεία) 9. Αφερεγγυότητα τραπεζών και εξυγίανσή τους Η Οδηγία της ΕΕ για την αναδιάρθρωση των τραπεζών Capital controls Το ζήτημα της ανακεφαλαιοποίησης. Ζητήματα Ιδιωτικού Δικαίου και Δημόσιες Συμβάσεις Διδάσκ. : Επίκ. Καθηγητής Γ. Μεντής Syllabus : Οι δημόσιες συμβάσεις εγείρουν σοβαρά ζητήματα ιδιωτικού δικαίου, τα οποία μάλιστα πολλές φορές επιλύονται από διοικητικά δικαστήρια, με αποτέλεσμα ο αναγκαίος γόνιμος διάλογος μεταξύ νομολογίας και θεωρίας να μην αναπτύσσεται στην ευκταία έκταση. Η νομολογία, ιδίως του ΣτΕ, σε ζητήματα που γεννώνται κατά την ερμηνεία και εφαρμογή διατάξεων του Αστικού Κώδικα αλλά και άλλων ειδικών νομοθετημάτων στο δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων προσφέρει πλούσιο υλικό προς αξιολόγηση. Με την μελέτη των δημοσίων συμβάσεων από αστικολογικής σκοπιάς εμπλουτίζονται και οι δύο κλάδοι. Το μεν δίκαιο των δημοσίων συμβάσεων διότι αποκτά πιο στέρεη θεμελίωση με βάση το δόγμα, την παράδοση και την μακρόχρονη συγκεκριμενοποίηση των γενικών ρητρών του ΑΚ. Το δε αστικό δίκαιο διότι αντλεί από την πληθώρα των ζητημάτων των δημοσίων συμβάσεων πολύ ενδιαφέροντα σύγχρονα παραδείγματα για διάφορους θεμελιώδεις θεσμούς του, όπως την κατάρτιση της σύμβασης, την ευθύνη από τις διαπραγματεύσεις, την ποινική ρήτρα, την αναπροσαρμογή λόγω απρόοπτης μεταβολής των συνθηκών, την καταγγελία, την υπαναχώρηση, την πλημμελή εκπλήρωση κ.λπ. Η οικογένεια από την Αρχαία στη σύγχρονη Ελλάδα (δεν θα προσφερθεί το 2016-17). 22

Β Εξάμηνο ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Ερμηνεία των Νόμων και Δικαιοπραξιών Διδάσκ. : Ομ. Καθηγητές Φ. Δωρής, Π. Παπανικολάου Καθηγητές Κ. Χριστακάκου, Κ. Χριστοδούλου, Αν. Καθηγητές Δ. Λιάππης, Α. Καραμπατζός, Επίκ. Καθηγητές Ι. Κονδύλη, Γ. Μεντής, Ζ. Τσολακίδης, Λέκτορες Κ. Καραγιάννης, Γ. Λαδογιάννης Syllabus : Το γενικό ζήτημα της ερμηνείας (ερμηνευτική) Η ιδιοτυπία της ερμηνείας στο δίκαιο Κριτήρια ερμηνείας των νόμων (κυρίως γράμμα, σκοπός, σύστημα, ιστορία) και σχέση μεταξύ τους Η σημασία του Συντάγματος στην ερμηνεία των νόμων Η ιδιαιτερότητα της ερμηνευτικής προσέγγισης των γενικών ρητρών και των αόριστων νομικών εννοιών - Τα κενά στο δίκαιο και η πλήρωσή τους Ερμηνεία των δικαιοπραξιών: σχέση με ερμηνεία των νόμων, κριτήρια ερμηνείας των δικαιοπραξιών, συμπληρωτική ερμηνεία, αναιρετικός έλεγχος. Ανώμαλη εξέλιξη των συμβάσεων σε συγκριτική εξέταση Διδάσκοντες : Καθηγητές Δ. Παπαδοπούλου, Μ. Αυγουστιανάκης, Λέκτορας Ε. Πούλου Syllabus : Ενιαίο και περιπτωσιολογικό σύστημα μη εκπλήρωσης Γενικό δίκαιο και δίκαιο επιμέρους συμβάσεων, ιδίως για τα πραγματικά ελαττώματα Το ουσιώδες της ανωμαλίας και η υπαιτιότητα του οφειλέτη ως προϋποθέσεις ευθύνης Δικαιώματα επί ανώμαλης εξέλιξης Πρωτογενείς αξιώσεις (εκπλήρωσης) Μορφές ανατροπής της σύμβασης Διαμόρφωση των συνεπειών της ανατροπής Όροι και έκταση αποζημίωσης Περιπτώσεις απαλλαγής Σώρευση δικαιωμάτων. Συγκριτική εξέταση των παραπάνω ζητημάτων κατά το ελληνικό, γερμανικό, γαλλικό, αγγλικό και αμερικάνικο δίκαιο καθώς και κατά το κοινοτικό δίκαιο και τη Διεθνή Σύμβαση της Βιέννης για τις διεθνείς πωλήσεις κινητών Πεδία εφαρμογής εθνικού, κοινοτικού και διεθνούς δικαίου. Ευρωπαϊκό Αδικοπρακτικό Δίκαιο Διδάσκ. : Καθηγήτρια Ευγενία Δακορώνια Syllabus : Παρουσίαση, ανάλυση και σύγκριση των προτύπων κανόνων για ένα ομοιόμορφο Ευρωπαϊκό Αδικοπρακτικό Δίκαιο και συγκεκριμένα: α) των Θεμελιωδών Κανόνων του Ευρωπαϊκού Αδικοπρακτικού Δικαίου (PETL, Principles of European Tort Law) που συντάχθηκαν από την Ευρωπαϊκή Ομάδα Αδικοπρακτικού Δικαίου (European Group on Tort Law) και β) των Kανόνων για την εξωσυμβατική ευθύνη για ζημία που προκλήθηκε σε άλλον (Νon-contractual liability arising out of damage caused to another) του Σχεδίου Κοινού Πλαισίου Αναφοράς (DCFR, Draft Common Frame of Reference), που συντάχθηκαν από το Study Group on a European Civil Code και από το Acquis Group). Σύγκριση των ως άνω κανόνων με το ελληνικό δίκαιο της αδικοπρακτικής ευθύνης. Ομοιότητες και διαφορές. Προτάσεις για αναγκαίες τροποποιήσεις. 23

Για την παρακολούθηση του εν λόγω μαθήματος κρίνεται απαραίτητη προϋπόθεση η πολύ καλή γνώση της αγγλικής γλώσσας. Η εξασφάλιση των πιστώσεων ιδίως στις σύγχρονες συναλλαγές Διδάσκ. : Καθηγήτρια Κ. Χριστακάκου, Επίκ. Καθηγητής Γ. Λέκκας, Λέκτορες Ελ. Πούλου, Γ. Λαδογιάννης Syllabus : Ι. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Συναλλακτική λειτουργία της εξασφάλισης Μορφές εξασφάλισης και συστήματα οργάνωσης του δικαίου της εξασφάλισης των πιστωτών Η δομή και τα πρόσωπα της εξασφαλιστικής συναλλαγής Διεθνής συγκριτική επισκόπηση- Νομοθετικό πλαίσιο Αστικός Κώδικας και ειδική νομοθεσία ΙΙ. ΠΡΟΣΩΠΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ 1.Ειδικά θέματα εγγυητικής ευθύνης Εγγύηση ανωτάτου ορίου Εγγύηση για το κατάλοιπο ανοιχτού λογαριασμού 2. Εγγυητική επιστολή 3. Παροχή εγγυήσεων στο εταιρικό δίκαιο 4. Η εξασφάλιση αξιογραφικών τίτλων (ιδίως τριτεγγύηση αξιογράφων) 5.Η εις ολόκληρον ευθύνη ως μορφή εγγυητικής ευθύνης 6. Στερητική και σωρευτική αναδοχή χρέους ως εγγυοδοτικές συμφωνίες 7.Άλλα εγγυοδοτικά μορφώματα της σύγχρονης συναλλακτικής πρακτικής με βάση την ιδιωτική αυτονομία (ΑΚ 361), ιδίως συμφωνίες tag along, drag along κ.λπ. ΙΙ. ΕΜΠΡΑΓΜΑΤΕΣ ΑΣΦΑΛΕΙΕΣ 1. Ασφάλεια επί απαιτήσεων Ενεχύραση και εξασφαλιστική εκχώρηση κατά τον Αστικό Κώδικα και την ειδική νομοθεσία (ν.δ. 1923, ν. 2844/2000 κ.ά.) Ασφάλεια επί επιχειρηματικών και επαγγελματικών απαιτήσεων Ασφάλεια επί τραπεζικών καταθέσεων 2. Ασφάλεια σε ομάδα εμπορευμάτων ή απαιτήσεων Κυμαινόμενη ασφάλεια (floating charge) 3. Ασφάλεια επί τίτλων Μετοχές Ομολογίες Ειδικά ζητήματα υποθηκικής ευθύνης Προσημείωση υποθήκης Ειδικές ρυθμίσεις του ν.δ. 17.7/13.8/1923 Υποθήκη επί μηχανημάτων Ναυτική υποθήκη 4. [Η ασφάλεια στην πτώχευση και στις συλλογικές διαδικασίες (προπτωχευτικές, υπερχρεωμένα κ.λπ.)] 5. Εμπορική και βιομηχανική πίστη Πώληση με επιφύλαξη κυριότητας Παρατεινόμενη και επεκτεινόμενη επιφύλαξη κυριότητας Η προστασία του πωλητή κατά τον ν. 2844/2000 και τον ΠτωχΚωδ 6. Οι συμφωνίες παροχής χρηματοοικονομικής ασφάλειας (ν. 3301/2004) 7. Εμπράγματη εξασφάλιση ομολογιακού δανείου (άρ. 12 ν. 3156/2003). 8. Εξασφαλίσεις της χρηματοδότησης σε πιστωτικά ιδρύματα ιδίως τιτλοποίηση απαιτήσεων και μη εξυπηρετούμενων δανείων (αρ. ν. 3156/2003, ν. 4354/2015), καλυμμένες ομολογίες (άρ. 152 ν. 4261/2014). Ζητήματα από την εκ διαθήκης και της εκ του νόμου διαδοχής Διδάσκοντες : Καθηγήτρια Δ. Παπαδοπούλου 24

Syllabus : 1. Κτήση και απώλεια της κληρονομίας (αποδοχή και είδη της, αποποίηση, παραίτηση από τη νόμιμη μοίρα, μεταγραφή εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων κ.ά.). 2. Σχέσεις των κληρονόμων μεταξύ τους (προσαύξηση, συνεισφορά κ.ά.). 3. Σχέσεις των κληρονόμων με τρίτους (ευθύνη έναντι των δανειστών της κληρονομίας, διαχωρισμός μεταξύ ατομικής και κληρονομιαίας περιουσίας κ.ά.). 4. Ιδιωτική αυτονομία και κληρονομικό δίκαιο (σύσταση ιδρύματος, κληρονομικές συμβάσεις, περιορισμοί εξουσίας διάθεσης της περιουσίας με διαθήκη κ.ά.). 5. Κύρος γάμου και κληρονομική διαδοχή. 6. Το Δημόσιο ως κληρονόμος Η φορολογική αντιμετώπιση της κληρονομικής διαδοχής. 7. Διεθνείς εξελίξεις, ενωσιακό Κληρονομικό Δίκαιο Δίκαιο Αστικής Ιατρικής Ευθύνης Διδάσκοντες : Καθηγήτρια Α. Πελλένη, Λέκτορες Θ. Λύτρας, Π. Νικολόπουλος Syllabus : Η σύμβαση ιατρικής αγωγής: Νομική φύση Συμβαλλόμενοι -Υποχρεώσεις του ιατρού Υποχρεώσεις του ασθενούς. Η αυθαίρετη ιατρική πράξη: Ενημέρωση Συναίνεση - Πηγές της υποχρέωσης ενημέρωσης - Νομική φύση, τύπος, περιεχόμενο, χρόνος, είδη ενημέρωσης, υπόχρεοιδικαιούχοι ενημέρωσης. Ιατρικό σφάλμα: Τυπολογία και είδη ιατρικού σφάλματος Ευθύνη, ενδοσυμβατική, εξωσυμβατική, απαλλακτικές ρήτρες, πρόστηση, wrongfulllife-wrongfullbirth. Απόδειξη Προβληματισμοί ως προς το βάρος απόδειξης - άρθρο 8 ν. 2251/94 Ειδικά θέματα ιατρικού δικαίου (μεταμοσχεύσεις, ευθανασία, γενετική τεχνολογία, ιατρική έρευνα, πειράματα, νεοφανή θέματα ιατρικής ευθύνης). Δίκαιο Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης Διδάσκ. : Ομ. Καθηγητής Ι. Καράκωστας, Καθηγήτρια Α. Πελλένη, Επίκ. Καθηγητές Αρ. Χιωτέλλης, Αθ. Τσεβάς, Λέκτορας Κ. Καραγιάννης Syllabus : Εισαγωγή Συνταγματική διάσταση Το καθεστώς της ιδιωτικής τηλεόρασης Ιδιωτική Ραδιοφωνία Δημόσια Ραδιοφωνία και Τηλεόραση Εποπτικό Όργανο ΕΣΡ Προσβολή της προσωπικότητας Αστική ευθύνη των ΜΜΕ Συγγενή θέματα Διαφήμιση Οικονομική εκμετάλλευση στοιχείων της προσωπικότητας-ζητήματα δικαίου πνευματικής ιδιοκτησίας Πρόγραμμα Παραγωγή οπτικοακουστικών έργων - Επιχειρήσεις ερευνών ραδιοτηλεοπτικής αγοράς-προστασία προσωπικών δεδομένων και μέσα ενημέρωσης. Βιοηθική Διδάσκ. : Καθηγήτρια Δ. Παπαδοπούλου-Κλαμαρή Syllabus : Θα εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο το δίκαιο αντιμετωπίζει (είτε με νομικές ρυθμίσεις είτε με τις γενικές αρχές του) ηθικά προβλήματα που ανακύπτουν από την εφαρμογή ιδίως των νέων τεχνολογικών μεθόδων, όπως είναι τα ζητήματα της αρχής και τέλους της ζωής, η τεχνητή παράταση της ζωής, η υποβοηθούμενη αναπαραγωγή, οι κλινικές δοκιμές, η προγεννητική και προεμφυτευτική 25

διάγνωση και η μεταχείριση του εμβρύου, οι μεταμοσχεύσεις, η τύχη του πλεονάζοντος γεννητικού υλικού, τα προσωπικά δεδομένα στις γενετικές εξετάσεις, την συναίνεση του ασθενούς, τη δεσμευτικότητα των οδηγιών «μη ανάνηψης» κ.λπ. Αθλητικό Δίκαιο Διδάσκ. : Αν. Καθηγητής Κ. Χριστοδούλου, Επίκ. Καθηγητές Ν. Κατηφόρης, Ν. Βερβεσός, Ι. Ανδρουλάκης Syllabus : 1. Γενική προβληματική Υπερνομοθετικά θεμέλια, Διεθνείς πηγές, Φύση των αθλητικών κανόνων: Δίκαιο ή μη; 2. Αθλητικά νομικά πρόσωπα ΑΑΕ, αθλητικά σωματεία, ΤΑΑ, ενώσεις, σύνδεσμοι και ομοσπονδίες 3. Αθλητικές συμβάσεις Παίγνιο, Αθλητική εργασία, Παροχή αθλητικών υπηρεσιών, Στοίχημα, Sponsoring 4. Αθλητική αστική [και ποινική] ευθύνη Παραβιάσεις κανόνων παιδιάς, Τραυματισμός αντιπάλων, Βία, Δωροδοκία, Doping 5. Αθλητική διανοητική ιδιοκτησία Δικαιώματα μετάδοσης αγώνων, διακριτικά γνωρίσματα, προσωπικά δεδομένα 6. Επίλυση αθλητικών διαφορών Όργανα, διαδικασία- Σχέση με τις βασικές αρχές της απονομής δικαιοσύνης Ενέργεια και Αστικό Δίκαιο Διδάσκοντες : Αν. Καθηγητής Δ. Λιάππης, Λέκτορες Θ. Λύτρας, Κ. Καραγιάννης Syllabus : Αντικείμενο του μαθήματος είναι η εισαγωγική εξοικείωση με τα βασικά χαρακτηριστικά της αγοράς της ενέργειας (ηλεκτρισμός και φυσικό αέριο) και η μελέτη και ανάλυση των αναπτυσσόμενων συμβατικών σχέσεων. Επίκεντρο του ενδιαφέροντος αποτελούν τα ζητήματα αστικού δικαίου που δημιουργούνται στη συναλλακτική αλυσίδα παραγωγοί διαμεσολαβητές (ΑΔΜΗΕ, ΛΑΓΗΕ, ΔΕΣΦΑ) - προμηθευτές καταναλωτές στο δίκαιο της ενέργειας, αφ ενός όσον αφορά τον ηλεκτρισμό και αφ ετέρου όσον αφορά το φυσικό αέριο. Αντιμετωπίζονται ζητήματα περί τη λειτουργία και τους περιορισμούς της συμβατικής ελευθερίας, τη λειτουργία των αναγκαστικών συμβάσεων, τη διαμόρφωση των συμβατικών σχέσεων, την εκπλήρωση και αθέτηση των σχετικών ενοχών, την προστασία του καταναλωτή αφ ενός κατά το γενικό δίκαιο (ΑΚ, ν. 2251/1994) και αφ ετέρου κατά την ειδική νομοθεσία (λ.χ. Κώδικας Προμήθειας). Περαιτέρω, ιδιαίτερη έμφαση δίδεται επίσης στις δυνατότητες θεμελίωσης εξωσυμβατικής ευθύνης (ιδίως αδικοπρακτικής κατ ΑΚ 914, 919, κατά τον ν. 146/1914, κατά τα άρθρα 5-6 ΕισΝΑΚ) λόγω παραβάσεων των κανόνων ρύθμισης της αγοράς ενέργειας. Από πλευράς μεθόδου προκρίνονται: 1) Η ένταξη των ειδικών κανονιστικών προβλέψεων στο κλασικό δίκαιο των συμβάσεων και της αστικής ευθύνης, για να φωτισθούν καλύτερα οι ρυθμιζόμενες σχέσεις και να αναζητηθούν λύσεις στα ιδιωτικού δικαίου προβλήματα, τις οποίες η ειδική, εκ πρώτης όψεως τεχνοκρατική, νομοθεσία για τη λειτουργία της αγοράς ενέργειας δεν δύναται αφ εαυτής να προσφέρει. 2) Η λειτουργική προσέγγιση των προβλεπόμενων κανόνων και των ρυθμιζόμενων σχέσεων με απώτερο σκοπό την εξεύρεση και θεμελίωση αποτελεσματικών λύσεων χάριν της εύλογης εξισορρόπησης των αναφυομένων συγκρούσεων συμφερόντων στην αγορά ενέργειας. 3) Η συνδυαστική/ συνθετική κατανόηση της θεωρητικής και εφαρμοσμένης διάστασης των αναφυομένων ζητημάτων μέσω της ad hoc μελέτης περιπτώσεων, που έχουν κριθεί από δικαστήρια και ρυθμιστικές αρχές (case studies). Φιλοσοφία του Ιδιωτικού Δικαίου 26

Εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών 2. Κατεύθυνση ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Α Εξάμηνο Σύγχρονες Εξελίξεις στην Πνευματική Ιδιοκτησία και τα Συγγενικά Δικαιώματα Διδάσκ. : Καθηγήτρια Διον. Καλλινίκου, Επίκ. Καθηγητής Αρ. Χιωτέλλης, Λέκτορες Κ. Καραγιάννης, Π. Νικολόπουλος Syllabus : Με βάση τον ν. 2121/1993, τις διεθνείς συμβάσεις, τις κοινοτικές οδηγίες και ορισμένες αλλοδαπές νομοθεσίες ερευνώνται τα σύγχρονα προβλήματα και οι εξελίξεις στον τομέα της πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων. Ειδικότερα θέματα: - Το ενωσιακό κεκτημένο - Η προστασία των προγραμμάτων Ηλεκτρονικών Υπολογιστών και των βάσεων δεδομένων - Η προστασία στο διαδίκτυο - Το δικαίωμα εκμίσθωσης και δημόσιου δανεισμού - Η αναπαραγωγή για ιδιωτική χρήση - Οι περιορισμοί του περιουσιακού δικαιώματος - Η διάρκεια της πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων - Η διαμόρφωση των συμβάσεων και αδειών εκμετάλλευσης στο πλαίσιο του N.2121/1993 - Η προστασία των δικαιούχων συγγενικών δικαιωμάτων - Καλωδιακή τηλεόραση και πνευματική ιδιοκτησία - Το δικαίωμα παρακολούθησης - Οι διεθνείς συμβάσεις - Το ηθικό δικαίωμα - Η συλλογική διαχείριση Ηλεκτρονικό Αστικό Δίκαιο Διδάσκ. : Καθηγητής Κ. Χριστοδούλου, Λέκτορας Γ. Λαδογιάννης, Γ. Λέκκας Syllabus : Πλαστικό και ηλεκτρονικό χρήμα Κάρτες ύστερης, ταυτόχρονης και πρότερης πληρωμής Τύπος και απόδειξη δηλώσεων βουλήσεως με ηλεκτρονικά μέσα Ελαττώματα της ηλεκτρονικής δήλωσης βουλήσεως Δικονομικά προβλήματα Ηλεκτρονικοί άϋλοι τίτλοι Ηλεκτρονικά αξιόγραφα Ηλεκτρονικές πληρωμές Ανάκληση Σύμβαση ηλεκτρονικής επικοινωνίας Προστασία του ιδιωτικού βίου από την εναποθήκευση και χρήση ηλεκτρονικών δεδομένων Αστικές συνέπειες κακής λειτουργίας ή δόλιας χρήσης ηλεκτρονικών συστημάτων Κατανομή του κινδύνου στην ηλεκτρονική συναλλαγή. Όπως κατ/νση ΑΣΤΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Β Εξάμηνο Σύγχρονα Προβλήματα Οικογενειακού Δικαίου Διδάσκοντες: Ομ. Καθηγητής Ιω. Σπυριδάκης, Καθηγήτριες Δ. Καλλινίκου, Χρ. Σταμπέλου, Επίκ. Καθηγητής Γ. Λέκκας, Λέκτορας Π. Νικολόπουλος Syllabus : Εξετάζονται ζητήματα από όλο το φάσμα του Οικογενειακού Δικαίου, με έμφαση στα πιο σύγχρονα και επίκαιρα, όπως στο Νέο Σύμφωνο Συμβίωσης(ν.4356/2015) και στα νομικά ζητήματα που 27