Αριθμός 178/2013 ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ Στ Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του στις 25 Ιανουαρίου 2010, με την εξής σύνθεση: Ν. Σακελλαρίου, Αντιπρόεδρος, Πρόεδρος του ΣΤ Τμήματος, Δ. Αλεξανδρής, Σπ. Παραμυθιώτης, Σύμβουλοι, Αντ. Χλαμπέα, Μ. Ελ. Παπαδημήτρη, Πάρεδροι. Γραμματέας η Β. Ραφαηλάκη, Γραμματέας του ΣΤ Τμήματος. Για να δικάσει την από 9 Οκτωβρίου 2003 αίτηση: του..., κατοίκου... Κρήτης, οδός..., αριθ, ο οποίος παρέστη με το δικηγόρο Τιμ. Σιγάλα (Α.Μ. 2459 Δ.Σ. Πειραιά), που τον διόρισε με πληρεξούσιο. κατά του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, ο οποίος παρέστη με τον Διον. Κολοβό, Πάρεδρο του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Με την αίτηση αυτή ο αιτών επιδιώκει να ακυρωθούν: α) η υπ αριθ. Φ.422/5/272810/Σ.431/3.6.2003 απόφαση της Διεύθυνσης Επιστρατεύσεως/2β του Γενικού Επιτελείου Στρατού, β) η μνημονευόμενη στην άνω απόφαση υπ αριθ. Φ.423/23/1581/Σ.275 /9.4.2003 απόφαση του Στρατολογικού Γραφείου Αγ. Νικολάου Κρήτης, γ) το από 21.7.2003 δελτίο κατάταξης Εφέδρου Ανυποτάκτου του Στρατολογικού Γραφείου Αγ. Νικολάου Κρήτης, δ) η υπ αριθ. Φ.423/365/162426/Σ.410/5.12.2002 απόφαση της ΑΣΔΕΝ (Δ/νση Στρατολογικού), ε) το από 11.10.2002 επιδοθέν προς τον αιτούντα Φύλλο Ατομικής Προσκλήσεως Μετεκπαιδεύσεως Εφεδρείας, στ) η σιωπηρά άρνηση της διοικήσεως να κάνει δεκτή την υπ αριθ. πρωτοκ. 3369/8.8.2003 ενώπιον της Διευθύνσεως Στρατολογικού του ΓΕΕΘΑ ασκηθείσα προσφυγή του αιτούντος και ζ) κάθε άλλη συναφής πράξη ή παράλειψη της Διοικήσεως. Η εκδίκαση άρχισε με την ανάγνωση της εκθέσεως της εισηγήτριας, Παρέδρου Αντ. Χλαμπέα. Κατόπιν το δικαστήριο άκουσε τον πληρεξούσιο του αιτούντος, ο οποίος ανέπτυξε και προφορικά τους προβαλλόμενους λόγους αναιρέσεως και ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση και τον αντιπρόσωπο του Υπουργού, ο οποίος ζήτησε την απόρριψή της. Μετά τη δημόσια συνεδρίαση το δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη σε αίθουσα του
δικαστηρίου κ α ι Α φ ο ύ μ ε λ έ τ η σ ε τ α σ χ ε τ ι κ ά έ γ γ ρ α φ α Σ κ έ φ θ η κ ε κ α τ ά τ ο Ν ό μ ο 1. Επειδή, για την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως έχει καταβληθεί το νόμιμο παράβολο (υπ αριθ. 1285149 και 814566/2003 ειδικά έντυπα παραβόλου). 2. Επειδή, όπως προκύπτει από τα στοιχεία του φακέλου, ο αιτών, μετά την ένοπλη εκπλήρωση της στρατιωτικής του θητείας, κλήθηκε με Φύλλο Ατομικής Προσκλήσεως που του επιδόθηκε στις 11/10/2002 (5η προσβαλλόμενη πράξη) για να συμμετάσχει σε πρόγραμμα μετεκπαίδευσης εφέδρων, από 24/11/2002 έως 30/11/2002, στο 543 Τ.Ε. Με την από 15/11/2002 δήλωση αίτηση που ο αιτών απηύθυνε στην Διεύθυνση Στρατολογικού της ΑΣΔΕΝ, ζήτησε να απαλλαγεί από την ως άνω υποχρέωση μετεκπαίδευσης για λόγους ανωτέρας βίας, και ειδικότερα διότι, όπως προέκυπτε από το από 18/11/2002 πιστοποιητικό της Κεντρικής Εκκλησίας των χριστιανών Μαρτύρων του Ιεχωβά Ελλάδος, ανήκει στο δόγμα αυτό από 1η Αυγούστου 2002 και συνεπώς για λόγους θρησκευτικής συνείδησης δεν μπορούσε να εκπληρώσει ένοπλη υπηρεσία, επικαλέσθηκε δε τις διατάξεις του ν. 2510/1997 που επιτρέπουν στους αντιρρησίες συνείδησης την εκπλήρωση εναλλακτικής πολιτικής υπηρεσίας. Με την Φ. 423/365/162426/Σ 410/5.12.2002 απόφαση Διεύθυνσης Στρατολογικού της ΑΣΔΕΝ (4η προσβαλλόμενη πράξη) απορρίφθηκε το ανωτέρω αίτημα του αιτούντος, με την αιτιολογία ότι τα προβαλλόμενα από αυτόν δεν συνιστούν ανωτέρα βία. Εξάλλου, επειδή ο αιτών δεν εμφανίσθηκε προς εκπλήρωση της κατά τα ανωτέρω, υπηρεσίας, κηρύχθηκε ανυπότακτος και το Στρατολογικό Γραφείο Αγ. Νικολάου Κρήτης ζήτησε με το Φ. 423/23/1581/Σ 275/9 Απριλ. 2003 έγγραφό του (2η προσβαλλόμενη πράξη) τον επανακαθορισμό μονάδας κατάταξης για την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του αιτούντος ως εφέδρου. Η Διεύθυνση Επιστρατεύσεως του Γενικού Επιτελείου Στρατού με τη Φ.22/5/272810/Σ431/3.6.2003 απόφασή της (1η προσβαλλόμενη) καθόρισε τη μονάδα κατατάξεώς του και το Στρατολογικό Γραφείο Αγ. Νικολάου ζήτησε με το Φ.423/4/3019/Σ503/21.7.2003 έγγραφό του προς το Αστυνομικό Τμήμα Ιεράπετρας την επίδοση στον αιτούντα του από 21/7/2003 σημειώματος κατατάξεως (3η προσβαλλόμενη πράξη). Κατά των δύο τελευταίων αυτών πράξεων (καθορισμού μονάδας κατάταξης και σημειώματος) ο αιτών άσκησε την υπ αριθμ. πρωτ. 3363/8.8.2003 προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Στρατολογικού του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας (ΓΕΕΘΑ). 2
Μετά την παρέλευση δύο μηνών από την άσκηση της ως άνω διοικητικής προσφυγής, στις 9.10.2003, ο αιτών άσκησε την κρινόμενη αίτηση ακυρώσεως με την οποία, εκτός των ήδη αναφερομένων ανωτέρω πράξεων, προσέβαλε και την παράλειψη της Διοικήσεως να απαντήσει στην ενώπιόν της ασκηθείσα προσφυγή (6η προσβαλλομένη). Εν τω μεταξύ εκδόθηκε η Φ.429.39/63/591567/Σ520/ 8.10.2003 απόφαση του Γενικού Επιτελείου Στρατού, Διεύθυνση Στρατολογικού/ 1ο, με την οποία η Διοίκηση απέρριψε ρητά την προσφυγή του αιτούντος με την αιτιολογία ότι οι λόγοι που επικαλείται για την απαλλαγή του από την εκπλήρωση των υποχρεώσεών του ως εφέδρου, δεν συνιστούν λόγους ανωτέρας βίας αφενός και αφετέρου είναι αδύνατο να χαρακτηρισθεί ως αντιρρησίας συνείδησης για λόγους θρησκευτικών πεποιθήσεων, επειδή υπηρέτησε ενόπλως τη στρατιωτική του θητεία. 3. Επειδή, από τις προαναφερθείσες πράξεις παραδεκτώς και εμπροθέσμως, εφόσον δεν προκύπτει γνώση αυτών σε χρόνο που να απέχει πλέον των 60 ημερών από την άσκηση της κρινομένης αιτήσεως ακυρώσεως, προσβάλλονται μόνο η πρώτη και η τετάρτη καθώς και η σιωπηρή απόρριψη της προσφυγής του αιτούντος κατά της πρώτης προσβαλλομένης πράξεως. Οι λοιπές πράξεις προσβάλλονται απαραδέκτως διότι στερούνται εκτελεστότητας. Ειδικότερα η δεύτερη στερείται εκτελεστότητας διότι αποτελεί εσωτερικό έγγραφο της Διοίκησης, ενώ η τρίτη και πέμπτη διότι αποτελούν πράξεις εκτελέσεως. Εξάλλου, ως συμπροσβαλλόμενη πρέπει να θεωρηθεί η ρητή απόρριψη της ασκηθείσης, κατά της πρώτης προσβαλλομένης πράξεως, προσφυγής. 4. Επειδή, με την 170/2010 απόφαση Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε ότι κατά τις διατάξεις του άρθρο 18 παράγραφος 4 του ν. 2510/1997 (Α 136) παρέχεται η ευχέρεια απαλλαγής από την υποχρέωση εκπληρώσεως ένοπλης στρατιωτικής υπηρεσίας σε όσους έχουν τεκμηριωμένη αντίρρηση συνειδήσεως. Ειδικότερα, με τις διατάξεις του άρθρου 18 του εν λόγω ν. 2510/1997 προσδιορίζονται οι λόγοι αντιρρήσεως συνειδήσεως, οι οποίοι δικαιολογούν την απαλλαγή από την υποχρέωση εκπλήρωσης ένοπλης στρατιωτικής υπηρεσίας και καθορίζονται εξαιρέσεις από την υπαγωγή στις διατάξεις του νόμου αυτού περί αντιρρησιών συνειδήσεως, λόγω της συνδρομής περιστατικών, από τα οποία προκύπτει η έλλειψη των ανωτέρω λόγων. Εξάλλου, η θέσπιση κριτηρίων από τον κοινό νομοθέτη για τη διαπίστωση της ειλικρίνειας και σοβαρότητας των λόγων αντιρρήσεως συνειδήσεως, των οποίων γίνεται επίκληση, προκειμένου να χορηγηθεί απαλλαγή από την υποχρέωση εκπληρώσεως ένοπλης θητείας, είναι σύμφωνη με τις προμνησθείσες διατάξεις του Συντάγματος και των διεθνών συμβάσεων, τα κριτήρια όμως αυτά πρέπει, σύμφωνα 3
με τα ανωτέρω, να είναι συνταγματικώς θεμιτά, ήτοι να μη παραβιάζουν συνταγματικώς προστατευόμενα ατομικά δικαιώματα. Επομένως, η διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 18 του ν. 2510/1997, καθώς και οι διατάξεις των άρθρων 16 παρ. 1 και 2 του ν. 1763/1988, 10 της Φ.429.1/157/340105/8.9.1988 απόφασης του Υπουργού Εθνικής Άμυνας και των άρθρων 1 και 3 της Φ. 420/202/57.842/Σ.868/12.2.1997 απόφασης του ίδιου υπουργού, ερμηνευόμενη, σύμφωνα με τα άρθρα 13 παρ. 1 του Συντάγματος, 9 και 14 της Ε.Σ.Δ.Α. και 18 παρ. 1 και 26 του Διεθνούς Συμφώνου για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, έχει την έννοια ότι η ένοπλη υπηρεσία στις ελληνικές ή αλλοδαπές Ένοπλες Δυνάμεις αποτελεί κώλυμα υπαγωγής στις διατάξεις του ν. 2510/1997, μόνον, αν ο αιτούμενος την υπαγωγή του στις διατάξεις αυτές, είχε ήδη ενστερνιστεί τις ίδιες πεποιθήσεις που τον εμποδίζουν στην εκπλήρωση ένοπλης θητείας για λόγους συνειδήσεως. 5. Επειδή, ενόψει των ανωτέρω, η απόρριψη εν προκειμένω του αιτήματος του αιτούντος για την απαλλαγή του από την εκτέλεση στρατιωτικής εφεδρικής υπηρεσίας, με την αιτιολογία, κατά τα προαναφερθέντα, ότι δεν ήταν δυνατό να θεωρηθεί αντιρρησίας συνείδησης λόγω του ότι είχε ασπασθεί το δόγμα των Χριστιανών Μαρτύρων του Ιεχωβά, εφόσον είχε ήδη υπηρετήσει ενόπλως στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις τη στρατιωτική του θητεία και ότι αυτό δεν συνιστούσε ανωτέρα βία, δεν είναι νόμιμη. Τούτο δε διότι σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά από την Ολομέλεια του Δικαστηρίου, εφόσον ο αιτών μετέβαλε θρησκευτικές απόψεις, ενστερνιζόμενος το ανωτέρω δόγμα, μετά την εκπλήρωση ένοπλης στρατιωτικής υπηρεσίας, διατελών στην κατάσταση της εφεδρείας, η μεταβολή αυτή δεν αποτελούσε λόγο αποκλεισμού του από την υπαγωγή στις διατάξεις του ν. 2510/1997 περί αντιρρησιών συνειδήσεως, προκειμένου να εκπληρώσει εναλλακτική πολιτική κοινωνική υπηρεσία. Αρμόδιος δε για την εξέταση του αιτήματος του αιτούντος ήταν, ο έχων το τεκμήριο αρμοδιότητας Υπουργός Εθνικής Άμυνας, κατόπιν εισηγήσεως της Επιτροπής του άρθρου 20 του ν. 2510/1997. 6. Επειδή, με τα δεδομένα αυτά, η κρινόμενη αίτηση πρέπει για το λόγο αυτό, βασίμως προβαλλόμενο να γίνει δεκτή και να ακυρωθούν οι παραδεκτώς προσβαλλόμενες πράξεις καθ ό μέρος αφορούν τον αιτούντα, η δε υπόθεση να αναπεμφθεί στη Διοίκηση (στον Υπουργό Εθνικής Άμυνας) για να προβεί στις νόμιμες ενέργειες. 4
Δ ι ά τ α ύ τ α Δέχεται την αίτηση. Ακυρώνει : α) την Φ.423/365/162426/Σ.410/5.12.2002 απόφαση ΑΣΔΕΝ, β) την 422/5/272810/Σ431/3.6.2003 απόφαση της Δ/νσης Επιστρατεύσεως του ΓΕΣ και γ) την Φ 429.39/63/591567/Σ.520/8.10.2003 απόφαση της Δνσης Στρατολογικού /1 του ΓΕΣ. Αναπέμπει την υπόθεση στον Υπουργό Εθνικής Αμυνας, κατά τα εκτιθέμενα στο αιτιολογικό. Διατάσσει την απόδοση του παραβόλου και Επιβάλλει στο Δημόσιο τη δικαστική δαπάνη του αιτούντος που ανέρχεται στο ποσό των εννιακοσίων είκοσι (920) ευρώ. Η διάσκεψη έγινε στην Αθήνα στις 23 Ιουνίου 2010. Ο Πρόεδρος του Στ` Τμήματος Η Γραμματέας του Στ` Τμήματος Ν. Σακελλαρίου Β. Ραφαηλάκη και η απόφαση δημοσιεύθηκε σε δημόσια συνεδρίαση της 21ης Ιανουαρίου 2013. Ο Πρόεδρος του Στ` Τμήματος Αθ. Ράντος Η Γραμματέας του Στ` Τμήματος Ελ. Γκίκα 5