Τεχνοοικονομική Μελέτη

Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών Τεχνοοικονομική Μελέτη Ενότητα 12: Εναλλακτικές Επενδύσεις - Αποδοτικότητα Σκόδρας Γεώργιος, Αν. Καθηγητής gskodras@uowm.gr Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς. 2

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ψηφιακά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους. 3

Σκοπός της ενότητας Σκοπός της ενότητας είναι να αναφερθούν και να αναλυθούν οι όροι Εναλλακτικές επενδύσεις Αντικαταστάσεις 4

Εναλλακτικές επενδύσεις(1) Συχνά είναι δυνατή η παραγωγή ισοδύναμων προϊόντων με διαφορετικές μεθόδους Παρόλο που τα φυσικά αποτελέσματα είναι ισοδύναμα (περίπου ίδια) το κεφάλαιο και τα σχετικά έξοδα μπορεί να διαφέρουν σημαντικά Παρόμοια μπορούν να επιλεγούν εναλλακτικές μέθοδοι που να χρησιμοποιούν κυμαινόμενο κεφάλαιο και έξοδα προκειμένου να περατωθούν άλλοι τύποι επιχειρηματικών εγχειρημάτων Επομένως, χρειάζεται όχι μόνο να ληφθεί μια απόφαση αν ένα συγκεκριμένο επιχειρηματικό εγχείρημα μπορεί να αποφέρει κέρδος αλλά να αποφασιστεί επίσης ποια από τις πιθανές μεθόδους θα είναι η πιο επιθυμητή 5

Εναλλακτικές επενδύσεις(2) Η τελική επιλογή της καλύτερης επένδυσης ανάμεσα σε πολλές εναλλακτικές επενδύσεις απλοποιείται από το γεγονός ότι κάθε ΝΜ (ευρώ) επιπρόσθετης επένδυσης πρέπει να αποδώσει ένα ικανοποιητικό ποσοστό απόδοσης Στην πράξη συνήθως υπάρχει ένας περιορισμένος αριθμός επιλογών και οι εναλλακτικές επιλογές θα πρέπει να μελετηθούν με βάση τις αυξήσεις κατά διαστήματα στην απαιτούμενη επένδυση κεφαλαίου 6

Εναλλακτικές επενδύσεις(3) Γενικός κανόνας Η ελάχιστη επένδυση η οποία θα δώσει τα απαραίτητα λειτουργικά αποτελέσματα και τον απαιτούμενο συντελεστή απόδοσης θα πρέπει να γίνεται πάντοτε αποδεκτή, εκτός αν υπάρχει κάποιος συγκεκριμένος λόγος για την αποδοχή μιας εναλλακτικής επένδυσης Οι εναλλακτικές επενδύσεις θα πρέπει να συγκρίνονται με το βασικό πρόγραμμα και δεν θα πρέπει να επενδυθεί επιπλέον κεφάλαιο, εκτός αν παρουσιαστεί μια αποδεκτή αυξητική απόδοση ή κάποιο άλλο πλεονέκτημα 7

Εναλλακτικές επιλογές όταν πρέπει να γίνει μια επένδυση(1) Συχνά ο μηχανικός σχεδιασμού αντιμετωπίζει καταστάσεις όπου είναι απολύτως απαραίτητο να κάνει μια επένδυση και η μοναδική επιλογή βρίσκεται ανάμεσα σε διάφορες εναλλακτικές επενδύσεις. Παράδειγμα ο σχεδιασμός ενός συστήματος εξάτμισης: Το σύστημα εξάτμισης πρέπει να έχει συγκεκριμένη δυναμικότητα βασισμένη στις απαιτήσεις της μονάδας, αλλά υπάρχουν πολλές εναλλακτικές μέθοδοι για την διεργασία Ένας εξατμιστήρας ενός σταδίου θα ήταν ικανοποιητικός. Ωστόσο τα λειτουργικά έξοδα θα ήταν μικρότερα αν χρησιμοποιούνταν ένας εξατμιστήρας πολλαπλών βαθμίδων, λόγω μείωσης στην κατανάλωση υδρατμού Με αυτές τις συνθήκες μπορεί να υπολογιστεί ο βέλτιστος αριθμός σταδίων συγκρίνοντας την εξοικονόμηση με την απαιτούμενη επένδυση για κάθε επιπρόσθετο στάδιο 8

Εναλλακτικές επιλογές όταν πρέπει να γίνει μια επένδυση(2) Σύγκριση των εναλλακτικών επενδύσεων όταν πρέπει να γίνει μια επένδυση για μια συγκεκριμένη υπηρεσία και υπάρχει περιορισμός αριθμός επιλογών 9

Εναλλακτικές επιλογές όταν πρέπει να γίνει μια επένδυση(3) Το βασικό σχέδιο για μια εναλλακτική σύγκριση θα μπορούσε να είναι η ελάχιστη επένδυση, η οποία δίνει τα απαραίτητα λειτουργικά αποτελέσματα Μετά θα πρέπει να συγκριθούν οι εναλλακτικές επενδύσεις με το βασικό σχέδιο Μια επιπρόσθετη επένδυση θα πρέπει να προταθεί μόνο εάν έχει σαφές πλεονέκτημα Όταν γίνονται συγκρίσεις επενδύσεων, οι εναλλακτικές επιλογές που απαιτούν περισσότερο κεφάλαιο συγκρίνονται μόνο με χαμηλότερες επενδύσεις οι οποίες έχουν γίνει αποδεκτές 10

Εναλλακτικές επιλογές όταν πρέπει να γίνει μια επένδυση(4) Όταν γίνονται συγκρίσεις επενδύσεων, οι εναλλακτικές επιλογές που απαιτούν περισσότερο αρχικό κεφάλαιο συγκρίνονται μόνο με χαμηλότερες επενδύσεις που έχουν γίνει αποδεκτές Παράδειγμα: μια επένδυση της τάξης των 50.000 μπορεί να δώσει ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, ενώ εναλλακτικές επενδύσεις των 60.000 και 70.000 θα έχουν το ίδιο αποτέλεσμα με λιγότερα ετήσια έξοδα Η σύγκριση ανάμεσα στην επένδυση των 50.000 και των 60.000 δείχνει ότι η επένδυση των 60.000 δεν είναι αποδεκτή Δεν υπάρχει λόγος περαιτέρω ενασχόλησης με την επένδυση των 60.000 και η επόμενη σύγκριση θα γίνει ανάμεσα στις επενδύσεις των 70.000 και 50.000 Όταν γίνεται επιλογή ανάμεσα σε διάφορες εναλλακτικές επενδύσεις, χρειάζεται να συγκριθεί μια επένδυση με μια άλλη βάσει αμοιβαίου αποκλεισμού με τέτοιο τρόπο, ούτως ώστε η επαυξητική απόδοση στην επένδυση να είναι ικανοποιητική 11

Ανάλυση με μικρές επαυξήσεις επένδυσης(1) Συχνά ο μηχανικός σχεδιασμού αντιμετωπίζει την περίπτωση όπου είναι εφικτή η προσθήκη μικρών επαυξήσεων επένδυσης. Πχ. στον σχεδιασμό ενός εναλλάκτη θερμότητας για την ανάκτηση θερμότητας, κάθε τετραγωνικό μέτρο της επιπρόσθετης επιφάνειας μεταφοράς μπορεί να προκαλέσει μείωση στο ποσό της απώλειας θερμότητας, αλλά ταυτόχρονα μειώνεται το ποσό της θερμότητας που ανακτάται ανά τετραγωνικό μέτρο της επιφάνειας μεταφοράς θερμότητας καθώς αυξάνεται η επιφάνεια Επειδή η επένδυση για τον εναλλάκτη θερμότητας είναι συνάρτηση της επιφάνειας μεταφοράς θερμότητας μπορεί να γίνει ένα διάγραμμα των καθαρών εξοικονομήσεων (ή καθαρού κέρδους λόγω του εναλλάκτη θερμότητας) ως προς την ολική επένδυση 12

Ανάλυση με μικρές επαυξήσεις επένδυσης(2) Το σημείο των καθαρών εξοικονομήσεων, που συμβολίζεται με το Ο αντιπροσωπεύει μια κλασσική βέλτιστη συνθήκη Όμως η τελευταία επαυξητική επένδυση πριν επιτευχθεί το μέγιστο κέρδος είναι στην ουσία μια απόδοση 0% Επομένως, με βάση την σύγκριση των εναλλακτικών επενδύσεων θα πρέπει να προταθεί μια επένδυση μικρότερη από αυτή για τις μέγιστες καθαρές εξοικονομήσεις Γραφική μέθοδος για τον υπολογισμό της επένδυσης για μια συγκεκριμένη επαυξητική απόδοση όταν οι επαυξήσεις της επένδυσης μπορούν να φθάσουν στο μηδέν 13

Ανάλυση με μικρές επαυξήσεις επένδυσης(3) Η ακριβής επένδυση όπου η επαυξητική απόδοση είναι μια συγκεκριμένη τιμή, επιτυγχάνεται στο σημείο όπου η κλίση της καμπύλης των καθαρών εξοικονομήσεων ως προς την επένδυση ισούται με την απαιτούμενη απόδοση Επομένως μια ευθεία γραμμή με κλίση ίση με την απαιτούμενη απόδοση εφάπτεται στην καμπύλη των καθαρών εξοικονομήσεων ως προς την επένδυση στο σημείο που αντιπροσωπεύει την προτεινόμενη επένδυση Στο σχήμα παρουσιάζεται μια τέτοιου είδους γραμμή για ετήσια απόδοση 20% στην επαυξητική επένδυση και η προτεινόμενη επένδυση στην περίπτωση αυτή αντιστοιχεί στο RJ 14

Ανάλυση με μικρές επαυξήσεις επένδυσης(4) Αν υπάρχει μια αναλυτική έκφραση που να συσχετίζει τις καθαρές εξοικονομήσεις με την επένδυση, η προτεινόμενη επένδυση μπορεί να καθοριστεί άμεσα θέτοντας απλώς τις παραγώγους των καθαρών εξοικονομήσεων, ως προς την επένδυση, ίσες με την απαιτούμενη επαυξητική απόδοση Η μέθοδος που αναφέρθηκε ανωτέρω μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί για συνεχείς καμπύλες του τύπου που αντιπροσωπεύεται από τη διακεκομμένη καμπύλη στο Σχήμα Έτσι η γραμμή ab στο Σχήμα εφάπτεται στη διακεκομμένη καμπύλη στο σημείο που αντιπροσωπεύει την προταθείσα επένδυση για την περίπτωση μιας επαυξητικής απόδοσης 15% 15

Αντικαταστάσεις(1) Ο όρος αντικατάσταση, όπως χρησιμοποιείται εδώ, αναφέρεται σ ένα συγκεκριμένο τύπο εναλλακτικής επιλογής, όπου υπάρχουν οι εγκαταστάσεις και είναι επιθυμητό να αντικατασταθούν με άλλες διαφορετικές Παρόλο που απροσδιόριστοι παράγοντες πιθανόν να ασκήσουν μεγάλη επιρροή σε αποφάσεις σχετικά με τις αντικαταστάσεις, ο μηχανικός σχεδιασμού πρέπει να κατανοήσει τις οικονομικές επιπτώσεις όταν γίνεται μια πρόταση για το εάν θα πρέπει να αντικατασταθεί ο υπάρχων εξοπλισμός ή οι εγκαταστάσεις ή όχι 16

Αντικαταστάσεις(2) Οι λόγοι αντικατάστασης μπορούν να διαιρεθούν σε δύο γενικές κατηγορίες: Μια υπάρχουσα ιδιοκτησία πρέπει να αντικατασταθεί ή να αλλαχθεί προκειμένου να συνεχιστεί η λειτουργία και να ικανοποιηθούν οι απαιτήσεις για τη λειτουργία της ή την παραγωγή. Ορισμένοι από τους λόγους είναι: Η ιδιοκτησία καταστρέφεται και δεν μπορεί να προσφέρει πλέον χρήσιμες υπηρεσίες Η ιδιοκτησία δεν έχει επαρκή απόδοση για να ικανοποιήσει τις απαιτήσεις Η λειτουργία πλέον της ιδιοκτησίας δεν είναι οικονομική επειδή οι αλλαγές στο σχεδιασμό ή στις απαιτήσεις του προϊόντος έχουν καταστήσει άχρηστη την ιδιοκτησία Η υπάρχουσα ιδιοκτησία μπορεί να παράγει το απαιτούμενο προϊόν ή να προσφέρει την απαιτούμενη υπηρεσία, αλλά υπάρχει πιο αποδοτικός εξοπλισμός ή ιδιοκτησία που μπορούν να λειτουργήσουν με χαμηλότερα έξοδα 17

Αντικαταστάσεις(3) Όταν ο λόγος αντικατάστασης υπάγεται στην πρώτη κατηγορία, η μόνη εναλλακτική λύση είναι να γίνουν οι απαραίτητες αλλαγές ή αλλιώς θα κλείσει η επιχείρηση Κάτω από αυτές τις συνθήκες η τελική οικονομική επιλογή ανάγεται συνήθως σε μια σύγκριση εναλλακτικών επενδύσεων Η σωστή απόφαση για την αντικατάσταση ή όχι μιας ιδιοκτησίας, η οποία μπορεί να παράγει το απαιτούμενο προϊόν ή να προσφέρει την απαιτούμενη υπηρεσία, εξαρτάται από την κατανόηση της θεωρητικής πολιτικής που εφαρμόζεται για τις αντικαταστάσεις και από την προσεκτική μελέτη πολλών πρακτικών παραγόντων Προκειμένου να κριθεί αν μια αλλαγή είναι συνετή τα λειτουργικά έξοδα του παρόντος εξοπλισμού θα πρέπει να συγκριθούν με αυτά που θα προκύψουν αν γίνει η αλλαγή Κάποια πρακτικά ζητήματα όπως το ποσό του διαθέσιμου κεφαλαίου ή τα οφέλη που θα αποκομισθούν αν το προϊόν της εταιρείας φθάσει να έχει τις προδιαγραφές των προϊόντων κάποιου ανταγωνιστή πιθανόν να ασκήσουν σημαντική επίδραση στην τελική απόφαση 18

Μέθοδοι Εκτίμησης της αποδοτικότητας για τις Αντικαταστάσεις(1) Για τις αναλύσεις των αντικαταστάσεων εφαρμόζονται οι ίδιες μέθοδοι με αυτές που χρησιμοποιήθηκαν στην ανάλυση των κλασσικών επενδύσεων Οι μέθοδοι καθαράς παρούσης αξίας και ανηγμένης χρηματορροής δίνουν τα πιό σωστά αποτελέσματα για την μεγιστοποίηση της ολικής μελλοντικής αξίας μιας επένδυσης Ωστόσο για να ερμηνευτούν οι βασικές αρχές μιας οικονομικής ανάλυσης πάνω στις αντικαταστάσεις η απλή μέθοδος ανάλυσης του ποσοστού απόδοσης στην επένδυση είναι το ίδιο αποτελεσματική με τις μεθόδους που περιλαμβάνουν την χρονική αξία των χρημάτων Επομένως, για να παρουσιαστεί άμεσα το αποτέλεσμα χωρίς απόκλιση από τις υπό μελέτη χρησιμοποιείται ως μέτρο αποδοτικότητας ο ετήσιος συντελεστής απόδοσης στην αρχική επένδυση Τα παραπάνω μπορούν να αντιμετωπισθούν με πιό περίπλοκες λύσεις του συντελεστή απόδοσης και της καθαρής παρούσας αξίας, εφαρμόζοντας τις μεθόδους που συζητήθηκαν προηγούμενα 19

Μέθοδοι Εκτίμησης της αποδοτικότητας για τις Αντικαταστάσεις(2) Παράδειγμα Μιά εταιρεία χρησιμοποιεί ένα μηχάνημα που αρχικά κόστιζε 30.000. το μηχάνημα χρησιμοποιήθηκε για 5 χρόνια και τώρα έχει μια καθαρή αξία 6.000 τον χρόνο εγκατάστασης η λετουργική ζωή υπολογίσθηκε ότι είναι 10 έτη και η υπολειμματική αξία στο τέλος της λειτουργικής ζωής υπολογίσθηκε ότι είναι μηδέν. Τα λειτουργικά κόστη είναι 22.000 ανά έτος. Προς το παρόν, η υπολειπόμενη διάρκεια λειτουργικής ζωής για τον εξοπλισμό υπολογίζεται ότι είναι 3 χρόνια. Έχει γίνει μια πρόταση να αντικατασταθεί το υπάρχον μηχάνημα με ένα πιό προηγμένου σχεδιασμού. Ο προτεινόμενος εξοπλισμός θα κοστίσει 40.000 και τα λειτουργικά έξοδα θα είναι 15.000 ανά έτος. Η λειτουργική ζωή υπολογίζεται ότι είναι 10 χρόνια με μηδενική υπολειμματική αξία. Κάθε μηχάνημα θα εκτελέσει την ίδια υπηρεσία και όλα τα κόστη εκτός από αυτά για την λειτουργία και την απόσβεση θα παραμείνουν σταθερά. Το κόστος απόσβεσης καθορίζεται από την γραμμική μέθοδο. Η εταιρεία δεν θα κάνει καμία μη απαραίτητη επένδυση σε εξοπλισμό, εκτός εάν μπορεί να εξασφαλίσει μια ετήσια απόδοση στο απαιτούμενο κεφάλαιο τουλάχιστον 10% 20

Μέθοδοι Εκτίμησης της αποδοτικότητας για τις Αντικαταστάσεις(3) Οι δύο εναλλακτικές λύσεις είναι (α) να συνεχιστεί η λειτουργία του υπάρχοντος μηχανήματος και, (β) να γίνει η προτεινόμενη αντικατάσταση. Για να επιλεγεί η καλύτερη λύση χρειάζεται να μελετηθούν η μείωση των εξόδων που δημιουργούνται κάνοντας την αλλαγή και το σύνολο του απαραίτητου νέου κεφαλαίου Τα μοναδικά έξοδα θα είναι τα έξοδα λειτουργίας και ex απόσβεσης ex ex I Για τον υπάρχοντα εξοπλισμό C C C total ex total ex total = C op + F N = 22.000 + = 25.000 30.000 10 21

Μέθοδοι Εκτίμησης της αποδοτικότητας για τις Αντικαταστάσεις(4) Για το νέο εξοπλισμό (αντικατάσταση του υφιστάμενου) I new F, actual = I new F S W = 40.000 6.000 = 34.000 C C C new total ex total ex total new I new F, actual = Cop + = Cop N 40.000 = 15.000 + 10 = 18.400 new + I new F 6.000 N S ex W 22

Μέθοδοι Εκτίμησης της αποδοτικότητας για τις Αντικαταστάσεις(5) Απόδοση με βάση την επένδυση αντικατάστασης ROI red new = C I red new F * 100 = 6.600 40.000 * 100 = 16,5% ROI red actual = C I reed new F,actual * 100 = 6.600 34.000 * 100 = 19,41% Συνεπώς η απόδοση με βάση την επένδυση είναι μεγαλύτερη από το τεθέν όριο του 10% και συνεπώς πρέπει να αντικατασταθεί ο υπάρχων εξοπλισμός 23

Τιμές εγγραφής και μη αποσβεννυμένες τιμές(1) Στο προηγούμενο παράδειγμα η τιμή εγγραφής για την υπάρχουσα ιδιοκτησία ήταν 15.000 τη χρονική στιγμή της αντικατάστασης Το γεγονός αυτό δεν εξετάστηκε καθόλου όταν αξιολογήθηκε εάν πρέπει να γίνει η αντικατάσταση Η τιμή εγγραφής βασίζεται σε παλιές εκτιμήσεις και η σωστή απόφαση για το ένα πρέπει να γίνει ή όχι μια επένδυση πρέπει να βασίζεται στις τρέχουσες συνθήκες Η οποιαδήποτε διαφορά ανάμεσα στην τιμή εγγραφής και στην καθαρή τιμή ρευστοποίησης σε οποιοδήποτε χρόνο ορίζεται συνήθως, ως μη αποσβεννυμένη τιμή Έτος Πάγια επένδυση Ετήσια απόσβεση Υπολειμματική αξία 0 30.000 1 3.000 27.000 2 3.000 24.000 3 3.000 21.000 4 3.000 18.000 5 3.000 15.000 6 3.000 12.000 7 3.000 9000 8 3.000 6000 9 3.000 3000 10 3.000 24

Τιμές εγγραφής και μη αποσβεννυμένες τιμές(2) Μολονότι οι μη αποσβεννυμένες τιμές δεν συμπεριλαμβάνονται σε μια μελέτη αντικατάστασης, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη, σε κάποιο βαθμό Μια μέθοδος χειρισμού αυτών των απωλειών ή κερδών κεφαλαίου είναι να χρεωθούν άμεσα στο λογαρισμό κερδών και απωλειών για την τρέχουσα περίοδο λειτουργίας Όταν υπάρχει μια σημαντική απώλεια, αυτή η μέθοδος πιθανόν να ασκήσει ανεπιθύμητη και ανισόρροπη επίδραση στα κέρδη της τρέχουσας περιόδου Πολλές επιχειρήσεις προστατεύονται από τέτοιες ανεπιθύμητες επιδράσεις δημιουργώντας ένα πλεονασματικό αποθεματικό κονδύλιο για να χειριστούν τέτοιες τιμές Το κονδύλιο αυτό συγκεντρώνεται βάζοντας στην άκρη, σε κάθε λογιστική περίοδο, ένα συγκεκριμένο ποσό Όταν υπάρχουν απώλειες εξαιτίας μη αποσβενυμένων τιμών, χρεώνονται έναντι του συγκεκριμένου κονδυλίου Μ αυτό τον τρόπο, οι μη αποσβεννυμένες τιμές μπορούν να αντιμετωπισθούν χωρίς σοβαρές συνέπειες στα περιοδικά κέρδη 25

Τέλος Ενότητας 26

Σημείωμα Αναφοράς Copyright, Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών, Σκόδρας Γεώργιος. «Τεχνοοικονομική Μελέτη». Έκδοση: 1.0. Κοζάνη 2015. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https:// eclass.uowm.gr/courses/mech245/ 27

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά, Όχι Παράγωγα Έργα Μη Εμπορική Χρήση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη, Διεθνής Έκδοση. Εξαιρούνται τα αυτοτελή έργα τρίτων π.χ. φωτογραφίες, διαγράμματα κ.λ.π., τα οποία εμπεριέχονται σε αυτό και τα οποία αναφέρονται μαζί με τους όρους χρήσης τους στο «Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων». [1] h t t p ://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/ Ως Μη Εμπορική ορίζεται η χρήση: που δεν περιλαμβάνει άμεσο ή έμμεσο οικονομικό όφελος από την χρήση του έργου για το διανομέα του έργου και αδειοδόχο που δεν περιλαμβάνει οικονομική συναλλαγή ως προϋπόθεση για τη χρήση ή πρόσβαση στο έργο που δεν προσπορίζει στο διανομέα του έργου και αδειοδόχο έμμεσο οικονομικό 28

Διατήρηση Σημειωμάτων Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή διασκευή του υλικού θα πρέπει να συμπεριλαμβάνει: το Σημείωμα Αναφοράς το Σημείωμα Αδειοδότησης τη δήλωση Διατήρησης Σημειωμάτων το Σημείωμα Χρήσης Έργων Τρίτων (εφόσον υπάρχει) μαζί με τους συνοδευόμενους υπερσυνδέσμους. 29