ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΥΠΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΕΧΤΗΤΩΝ ΥΦΑΛΩΝ ΙΕΡΡΙΣΟΥ- ΠΡΕΒΕΖΑΣ-ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΚΑΜΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός-ΔΗΜΗΤΡΑ, 64007 Ν. Πέραμος Καβάλας, fri@otenet.gr, nikkami@inlae.gr
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ Τ.Υ. Και οι τρεις ύφαλοι βρίσκονται κοντά στην ακτογραμμή. Τα βάθη κυμαίνονται από 31 έως 35 m για τους Τ.Υ. Ιερισσού και Πρέβεζας και 20 έως 30 m για τον Τ.Υ. Καλύμνου.
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ Τ.Υ. Ιερισσός Ο Τ.Υ. Ιερισσού βρίσκεται σε ημίκλειστο κόλπο (Κ. Ιερισσού) και δέχεται γλυκά ύδατα από σημειακές και μη-σημειακές πηγές.
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ Τ.Υ. Πρέβεζα ΟΤΥ Τ.Υ. Πρέβεζας είναι τοποθετημένος σε ανοιχτή ήθαλάσσια περιοχή, ωστόσο βρίσκεται σε εγγύτητα από την ακτογραμμή στο βόρειο τμήμα του (περιοχή Πάργας). Δέχεται γλυκά ύδατα από σημειακές (σημαντικότερη πηγή ο Π. Αχέροντας στο νοτιοανατολικό όριο του Τ.Υ.) και μη-σημειακές πηγές.
ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ Τ.Υ. Κάλυμνος Ο Τ.Υ. Καλύμνου βρίσκεται στον δίαυλο Καλύμνου-Κω, σε σχετικά ανοιχτή θαλάσσια περιοχή. Η εισροή γλυκών υδάτων είναι περιορισμένη.
Δειγματοληψίες Ιερισσός Πρέβεζα ρβζ Κάλυμνος Για την παρακολούθηση των φυσικών-ωκεανογραφικών παραμέτρων στους Τ.Υ. διενεργήθηκαν την περίοδο 2012-2015 συνολικά 27 δειγματοληψίες (τρεις ανά ύφαλο και έτος) σε δίκτυα 16 σταθμών. Τα φυσικά χαρακτηριστικά των υδάτων μετρήθηκαν με τη χρήση θερμοαλατόμετρου (SBE-39plus CTD). Η στιγμιαία κυκλοφορία των υδάτων καταγράφτηκε με τη χρήση ρευματογράφου (RCM 9 Aandera). Ελήφθησαν δείγματα νερού από 4 σταθμούς και πολλαπλά βάθη για τον προσδιορισμό των συγκεντρώσεων της chl-a.
Αποτελέσματα Τ.Υ. Ιερισσού 2012-20132013 2014 2015 PW PW PW PW Από τα διαγράμματα T-S διακρίνονται τρεις υδάτινες μάζες: Τα χαμηλής αλατότητας (S= 30,2 36,0) και πυκνότητας (σt= 20.6 26,4kg/m 3 ) Εσωτερικά Ύδατα (PW) που εισέρχονται στη περιοχή μελέτης και καταλαμβάνουν το επιφανειακό στρώμα της στήλης. Τα ύδατα αυτά ανιχνεύτηκαν σε όλες τις δειγματοληψίες.
Αποτελέσματα Τ.Υ. Ιερισσού 2012-20132013 2014 2015 BSW BSW BSW BSW BSW BSW BSW Τα ενδιάμεσης αλατότητας (S= 32,0 38,8) και ψυχρά (Τ= 13,1 24,7 ο C) Ύδατα της Μαύρης Θάλασσας (BSW) που εισέρχονται στη περιοχή μελέτης από όλες τις κατευθύνσεις ακλουθώντας κυκλωνική πορεία στο Βόρειο Αιγαίο. Ανιχνεύτηκαν σε όλες τις δειγματοληψίες και καταλαμβάνουν όλη την υδάτινη στήλη από την επιφάνεια και έως τον πυθμένα, όταν απουσιάζουν τα LIW.
Αποτελέσματα Τ.Υ. Ιερισσού 2012-20132013 2014 2015 LIW LIW LIW Τα υψηλής αλατότητας (S= 38,8 41,0) και πυκνότητας (σt = 28,1 30,0 kg/m 3 ) Ενδιάμεσα Ύδατα της Λεβαντίνης (LIW) που εισέρχονται στη περιοχή μελέτης από όλες τις κατευθύνσεις. Ανιχνεύτηκαν κοντά στον πυθμένα (> 40 m βάθος) του Τ.Υ σε ορισμένες δειγματοληψίες μόνο (Απρίλιο, Μάιο, Ιούνιο και Οκτώβριο).
Αποτελέσματα Τ.Υ. Ιερισσού Οκτώβριος 2012 Απρίλιος 2013 Σεπτέμβριος 2013 Νοέμβριος 2013 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Μάιος 2015 Ιούνιος 2015
Αποτελέσματα Τ.Υ. Ιερισσού Η περιοχή μελέτης παρουσίασε θερμική στρωμάτωση κατά τους θερινούς μήνες η οποία εντείνεται κατά τους φθινοπωρινούς μήνες (π.χ. Σεπτέμβριος Οκτώβριος). Ρυθμός μείωσης της θερμοκρασίας: 0,5-1 ο C/m (βάθος: 19 31 m). Η έναρξη της θερμικής στρωμάτωσης παρατηρήθηκε τους εαρινούς μήνες (Απρίλιος Μάιος). Ρυθμός μείωσης της θερμοκρασίας: 04-0,4 08 0,8 ο C/m (βάθος: 6 12 m). Τους χειμερινούς μήνες (Νοέμβριος) η στήλη παρουσιάστηκε θερμοκρασιακά ομοιογενής. Σεπτέμβριος 2013 Απρίλιος 2014 Νοέμβριος 2013
Αποτελέσματα Τ.Υ. Ιερισσού Κατά τους εαρινούς και θερινούς μήνες οι υψηλότερες συγκεντρώσεις χλωροφύλλης-α ανιχνεύτηκαν στην επιφάνεια (Απρίλιος Ιούνιος). Τους φθινοπωρινούς μήνες (Σεπτέμβριος Νοέμβριος) οι μέγιστες συγκεντρώσεις βρέθηκαν στον πυθμένα του Τ.Υ. Απρίλιος 2013 Ιούνιος 2015 Οι συγκεντρώσεις της χλωροφύλλης σε όλες τις δειγματοληψίες κυμάνθηκαν Σεπτέμβριος 2014 μεταξύ 0 και 2,4 μg/l (Απρίλιος 2014). Οι συγκεντρώσεις αυτές ακόμα και η Οι συγκεντρώσεις αυτές ακόμα και η μέγιστη θεωρούνται χαμηλές.
Αποτελέσματα Τ.Υ. Πρέβεζας 2012-20132013 2014 2015 PW PW PW PW PW Από τα διαγράμματα T-S διακρίνονται τρεις υδάτινες μάζες: Τα χαμηλής αλατότητας (S= 25,9 37,0) και πυκνότητας (σt= 18,7 26,8 kg/m 3 ) Εσωτερικά Ύδατα (PW) που καταλαμβάνουν το επιφανειακό στρώμα έως τα 3,5 m βάθος. Ανιχνεύτηκαν σε όλες τις δειγματοληψίες πλην αυτή του Σεπτεμβρίου του 2014. Εισέρχονται στη περιοχή μελέτης κυρίως από τα νοτιοανατολικά όπου βρίσκεται το στόμιο του Π. Αχέροντα.
Αποτελέσματα Τ.Υ. Πρέβεζας 2012-20132013 2014 2015 ΜΑW MAW ΜΑW MAW MAW MAW Τα ενδιάμεσης αλατότητας (S= 35,3 37,5) και πυκνότητας (σt= 24,9 28,8 kg/m 3 ) Τροποποιημένα Ύδατα του Ατλαντικού (MAW) που καταλαμβάνουν όλη την υδάτινη στήλη σε περίπτωση που απουσιάζουν τα LIW. Καταφθάνουν στη περιοχή από όλες τις διευθύνσεις.
Αποτελέσματα Τ.Υ. Πρέβεζας 2012-20132013 2014 2015 LIW LIW LIW Τα υψηλής αλατότητας (S= 38,8 40,0) και πυκνότητας (σt= 28 29,3 kg/m 3 ) Ενδιάμεσα Ύδατα της Λεβαντίνης (LIW) που κινούνται στον πυθμένα του Τ.Υ. Ανιχνεύτηκαν μόνο σε ορισμένες δειγματοληψίες (Δεκέμβριος 2012, Μάιος και Σεπτέμβριος του 2014, Μάιος του 2015).
Αποτελέσματα Τ.Υ. Πρέβεζας Δεκέμβριος 2012 Μάιος 2013 Οκτώβριος 2013 Νοέμβριος 2013 Απρίλιος 2014 Μάιος 2014 Σεπτέμβριος 2014 Απρίλιος 2015
Αποτελέσματα Τ.Υ. Πρέβεζας Η περιοχή παρουσίασε θερμική στρωμάτωση κατά τους θερινούς μήνες η οποία εντείνεται κατά τους φθινοπωρινούς μήνες (π.χ. Σεπτέμβριος Οκτώβριος). Ρυθμός μείωσης της θερμοκρασίας: ~ 0,8 ο C/m (βάθος: 20 30 m). Η έναρξη της θερμικής στρωμάτωσης παρατηρήθηκε τον Απρίλιο-Μάιο. ο Ρυθμός μείωσης της θερμοκρασίας: 0,4-0,8 ο C/m (βάθος: 6 12 m). Τους χειμερινούς μήνες (Δεκέμβριος) η στήλη δεν παρουσίασε θερμοκλινές Σεπτέμβριος 2014 Μάιος 2014 Δεκέμβριος 2012
Αποτελέσματα Τ.Υ. Πρέβεζας Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις χλωροφύλλης-α για όλες τις δειγματοληψίες σημειώθηκε στο επιφανειακό στρώμα και κυρίως στο νότιο τμήμα κοντά στην εκβολή του Π. Αχέροντα. Οι συγκεντρώσεις που ξεχώρισαν ήταν αυτές του Μαΐου 2014 (1,3 μg/l) και του Απριλίου 2015 (1,7 μg/l). Στις υπόλοιπες δειγματοληψίες η χλωροφύλλη κυμαίνεται μεταξύ 0 και 08 0,8 μg/l. Μάιος 2014 Απρίλιος 2015 Νοέμβριος 2013
Αποτελέσματα Τ.Υ. Καλύμνου 2012-20132013 2014 2015 ΜAW ΜAW MAW Από τα διαγράμματα T-S διακρίνονται δύο υδάτινες μάζες: Τα χαμηλότερης αλατότητας (S= 37,4 39,0) και πυκνότητας (σt= 26,9 28,2 kg/m 3 ) Τροποποιημένα Ύδατα του Ατλαντικού (MAW) που κινούνται υπο-επιφανειακά (10-30 m βάθος) και σε ορισμένες περιπτώσεις συναντώνται και επιφανειακά.
Αποτελέσματα Τ.Υ. Καλύμνου 2012-20132013 2014 2015 LW LW LW Τα υψηλής αλατότητας (S= 38,7 41,0) και πυκνότητας (σt= 27,3 29,9 kg/m 3 ) Ύδατα της Λεβαντίνης (LSW+LIW) που καταλαμβάνουν ολόκληρη την υδάτινη στήλη από την επιφάνεια έως και τον πυθμένα.
Αποτελέσματα Τ.Υ. Καλύμνου Νοέμβριος 2012 Μάιος 2013 Οκτώβριος 2013 Δεκέμβριος 2013 Μάιος 2015 Ιούνιος 2015
Αποτελέσματα Τ.Υ. Καλύμνου Νοέμβριος 2012 Μάιος 2013 Οκτώβριος 2013 Δεκέμβριος 2013 Απρίλιος 2014 Μάιος 2015
Αποτελέσματα Τ.Υ. Καλύμνου Κύριο γνώρισμα της περιοχής είναι οι πολύ χαμηλές συγκεντρώσεις χλωροφύλλης-α που ανιχνεύτηκαν σε όλες τις δειγματοληψίες. Οι τιμές της χλωροφύλλης δεν ξεπέρασαν τα 0,5 μg/l. Στις περισσότερες δειγματοληψίες οι υψηλότερες συγκεντρώσεις βρέθηκαν στο επιφανειακό στρώμα. Οι συγκεντρώσεις αυτές είναι αντιπροσωπευτικές ενός ολιγοτροφικού συστήματος όπως αυτό της Λεβαντίνης. Μάιος 2013 Δεκέμβριος 2014 Ιούνιος 2015
Αποτελέσματα Σύγκριση μεταξύ Τ.Υ. Ιερισσός Σεπτ. 2013 Ιερισσός Σεπτ. 2013 Πρέβεζα Οκτ. 2013 Πρέβεζα Οκτ. 2013 Κάλυμνος Οκτ. 2013 Κάλυμνος Οκτ. 2013
Αποτελέσματα Σύγκριση μεταξύ Τ.Υ. Ιερισσός Απρ. 2014 Ιερισσός Απρ. 2014 Πρέβεζα Απρ. 2014 Πρέβεζα Απρ. 2014 Κάλυμνος Απρ. 2014 Κάλυμνος Απρ. 2014
Αλατότητα Ιερισσός Αποτελέσματα Σύγκριση μεταξύ Τ.Υ. CHL-A Ιερισσός Απρ. 2014 Πρέβεζα CHL-A Πρέβεζα Απρ. 2014 Κάλυμνος CHL-A Κάλυμνος Απρ. 2014
Αποτελέσματα Επιφανειακή κυκλοφορία Ιερισσός Σεπτ. 2013 Πρέβεζα Οκτ. 2013 Κάλυμνος Οκτ. 2013 Ιερισσός Ιούν. 2015 Πρέβεζα Μάιος 2015 Κάλυμνος Μάιος 2015
Αποτελέσματα Κυκλοφορία πυθμένα Ιερισσός Σεπτ. 2013 Πρέβεζα Οκτ. 2013 Κάλυμνος Οκτ. 2013 Ιερισσός Ιούνιος 2015 Πρέβεζα Μάιος 2015 Κάλυμνος Μάιος 2015
Συμπεράσματα Υπάρχει σαφής διαχωρισμός των περιοχών των Τ.Υ. σε ότι αφορά τους τύπους υδάτων και τις κατανομές των φυσικών παραμέτρων. Ο Τ.Υ. Ιερισσού δέχεται περιορισμένα γλυκά ύδατα από σημειακές και μη- σημειακές πηγές, όμως δέχεται την επίδραση των μειωμένης αλατότητας και ψυχρών υδάτων της Μαύρης Θάλασσας. Ο Τ.Υ. Πρέβεζας δέχεται την επίδραση των υδάτων του Π. Αχέροντα τα οποία μειώνουν την αλατότητα σε σημαντικό βαθμό, όμως περιορίζονται μόνο στο νοτιοανατολικό όριο του υφάλου. Ο Τ.Υ. Καλύμνου δεν δέχεται γλυκά ύδατα και στη περιοχή επιδρούν μόνο τα υψηλής αλατότητας-πυκνότητας και θερμά ύδατα της Λεβαντίνης. Ως εκ τούτου, στον Τ.Υ. Ιερισσού συναντήθηκε ισχυρότερο ρ θερμοκλινές και αλοκλινές κατά τη διάρκεια του έτους εξαιτίας του αριθμού των Υδάτινων Μαζών που επικαλύπτουν η μία την άλλη. Οι Τ.Υ. Πρέβεζας και Καλύμνου χαρακτηρίζονται από μεγαλύτερη ομοιογένεια σε ότι αφορά τις κατανομές των φυσικών χαρακτηριστικών. Σε όλους του Τ.Υ. η θερμική στρωμάτωση ξεκινάει τους εαρινούς μήνες και εντείνεται τους φθινοπωρινούς.
Συμπεράσματα Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις χλωροφύλλης-α παρατηρήθηκαν τους εαρινούς μήνες (Απρίλιος Μάιος). Οι μέγιστες τιμές χλωροφύλλης μετρήθηκαν διαχρονικά στην Ιερισσό (1 2,4 μg/l), πιθανότατα εξαιτίας των αυξημένων φορτίων θρεπτικών αλάτων που καταλήγουν στη περιοχή. Ο Τ.Υ. Πρέβεζας χαρακτηρίζεται από χαμηλότερες τιμές (έως 1,7 μg/l στο νότιο όριο). Φαίνεται ότι τα θρεπτικά άλατα μεταφέρονται από τον Π. Αχέροντα μόνο στο σημείο αυτό. Οι συγκεντρώσεις της χλωροφύλλης-α στον Τ.Υ. Καλύμνου βρέθηκαν σε πολύ χαμηλά επίπεδα καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Το επιφανειακό στρώμα ακολουθεί τη διεύθυνση του ανέμου έχοντας μικρή απόκλιση και χρονική υστέρηση 3-6 ώρες, ενώ η ένταση του ανέμου επηρεάζει την ταχύτητα των υδάτων. Στον πυθμένα οι ταχύτητες βρέθηκαν σε χαμηλότερα επίπεδα. Η διεύθυνση των υδάτων φαίνεται να είναι ανεξάρτητη από την αντίστοιχη της επιφανείας, καθώς επηρεάζεται από τη γενικότερη κυκλοφορία και τη μορφολογία της περιοχής του Τ.Υ. (ημίκλειστος κόλπος, δίαυλος κλπ).