Οδηγός για την εφαρμογή των τεχνικών προδιαγραφών διαλειτουργικότητας (ΤΠΔ)

Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων Οδηγός για την εφαρμογή των τεχνικών προδιαγραφών διαλειτουργικότητας (ΤΠΔ) Σύμφωνα με την εντολή-πλαίσιο C(2007)3371 τελικό, της 13/07/2007 Αρ. αναφοράς στον ERA: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση ERA: 1.02 Ημερομηνία: 30 Νοεμβρίου 2012 Το έγγραφο εκπονήθηκε από Τύπος εγγράφου: Χαρακτηρισμός εγγράφου: Ευρωπαϊκός Οργανισμός Σιδηροδρόμων Rue Marc Lefrancq, 120 BP 20392 F-59307 Valenciennes Cedex Γαλλία Οδηγός Δημόσιο Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 1 από 69

0. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΓΓΡΑΦΟΥ 0.1. Πίνακας τροποποιήσεων Πίνακας 1: Χαρακτηρισμός του εγγράφου Ημερομηνία έκδοσης Συντάκτη ς(ες) Αριθμός ενότητας Περιγραφή τροποποίησης Οδηγός Έκδοση 1.0 18 Απριλίου 2011 Εσωτερική μονάδα ERA Όλες Πρώτη δημοσίευση Οδηγός Έκδοση 1.01 26 Αυγούστου 2011 Εσωτερική μονάδα ERA 1.2.6, 2.1.2, Πίνακας 3 (2.12.4), Πίνακας 4 (2.13.1), Πίνακας 5 (2.14.1), 5.2 [G 80], Έγγραφα αναφοράς Πίνακας 7 Επικαιροποίηση κατόπιν έγκρισης των ΤΠΔ ΥΠΔ ΣΣ, ΕΝΕ ΣΣ, ΜΗΧ&ΕΤΥ ΣΣ, ΕμΤΕ. Οδηγός Έκδοση 1.02 30 Νοεμ. 2012 Εσωτερική μονάδα ERA Όλες Επικαιροποίηση κατόπιν της θέσπισης των νέων ΤΠΔ και της αναθεώρησης των ισχυουσών ΤΠΔ. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 2 από 69

0.2. Πίνακας περιεχομένου 0. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΓΓΡΑΦΟΥ... 2 0.1. Πίνακας τροποποιήσεων... 2 0.2. Πίνακας περιεχομένου... 3 0.3. Κατάλογος πινάκων... 4 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ... 5 1.1. Εντολή προς τον Οργανισμό... 5 1.2. Πεδίο εφαρμογής... 5 1.3. Κοινό στο οποίο απευθύνεται ο οδηγός... 6 1.4. Περιεχόμενο του οδηγού... 6 2. ΟΔΗΓΙΑ 2008/57/EΚ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ... 7 2.1. Εισαγωγή... 7 2.2. Στόχοι της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα... 8 2.3. Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα... 9 2.4. Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ... 9 2.5. Τεχνικό πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ... 10 2.6. Παρεκκλίσεις... 10 2.7. Βασικές διατάξεις της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα οι οποίες σχετίζονται με τις ΤΠΔ... 11 2.8. Δομή και περιεχόμενο των ΤΠΔ... 18 2.9. Σύστημα-στόχος και ειδικές περιπτώσεις... 20 2.10. Σφάλματα στις ΤΠΔ... 21 2.11. Τεχνικές γνώμες του Οργανισμού... 21 2.12. Η κατάσταση των ΤΠΔ... 22 2.13. Συνάφεια των ΤΠΔ με τα υποσυστήματα που καθορίζονται στο παράρτημα II της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα... 22 2.14. Εφαρμογή των διαφόρων ΤΠΔ στην πράξη... 24 2.15. ΤΠΔ και άλλες απαιτήσεις... 25 2.16. Ερωτήσεις σχετικά με τις ΤΠΔ... 29 3. ΙΣΧΥΟΝΤΑ ΠΡΟΤΥΠΑ ΚΑΙ ΑΛΛΑ ΕΓΓΡΑΦΑ... 30 3.1. Επισκόπηση... 30 3.2. Παραπομπή σε ευρωπαϊκά πρότυπα και άλλα έγγραφα στις ΤΠΔ... 30 3.3. Τεχνικά έγγραφα του Οργανισμού... 31 4. ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΜΕΝΑ ΜΕΡΗ... 32 4.1. Κατασκευαστής στοιχείου διαλειτουργικότητας... 32 4.2. Αιτών επαλήθευσης «CΕ»... 33 4.3. Εξουσιοδοτημένος αντιπρόσωπος... 34 4.4. Κοινοποιημένοι οργανισμοί (ΚοΟρ)... 35 4.5. Ορισμένοι οργανισμοί (ΟρΟρ)... 36 4.6. Αιτών για έγκριση θέσης σε λειτουργία υποσυστήματος... 37 4.7. Εθνικές αρχές για την ασφάλεια (ΕΑΑ)... 37 5. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΠΙΣΤΟΤΗΤΑΣ... 39 5.1. Διαδικασίες αξιολόγησης συμμόρφωσης... 39 5.2. Ενότητες αξιολόγησης συμμόρφωσης... 41 5.3. Επιλογή ενοτήτων... 41 Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 3 από 69

5.4. Αξιολογήσεις που εφαρμόζονται σε ορισμένα στάδια... 43 5.5. Περιπτώσεις που δεν καλύπτονται από την επαλήθευση «CΕ»... 44 5.6. Αξιολογήσεις στην περίπτωση ανακαίνισης ή αναβάθμισης... 44 6. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΠΔ ΚΑΘΟΛΗ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΖΩΗΣ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ... 46 6.1. Διάθεση ενός στοιχείου διαλειτουργικότητας στην αγορά... 46 6.2. Κύκλος ζωής των υποσυστημάτων... 47 6.3. Θέση ενός οχήματος σε λειτουργία... 49 7. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑΤΩΝ... 51 ΕΓΓΡΑΦΑ ΑΝΑΦΟΡΑΣ... 52 ΟΡΙΣΜΟΙ ΚΑΙ ΑΚΡΩΝΥΜΑ... 62 Ορισμοί... 62 Ακρώνυμα... 67 0.3. Κατάλογος πινάκων Πίνακας 1: Χαρακτηρισμός του εγγράφου... 2 Πίνακας 2: Περιεχόμενο των ΤΠΔ... 18 Πίνακας 3: Πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ σε σχέση με τα υποσυστήματα... 23 Πίνακας 4: Εφαρμογή κάθε ΤΠΔ στην πράξη... 24 Πίνακας 5: Απαιτήσεις που ισχύουν για τα δομικά υποσυστήματα και αξιολόγηση της συμμόρφωσης προς αυτές... 28 Πίνακας 6: Έγγραφα αναφοράς... 52 Πίνακας 7: Ορισμοί... 62 Πίνακας 8: Ακρώνυμα... 67 Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 4 από 69

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΑΙ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 1.1. Εντολή προς τον Οργανισμό 1.1.1. Στην ενότητα 2.3.1 της εντολής-πλαίσιο προς τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων αναφέρεται ότι: «Όσον αφορά το χρονοδιάγραμμα σύνταξης ή αναθεώρησης κάθε ΤΠΔ, ο Οργανισμός υποβάλλει τακτικά και δημοσιεύει στον δικτυακό του τόπο μια γενική αναθεώρηση του οδηγού εφαρμογής που δημοσιεύθηκε από την Επιτροπή το 2004 ως βοήθημα για την εφαρμογή των ΤΠΔ από τα ενδιαφερόμενα μέρη. Το κεφάλαιο που αφορά τις ισχύουσες προδιαγραφές στον οδηγό εφαρμογής πρέπει να επικαιροποιείται και να δημοσιεύεται σε ετήσια βάση τουλάχιστον». 1.2. Πεδίο εφαρμογής 1.2.1. Ο παρών οδηγός παρέχει πληροφορίες σχετικά με την εφαρμογή των τεχνικών προδιαγραφών διαλειτουργικότητας (ΤΠΔ). Δεδομένου, ωστόσο, ότι οι ΤΠΔ πρέπει να θεωρούνται κανονιστικές διατάξεις οι οποίες απορρέουν από τις οδηγίες, είναι απαραίτητο να αναφερθούν ορισμένες έννοιες και διαδικασίες που παρατίθενται στην οδηγία 2008/57/EΚ σχετικά με τη διαλειτουργικότητα του κοινοτικού σιδηροδρομικού συστήματος («οδηγία για τη διαλειτουργικότητα» 1 ), η οποία τέθηκε σε ισχύ στις 19 Ιουλίου 2008 και έπρεπε να μεταφερθεί στην εθνική νομοθεσία μέχρι τις 19 Ιουλίου 2010. Παρ όλα αυτά, ορισμένες διατάξεις της περιέχονταν ήδη στην εθνική νομοθεσία δεδομένου ότι προέρχονταν από τις προηγούμενες οδηγίες για τη διαλειτουργικότητα (96/48/EΚ και 2001/16/EΚ). 1.2.2. Περαιτέρω στόχος του οδηγού είναι η περιγραφή του τρόπου αξιολόγησης των στοιχείων διαλειτουργικότητας και των υποσυστημάτων με σκοπό την ικανοποίηση των βασικών απαιτήσεων της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα. Οι παραπομπές και οι διαδικασίες που παρατίθενται στον οδηγό αφορούν την αξιολόγηση της συμμόρφωσης των στοιχείων διαλειτουργικότητας ή την καταλληλότητα της χρήσης τους, καθώς και την επαλήθευση «CE» των δομικών υποσυστημάτων ως προς τις ισχύουσες ΤΠΔ. Εντούτοις, η διάθεση ενός στοιχείου διαλειτουργικότητας στην αγορά ή η θέση ενός υποσυστήματος σε λειτουργία σε ένα κράτος μέλος προϋποθέτει επίσης την εκπλήρωση προς το σύνολο της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ, την εθνική νομοθεσία και τις νομοθετικές διατάξεις που είναι συμβατές με τη νομοθεσία της ΕΕ και εφαρμόζονται με αμερόληπτο τρόπο. Στο πεδίο εφαρμογής του παρόντος οδηγού δεν περιλαμβάνεται η έγκριση για θέση οχημάτων σε λειτουργία ([κεφάλαιο V], [άρθρα 21 έως 26]). Τέλος, ο οδηγός δεν έχει σκοπό να παρέχει κατευθυντήριες οδηγίες για τη μελέτη ή την κατασκευή σιδηροδρομικού υλικού. 1.2.3. Ο παρών οδηγός δεν περιέχει νομικά δεσμευτικές συμβουλές. Μπορεί να χρησιμεύσει ως επεξηγηματικό βοήθημα, χωρίς ωστόσο να υπαγορεύει καθ οιονδήποτε τρόπο την τήρηση υποχρεωτικών διαδικασιών και χωρίς να θεσπίζει νομικά δεσμευτικές πρακτικές. Ο οδηγός επεξηγεί τις διατάξεις που περιέχονται στις ΤΠΔ και προορίζεται ως βοήθημα για την καλύτερη κατανόηση των προσεγγίσεων και των κανόνων που περιγράφονται σε αυτές. Κατά συνέπεια, αναμένεται ότι θα συμβάλλει στην ελαχιστοποίηση των περιπτώσεων εφαρμογής των ρητρών διασφάλισης που προβλέπονται στα [άρθρα 14 και 19], ιδίως δε των περιπτώσεων που απορρέουν από τις αποκλίσεις στην ερμηνεία της οδηγίας και των σχετικών ΤΠΔ. 1 Οι παραπομπές σε αιτιολογικές σκέψεις, άρθρα και κεφάλαια της οδηγίας 2008/57/EΚ παρατίθενται σε αγκύλες. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 5 από 69

1.2.4. Στον οδηγό ή στα παραρτήματά του παρέχονται παραδείγματα τεχνικών λύσεων. Τα παραδείγματα αυτά δεν πρέπει να γίνονται αντιληπτά ως «προτιμητέες λύσεις». Κάθε λύση η οποία ικανοποιεί τις απαιτήσεις των σχετικών ΤΠΔ είναι αποδεκτή. 1.2.5. Η μελέτη και η χρήση του οδηγού είναι σκόπιμη μόνο σε συνδυασμό με την οδηγία για τη διαλειτουργικότητα και τις σχετικές αποφάσεις και τους κανονισμούς για τις ΤΠΔ, δεδομένου ότι σκοπός του οδηγού είναι η διευκόλυνση της εφαρμογής των ΤΠΔ και όχι η υποκατάστασή τους. 1.2.6. Ο οδηγός εκπονήθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Σιδηροδρόμων (ERA) με την υποστήριξη φορέων που εκπροσωπούν τον σιδηροδρομικό κλάδο και της ομάδας συντονισμού των κοινοποιημένων οργανισμών NB Rail (Notified Bodies Rail). Το περιεχόμενο του οδηγού διαμορφώθηκε επίσης βάσει της συνεισφοράς και των σχολίων των ευρωπαϊκών οργανισμών τυποποίησης (ESO) και των εθνικών αρχών για την ασφάλεια (ΕΑΑ). Ο οδηγός παρουσιάστηκε στην επιτροπή ασφάλειας και διαλειτουργικότητας των σιδηροδρόμων (RISC). 1.2.7. Ο οδηγός διατίθεται στο κοινό και θα επικαιροποιείται τακτικά προκειμένου να αντανακλά την πρόοδο στα ευρωπαϊκά πρότυπα και τις αλλαγές στις ΤΠΔ. Για πληροφορίες σχετικά με την τελευταία διαθέσιμη έκδοση, οι αναγνώστες πρέπει να συμβουλεύονται τον δικτυακό τόπο του ERA. 1.3. Κοινό στο οποίο απευθύνεται ο οδηγός 1.3.1. Σκοπός του παρόντος οδηγού είναι να συμβάλει στην κατανόηση και, κατ επέκταση, στην εφαρμογή των ισχυουσών ΤΠΔ από τους ενδιαφερόμενους του σιδηροδρομικού κλάδου. Το κοινό στο οποίο απευθύνεται απαρτίζεται από τις ρυθμιστικές αρχές των κρατών μελών και όλους τους ενδιαφερόμενους οικονομικούς παράγοντες, όπως οι σιδηροδρομικές επιχειρήσεις (ΣΕ), οι διαχειριστές υποδομής (ΔΥ), οι κατασκευαστές, οι πάροχοι υπηρεσιών συντήρησης, οι επαγγελματικές ενώσεις, οι αναθέτοντες φορείς και οι κοινοποιημένοι οργανισμοί (ΚοΟρ). 1.4. Περιεχόμενο του οδηγού 1.4.1. Για να καλύψει όσο το δυνατόν πληρέστερα τις ανάγκες του κοινού στο οποίο απευθύνεται, ο παρών οδηγός επιδιώκει να παράσχει στους χρήστες μια ολοκληρωμένη επισκόπηση του περιεχομένου των ΤΠΔ, υποδεικνύοντας παράλληλα τρόπους για την ικανοποίηση των απαιτήσεών τους από τεχνικής άποψης (π.χ. «ανοικτά σημεία» και «ειδικές περιπτώσεις», χρήση ενοτήτων για την αξιολόγηση συμμόρφωσης, κ.λπ.). Αντιστοίχως, ο οδηγός αποτελείται από ένα γενικό τμήμα στο οποίο επεξηγούνται οι βασικές έννοιες, οι ρόλοι, το πλαίσιο και οι οδηγίες που αφορούν ειδικά κάθε ΤΠΔ που αναλύεται στα παραρτήματά του. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 6 από 69

2. ΟΔΗΓΙΑ 2008/57/EΚ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΔΙΑΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ 2.1. Εισαγωγή 2.1.1. Η οδηγία για τη διαλειτουργικότητα (2008/57/ΕΚ) αποτελεί αναδιατύπωση των προηγούμενων οδηγιών για τη διαλειτουργικότητα της οδηγίας 96/48/EΚ για τη διαλειτουργικότητα του διευρωπαϊκού σιδηροδρομικού συστήματος μεγάλης ταχύτητας και της οδηγίας 2001/16/EΚ για τη διαλειτουργικότητα του συμβατικού διευρωπαϊκού σιδηροδρομικού συστήματος, οι οποίες τροποποιήθηκαν αμφότερες με τις οδηγίες 2004/50/EΚ και 2007/32/EΚ. Η οδηγία για τη διαλειτουργικότητα ακολουθεί τις αρχές των οδηγιών νέας προσέγγισης, οι οποίες είναι οι εξής (οδηγός για την εφαρμογή οδηγιών που εκπονούνται με βάση τη νέα προσέγγιση και τη σφαιρική προσέγγιση, ενότητα 1.1): «Η νοµοθετική εναρµόνιση περιορίζεται στις βασικές απαιτήσεις τις οποίες πρέπει να πληρούν τα προϊόντα που διατίθενται στην κοινοτική αγορά, εφόσον πρόκειται να επωφελούνται της ελεύθερης µετακίνησης εντός της Κοινότητας. Οι τεχνικές προδιαγραφές των προϊόντων που πληρούν τις βασικές απαιτήσεις οι οποίες προβλέπονται στις οδηγίες καθορίζονται σε εναρµονισµένα πρότυπα. Η εφαρµογή εναρµονισµένων ή άλλων προτύπων παραµένει εθελοντική και ο κατασκευαστής µπορεί πάντοτε να εφαρµόζει άλλες τεχνικές προδιαγραφές προκειµένου να πληροί τις απαιτήσεις. Προϊόντα που κατασκευάζονται σύµφωνα µε εναρµονισµένα πρότυπα επωφελούνται τεκµηρίου συµµόρφωσης προς τις αντίστοιχες βασικές απαιτήσεις». Συμπληρωματικές πληροφορίες για τις βασικές αυτές αρχές και το σχετικό πλαίσιο παρέχονται στο παράρτημα 3 του οδηγού. 2.1.2. Ωστόσο, λόγω της περιπλοκότητας του σιδηροδρομικού συστήματος και των ενιαίων πτυχών του όσον αφορά τις βασικές απαιτήσεις, ήταν απαραίτητο να θεσπιστούν ΤΠΔ προκειμένου να διασφαλιστεί η υποχρεωτική διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος. Οι ΤΠΔ προσδιορίζουν τις «προϋποθέσεις που πρέπει να πληρούνται για να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα» και καθορίζουν το «βέλτιστο επίπεδο τεχνικής εναρμόνισης» (Άρθρο 1 της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα). 2.1.3. Οι ΤΠΔ διευκολύνουν τη μετάβαση από τα παλαιά ολοκληρωμένα εθνικά σιδηροδρομικά συστήματα, τα οποία διέπονταν από εθνικούς, κυρίως, κανόνες, στον κοινό ευρωπαϊκό σιδηροδρομικό χώρο, ο οποίος διέπεται ως επί το πλείστον από κοινούς κανόνες της ΕΕ. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 7 από 69

YESTERDAY ΧΘΕΣ Διεθνείς συμφωνίες (COTIF, AGC, AGTC, κ.λπ.) + Διεθνείς κανόνες (UIC, RIV, RIC, πρότυπα EN) + Εθνικοί κανόνες Με ή χωρίς αμοιβαία αναγνώριση ΣΗΜΕΡΑ TODAY Οδηγία για τη διαλειτουργικότητα + ΤΠΔ + Ευρωπαϊκά πρότυπα + Εθνικοί κανόνες 2.1.4. Στις 29 Μαρτίου 2011, η Επιτροπή εξέδωσε [43] τη σύσταση σχετικά με την έγκριση θέσης σε χρήση δομικών υποσυστημάτων και οχημάτων, με την οποία θεσπίζονται οι αρχές και οι κατευθυντήριες γραμμές που πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τα κράτη μέλη κατά την έγκριση της θέσης δομικών υποσυστημάτων και οχημάτων σε λειτουργία. Το έγγραφο απευθύνεται στα κράτη μέλη, αλλά η μελέτη του συνιστάται σε όλους εκείνους που επιθυμούν να κατανοήσουν τον ρόλο των ΤΠΔ και της διαδικασίας επαλήθευσης «CΕ» στη διαδικασία που οδηγεί στην έγκριση της θέσης σε λειτουργία. 2.2. Στόχοι της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα 2.2.1. Σύμφωνα με το [άρθρο 1], η οδηγία για τη διαλειτουργικότητα πρέπει να γίνεται αντιληπτή σε ένα ευρύτερο πλαίσιο από ό,τι οι προγενέστερες οδηγίες: 1. «Η παρούσα οδηγία έχει ως αντικείμενο τον καθορισμό των προϋποθέσεων που πρέπει να πληρούνται για να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος, κατά τρόπο συμβατό προς τις διατάξεις της οδηγίας 2004/49/ΕΚ. Οι προϋποθέσεις αυτές αφορούν τη μελέτη, την κατασκευή, τη θέση σε λειτουργία, την αναβάθμιση, την ανακαίνιση, την επιχειρησιακή λειτουργία και τη συντήρηση των στοιχείων του συστήματος αυτού, καθώς και τα επαγγελματικά προσόντα και τους όρους υγείας και ασφαλείας του προσωπικού που συμμετέχει στην επιχειρησιακή λειτουργία και τη συντήρηση του συστήματος. 2. Η επιδίωξη του στόχου αυτού πρέπει να οδηγήσει στον καθορισμό βέλτιστου επιπέδου τεχνικής εναρμόνισης και: α) να διευκολύνει, να βελτιώσει και να αναπτύξει τις διεθνείς σιδηροδρομικές μεταφορικές υπηρεσίες στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και με τις τρίτες χώρες β) να συντελέσει στη σταδιακή υλοποίηση της εσωτερικής αγοράς τεχνικού εξοπλισμού και υπηρεσιών κατασκευής, ανακαίνισης, αναβάθμισης και λειτουργίας του σιδηροδρομικού συστήματος εντός της Κοινότητας γ) να συντελέσει στη διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος εντός της Κοινότητας». 2.2.2. Οι στόχοι της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα πρέπει να γίνονται αντιληπτοί στο πλαίσιο της ενωσιακής προσέγγισης για τη βελτίωση των επιδόσεων των σιδηροδρομικών μεταφορών, οι βασικές πτυχές της οποίας είναι: Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 8 από 69

ανοιχτή πρόσβαση στις σιδηροδρομικές μεταφορές με σκοπό την ενίσχυση του ανταγωνισμού και τη δημιουργία κινήτρων για καινοτόμα προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας προώθηση της διαλειτουργικότητας των εθνικών δικτύων (και κατ επέκταση των διεθνών υπηρεσιών) μέσω της τεχνικής εναρμόνισης ανάπτυξη ενός ευρωπαϊκού σιδηροδρομικού δικτύου μέσω της επέκτασης του διευρωπαϊκού δικτύου σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό σύστημα της Ένωσης εφαρμογή μιας κοινής προσέγγισης για τη σιδηροδρομική ασφάλεια με σκοπό τη διευκόλυνση της πρόσβασης στην αγορά, με παράλληλη διατήρηση της ασφάλειας σε ευλόγως υψηλά επίπεδα. 2.2.3. Τέλος, για τους σκοπούς της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα, με τους όρους «Κοινότητα» (η οποία από την έναρξη ισχύος της συνθήκης της Λισαβόνας πρέπει να γίνεται αντιληπτή ως Ευρωπαϊκή Ένωση») ή «εσωτερική αγορά» υποδηλώνονται επίσης τα εδάφη του Λιχτενστάιν, της Ισλανδίας και της Νορβηγίας που εντάσσονται στον Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΟΧ), σύμφωνα με την απόφαση του Συμβουλίου και της Επιτροπής Error! Reference source not found.. Στην πράξη, το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής περιλαμβάνει 27 κράτη (το σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ και του ΕΟΧ, πλην της Κύπρου, της Μάλτας και της Ισλανδίας, οι οποίες δεν διαθέτουν σιδηροδρομικές υποδομές). 2.3. Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα 2.3.1. Το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα επεκτάθηκε από το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών (TEN-T) «ώστε να καλύψει ολόκληρο το σιδηροδρομικό σύστημα [της ΕΕ]». Στο πλαίσιο της μεταφοράς της οδηγίας, τα κράτη μέλη μπορούν να εξαιρέσουν: α) «τους μητροπολιτικούς σιδηροδρόμους, τα τραμ και τα υπόλοιπα αστικά σιδηροδρομικά συστήματα β) τα δίκτυα τα οποία είναι λειτουργικώς χωριστά από τα υπόλοιπα σιδηροδρομικά συστήματα και προορίζονται μόνο για τη λειτουργία τοπικών, αστικών ή προαστιακών υπηρεσιών μεταφοράς επιβατών, καθώς και τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις με δραστηριότητες μόνο στα δίκτυα αυτά γ) την ιδιωτική σιδηροδρομική υποδομή και τα σιδηροδρομικά οχήματα τα οποία χρησιμοποιούνται αποκλειστικά σε αυτήν, που υπάρχουν για να χρησιμοποιούνται αποκλειστικά από τον κύριο της υποδομής για τις δικές του μεταφορές φορτίου δ) τις υποδομές και τα οχήματα που προορίζονται αποκλειστικά και μόνον για τοπική, ιστορική ή τουριστική χρήση». 2.3.2. Το επακριβές πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα σε κάθε κράτος μέλος καθορίζεται στην εθνική νομοθεσία μεταφοράς της. 2.4. Γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ 2.4.1. Η επέκταση του πεδίου εφαρμογής της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα δεν συνεπάγεται αυτομάτως επέκταση του πεδίου εφαρμογής των ΤΠΔ. Στο [άρθρο 1 παράγραφος 4] αναφέρεται, μάλιστα, ότι «[τ]ο πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ επεκτείνεται σταδιακά (...) σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό σύστημα (...)». Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 9 από 69

2.4.2. Το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ θα επεκταθεί μέσω της αναθεώρησης των υφιστάμενων ή της θέσπισης νέων ΤΠΔ. Το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής που υποδεικνύεται αρχικά σε κάθε ΤΠΔ παραμένει σε ισχύ. 2.4.3. Το γεγονός αυτό συνεπάγεται ότι το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της πλειονότητας των υφιστάμενων ΤΠΔ είναι το διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα μεγάλης ταχύτητας και το συμβατικό διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα όπως ορίζονται στο παράρτημα I της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα (ή όπως ορίζονταν στο παράρτημα I της οδηγίας 96/48/EΚ και στο παράρτημα I της οδηγίας 2001/16/EΚ), ήτοι οι σιδηροδρομικές γραμμές του διευρωπαϊκού δικτύου μεταφορών (TEN-T) και τα οχήματα που κυκλοφορούν σε αυτό. Το διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών ορίζεται στην απόφαση 661/2010/EΕ [24], η οποία αντικατέστησε την απόφαση 1692/96/EΚ [25]. 2.4.4. Το 2010 ο ERA έλαβε τρίτη εντολή [40] για την επέκταση του πεδίου εφαρμογής των ΤΠΔ σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και διεξάγει επί του παρόντος αναθεώρηση των ΤΠΔ «προκειμένου να καλυφθούν οι σιδηροδρομικές γραμμές και το τροχαίο υλικό που δεν καλύπτονται ακόμη». 2.4.5. Τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν μια ΤΠΔ ή ορισμένες απαιτήσεις μιας ΤΠΔ πέραν του γεωγραφικού πεδίου εφαρμογής που ορίζεται στην ΤΠΔ. Σε περίπτωση τέτοιας απόφασης, αυτή πρέπει να αποτυπώνεται στην εθνική νομοθεσία. Τα κράτη μέλη μπορούν να κοινοποιούν τις απαιτήσεις μιας ΤΠΔ ως εθνικό κανόνα για το τμήμα του δικτύου το οποίο δεν εντάσσεται στο διευρωπαϊκό δίκτυο μεταφορών, σύμφωνα με το [άρθρο 17]. 2.5. Τεχνικό πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ 2.5.1. Σύμφωνα με το [άρθρο 5 παράγραφος 2] «Τα υποσυστήματα είναι σύμφωνα προς τις ΤΠΔ που ισχύουν κατά τη στιγμή της θέσης σε λειτουργία, της ανακαίνισης ή της αναβάθμισής τους σύμφωνα με την παρούσα οδηγία». 2.5.2. Όσον αφορά τα δομικά υποσυστήματα, η απαίτηση αυτή συνεπάγεται ότι κάθε νέο υποσύστημα που εμπίπτει στο γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ πρέπει να συμμορφώνεται προς αυτές. 2.5.3. Όσον αφορά τα δομικά υποσυστήματα που αναβαθμίζονται ή ανακαινίζονται, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη το [άρθρο 20], στο οποίο αναφέρεται ότι το εκάστοτε κράτος μέλος πρέπει πρώτα να «αποφασίζει κατά πόσον (...) δικαιολογείται ( ) η έκδοση νέας έγκρισης για θέση σε λειτουργία (...)» και, εάν ναι, «σε ποιο βαθμό πρέπει να εφαρμοστούν στο έργο οι ΤΠΔ». Τα κράτη μέλη πρέπει να λαμβάνουν την απόφασή τους «λαμβάνοντας υπόψη τη στρατηγική υλοποίησης που εμφαίνεται στη σχετική ΤΠΔ». 2.5.4. Όσον αφορά τα λειτουργικά υποσυστήματα, για τα οποία δεν προβλέπεται έγκριση για τη θέση τους σε λειτουργία, η εφαρμογή των απαιτήσεων των ΤΠΔ στο σιδηροδρομικό σύστημα καθορίζεται στη στρατηγική εφαρμογής της εκάστοτε ΤΠΔ. 2.5.5. Τα κράτη μέλη μπορούν να εφαρμόζουν μια ΤΠΔ ή ορισμένες απαιτήσεις μιας ΤΠΔ πέραν του τεχνικού πεδίου εφαρμογής που καθορίζεται στις ΤΠΔ ή σε περιπτώσεις που δεν καθορίζονται στην οδηγία για τη διαλειτουργικότητα. Στην περίπτωση τέτοιας απόφασης, αυτή πρέπει να αποτυπώνεται στην εθνική νομοθεσία. 2.6. Παρεκκλίσεις 2.6.1. Κατ αρχήν, οι ΤΠΔ εκπονούνται λαμβανομένων υπόψη διαφόρων ασυνήθων καταστάσεων που χρήζουν ιδιαίτερης αντιμετώπισης. Οι καταστάσεις αυτές εξετάζονται στο κεφάλαιο 7 των ΤΠΔ και μπορούν να περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, μεταβατικές περιόδους και ειδικές Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 10 από 69

περιπτώσεις. Ενδέχεται, όμως, να προκύψουν απροσδόκητες καταστάσεις οι οποίες δεν έχουν προβλεφθεί και δεν εξετάζονται στις ΤΠΔ. Στις περιπτώσεις αυτές, και εφόσον υπάρχει η σχετική αιτιολόγηση, τα κράτη μέλη μπορούν να ζητήσουν να τους χορηγηθεί παρέκκλιση για ορισμένες ΤΠΔ ή μέρη των ΤΠΔ. 2.6.2. Όπως υποδεικνύεται παραπάνω, μια ΤΠΔ ισχύει για όλα τα νέα υποσυστήματα τα οποία εμπίπτουν στο γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής της. Για να μην εφαρμοστεί μια ΤΠΔ σε ένα έργο, στο έργο πρέπει να χορηγηθεί παρέκκλιση σύμφωνα με το [άρθρο 9], στο οποίο υποδεικνύονται οι περιπτώσεις χορήγησης παρέκκλισης και οι διαδικασίες που πρέπει να τηρούνται. 2.6.3. Οι παρεκκλίσεις χορηγούνται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή κατόπιν αίτησης του ενδιαφερόμενου κράτους μέλους. Εάν ο οργανισμός που είναι επικεφαλής του έργου κρίνει απαραίτητη την παρέκκλιση, πρέπει να ενημερώσει τις αρχές του κράτους μέλους στο οποίο πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία το υποσύστημα, ούτως ώστε το κράτος μέλος να υποβάλει αίτηση παρέκκλισης στην Επιτροπή. 2.6.4. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις περιπτώσεις που εμπίπτουν στο [άρθρο 9 παράγραφος 1 στοιχείο α)], δηλαδή σε έργα που βρίσκονται «σε προχωρημένο στάδιο εξέλιξης ή αποτελούν αντικείμενο υπό εκτέλεση σύμβασης κατά τη δημοσίευση των εν λόγω ΤΠΔ». 2.6.5 Τα κράτη μέλη οφείλουν να υποβάλλουν στην Επιτροπή κατάλογο των έργων αυτών εντός ενός έτους από την έναρξη ισχύος της ΤΠΔ.. 2.7. Βασικές διατάξεις της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα οι οποίες σχετίζονται με τις ΤΠΔ Τα ακόλουθα άρθρα της οδηγίας έχουν ιδιαίτερη σημασία όσον αφορά τις ΤΠΔ. Άρθρο 1 παράγραφος 1: Προϋποθέσεις διαλειτουργικότητας «Οι προϋποθέσεις αυτές (διαλειτουργικότητας) αφορούν τη μελέτη, την κατασκευή, τη θέση σε λειτουργία, την αναβάθμιση, την ανακαίνιση, την επιχειρησιακή λειτουργία και τη συντήρηση των στοιχείων του συστήματος αυτού, καθώς και τα επαγγελματικά προσόντα και τους όρους υγείας και ασφαλείας του προσωπικού που συμμετέχει στην επιχειρησιακή λειτουργία και τη συντήρηση του συστήματος». [G 1] Οι ΤΠΔ καταρτίστηκαν με σκοπό να επιτρέψουν, σύμφωνα με τις βασικές απαιτήσεις της οδηγίας, την ασφαλή και συνεχή κυκλοφορία διαλειτουργικών αμαξοστοιχιών. Κατά συνέπεια, οι ΤΠΔ δεν αφορούν, για παράδειγμα, τις προϋποθέσεις για τις απαιτήσεις άνεσης οι οποίες δεν παρεμποδίζουν την ελεύθερη και ασφαλή κυκλοφορία των αμαξοστοιχιών, δηλαδή δεν σχετίζονται με τις βασικές απαιτήσεις ούτε με την έγκριση της θέσης υποσυστημάτων σε λειτουργία ή με το δικαίωμα διάθεσης στοιχείων διαλειτουργικότητας στην αγορά (άρθρα 4, 10 και 16 της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα). [G 2] Οι ΤΠΔ εφαρμόζονται μόνο σε καινούργια, αναβαθμισμένα και ανακαινισμένα υποσυστήματα. Οι ΤΠΔ δεν αποτελούν εγχειρίδιο μελέτης και δεν καλύπτουν όλες τις πτυχές του συστήματος, αλλά μόνο όσες αφορούν τις βασικές απαιτήσεις. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 11 από 69

Άρθρο 2 στοιχείο α): «Διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα» «"διευρωπαϊκό σιδηροδρομικό σύστημα": τα διευρωπαϊκά συστήματα, συμβατικά ή υψηλών ταχυτήτων, όπως ορίζονται στο παράρτημα Ι, σημεία 1 και 2, αντιστοίχως, της οδηγίας». [G 3] Αν και οι οδηγίες για τα σιδηροδρομικά συστήματα μεγάλης ταχύτητας και τα συμβατικά σιδηροδρομικά συστήματα έχουν αναδιατυπωθεί σε ένα ενιαίο κείμενο και το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα έχει επεκταθεί σε ολόκληρο το σιδηροδρομικό σύστημα της ΕΕ, ο καθορισμός του διευρωπαϊκού σιδηροδρομικού συστήματος [24] και των τμημάτων του που σχετίζονται με τον σιδηρόδρομο μεγάλης ταχύτητας και τον συμβατικό σιδηρόδρομο εξακολουθεί να έχει σημασία για το πεδίο εφαρμογής των ισχυουσών ΤΠΔ. Το πεδίο εφαρμογής τους εξακολουθεί να είναι αυτό που υποδεικνύεται σε κάθε ΤΠΔ. Άρθρο 2 στοιχείο β): «Διαλειτουργικότητα» «"διαλειτουργικότητα": η ικανότητα του σιδηροδρομικού συστήματος να επιτρέπει την ασφαλή και συνεχή κυκλοφορία αμαξοστοιχιών με την επίτευξη των απαιτούμενων επιδόσεων στις συγκεκριμένες γραμμές. Η ικανότητα αυτή εξαρτάται από το σύνολο των κανονιστικών, τεχνικών και επιχειρησιακών προϋποθέσεων που πρέπει να τηρούνται προκειμένου να πληρούνται οι βασικές απαιτήσεις». [G 4] Η οδηγία για τη διαλειτουργικότητα και οι σχετικές ΤΠΔ αποσκοπούν στη διευκόλυνση του «βέλτιστου επιπέδου τεχνικής εναρμόνισης» ολόκληρου του σιδηροδρομικού δικτύου της ΕΕ, με περαιτέρω στόχο τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητάς του, μέσω, π.χ., της μείωσης του κόστους παραγωγής, αποδοχής, λειτουργίας και συντήρησης. Πρώτιστο μέλημα είναι η διευκόλυνση των διεθνών σιδηροδρομικών υπηρεσιών, ακολουθούμενη από τη θέσπιση κοινών κανόνων στην ΕΕ για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης και τη θέση των υποδομών, των μόνιμων εγκαταστάσεων και των οχημάτων σε λειτουργία. [G 5] Κατά τα πρόσφατα έτη τέθηκε σε λειτουργία στις διεθνείς διαδρομές μια σειρά νέων αμαξοστοιχιών μεγάλης ταχύτητας. Η λειτουργία αυτή επιτεύχθηκε με ασφάλεια και με ελάχιστη διαταραχή της κυκλοφορίας, αλλά όλες σχεδόν οι καινούργιες αμαξοστοιχίες πέτυχαν διασυνοριακή διαλειτουργικότητα σε συγκεκριμένες διαδρομές. Πιο συγκεκριμένα, οι νέες αμαξοστοιχίες βασίστηκαν σε μορφές διαλειτουργικότητας οι οποίες δεν ήταν πλήρως συμβατές με την οδηγία για τη διαλειτουργικότητα και τις σχετικές ΤΠΔ. Κατά κανόνα, τα οχήματα που χρησιμοποιήθηκαν για τις διεθνείς οδούς ήταν εξοπλισμένα ειδικά για τις οδούς αυτές με πολλαπλά συστήματα ελέγχου που τους επέτρεπαν να μεταβαίνουν αυτόματα από το ένα σύστημα ελέγχου στο άλλο, εφόσον χρειαζόταν. Αυτές οι ειδικά προσαρμοσμένες λύσεις, οι οποίες υπόκεινται στους κανόνες διαφόρων χωρών, συνεπάγονται πρόσθετο κόστος παραγωγής και αξιολόγησης της συμμόρφωσης. Άρθρο 2 στοιχείο γ): «Όχημα» «"όχημα": σιδηροδρομικό όχημα ικανό να κινείται με δικούς του τροχούς σε σιδηροδρομικές γραμμές, με ή χωρίς έλξη. Το όχημα αποτελείται από ένα ή περισσότερα δομικά και λειτουργικά υποσυστήματα ή μέρη τέτοιων υποσυστημάτων». [G 6] Για παράδειγμα, μια μηχανή έλξης αποτελείται συνήθως από δύο υποσυστήματα: το τροχαίο υλικό και τον εποχούμενο έλεγχο-χειρισμό και τη σηματοδότηση. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 12 από 69

Άρθρο 2 στοιχείο ε): «Υποσυστήματα» «"υποσυστήματα": το αποτέλεσμα της υποδιαίρεσης του σιδηροδρομικού συστήματος κατά το παράρτημα II. Τα υποσυστήματα για τα οποία πρέπει να καθορίζονται βασικές απαιτήσεις είναι δομικής ή λειτουργικής φύσεως». [G 7] Στο [παράρτημα II] αναφέρεται ότι, για τους σκοπούς της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα, το σιδηροδρομικό σύστημα υποδιαιρείται: σε πέντε δομικά υποσυστήματα: o o o o o υποδομής ενέργειας παρατρόχιου ελέγχου-χειρισμού και σηματοδότησης εποχούμενου ελέγχου-χειρισμού και σηματοδότησης και τροχαίου υλικού (τα τρία πρώτα υποσυστήματα μπορούν να χαρακτηριστούν ως «υποσυστήματα δικτύου» και τα δύο τελευταία ως «υποσυστήματα οχημάτων») τρία λειτουργικά υποσυστήματα: o o επιχειρησιακής λειτουργίας και διαχείρισης κυκλοφορίας συντήρησης o εφαρμογών τηλεπληροφορικής στις επιβατικές μεταφορές και στις εμπορευματικές μεταφορές. [G 8] Επιπλέον, στο [άρθρο 15 παράγραφος 1] αναφέρεται ότι «(...) κάθε κράτος μέλος εγκρίνει τη θέση σε χρήση δομικών υποσυστημάτων του σιδηροδρομικού συστήματος (...)». Όσον αφορά τα λειτουργικά υποσυστήματα δεν προβλέπεται έγκριση της θέσης σε λειτουργία και, κατά συνέπεια, δεν απαιτείται δήλωση επαλήθευσης «CΕ», ούτε διαδικασία επαλήθευσης «CΕ» και συμμετοχή των κοινοποιημένων οργανισμών. [G 9] Τα μέσα με τα οποία πρέπει να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα δομικών και λειτουργικών υποσυστημάτων καθορίζονται σε έγγραφα που ονομάζονται «τεχνικές προδιαγραφές διαλειτουργικότητας» (ΤΠΔ), τα οποία εκδίδονται με αποφάσεις ή κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και είναι, ως εκ τούτου, υποχρεωτικά. Άρθρο 2 στοιχείο στ): «Στοιχεία διαλειτουργικότητας» «"στοιχεία διαλειτουργικότητας": κάθε απλό συστατικό στοιχείο, ομάδα συστατικών στοιχείων, υποσύνολο ή πλήρες σύνολο υλικών ενσωματωμένων ή προοριζόμενων να ενσωματωθούν σε υποσύστημα, από το οποίο εξαρτάται άμεσα ή έμμεσα η διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος. Η έννοια του "στοιχείου" καλύπτει στοιχεία υλικά όσο και άυλα, όπως το λογισμικό». [G 10] Τα στοιχεία διαλειτουργικότητας και τα διαλειτουργικά χαρακτηριστικά τους καθορίζονται στις ΤΠΔ. Ένα από τα ζητούμενα είναι να δημιουργηθεί μια ευρωπαϊκή αγορά σιδηροδρομικών προϊόντων. Προκειμένου να αποφευχθεί η άσκοπη επανάληψη διαδικασιών αξιολόγησης και να εξοικονομηθεί το σχετικό κόστος, ως στοιχεία διαλειτουργικότητας ορίζονται τα στοιχεία ή τα υποσύνολα ενός υποσυστήματος τα οποία Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 13 από 69

είναι απαραίτητα για τη διαλειτουργικότητα, έχουν πανομοιότυπο σχεδιασμό με τα προϊόντα σειράς, προορίζονται για χονδρική πώληση και ενσωματώνονται σε υποσυστήματα. [G 11] Σε γενικές γραμμές, τα στοιχεία διαλειτουργικότητας έχουν τα ακόλουθα κοινά σημεία: τα χαρακτηριστικά των στοιχείων διαλειτουργικότητας μπορούν να αξιολογηθούν βάσει ενός ευρωπαϊκού προτύπου ή άλλου σχετικού εγγράφου, ανεξαρτήτως του υποσυστήματος στο οποίο θα ενσωματωθούν τα στοιχεία διαλειτουργικότητας τα στοιχεία διαλειτουργικότητας μπορούν να χρησιμοποιούνται μεμονωμένα ως ανταλλακτικά και να διατίθενται στην ευρωπαϊκή αγορά από τον κατασκευαστή, πριν από την ενσωμάτωσή τους σε υποσύστημα τα στοιχεία διαλειτουργικότητας είναι στοιχεία ο σχεδιασμός των οποίων αναπτύσσεται και αξιολογείται μεμονωμένα. [G 12] Η αξιολόγηση της συμμόρφωσης ενός στοιχείου διαλειτουργικότητας δεν εξαρτάται από το κατά πόσον το στοιχείο μπορεί να ενσωματωθεί σε ένα υποσύστημα. Παρόλα αυτά, κατά τη διαδικασία επαλήθευσης «CΕ» ενός υποσυστήματος, πρέπει σε κάθε περίπτωση να ελέγχεται το κατά πόσον τα στοιχεία διαλειτουργικότητας χρησιμοποιούνται στον τομέα χρήσης τους, όπως προβλέπεται στο κεφάλαιο 5 κάθε ΤΠΔ, και το κατά πόσον ενσωματώνονται καταλλήλως στο υποσύστημα. Κατά τον έλεγχο ενσωμάτωσης στο υποσύστημα πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι περιορισμοί και οι διατάξεις της δήλωσης συμμόρφωσης «CΕ» για το στοιχείο διαλειτουργικότητας. Επιπλέον, στην οδηγία για τη διαλειτουργικότητα υπογραμμίζεται η σημασία της συμμόρφωσης των στοιχείων, η οποία διασφαλίζει τη διαλειτουργικότητα του συστήματος. [G 13] Για τους σκοπούς της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα (με την επιφύλαξη των διατάξεων άλλων κανονισμών), οι κατασκευαστές δεν υποχρεούνται «να επιθέτουν τη σήμανση CE στα στοιχεία» που υπόκεινται στις διατάξεις της οδηγίας. Αρκεί η δήλωση συμμόρφωσης του κατασκευαστή ([αιτιολογική σκέψη 36]). Στην πράξη, η επίθεση σήμανσης «CE» σε ένα στοιχείο διαλειτουργικότητας ή σε ένα υποσύστημα δεν υποδηλώνει τη συμμόρφωσή του προς την οδηγία για τη διαλειτουργικότητα και τις σχετικές ΤΠΔ. Η επίθεση της σήμανσης είναι αποτέλεσμα της εφαρμογής άλλων ευρωπαϊκών οδηγιών σχετικά με την τεχνική εναρμόνιση. Τα στοιχεία που αποδεικνύουν τη συμμόρφωση προς την οδηγία διαλειτουργικότητας και τις σχετικές ΤΠΔ πρέπει να αναζητούνται στα σχετικά έγγραφα. [G 14] Η σήμανση CE πρέπει να επιτίθεται στα στοιχεία διαλειτουργικότητας εφόσον αυτό απαιτείται από άλλον κανονισμό που ισχύει για το εκάστοτε στοιχείο διαλειτουργικότητας. Άρθρο 5 παράγραφος 2: «Συμμόρφωση υποσυστήματος προς τις ΤΠΔ» «Τα υποσυστήματα είναι σύμφωνα προς τις ΤΠΔ που ισχύουν κατά τη στιγμή της θέσης σε λειτουργία, της ανακαίνισης ή της αναβάθμισής τους σύμφωνα με την οδηγία 2008/57/EΚ. Η εν λόγω συμμόρφωση διατηρείται συνεχώς καθ όλη τη χρήση κάθε υποσυστήματος». [G 15] Στο συγκεκριμένο άρθρο προβλέπεται η υποχρέωση συμμόρφωσης προς τις ΤΠΔ μόνο για τα δομικά υποσυστήματα που έχουν τεθεί σε λειτουργία (κατόπιν της κατασκευής, αναβάθμισης ή ανακαίνισής τους) μετά την έναρξη ισχύος των συγκεκριμένων ΤΠΔ. Η θέσπιση ΤΠΔ δεν έχει αναδρομική ισχύ και δεν επιβάλει υποχρέωση συμμόρφωσης των υφιστάμενων δομικών υποσυστημάτων προς την ΤΠΔ, εκτός εάν τα συγκεκριμένα υποσυστήματα έχουν αναβαθμιστεί ή ανακαινιστεί. Στην περίπτωση αναβάθμισης ή ανακαίνισης, εφαρμόζεται το [άρθρο 20]. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 14 από 69

[G 16] Ένα υποσύστημα πρέπει να αξιολογείται με βάση τις ισχύουσες ΤΠΔ, ακόμη και εάν δεν καλύπτεται πλήρως από αυτές. Για παράδειγμα, για μια σύνθεση ΣΣ, εφαρμόζονται οι ΤΠΔ ΑΣΣ, Θορύβου και ΑΜΚ, ακόμη και εάν η ΤΠΔ ΜΗΧ & ΕΤΥ δεν έχει τεθεί σε ισχύ. [G 17] Το [άρθρο 15 παράγραφος 3] και η αιτιολογική σκέψη 40 παραπέμπουν στα άρθρα 10 και 11 της οδηγίας για την ασφάλεια των κοινοτικών σιδηροδρόμων (όσον αφορά τα πιστοποιητικά ασφαλείας για τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις και τις εγκρίσεις ασφαλείας για τους διαχειριστές υποδομής, αντιστοίχως), προκειμένου να αποσαφηνιστούν οι υποχρεώσεις διατήρησης της συμμόρφωσης των υποσυστημάτων κατά τη χρήση τους προς τις σχετικές ΤΠΔ. Πιο συγκεκριμένα, η διατήρηση της συμμόρφωσης προς τις σχετικές ΤΠΔ κατά τη χρήση των υποσυστημάτων αποτελεί υποχρέωση των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων και των διαχειριστών υποδομής που εκμεταλλεύονται τα υποσυστήματα και, όσον αφορά τα οχήματα, αποτελεί υποχρέωση του υπεύθυνου για τη συντήρηση φορέα (ΦΣ). Στον συγκεκριμένο τομέα, ο προμηθευτής υποχρεούται να παράσχει στη σιδηροδρομική επιχείρηση, στον διαχειριστή υποδομής και στον ΦΣ τα σχετικά έγγραφα (για τη λειτουργία, τη συντήρηση και την κατάρτιση) ούτως ώστε να επιτελέσουν τα καθήκοντά τους. Η διατήρηση της συμμόρφωσης προς τις ΤΠΔ αφορά μόνο τις ΤΠΔ η συμμόρφωση προς τις οποίες αξιολογήθηκε και δηλώθηκε κατά τη θέση του υποσυστήματος σε λειτουργία (δηλαδή, τα δομικά υποσυστήματα που τέθηκαν σε λειτουργία πριν από την έναρξη ισχύος μιας ΤΠΔ δεν χρειάζεται να συμμορφώνονται προς τη συγκεκριμένη ΤΠΔ). [G 18] Για τα λειτουργικά συστήματα δεν προβλέπεται έγκριση για τη θέση τους σε λειτουργία. Η ικανοποίηση των σχετικών διατάξεων των ΤΠΔ πρέπει να ελέγχεται στο πλαίσιο της χορήγησης και της επίβλεψης των πιστοποιητικών και των εγκρίσεων ασφαλείας. Άρθρο 5 παράγραφος 7: «Διαλειτουργικές αμαξοστοιχίες και αμαξοστοιχίες που δεν καλύπτονται από τις ΤΠΔ» «Οι ΤΠΔ δεν παρεμποδίζουν τις αποφάσεις των κρατών μελών σχετικά με τη χρήση των υποδομών για την κυκλοφορία οχημάτων μη διεπομένων από τις ΤΠΔ». [G 19] Όπως υποδεικνύεται παραπάνω, δεν υφίσταται υποχρέωση συμμόρφωσης των υφιστάμενων δομικών υποσυστημάτων προς τις ΤΠΔ. [G 20] Κατά τη σύνταξη των ΤΠΔ ελήφθη υπόψη η ταυτόχρονη κυκλοφορία, στην ίδια υποδομή, αμαξοστοιχιών που συμμορφώνονται προς τις ΤΠΔ και άλλων αμαξοστοιχιών, επιβατηγών ή εμπορευματικών, που δεν καλύπτονται από τις ΤΠΔ. Για το συγκεκριμένο είδος μεικτής κυκλοφορίας δεν χρειάστηκε η σύνταξη επιμέρους προδιαγραφών, δεδομένου ότι οι προδιαγραφές για την πλειονότητα των θεμελιωδών παραμέτρων των υποσυστημάτων δικτύου επέτρεψαν την εφαρμογή οριακών τιμών συμβατών με την κυκλοφορία άλλων αμαξοστοιχιών, χωρίς να διαταράσσεται η κυκλοφορία των αμαξοστοιχιών που συμμορφώνονται προς τις ΤΠΔ. Η επιλογή των επιμέρους οριακών τιμών εξακολουθεί, ωστόσο, να εμπίπτει στην αρμοδιότητα του διαχειριστή υποδομής, ο οποίος καλείται να επωμιστεί το οικονομικό κόστος και να επαληθεύσει τη συμβατότητά τους προς τις απαιτήσεις των ΤΠΔ. Άρθρο 10 παράγραφος 2: «Τοποθέτηση στοιχείων διαλειτουργικότητας στην αγορά» «Τα κράτη μέλη δεν μπορούν, στο έδαφός τους και επικαλούμενα την παρούσα οδηγία, να απαγορεύουν, να περιορίζουν ή να εμποδίζουν την τοποθέτηση στην αγορά στοιχείων διαλειτουργικότητας προοριζομένων να χρησιμοποιηθούν στο σιδηροδρομικό σύστημα, εφόσον αυτά Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 15 από 69

πληρούν τις διατάξεις της παρούσας οδηγίας. Ειδικότερα, δεν μπορούν να απαιτούν τη διενέργεια ελέγχων που έχουν ήδη πραγματοποιηθεί στο πλαίσιο της διαδικασίας για τη δήλωση συμμόρφωσης "CE" ή καταλληλότητας χρήσης, της οποίας τα στοιχεία παρατίθενται στο παράρτημα IV». [G 21] Στο παράρτημα IV της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα καθορίζονται τρεις διαφορετικές κατηγορίες στοιχείων: «στοιχεία ευρείας χρήσεως, τα οποία δεν αφορούν ειδικά το σιδηροδρομικό σύστημα και μπορούν να χρησιμοποιούνται ως έχουν και σε άλλους τομείς» «στοιχεία ευρείας χρήσεως με ειδικά χαρακτηριστικά, που καθ αυτά δεν αφορούν ειδικά το σιδηροδρομικό σύστημα αλλά πρέπει να έχουν ειδικές επιδόσεις όταν χρησιμοποιούνται στο σιδηροδρομικό τομέα» ειδικά στοιχεία για σιδηροδρομικές εφαρμογές». Για τα υποσυστήματα που εμπίπτουν στο τεχνικό και γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ, η χρήση των στοιχείων διαλειτουργικότητας που καλύπτονται από δήλωση «CΕ» είναι υποχρεωτική, εκτός εάν προβλέπεται διαφορετικά στις ισχύουσες ΤΠΔ (π.χ. για μια μεταβατική περίοδο). [G 22] Οι ΤΠΔ καθορίζουν «όλους τους όρους που πρέπει να πληρούν τα στοιχεία διαλειτουργικότητας καθώς και τη διαδικασία που πρέπει να τηρείται για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης» ([αιτιολογική σκέψη 15]). Επιπλέον, «κατά την έναρξη ισχύος μιας ΤΠΔ, υπάρχουν ήδη στην αγορά ορισμένα στοιχεία διαλειτουργικότητας. Είναι αναγκαίο να προβλεφθεί μεταβατική περίοδος ώστε τα στοιχεία αυτά να μπορούν να ενσωματωθούν σε κάποιο υποσύστημα, ακόμη και αν δεν είναι απολύτως σύμφωνα προς την εν λόγω ΤΠΔ» ([αιτιολογική σκέψη 38]). [G 23] Για να είναι εφικτή η τεχνολογική καινοτομία, οι περισσότερες ισχύουσες ΤΠΔ περιλαμβάνουν διατάξεις για «καινοτόμες λύσεις», οι οποίες δεν ικανοποιούν τις απαιτήσεις που καθορίζονται στην ΤΠΔ ή δεν μπορούν να αξιολογηθούν όπως υποδεικνύεται στην ΤΠΔ. Στις περιπτώσεις αυτές, ο αιτών πρέπει να δηλώνει τις παρεκκλίσεις από τα σχετικά τμήματα της ΤΠΔ και να τις υποβάλλει στην Επιτροπή για ανάλυση. Εάν η γνώμη της Επιτροπής είναι θετική, στην ΤΠΔ θα ενσωματώνεται κατά την αναθεώρησή της μια νέα προδιαγραφή και διαδικασία αξιολόγησης και θα επιτρέπεται η χρήση της καινοτόμου λύσης πριν από την ενσωμάτωσή της στην ΤΠΔ. [G 24] Σύμφωνα με το άρθρο 16 της οδηγίας για την ασφάλεια των κοινοτικών σιδηροδρόμων, αρμόδιες για την επίβλεψη της συμμόρφωσης των στοιχείων διαλειτουργικότητας που διατίθενται στην αγορά προς τις ΤΠΔ είναι οι ΕΑΑ. Άρθρο 15: «Θέση δομικών υποσυστημάτων σε λειτουργία» «...Κάθε κράτος μέλος εγκρίνει τη θέση σε χρήση δομικών υποσυστημάτων του σιδηροδρομικού συστήματος, τα οποία βρίσκονται ή λειτουργούν στην επικράτειά του». [G 25] Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη πρέπει ιδίως να ελέγχουν: «την τεχνική συμβατότητα των εν λόγω υποσυστημάτων προς το σύστημα στο οποίο ενσωματώνονται», [άρθρο 15 παράγραφος 1] Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 16 από 69

«την ασφαλή ενσωμάτωση των εν λόγω υποσυστημάτων σύμφωνα με» την οδηγία για την ασφάλεια των κοινοτικών σιδηροδρόμων [άρθρα 4 παράγραφος 3 και 6 παράγραφος 3] τη συμμόρφωσή τους «με τις απαιτήσεις των σχετικών ΤΠΔ σχετικά με τη λειτουργία και τη συντήρηση», ανάλογα με την περίπτωση. [G 26] «Τα υποσυστήματα που συγκροτούν το σιδηροδρομικό σύστημα πρέπει να υπόκεινται σε διαδικασία επαλήθευσης η οποία επιτρέπει στις αρμόδιες αρχές, που εγκρίνουν τη θέση σε λειτουργία, να βεβαιώνονται ότι, στο στάδιο του σχεδιασμού, της κατασκευής και της θέσης σε λειτουργία, το αποτέλεσμα είναι σύμφωνο προς τις ισχύουσες κανονιστικές, τεχνικές και λειτουργικές διατάξεις. Επίσης, η διαδικασία αυτή πρέπει να επιτρέπει στους κατασκευαστές να αναμένουν ισότητα μεταχείρισης σε οποιαδήποτε χώρα. Συνεπώς, πρέπει να καταρτισθούν μία ή περισσότερες ενότητες οι οποίες θα καθορίζουν τις αρχές και τους όρους επαλήθευσης "CE" των υποσυστημάτων» ([αιτιολογική σκέψη 39]). [G 27] Στην πράξη, για την έγκριση της θέσης ενός υποσυστήματος σε λειτουργία, η εθνική αρχή για την ασφάλεια πρέπει να ελέγχει εάν έχουν διεξαχθεί με θετικό αποτέλεσμα οι ακόλουθες διαδικασίες: επαλήθευση «CΕ» επαλήθευση της συμμόρφωσης προς ισχύοντες κοινοποιημένους εθνικούς κανόνες (ανοικτά σημεία, ειδικές περιπτώσεις, παρεκκλίσεις) αξιολόγηση και εκτίμηση επικινδυνότητας, εάν απαιτείται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 352/2009 της Επιτροπής (μπορεί να απαιτείται ρητώς στην ΤΠΔ). [G 28] «Μετά τη θέση υποσυστήματος σε χρήση, είναι σκόπιμο να διασφαλιστεί ότι η επιχειρησιακή λειτουργία και η συντήρηση του υποσυστήματος αυτού είναι σύμφωνες προς τις σχετικές βασικές απαιτήσεις» ([αιτιολογική σκέψη 40]). Για τον σκοπό αυτό, η οδηγία για την ασφάλεια των κοινοτικών σιδηροδρόμων καθορίζει τις αρμοδιότητες των σιδηροδρομικών επιχειρήσεων και των διαχειριστών υποδομής όσον αφορά τα υποσυστήματα που εκμεταλλεύονται. Τα κράτη μέλη οφείλουν να ελέγχουν την εκπλήρωση αυτών των υποχρεώσεων κατά τη χορήγηση και επίβλεψη των πιστοποιητικών και των εγκρίσεων ασφαλείας. [G 29] Για να είναι εφικτή η τεχνολογική καινοτομία, οι περισσότερες ισχύουσες ΤΠΔ περιλαμβάνουν διατάξεις για «καινοτόμες λύσεις». Άρθρο 20: «Θέση υφιστάμενων υποσυστημάτων σε λειτουργία μετά από ανακαίνιση ή αναβάθμιση» «Εφόσον απαιτείται νέα έγκριση, το κράτος μέλος αποφασίζει σε ποιο βαθμό πρέπει να εφαρμοστούν στο έργο οι ΤΠΔ». [G 30] Η επαλήθευση «CΕ» που πρέπει να διενεργείται από κοινοποιημένο οργανισμό περιορίζεται στα μέρη ή χαρακτηριστικά του υποσυστήματος στα οποία εφαρμόζονται οι ΤΠΔ. [G 31] Στο [άρθρο 2 στοιχείο ιγ)] η «αναβάθμιση» ορίζεται ως «σοβαρές εργασίες μετατροπής ενός υποσυστήματος ή τμήματος ενός υποσυστήματος οι οποίες βελτιώνουν τις συνολικές επιδόσεις του υποσυστήματος». Ο ορισμός αυτός ισχύει γενικά για κάθε είδος σκόπιμης αλλαγής στις συνολικές επιδόσεις ενός υποσυστήματος, για παράδειγμα: Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 17 από 69

εάν ληφθεί η απόφαση να αποσυναρμολογηθεί μία τροχιά μιας γραμμής χαμηλής κυκλοφορίας, η αποσυναρμολόγηση θα μειώσει μεν τη μεταφορική ικανότητα της γραμμής αλλά θα αυξήσει την αποδοτικότητα της λειτουργίας και της συντήρησης της γραμμής ως προς το κόστος (δηλαδή θα βελτιώσει τις επιδόσεις της) εάν ληφθεί η απόφαση να ανακατασκευαστεί μια επίπεδη φορτάμαξα ώστε να μεταφέρει εμπορευματοκιβώτια, κανένας από τους δύο τύπους δεν έχει εκ των πραγμάτων καλύτερες επιδόσεις, αλλά η απόφαση ελήφθη, σαφώς, με σκοπό τη βελτίωση των επιδόσεων σε μια συγκεκριμένη επιχειρησιακή κατάσταση. [G 32] Σε όλες τις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζεται το [άρθρο 20] και το ενδιαφερόμενο κράτος μέλος καλείται να «αποφασίζει σε ποιο βαθμό πρέπει να εφαρμοστούν στο έργο οι ΤΠΔ». [G 33] Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι ΤΠΔ περιλαμβάνουν συγκεκριμένες απαιτήσεις σχετικά με την εφαρμογή ή την ανανέωση τους. Κεφάλαιο V: «Οχήματα» [G 34] «...Δεδομένου, επίσης, ότι η τρέχουσα εκδοχή των οδηγιών για τη διαλειτουργικότητα αφορά τα νέα και τα αναβαθμισμένα υποσυστήματα, η δε τρέχουσα εκδοχή της οδηγίας 2004/49/ΕΚ αφορά τα οχήματα που βρίσκονται σε λειτουργία, όλες οι διατάξεις σχετικά με εγκρίσεις θέσης οχημάτων σε λειτουργία θα πρέπει να ενσωματωθούν στην παρούσα οδηγία [κεφάλαιο V της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα] ([αιτιολογική σκέψη 41]) (για οχήματα συμμορφούμενα και μη συμμορφούμενα προς τις ΤΠΔ, για τμήματα του δικτύου που καλύπτονται από το γεωγραφικό πεδίο εφαρμογής των ΤΠΔ και για τμήματα του δικτύου που δεν καλύπτονται ακόμη. Οι διατάξεις αυτές λαμβάνουν υπόψη τον νέο ορισμό των οχημάτων (βλ. σχόλια στο [άρθρο 2 στοιχείο γ)]). [G 35] Κάθε ένα από τα υποσυστήματα που συγκροτούν ένα όχημα υπόκειται στις σχετικές διατάξεις της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα, ενώ τα νέα, αναβαθμισμένα και ανακαινισμένα υποσυστήματα υπόκεινται στις σχετικές ΤΠΔ. [G 36] Η διαδικασία έγκρισης της θέσης οχημάτων σε λειτουργία δεν εμπίπτει στο πεδίο του παρόντος οδηγού. 2.8. Δομή και περιεχόμενο των ΤΠΔ 2.8.1. Στο [άρθρο 5 παράγραφος 3] υποδεικνύεται το περιεχόμενο των ΤΠΔ, στον βαθμό που απαιτείται για την επίτευξη διαλειτουργικότητας στο σιδηροδρομικό δίκτυο της ΕΕ. Πίνακας 2: Περιεχόμενο των ΤΠΔ «Κάθε ΤΠΔ: a) καθορίζει το σκοπούμενο πεδίο εφαρμογής (τμήμα του δικτύου ή οχήματα κατά το παράρτημα Ι [της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα], υποσύστημα ή μέρος υποσυστήματος κατά το παράρτημα II) [της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα]) β) διευκρινίζει τις βασικές απαιτήσεις του σχετικού υποσυστήματος και των διεπαφών του με άλλα υποσυστήματα Το περιεχόμενο αυτό περιλαμβάνεται στα κεφάλαια 1 και 2 των ΤΠΔ. Οι βασικές απαιτήσεις καθορίζονται γενικά στο παράρτημα III της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα και επεξηγούνται περαιτέρω για κάθε υποσύστημα στο κεφάλαιο 3 των ΤΠΔ. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 18 από 69

Πίνακας 2: Περιεχόμενο των ΤΠΔ γ) καθορίζει τις λειτουργικές και τεχνικές προδιαγραφές που πρέπει να πληρούνται από το υποσύστημα και τις διεπαφές του με άλλα υποσυστήματα. Εφόσον απαιτείται, οι εν λόγω προδιαγραφές μπορούν να διαφοροποιούνται ανάλογα με τη χρήση του υποσυστήματος, π.χ. ανάλογα με τις κατηγορίες γραμμών, κόμβων ή/και οχημάτων υλικού που προβλέπονται στο παράρτημα I [της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα] δ) προσδιορίζει τα στοιχεία διαλειτουργικότητας και τις διεπαφές που πρέπει να αποτελέσουν αντικείμενο ευρωπαϊκών προδιαγραφών, συμπεριλαμβανομένων των ευρωπαϊκών προτύπων, οι οποίες είναι αναγκαίες για να επιτευχθεί η διαλειτουργικότητα του σιδηροδρομικού συστήματος ε) σημειώνει, σε κάθε υπό εξέταση περίπτωση, τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται για να αξιολογείται η συμμόρφωση ή η καταλληλότητα χρήσης των στοιχείων διαλειτουργικότητας αφενός, ή η επαλήθευση "CE" των υποσυστημάτων αφετέρου. Οι εν λόγω διαδικασίες βασίζονται στις ενότητες που ορίζονται στην απόφαση 93/465/ΕΟΚ και στις επακόλουθες τροποποιήσεις της στ) περιγράφει τη στρατηγική εφαρμογής της ΤΠΔ. Ειδικότερα, είναι αναγκαίο να διευκρινίζονται τα διανυτέα στάδια για την προοδευτική μετάβαση από την υπάρχουσα κατάσταση στην τελική κατάσταση γενικευμένης τήρησης της ΤΠΔ Οι βασικές απαιτήσεις του εκάστοτε συγκεκριμένου υποσυστήματος περιέχονται στις τεχνικές παραμέτρους, στις διεπαφές και στις απαιτήσεις επιδόσεων που καθορίζονται για κάθε υποσύστημα στο κεφάλαιο 4 των ΤΠΔ. Ως παράδειγμα αυτής της πολυμορφίας απαιτήσεων μπορούν να αναφερθούν οι διάφορες κατηγορίες γραμμής, οι οποίες ορίζονται στην ΤΠΔ για Υποδομή ΥΤ και ΣΣ, τα διάφορα συστήματα τροφοδοσίας ισχύος στην ΤΠΔ για Ενέργεια ΥΤ και ΣΣ, κ.λπ. Το κεφάλαιο 5 των ΤΠΔ έχει ως αντικείμενο τα στοιχεία και τις διεπαφές που καλύπτονται από τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές. Τα πρότυπα (προαιρετικά ή υποχρεωτικά, βλ. ενότητα 3 του παρόντος οδηγού) που διασφαλίζουν τη συμμόρφωση προς τις βασικές απαιτήσεις της οδηγίας για τη διαλειτουργικότητα καθιστούν εφικτή τη συμμόρφωση προς τα τεχνικά χαρακτηριστικά των υποσυστημάτων που ορίζονται στο κεφάλαιο 4 των ΤΠΔ, και όχι την απευθείας ικανοποίηση των βασικών απαιτήσεων της οδηγίας. Κεφάλαιο 6 των ΤΠΔ. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι η εν λόγω απόφαση αντικαταστάθηκε με την απόφαση 768/2008/EΚ. Επιπλέον, εκδόθηκε ειδική απόφαση για τις ενότητες που αφορούν τους σιδηροδρόμους. Οι ΤΠΔ που εκδόθηκαν κατά την έκδοση ή μετά από την έκδοση της συγκριμένης απόφασης παραπέμπουν στην απόφαση αυτή. Όσον αφορά τις ΤΠΔ που εκδόθηκαν πριν από την απόφαση, η περιγραφή των ενοτήτων περιέχεται σε κάθε ΤΠΔ. Στο κεφάλαιο 7 των ΤΠΔ, το οποίο περιλαμβάνει ειδικές περιπτώσεις, καθορίζονται επίσης μεταβατικές περίοδοι για την εφαρμογή διαφόρων διατάξεων των ΤΠΔ και προβλέπεται δεδομένο χρονικό περιθώριο για τη θέση σε λειτουργία υποσυστημάτων τα οποία συμμορφώνονται προς τους κανόνες που ίσχυαν πριν από την έκδοση της ΤΠΔ. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 19 από 69

Πίνακας 2: Περιεχόμενο των ΤΠΔ ζ) περιγράφει, για το οικείο προσωπικό, τις προϋποθέσεις από άποψη επαγγελματικών προσόντων και υγείας και ασφάλειας κατά την εργασία που απαιτούνται για την επιχειρησιακή λειτουργία και τη συντήρηση του υπόψη υποσυστήματος καθώς και για την εφαρμογή της ΤΠΔ. Τα σημεία αυτά περιγράφονται στο κεφάλαιο 4, στο πλαίσιο του χαρακτηρισμού των υποσυστημάτων. 2.8.2. Στο [άρθρο 5 παράγραφος 6] αναφέρεται ότι «Εάν ορισμένες τεχνικές παράμετροι οι οποίες αντιστοιχούν στις βασικές απαιτήσεις δεν είναι δυνατόν να καλυφθούν ρητώς από ΤΠΔ, τότε αυτές προσδιορίζονται σαφώς σε παράρτημα της ΤΠΔ ως ανοικτά σημεία». Το σκεπτικό είναι ότι ορισμένες πτυχές θεωρούνται απαραίτητες για την ικανοποίηση των βασικών απαιτήσεων, αλλά (λόγω της περιπλοκότητάς τους ή της έλλειψης χρόνου) δεν κατέστη ακόμη εφικτός ο καθορισμός μιας κατάλληλης προδιαγραφής για το σύστημα-στόχο. Στην περίπτωση αυτή, μπορεί να εκδοθεί ΤΠΔ με σκοπό τη διευθέτηση του ανοικτού σημείου στο πλαίσιο περαιτέρω αναθεωρήσεων. Εν τω μεταξύ, για το συγκεκριμένο ανοικτό σημείο ισχύουν κοινοποιημένοι εθνικοί κανόνες. 2.8.3. Οι συγκεκριμένοι εθνικοί κανόνες για τα ανοικτά σημεία και οι φορείς που έχουν οριστεί για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης προς αυτούς τους κανόνες πρέπει να κοινοποιούνται από τα κράτη μέλη στην Επιτροπή μετά την έκδοση της ΤΠΔ που περιέχει τα ανοικτά σημεία. 2.9. Σύστημα-στόχος και ειδικές περιπτώσεις 2.9.1. Στόχος των ΤΠΔ είναι να συμβάλλουν στην επίτευξη του «βέλτιστου επιπέδου τεχνικής εναρμόνισης» μέσω της θέσπισης μιας προδιαγραφής για ένα κοινό σύστημα-στόχο (δεν πρέπει να συγχέεται με ενιαία προσέγγιση). 2.9.2. Ανάλογα με την ιδιαίτερη κατάσταση κάθε κράτους μέλους, η επίτευξη του συστήματοςστόχου ενδέχεται να μην είναι εφικτή (ή να απαιτεί μακρά μεταβατική περίοδο). Λαμβανομένου υπόψη αυτού του γεγονός, οι ΤΠΔ «διαφυλάσσουν (...) τη συνοχή του υπάρχοντος σιδηροδρομικού συστήματος κάθε κράτους μέλους (...), μπορούν να προβλέπονται για κάθε ΤΠΔ ειδικές περιπτώσεις, τόσο σε θέματα δικτύου όσο και σε θέματα οχημάτων...για κάθε ειδική περίπτωση οι ΤΠΔ καθορίζουν τις λεπτομέρειες εφαρμογής (...)» ([άρθρο 5 παράγραφος 5]). 2.9.3. Οι ειδικές αυτές περιπτώσεις ταξινομούνται σε δύο κατηγορίες: οι διατάξεις εφαρμόζονται είτε μονίμως (μόνιμες περιπτώσεις) είτε προσωρινά (προσωρινές περιπτώσεις). 2.9.4. Όταν το απαιτεί η σχετική ΤΠΔ, τα κράτη μέλη οφείλουν να κοινοποιούν στην Επιτροπή τους οργανισμούς που έχουν οριστεί για την αξιολόγηση της συμμόρφωσης στις ειδικές περιπτώσεις. Όπως και στην περίπτωση των ανοικτών σημείων, η κοινοποίηση πρέπει να πραγματοποιείται μετά την έκδοση της ΤΠΔ. 2.9.5. Στο παρακάτω διάγραμμα απεικονίζεται η μετάβαση από τις δέσμες εθνικών κανόνων στις ΤΠΔ. Κωδ. αναφοράς: ERA/GUI/07-2011/INT Έκδοση:1.02 Σελίδα 20 από 69