Μια εισαγωγή στις κυριότερες μορφές χρηματοδότησης των νεοφυών επιχειρήσεων (startups) και στις νομικές τους ιδιαιτερότητες Ανδρέας Παπακωνσταντίνου, Master of European Law, Europa-InsPtut (Saarbruecken, DE) Cofounder KaPaLaw/HLF Law Firm Cofounder www.douleutaras.com www.helleniclawfirm.com andreas@helleniclawfirm.com
Ορισμός Νεοφυούς Επιχείρησης (Startup) Δεν υπάρχει καθολικά αποδεκτός ορισμός Περιγράφει ενα σχετικά πρόσφατο είδος επιχειρηματικότητας Βασικά Χαρακτηριστικά: α) Επιχείρηση που εμφανίζει καινοτομικό χαρακτήρα β) Εχει αυξημένες ανάγκες έρευνας και γνώσης. γ) Μεγαλώνει ταχύτατα, συνήθως κάνοντας χρήσης της τεχνολογίας της πληροφορίας δ) Περιλαμβάνει ένα επιχειρηματικό μοντέλο έντονα εξωστρεφές, ευρέως κλιμακούμενο (scale-up) και υπερεθνικό
Κυριοτερες Μορφες Χρηματοδοτησης Stage Financing Key Actions Risk of Loss (Avg.) Seed Stage Bootstrapping - Sweat Equity Friends-Angels Microcap VCs Feasibility Study IP Protection Management, Team buildup 67% Early Stage Start-up Stage Angel Funds Micro-cap VCs Institutional VCs Business Plan Prototype developed Initial Sales Market research VC involvement 50% Expansion Stage 2 nd Round Financing Institutional VCs are front and center Break-even point achieved Important milestones met Failsafe point indicator 34% Expansion Stage 3 rd Round Financing VCs Taylor-made solutions Scale -up SWOT analysis Follow-on products or services 15% Bridge or Pre-public Stage VCs Buy-out Funds Financial Institutions Preparation or attempts for liquidity event 0% - 20%
Ελληνική Εννομη Τάξη Αντιμετωπίζονται ως εμπορικές εταιρείες, ανάλογα με τη νομική μορφή που έχουν Κυρίως ΙΚΕ (ν. 4072/2013), προσωπικές εταιρείες, ΚΟΙΝΣΕΠ Έλλειψη ιδαίτερων φορολογικών/ασφαλιστικών κινήτρων Πολιτική Ε.Ε. και ΕτΕπ: σημαντικά χρηματοδοτικά εργαλεία και επιδοτήσεις προς start-ups
Κατηγορίες νοµικών υπηρεσιών υποστήριξης ενός start-up Εταιρικά Θέματα: επιλογή εταιρικού τύπου, σύσταση (incorporajon), εταιρική οργάνωση Φορολογικά Θέματα Ασφαλιστικά Θέματα Τραπεζικός λογαριασμός -Τραπεζικά Θέματα (ειδικά όταν η ίδρυση γίνεται στο εξωτερικό) Μίσθωση πρώτης εγκατάστασης Εργασιακά Θέματα Πνευματική - Βιομηχανική Ιδιοκτησία (πολλές φορές προηγείται) Θέματα εμπιστευτικότητας Προσωπικά Δεδομένα - Privacy Policy (online λειτουργία) Κεφαλαιοποίηση Χρηματοδότηση Εταιρική Διακυβέρνηση Ασφάλιση Συμβάσεις συνεργασίας Κανονιστικό πλαίσιο Due diligence Εξαγωγικό εμπόριο Δίκαιο καταναλωτή (Terms of Use and Condijons)
Χρηµατοδότηση Start-ups ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ: Από την πλευρά του επιχειρηματία à Χρηματοδότηση σε στάδια όχι όλα από την αρχή έξοδα αυξάνονται όταν ανεβαίνει η αξία Από την πλευρά του επενδυτή à informajon asymmetry Χρόνος, milestones, αξία επιχείρησης, ανάγκες.
Valuation (Αποτίµηση Αξίας Start-up) Άυλα στοιχεία (IP rights, φήμη, brand name) Συχνά δεν υπάρχει προηγούμενο Binary variables Pre-Money / Post-Money Valuajon Methods: Comparables/ Net Present Value method/ Adjusted Present Value / Venture Capital Method Γενικότερο Κλίμα
Βασικά Είδη Χρηματοδότησης Debt Equity Επιδοτήσεις (βλ. Ιδίως ΕΣΠΑ)
Private Equity Angel Investors Growth Funds Venture Capitals (VCs) Buy-outs
Angel Investors proof of concept (λειτουργούν ως leaders) Ενισχύουν το προφίλ Διαφορές με VCs: πιο χαλαρή σχέση με την επιχείρηση, συμμετέχουν νωρίς και συνήθως με λιγότερα κεφάλαια Super Angels και Angel Groups: (α) πιο οργανωμένοι (β) επενδύουν μεγαλύτερα ποσά (γ) είναι προσβάσιμοι από περισσότερους.
Νομική μορφή Private Equity Funds Διεθνώς πρόκειται για limited partnerships (αντιστοιχεί στις δικές μας προσωπικές, ετερόρρυθμες εταιρείες). Limited Partners: Ιδρύματα, Πανεπιστήμια (Endowments), Ιδιωτικά και Δημόσια Ασφαλιστικά Ταμεία, ιδιωτικές εταιρείες, ασφαλιστικές εταιρείες, Τράπεζες, Sovereign Wealth Funds, Funds of Funds
Λόγοι προτίμησης του Private Equity Funding δυσκολία debt financing ειδικά στα αρχικά στάδια οι θεσμικοί επενδυτές ενδιαφέρονται για μακροχρόνιες, υψηλών αποδόσεων επενδύσεις agency problems lemons problem Οι Τράπεζες δεν έχουν ενεργό ρόλο: κανονιστικοί περιορισμοί, έλλειψη κατάλληλης εξειδίκευσης και προσωπικού, risk-averse κουλτούρα
Συμφωνία με επενδυτές (Termsheet) Termsheet: πρόκειται για ένα MoU Σε αυτό το στάδιο πρέπει να αποφεύγονται: α) γενικοί και αόριστοι όροι β) διαπραγμάτευση με ένα μόνο fund γ) μεγάλη περίοδος αποκλειστικότητας δ) υπογραφή πριν το due dilligence
Συμφωνία με επενδυτές (Due Dilligence) Αυτό που κυρίως ελέγχεται είναι το management team, customers και compejtors, κανάλια πωλήσεων, μέγεθος αγοράς (πολύ σημαντικό), προϊόν, financials Financials: Early stage àcash flow Development stage à income statement Bridge stage à Balance sheet Legal risks: IP, contracts, regulatory
Συμφωνία με επενδυτές (Οικονομικοί Όροι) ValuaPon - Ποσό επένδυσης - Ποσοστά (+ OpPon Pool) - CapitalizaPon Table Staged Financing: Πλεονεκτήματα: (α) όφελος και για τους δύο (β) επιτρέπει αλλαγές και βελτιώσεις (γ) καλύτερη παρακολούθηση της πορείας βάσει milestones (δ) καλύτερη διακυβέρνηση (ε) αντιμετώπιση προβλημάτων (στ) δυνατότητα εξόδου (ζ) filling informajon gap. Μειονεκτήματα: (α) πολυπλοκότητα συμφωνίας - κόστος και καθυστέρηση (β) κίνδυνοι αναστάτωσης στην διοίκηση