Εβδομαδιαίο Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών 15 Απριλίου 2009 Γενική Επισκόπηση Ελληνική Οικονομία: Η παγκόσμια οικονομική κρίση επηρεάζει αναπόφευκτα και την Ελληνική οικονομία όπως γίνεται εμφανές: α) από τη μεγάλη πτώση των επιχειρηματικών προσδοκιών και των δεικτών οικονομικού κλίματος, β) από τη μεγάλη πτώση της βιομηχανικής παραγωγής κατά 10% στο 1 ο 2μηνο. 09, γ) από την πτώση του όγκου των λιανικών πωλήσεων τον Ιαν. 09 κατά 5,8%, δ) από τη συνεχιζόμενη πτώση του όγκου των εκδοθεισών αδειών οικοδομών (κατά -33,5% τον Ιαν. 09) και, κατά συνέπεια, ε) από τη μεγάλη αύξηση της ανεργίας στο 9,4% τον Ιαν. 09. Ωστόσο, η παγκόσμια οικονομική κρίση δεν ήταν ο μόνος παράγων που συνέβαλε στις αρνητικές οικονομικές εξελίξεις στην Ελλάδα στο 3μηνο Δεκ. 08- Φεβρ. 09. Η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας και η αύξηση της ανεργίας τον Δεκ. 08 και τον Ιαν. 09 οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στις μεγάλες κινητοποιήσεις, ταραχές και καταστροφές που σημειώθηκαν στους μήνες αυτούς στη χώρα μας, και ενίσχυσαν περαιτέρω τις επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης και συνέβαλαν στον καταποντισμό των δεικτών οικονομικού κλίματος και επιχειρηματικών και καταναλωτικών προσδοκιών. Για παράδειγμα, η πρόσληψη νέων εργαζομένων σε αυτό το περιβάλλον ήταν ουσιαστικά αδύνατη. Παρόλα αυτά, η πτώση της οικονομικής δραστηριότητας στην Ελλάδα εξακολουθεί να είναι ηπιότερη από ό,τι στις άλλες Ευρωπαϊκές χώρες. Επιπλέον, οι προοπτικές για μια γρηγορότερη ανάκαμψη της Ελληνικής οικονομίας ενισχύονται: α) Από την ομαλή λειτουργία του χρηματοοικονομικού συστήματος της χώρας μας, το οποίο όχι μόνο δεν επιβαρύνει (όπως σε πολλές άλλες χώρες) αλλά ενισχύει την αναπτυξιακή προσπάθεια στην Ελλάδα. β) Από τη διαφαινόμενη (μετά τη σημαντική ενίσχυση των πόρων του ΔΝΤ) μείωση των κινδύνων που υπήρχαν για μια επιδείνωση της οικονομικής κρίσης στις χώρες της ΝΑ Ευρώπης στις οποίες δραστηριοποιούνται οι Ελληνικές επιχειρήσεις και τράπεζες. γ) Από το γεγονός ότι η Ελλάδα παράγει και εξάγει αγαθά πρώτης ανάγκης (π.χ. καλοκαιρινός τουρισμός) και όχι αγαθά πολυτελείας ή με υψηλή εισοδηματική ελαστικότητα που κατά κύριο λόγο πλήττονται από την οικονομική κρίση. ΗΠΑ, ΖτΕ και Παγκόσμια Οικονομία: Διατηρείται το κλίμα αισιοδοξίας και η ενισχυμένη τάση για ανάληψη κινδύνου από τους επενδυτές, ιδιαίτερα μετά και την ανακοίνωση καλύτερων του αναμενόμενου αποτελεσμάτων από την Goldman Sachs (GS) και παρά το ότι δεν υποχωρούν οι προοπτικές που υπάρχουν για μια πιθανή ελεγχόμενη χρεοκοπία των μεγάλων βιομηχανιών αυτοκινήτων των ΗΠΑ. Ειδικότερα, τα κέρδη της GS ανήλθαν στα $ 1,81 δις το 1 ο 3μηνο. 09. Επιπλέον, η μεγάλη αυτή τράπεζα ανακοίνωσε το σχέδιό της για αύξηση των ιδίων κεφαλαίων της κατά $ 5 δις από τον ιδιωτικό τομέα, έτσι ώστε να μπορέσει να προχωρήσει στην αποπληρωμή των κρατικών κεφαλαίων που έλαβε από το Πρόγραμμα για την ανακούφιση των τραπεζών που επιβαρύνονται με επισφαλείς απαιτήσεις (το Troubled Asset Relief Program ή TARP). Επίσης, κέρδη αναμένονται και από την Citigroup και την JP Morgan που θα δημοσιευθούν στο τέλος της τρέχουσας εβδομάδας. Φαίνεται ότι υπερισχύει πλέον η πεποίθηση ότι τα χειρότερα από την κρίση έχουν περάσει και ότι θα αρχίσει σταδιακά η ανάκαμψη των οικονομιών και ιδιαίτερα της οικονομίας των ΗΠΑ. Αυτή η άποψη φαίνεται να υιοθετείται και από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, ο οποίος σημειώνει πως οι εκτεταμένες κρατικές παρεμβάσεις που έχουν ήδη θεσμοθετηθεί και υλοποιούνται φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να δίνουν κάποια θετικά αποτελέσματα τα οποία θα ενισχυθούν περαιτέρω στους επόμενους μήνες. Υπενθυμίζεται ότι οι παρεμβάσεις αυτές συνίστανται στο δημοσιονομικό πακέτο των $ 787 δις, στο πρόγραμμα αναχρηματοδότησης των τραπεζών ύψους $ 700 δις, στο πρόγραμμα απαλλαγής των τραπεζών από τα υποτιμημένα επισφαλή στοιχεία του ενεργητικού τους, στο πρόγραμμα για την στήριξη της αγοράς ακινήτων ύψους $ 70 δις, στην ενίσχυση του κλάδου της αυτοκινητοβιομηχανίας, καθώς και στη σημαντική ενίσχυση της ρευστότητας της οικονομίας από τη FED. Τα στοιχεία που έχουν ανακοινωθεί έως σήμερα δείχνουν ότι η πτώση του ΑΕΠ των ΗΠΑ στο 1 ο 3μηνο. 09 θα είναι ενδεχομένως μικρότερη από τις έως σήμερα εκτιμήσεις, περί το -3,5% σε ετησιοποιημένη βάση, με μικρότερη πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης (από το -4,3% στο 4 ο 3μηνο. 08) και κάποια θετική επίπτωση από τις καθαρές εξαγωγές, ιδιαίτερα μετά τη μεγάλη πτώση του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών στο 1 ο 2μηνο. 09. Ωστόσο, η μεγάλη αύξηση της ανεργίας δεν αφήνει περιθώρια να αναμένεται ανάσχεση της πτωτικής πορείας της ιδιωτικής κατανάλωσης στα επόμενα δύο 3μηνα. Στην ΖτΕ, τα στοιχεία δείχνουν πτώση του ΑΕΠ και στο 1 ο 3μηνο. 09 και μάλιστα ελαφρά μεγαλύτερη από το -1,6% του 4 ου 3μήνου. 08. Πάντως, η ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας δεν μπορεί να τοποθετηθεί σύντομα κυρίως λόγω της διαφαινόμενης μεγαλύτερης πτώσης του διεθνούς εμπορίου από ότι έχει εκτιμηθεί έως σήμερα. Για παράδειγμα, στο 1 ο 2μηνο. 09 παρατηρείται μεγάλη πτώση των εισαγωγών όχι μόνο στις ελλειμματικές αλλά και στις κατ εξοχήν πλεονασματικές χώρες, όπως η Κίνα, η Γερμανία και η Ιαπωνία. Η εξέλιξη αυτή είναι σαφώς αποσταθεροποιητική και δεν συμβάλλει στην σταθεροποίηση και ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας.
Ελληνική Οικονομία Πληθωρισμός: Ο πληθωρισμός με βάση τον ΔΤΚ μειώθηκε περισσότερο του αναμενομένου, στο 1,3% τον Μάρτ. 09 (χαμηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο 1968), από 1,6% τον Φέβρ. 09. Η πτώση αυτή οφείλεται στην πτώση της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης και της βενζίνης και στην συγκράτηση των τιμών στις περισσότερες κατηγορίες αγαθών και υπηρεσιών. Οι τιμές της βενζίνης και του πετρελαίου θέρμανσης είχαν και νέα πτωτική επίπτωση στον πληθωρισμό του Μάρτ. 09 κατά -0,26 π.μ. Επίσης, δεν επαναλήφθηκαν τον Μάρτ. 09, οι αυξήσεις τιμών των εστιατορίων ζαχαροπλαστείων καφενείων και άλλες διάφορες μικροαυξήσεις με πτωτική επίπτωση στον πληθωρισμό του μαρτ. 09 κατά 0,1 π.μ. Από την άλλη πλευρά τον Μαρτ. 09 επιβαρύνθηκε από την αύξηση του φόρου στα τσιγάρα με επίπτωση 0,05 π.μ. Ο δομικός πληθωρισμός μειώθηκε επίσης στο 3,1% τον Μάρτ. 09 από 3,2% τον Φεβρ. 09 και 3,3% τον Ιαν. 09. Συμβολή στον πληθωρισμό των διαφόρων κατηγοριών αγαθών και υπηρεσιών Αγαθά και υπηρεσίες % μεταβολή τιμών Μάρτ.'08/ Μάρτ.'07 Επίπτωση στον πληθωρισμό Μαρτ.'08 % μεταβολή τιμών Μάρτ.'09/ Μάρτ.'08 Επίπτωση στον πληθωρισμό Μάρτ.'09 Δημητριακά-Παρασκευάσματα 13,4% 0,32 3,8% 0,10 Κρέατα (γενικά) 3,1% 0,12 3,0% 0,12 Γαλακτοκομικά και Αυγά 7,4% 0,24 0,3% 0,01 Ελαιόλαδο -0,4% 0,00-4,3% -0,03 Φρούτα-Λαχανικά (νωπά) 8,7% 0,22 10,1% 0,27 Πατάτες (νωπές) -4,7% -0,02 1,2% 0,01 Διατροφή 6,4% 1,08 3,6% 0,62 Είδη Ένδυσης & Υπόδησης 3,2% 0,28 3,0% 0,27 Ενοίκια Κατοικιών 3,7% 0,14 3,8% 0,14 Επισκ.και Συντήρηση Κατοικίας 4,5% 0,10 6,1% 0,13 Ηλεκτρικό Ρεύμα 7,2% 0,12 6,5% 0,11 Πετρέλαιο Θέρμανσης 43,1% 0,81-39,1% -1,01 Βενζίνη 14,9% 0,56-17,8% -0,74 Αστικές Συγκοινωνίες 0,1% 0,00 28,7% 0,13 Τηλεφωνικές Υπηρεσίες -3,3% -0,15-0,5% -0,02 Οπτικο-Ακουστικός Εξοπλισμός -2,9% -0,02-3,7% -0,03 Βιβλία-Εφημερίδες-Περιοδικά 6,4% 0,09 1,4% 0,02 Οικιακές Υπηρεσίες 4,0% 0,05 6,9% 0,09 Νοσοκομεική Περίθαλψη 5,5% 0,08 3,7% 0,05 Υγεία 3,2% 0,24 3,1% 0,23 Εστιατόρια-Ζαχαροπλαστεία- Καφενεία 4,6% 0,41 4,1% 0,37 Άλλες υπηρεσίες 4,5% 0,04 4,9% 0,04 Δίδακτρα 4,6% 0,12 4,7% 0,13 Πληθωρισμός ΔΤΚ 2,3% 1,3% Πηγή: ΕΣΥΕ Ειδικότερα, ο δομικός πληθωρισμός, εξακολουθεί να επιβαρύνεται από τις σχετικά υψηλές αυξήσεις των τιμών των μη εμπορεύσιμων προϊόντων (δηλαδή των εγχώριων αγαθών και υπηρεσιών που δεν αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό από το εξωτερικό), όπως: νοσοκομειακή περίθαλψη (3,7%), οικιακές υπηρεσίες (6,9%), υγεία (3,1%), εστιατόριαζαχαροπλαστεία (4,1%), δίδακτρα (4,7%), αστικές συγκοινωνίες (28,7%), ηλεκτρικό ρεύμα (6,5%), ενοίκια κατοικιών (3,8%), άλλες υπηρεσίες (4,9%), κ.ά. Σημειώνεται ότι το βασικό στοιχείο κόστους στις περισσότερες από τις ανωτέρω υπηρεσίες είναι ο συντελεστής εργασία. Επίσης, οι αυξήσεις τιμών στα νοσοκομεία, τις αστικές συγκοινωνίες και σε άλλες κρατικές υπηρεσίες αποτελούν απλώς προσπάθειες μείωσης των ελλειμμάτων αυτών των κρατικών υπηρεσιών. Επίσης, ο δομικός πληθωρισμός επιβαρύνεται από τις μεγάλες αυξήσεις τιμών των δημητριακών παρασκευασμάτων (Μάρτ. 09: +3,8%, Μάρτ. 08: +13,4%) και της διατροφής (3,6%). Οι περισσότερες από τις ανωτέρω αυξήσεις δεν θα επαναληφθούν στο επόμενο 12μηνο. Ο πληθωρισμός, με βάση τον ΔΤΚ, αναμένεται να μειωθεί στο 0,8% έως τον Ιούλ. 09, για να αυξηθεί στους τελευταίους μήνες του έτους. Συνεπώς, ο μέσος πληθωρισμός το 2009 εκτιμάται τώρα στο 1,4% με την υπόθεση ότι η μέση τιμή του πετρελαίου δεν θα αυξηθεί άνω των $ 55/βαρέλι. Επίσης, ο δομικός πληθωρισμός αναμένεται να μειωθεί περαιτέρω στο 2,5% τον Ιούλ. 09, στο 2,3% τον Δεκ. 09 και στο 2,7 κατά μέσον όρο το 2009. Βιομηχανική Παραγωγή: Η μεταποιητική παραγωγή μειώθηκε στο 1 ο 2μηνο. 09 κατά -10.0%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης της κατά -5,0% και στο 1 ο 2μηνο. 08. Η εξέλιξη αυτή ήταν το αποτέλεσμα: α) Της κορύφωσης των δυσμενών επιπτώσεων από την παγκόσμια οικονομική κρίση, η οποία έχει εξαιρετικά αρνητικές επιπτώσεις στις επιχειρηματικές προσδοκίες και στη χώρα μας. Σημειώνεται ότι σε άλλες Ευρωπαϊκές χώρες η πτώση της βιομηχανικής παραγωγής είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι στην Ελλάδα. β) Των αγροτικών κινητοποιήσεων του Ιαν. 09, καθώς και άλλων αναταραχών που συνέβησαν στο 3μηνο Δεκ. 08- Φεβρ. 09 που καθήλωσαν την παραγωγική δραστηριότητα στη χώρα μας. γ) Της απότομης μεγάλης πτώσης, από τον Αυγ. 08, των διεθνών τιμών των βασικών μετάλλων και τροφίμων που, σε συνδυασμό με τη διατήρηση του Ευρώ σε υπερτιμημένα επίπεδα, επηρεάζουν την παραγωγή πολλών κλάδων της μεταποιητικής βιομηχανίας. δ) Της κατακόρυφης πτώσης της οικοδομικής δραστηριότητας. Τον Φεβρ. 09, ωστόσο, η πτώση της βιομηχανικής παραγωγής μετριάσθηκε στο -6,5% σε ετήσια βάση, από -12,6% τον Ιαν. 09 και -7,2% τον Φεβρ. 08. Η πτώση της μεταποιητικής παραγωγής στο 1 ο 2μηνο. 09 αντανακλάται και στην μείωση του δείκτη υπευθύνων προμηθειών (PMI) στο 38,8 τον Φεβρ. 09 από 40,0 τον Ιαν. 09. Εντούτοις, ενισχύθηκε τον Μάρτ. 09 ο δείκτης των μηνών εξασφαλισμένης παραγωγής (ΙΟΒΕ) στους 4,7 μήνες από 4,3 τον προηγούμενο μήνα και, επίσης, αυξήθηκε το ποσοστό χρησιμοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού (ΙΟΒΕ) στο 71,1% από 70,5% τον Φέβρ. 09. Επίσης, τον Μάρτ. 09 βελτιώθηκαν και οι προβλέψεις για την εξέλιξη της παραγωγής στο προσεχές 3μηνο, καθώς και οι εκτιμήσεις για το τρέχον επίπεδο παραγγελιών και ζήτησης. Είναι αξιοσημείωτο ότι πτώση της παραγωγής στο 1 ο 2μηνο. 09 σημειώνεται στο σύνολο των κλάδων της μεταποιητικής βιομηχανίας. Ωστόσο, η πτώση ήταν ιδιαίτερα σημαντική στους ακόλουθους κλάδους (βλέπε Πίνακα): α) Παραγωγής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και ετοίμων ενδυμάτων, όπου η ταχεία πτώση της παραγωγής συνεχίζεται από το 2004. β) Μη μεταλλικών ορυκτών (τσιμέντο), βασικών μετάλλων, της κατασκευής προϊόντων εκ μετάλλου, 2
λατομικών δραστηριοτήτων και της βιομηχανίας ξύλου, ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, κ.ά., λόγω της μεγάλης πτώσης της οικοδομικής δραστηριότητας και της μειωμένης ζήτησης των νοικοκυριών για αγορά επίπλων και άλλων οικιακών συσκευών, αλλά και λόγω της μεγάλης πτώσης των τιμών των πρώτων υλών και των μετάλλων σε παγκόσμιο επίπεδο. Εξέλιξη Βιομηχανικής Παραγωγής κατά κλάδο % σε ετήσια βάση Ιαν. - Φεβρ. 09 Ιαν. - Φεβρ. 08 Τρόφιμα -3,7% 0,5% Κλωστοϋφαντουργικές ύλες -26,2% -14,4% Είδη Ένδυσης -23,1% -3,5% Ξύλο και φελός -39,2% -8,2% Χημικά Προϊόντα -5,7% -10,8% Μη μεταλλικά ορυκτά -23,0% -14,2% Βασικά μέταλλα -16,5% 0,3% Κατασκευή μεταλ. Προϊόντων -11,9% 6,3% Ηλεκτρ.Υπολογιστές-προϊόντα -32,7% -9,4% Μηχανήματα και είδη εξοπλισμού -29,8% -5,1% Πηγή: ΕΣΥΕ γ) Χαμηλότερη αλλά αξιοσημείωτη ήταν η πτώση της παραγωγής στον σημαντικό κλάδο των τροφίμων, η οποία σχετίζεται: (1) Με την μεγάλη πτώση της παραγωγής ορισμένων γεωργικών προϊόντων (π.χ., ζαχαροτεύτλων) λόγω της αλλαγής του τρόπου καταβολής των επιδοτήσεων στον αγροτικό τομέα στο πλαίσιο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ), καθώς και με εφετινές αγροτικές κινητοποιήσεις. (2) Με την επιδεινούμενη ανταγωνιστικότητα της εγχώριας παραγωγής λόγω του ανατιμημένου Ευρώ και της διαμόρφωσης σε υπερτιμημένα επίπεδα της πραγματικής σταθμισμένης ισοτιμίας της χώρας μας λόγω του υψηλού ρυθμού αύξησης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Επίσης, σχετικά χαμηλή ήταν η πτώση της παραγωγής στον κλάδο των ποτών, όπου, όμως, ο σχετικός δείκτης διαμορφώνεται στο 79,1, από 100 το 2005. δ) Τέλος, σχετικά μικρή ήταν η πτώση της παραγωγής των παραγώγων πετρελαίου και άνθρακα, ενώ αξιοσημείωτη είναι η πτώση της παραγωγής στον κλάδο των χημικών προϊόντων όπου ο σχετικός δείκτης μειώθηκε στο 87, από 103,4 στο 2μηνο Ιαν. Φεβρ. 07. Ωστόσο, σε υψηλά επίπεδα, στο 120,3 διατηρείται ο δείκτης παραγωγής φαρμακευτικών προϊόντων και σκευασμάτων. Ο Γενικός Δείκτης της Βιομηχανικής Παραγωγής μειώθηκε στο 1 ο 2μηνο. 09 κατά -7,8% σε ετήσια βάση, έναντι -3,5% στο 1 ο 2μηνο. 08, ένεκα της πτώσης της παραγωγής της μεταποιητικής βιομηχανίας (-10,0%), της πτώσης της παραγωγής στα ορυχεία και λατομεία κατά -12,4%, της μείωσης της παραγωγής-διανομής ηλεκτρισμού κατά -1,4% και της αύξησης της παραγωγής νερού (+0,7). Οικοδομική Δραστηριότητα: Ο όγκος της νόμιμης οικοδομικής δραστηριότητας βάσει των αδειών οικοδομών μειώθηκε κατά -33,5% τον Ιαν. 09, σε ετήσια βάση, έναντι -5,4% τον Ιαν. 08. Επίσης, το πλήθος των εκδοθεισών αδειών οικοδομών μειώθηκε κατά -22,5% τον Ιαν. 09, από -13,8% τον Ιαν. 08. Σημειώνεται ότι το 2008 ο όγκος των εκδοθεισών αδειών οικοδομών είχε μειωθεί κατά - 17,1%, έναντι μείωσής του κατά -5,0% το 2007 και κατά -19,5% το 2006 με επακόλουθο την πτώση του αριθμού των κατοικιών και του όγκου των οικοδομών που αναμένεται να κατασκευασθούν και το 2009. Πίνακας: Αριθμός Νέων Κατοικιών (βάσει αδειών που κατατέθηκαν στην Πολεοδομία) 2008 2007 2006 Ιαν. 6.429 7.938 6.617 Φεβ. 6.817 7.988 9.648 Μαρτ. 5.052 10.054 12.750 Απρ. 7.523 8.987 11.006 Μάιος 7.083 10.096 12.796 Ιουν. 7.889 9.931 13.103 Ιουλ. 9.746 11.168 14.125 Αυγ. 3.972 5.774 6.899 Σεπτ. 6.502 7.085 9.530 Οκτ. 6.691 9.054 9.108 Νοε. 6.159 8.656 9.607 Δεκ. 5.617 7.134 10.081 Έτος 79.480 103.865 125.270 Πηγή: ΕΣΥΕ Από τον Πίνακα φαίνεται ότι το 2008 παραδόθηκαν 46.000 κατοικίες λιγότερες από το 2006 ενώ το 2009 αναμένεται να παραδοθούν περίπου 60.000 κατοικίες λιγότερες από το 2006. Η προσαρμογή αυτή αναμένεται να συμβάλει στη δραστική μείωση της υπερβάλλουσας προσφοράς κατοικιών και στην ενδεχόμενη ανάκαμψη των επενδύσεων από το 2010. Έτσι, η μείωση των επενδύσεων σε κατοικίες εκτιμάται στο -29,1% το 2008 και στο -7,5% το 2009, ύστερα από πτώση κατά -6,8% το 2007. Η ζήτηση στην αγορά ακινήτων έχει επίσης επηρεασθεί αρνητικά, όπως προκύπτει από τη σημαντική επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των στεγαστικών δανείων στο +9,6% σε ετήσια βάση τον Φεβρ. 09, από +20,8% τον Φεβρ. 08. Η ζήτηση από το εξωτερικό είχε επίσης μικρότερη συμβολή στη διαμόρφωση της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας του 2008. Η εισροή κεφαλαίων από εξωτερικό για αγορά ακινήτων διαμορφώθηκε σε 166,1 εκατ. το 2008, έναντι 310,6 εκατ. το 2007. Τέλος, ενθαρρυντικά στοιχεία για την εξέλιξη της ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας το 2009 συνιστούν: α) Η αύξηση του δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών στην κατασκευή κατοικιών (ΙΟΒΕ) στο 50,0 τον Μάρτ. 09 από 47,4 τον Φεβρ. 09 και 34,0 τον Ιαν. 09. β) Η αύξηση της εκτίμησης εξασφαλισμένης παραγωγής στην κατασκευή κατοικιών (ΙΟΒΕ) σχεδόν για δύο χρόνια τον Μάρτ. 09 (11,7 μήνες) από 11μήνες τον Ιαν. 09 και 7,1 μήνες τον Σεπτ. 08, γ) Η άνοδος των ενοικίων κατοικιών το 1 ο 3μηνο. 09 κατά 3,8%, σε ετήσια βάση, με τον μέσο πληθωρισμό του 1 ου 3μήνου. 09 στο 1,6%. Μείωση της οικοδομικής δραστηριότητας τον Ιαν. 09 σημειώθηκε σε όλα τα γεωγραφικά διαμερίσματα της χώρας εκτός της Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, ενώ στην Αττική, που καλύπτει σχεδόν το 30% της συνολικής ιδιωτικής οικοδομικής δραστηριότητας, η μείωση ανήλθε στο -37,1% το 2008 από -19,6% το 2007. Αγορά Εργασίας: Σύμφωνα με την μηνιαία έρευνα εργατικού δυναμικού της ΕΣΥΕ για τον Ιαν. 09 προκύπτει ότι: α) Η συνολική απασχόληση παρουσίασε τον Ιαν. 09 μείωση κατά -0,6% σε ετήσια βάση (4.485.015 άτομα), έναντι ανόδου 0,4% τον Ιαν. 08, 2,8% τον Ιαν. 07, 1,8% τον Ιαν. 06 και 1,2% 3
τον Ιαν. 05. Ωστόσο, σε μηνιαία βάση η απασχόληση τον Ιαν. 09 σημείωσε οριακή αύξηση κατά 0,48%, έναντι αύξησής της κατά 1,2% τον Ιαν. 08. Οι παράγοντες που αναφέρθηκαν προηγουμένως στην περίπτωση της βιομηχανικής παραγωγής είναι οι ίδιοι που προσδιόρισαν της εξέλιξη της απασχόλησης στην Ελλάδα τον Ιαν. 09. Για παράδειγμα, τον μήνα αυτό τα καταστήματα λιανικής πώλησης αυξάνουν το προσωπικό που απασχολούν για να ανταποκριθούν στον αυξημένο φόρτο εργασίας λόγω των χειμερινών εκπτώσεων. Φέτος, όμως, τα περισσότερα καταστήματα υπολειτουργούσαν από τις κινητοποιήσεις του Δεκ. 08 και Ιαν. 09. Επιπλέον, οι προσδοκίες για την εξέλιξη της δραστηριότητας κατά το 2009 βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδο από πολλά έτη. Έτσι, οι δυνατότητες για αύξηση της απασχόλησης τον Ιαν. 09 ήταν πολύ περιορισμένες. Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω, ο αριθμός των ανέργων σημείωσε άνοδο τον Ιαν. 09 κατά 19,3% σε ετήσια βάση και αύξηση επίσης κατά 6,8% σε μηνιαία βάση. Διαμορφώθηκε στα 465.692 άτομα τον Ιαν. 09, από 434.149 τον Δεκ. 08. Με βάση τα ανωτέρω, το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε στο 9,4% το Ιαν. 09 από 8,0% τον Ιαν. 08, 8,6% τον Ιαν. 07, 9,6% τον Ιαν. 06, 10,4% τον Ιαν. 05 και 11,7% τον Ιαν. 04. Η επίπτωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης είναι εμφανής από το ότι από τον Ιούλιο του 2008 σημειώνεται συνεχής άνοδος του πλήθους των ανέργων και του ποσοστού ανεργίας σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στα προηγούμενα έτη. Γενικά, εκτιμάται ότι: α) η σημαντική επιβράδυνση της ανάπτυξης της Ελληνικής οικονομίας, σε συνδυασμό β) με τη συνεχιζόμενη ανατίμηση της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας του Ευρώ για την Ελλάδα με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος (λαμβάνοντας υπόψη και την υποτίμηση έναντι του Ευρώ των νομισμάτων των χωρών της Κεντρικής και της Ανατολικής Ευρώπης, αλλά και των χωρών της ΝΑ Ασίας και της Λατινικής Αμερικής), και γ) με τη μεγάλη ανελαστικότητα της αγοράς εργασίας στη χώρα μας (περιορισμένη δυνατότητα μερικής απασχόλησης ή προσαρμογής των ημερών εργασίας των επιχειρήσεων σύμφωνα με τη ζήτηση) συμβάλλουν στην αύξηση της ανεργίας το 2009 και το 2010. Ειδικότερα, το μέσο ποσοστό ανεργίας αναμένεται να αυξηθεί στο 8,9% το 2009 (περί τα 465.000 άτομα), από 7,9% το 2008 (περί τα 405.000 άτομα). Στη συνέχεια το ποσοστό της ανεργίας αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω στο 9,4% (περί τα 485.000 άτομα) το 2010. Όσον αφορά τα ηλικιακά χαρακτηριστικά της ανεργίας, τον Ιαν. 09 το σημαντικότερο είναι ότι αυξήθηκε σημαντικά το ποσοστό ανεργίας στις ηλικίες από 45-54 ετών από 4,5% το Δεκ. 08 στο 6,2% τον Ιαν. 09. Επίσης, το ποσοστό ανεργίας των νέων στην ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών παραμένει υψηλό στο 25,0%, όπως και τους προηγούμενους μήνες (Δεκ. 08: 26,3%, Νοεμ. 08: 22,4%, Δεκ. 07: 24,5%). Τέλος, τα ποσοστά ανεργίας στις ηλικιακές ομάδες 25-34 ετών (12,0%) και 35-44 ετών (8,3%) είναι επίσης υψηλά. Διεθνής Οικονομία ΗΠΑ: Το έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου συρρικνώθηκε για 7 ο συνεχή μήνα σε χαμηλό επίπεδο 9 ετών, στα $ 25,97 δις τον Φεβρ. 09, έναντι $ 36,20 δις τον Ιαν. 09, λόγω της μεγάλης μείωσης των εισαγωγών, που υπερκάλυψε την μείωση των εξαγωγών. Ειδικότερα, οι εξαγωγές αυξήθηκαν σε μηνιαία βάση κατά 1,6% ενώ οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά -5,1%. Ωστόσο σε ετήσια βάση οι εξαγωγές συνεχίζουν να μειώνονται σημαντικά κατά -16,9% και οι εισαγωγές κατά -28,8%. Το σωρευτικό έλλειμμα του εμπορικού ισοζυγίου το δίμηνο Ιαν.- Φεβρ. 09 διαμορφώθηκε στα $ 62,17 δις έναντι $ 121,04 δις το αντίστοιχο δίμηνο του 2008. Δεδομένης της σταθεροποίησης της τιμής του πετρελαίου στα $ 50 / βαρέλι και της μειωμένης παγκόσμιας ζήτησης, εκτιμάται ότι η θετική επίπτωση του εξωτερικού τομέα στην αύξηση του ΑΕΠ θα είναι πολύ χαμηλότερη το 2009 από τις 1,38 π.μ. το 2008. Πιο συγκεκριμένα, ο ΟΟΣΑ προβλέπει μείωση των εξαγωγών κατά -11,3% το 2009 και των εισαγωγών κατά -10,1%, με αποτέλεσμα η θετική επίπτωση του ΑΕΠ να περιορίζεται μόλις στις 0,3 π.μ. Το 2010, οι εξαγωγές και οι εισαγωγές θα έχουν σχεδόν μηδενική αύξηση κατά 0,2% και 0,3% αντίστοιχα. 30% 20% 10% 0% -10% -20% ΗΠΑ: Εξαγωγές - Εισαγωγές (% ετήσια μεταβολή) Εξαγωγές Εισαγωγές -30% 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 Πηγή: Bloomberg Νέα σημαντική πτώση των λιανικών πωλήσεων τον Μάρτ. 09 κατά -1,1% σε μηνιαία βάση και κατά -9,4% σε ετήσια βάση, δείχνει ότι η καταναλωτική δαπάνη μειώθηκε και στο 1 ο 3μηνο. 09, αν και με χαμηλότερο ρυθμό από ότι στο 4 ο 3μηνο. 08. Η πτώση των λιανικών πωλήσεων χωρίς τα αυτοκίνητα ήταν -0,9% σε μηνιαία βάση και -6,0% σε ετήσια βάση. Γενικά, στο 1 ο 3μηνο. 09, οι λιανικές πωλήσεις μειώθηκαν κατά -4,9% σε ετήσια βάση, έναντι της πτώσης τους κατά -25,5% στο 4 ο 3μηνο. 08. Οι ανωτέρω εξελίξεις συνεπάγονται μικρότερη της έως τώρα αναμενόμενης πτώσης του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο. 09, περί το -3,8% σε ετησιοποιημένη βάση, εφόσον το εμπορικό έλλειμμα διαμορφωθεί τον Μάρτ. 09 στο ίδιο επίπεδο με τον Φεβρ. 09. Σε αυτή την εξέλιξη συνηγορεί και η πτώση των τιμών με βάση το Δείκτη Τιμών Παραγωγού (PPI) κατά -1,2% 4
τον Μάρτ. 09, μετά την πτώση των τιμών της βενζίνης κατά -13,1%. Γερμανία: Η οικονομία συνεχίζει να διανύει έντονη ύφεση, χωρίς σημάδια άμεσης ανάκαμψης. Η βιομηχανική παραγωγή, συνεχίζει να μειώνεται σημαντικά κατά -22,3% σε ετήσια βάση και -3,3% σε μηνιαία βάση τον Φεβρ. 09, ενώ και η μεταποιητική βιομηχανία μειώθηκε κατά -23,9% σε ετήσια βάση τον Φεβρ. 09. Επιπλέον, οι βιομηχανικές παραγγελίες μειώθηκαν εκ νέου κατά -3,5%, ενώ το 2μηνο Ιαν.- Φεβρ. 09 οι παραγγελίες μειώθηκαν κατά -37,6% σε ετήσια βάση, σηματοδοτώντας μεγαλύτερη μείωση της παραγωγής το 1 ο 3μηνο. 09, περί το -11%, από μείωση κατά -6,6% το 4 ο 3μηνο. 08. Η παραπάνω εξέλιξη, σε συνδυασμό με το επίπεδο των δεικτών ΡΜΙ στην μεταποίηση και τις υπηρεσίες αλλά και των δείκτη επιχειρηματικών προσδοκιών IFO δείχνουν ότι η μείωση του ΑΕΠ το 1 ο 3μηνο. 09 θα είναι σίγουρα μεγαλύτερη από το τελευταίο 3μηνο του 2008 (εκτιμάται πτώση του ΑΕΠ κατά -3,6% σε ετήσια βάση, από -2,1% σε ετήσια βάση το 4 ο 3μηνο.08). 115 110 105 100 95 90 85 80 Γερμανία: Βιομηχανική Παραγωγή IFO Επιχειρηματικές Προσδοκίες IFO Επιχειρηματικές Προσδοκίες Βιομηχανική Παραγωγή Mar-05 Sep-05 Mar-06 Sep-06 Mar-07 Sep-07 Mar-08 Sep-08 Mar-09 Πηγή: Bloomberg Το εμπορικό πλεόνασμα μειώθηκε στο 2μηνο Ιαν.- Φεβρ. 09 στα 15,6 δις, έναντι 34,4 δις στο 1 ο 2μηνο. 08, με τις εξαγωγές να είναι σημαντικά μειωμένες κατά -23% και τις εισαγωγές κατά -15%. Η μείωση των εξαγωγών αλλά και των εισαγωγών εκτιμάται ότι θα συνεχισθεί και τους επόμενους μήνες. Ειδικότερα, η μείωση των εισαγωγών αντανακλά την αδυναμία της πολιτικής ενίσχυσης της εγχώριας οικονομίας να αποκαταστήσει ένα επίπεδο συνολικής εγχώριας ζήτησης ικανό να αποτρέψει τη μείωση των εισαγωγών σε κατ εξοχήν πλεονασματικές χώρες όπως η Γερμανία. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει μείωση των εξαγωγών κατά -16,5% το 2009 και μηδενική μεταβολή το 2010, από + 2,3% το 2008, ενώ για τις εισαγωγές προβλέπει να μειωθούν κατά -10% και 0% αντίστοιχα, έναντι αύξησης 3,6% το 2008. Ως αποτέλεσμα, ο εξωτερικός τομέας αναμένεται να συμβάλλει αρνητικά στην αύξηση του ΑΕΠ το 2009 και μάλιστα κατά -3,7 π.μ. Η χειροτέρευση του εξωτερικού εμπορίου σε συνδυασμό με την μείωση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου αποτελούν τους βασικούς παράγοντες ύφεσης της οικονομίας, με το ΑΕΠ να προβλέπεται να σημειώνει πτώση κατά -5,0% το 2009, αντί της αύξησής του κατά +1,0% το 2008. Γαλλία: Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε τον Φεβρ. 09 κατά -13,5% σε ετήσια βάση, ενώ και η 15% 10% 5% 0% -5% -10% -15% -20% -25% παραγωγή της μεταποιητικής βιομηχανίας επίσης μειώθηκε κατά -15,7%. Επιβεβαιώνεται έτσι η μεγάλη πτώση της βιομηχανικής παραγωγής κατά -7,3% σε 3μηνιαία βάση στο 3μηνο Δεκ. 08-Φεβρ. 09. Όσον αφορά τον πληθωρισμό, επιβεβαιώθηκε η σημαντική υποχώρηση στο 0,4% τον Μάρτ. 09, ενώ πτώση του σε ακόμη χαμηλότερα επίπεδα αναμένεται στους επόμενους μήνες. Ο μέσος πληθωρισμός εκτιμάται τώρα στο 0,4% το 2009 ως σύνολο. Το εμπορικό έλλειμμα της Γαλλίας διευρύνθηκε τον Φεβρ. 09 στα 4,1 δις, ενώ το δίμηνο Ιαν.-Φεβρ. 09 το έλλειμμα αυξήθηκε κατά 25,5%, λόγω κυρίως της μεγαλύτερης μείωσης των εξαγωγών, κατά -21,8% σε ετήσια βάση, από τη μείωση των εισαγωγών κατά -18,1%. Η εξέλιξη αυτή επηρεάζεται και από την ανατίμηση του Ευρώ, η οποία αυξάνει περαιτέρω τα αρνητικά αποτελέσματα στις εξαγωγές από την ύφεση στην παγκόσμια οικονομία. Ιταλία: Μεγάλη πτώση και εδώ της βιομηχανικής παραγωγής, κατά -20,7% σε ετήσια βάση τον Φεβρ. 09, από -17,6% τον Ιαν. 09. Σηματοδοτεί και νέα μείωση των επενδύσεων παγίου κεφαλαίου το 1 ο 3μηνο. 09, μετά την πτώση τους κατά -9,3% σε ετήσια βάση το 4 ο 3μηνο. 08. Η Κεντρική Τράπεζα της Ιταλίας εκτιμά ότι το ΑΕΠ της χώρας σημείωσε νέα μείωση περί το -1,9% σε 3μηνιαία βάση στο 1 ο 3μηνο. 09, όσο και στο 4 ο 3μηνο. 08, ενώ η πτώση του ΑΕΠ της Ιταλίας κατά το 2009 εκτιμάται τώρα ότι θα υπερβεί το -3,0%. Ην. Βασίλειο: Συνεχίζονται οι ενδείξεις για εντεινόμενη ύφεση της οικονομίας, με εκτιμώμενη νέα μείωση του ΑΕΠ στο 1 ο 3μηνο. 09 περί το -1,5% σε 3μηνιαία βάση, μετά την ισόποση μείωσή του και στο 4 ο 3μηνο. 08. Ο ΟΟΣΑ προβλέπει την μείωση του ΑΕΠ στο -3,7% το 2009 και -0,2% το 2010, από +0,7% το 2008. Ειδικότερα, η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά -12,5% σε ετήσια βάση τον Φεβρ. 09, από -11,6% τον Ιαν. 09, ενώ και η παραγωγή της μεταποιητικής βιομηχανίας παρουσίασε επίσης μεγάλη μείωση κατά -13,8% τον Φεβρ. 09, από -12,9% τον Ιαν. 09. Το έλλειμμα του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών μειώθηκε στα 8,85 δις στο 3μηνο Δεκ. 08- Φεβρ. 09, έναντι 9,32 δις στο 3μηνο Σεπτ. 08- Νοεμ. 08 και 12,33 δις στο 3μηνο Δεκ. 07- Φεβρ. 08. Στο τελευταίο 3μηνο οι εξαγωγές ήταν αυξημένες κατά 0,5% σε ετήσια βάση, αλλά μειωμένες κατά -5,7% σε 3μηνιαία βάση, ενώ οι εισαγωγές ήταν μειωμένες κατά -2,7% σε ετήσια βάση και κατά -5,6% σε 3μηνιαία βάση. Η συγκράτηση της πτωτικής πορείας των εξαγωγών είναι ενδεχομένως αποτέλεσμα της υποτίμησης της αγγλικής λίρας κυρίως έναντι του Ευρώ, κατά 7,5% από την αρχή του έτους έως σήμερα. Η τάση αυτή αναμένεται να συνεχισθεί τους επόμενους μήνες και ο εξωτερικός τομέας να έχει θετική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ το 2009 κατά 0,5 π.μ., έναντι + 0,1 π.μ. το 2008. Η ΤτΑγγλίας έχει ακολουθήσει επεκτατική νομισματική πολιτική, μειώνοντας το βασικό επιτόκιο στο 0,5% και αναμένεται να το διατηρήσει σε αυτό το 5
επίπεδο μέχρι να αρχίσει η ανάκαμψη της οικονομίας. Επίσης, έχει προχωρήσει στην υιοθέτηση μέτρων ποσοτικής διευκόλυνσης της ρευστότητας, τα οποία θα ολοκληρωθούν μέχρι τον Ιούν. 09. Στην συνεδρίαση της 9.4.2009 ανακοίνωσε ότι θα προχωρήσει στην αγορά στοιχείων του ενεργητικού των τραπεζών ύψους 75 δις. Τα παραπάνω μέτρα, σε συνδυασμό με τα δημοσιονομικά μέτρα για την στήριξη της οικονομίας έχουν ως αποτέλεσμα την διόγκωση του δημοσίου χρέους. Σύμφωνα με την έρευνα του Ινστιτούτου Δημοσιονομικών Σπουδών, το χρέος της γενικής κυβέρνησης εκτιμάται στο 82,4% του ΑΕΠ το 2015-2016, από 42,3% του ΑΕΠ το 2008-2009. Η αναχρηματοδότηση αυτού του εξαιρετικά υψηλού δημοσίου χρέους θα αποτελέσει μια εξαιρετικά δύσκολη υπόθεση. Κίνα: Το εμπορικό πλεόνασμα συνεχίζει να αυξάνεται τον Μάρτ. 09 αλλά και το 1 ο 3μηνο. 09, λόγω της μεγαλύτερης πτώσης των εισαγωγών, έναντι των εξαγωγών, όπως συνέβη και στις ΗΠΑ και την Γερμανία. Ειδικότερα, το πλεόνασμα διαμορφώθηκε στα $18,6 δις τον Μάρτ. 09, από $ 4,8 δις τον Φεβρ. 09 και 13,2 δις τον Μάρτ. 09. Οι εξαγωγές μειώθηκαν για 5 ο συνεχή μήνα κατά -17,1% σε ετήσια βάση, αλλά οι εισαγωγές μειώθηκαν πολύ περισσότερο, κατά -25,1%. Οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ μειώθηκαν κατά -12,6%, ενώ και οι εισαγωγές μειώθηκαν κατά -12,7% αντίστοιχα. Η μείωση των εισαγωγών από την Ιαπωνία ήταν -25,5%. Το 1 ο 3μηνο. 09 το πλεόνασμα αυξήθηκε κατά 53,2% στα $ 62,5 δις, με τις εξαγωγές να μειώνονται κατά -19,7% και τις εισαγωγές κατά -30,9%. Τα συναλλαγματικά διαθέσιμα συνεχίζουν να αυξάνουν κατά $ 7,7 δις το 1 ο 3μηνο. 09 στα $ 1,946 δις. Η περιορισμένη μείωση των εξαγωγών παρά την παγκόσμια ύφεση και η πολύ μεγαλύτερη μείωση των εισαγωγών δείχνουν ότι η αύξηση της εγχώρια ζήτησης στην Κίνα είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπαρκής, ενώ οι αποσταθεροποιητικές τάσεις στον εξωτερικό τομέα συνεχίζονται. Η τεράστια μείωση των εισαγωγών της Κίνας αποτελεί την ισχυρότερη ένδειξη ότι η ύφεση στην παγκόσμια οικονομία επιδεινώνεται και αυξάνει σε διάρκεια. Η εφαρμογή των πακέτων δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής στην Κίνα δεν έχουν έως σήμερα επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία αφού η αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας στο 1 ο 3μηνο του 2009 θα στηριχθεί και πάλι σε μεγάλο βαθμό στην αύξηση των καθαρών εξαγωγών της και όχι στην εγχώρια ζήτηση, όπως άλλωστε συνέβη και στο 4 ο 3μηνο. 08, όπου το ΑΕΠ αυξήθηκε μόνο κατά 6,8%. Ρουμανία: Οι πιο σημαντικές εξελίξεις στο 1 ο 2μηνο του 2009 ήταν αφενός η μείωση κατά -75,5% του ελλείμματος του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών της χώρας, και η ταυτόχρονη αύξηση κατά 38,1% των καθαρών εισροών Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ), οι οποίες είναι τώρα υπερδιπλάσιες από το έλλειμμα του ΙΤΣ. Επίσης, οι εξελίξεις στους τελευταίους 5 μήνες της μεγάλης παγκόσμιας οικονομικής κρίσης επιβεβαιώνουν την πρόβλεψή μας ότι η αναμενόμενη μεγάλη επιβράδυνση ή πτώση της εγχώριας ζήτησης στη Ρουμανία θα οδηγήσει σε πτώση των εισαγωγών της αγαθών και υπηρεσιών πολύ μεγαλύτερη από την πτώση των εξαγωγών της. Στο 1 ο 2μηνο. 09 η πτώση των εξαγωγών είναι πράγματι μεγάλη σε ετήσια βάση (-26%), αλλά η πτώση των εισαγωγών είναι πολύ μεγαλύτερη (- 36,2%). Με βάση τις ανωτέρω εξελίξεις εκτιμάται ότι το 2009 η επίπτωση των καθαρών εξαγωγών (της μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου αγαθών και υπηρεσιών) στην αύξηση του ΑΕΠ της Ρουμανίας θα είναι θετική και πολύ υψηλή, άνω των 10 π.μ., από 6,3 π.μ. το 2008. Το γεγονός αυτό μπορεί να οδηγήσει τελικά σε θετική αύξηση του ΑΕΠ της Ρουμανίας το 2009, αν δεν σημειωθεί υπερβολική πτώση της εγχώριας. Η μεγάλη αύξηση των ΞΑΕ στο 1 ο 2μηνο. 09, σε συνδυασμό με την απόφαση της κυβέρνησης να μην προχωρήσει σε μείωση των δημοσίων επενδύσεων το 2009, περιορίζουν σε σημαντικό βαθμό τις προσδοκίες για μεγάλη πτώση των επενδύσεων το 2009. Περαιτέρω, η πτώση των καταναλωτικών δαπανών θα προσδιοριστεί από τον βαθμό μείωσης των εγχώριων εισοδημάτων και ιδιαίτερα των μισθολογικών αμοιβών. Στο δημοσιονομικό τομέα, η κυβέρνηση αναθεώρησε τον Προϋπολογισμό για το 2009 με στόχο τον συγκερασμό της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής με τους όρους για τη χρηματοδότηση ύψους 20 δις που πρόσφατα εξασφάλισε από το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Ένωση και άλλους διεθνείς οργανισμούς. Ο νέος Προϋπολογισμός εκτιμά δημοσιονομικό έλλειμμα ύψους 5,1% του ΑΕΠ, έναντι 5,2% το 2008 και υποθέτει μείωση του ΑΕΠ κατά -4,0%, σύμφωνα με τις προβλέψεις και του ΔΝΤ. Συγκεκριμένα έχει δρομολογηθεί μείωση των δημόσιων δαπανών κατά περίπου 1% του ΑΕΠ, χωρίς μείωση των δαπανών για επενδύσεις που αντιστοιχούν στο 20% του συνόλου των κρατικών δαπανών. Επιπλέον, ο αναθεωρημένος Προϋπολογισμός εκτιμά πτώση των δημοσιονομικών εσόδων κατά 4,6 δις σε σχέση με τον αρχικό Προϋπολογισμό. Αξιοσημείωτη είναι η ανάκαμψη του εγχώριου νομίσματος (RON), που μέχρι τον Φεβρ. 09 είχε διολισθήσει κατά 19,8% έναντι του Ευρώ και 35,6% έναντι του δολαρίου από τις αρχές του 2008. Η εξασφάλιση χρηματοδότησης ύψους 20 δις επιδρά θετικά, αμβλύνοντας τις προς τα κάτω πιέσεις στην συναλλαγματική ισοτιμία. Έτσι, από τις αρχές Μαρτ. 09 το RON έχει ανακάμψει κατά 4,0% έναντι του Ευρώ και κατά 8,1% έναντι του δολαρίου. Εξελίξεις στο Ισοζύγιο Πληρωμών της Ρουμανίας (Εκατ. Ευρώ) Ιαν.-Φεβρ.'09 Ιαν.-Φεβρ.'08 %Δ Εμπορικό Ισοζύγιο -961-2.370-59,5% Εξαγωγές (fob) 3.992 5.392-26,0% Εισαγωγές (fob) 4.953 7.762-36,2% Ισοζύγιο Υπηρεσιών 67 135-50,4% Ισοζύγιο Εισοδημάτων -692-806 -14,1% Ισοζύγιο εισοδ. Μεταβιβάσεων 972 537 81,0% Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών -614-2.504-75,5% Εισροή Ξένων Άμεσων Επενδύσεων 1.374 995 38,1% Πηγή: Banca Nationala a Romaniei 6
Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές ή όπως διαφορετικά ορίζεται) Ετήσια στοιχεία 2004 2005 2006 2007 2008 2009** 2009*** ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) 4,9 2,9 4,5 4,0 2,9 0,8 1,1 Συνολική Κατανάλωση 4,4 3,7 3,9 3,9 2,4 1,4 2,2 Ακαθάριστες Επενδύσεις (+ Αποθέματα) 0,1-3,6 8,1 9,6-5,3-5,1-7,7 - Κατοικίες -1,9 0,0 29,1-6,8-25,0-7,5-2,0 - Λοιπές Κατασκευές -7,9 5,9-20,6 19,1 8,7 2,5 0,2 - Εξοπλισμός 12,7-1,0 14,2 10,1-14,1 1,0 0,0 Μεταποίηση 1,2-0,8 1,4 1,8-4,2-0,5 Ανεργία (%) 10,2 9,5 8,6 8,0 7,8 8,6 8,0 Συνολική Απασχόληση 0,9 1,5 2,5 1,2 1,2-0,2 0,2 Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (μέσα επίπεδα) 2,9 3,5 3,2 2,9 4,2 1,8 Δείκτης Τιμών Παραγωγού (εγχώρια αγορά, μέσα επίπεδα) 3,5 5,9 6,9 3,3 8,6 1,0 Κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος 1,8 3,7 4,6 4,3 5,2 5,5 5,1 Πιστωτική Επέκταση (προς ιδιωτικό τομέα) 19,5 21,8 20,6 20,9 16,4 10,5 Έλλειμμα Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) -7,4-5,1-2,6-3,5-3,8-4,0-3,7 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών με κεφαλαιακές μεταβιβάσεις (% ΑΕΠ) -4,5-6,3-9,6-12,4-12,6-10,3-11,8 **Προβλέψεις ΔΟΜ Alpha Bank ***Προβλέψεις Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών (Ιαν. 09) Τριμηνιαία στοιχεία 2006 2007 2008 2008 2008-2009 III IV διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων 8,0 2,3-1,4-2,6-4,0-5,8 (1oς 09) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 0,5 4,3-7,0-4,8-22,6-38,7 (3μην 09) Οικοδομική Δραστηριότητα -19,5-5,0-16,4-33,5 (1ος 09) Βιομηχανική Παραγωγή (μεταποίηση) 0,8 1,8-4,2-3,2-8,2-10,0 (2μην 09) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 52,4 53,7 50,4 51,6 43,8 38,2 (3ος 09) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 103,0 108,4 89,0 90,6 68,0 43,1 (3ος 09) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 101,5 102,8 91,9 93,3 76,7 63,8 (3ος 09) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -33,0-28,0-46,0-50,0-55,0-56,0 (3ος 09) Πιστωτική Επέκταση Ιδιωτικός Τομέας 21,1 21,5 16,4 19,5 15,9 12,9 (2ος 09) Επιχειρήσεις 17,2 20,6 19,8 22,5 18,7 15,3 (2ος 09) Βιομηχανία 9,8 11,2 17,0 17,4 20,3 13,1 (2ος 09) Κατασκευές 27,9 29,5 36,6 39,5 35,2 25,2 (2ος 09) Τουρισμός 11,5 23,8 20,8 29,4 19,7 15,1 (2ος 09) Νοικοκυριά 25,7 22,4 12,8 16,3 12,8 10,3 (2ος 09) Καταναλωτική Πίστη 23,9 22,4 13,7 20,7 13,7 10,2 (2ος 09) Στεγαστικά Δάνεια 26,3 21,9 11,4 14,9 11,5 9,6 (2ος 09) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή 3,2 2,9 4,2 4,7 2,9 1,3 (3ος 09) Δομικός Πληθωρισμός 2,7 2,9 3,4 3,7 3,5 3,1 (3ος 09) Δείκτης Τιμών Παραγωγού (εγχώρια αγορά) 6,9 3,3 8,6 11,9 1,0-5,3 (2ος 09) Επιτόκια Ταμιευτηρίου 0,98 1,14 1,17 1,18 1,18 1,16 (12ος 08) Χορηγήσεων Επιχειρήσεων (Βραχυχρόνια) 7,18 7,54 7,61 7,84 7,48 7,13 (12ος 08) Καταναλωτικών Δανείων 10,37 10,39 11,03 11,04 11,6 11,59 (12ος 08) Στεγαστικών Δανείων (άνω των 10 ετών) 4,64 4,61 4,80 4,96 4,87 4,71 (12ος 08) Euribor 3μηνών 3,08 4,28 2,89 5,28 2,89 1,83 (2ος 09) Απόδοση 10-ετούς Ομολόγου 4,07 4,50 4,80 4,97 5,03 5,60 (1ος 09) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές 4,5 4,0 2,9 2,7 2,4 2,4 (4 ο 3μην 08) Τελική Κατανάλωση 3,9 3,9 2,4 2,2 1,0 1,0 (4 ο 3μην 08) Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου 9,2 4,9-11,5-16,4-5,3-5,3 (4 ο 3μην 08) Εξαγωγές 10,9 3,1 2,2 0,8-1,6-1,6 (4 ο 3μην 08) Εισαγωγές 9,7 6,7-4,4-9,5-5,2-5,2 (4 ο 3μην 08) Ισοζύγιο Πληρωμών (σε δις ) Εξαγωγές Αγαθών 16,2 17,5 19,8 15,0 19,8 1,6 (1ος 09) Εισαγωγές Αγαθών 51,4 58,9 63,9 49,2 63,9 4,1 (1ος 09) Εμπορικό Ισοζύγιο -35,3-41,5-44,1-34,2-44,1-2,9 (1ος 09) Ισοζύγιο Αδήλων Πόρων 14,6 13,5 13,2 12,6 13,2-0,4 (1ος 09) Aναλογία Αδήλων Πόρων προς Εμπορικό Έλλειμμα 41,4% 32,5% 29,9% 36,7% 29,9% 13,8% (1ος 09) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών (& Κεφ. Μεταβ.) -20,6-27,9-27,9-21,6-27,9-3,3 (1ος 09) Άμεσες Επενδύσεις (καθ. μεταβολή ροής) 0,9-2,5 1,7 1,1 1,7 0,9 (1ος 09) Επενδύσεις Χαρτοφυλακίου (καθ. μεταβολή ροής) 8,1 17,4 16,4 18,0 16,4 2,1 (1ος 09) Χρηματιστήριο Γενικός Δείκτης Τιμών ΧΑ 4.394,1 5.123,4 1.786,5 2.856,5 1.786,5 1.684,4 (3ος 09) (% μεταβολή) 19,9 17,9-65,5-44,2-65,5-57,7 (3ος 09) Χρηματιστηριακή Αξία (%ΑΕΠ) 74,1 85,7 27,7 43,7 27,7 25,4 (3ος 09) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος και ΕΣΥΕ 7