Γ ΖΜΔΡΖΗΩΝ ΠΑΝΔΛΛΖΝΗΔ ΔΞΔΣΑΔΗ Γ ΣΑΞΖ ΖΜΔΡΖΗΟΤ ΓΔΝΗΚΟΤ ΛΤΚΔΗΟΤ ΠΑΡΑΚΔΤΖ 1 ΗΟΤΝΗΟΤ 01 ΔΞΔΣΑΕΟΜΔΝΟ ΜΑΘΖΜΑ: ΥΖΜΔΗΑ ΘΔΣΗΚΖ ΚΑΣΔΤΘΤΝΖ ΤΝΟΛΟ ΔΛΗΓΩΝ: ΠΔΝΣΔ () ΘΔΜΑ Α Για ηιρ επυηήζειρ Α1 έυρ και Α να γπάτεηε ζηο ηεηπάδιό ζαρ ηον απιθμό ηηρ επώηηζηρ και δίπλα ηο γπάμμα πος ανηιζηοισεί ζηη ζυζηή απάνηηζη. Α1. O ηνκέαο p ηνπ πεξηνδηθνύ πίλαθα πεξηιακβάλεη: α. νκάδεο β. νκάδεο γ. 6 νκάδεο δ. 10 νκάδεο Μονάδες Α. Από ηα επόκελα νμέα ηζρπξό ζε πδαηηθό δηάιπκα είλαη ην: α. HNO β. ΗClΟ γ. ΗF δ. HS Μονάδες Α. Η αληίδξαζε C H ( ό) NaCl H O Cl απνηειεί παξάδεηγκα: α. εθαξκνγήο ηνπ θαλόλα ηνπ Marovniov β. εθαξκνγήο ηνπ θαλόλα ηνπ Saytzev γ. αληίδξαζεο πξνζζήθεο δ. αληίδξαζεο ππνθαηάζηαζεο Α. Η έλσζε C C = έρεη: α. 9ζ θαη π δεζκνύο β. ζ θαη π δεζκνύο γ. 1ζ θαη π δεζκνύο δ. 11ζ θαη π δεζκνύο Μονάδες Μονάδες
A. Να δηαηππώζεηε: α. ηελ Απαγνξεπηηθή Αξρή ηνπ Pauli. (κνλάδεο ) β. ηνλ νξηζκό ησλ δεηθηώλ (νμέσλ-βάζεσλ). (κνλάδεο ) Μονάδες ΘΔΜΑ Β Β1. Γίλνληαη ηα ζηνηρεία: 7Ν, 8Ο, 11Νa. α. Πνην από ηα ζηνηρεία απηά έρεη πεξηζζόηεξα κνλήξε ειεθηξόληα ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε; (κνλάδεο ) β. Να γξάςεηε ηνλ ειεθηξνληαθό ηύπν Lewis ηεο έλσζεο NaNO. (κνλάδεο ) Μονάδες Β. Να σαπακηηπίζεηε ηιρ πποηάζειρ πος ακολοςθούν, γπάθονηαρ ζηο ηεηπάδιό ζαρ δίπλα ζηο γπάμμα πος ανηιζηοισεί ζε κάθε ππόηαζη ηη λέξη Σωστό, αν η ππόηαζη είναι ζυζηή, ή Λάθος, αν η ππόηαζη είναι λανθαζμένη. α. Έλα ειεθηξόλην ζζέλνπο ηνπ αηόκνπ Se ζηε ζεκειηώδε θαηάζηαζε κπνξεί λα βξίζθεηαη ζε αηνκηθό ηξνρηαθό κε ηνπο εμήο θβαληηθνύο αξηζκνύο: n=, l=1, ml=0. β. Οη πξώηεο ελέξγεηεο ηνληηζκνύ ηεζζάξσλ δηαδνρηθώλ ζηνηρείσλ ηνπ Πεξηνδηθνύ Πίλαθα (ζε J/mol), είλαη 11, 1681, 081, 96 αληίζηνηρα. Τα ζηνηρεία απηά κπνξεί λα είλαη ηα ηξία ηειεπηαία ζηνηρεία κηαο πεξηόδνπ θαη ην πξώην ζηνηρείν ηεο επόκελεο πεξηόδνπ. γ. Σε πδαηηθό δηάιπκα HSO 0,1 M, ε [Η O ]=0, Μ ζηνπο 0 C. δ. Σε δηάιπκα αζζελνύο κνλνπξσηηθήο βάζεο Β, πξνζζέηνπκε ζηεξεό, ρσξίο κεηαβνιή όγθνπ. Ο βαζκόο ηνληηζκνύ ηεο βάζεο Β ζα απμεζεί. (κνλάδεο ) Να αιηιολογήζεηε όλες ηις απανηήζεις ζας. (κνλάδεο 8) Μονάδες 1
Β. Σε ηέζζεξα δνρεία πεξηέρεηαη θάζε κηα από ηηο ελώζεηο: βνπηαλάιε, βνπηαλόλε, βνπηαληθό νμύ, -βνπηαλόιε. Αλ ζηεξηρηνύκε ζηηο δηαθνξεηηθέο ρεκηθέο ηδηόηεηεο ησλ παξαπάλσ ελώζεσλ, πώο κπνξνύκε λα βξνύκε πνηα έλσζε πεξηέρεηαη ζε θάζε δνρείν; Να γξάςεηε ηα αληηδξαζηήξηα θαη ηηο παξαηεξήζεηο ζηηο νπνίεο ζηεξηρηήθαηε γηα λα θάλεηε ηε δηάθξηζε (δελ απαηηείηαη ε γξαθή ρεκηθώλ εμηζώζεσλ). Μονάδες 8 ΘEΜΑ Γ Γ1. Έλσζε Α (10O) θαηά ηε ζέξκαλζή ηεο κε δίλεη δύν νξγαληθέο ελώζεηο Β θαη Γ. Η έλσζε Γ, κε δηάιπκα KMnO νμηληζκέλν κε HSO, δίλεη ηελ νξγαληθή έλσζε Γ. Η έλσζε Γ κε Cl θαη δίλεη ηηο νξγαληθέο ελώζεηο Β θαη Δ. Να γξαθνύλ: α. νη ρεκηθέο εμηζώζεηο ησλ αληηδξάζεσλ. (κνλάδεο 9) β. νη ζπληαθηηθνί ηύπνη ησλ ελώζεσλ Α, Β, Γ, Γ, Δ. (κνλάδεο ) Μονάδες 1 Γ. Οξηζκέλε πνζόηεηα αηζαλόιεο νμεηδώλεηαη κε δηάιπκα ΚCrO7 0,1 M νμηληζκέλνπ κε HSO. Από ην ζύλνιν ηεο πνζόηεηαο ηεο αιθνόιεο, έλα κέξνο κεηαηξέπεηαη ζε νξγαληθή έλσζε Α θαη όιε ε ππόινηπε πνζόηεηα κεηαηξέπεηαη ζε νξγαληθή έλσζε Β. Η έλσζε Α, θαηά ηελ αληίδξαζε ηεο κε αληηδξαζηήξην Fehling, δίλεη 8,6 g ηδήκαηνο. Η έλσζε Β απαηηεί γηα πιήξε εμνπδεηέξσζε 00 ml δηαιύκαηνο 1Μ. Να βξεζεί ν όγθνο, ζε L, ηνπ δηαιύκαηνο ΚCrO7 πνπ απαηηήζεθε γηα ηελ νμείδσζε (Ar(Cu)=6,, Ar(O)=16). Μονάδες 11 ΘΔΜΑ Γ Γηαζέηνπκε ηα πδαηηθά δηαιύκαηα: Γηάιπκα Y1: αζζελέο κνλνπξσηηθό νμύ HA 0,1M Γηάιπκα Y: 0,1M Γ1. Αλακεηγλύνπκε 0 ml δηαιύκαηνο Y1 κε 10 ml δηαιύκαηνο Y, νπόηε πξνθύπηεη δηάιπκα Y κε ph=. Να ππνινγηζηεί ε ζηαζεξά ηνληηζκνύ Ka ηνπ ΗΑ. Μονάδες Γ. Σε 18 ml δηαιύκαηνο Y1 πξνζζέηνπκε ml δηαιύκαηνο
Y θαη πξνθύπηεη δηάιπκα Y. Να ππνινγηζηεί ην ph ηνπ δηαιύκαηνο Y. Μονάδες 8 Γ. Υδαηηθό δηάιπκα αζζελνύο κνλνπξσηηθνύ νμένο HB όγθνπ 60 ml (δηάιπκα Y) νγθνκεηξείηαη κε ην δηάιπκα Y. Bξίζθνπκε πεηξακαηηθά όηη, όηαλ πξνζζέζνπκε 0 ml δηαιύκαηνο Y ζην δηάιπκα Y, πξνθύπηεη δηάιπκα κε ph=, ελώ, όηαλ πξνζζέζνπκε 0 ml δηαιύκαηνο Y ζην δηάιπκα Y, πξνθύπηεη δηάιπκα κε ph=. Να βξεζνύλ: α) ε ζηαζεξά ηνληηζκνύ Ka ηνπ νμένο HB (κνλάδεο 6) β) ην ph ζην ηζνδύλακν ζεκείν ηεο πην πάλσ νγθνκέηξεζεο. (κνλάδεο 6) Μονάδες 1 Γίλεηαη όηη: Όια ηα δηαιύκαηα βξίζθνληαη ζε ζεξκνθξαζία ζ= C 1 Kw= 10 Τα δεδνκέλα ηνπ πξνβιήκαηνο επηηξέπνπλ ηηο γλσζηέο πξνζεγγίζεηο.
ΑΠΑΝΣΗΕΙ ΧΗΜΕΙΑ ΚΑΣΕΤΘΤΝΗ Γ ΛΤΚΕΙΟΤ Θζμα A Α1) γ Α)β Α)β Α)γ Α) α. ςχολικό βιβλίο ςελ. 1 β. ςχολικό βιβλίο ςελ. 1 Θζμα B Β1. α) 7 N :1s s p μονιρθ 8O :1s s p μονιρθ 6 1 11Na :1s s p s 1 μονιρεσ Άρα το 7 N ζχει τα περιςςότερα μονιρθ θλεκτρόνια. β) NaNO Na NO........ [: a :] [: : ]...... B. α) ΣΩΣΤΟ: Se :1s s p s p d s p s p 6 6 10 Το τροχιακό (,1,0) ανικει ςτθν υποςτιβάδα p. β) ΣΩΣΤΟ: Ωσ γνωςτόν θ Ε i1 αυξάνει προσ τα δεξιά του περιοδικοφ πίνακα. Άρα τα πρώτα ςτοιχεία ακολουκοφν αυτόν τον κανόνα. Όμωσ το ο ςτοιχείο, αλλάηει περίοδο ζχει δθλαδι μία επιπλζον ςτιβάδα και ςυνεπώσ ζχει πιο απομακρυςμζνο θλεκτρόνιο. Οπότε θ απαιτοφμενθ ενζργεια ιονιςμοφ είναι μικρότερθ από τθν αντίςτοιχθ των άλλων τριών ςτοιχείων. γ) ΛΑΘΟΣ: Το H SO ιονίηεται ωσ εξισ: Η SO + H O HSO + H O 0,1 ;=0,1Μ ;=0,1Μ
HSO + Η Ο SO + Η Ο + 0,1-x x 0,1+x Αλλά επειδι α <1 x<0,1 και κατά ςυνζπεια 0,1+x<0,M δ) ΛΑΘΟΣ: Na B H O HB Λόγω επίδρασης κοινού ιόντος, ο βαθμός ιοντισμού θα μειωθεί (αρχή La Chatelier). Β. Tollens ι Fehling KMnO ι K Cr O 7 /H SO I / O ίηθμα Αποχρωματιςμόσ ι ΟΧΙ αλλαγι χρώματοσ C ΟΧΙ ΟΧΙ Κίτρινο ίηθμα O CO ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ ΟΧΙ Αποχρωματιςμόσ ι Κίτρινο ίηθμα αλλαγι χρώματοσ ΘΕΜΑ Γ Γ1. Α Β Γ COO COONa Δ
KMnO HSO C KMnO KSO H O O Cl COONa Cl NaCl HO Γ. Ε n 8,6 1 0,mol n C V 1 0, 0,mol KCrO 7 HSO O Cr (SO ) KSO 7HO Α x 1mol 0, mol mol 0, mol B K CrO7 8H SO CO Cr ( SO ) K SO 11H O mol mol x 0, mol 0, mol O CuSO COONa Cu O Na SO H O 1mol 1mol
x 0, mol 0, mol CO COONa H O 1 mol 1mol x 0, mol 0, mol Άρα: n 0, 0, 0,6 0, mol K Cr O 7 n n 0, C V V L ύ K Cr O V C 0,1 7 ΘΕΜΑ Δ Δ1. ΗΑ 0,1Μ ΝαΟΗ 0,1Μ ph= + V 1 = 0,0 L V = 0,01 L V = 0,0 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ 1 ΔΙΑΛΥΜΑ Υ ΔΙΑΛΥΜΑ Υ Στο διάλυμα Υ 1 για το ΗΑ: n1 C1 V1 0,1 0,0 0,00 mol Στο διάλυμα Υ για το ΝαΟΗ: n C V 0,1 0,01 0,001mol Στο διάλυμα Υ για το ΗΑ: n n1 0,00 mol Στο διάλυμα Υ για το ΝαΟΗ: n n 0,001mol mol ΗΑ + ΝαΟΗ ΝαΑ Η Ο Αρχι: 0,00 0,001 ---- Αν/παρ - 0,001-0,001 0,001 Τζλοσ 0,001 ---- 0,001
Είναι ρυκμιςτικό διάλυμα, οπότε: 0,001 ph NaA 0,0 pa log pa log pa HA 0,001 log1 0,0 pa log a ph p p 10 a a a Δ. ΗΑ 0,1Μ ΝαΟΗ 0,1Μ + V 1 = 0,018 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ 1 V = 0,0 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ V = 0,0 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ Στο διάλυμα Υ για το ΗΑ: n 0,1 0,018 0,0018mol HA Στο διάλυμα Υ για το ΝαΟΗ: n 0,1 0,0 0,00mol mol ΗΑ + ΝαΟΗ ΝαΑ Η Ο Αρχι: 0,0018 0,00 ---- Αν/παρ -0,0018-0,0018 0,0018 Τζλοσ ---- 0,000 0,0018 Εφόςον n 0, 000mol, ζχουμεc n V 0,000 10 0,0 10 0, 01 10 M και εφόςον nnaa 0,0018 mol, ζχουμε C NaA n V NaA 0, 0018 0,0, 10 M ΝαΟΗ Να + + ΟΗ - 10 M ;= 10 M
ΝαΑ Να + + Α -, 10 M ;=, 10 M Α - + Η Ο ΗΑ ΟΗ - Αρχι:, 10 M 10 M Μεταβολζσ -x x x Χ.Ι, 10 -x x 10 +x b w a 10 x 10 x 10 10, 10 x, 10 1 10 x 10 1 10, 10 x 10 x, 10 M Άρα 0, 01 x 0, 01M ph p 1 log log10 1 p p ph Δ.α. ΗΒ c Μ ΝαΟΗ 0,1Μ ph= + V = 0,06 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ V = 0,0 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ V = 0,08 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ ΗΒ c Μ ΝαΟΗ 0,1Μ ph= + V = 0,06 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ V = 0,0 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ V = 0,11 L ΔΙΑΛΥΜΑ Υ Στο διάλυμα Υ για το ΗΑ: n 0,06 HB c mol
n 0,1 0,0 0,00 και για το ΝαΟΗ: mol Επειδι το ph<7 πρζπει να τελειώνει το ΝαΟΗ. ΗΒ + ΝαΟΗ ΝαΒ Η Ο Αρχι: C 0,06 0,00 -------- μεταβολζσ -0,00-0,00 0,00 τζλοσ 0,06C -0,00 -------- 0,00 ' 0,06 C 0,00 C (1) και C 0,08 '' 0,00 0,08 ΝαΒ Να + + Β - C ;= C '' '' ΗΒ + Η O Β - H O Αρχι: ' C '' C μεταβολζσ -y y y X.I ' C -y '' c +y y Αφοφ ph=, τότε HO y 10 και C y y C y '' '' 7 10 ' ' C y C C (1) 0,06 0,00 () Στο διάλυμα Υ για το ΗΑ: n 0,06 HB C mol n 0,1 0,0 0,00 και για το ΝαΟΗ: mol Επειδι το ph<7 πρζπει να τελειώνει το ΝaΟΗ.
ΗΒ + ΝαΟΗ ΝαΒ + Η Ο Αρχι: C 0,06 0,00 -------- μεταβολζσ -0,00-0,00 0,00 τζλοσ 0,06C -0,00 -------- 0,00 c c HB NaB 0,06 C 0,00 () 0,11 0,00 0,11 () ΝαΒ Να + + Β - C NaB ;= C NaB ΗΒ + Η O Β - + H O + Αρχι: C HB C - NaB μεταβολζσ -z z z X.I B -z C NaB +z z Αφοφ ph=, τότε H O z M 10 Και CNaB z z CNaB z CNaB C z C C HB HB HB (), () 10 8 10 0,06 C 0,00 () Από ςχζςεισ () και () προκφπτει: C 0,1M
οσ τρόποσ με Ρυθμιςτικό διάλυμα Στο διάλυμα Y: 0,06C 0,00 0,08 0,06C 0,00 [ HO ] 10 0,00 0,00 0,08 K 7 10 0,06C 0,00 ( Α ) Στο διάλυμα Y : 0,06C 0,00 0,1 0,06C 0,00 [ HO ] 10 0,00 0,00 0,1 8 10 ( Β ) 0,06C 0,00 Από ςχζςεισ (Α) και (Β) προκφπτει: 7 8 10 10 0,06C 0,00 0,06C 0,00 0,06C 0,00 10 0,06C 0,00 10 7 8 0,06C 0,00 0,C 0,0 0,18C 0, 018 C 0,1M Αντικακιςτώντασ ςτθ ςχζςθ (Α) ζχουμε: 10 10 10 0,06 0,1 0,00 0,00 10 7 7 7 0, 10 10 Δ. β. Ιςοδφναμο ΗΒ 0,1 Μ + ΝαΟΗ 0,1Μ ςθμείο V ΗΒ = 0,06 L V ΝαΒ = ; L V ιςοδ =; L
Στο τελικό διάλυμα για το ΗΒ: n 0,1 0,06 0,006mol Άρα και για το ΝαΟΗ: 0,006mol (ιςοδφναμο ςθμείο) HB mol ΗΒ + ΝαΟΗ ΝαΒ + Η Ο Αρχι: 0,006 0,006 -------- μεταβολζσ -0,006-0,006 0,006 τζλοσ ------ -------- 0,006 Άρα 0,006 n 0, 006 0,1 V V V 0, 06L 0,01 Άρα V V V 0, 06 0, 06 V 0,1L H 0,006 Άρα CNaB C 0,1 NaB 0,0 ΝαΒ Να + + Β - 0,0Μ ;= 0,0Μ Β - + Η Ο ΗΒ ΟΗ - Αρχι: 0,0 Μεταβολζσ -ω ω ω Χ.Ι 0,0-ω ω ω b 1 9 10 10 10 0,0 10 ph p 1, 10 p, ph 8, 10 11