ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Οικονοµικής και Νοµισµατικής Πολιτικής ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 0000/0000(COS) 11 Απριλίου 2001 ΣΧΕ ΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ σχετικά µε τη σύσταση της Επιτροπής για τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονοµικής πολιτικής των κρατών µελών και της Κοινότητας κατά το έτος 2001 (σύµφωνα µε το άρθρο 99, παράγραφος 2, της Συνθήκης ΕΚ) (COM(0000) 000 C5-0000/0000 0000/0000(COS)) Επιτροπή Οικονοµικής και Νοµισµατικής Πολιτικής Εισηγητής: Karl von Wogau Μέρος B: Αιτιολογική έκθεση PR\437405.doc PE 295.994/B
PE 295.994/B 2/9 PR\437405.doc
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Σελίδα ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ... 4......... PR\437405.doc 3/9 PE 295.994/B
ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ I Η οικονοµική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης Την πρώτη Ιανουαρίου 2002 αρχίζει µία νέα ιστορική περίοδος για την Ευρωπαϊκή Ένωση. ώδεκα ανεξάρτητα κράτη θα εγκαταλείψουν τα εθνικά νοµίσµατά τους και θα καθιερώσουν κοινό νόµισµα. Σε δώδεκα κράτη µέλη οι πολίτες θα χρησιµοποιούν τα ίδια κέρµατα και χαρτονοµίσµατα. Στη θεωρία της ολοκλήρωσης των εθνικών οικονοµιών γίνεται συνήθως διαχωρισµός µεταξύ τριών σταδίων: της ζώνης ελευθέρου εµπορίου, της τελωνειακής ένωσης και της εσωτερικής αγοράς. Αυτόν τον καιρό η Ευρωπαϊκή Ένωση διανύει το τρίτο στάδιο. Ωστόσο, η καθιέρωση του κοινού νοµίσµατος αποτελεί ένα νέο, ένα περαιτέρω βήµα ολοκλήρωσης. Είναι προφανώς σωστό να βρεθεί ένας ιδιαίτερος χαρακτηρισµός γι αυτό το τέταρτο στάδιο ολοκλήρωσης, το οποίο χαρακτηρίζεται ασφαλώς από µοναδικότητα αφού είναι η µεγαλύτερη µορφή οικονοµικής ολοκλήρωσης ανεξαρτήτων κρατών στην ιστορία της οικονοµίας. Ως εκ τούτου, µια κοινή αγορά µε ενιαίο νόµισµα θα έπρεπε να χαρακτηρισθεί «εγχώρια αγορά». Σήµερα η ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά αποτελείται ακόµη από δεκαπέντε εθνικές εγχώριες αγορές, όµως µε την καθιέρωση των χαρτονοµισµάτων και των κερµάτων σε ευρώ, δώδεκα από τα εν λόγω κράτη θα αποκτήσουν στενότερους δεσµούς συναποτελώντας µία ευρωπαϊκή εγχώρια αγορά, στην οποία ελπίζουµε ότι θα ανήκουν µετά από λίγο καιρό όλα τα κράτη µέλη της ΕΕ. Ωστόσο αυτή η εγχώρια αγορά, παρ όλα τα πλεονεκτήµατα που παρουσιάζει, θέτει επίσης τα κράτη µέλη προ νέων προκλήσεων. Ήδη από την καθιέρωση της Ευρωπαϊκής Οικονοµικής και Νοµισµατικής Ένωσης, την πρώτη Ιανουαρίου 1999, υπάρχει µία κοινή και ενιαία νοµισµατική πολιτική. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι υπεύθυνη για τη νοµισµατική πολιτική στη ζώνη του ευρώ και το νέο αυτό θεσµικό όργανο έχει εκπληρώσει µέχρι τώρα µε εξαιρετικό τρόπο το πρωταρχικό καθήκον του που είναι η διασφάλιση της σταθερότητας των τιµών αν και υπό δύσκολες συνθήκες. Όµως η συνέχιση της ολοκλήρωσης απαιτεί ταυτόχρονα και καλύτερο συντονισµό των εθνικών οικονοµικών πολιτικών. Οι αποφάσεις για τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονοµικής πολιτικής, που στηρίζονται στη Συνθήκη ΕΚ, αποτελούν το σηµαντικότερο σχετικό µέσο σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Όµως µέχρι τώρα η επίδραση που άσκησαν ήταν σχετικά µικρή. Αυτό που πρέπει να συγκρατήσουµε είναι ότι οι αποφάσεις και οι συστάσεις ναι µεν δεν έχουν από νοµική άποψη δεσµευτικό χαρακτήρα, όπως έχει για παράδειγµα το Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης, ασφαλώς όµως συνιστούν µία πολιτική δέσµευση. Η διαδικασία σχετικά µε τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονοµικής πολιτικής προβλέπει µεταξύ άλλων ότι το Συµβούλιο πρέπει, µετά από σχετική σύσταση της Επιτροπής, να «ανακαλεί στην τάξη» εκείνα τα κράτη µέλη που η οικονοµική πολιτική τους δεν συµβαδίζει µε τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονοµικής πολιτικής που συµφωνήθηκαν ή απειλεί να θέσει σε κίνδυνο την οµαλή λειτουργία της οικονοµικής και νοµισµατικής ένωσης. Εδώ όµως πρέπει να ληφθεί υπόψη εάν η πορεία της ανάπτυξης στο εκάστοτε κράτος µέλος έχει καθαρά εθνική σηµασία ή αν έχει επιπτώσεις στη ζώνη του ευρώ γενικότερα. Μία θεµελιώδης αδυναµία των βασικών χαρακτηριστικών της οικονοµικής πολιτικής είναι το ότι καθώς προτείνονται την άνοιξη από την Επιτροπή και µετά από γνωµοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ψηφίζονται κατά κανόνα από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο PE 295.994/B 4/9 PR\437405.doc
περιέχουν συστάσεις που αφορούν το µέλλον και έτσι χάνουν µεγάλο µέρος του περιεχοµένου τους εάν αλλάξει η κατάσταση στην οικονοµία. Τον περασµένο χρόνο, για παράδειγµα, τα χαρακτηριστικά της οικονοµικής πολιτικής ορίσθηκαν µε ευνοϊκή συγκυρία ενώ τώρα, στο διάστηµα που ακόµη ισχύουν, διαγράφεται οικονοµική ύφεση. Έτσι, µετά από την οικονοµική µεγέθυνση της τάξεως του 3,4% που σηµειώθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση τον περασµένο χρόνο, οι προγνώσεις για το 2001 διαρκώς διορθώνονται προς τα κάτω. Στην πρόγνωση που έκανε το φθινόπωρο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρούσε ακόµη δεδοµένη µία οικονοµική µεγέθυνση της τάξεως του 3%. Σήµερα, εξαιτίας της ύφεσης στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία, φαίνεται ρεαλιστική οικονοµική µεγέθυνση µόλις το 2,4%. Βέβαια, η άµεση επίδραση της οικονοµίας των ΗΠΑ στις εξελίξεις στην Ευρώπη είναι κατά βάση µικρή, εφόσον οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ δεν συνιστούν παρά µόνο περίπου το 3% του ΑΕγχΠ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επίσης, τα βασικά δεδοµένα για την ευρωπαϊκή οικονοµία δεν δείχνουν ότι µπορεί να επηρεαστεί από τις εξελίξεις στην απέναντι πλευρά του Ατλαντικού. Συνεπώς η αναµενόµενη ύφεση δεν είναι εγχώριας προέλευσης. Ιδιαίτερα ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση τον περασµένο χρόνο σηµείωσε αύξηση της απασχόλησης της τάξεως του 1,7% και µπόρεσε έτσι να ξεπεράσει, για πρώτη φορά µετά από χρόνια, τις ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, το ποσοστό των ανέργων µειώθηκε από 9,2% σε 8,4%. Κατά τα φαινόµενα, η αύξηση της απασχόλησης θα συνεχιστεί και εφέτος, µε αργούς βέβαια ρυθµούς, παραµένοντας όµως µεγαλύτερη από την αντίστοιχη αµερικανική τιµή. Επίσης, θα συνεχιστεί η µείωση του ποσοστού των ανέργων, που είναι ωστόσο ακόµη πάρα πολύ υψηλό. Οι λόγοι για τους οποίους αναµένεται παρ όλα αυτά µείωση του ρυθµού της οικονοµικής µεγέθυνσης είναι, πέρα από την υποχώρηση του εξωτερικού εµπορίου, κυρίως ψυχολογικοί. Έτσι, στην αρνητική διάθεση που επικράτησε στις ευρωπαϊκές αγορές συνέβαλε πρωταρχικά η κατάρρευση των χρηµατοοικονοµικών αγορών στις ΗΠΑ και κυρίως των αξιών της νέας τεχνολογίας. Στην πραγµατικότητα όµως θα ήταν απόλυτα εφικτή η αποσύνδεση της Ευρώπης από τις εξελίξεις της οικονοµίας στις ΗΠΑ. Η οικονοµία της ΕΕ, που σχετίζεται µόνο περιορισµένα µε τον υπόλοιπο κόσµο, διαθέτει αναµφίβολα το απαιτούµενο δυναµικό για να µεγαλώσει εξ ιδίων. Η ανάκαµψη πρέπει να προκύψει από εσωτερικούς παράγοντες και εξελίξεις. Ενόψει όλων αυτών είναι ιδιαίτερα σηµαντικό να διατηρήσουν τα κράτη µέλη την πορεία τους προς την ενοποίηση και ταυτόχρονα να συνεχίσουν τις διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις. Ωστόσο, ειδικά στο σηµείο αυτό υπήρξαν τον τελευταίο καιρό ανησυχητικά δείγµατα. Ναι µεν τον χρόνο που πέρασε επιτεύχθηκε να είναι κατά µέσον όρο ισορροπηµένοι οι προϋπολογισµοί στη ζώνη του ευρώ, η εξέλιξη όµως αυτή ευνοήθηκε από τα χαµηλά επιτόκια, από τα έσοδα από το Παγκόσµιο Σύστηµα Κινητών Τηλεπικοινωνιών (UMTS) και από τα αυξηµένα έσοδα από την φορολογία, που ήταν αποτέλεσµα της ευνοϊκής εξέλιξης της οικονοµίας. Τα περισσότερα κράτη µέλη δεν αξιοποίησαν τις ευνοϊκές συνθήκες ως ευκαιρία για επιτάχυνση της ενοποίησης, πράγµα που επέκρινε και η Επιτροπή στην έκθεσή της σχετικά µε την υλοποίηση των βασικών στόχων της οικονοµικής πολιτικής για το 2000, παρά άσκησαν αντίθετα µία προ-κυκλική πολιτική. Η ύφεση που σηµειώνεται τώρα καθιστά πλέον δύσκολη την εξυγίανση της δηµόσιας οικονοµίας. Αρκετά από τα κράτη µέλη έχουν ακόµη σηµαντικά χρέη, των οποίων η µείωση προχωρεί πολύ διστακτικά. Ειδικά ενόψει της δηµογραφικής εξέλιξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση και την προβληµατική των συντάξεων που απορρέει από την γήρανση του πληθυσµού, είναι εξαιρετικά σηµαντικό να µειώνεται διαρκώς το δηµόσιο χρέος προκειµένου να δηµιουργηθεί έτσι περιθώριο δράσης για την αντιµετώπιση PR\437405.doc 5/9 PE 295.994/B
των προκλήσεων αυτών. Έτσι, η Επιτροπή κρούει τον κώδωνα του κινδύνου υπογραµµίζοντας ότι τα περισσότερα κράτη µέλη δεν έχουν προβεί µέχρι σήµερα στις ενέργειες που είναι αναγκαίες για να αντιµετωπιστούν οι προκλήσεις που συνιστά για την δηµοσιονοµική πολιτική η γήρανση του πληθυσµού. Η Επιτροπή επικρίνει την ανησυχητική τάση επανειληµµένης αναβολής της µεταρρύθµισης των συστηµάτων συνταξιοδότησης. Επιπλέον, σε πολλά κράτη µέλη δεν υπάρχουν ισχυροί µηχανισµοί για τον µεσοπρόθεσµο έλεγχο των δηµοσίων δαπανών. Η συνέχιση και η επίσπευση των διαρθρωτικών µεταρρυθµίσεων των κεφαλαιαγορών και των αγορών αγαθών, καθώς και η αύξηση της ευελιξίας της αγοράς εργασίας, πρέπει επίσης να παραµείνουν ως πρώτες προτεραιότητες στην πολιτική ατζέντα. Το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο που πραγµατοποιήθηκε στην Στοκχόλµη στις 23 και 24 Μαρτίου έδωσε σχετικές κατευθύνσεις, οι οποίες όµως δυστυχώς έχουν εσφαλµένη κατεύθυνση! Είναι εξαιρετικά λυπηρό το γεγονός ότι δεν επιτεύχθηκε στη Στοκχόλµη συµφωνία ως προς συγκεκριµένα χρονοδιαγράµµατα για την ελευθέρωση των ευρωπαϊκών αγορών ενέργειας. Αν επιθυµούµε πράγµατι να επιτευχθεί ο φιλόδοξος στόχος που έθεσαν οι Ευρωπαίοι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων πέρυσι στη Λισσαβόνα, συγκεκριµένα να καταστεί η Ευρωπαϊκή Ένωση ο πιο ανταγωνιστικός και δυναµικός οικονοµικός χώρος σε παγκόσµιο επίπεδο, πρέπει να καταβληθούν ακόµη σηµαντικές προσπάθειες. Ως προς αυτό ο ρόλος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι να µεριµνά για ένα σταθερό νοµισµατικό περιβάλλον στη ζώνη του ευρώ, µέσα στο οποίο τα κράτη µέλη θα δηµιουργήσουν τις κατάλληλες προϋποθέσεις για την αειφόρο ανάπτυξη και την απασχόληση µε τη βοήθεια της ενίσχυσης του συντονισµού των οικονοµικών τους πολιτικών. Αυτή η σαφής κατανοµή ρόλων, που έχει ιδιαίτερη σηµασία ειδικά για την ευρωπαϊκή εγχώρια αγορά, αποδείχθηκε τα χρόνια που πέρασαν εξαιρετικά αποτελεσµατική. II. Βασικά στοιχεία µιας κοινωνικής οικονοµίας της αγοράς Η οικονοµική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης ασκείται σε διάφορα επίπεδα. Από την πρώτη Ιανουαρίου 1999, όταν το ευρώ αποτέλεσε το κοινό νόµισµα ένδεκα κρατών µελών (στο µεταξύ έχουν γίνει δώδεκα), η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα είναι αρµόδια για τη νοµισµατική πολιτική της Ευρώπης. Επιπλέον, τα ευρωπαϊκά θεσµικά όργανα, δυνάµει της Συνθήκης ΕΚ, διαθέτουν ισχυρά µέσα τόσο στον τοµέα του ανταγωνισµού, όσο και για την άρση των εµποδίων της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων, αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Πέραν τούτου, εκδόθηκαν πολλές κοινοτικές οδηγίες για το περιβάλλον και την προστασία των καταναλωτών που αποτελούν πλέον µέρος του νοµικού πλαισίου των επιχειρήσεών µας. Από την άλλη πλευρά, τα κράτη µέλη εξακολουθούν να είναι σχεδόν αποκλειστικά αρµόδια για την φορολογική πολιτική. Οι αποφάσεις για τις δηµόσιες δαπάνες λαµβάνονται από τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές. Οι αποφάσεις για όλα τα φορολογικά ζητήµατα πρέπει να είναι οµόφωνες και για τον λόγο αυτόν παραµένουν υπό τον έλεγχο των επιµέρους κρατών µελών. Για τα συστήµατα κοινωνικής ασφάλισης, αποκλειστικά αρµόδια είναι τα κράτη µέλη της ΕΕ. Ενόψει της ύπαρξης ποικίλων επιπέδων λήψης αποφάσεων και του γεγονότος ότι η παγκοσµιοποίηση της οικονοµίας προχωρεί, καθίσταται ακόµη σηµαντικότερη η τήρηση κοινών αρχών από την Ευρωπαϊκή Ένωση και τα επιµέρους κράτη µέλη κατά την άσκηση της οικονοµικής πολιτικής τους. Εφ όσον η οικονοµική και η κοινωνική πολιτική πρέπει να θεωρούνται στενότατα συνδεδεµένες, η οικονοµική πολιτική σε PE 295.994/B 6/9 PR\437405.doc
ευρωπαϊκό επίπεδο πρέπει να καθορίζεται από τις αρχές της κοινωνικής οικονοµίας της αγοράς. Οι κανόνες της κοινωνικής οικονοµίας της αγοράς διατυπώθηκαν µετά τον πόλεµο ως αντίδραση στη ναζιστική δικτατορία. Εφαρµόστηκαν µε επιτυχία στην µεταπολεµική Γερµανία και σε άλλα µέρη του κόσµου και τώρα πρέπει να προσαρµοσθούν στις νέες ευρωπαϊκές και παγκόσµιες πραγµατικότητες. Έτσι, είναι δικαιολογηµένο να γίνεται λόγος για µία νέα κοινωνική οικονοµία της αγοράς. Στην έκθεσή µου για την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονοµίας και την προετοιµασία της σύστασης της Επιτροπής για τα βασικά χαρακτηριστικά της οικονοµικής πολιτικής, που εγκρίθηκε στις 15 Μαρτίου από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, παρατέθηκαν για άλλη µια φορά οι αρχές της κοινωνικής οικονοµίας της αγοράς: ελευθερία και δηµοκρατία, ανταγωνισµός, νοµισµατική σταθερότητα, επικουρικότητα, ατοµική ιδιοκτησία και αλληλεγγύη. Ο ανταγωνισµός σε ελεύθερες και ανοιχτές αγορές αποτελεί τη βάση της κοινωνικής οικονοµίας της αγοράς. Εκείνος είναι που βελτιώνει την κατανοµή των πόρων, υποστηρίζει την καινοτοµία και έχει επίσης θετικά αποτελέσµατα σε κοινωνικό επίπεδο. Επιπλέον συνιστά σηµαντική προστασία εναντίον της κατάχρησης εξουσίας, της άσκησης επιρροής και της θέσπισης υπερβολικά πολλών ρυθµίσεων. Το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό ενός τέτοιου πλαισίου της οικονοµίας δεν είναι ούτε το κεφάλαιο ούτε η εργασία. Αντίθετα, το ζητούµενο του ανταγωνισµού των επιχειρήσεων στην αγορά είναι ποιος θα προσφέρει στον πολίτη αγαθά και υπηρεσίες µε τους πιο ευνοϊκούς όρους. Ο ανταγωνισµός διασφαλίζεται πιο καλά όταν συµµετέχουν ενεργά στην αγορά πολλές µικρές και µεσαίες επιχειρήσεις, διότι είναι πιο ευέλικτες από τις µεγαλύτερες και δηµιουργούν περισσότερες θέσεις εργασίας. Για τον λόγο αυτόν πρέπει το νοµικό πλαίσιο να λαµβάνει ιδιαίτερα υπ όψη το επιχειρηµατικό τους πεδίο. Οι διατάξεις για τον ανταγωνισµό που περιέχονται στις Συνθήκες της Ρώµης αποτελούν ισχυρά µέσα που µπορούν να καταλύσουν τα µονοπώλια, να απαγορεύσουν τις συµφωνίες µεταξύ επιχειρήσεων σε βάρος των καταναλωτών και να περιορίσουν τις κρατικές ενισχύσεις που προκαλούν στρέβλωση του ανταγωνισµού. Οι διατάξεις αυτές εφαρµόσθηκαν µε επιτυχία τα τελευταία χρόνια από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ένα καλό σχετικό παράδειγµα είναι η κατάργηση των µονοπωλίων στον τοµέα των τηλεπικοινωνιών, που είχε ως αποτέλεσµα χαµηλότερες τιµές, καλύτερη εξυπηρέτηση και µεγαλύτερο ανταγωνισµό στην ευρωπαϊκή βιοµηχανία. Μετά την ελευθέρωση στις τερµατικές συσκευές και κατόπιν και στις γραµµές, το κόστος των τηλεπικοινωνιών µειώθηκε κατά περίπου 10% ετησίως. Με τον τρόπο αυτόν βελτιώθηκε και η ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων. Το χαµηλό κόστος στις τηλεπικοινωνίες έχει επίσης αποφασιστική σηµασία για την πρόσβαση όλων στην κοινωνία της γνώσης. Η ίδια πολιτική πρέπει να ακολουθηθεί και στους τοµείς της ενέργειας, των ταχυδροµείων, των αερολιµένων και των σιδηροδρόµων. Η διαδικασία εφαρµογής των συγκεκριµένων διατάξεων πρέπει να προσαρµοσθεί στα νέα ευρωπαϊκά και παγκόσµια δεδοµένα. Τούτο ισχύει ιδίως για τις κρατικές ενισχύσεις, τα µονοπώλια, τις κρατικές επιχειρήσεις, τις ρυθµίσεις που προξενούν στρέβλωση του ανταγωνισµού, καθώς και τις αναλήψεις και συγχωνεύσεις επιχειρήσεων που έχουν ως αποτέλεσµα τη δηµιουργία ολιγοπωλίων. Η δηµοσίευση του πρώτου µητρώου ενισχύσεων στην οποία προέβη η Επιτροπή τον Μάρτιο τρέχοντος έτους είναι ένα σηµαντικό βήµα προς την κατεύθυνση µεγαλύτερης διαφάνειας στον εν λόγω τοµέα. Καθίσταται φανερό ότι ναι µεν σηµειώνεται µείωση των τοµεακών και των ad-hoc χρηµατοδοτικών ενισχύσεων, οι ενισχύσεις αυτές όµως εξακολουθούν να προξενούν σηµαντική στρέβλωση στις ευρωπαϊκές PR\437405.doc 7/9 PE 295.994/B
αγορές. εν έχει ακόµη επιβληθεί πλήρως η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, υπηρεσιών, κεφαλαίων και προσώπων. Το εµπόριο στην εσωτερική αγορά εξακολουθεί να παρουσιάζει σηµαντικές διαφορές από το εµπόριο στις εσωτερικές αγορές των δεκαπέντε κρατών µελών. Για τον λόγο αυτόν πρέπει να επιδιώξουµε την εξέλιξη προς την κατεύθυνση µιας ευρωπαϊκής εγχώριας αγοράς. Επίσης, πρέπει να εξελιχθούν περαιτέρω οι προϋποθέσεις για το παγκόσµιο εµπόριο. Η εισαγωγή χαρτονοµισµάτων και κερµάτων σε ευρώ, η διεύρυνση της ζώνης του ευρώ και η ελευθέρωση των χρηµατοπιστωτικών υπηρεσιών υποβοηθούν τη βελτίωση ανταλλαγής αγαθών, υπηρεσιών και κεφαλαίου. Νέα εµπόδια για το εµπόριο ενδέχεται να αποτελέσουν οι διαφορετικές επιµέρους διατάξεις των κρατών µελών για το εµπόριο µέσω διαδικτύου. Για τον λόγο αυτόν πρέπει να θεσπισθούν σε ευρωπαϊκό και σε παγκόσµιο επίπεδο σαφείς και απλοί κανόνες π.χ. σχετικά µε τις νοµικές διατάξεις που πρέπει να ισχύσουν, καθώς και µε την φορολογία. Είναι ανάγκη να γίνουν περαιτέρω βήµατα στον τοµέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης. Εδώ καλό θα είναι να θεσπίσουµε την αρχή της προέλευσης στον φόρο προστιθέµενης αξίας. Το καταστατικό της Ευρωπαϊκής Εταιρίας θα αποτελέσει σηµαντική πρόοδο για τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην εσωτερική αγορά. Η προστασία της πνευµατικής ιδιοκτησίας σε παγκόσµιο επίπεδο θα προωθήσει την καινοτοµία στην ευρωπαϊκή εσωτερική αγορά. Το επόµενο βήµα θα πρέπει να είναι ένα ευρωπαϊκό δίπλωµα ευρεσιτεχνίας µε λογικούς όρους. Οι διατάξεις και η παρακολούθηση της ασφάλειας των τροφίµων πρέπει να βελτιωθούν. Πρέπει να γίνει επανεξέταση των διατάξεων για την κατανοµή των δηµοσίων δαπανών, που είναι υπερβολικά περίπλοκες και αρκετά ανοµοιογενείς. Η Επιτροπή υπέβαλε σχετικά µε αυτό τον Μάιο του 2000 µία εκτενή δέσµη νοµικών διατάξεων µε τις οποίες σκοπεύει να προσδώσει στον συγκεκριµένο τοµέα πιο ανοιχτό χαρακτήρα, µεγαλύτερη διαφάνεια και να επιτύχει περισσότερο ανταγωνισµό. Το Κοινοβούλιο αυτό το διάστηµα διαβουλεύεται σε σχέση µε τις εν λόγω προτάσεις. Μία θεµελιώδης προϋπόθεση της κοινωνικής οικονοµίας της αγοράς είναι η νοµισµατική σταθερότητα. Ο πληθωρισµός στρεβλώνει την λήψη αποφάσεων σε ατοµικό επίπεδο και κατευθύνει τις επενδύσεις προς την λάθος κατεύθυνση. Επιπλέον, βλάπτει όσους έχουν χαµηλό εισόδηµα, οι οποίοι δεν είναι σε θέση να αντιµετωπίσουν τις επιπτώσεις του. Για τον λόγο αυτόν, η νοµισµατική σταθερότητα αποτελεί προϋπόθεση κάθε επιτυχηµένης κοινωνικής πολιτικής. Σε αντίθεση µε παλαιότερα, σήµερα οι οικονοµικές επιστήµες πρεσβεύουν ότι δεν υπάρχουν µακροπρόθεσµα µέτρα συντονισµού του πληθωρισµού και της ανεργίας. Η ανεξαρτησία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της νοµισµατικής σταθερότητας στην Ευρώπη. Η ενιαία νοµισµατική πολιτική πρέπει να υποστηριχθεί από τους κοινωνικούς εταίρους και τις δηµοσιονοµικές αρχές. Το Σύµφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης αποτελεί για τις δηµοσιονοµικές αρχές των κρατών µελών σηµαντικό όργανο προσανατολισµού και πρέπει να εφαρµόζεται ανεξαίρετα. Τούτο σηµαίνει ότι τα κράτη µέλη πρέπει να επιδιώξουν έναν ισόρροπο προϋπολογισµό ή, σε καιρούς άνθησης, την επίτευξη πλεονασµάτων, προκειµένου να δηµιουργήσουν περιθώρια για περιόδους ύφεσης. Από τότε που καταργήθηκαν τα εσωτερικά σύνορα, τα κράτη µέλη έχουν αναπτύξει µεγαλύτερο ανταγωνισµό για το ποιο από αυτά θα προσφέρει στους πολίτες του καλύτερες PE 295.994/B 8/9 PR\437405.doc
δηµόσιες υπηρεσίες. Συνεπώς το βασικό χαρακτηριστικό µιας φορολογικής πολιτικής της ΕΕ θα πρέπει να είναι ο ανταγωνισµός µεταξύ των συστηµάτων. Ωστόσο για να λειτουργήσει η εσωτερική αγορά και να αποφευχθεί ένας επιβλαβής ανταγωνισµός στον τοµέα της φορολογίας χρειάζονται ορισµένοι κοινοί κανόνες. Ως προς τον φόρο προστιθέµενης αξίας, ο τελικός στόχος πρέπει να είναι η εφαρµογή της αρχής της προέλευσης. Κατά την φορολόγηση των αποταµιεύσεων, την αποφυγή της διπλής φορολόγησης και της φορολόγησης των συντάξεων είναι απαραίτητες ορισµένες κοινές διατάξεις. Στον συγκεκριµένο τοµέα, η αρχή της πλειοψηφικής απόφασης πρέπει να εφαρµόζεται µόνον όταν τούτο είναι αναγκαίο για την λειτουργία της εσωτερικής αγοράς. Η οικονοµία της αγοράς και η κοινωνική πολιτική αποτελούν ένα στενά συνδεδεµένο όλο. Πολλοί κοινωνικοί στόχοι µπορούν να επιτευχθούν µε τη βοήθεια των θεσµών της αγοράς και του ανταγωνισµού. Η βιωσιµότητα των συστηµάτων κοινωνικής ασφάλισης πρέπει να διασφαλισθεί. Τα συνταξιοδοτικά ταµεία µπορούν να διαδραµατίσουν σηµαντικό ρόλο συµπληρώνοντας τα υφιστάµενα συστήµατα. Η αρµοδιότητα για τα συστήµατα κοινωνικής ασφάλισης θα εξακολουθήσει να εντάσσεται στο εθνικό επίπεδο, όµως τα συστήµατα αυτά πρέπει να προσαρµοσθούν στα δεδοµένα της ελεύθερης κυκλοφορίας προσώπων εντός της Κοινότητας. Παράλληλα πρέπει να αναχαιτισθεί η κατάχρηση των ελαχίστων προδιαγραφών που επιβάλλει η νοµοθεσία. Τα κλειδιά για την αύξηση της απασχόλησης στην ΕΕ είναι η σύγκριση της απόδοσης, η κατάρτιση και η επιχειρηµατικότητα. Οι αγορές εργασίας πρέπει να αποκτήσουν µεγαλύτερη ευελιξία. Έτσι, η Επιτροπή διαπιστώνει στην έκθεσή της για την υλοποίηση των βασικών χαρακτηριστικών της οικονοµικής πολιτικής του 2000 ότι σε πολλά κράτη µέλη η διαρθρωτική ανεργία, που εξακολουθεί να κινείται σε υψηλά επίπεδα, οφείλεται σε έλλειψη ευελιξίας στις αγορές εργασίας. Μερικά κράτη µέλη είναι βέβαια σε θέση να δρέψουν τους καρπούς εκτενών µεταρρυθµίσεων της αγοράς εργασίας που είχαν κάνει παλιότερα, όµως παρ όλ αυτά έχει καταστεί φανερό ότι τα κράτη µέλη δεν αξιοποίησαν στο σύνολό τους τις ευνοϊκές γενικές οικονοµικές συνθήκες και στον τοµέα της αγοράς εργασίας προκειµένου να προβούν σε διαρθρωτικές µεταρρυθµίσεις. Η ευρωπαϊκή αγορά χρειάζεται υποδοµή σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Για τον λόγο αυτόν πρέπει να βελτιωθεί το ευρωπαϊκό δίκτυο των οδικών µεταφορών, των σιδηροδρόµων, των πλωτών και των εναέριων µεταφορών. Απαραίτητο στοιχείο του συγκεκριµένου δικτύου αποτελούν οι δορυφόροι µετάδοσης ειδήσεων. Πρέπει επίσης να δηµιουργηθεί ένα ενιαίο σύστηµα ελέγχου της εναέριας κυκλοφορίας και να αυξηθεί η σηµασία των συστηµάτων διοδίων και των συνεταιρισµών δηµοσίου και ιδιωτικών φορέων. Η προστασία του περιβάλλοντος είναι απαραίτητο στοιχείο της κοινωνικής οικονοµίας της αγοράς. Πολλοί από τους στόχους της προστασίας του περιβάλλοντος δεν µπορούν να υλοποιηθούν παρά µόνο µέσω κοινών δράσεων στο πλαίσιο της Ένωσης. Τα µέσα προστασίας του περιβάλλοντος πρέπει να συµβιβάζονται µε τις αρχές της οικονοµίας της αγοράς. Ορισµένα κράτη µέλη έχουν ήδη λάβει µέτρα προκειµένου να αναπτύξουν σχέδια για την λύση περιβαλλοντικών προβληµάτων που θα έχουν ως γνώµονα την αγορά. Η Ευρώπη δεν θα καταστεί ένα οχυρωµένο φρούριο. Θα παίξει εποικοδοµητικό ρόλο στον επόµενο γύρο διαπραγµατεύσεων του ΠΟΕ. Το διεθνές νοµισµατικό σύστηµα πρέπει να επανεξετασθεί και να θωρακιστεί εναντίον των διακυµάνσεων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εκπροσωπεί την Ευρωπαϊκή Ένωση σε διεθνείς διαπραγµατεύσεις. PR\437405.doc 9/9 PE 295.994/B