ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ. Πάγιο ενεργητικό και αποσβέσεις πάγιων στοιχείων στη χώρα μας σύμφωνα με το Ε.Λ.Γ.Σ. (ενσώματο και ασώματο). ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΣΗΜΗ ΓΕΥΣΗ

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ Κ Α Β ΑΛΑΣ ΣΧΟΛΗ: ΣΔΟ ΤΜΗΜΑ: ΛΟΓΙΣΤΙΚΗΣ ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ Θ ΕΜ Α : Πάγιο ενεργητικό και αποσβέσεις πάγιων στοιχείων στη χώρα μας σύμφωνα με το Ε.Λ.Γ.Σ. (ενσώματο και ασώματο). ΕΙΣΗΓΗΤΡΙΑ: ΑΣΗΜΗ ΓΕΥΣΗ ΣΠΟΥΔΑΣΤΗΣ: ΚΟΥΛΟΥΠΑΝΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΒΑΛΑ 1992

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Αρ; tipio. 7 r - f - ' 9? Στην εργασία αυτή γίνεται προσπάθεια ανάλυσης των πάγιων περιουσιακών στοιχείων του ενεργητικού, έτσι όπως αυτό παρουσιάζονται στο σχέδιο λογαριασμών το Ε.Γ.Λ.Σ. Αποτελείται από τρία κεφάλαια στα οποία γίνεται αναφορά για το περιεχόμενο και τη λειτουργία των επιμέρους λογαριασμών. Το πρώτο κεφάλαιο αναφέρεται στους λογαριασμούς οι οποίοι συγκροτούν το ενσώματο πάγιο, ενώ στο δεύτερο κεφάλαιο παρουσιάζεται το ασώματο πάγιο ενεργητικό. Ο τρόπος απόσβεσης των παγίων στοιχείων περιλαμβάνεται στο τρίτο κεφάλαιο και είναι σύμφωνος με τις ισχύουσες νομοθετικές διατάξεις της χώρας μας. i'ljuip'iverou ^apdiqoi Η- Καθπ^ητρια

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α ΕΝΣΩΜΑΤΟ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ Εννοια και περιεχόμενο του πάγιου ενεργητικού. Ενσώματα πάγια στοιχεία. Απόκτηση ενσώματων πάγιων στοιχείων Το κόστος κτήσης των πάγιων μετά την απόκτησή τους. Προσθήκες και βελτιώσεις σε πάγια στοιχεία. Επισκευή και συντήρηση πάγιων στοιχείων. Αναπροσαρμογή της αξίας των πάγιων στοιχείων. Προβλέψεις για απαξιώσεις και υποτιμήσεις πάγιων στοιχείων. Απομάκρυνση ενσώματων πάγιων στοιχείων. Μητρώο πάγιων περιουσιακών στοιχείων. Λογαριασμός 10 Εδαφικές εκτάσεις. Περιεχόμενο του λογαριασμού. Λειτουργία του λογαριασμού (παράδειγμα). Λογαριασμός 11 Κτίρια-Εγκαταστάσεις κτιρίων-τεχνικά έργα. Περιεχόμενο του λογαριασμού. 9.2 10. Λειτουργία του λογαριασμού (παράδειγμα). Λογαριασμός 12 Μηχανήματα-τεχνικές εγκαταστάσεις-λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός. Λογαριασμός 13 Μεταφορικά μέσα. Λογαριασμός 14 Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός. Λσγαριασμός 15 Άκινητοποιήσεις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσεως παγίων στοιχείων.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΑΣΩΜΑΤΟ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. Εννοια των ασώματων ακινητοποιήσεων. 2. Λογιστική παρακολούθηση των άυλων στοιχείων. 3. Λογαριασμός 16 Άσώματες ακινητοποιήσεις και έξοδα πολυετούς αποσρέσεως. 3.1 Περιεχόμενο και λειτουργία των αναλυτικών λογαριασμών του 16 που αφορούν τα πάγια στοιχεία. 3.1.1 Λογαριασμός 16.00 Υπεραξία επιχειρήσεως (ΟοοάννίΙΙ). 3.1.2 Λογαριασμός 16.01 δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας". 3.1.3 Λογαριασμός 16.02 "Δικαιώματα εκμεταλλεύσεως ορυχείων-μεταλλείωνλατομείων". 3.1.4 Λογαριασμός 16.03 "Λοιπές παραχωρήσεις". 3.1.5 Λογαριασμός 16.04 "Δικαιώματα χρήσεως ενσώματων πάγιων στοιχείων". 3.1.6 Λογαριασμός 16.05 "Λοιπά δικαιώματα". 3.1.7 Λογαριασμός 16.98 "Προκαταβολές κτήσεως ασώματων ακινητοποιήσεων". 4. Γενικά για τα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ ΠΑΓΙΩΝ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ Απόσβεση πάγιων στσιχεϊων. Παράγσντες πσυ επιφέρσυν μείωση της αξίας των πάγιων στσιχείων Η απσσβεστέα αξία. Μέθσδσι υπσλσγισμσύ της ετήσιας απσσβέσεως. Μέθσδσς της σταθερής ετήσιας απόσβεσης. Πρόσθετες απσσβέσεις. Η λσγιστική απεικόνιση των απσσβέσεων. Βασικές αρχές λσγισμσύ των απσσβέσεων. Απόσβεση των άυλων πάγιων στσιχείων. Τσ κύκλωμα των λσγιστικών εγγραφών για την απεικόνιση των απσσβέσεων (παράδειγμα). Βιβλισγραφία

ΚΕΦΑΛΑΙΟ A* ΕΝΣΩΜΑΤΟ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. Εννοια και περιεχόμενο του πάγιου ενεργητικού. Η κατάταξη των περιουσιακών στοιχείων στο ενεργητικό του ισολογισμού γίνεται με βάση των προορισμό τους και κυρίως με βάση την ταχύτητα κυκλοφορίας τους. Ταχύτητα κυκλοφορίας των περιουσιακών στοιχείων ονομάζουμε το χρόνο που απαιτείται για την επανείσπραξη των κεφαλαίων που δαπανήθηκαν για την απόκτηση των περιουσιακών στοιχείων. Ο χρόνος αυτός είναι διαφορετικός για κάθε περιουσιακό στοιχείο, έτσι περιουσιακά στοιχεία τα οποία υπόκεινται σε συνεχείς μεταβολές και μεταμορφώσεις (π.χ. πρώτες ύλες) απαιτούν μικρό χρονικό διάστημα, σε αντίθεση με άλλα ή και τα ίδια στοιχεία τα οποία όμως προορίζονται να παραμείνουν στην επιχείρηση με την ίδια μορφή και να καλύπτουν μακροχρόνιες ανάγκες. Για τον χαρακτηρισμό λοιπόν των περιουσιακών στοιχείων ως πάγια θα πρέπει αυτά να προορίζονται για διαρκή και μόνιμη χρησιμοποίηση στην οικονομική μονάδα, και να κυκλοφορούν βραδύτατα σε περισσότερες από μία χρήσεις. Επισημαίνεται ότι δεν είναι η φύση αλλά ο προορισμός του στοιχείου το κριτήριο για την κατάταξή του στην κατηγορία του πάγιου ή του κυκλοφορούντος ενεργητικού. Τα αυτοκίνητα π.χ. για τη βιομηχανία κατασκευής αυτοκινήτων αποτελούν στοιχεία του κυκλοφορούν της, ενώ για την επιχείρηση η οποία τα προορίζει για τη μεταφορά των προϊόντων της, αποτελούν πάγια στοιχεία.

Στοιχεία με το Ε.Γ.Λ.Σ. και τον ν. 2190/20 άρθρο 42γ. στο πάγιο ενεργητικό περιλαμβάνονται οι ακόλουθες κατηγορίες στοιχείων: α) Τα ενσώματα πάγια στοιχεία 3) Οι ασώματες ακινητοποιήσεις ή άυλα πάγια στοιχεία γ) Τα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως δ) Οι μακροπρόθεσμες απαιτήσεις. Τα πάγια περιουσιακά στοιχεία ανεξάρτητα από τις πιο πάνω κατηγορίες μπορούμε να τα διακρίνουμε σε λειτουργικά και μη λειτουργικά^ *. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ., μη λειτουργικά πάγια στοιχεία είναι εκείνα που "δεν χρησιμοποιούνται παραγωγικά για τις ανάγκες της βασικής επαγγελματικής δραστηριότητας της οικονομικής μονάδας, ούτε για τις παρεπόμενες ασχολίες αυτής. Τα στοιχεία αυτά παρακολουθούνται σε ιδιαίτερους λογαριασμούς οι τίτλοι των οποίων είναι όμοιοι με τους τίτλους των λειτουργικών στοιχείων συμπληρούμενοι με τις λέξεις εκτός εκμεταλλεύσεως". Τα λειτουργικά πάγια στοιχεία είναι αυτά τα οποία χρησιμοποιεί η επιχείρηση για τη λειτουργική δραστηριότητα και μπορούμε να τα διακρίνουμε στις εξής υποκατηγορίες: - στα υποκείμενα σε απόσβεση π.χ. μηχανήματα, έπιπλα, κτίρια. - στα υποκείμενα σε εξάντληση π.χ. μεταλλεία, ορυχεία, λατομεία. - στα μη υποκείμενα σε απόσβεση ή εξάντληση π.χ. γήπεδα, αγροκτήματα.

2. Ενσώματα πάγια σταιχεία Κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. ενσώματα πάγια στοιχεία είναι τα υλικά αγαθά που αποκτά η οικονομική μονάδα με σκοπό να τα χρησιμοποιήσει ως μέσα δράσεως της κατά τη διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους, η οποία είναι οπωσδήποτε μεγαλύτερη από ένα έτος. Ειδικότερα λειτουργικά ενσώματα πάγια μπορούμε να χαρακτηρίσουμε τα περιουσιακά στοιχεία τα οποία: α) Χρησιμοποιούνται άμεσα ή έμμεσα για τη λειτουργικά της επιχείρησης. γ) Δεν κατέχονται σαν μια επένδυση ή δεν προορίζονται για πώληση κατά τη συνήθη πορεία των εργασιών της επιχείρησης. Με βάση λοιπόν την διάκριση των παγίων σε λειτουργία και μη λειτουργικά και έχοντας υπόψη τα πιο πάνω κριτήρια μπορούμε να πούμε ότι το κριτίριο του εργοστασίου που έπαυσε η επιχείρηση να χρησιμοποιεί για τη λειτουργία της δεν εντάσσεται στα λειτουργικά πάγια στοιχεία αλλά εμφανίζεται στον ισολογισμό ως μη λειτουργικό πάγιο. Ενα γήπεδο επίσης στο οποίο πρόκειται να ανεγερθεί εργοστάσιο της επιχείρησης δεν εντάσσεται στην κατηγορία των λειτουργικών πάγιων, αλλά ταξινομείται σαν μία μακροπρόθεσμη επένδυση, γιατί μολονότι είναι διαρκούς φύσεως και δεν πρόκειται να πωληθεί, δεν χρησιμοποιείται επί του παρόντος για τη λειτουργία της επιχειρήσεως. Τα κυριότερα από τα ενσώματα πάγια που χρησιμοποιούνται οι επιχειρήσεις είναι: α. Γήπεδα-Οικόπεδα β. Κτίρια γ. Μηχανήματα

δ. Μεταφορικά μέσα ε. Επιπλα Η σπουδαιότητα των ενσώματων πάγιων για την ομαλή λειτουργία της επιχειρήσεως καθώς και το σημαντικό ποσό των μαρκοπρόθεσμων κεφαλαίων που πρέπει να δεσμευτεί σε πάγια τονίζουν τη σημασία που πρέπει να δοθεί για τη σωστή διαχείρησή τους. Για την εξασφάλιση λοιπόν σωστής διαχείρησης επί των πάγιων πρέπει να γνωρίζουμε α. Τον αριθμό και τα είδη των πάγιων στοιχείων που η επιχείρηση έχει στην κυριότητά της. θ. Τον τρόπο και το κόστος κτήσεως του κάθε παγίου, γ. Την ποσότητα και την αξία των υπηρεσιών που παρέχουν τα πάγια σε ορισμένο χρονικό διάστημα (απόσβεση). δ. Το κόστος των επισκευών, της συντηρήσεως και των βελτιώσεων των πάγιων που γίνονται μέσα στη λογιστική χρήση. ε. Το κόστος (τιμή κτήσεως) του κάθε πάγιου κατά την ημέρα καταρτήσεως του ισολογισμού (αποτίμηση παγίων).

3. Απόκτηση Ενσώματων πάγιων στοιχείων Η απόκτηση ενός πάγιου στοιχείου είναι ένα λογιστικό γεγονός, που χαρακτηρίζεται από τα στοιχεία του κόστους και του τρόπου κτήσεως του πάγιου. Το κόστος κτήσεως είναι το ποσό που δαπανά η επιχείρηση για να αποκτήσει το πάγιο και για να το προετοιμάσει για εκμετάλλευση. Το ύψος του κόστους εξαρτάται από τη διαδικασία (τρόπο ή ενέργεια) που ακολούθησε η επιχείρηση για να αποκτήσει το πάγιο. Διακρίνουμε δύο περιπτώσεις απόκτησης πάγιου: α) το πάγιο στοιχείο να αγοραστεί Ρ) το πάγιο στοιχείο να κατασκευαστεί από την ίδια την επιχείρηση Στην πρώτη περίπτωση για τον προσδιορισμό του κόστους κτήσης η εναρμονισμένη με το Ε.Γ.Λ.Σ. διάταξη του ν. 2190/1920 άρθρο 43 παρ. 5β ορίζει ότι: τιμή κτήσης είναι η τιμολογιακή αξία αγοράς, η οποία προσαυξάνεται με τα έξοδα αγοράς και μειώνεται με τις σχετικές εκπτώσεις. Τα έξοδα κτήσης των ακινήτων, όπως είναι οι φόροι μεταβίβασης, τα συμβολαιογραφικά, και μεσιτικά έξοδα και οι αμοιβές μελετητών και δικηγόρων, δεν περιλαμβάνονται στη τιμή κτήσης των στοιχείων αυτών. Τα έξοδα αυτά καταχωρούνται στο λογαριασμό "έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων" της κατηγορίας "λοιπά έξοδα εγκαταστάσεως". Στην τιμή κτήσεως λοιπόν περιλαμβάνονται: α) Η τιμολογιακή αξία, δηλαδή η αξία που αναγράφεται στο τιμολόγιο αγοράς ή αν πρόκειται περί ακινήτων, στο σχετικό συμβολαιογραφικό έγγραφο αγοράς. β) Τα ειδικά έξοδα αγοράς δηλ. ασφάλιστρα, δασμοί, εκφορτωτικά και λοιπά έξοδα μέχρι την παραλαβή του πάγιου στον τόπο εκγατάστασής του. γ) Το κόστος εγκατάστασης του στοιχείου, δηλ. οι δαπάνες που

γίνονται έτσι ώστε να είναι έτοιμο για λειτουγία. Στη δεύτερη περίπτωση της ιδιοκατασκευής του πάγιου σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 43 παρ. 4γ του ν. 2190/1920 ορίζεται ότι: κόστος παραγωγής ή ιδιοκατασκευής είναι η τιμή κτήσης των πρώτων υλών και διάφορων υλικών, που χρησιμοποιήθηκαν στην παραγωγή των συγκεκριμένων προϊόντων ή ιδιοκατασκευών. Η τιμή αυτή προσαυξάνεται με αναλογία γενικών εξόδων αγορών, καθώς και με το κόστος κατεργασίας που απαιτήθηκε για να φθάσουν τα σχετικά προϊόντα ή οι ιδιοκατασκευές στη θέση και στην κατάσταση που Ρρίσκονται τη στιγμή της απογραφής τους". Με την ίδια διάταξη ορίζεται ότι στο κόστος των ιδιοπαραγώμενων πάγιων στοιχείων δεν περιλαμβάνονται τόκοι κατασκευαστικής περιόδου" και "έξοδα χρηματοδοτήσεως". Για την αγορά ενός παγίου στοιχείου η επιχείρηση μπορεί να χρησιμοποιήσει διάφορους τρόπους οι οποίοι είναι: α) Αγορά τοις μετρητοίς. Στο κόστος κτήσεως του πάγιου περιλαμβάνονται η τιμή αγοράς του και οι δάπανες που καταβάλλονται για την ολοκλήρωση και εγκατάσταση του στοιχείου έτσι ώστε να καταστεί έτοιμο για χρήση. Κάθε φύσεως εκπτώσεις και επιστροφές αφαιρούνται για τον προσδιορισμό της τιμής αγοράς. β) Αγορά με πίστωση Στις περιπτώσεις αγοράς πάγιου με πίστωση ή με δόσεις το στοιχείο πρέπει να καταχωρείται σε αξία ισοδύναμη με την αξία μετρητοίς. Οι τόκοι ή η διαφορά της τιμής λόγο πίστωσης δεν πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στην τιμή κτήσης αλλά πρέπει να αντιμετωπίζονται ως έξοδα χρηματοδοτήσεως. γ) Αγορά ομάδας πάγιων στοιχείων έναντι συνολικού τμήματος. Οταν η αγορά πάγιων έγινε με την καταβολή ποσού για το σύνολο των

στοιχείων πρέπει να γίνει κατανομή του ποσού που αναλογεί για την τιμή κτήσεως του κάθε στοιχείου ξεχωριστά. Η κατανομή του συνολικού τμήματος γίνεται με βάση εκτίμηση εμπειρογνωμόνων ή άλλων αρμοδίων. δ) Αγορά με έκδοση χρεογράφων. Για τα στοιχεία που αποκτά η επιχείρηση έναντι χρεογράφων (μετοχών ή ομολογιών) δικής της εκδόσεως λαμβάνουμε ως τιμή κτήσεως την τιμή αγοράς των στοιχείων έναντι μετρητών. Ο προσδιορισμός της τιμής αυτής όμως πιθανόν να είναι δυσχερής τότε τα στοιχεία πρέπει να εκτιμώνται σύμφωνα με τις ακόλουθες αρχές: - Ως αξία των πάγιων λαμβάνεται η χρηματιστηριακή αξία των χρεογράφων που δίνει η εταιρία. - Στην περίπτωση που τα χρεόγραφα δεν είναι εισαγμένα στο χρηματιστήριο η αξία του πάγιου προσδιορίζεται από ανεξάρτητους εκτιμητές ή εκτιμάται από το Διοικητικό συμβούλιο της εταιρίας. - Αν, σχετικά πρόσφατα χρεόγραφα όμοια με αυτά που δίνονται πωλήθηκαν σε τρίτους τοις μετρητοίς, η τιμή πωλήσεως αυτών λαμβάνεται σαν βάση για τον προσδιορισμό της αξίας των πάγιων. ε) Ανταλλαγή με άλλα περιουσιακά στοιχεία. Σε περίπτωση ανταλλαγής με άλλα περιουσιακά στοιχεία η επιχείρηση οφείλει να καταχωρίσει τα λαμβανόμενα στοιχεία στην τρέχουσα αξία τους και να απεικονίσει και αποτέλεσμα (κέρδος ή ζημία) στις περιπτώσεις που υπάρχει διαφορά μεταξύ της τρέχουσας αξίας των στοιχείων που λαμβάνονται και της λογιστικής αξίας των στοιχείων που δίνονται. στ) Απόκτηση πάγιου από δωρεές τρίτων. Πάγια στοιχεία μπορεί να αποκτηθούν και από δωρεά ή κληρονομιά. Τότε, το κόστος κτήσεως του πάγιου είναι ίσο με την τρέχουσα αξία του, η οποία καθορίζεται από επιτροπή εμπειρογνωμόνων. Στην περίπτωση δωρεάς με

δεσμευτικούς όρους το δωρημένο πάγιο παρακολουθεϊται με την τήρηση λογαριασμών τάξεως μέχρις ότου ικανοποιηθούν οι όροι της δωρεάς. ζ) Απόκτηση πάγιων στοιχείων δι ανακαλύψεως. Η αξία των εδαφικών εκτάσεων κυριότητας της επιχείρησης είναι δυνατόν να αυξηθεί σημαντικά λόγο ανακαλύψεως, άγνωστων κατά την απόκτηση των εκτάσεων, φυσικών πηγών, π.χ. σημαντικών κοιτασμάτων ορυκτών, πετρελαίου κ.α. Στην περίπτωση αυτή επιτρέπεται η προσαρμογή στην πραγματική αξία κτήσεως, η οποία θα προσδιοριστεί κατόπιν εκτιμήσεως από πραγματογνώμονες.

4. To κόστος κτήσης των πάγιων μετά την απόκτησή τους 4.1. Προσθήκες και βελτιώσεις σε πάγια στοιχεία Το αρχικό κόστος κτήσης των πάγιων περιουσιακών στοιχείων προσαυξάνεται με τις δαπάνες προσθηκών και βελτιώσεων. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. ως προσθήκη και βελτίωση ορίζεται ότι είναι: - Προσθήκη (ή επέκταση) κτιρίου, κτιριακής εγκαταστάσεως και τεχνικού έργου είναι οποιαδήποτε μόνιμη αύξηση του όγκου, του μεγέθους ή της ωφελιμότητας του, που γίνεται με τη χρησιμοποίηση κατά κανόνα δομικών υλικών, ενώ προσθήκη (ή επέκταση) μηχανήματος, τεχνικής εγκαταστάσεως και μηχανολογικού εξοπλισμού είναι κάθε προσθήκη ή εργασία που γίνεται σε αυτά και αυξάνει το μέγεθος και κατά κανόνα την παραγωγική τους δυναμικότητα. - Βελτίωση ενσώματου πάγιου στοιχείου είναι κάθε μεταβολή που γίνεται σ αυτό μετά από τεχνολογική επέμβαση και που έχει ως αποτέλεσμα είτε: (α) την αύξηση του χρόνου της ωφέλιμης ζωής του στοιχείου, (β) την αύξηση της παραγωγικότητας του στοιχείου. (γ) την μείωση του κόστους λειτουργίας του στοιχείου. (δ) τη βελτίωση των συνθηκών χρησιμοποιήσεώς του. Η κύρια διαφορά μεταξύ προσθήκης και βελτίωσης είναι στο ότι η προσθήκη αυξάνει την ποσότητα, ενώ στη βελτίωση γίνεται αντικατάσταση που συνοδεύεται με καλυτέρευση της ποιότητας. Οι δαπάνες αυτές καταχωρούνται ως αύξηση της αξίας κτήσεως των πάγιων στοιχείων και υποβάλλονται σε τμηματική απόσβεση.

4.2 Επισκευή και συντήρηση πάγιων στσιχείων Για την διατήρηση της ικανότητας των πάγιων στοιχείων προς χρήση, δαπανούνται διάφορα ποσά για επισκευή και συντήρηση. Κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. επισκευή ενσώματου πάγιου περιουσιακού στοιχείου είναι η αντικατάσταση ή επιδιόρθωση μερών αυτού, που έχουν καταστραφεί ή υποστεί βλάβη, με σκοπό την επαναφορά της παραγωγικής του ικανότητας ή των συνθηκών λειτουργίας του στο επίπεδο που ήταν πριν από την καταστροφή ή τη βλάβη, ενώ συντήρηση είναι η τεχνολογική επέμβαση που γίνεται σ αυτό με σκοπό να διατηρείται στην αρχική του παραγωγική ικανότητα για όσο το δυνατό μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Τα ποσά που δαπανούνται για επισκευή και συντήρηση κατά το Ε.Γ.Λ.Σ. θεωρούνται ως κόστος τρέχουσας μορφής, δηλαδή ως έξοδα, γιατί η χρησιμότητα που προσφέρουν εκπνέει μέσα στην περίοδο μιας οικονομικής χρήσης. Τα έξοδα αυτά καταχωρούνται στους οικείους λογαριασμούς εξόδων κατ είδος και βαρύνουν το κόστος των παραγόμενων προϊόντων. 4.3 Αναπροσαρμογή της αξίας των πάγιων στσιχείων Τα πάγια στοιχεία καταγράφονται στις οικονομικές καταστάσεις με την αξία κτήσης που είχαν κατά την απόκτησή τους συν τα ποσά για προσθήκες και βελτιώσεις. Με το πέρασμα όμως του χρόνου και με τον υψηλό ρυθμό πληθωρισμού που μπορεί να υπάρχει, η αξία αυτή μεταβάλλεται με αποτέλεσμα τον περιορισμό της χρησιμότητας των οικονομικών καταστάσεων.

Για τον λόγο αυτό κατά καιρούς ειδικοί νόμοι επιβάλουν ή επιτρέπουν την αναπροσαρμογή της αξίας είτε όλων των κονδυλίων του ισολογισμού είτε μόνο των πάγιων στοιχείων και την κεφαλαιοποίηση της πιστωτικής διαφοράς (υπεραξίας) και τη χωρίς αντάλλαγμα διανομή των μετοχών στους μετόχους. 5. Προβλέψεις για απαξιώσεις και υποτιμήσεις πάγιων στοιχείων Πολλές φορές ορισμένα πάγια στοιχεία υπόκεινται σε ξαφνική ή έκτακτη μείωση της αξίσς κτήσης τους, η οποία κατά την ημέρα κλεισίματος του ισολογισμού δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί, π.χ. εγκαταστάθηκε ρυπογόνο εργοστάσιο κοντά στο ακίνητο της επιχείρησης, μετακίνηση σιδηροδρομικών γραμμών ή οικονομική απαξίωση. Για την πιο πάνω περίπτωση στο Ε.Γ.Λ.Σ. αλλά και ο ν. 2190/1920 άρθρο 43 παρ. 5ε ορίζει ότι "σε περίπτωση υποτίμησης ενσώματου πάγιου περιουσιακού στοιχείου, άσχετα αν αυτό υπόκειται ή όχι σε απόσβεση, εφόσον η υποτίμηση προβλέπεται ότι θα είναι διαρκής, σχηματίζεται ανάλογη πρόβλεψη, ώστε η αποτίμηση του στοιχείου αυτού, κατά την ημέρα κλεισίματος του ιοολογισμού, να γίνεται στη χαμηλότερη τιμή μεταξύ της τιμής κτήσης ή του κόστους ιδιοκατασκευής και της υποτιμημένης τρέχουσας τιμής του. Οι προβλέψεις αυτές βαρύνουν τα αποτελέσματα χρήσεως και το ποσό τους εμφανίζεται χωριστά στο λογαριασμό "αποτελέσματα χρήσεως" ή στο προσάρτημα, όταν είναι αξιόλογο. Η αποτίμηση στην παραπάνω χαμηλότερη τιμή μπορεί να μη συνεχιστεί σε περίπτωση που οι λόγοι που επέβαλαν την προσαρμογή της αξίας έπαψαν να υπάρχουν". Σύμφωνα δε και με το άρθρο 42ε παρ. 14 του ίδιου νόμου "οι προβλέψεις που αφορούν υποτιμήσεις περιουσιακών στοιχείων του ενεργητικού σχηματίζονται σε ύψος που καλύπτει τις υποτιμήσεις των στοιχείων αυτών, κατά

την ημερομηνία κλεισίματος του ισολογισμού, και εμφανίζονται στο ενεργητικό του ισολογισμού αφαιρετικά από τα στοιχεί τα οποία αναφέρονται". Οι πιο πάνω προβλέψεις σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. εμφανίζονται στα βιβλία με την ακόλουθη εγγραφή: 83.10 Προβλέψεις για έκτακτους κινδύνους X (προβλέψεις απαξιώσεων και υποτιμήσεων παγίων) 44.10 Προβλέψεις X (προβλέψεις απαξιώσεων και υποτιμήσεων παγίων) Αντίθετα με τις προβλέψεις γενικά, οι προβλέψεις για "την τυχόν υφιστάμενη και μη πραγματοποιηθείσα υποτίμηση πάγιων στοιχείων του ενεργητικού (εξαιρούνται τα ακίνητα και πλοία)" εκπίπτονται από τα ακαθάριστα έσοδα της επιχείρησης σύμφωνα με το Ν.Δ. 3323/2953 άρθρο 35 παρ. 1 περ. η, περί φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων.

6. Απομάκρυνση ενσώματων πάγιων στοιχείων Το τελευταίο στάδιο της ζωής των παγίων χαρακτηρίζεται από τα λογιστικά γεγονότα: α) Της εκούσιας διακοπής της εκμεταλλεύσεως του πάγιου (πώληση, ανταλλαγή, εγκατάληψη, δωρεά κ.ά.) 3) Της ακούσιας απομακρύνσεώς του (καταστροφή, απαλλοτρίωση κ.ά.) Η εκούσια ή η ακούσια απομάκρυνση ενός πάγιου στοιχείου προκαλεί συνήθως την πραγματοποίηση ενός μη λειτουργικού αποτελέσματος (κέρδος ή ζημία). Το αποτέλεσμα αυτό υπολογίζεται ως η διαφορά που (πιθανόν να) υπάρχει ανάμεσα στη λογιστική αξία του παγίου και στην τιμή διαθέσεως του. Ο προσδιορισμός της λογιστικής αξίας του πάγιου επιτυγχάνεται με: α) Τον υπολογισμό της αποσβέσεως του πάγιου για το χρονικό διάστημα από την αρχή της τρέχουσας χρήσεως μέχρι την ημέρα απομακρύνσεώς του πάγιου. 3) Τη μεταφορά του νέου υπολοίπου του αντίθετου λογαριασμού. Το νέο υπόλοιπο του κύριου λ/σμού, υποδηλώνει το κόστος διαθέσεως του πάγιου ή την λογιστική αξία των υπηρεσιών που είναι σε θέση να προσφέρει ακόμη το πάγιο. Οταν το κόστος αυτό συγκριθεί με τα καθαρά έσοδα που εξασφαλίζονται από τη διάθεση του πάγιου τότε η διαφορά που προκύπτει συνιστά το κέρδος ή ζημία από τη διάθεση του παγίου. Στην περίπτωση που ένα πάγιο καταστρέφεται ολοκληρωτικά και δεν είναι ασφαλισμένο, το μέγεθος της ζημίας από την καταστροφή είναι ίσο με τη λογιστική αξία του παγίου. Με την καταστροφή η επιχείρηση χάνει την αξία των υπηρεσιών που θα μπορούσε να αντλήσει ακόμα από το συγκεκριμένο πάγιο. Εάν το πάγιο είναι ασφαλισμένο, τότε το μέγεθος της ζημιάς από την ολοκληρωτική καταστροφή του περιορίζεται ανάλογα με το ποσό της

αποζημιώσεως που εξασφαλίζει η επιχείρηση από την ασφαλιστική εταιρία. Το αποτέλεσμα που προέρχεται από την εκούσια διάθεση ή την ακούσια απομάκρυνση του πάγιου, αποτελεί, ένα μη λειτουργικό αποτέλεσμα της επιχειρήσεως και παρουσιάζεται στην πίστωση του λογαριασμού κέρδη από την πώληση πάγιων ή ζημιές από την απομάκρυνση παγίων. Επισημαίνεται ότι αυτό το μη λειτουργικό αποτέλεσμα οφείλεται στην υπεραπόσβεση ή υποαπόσβεση του παγίου που διενεργούσε η επιχείρηση για το χρονικό διάστημα της χρησιμοποιήσεώς του. Δεν οφείλεται στην εξασφάλιση υψηλής ή όχι τιμής διαθέσεως του παγίου και δεν πρέπει να ενσωματώνεται στο κόστος κτήσεως ενός παγίου που αγοράζεται με ανταλλαγή.

7. Μητρώο πάγιων περιουσιακών στοιχείων Για τη σωστή παρακολούθηση των παγίων στοιχείων τηρείται υποχρεωτικά μητρώα πάγιων στοιχείων. Από το μητρώο αυτό πρέπει να προκύπτουν τουλάχιστον τα παρακάτω στοιχεία: Τα στοιχεία που εξατομικεύουν το είδος του παγίου (ονομοτολογία και διακριτικά στοιχεία). Τα στοιχεία της λογιστικής του εντάξεως (τίτλοι και κωδικοί αριθμοί του πρωτοβάθμιου και του λ/σμού της τελευταίας βαθμίδας). Η αιτιολογία και τα σχετικά στοιχεία κτήσεως, η αρχική αξία κτήσεως και οι μεταβολές αυτής (προσθήκες, βελτιώσεις, μειώσεις). Ο τόπος εγκαταστάσεως ή ο τρίτος στις εγκαταστάσεις του οποίου τυχόν βρίσκεται. Η ημερομηνία κατά την οποία άρχισε η χρησιμοποίηση ή λειτουργία του, καθώς και η ημερομηνία που τυχόν τέθηκε σε αδράνεια. Η τυχόν κτήση του με ενεργητική φορολογική διάταξη. Η τυχόν ύπαρξη βαρών πάνω σ αυτό (π.χ. είδος βάρους, αιτία, ποσό). Ο κωδικός αριθμός της τελευταίας βαθμίδας του λ/σμού αποσβέσεων. Οι λογισμένες αποσβέσεις (συντελεστές και ποσά) και τα στοιχεία της λογιστικής τους εγγραφής (α/α παραστατικού, ημερομηνία), καθώς και οι αντιλογισμένες αποσβέσεις, π.χ. σε περίπτωση πωλήσεως ή καταστροφής. Τα στοιχεία και η αιτία του τερματισμού της παραγωγικής του ζωής (π.χ. εκποίηση, διάλυση ή καταστροφή). Παρέχεται η δυνατότητα της τηρήσεως του μητρώου κατά ομάδες ομοειδών παγίων στοιχείων (π.χ. πάγια στοιχεία του λ/σμού 14 που κτήθηκαν κατά τη διάρκεια του αυτού μήνα παρακολουθούνται σε μία ατομική μερίδα) με

την προϋπόθεση ότι το συγκεκριμένο πάγιο στοιχείο, όταν κρίνεται αναγκαίο (π.χ. κατά την απογραφή ή την πώληση), θα είναι δυνατό να εξατομικεύεται. Η θεώρηση του μητρώου από την Οικ. Εφορία απαλλάσσει την οικον. μονάδα από την υποχρέωση της αναλυτικής καταχωρήσεως των πάγιων στοιχείων στην απογραφή τέλους χρήσεως.

8. Λογαριασμός 10 'Εδαφικές εκτάσεις* 8.1 Περιεχόμενο του λογαριασμού Στον λ/σ μό αυτό παρακολουθούνται οι εδαφικές εκτάσεις όπως οικόπεδα, γήπεδα, αγροτεμάχια, δάση, ορυχεία, μεταλλεία, λατομεία, οι φυτείες και γενικά οποιαδήποτε έκταση γης που ανήκει κατά κυριότητα στην οικον. μονάδα. Οι εδαφικές εκτάσεις διακρίνονται σε αυτές που έχουν απεριόριστη διάρκεια ζωής όπως τα οικόπεδα, γήπεδα ή αγροτεμάχια και τα οποία δεν αποσβένονται. Και σε αυτά τα οποία η διάρκεια της ωφέλιμης ζωής τους είναι περιορισμένη και αποσβένονται, όπως ορυχεία, μεταλλεία, λατομεία κ.ά. Οι εδαφικές εκτάσεις καταχωρούνται με την αξία κτήσεως ή τη νόμιμα αναπροσαρμοσμένη αξία τους. Τα έξοδα κτήσεως όπως φόροι μεταριράσεως, συμρολαιογραφικά, μ ε σ ιτ ικ ά, κ.ά. καταχω ρούνται στο λ /σ μ ό 16.14 'έ ξ ο δ α κτήσ εω ς ακινητοποιήσεων". Τα έξοδα διαμορφώσεως των εδαφικών εκτάσεων τα οποία προσδίνουν αξία σε αυτά και δεν φθείρονται (π.χ. ισοπεδώσεις, εκρραχισμοί) αυξάνουν την αξία κτήσεως τους. Εάν όμως φθείρονται και δεν έχουν περιληφθεί στο κόστος κτιρίων ή τεχνικών έργων σαν κόστος υποδομής της κατασκευής τους καταχωρούνται στο λ/σμό 11.03 'υποκείμενες σε απόσρεση διαμορφώσεις γηπέδων". Από το λ/σμό 10.00 εώς και τον 10.06 παρακολουθούνται αντίστοιχα, γήπεδα-οικόπεδα, ορυχεία, μεταλλεία, λατομεία, αγροί, φυτείες, δάση. Στους λ/σμούς 10.10 εώς και 10.16 παρακολουθούνται οι εδαφικές εκτάσεις, οι οποίες δεν χρησιμοιούνται παραγωγικά για τις Ρασικές ή

παρεπόμενες ασχολίες της οικον. μονάδας. 8.2 Λειτουργία του λογαριασμού (παραδείγματα) - Απόκτηση εδαφικών εκτάσεων Η επιχείρηση 'ΒΗΤΑ' αγόρασε ένα οικόπεδο έναντι 7.000.000 δρχ. και κατέβαλε για φόρο μεταβιβάσεως, συμβολαιογραφικά, μεσιτικά και αμοιβές δικηγόρων 1.000.000 δρχ. Ακόμα κατέβαλε για εκβραχισμό και περίφραξη του οικοπέδου 2.500.000 δρχ. και 700.000 δρχ. αντίστοιχα. Οι εγγραφές που πρέπει να γίνουν είναι: 10.00 Γήπεδα-Οικόπεδα 7.000.000 16.14 Εξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων 1.000.000 38.00 Ταμείο 8.000.000 10.00 Γήπεδα-Οικόπεδα 2.500.000 38.00 Ταμείο 2.500.000 11.03 Υποκείμενες σε απόσβεση διαμορφώσεις γηπέδων 700.000 38.00 Ταμείο 700.000 - Εκποίηση μη οικοδομημένης εδαφικής εκτάσεως Στην περίπτωση εκποιήσεως εδαφικής εκτάσεως ισχύουν τα παρακάτω: α. Στην πίστωση του λ/σμού της εδαφικής εκτάσης καταχωρούνται, το τίμημα πωλήσεως και η τυχόν σχηματιζόμενη πρόβλεψη για υποτίμηση της εδαφικής έκτασης. β. Στην χρέωση του λ/σ μού φέρονται τα τυχόν έξοδα που

δημιουργούνται για την πραγματοποίηση της πώλησης. Το αναπόσβεστο υπόλοιπο των εξόδων κτήσεως και των τυχόν εξόδων διαμορφόσεως. Οι μεταφορές αυτές γίνονται από τους λογαριασμούς 16.14 και 11.03 αντίστοιχα, στους οποίους προηγουμένως μεταφέρονται από τους λ/σμούς 16.99.14 και 11.99.03 οι διενεργούμενες αποσβέσεις. γ. Το αποτέλεσμα που προκύπτει μετά από τις παραπάνω καταχωρήσεις και μεταφορές μεταφέρεται στο λ/σμό 81.02.00 "ζημίες από εκποίηση ακινήτων", όταν είναι ζημία, ή στο λ/σμό 81.03.00 "κέρδη από εκποίηση ακινήτων", όταν είναι κέρδος. Στην περίπτωση που η εδαφική έκταση είναι αποσβέσιμη τότε θα πρέπει να μεταφέρουμε και τις αποσβέσεις στην πίστωση του σχετικού λογαριασμού. Παράδειγμα: Αν υποθέσουμε ότι η επιχείρηση "ΒΗΤΑ" του προηγούμενου παραδείγματος, μετά από χρόνια πωλεί το οικόπεδο που είχε αγοράσει έναντι 8.000.000 δρχ. Η αξία κτήσεως του οικοπέδου ήταν 9.500.000 δρχ. (αξία αγοράς + έξοδα εκβραχισμού). Τα έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων έχουν αποσβεστεί κατά 500.000 δρχ. και οι δαπάνες για τη διαμόρφωση του λ/σμού 11.03 έχουν αποσβεστεί κατά 400.00 δρχ. (ήταν 1.000.000 και 700.000 αντίστοιχα). Κατά την πώληση η επιχείρηση κατέβαλε και 100.000 δρχ. έξοδα πωλήσεως. Η επιχείρηση τον προηγούμενο χρόνο είχε κάνει πρόβλεψη για υποτίμηση της αξίας του οικοπέδου για 2.000.000 δρχ. Οι εγγραφές είναι:

38.00 Ταμείο 8.000.000 10.00 Γήπεδα Οικόπεδα (10.00.00 Οικόπεδο ο δού.. 10.00 Γήπεδα-Οικόπεδα (10.00.00 Οικόπεδο οδού...) 38.00 Ταμείο 16.99.14 Αποσ/να έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων 500.000 (16.99.14.00 Οικόπεδο οδού...) 11.99.03 Αποσ/νες διαμορφώσεις γηπέδων 400.000 (11.99.03.00 Οικόπεδο οδού...) 16.14 Εξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων 500.000 (16.14.00 Οικόπεδο οδού... ) 11.03 Υποκείμενες σε απόσ/ση διαμορ.γηπέδ. 400.000 (11.03.00 Οικόπεδο οδού... ) 10.00 Γήπεδα-Οικόπεδα 800.000 (10.00.00 Οικόπεδο οδ ο ύ...) 16.14 Εξοδα κτήσεως ακιν/σεων 500.000 (16.14.00 Οικόπεδο οδού...) 11.03 Υποκείμενες σε απόσ/ση διαμ.γηπ. 300.000 (11.03.00 Οικόπεδο οδού...)

44.10 Προβλέψεις απαξιώσεων και υποτιμήσεων 2.000.000 (44.10.00 Οικόπεδο οδού...) 10.00 Γήπεδα-Οικόπεδα (10.00.00 Οικόπεδο ο δού... ) 81.02.00 Ζημίες από εκποίηση ακινήτων 400.000 10.00 Γήπεδα-Οικόπεδα (10.00.00 Οικόπεδο ο δού...) Αν από την πώληση του οικοπέδου προέκυπτε κέρδος, ο λογαριασμός του οικοπέδου θα εμφάνιζε πιστωτικό υπόλοιπο, το οποίο θα μεταφερόταν στην πίστωση του αποτελεσματικού λ/σ μού 81.03.00 κέρδη από εκποίηση ακινήτων".

9. Λογαριασμός 11 *Κτϊρια-Εγκαταστάσεις κτιρϊων-τεχνικά έργα* 9.1 Περιεχόμενο του λογαριασμού Στο λ/σμό 11.00 περιλαμβάνονται τα Κτίρια και εγκαταστάσεις κτιρίων τα οποία ανήκουν κατά κυριότητα στην οικονομική μονάδα. Οι εγκαταστάσεις κτιρίων αποτελούν συστατικό των κτιρίων, αφού συνδέονται με το κτίριο κατά τέτσισ τρόπο, ώστε ο αποχωρισμός τους να μην είναι δυνατό να γίνει εύκολα και χωρίς ουσιαστική βλάβη αυτών ή του κτιρίου. Στο λ/σμό 11.01 παρακολουθούνται τα τεχνικά έργα που εξυπηρετούν τις μεταφορές της οικονομικής μονάδας π.χ. δρόμσι, σήραγγες, λιμάνια, γέφυρες κ.ά. Στσν 11.02 περιλαμβάνσνται τα τεχνικά έργα εκτός από αυτά τα οποία εξυπηρετούν τις μεταφορές. Στον λ/σμό 11.03 Ύπσκείμενες σε απόσβεση διαμσρφώσεις γηπέδων και άλλων εδαφικών εκτάσεων όταν: α) Οι δαπάνες αυτές δεν έχουν περιληφθεί στο κόστος των κτιρίων ή άλλων τεχνικών έργων, β) Οι διαμορφώσεις να φθείρονται και για το λόγο αυτό να αποσβένονται. Από τα λ/σμό 11.07 έως και 11.10 παρακολουθούνται τα κτίρια και τεχνικά έργα που κατασκευάζονται καθώς και σι δαπάνες που γίνονται σε ακίνητα κυριότητας τρίτων, όταν οι οικονομική μονάδα έχει δικαίωμα χρήσεως για ορισμένο χρόνο, με την πάροδο του οποίου τα έργα περιέχονται στον κύριο του ακινήτου χωρίς αντάλλαγμα. Στους λ/σμούς 11.14 έως και 11.17 καθώς και 11.21 έως και 11.24 παρακολσυθούνται τα κτίρια-εγκαταστάσεις κτιρίων και τεχνικά έργα τα σποία δεν χρησιμοποιούνται παραγωγικά από την επιχείρηση.

9.2 Λειτουργία του λογαριασμού - Απόκτηση κτιρίων, εγκαταστάσεων κτιρίων και τεχνικών έργων. Τα περιουσιακά στοιχεία του λ/σμού 11 παρακολουθούνται με την αξία κτήσης τους στους ανάλογους υπολ/σμούς. Η αξία κτήσεως τους συνίσταται: - Οταν γίνεται αγορά αυτών, από το ποσό που αναγράφεται στο συμβόλαιο αγοράς, συν τις δαπάνες προσθηκών και βελτιώσεων. - Οταν προέρχονται από συγχώνευση ή εισφορά σε είδος, από την αξία εκτιμήσεώς τους από την Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9 του V. 2190/20 συν τις δαπάνες προσθήκης και βελτίωσης. - Οταν έχουμε ιδιοκατασκευή το κόστος κτήσης προκύπτει από το λ/σμό 15.01 κτίρια-εγκαταστάσεις κτιρίων-τεχνικά έργα υπό εκτέλεση*. - Οταν με ειδικό νόμο γίνεται αναπροσαρμογή της αξίας των πάγιων, τότε η αναπροσαρμοσμένη αξία αντικαθιστά το ιστορικό κόστος κτήσεως. - Εκποίησηη κτιρίων και τεχνικών έργων. Σε περίπτωαη εκποίησης κτιρίων και τεχνικών έργων γίνονται τα παρακάτω: α) Στην πίστωση του οικείου λ/σμού του κτιρίου ή τεχνικού έργου καταχωρείται το τίμημα της πωλήσεως και στη χρέωση του καταχωρούνται τα τυχόν έξοδα για την επίτευξη της πώλησής του. β) Στη χρέωση του ίδιου λ/σμού μεταφέρονται η αξία κτήσεως του αντίστοιχου γηπέδου ή άλλης εδαφικής εκτάσεως και το αναπόσβεστο υπόλοιπο των εξόδων διαμορφώσεως του γηπέδου (δηλ. το υπόλοιπο του λ/σμού 11.03 που προκύπτει μετά τη μεταφορά στο λ/σμό αυτόν των

αποσβέσεων του λ/σμού 11.99.03). Στην πίστωση του ίδιου λ/σμοϋ μεταφέρεται η τυχόν σχηματιζόμενη πρόβλεψη για υποτίμηση του πωλούμενου γηπέδου (από το λ/σμό 44.10). γ) Στην πίστωση του ίδιου λ/σμού μεταφέρονται οι αποσβέσεις που διενεργήθηκαν μέχρι την πώληση και στη χρέωσή του μεταφέρεται το αναπόσβεστο υπόλοιπο των εξόδων κτήσεως του ακινήτου (δηλ. το υπόλοιπο του λ/σμού 16.14 που προκύπτει μετά τη μεταφορά στο λ/σμό αυτόν των αποσβέσεων του λ/σμού 16.99.14). δ) Το αποτέλεσμα που προκύπτει μεταφέρεται στο λ/σμό 81.02.00 ζημίες από εκποίηση ακινήτων ή 81.02.01 ζημίες από εκποίηση τεχνικών έργων όταν είναι ζημία, ή στο λ/σμό 81.03.00 κέρδη από εκποίηση ακινήτων ή 81.03.01 Κέρδη από εκποίηση τεχνικών έργων", όταν είναι κέρδος. Παράδειγμα; Η επιχείρηση ΖΗΤΑ στις 31/6/19+1 πωλεί αντί 20.000.000 κτίριο κόστους κτήσεως 19.000.000 αποσβεσμένο μέχρι 31/12/19+0 κατά 3.000.000 δρχ. Για το κτίριο είχε γίνει πρόβλεψη υποτίμησης της αξίας του κατά 2.000.000 δρχ. Το κόστος κτήσεως του οικοπέδου πάνω στο οποίο βρίσκεται το κτίριο είναι 3.000.000 δρχ. και τα έξοδα κτήσεως τα οποία είχε καταβάλει η επιχείρηση για την απόκτηση του κτιρίου ανέρχονται σε 2.500.000 δρχ. από τα οποία μέχρι 31/12/19+0 έχει αποσβέαει τα 2.000.000 δρχ. Οι εγγραφές που θα γίνουν είναι; 66.01.00 Αποσβέσεις κτιρίων- Εγκαταστάσεις κτιρίων 475.000 (19.000.000 X 5% X 6/12)

66.05.14 ΑποσΡέσεις εξόδων κτήσεως ακινητοποιήσεων 250.000 (2.500.000 X 1/5 X 6/12) 11.99.00 Αποσ/να κτϊρια-εγκ. κτιρίων 475.000 16.99.14 Αποσ/να έξοδα κτήσεως ακιν. 250.000 ΑποσΡέσεις περιόδου 1/1-31/6/19+1 11.99.00 Αποσ/να κτίρια- Εγκαταστάσεις κτιρίων 3.475.000 16.99.14 Αποσ/να έξοδα κτήσεως ακινητοποιήσεων 2.250.000 11.00 Κτίρια-Εγκατ. κτιρίων 3.475.000 11.14 Εξοδα κτήσεως 2.250.000 ακινητ. Μεταφορά των αντίθετων στους κύριους λ/σμούς 11.00 Κτίρια-Εγκ. κτιρίων 3.000.000 Μεταφορά 10.00 Γήπεδα-Οικόπεδα 11.00 Κτίρια-Εγκ. κτιρίων 250.000 Μεταφορά 16.14 Εξοδα κτήσεως ακινυτο. 44.10 ΠροΡλέψεις απαξιώσεων και υποτιμ. πάγιων 2.000.000 11.00 Κτίρια-Εγκ.κτιρίων Μεταφορά

20.000.CXX) 11.00 Κτϊρια-Εγκ.κτιρίων 11.00 Κτϊρια-Εγκ.κτιρϊων 3.225.000 81.03.00 Κέρδη από εκποίηση ακινήτων 3.225.000

10. Λογαριασμός 12 "Μηχανήματα-τεχνικές εγκαταστάσεις-λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός* Με το λ/σμό αυτό παρακολουθούνται τα μηχανήματα οι τεχνικές εγκαταστάσεις και ο μηχανολογικός εξοπλισμός που ανήκουν κατά κυριότητα στην οικον. μονάδα και είναι εγκατεστημένα σε ακίνητα κυριότητας αυτής ή τρίτων, καθώς και εκείνα που δεν είναι εγκατεστημένα σε ακίνητα. Στο λ/ομό 12.00 παρακολουθούνται τα μηχανήματα κυριότητας της οικον. μονάδας που είναι εγκατεστημένα σε ακίνητα ιδιοκτηαίας της, και χρησιμεύουν για να αποσπούν από τη φύση, να επεξεργάζονται ή να μετασχηματίζουν υλικά αγαθά ή για να παράγουν υπηρεσίες. Στον 12.01 παρακολουθούνται οι τεχνικές εγκαταστάσεις που γίνονται για τη μόνιμη εγκατάσταση μηχανημάτων καθώς και αυτές που δεν είναι συνδεδεμένες με τις κτιριακές εγκαταστάαεις ή είναι αλλά κατά τρόπο που να γίνεται εύκολα ο αποχωρισμός τους από τις κτιριακές εγκαταστάσεις και χωρίς βλάβη. Στο λ/σμό 12.02 είναι τα φορητά μηχανήματα χειρός που έχουν παραγωγική ζωή μεγαλύτερη του έτους και μικρότερη από αυτά του λ/σμού 12.00. Στον 12.03 είναι τα εργαλεία, δηλ. μηχανολογικά και άλλης φύσεως αντικείμενα που χρησιμοποιούνται με το χέρι και έχουν μεγαλύτερη του έτους διάρκεια ζωής, όχι όμως αυτά του λ/σμού 25.00 που αποσβένονται μέσα στη χρήση που πρωτοχρησιμοποιήθηκαν. Στον 12.04 παρακολουθούνται τα καλούπια-ιδιοσυσκευές που χρηοιμοποιούνται για την παραγωγή εξειδικευμένων αντικειμένων. Στον 12.05 είναι τα διάφορα μηχανολογικά όργανα π.χ. μετρήαεως, πειραματιαμών ή ελέγχων.

Στο λ/σμό 12.06 είναι ο λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός ο οποίος δεν μπορεί να ενταχθεί σε ένα από τους λ/σμούς 12.00-12.05. Στους λ/σμούς 12.07 εώς 12.09 παρακολουθούνται τα μηχανήματα, οι εγκαταστάσεις και ο λοιπός μηχανολογικός εξοπλισμός επί ακινήτων τρίτων. Τα στοιχεία αυτά μετά την πάροδο ορισμένου χρόνου η κυριότητά τους θα περιέρχεται στους κυρίους των ακινήτων χωρίς αντάλλαγμα. Στους λ/σμούς 12.10 έως και 12.19 παρακολουθούνται τα εκτός εκμεταλλεύσεως μηχανήματα, εγκαταστάσεις και μηχανολογικός εξοπλισμός.

11. Λογαριασμός 13 Μεταφορικά μέσα* Σ τ ο υ ς ο ικ ε ίο υ ς υ π ο λ /σ μ ο ϋ ς του π α ρ ό ν τ ο ς λ /σ μ ο ύ 13 παρακολουθούνται τα κάθε είδους οχήματα με τα οποία π οικον. μονάδα διενεργεί μεταφορές και μετακινήσεις του προσωπικού και των υλικών αγαθών της είτε μέσα στους χώρους εκεμταλλεύσεως, είτε έξω από αυτούς. 12. Λογαριασμός 14 Έπιπλα και λοιπός εξοπλισμός* Στους υπολ/σμούς του 14 παρακολουθούνται τα έπιπλα και ο λοιπός εξοπλισμός των διαφόρων κτιριακών χώρων της οικον. μονάδας π.χ. γραφείων, εργοστασίων, εργαστηρίων, καταστημάτων ή αποθηκών. 13. Λ ογα ρ ια σμός 15 Α κινητο π οιή σ εις υπό εκτέλεση και προκαταβολές κτήσεως πάγιων στοιχείων* Στο λ/σμό αυτό παρακολουθούνται τα ποσά που διαθέτονται για την κατα σ κευή νέων ενσώματων πά γ ιω ν σ το ιχείω ν και τα π οσ ά που προκαταβάλλονται για την αγορά ενσώματων πάγιων στοιχείων. Οταν η οικον. μονάδα κατασκευάζει με δικά της μέσα τα πάγια στοιχεία το κόστος κατασκευής προσδιορίζεται από τους λ/σμούς της 9ης ομάδας ή εξωλογιστικά εάν η οικον. μονάδα δεν εφαρμόζει σύστημα αναλυτικής λογιστικής εκμεταλλεύσεως. Το κόστος που προσδιορίζεται καταχωρείται στη χρέωση των υπολ/σμών του 15 με πίστωση των υπολ/σμών του 78.00. Το κόστος αυτό μέχρι την ολοκλήρωση της κατασκευής παραμένει στους υπολ/σμούς του 15 και μεταφέρεται στη νέα χρήση δεν έχει ολοκληρωθεί η

κατασκευή. Με την ολοκλήρωση της κατασκευής το συνολικό κόστος μεταφέρεται από τους υπολ/σμούς του 15 στους οικείους λ/σμούς των πάγιων στοιχείων (11-14 και 16). Οταν η κατασκευή των πάγιων γίνεται από τρίτους με υλικά τα οποία παρέχει η οικον. μονάδα το κόστος κατασκευής προσδιορίζεται από τους υπολ/σμούς του 15 στη χρέωση των οποίων καταχωρείται η αξία των υλικών που αγοράζονται ή χορηγούνται από τις αποθήκες, η αξία του τιμολογίου των τρίτων και οι τυχών υπηρεσίες που χορηγήθηκαν από την οικον. μονάδα, με αντίστοιχη πίστωση των υπολ/σμών του 78.00. Οι προκαταβολές που δίνονται από την οικον. μονάδα για κατασκευή πάγιων ή σε προμηθευτές για την προμήθεια υλικών κατασκευής ή και ολοκληρωμένων πάγιων στοιχείων καταχωρούνται στη χρέωση του λ/σμού 15.09. Μετά τη λήψη του σχετικού τιμολογίου πιστώνεται ο λ/σμός 15.09 σε χρέωση των άλλων υπολ/σμών του 15 ή των οικείων λ/σμών των πάγιων στοιχείων (11-14 και 16). Παρέχεται η ευχέρεια στις οικον. μονάδες να παρακολουθούν τις προκαταβολές για κτήση πάγιων στοιχείων ως εξής: α. Για προκαταβολές που δίνονται για εισαγωγή υλικών ή αυτούσιων πάγιων στοιχείων από το εξωτερικό, να παρακολουθούνται στο λ/σμό 32.00 παραγγελίες πάγιων στοιχείων*. β. Οι προκαταβολές που δίνονται σε προμηθευτές ή κατασκευαστές πάγιων εσωτερικού να παρακολουθούνται στο λ/σμό 50.08 προμηθευτές εσωτερικού πάγιων στοιχείων*. Παραδείγματα: Η οικον. μονάδα X* κατασκευάζει η ίδια κτίριο του οποίου το κόστος υπολογίζει εξωλογιστικά κατά τη διάρκεια των δύο ετών που χρειάστηκαν μέχρι

την ολοκλήρωση του έργου. Κόστος κτήσεως: Ετος α ETOC Β Αδεια μηχανικού Αξία υλικών Εργατικά Γενικά έξοδα Διοίκησης Σύνολο 1.CXX5.000 7.000. 000 3.000. 000 10.000. 000 6.000. 000 3.000. 000 1 000.000 21.000. 000 10.000.000 Οι εγγραφές που θα γίνουν είναι: Το έτος α 15.01 Κτίρια-Εγκαταστάσεις κτιρίων υπό ανέγερση (15.01.00 Κτίριο... ) 78.00 Ιδιοπαραγωγή και βελτιώσεις παγίων (78.00.01 Κτιρίων- Εγκ. κτι ρίων-τεχν. έργων) Το έτος β 15.01 Κτίρια-Εγκαταστάσεις κτιρίων υπό ανέγερση (15.01.00 Κτίριο... ) 78.00 Ιδιοπαραγωγή και βελτιώσεις παγίων (78.00.01 Κτιρίων- Εγκ.κτιρίων-τεχν.έργων)

11.00 Κτϊρια-Εγκ.κτιρϊων-τεχνικά έργα 31.000.000 (11.00.00 Κτίριο... ) 15.01 Κτίρια-Εγκ.κτιρίων υπό ανέγερση (15.01.00 Κτίριο... )

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β ΑΣΩΜΑΤΟ ΠΑΓΙΟ ΕΝΕΡΓΗΤΙΚΟ 1. Εννοια των ασώματων ακινητοποιήσεων Παράλληλα με τη χρησιμοποίηση ενσώματων πάγιων υλικών, οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν και άυλα ή ασώματα πάγια στοιχεία από τα οποία έχουν οικονομικά οφέλη. Τα κύρια χαρακτηριστικά των άυλων πάγιων στοιχείων είναι;(3) - δεν έχουν φυσική υπόσταση - εξασφαλίζουν στον κάτοχό τους ορισμένα αποκλειστικά δικαιώματα - παρέχουν στην επιχείρηση μελλοντικά οφέλη και - έχουν σχετικά μεγάλη ωφέλιμη ζωή. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. "άυλα πάγια σ τοιχεία (ασώ ματες ακινητοποιήσεις) είναι τα ασώματα εκείνα οικονομικά αγαθά τα οποία είναι δεκτικά χρηματικής αποτιμήσεως και είναι δυνατό να αποτελέσουν αντικείμενο συναλλαγής, είτε αυτά μόνα, είτε μαζί με την οικον. μονάδα. Τα άυλα πάγια στοιχεία αποκτούνται με σκοπό να χρησιμοποιούνται παραγωγικά για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από ένα έτος, διακρίνονται δε στις εξής δύο κατηγορίες: α. δικαιώματα, όπως π.χ. διπλώματα ευρεσιτεχνίας, εμποροβιομηχανικό σήματα ή πνευματική ιδιοκτησία, ρ. πραγματικές καταστάσεις, ιδιότητες και σχέσεις όπως π.χ. η πελατεία, η φήμη, η πίστη, η καλή οργάνωση της οικ. μονάδας ή η ειδίκευση στην παραγωγή ορισμένων αγαθών. Στη δεύτερη αυτή κατηγορία ανήκουν τα στοιχεία τα οποία συνθέτουν, κατά κύριο λόγο, την έννοια του γνωστού όρου της υπεραξίας ή φήμης και πελατείας (Goodwill, Ponds de Commerce) της οικον. μονάδας και τα οποία προσδίνουν στη μονάδα που λειτουργεί

παραγωγικά συνολική αξία μεγαλύτερη από εκείνη που προκύπτει από την αποτίμηση των επιμέρους περιουσιακών της στοιχείων*. Η κύρια διαφορά μεταξύ των άυλων υλικών και των εξόδων εγκαταστάσεων* είναι στο ότι τα άυλα υλικά μπορούν να αποτελόσουν αντικείμενο συναλλαγής, ενώ τα έξοδα είναι ειδικής φύσεως δαπάνες που δεν αντιπροσωπεύουν κανένα υλικό ή άυλο αγαθό.

2. Λογιστική παρακολούθηση των άυλων στοιχείων Αντικείμενο λογιστικής παρακολούθησης είναι μόνο τα άυλα στοιχεία που αποκτά η επιχείρηση από τρίτους. Τα άυλα στοιχεία που δημιουργούνται καθημερινά από τη δράση της επιχειρήσεως, και τα οποία συνθέτουν το goodννίιι αυτής, δεν αποτελούν, σύμφωνα με τις ισχύουσες λογιστικές αρχές, περιουσιακά στοιχεία και συνεπώς, δεν αποτελούν αντικείμενο λογιστικής παρακολούθησης. Εξαίρεση της βασικής αυτής αρχής αποτελούν οι περιπτώσεις που για τα δημιουργούμενα από την ίδια την επιχείρηση άυλα στοιχεία πραγματοποιούνται δαπάνες που υποβάλλονται σε τμηματική απόσβεση, π.χ. οι δαπάνες για την εφεύρεση κάποιας νέας μεθόδου παραγωγής εγγράφονται στο ενεργητικό του ισολογισμού σαν κόστος κτήσεως της εφευρέσεως. Γίνεται πάντως δεκτό ότι στις περιπτώσεις που η επιχείρηση αδυνατεί να εξακριβώσει το κόστος που αναλογεί στα δημιουργούμενα από την ίδια άυλα πάγια στοιχεία, το πραγματοποιούμενο κόστος πρέπει να θεωρείται έξοδο της τρέχουσας χρήσεως. Τα ασώματα πάγια στοιχεία καταχωρούνται στα βιβλία της επιχείρησης με την αξία του ανταλλάγματος που δόθηκε για την απόκτησή τους. Για να χαρακτηριστεί το καταβαλλόμενο στους τρίτους αντάλλαγμα, ως άυλο πάγιο στοιχείο πρέπει να καταβάλλεται εφάπαξ και το στοιχείο να αποφέρει στην οικον. μονάδα οφέλη σε περισσότερες της μιας χρήσεις. Οταν, για την απόκτηση του άυλου πάγιου στοιχείου, η οικον. μονάδα δίνει μετοχές εκδόσεως της, πρόκειται για εισφορά σε είδος και η αξία του στοιχείου προσδιορίζεται από την επιτροπή εμπειρογνωμόνων του άρθρου 9 του V. 2190/20.

3. Λογαριασμός 16 Άσώματες ακινητοποιήσεις και έξοδα πολυετούς αποσβέσεως' Στο λ/σμό αυτόν παρακολουθούνται οι δύο ακόλουθες κατηγορίες στοιχείων: - τα ασώματα (ή άυλα) περιουσιακά στοιχεία (16.00-16.09) - τα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως (16.10-16.19). 3.1 Περιεχόμενο και λειτουργία των αναλυτικών λ/σμών του 16 που αφορούν τα πάγια στοιχεία 3.1.1 Λογαριασμός 16.00 "Υπεραξία επιχειρήσεως (Goodwill)* Το άυλο στοιχείο της υπεραξίας της επιχειρήσεως υπάρχει όταν η επιχείρηση έχει την ικανότητα να πραγματοποιεί κέρδη σε ποσοστό μεγαλύτερο από εκείνο που θεωρείται σαν "κανονικό κέρδος". Η υπεραξία αυτή είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων, όπως η υπεροχή στο management, στην ποιότητα των προϊόντων, στις καλές σχέσεις με τους πελάτες, τους προμηθευτές, τους δανειστές, στα επιτυχές marketing, στην παραγωγή "Know- How", κλπ. Το goodwill μπορεί να δημιουργηθεί από την ίδια την επιχείρηση ή μπσρεί να αγοραστεί. Το Ε.Γ.Λ.Σ. σχετικά με το λ/σμό 16.00 ορίζει ότι: "παρακολουθείται η υπεραξία που δημιουργείται κατά την εξαγορά ή συγχώνευση ολόκληρης οικονομικής μονάδας και που είναι ίση με τη διαφορά μεταξύ του ολικού τμήματος αγοράς και της πραγματικής αξίας των επιμέρους περιουσιακών της στσιχείων. Στην περίπτωση συγχωνεύσεως η πραγματική αξία

της οικονομικής μονάδας προσδιορίζεται κατά τη διαδικασία που ορίζει το άρθρο 9 του Ν. 2190/1920. 3.1.2 Λογαριασμός 16.01 'δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας* Στο λ/σμό αυτό σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. παρακολουθούνται τα άυλα περιουσιακά στοιχεία τα οποία αποκτούνται με αντάλλαγμα, είτε λόγω αγοράς, είτε λόγω παραγωγής από την ίδια την οικονομική μονάδα. Με την κατοχή και αξιοποίηση των στοιχείων αυτών η μονάδα αποκτάει πλεονεκτήματα μονοπωλιακής ή εξειδικευμένης δράσεως στην αγορά, για το χρονικό διάστημα που διαρκεί π.χ. η προστασία του σχετικού δικαιώματος ή η γνώση του τρόπου παραγωγής ενός προϊόντος ή της μεθόδου κατεργασίας υλικών. Για την καταχώριση εξόδων αγοράς ή παραγωγής στο λ/σμό 16.01 αποτελεί προϋπόθεση η προσδοκία ότι τα δικαιώματα για τα οποία γίνονται έξοδα θα αποδόσουν αποτελέσματα στην οικονομική μονάδα. Απαγορεύεται η αποθεματοποίηση εξόδων στους υπολογαριασμούς του 16, όταν είναι βέβαιο ότι δεν προσδοκάται οποιοδήποτε αποτέλεσμα από την πραγματοποίηση των εξόδων αυτών. Η αξία κτήσεως των άυλων περιουσιακών στοιχείων του λ/σμού 16.01 αποσβένεται με ισόποση ετήσια απόσβεση μέσα στο χρόνο της παραγωγικής χρησιμότητας κάθε άυλου στοιχείου και, σε περίπτωση που το άυλο δικαίωμα έχει από το νόμο προστασία περιορισμένης διάρκειας, μέσα στο χρόνο της περιορισμένης αυτής διάρκειας. Ο λ/σμός 16.01 αναλύεται στους ακόλουθους υπολογαριασμούς:

i) Λογαριασμός 16.01.CX) Διπλώματα ευρεσιτεχνίας Η επιδεκτική 3ιομηχανικής εφαρμογή εφεύρεση προστατεύεται με το καλούμενο δίπλωμα ευρεσιτεχνίας που χορηγεί το Υπουργείο Εμπορίου στον εφευρέτη. Σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2527/20 όπως ισχύει σήμερα, για να προστατευθεί η εφεύρεση και να χορηγηθεί δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, πρέπει να συντρέχουν οι εξής προϋποθέσεις: - Η εφεύρεση να είναι νέα, δηλ. να μην είναι επαρκώς γνωστή στην Ελλάδα. - Η εφεύρεση να είναι επιδεκτική Βιομηχανικής εφαρμογής. - Η εφεύρεση να μην έχει παράνομο ή ανήθικο χαρακτήρα, δηλ. να μην αντίκειται στη δημόσια τάξη και ασφάλεια, τα χρηστά ήθη και τους νόμους. Το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας ισχύει για 15 χρόνια, και παρέχει στον κάτοχό του, καθώς και σε όσους το απόκτησαν απ αυτόν, το δικαίωμα της αποκλειστικής εκμεταλλεύσεως της εφεύρεσης. Μετά την πάροδο της 15ετίας η εφεύρεση καθίσταται κοινής χρήσεως και καθένας μπορεί να τη χρησιμοποιεί. ίί) Λογαριασμός 16.01.02 Σήματα Στα Βιβλία της επιχειρήσεως είναι δυνατό να καταχωρηθεί το κόστος κτήσεως σήματος μόνο: α) σε περίπτωση εξαγοράς επιχείρησης, μετά του σήματος αυτής και καταβληθεί ιδιαίτερο ποσό, Β) σε περίπτωση που ελληνική επιχείρηση αγοράσει σήμα αλλοδαπής επιχειρήσεως, της οποίας όμως προϊόντα παράγει κατ αποκλειστικότητα στην Ελλάδα. Στο κόστος κτήσεως του σήματος περιλαμβάνονται η τιμή αγοράς αυτού. Οταν όμως το σήμα δημιουργείται από την ίδια την επιχείρηση, στο

κόστος κτήσεως περιλαμβάνονται τα άμεσα έξοδα που πραγματοποιήθηκαν για την κατασκευή, κατοχύρωση και προστασία του σήματος. Το κόσ τος κτήσεω ς των σημάτω ν αποσβένεται μέσ α στην υπολογιζόμενη ωφέλιμη ζωή αυτών. ίϋ) Λογαριασμός 16.01.03 'Μέθοδοι (Know-How)' Πολλές φορές ο εφευρέτης μιας μεθόδου παραγωγής δεν κατοχυρώνει την εφεύρεσή του με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας, αλλά τηρεί την εφεύρεσή του μυστική. Στην περίπτωση αυτή, προστατεύεται με βάσει των διατάξεων περί αθέμιτου ανταγωνισμού (νόμος 146/14). Η αξία των μεθόδων παραγωγής που εφευρίσκονται απο την ίδια την επιχείρηση δεν απεικονίζεται στα βιβλία και στις οικονομικές καταστάσεις της επιχειρήσεως, ενώ καταχωρούνται τα ποσά που καταβάλλει η επιχείρηση σε τρίτους για την απόκτηση τέτοιων μεθόδων. Το κόστος κτήσεως μεθόδων παραγωγής αποσβένεται μέσα στην χρονική περίοδο που εκτιμάται ότι οι μέθοδοι αυτές θα χρησιμοποιούνται επωφελώς για την επιχείρηση. 3.1.3 Λογαριασμός 16.02 'Δικαιώματα εκμεταλλεύσεως ορυχείων- μεταλλείων-λατομείων* Στο λ/σμό αυτό περιλαμβάνονται: α) Το κόστος κτήσεως δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως ορυχείων και μεταλλείων, δηλ. το κόστος κτήσεως του εμπράγματου δικαιώματος της μεταλλειοκτησίας, και των δικαιωμάτων εκμεταλλεύσεως λατομείων. Στο κόστος κτήσεως περιλαμβάνονται πρώτιστα τα ποσά που καταβάλλει η οικ. μονάδα

στους κυρίους των περιουσιακών αυτών στοιχείων για να παραχωρήσουν σ αυτήν το δικαίωμα εκμεταλλεύσεώς τους. 0) Τα έξοδα που πραγματοποιεί η εταιρία για να της παραχωρήσει η αρμόδια Αρχή δικαίωμα εκμεταλλεύσεώς ορυχείου ή μεταλλείου που βρίσκεται σε έδαφος ιδιοκτησίας της, εφόσον τα έξοδα αυτά είναι αξιόλογα. Η κρίση για την αξιολόγηση εναπόκειται στην εταιρία. 3.1.4 Λογαριασμός 16.03 "Λοιπές παραχωρήσεις" Πολλά επαγγέλματα είναι κλειστά και για τη νόμιμη άσκησή τους απαιτείται άδεια των διοικητικών αρχών, που χορηγείται εφόσον συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις π.χ. παραχώρηση άδειας κυκλοφορίας αυτοκινήτου δημοσίας χρήσεως. Το ποσό που καταβάλλει η επιχείρηση στον τρίτο ή στη διοικητική αρχή για την απόκτηση του δικαιώματος φέρεται στον παραπάνω λ/σμό. 3.1.5 Λογαριασμός 16.04 "Δικαιώματα χρήσεως ενσώματων πάγιων στοιχείων" Στο λ/σμό αυτό σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. παρακολουθείται: "η αξία της εισφοράς κατά χρήση, στην οικσνομική μονάδα, ενσώματων πάγιων στοιχείων για ορισμένο χρόνο, η οποία καθορίζεται με νόμιμη διαδικασία εκτιμήσεως. Η παραπάνω αξία εισφοράς κατά χρήση αποσβένεται με ισόποσες δόσεις μέσα στο χρόνο που καθορίζεται συμβατικά για τη χρησιμοποίηση κάθε άυλου πάγιου στοιχείου".

3.1.6 Λογαριασμός 16.05 'Λοιπά δικαιώματα* Στο λ/σμό αυτόν παρακολουθούνται τα άυλα περιουσιακά στοιχεία τα οποία δεν εντάσσονται σε μία από τις προηγούμενες κατηγορίες λ/σμών 16.00-16.04, όπως είναι π.χ. τα μισθωτικά δικαιώματα. Στην περίπτωση των μισθωτικών δικαιωμάτων ο μισθωτής (ενοικιαστής) ακινήτου ή άλλου πράγματος μεταβιβάζεται στην οικον. μονάδα τα μισθωτικά του δικαιώματα, που απορρέουν από σχετική σύμβαση μισθώσεως και το νόμο που ισχύει κάθε φορά, έναντι ανταλλάγματος που καταβάλλει η οικον. μονάδα. Το αντάλλαγμα που η οικον. μονάδα καταβάλλει για την απόκτηση των μισθωτικών δικαιωμάτων καταχωρείται στη χρέωση υπολ/σμού του 16.05 και αποσβένεται σε ισόποσες δόσεις μέσα στο χρόνο ισχύος του μισθωτικού δικαιώματος. Στο λ/σμό αυτόν καταχωρείται και η καλούμενη πνευματική ιδιοκτησία (οοργγί9μ). 3.1.7 Λογαριασμός 16.98 Προκαταβολές κτήσεως ασώματων ακινητοποιήσεων' Σ αυτόν το λ/σμό παρακολουθούνται οι προκαταβολές που δίνει η οικον. μονάδα για την απόκτηση ασώματων ακινητοποιήσεων. Μετά τη λήψη του σχετικού δικαιολογητικού (τιμολογίου κλπ.) ο παρών λ/σμός πιστώνεται με χρέωση των οικείων λ/σμών των πάγιων στοιχείων.

4. Γενικά για τα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως Πολλές επιχειρήσεις πραγματοποιούν συχνά ειδικής φύσεως δαπάνες οι οποίες συμβάλλουν στην πραγματοποίηση εσόδων όχι μόνο στη χρήση που οι δαπάνες αυτές πραγματοποιούνται, αλλά σε περισσότερες χρήσεις. Ετσι, σύμφωνα με τη βασική λογιστική αρχή της αντιπαραθέσεως εσόδων-εξόδων, οι δαπάνες αυτές δεν πρέπει να αποτελούν έξοδο της χρήσεως στην οποία πραγματοποιούνται, αλλά πρέπει να κατανέμονται και να βαρύνουν τα αποτελέσματα των χρήσεων που ωφελούνται από τις δαπάνες αυτές. Γίνεται, λοιπόν, δεκτό από την επιστήμη, ότι οι δαπάνες αυτές είναι δυνατό να εγγράφονται σε ιδιαίτερη κατηγορία στο ενεργητικό του ισολογισμού και να υποβάλλονται σε τμηματική απόσβεση. Σύμφωνα με το Ε.Γ.Λ.Σ. τα έξοδα πολυετούς αποσβέσεως εμφανίζονται στον ισολογισμό σε ιδιαίτερη κατηγορία, και μόνο τα έξοδα ερευνών και ανάπτυξης περιλαμβάνονται στο ασώματο πάγιο ενεργητικό. Ειδικότερα περιλαμβάνονται οι εξής λ/σμοί: α) Λογαριασμός 16.11 Έξοδα ερευνών-ορυχείων-μεταλλείων-λατομείων" Στο λ/σμό αυτό παρακολουθούνται τα έξοδα που πραγματοποιούνται για έρευνες ανευρέσεως ή αξιοποιήσεως ορυχείου ή μεταλλείου. β) Λογαριασμός 16.12 Έξοδα λοιπών ερευνών" Στο λ/σμό αυτόν παρακολουθούνται τα έξοδα που γίνονται για έρευνες σε άλλους κλάδους και τομείς δραστηριότητας της οικον. μονάδας, εκτός από τα ορυχεία-μεταλλεία-λατομεία.