Θέμα Διαλόγου «Η αξιοποίηση του mentring στην εκπαιδευτική διαδικασία» Συντονιστής: Ιωσήφ Φραγκούλης Απευθύνεται σε: Εκπαιδευτικούς Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης οι οποίοι επιθυμούν τη βελτίωση της ποιότητας και αποτελεσματικότητας του έργου τους στη σχολική μονάδα. Προαπαιτούμενες γνώσεις: Δεν απαιτούνται προαπαιτούμενα για να παρακολουθήσουν οι συμμετέχοντες απρόσκοπτα το διάλογο. Θεμιτό είναι οι συμμετέχοντες να διαθέτουν διδακτική εμπειρία σε σχολικές μονάδες της Πρωτοβάθμιας ή της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Λίγα λόγια για το Συντονιστή: Ο Ιωσήφ Φραγκούλης είναι Επίκουρος Καθηγητής Διδακτικής Μεθοδολογίας στην ΑΣΠΑΙΤΕ Ηρακλείου Κρήτης και Καθηγητής Σύμβουλος στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο στη Θεματική Ενότητα «Εισαγωγή στην Εκπαίδευση Ενηλίκων». T ερευνητικό του ενδιαφέρον εδράζεται στο πεδίο της διδακτικής καθώς και της Συνεχιζόμενης Εκπαίδευσης και Κατάρτισης Εκπαιδευτικών. Έχει δημοσιεύσει εργασίες σε ελληνικά και διεθνή περιοδικά σχετικά με την εκπαίδευση και διδακτική ενηλίκων, την περιβαλλοντική αγωγή, το mentring, την επιμόρφωση εκπαιδευτικών, την αξιοποίηση της τέχνης στην εκπαίδευση. Σκεπτικό του θέματος: Εισαγωγή Στις μέρες μας το mentring αποτελεί μια σχέση συνεργασίας μεταξύ δύο ατόμων η οποία επιτρέπει την ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών, πληροφοριών και πρακτικών συμβουλών σε ένα τομέα απασχόλησης ή δραστηριοποίησης (Cunningham & Eberle,1993. Kεφαλάς,2005:2). Στην εκπαίδευση οι εκπαιδευτικοί αναζητούν μέντορα όταν θέλουν να εξελιχθούν, να βελτιώσουν τις εκπαιδευτικές και διδακτικές τους πρακτικές, να αισθανθούν ασφαλείς για τις επιλογές τους, να αναπτύξουν γνώσεις και δεξιότητες γύρω από ένα αντικείμενο. Από την πλευρά του ο μέντορας, ο οποίος συγκριτικά με τους εκπαιδευόμενους-mentee διαθέτει μεγαλύτερη εμπειρία στο συγκεκριμένο χώρο ή αντικείμενο, καθοδηγεί τους εκπαιδευόμενους μεταφέροντάς τους τις γνώσεις, την εμπειρία του καθώς και τις καλές του πρακτικές. Λειτουργεί γι αυτούς ως έμπιστος φίλος και υποστηρικτής.
Σκοπός του mentring είναι η παροχή βοήθειας και υποστήριξης στους εκπαιδευτικούς ώστε να διαχειριστούν αποτελεσματικά την μαθησιακή τους πορεία, να αναπτύξουν περαιτέρω τις δεξιότητές τους, να βελτιώσουν την απόδοσή τους και να γίνουν αποτελεσματικότεροι στο έργο τους (Μιχιώτης, κ.α, 2006:24) Στόχοι του mentring είναι οι ακόλουθοι να προσφέρει υποστήριξη, βοήθεια και καθοδήγηση από ένα έμπειρο πρόσωπο σε ένα άλλο με λιγότερη εμπειρία, στο πλαίσιο μιας διαπροσωπικής σχέσης που αναπτύσσεται ανάμεσα στα δύο άτομα να δώσει στον εποπτευόμενο την ευρύτερη εικόνα του κοινωνικο οικονομικού και εκπαιδευτικού πλαισίου μέσα στο οποίο λειτουργεί η σχολική μονάδα να προσφέρει στον εποπτευοόμενο (mentee/prtegé) ευκαιρίες μάθησης σε ένα μη απειλητικό περιβάλλον Η συμβολή του mentring στην επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών Το mentring ως διαδικασία συμβουλευτικής και διδακτικής καθοδήγησης συμβάλλει σημαντικά στην επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών και κατά συνέπεια στη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού τους έργου (Tang & Chi,2005:383). Σύμφωνα με τον Cllin (1988) ι μέντορες μπορούν να υποστηρίξουν συστηματικά και να καθοδηγήσουν αποτελεσματικά τους εκπαιδευτικούς στην άσκηση του διδακτικού τους έργου, καθώς μέσα από την εμπειρία και εκπαίδευση που διαθέτουν έχουν αναπτύξει σε σημαντικό βαθμό τις ακόλουθες δεξιότητες (Cllin,1998: 24): Αναγνώρισης των ικανοτήτων και των αδυναμιών των λιγότερο έμπειρων εκπαιδευτικών. Αναγνώρισης των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι εκπαιδευτικοί στον αποτελεσματικό σχεδιασμό, υλοποίηση και αξιολόγηση του εκπαιδευτικού- διδακτικού τους έργου. Υποστήριξης των εκπαιδευτικών σε δυσκολίες και προβλήματα που προκύπτουν κατά την εκτέλεση του έργου τους. Ανάλυσης και αντιμετώπισης / επίλυσης των δυσκολιών. Συμβουλευτικής καθοδήγησης των εκπαιδευτικών.
Οι Calderhead and Shrrck s. 1997, (στο Rajuan, Beijaard, & Verlp, 2007) αναφέρουν πως η διαδικασία mentring συνεισφέρει στην επαγγελματική ανάπτυξη των εκπαιδευτικών καθώς συμβάλλει στην ανάπτυξη πέντε σημαντικών τομέων της προσωπικότητάς τους. Ειδικότερα συμβάλλει: α) στην ανάπτυξη του ακαδημαϊκού τομέα μέσα από την παροχή γνώσεων, β) του διδακτικού τομέα μέσα από την ανάπτυξη και καλλιέργεια διδακτικών δεξιοτήτων και ανάδειξης καλών πρακτικών, γ) του τομέα της συμβουλευτικής καθοδήγησης μέσα από την ανάπτυξη διαδικασιών επίλυσης προβλημάτων, δ) του τομέα ανάπτυξης της προσωπικότητάς τους μέσα από την ανάπτυξη ποικίλων γνωστικών, κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων, καθώς και ε) του μεταγνωστικού τομέα μέσα από την ανάπτυξη διαδικασιών κριτικής σκέψης. Οφέλη αξιοποίησης mentring στο χώρο της Εκπαίδευσης Στο πλαίσιο της ισότιμης σχέσης επικοινωνίας και συνεργασίας που αναπτύσσεται ανάμεσα στους συμμετέχοντες στη διαδικασία mentring τα οφέλη είναι πολλά και σημαντικά για όλους τους εμπλεκόμενους. Πιο συγκεκριμένα ωφελούνται οι εποπτευόμενοι, ο μέντορας, αλλά και η σχολική μονάδα στο πλαίσιο λειτουργίας της οποίας αναπτύσσεται διαδικασία mentring (Φραγκούλης & Βαλκάνος, 2011:275-276). Τα οφέλη για κάθε έναν από τους εμπλεκόμενους στη μεντορική διαδικασία παρουσιάζονται αναλυτικά ως εξής: Όφελος εποπτευόμενου από τη συμμετοχή του σε διαδικασία mentring Οι Davies et al. 1999 (στο Grisham, Fergusn, & Brink, 2004:308) αναφέρουν τα εξής οφέλη από τη συμμετοχή των εποπτευομένων σε διαδικασίες mentring: Απόκτηση ευκαιριών μάθησης σε ένα μη απειλητικό περιβάλλον. Ενίσχυση της αυτοπεποίθησης. Απόκτηση επαγγελματικής εμπειρίας. Ενθάρρυνση και υποστήριξη στο έργο τους. Βελτίωση δεξιοτήτων διδασκαλίας. Ανάπτυξη καλών πρακτικών. Απόκτηση δυνατοτήτων επαγγελματικής δικτύωσης και συνεργασίας. Αναβάθμιση της θέσης και του κύρους τους ανάμεσα στους συναδέλφους τους.
Περιορισμό αισθήματος απομόνωσης. Όφελος μέντορα από συμμετοχή σε διαδικασία mentring Εκτός από τους εποπτευόμενους και οι μέντορες ωφελούνται στο πλαίσιο της συμμετοχής τους σε διαδικασίες mentring. Σύμφωνα με την Gdyear (2006), Μιχιώτης και συν, (2006) τα σημαντικότερα οφέλη για τους μέντορες συνοψίζονται στα ακόλουθα: δεξιοτήτων. Απόκτηση δυνατότητας για συνεχή βελτίωση των επικοινωνιακών τους Απόκτηση αισθήματος προσφοράς. Αύξηση της αναγνώρισής τους από τους συναδέλφους τους. Συνεχής επαγγελματική ανάπτυξη. Άσκηση θετικής επίδρασης στις επόμενες γενναίες. Αύξηση του αισθήματος αυτοεκτίμησης και ικανοποίησης από τη δουλειά τους. Βελτίωση του εαυτού τους μέσω της διδασκαλίας που ασκούν. Απόκτηση αίσθησης διορατικότητας σε σχέση με τις επερχόμενες αλλαγές. Ανακάλυψη νέων προκλήσεων. Απόκτηση κοινωνικής και εργασιακής καταξίωσης. Όφελος εκπαιδευτικής μονάδας από την ανάπτυξη διαδικασιών mentring Σύμφωνα με τους Schulz (1995), Kanaskie (2006), Clky & Yung, (2006), Μιχιώτη κ.α. (2006), στο πλαίσιο ανάπτυξης μεντορικής σχέσης δεν ωφελούνται μόνο οι εποπτευόμενοι και ο μέντορας, αλλά και η εκπαιδευτική μονάδα στο πλαίσιο λειτουργίας της οποίας αναπτύσσεται η διαδικασία mentring. Τα σημαντικότερα οφέλη για την εκπαιδευτική μονάδα συνοψίζονται στα ακόλουθα: Ανάπτυξη κουλτούρας συμμετοχικότητας στο πλαίσιο λειτουργίας του σχολείου. Ανάπτυξη ομαδικού πνεύματος επικοινωνίας. Ανάπτυξη αισθήματος εμπιστοσύνης. Αύξηση της παραγωγικότητας. Βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων εκπαιδευτικών υπηρεσιών.
Ενίσχυση των καινοτομιών στο χώρο του σχολείου. Ανάδειξη καλών πρακτικών. Αυτοπαρακίνηση των εκπαιδευτικών της σχολικής μονάδας για διαρκή βελτίωση της θέσης και του ρόλου τους σε αυτή. Θέμα διαλόγου Με βάση το προαναφερόμενο σκεπτικό και ανατρέχοντας στην προσωπική σας εμπειρία: Έχετε παραδείγματα τα οποία να αναφέρονται σε επιτυχημένες ή μη πρακτικές αξιοποίησης του mentring στην εκπαιδευτική διαδικασία; Υπό ποιες προϋποθέσεις το mentring μπορεί να συμβάλλει στη βελτίωση του έργου των εκπαιδευτικών καθώς και των σχολικών μονάδων;